Ka ardhur koha pėr pavarėsinė e Kosovės
Athanasios Drougos*
Gjendja nė Kosovė ėshtė nė njė pikė kulminante dhe ēdo vonesė e mėtejshme nė pavarėsinė e kėsaj zone, ėshtė e mundshme tė sjellė zhvillime tė rrezikshme e tė paparashikueshme nė Gadishullin Ballkanik.Negociatori i posaēėm i OKB-sė pėr statusin final tė Kosovės, M. Ahtisari, paraqet njė formė tė balancuar tė planit, me 63 faqe, duke mbuluar kapituj tė rėndėsishėm pėr mbijetesėn e Kosovės, si p.sh., (Ēėshtje tė drejtėsisė, decentralizimit, ekonomike, roli i BE-sė, njė forcė ushtarake ndėrkombėtare, mbrojtja e monumenteve kulturore dhe fetare e tė tjera).
Plani logjikisht duhet t’i kėnaqte serbėt, tė cilėt qė nga 1999 nuk ushtrojnė asnjė juridiksion nė kėtė zonė, qė kur UNMIK-u dhe NATO/KFOR janė pėrgjegjės. Nė nivelin e tė drejtave njerėzore tė minoriteteve nė Kosovė, Plani Ahtisari ėshtė mė i pėrparuar edhe nga disa marrėveshje evropiane, ndėrkohė pėrshkon me praktikėn evropiane pėr shoqėri polietnike, siē ėshtė rasti i Bosnjes me Dejtonin dhe Firom (Maqedonia) me marrėveshjen e Ohrit nė 2001-shin. Plani Ahtisari duhet tė zėvendėsojė menjėherė Rezolutėn 1244 e KB-sė tė qershorit tė 1999-ės dhe gradualisht BE-sė tė marrė pėrsipėr pėrgjegjėsinė dhe hyrjen e Kosovės nė komunitetin, zonėn evropiane. Plani Ahtisari parashikon respektimin absolut tė kishave ortodokse dhe tė monastireve nė Kosovė, ndėrsa pėrjashton ēfarėdolloj ndryshimesh nė kufijtė ose pėrēarjen e rajonit. Paralelisht fuqia e ardhshme ushtarake e Kosovės dhe departamenti i informatave do tė formohen nė bazė tė modeleve tė NATO-s, ndėrsa nė vitet e ardhshme, Kosova do tė mund tė hyje nė NATO. Moska kundėrshton planet e KB-NATO-KBA-BE pėr pavarėsi tė Kosovės. Putin luan me zjarrin nė shumė vende, duke synuar qė Rusia tė shfaqet pėrsėri si njė fuqi e llogaritshme. Por diēka e tillė ėshtė e papranueshme dhe pėrbėn njė politikė dritėshkurtėr. Kosova u humb pėr Beogradin nė 1999-ėn dhe ėshtė koha tė pėrparohet pavarėsia e zonės dhe tė ndalojnė shpėrthimet e ēuditshme dhe egoistike tė Moskės dhe njė krijim mitesh nga Beogradi. Putin pėr tė fshehur problemet e mėdha brenda Rusisė, pėrdor kapituj tė politikės sė jashtme pėr arsye tė tjera, si p.sh., (Kosova, mbrojtja kundėrajrore, energjia, siguria e vendeve Balltike, mosnėnshkrimi i marrėveshjes CFE pėr armėt konvencionale). Rasti i Kosovės ėshtė i njė natyre tė veēantė (ekziston rezoluta e KB-sė qė kėrkon status final) dhe nuk ka asnjė lidhje me Abhazinė, Osetin e Jugut dhe tė cilėt janė probleme tė ndryshme. Personalisht besoj qė ka ardhur koha pėr pavarėsinė e Kosovės. Plani Ahtisari ėshtė zgjidhja e vetme. Zgjidhja ndėrmjet kėsaj zgjedhje tė problemit dhe jo zgjidhjes sė ēėshtjes kosovare (gjė qė do Moska dhe Beogradi). Edhe sikur tė jepet akoma mė shumė kohė, Prishtina nuk fiton asgjė. Prandaj, Perėndimi dhe Prishtina duhet tė lėvizin mė tutje se KB dhe KS. Njė shpallje e njėanshme e pavarėsisė sė Kosovės ėshtė njė zgjidhje e mundshme. Serbia thėrritet tė kuptoje qė duhet tė lėvizė mbi trenin e diplomacisė tė shekullit 21. Nė qoftė se nuk e bėn, do tė izolohet dramatikisht nga fuqitė e tjera dhe njėkohėsisht do tė shkaktojė rindezje tė Ballkanit. Nėnshkruesi mbėshtet pranishmėrinė e NATO-s dhe Evropės nė njė Kosovė polietnike dhe tė pavarur, e cila do tė pėrbėjė njė faktor qėndrueshmėrie nė Ballkanin Perėndimor dhe nė Evropėn Juglindore.
*Autori ėshtė analist i veēantė pėr ēėshtjet botėrore tė sigurisė rajonale dhe tė terrorizmit ndėrkombėtar. Pedagog nė Akademinė Ushtarake tė Athinės dhe nė kolegjet e NATO-s
Panorama
Krijoni Kontakt