Anton Ēetta, plaku i pajtimit tė gjaqeve
Vilson Culaj
Anton Ēetta ishte intelektuali atdhetari, humanisti, shkrimtari e folkloristi albanologu e plaku i urte i cili i priu karvanit te pajtimit te gjaqeve ku me force shpirti, urtie , dashurie e intelekti beri me shume pėr popullin e vet se ēdo politikan i kohės, biznesmen, regjim, dhune e ideologji e kohės.
Sėrish vjen Maji nė Kosovė. Ndėrron stina e moti por jo letargjia dhe indiferentizmi, apatia ndoshta e qėllimtė apo e paqėllimtė dhe figura e Anton Cetes pėrmendėt pak ose fare nga njerėzit te cilėt bashke shtegtuan ne rrugėt e sakrificės kombėtare. Kjo zezone e tille i ka pllakosur edhe gjeneratat e reja fatkeqėsisht. Kaluan dy dekada gjegjėsisht njė dekade pas luftės dhe asnjė institucion organizate apo forum intelektualėsh nuk mori kurrė njė iniciative serioze dhe vendimtare qe kjo figure kombėtare dhe e dinjitetshme te kujtohet apo me mire te rikujtohet me ndonjė akademi serioze apo ti ngritėt ndonjė lapidar ne shenje respekti pėr sakrificėn e tij kombėtare. Instinktivisht nga keqardhja na vije ne kujtese thėnia e Gj. Santajanes se ,, populli qe e harron te kaluarėn detyrohet ta pėrsėris atė . Dhasht zoti qe me kurrė popullit tone te mos i pėrsėritet historia e saj tragjike sepse mjaft kemi vuajtur por valle mos jemi te nėmur dhe gjithmonė na duhet njė shkundje e re qe tna hapet njė dritare e re e vizionit, vetėdijesimit dhe unifikimit. Valle ēka na duhet unifikimi vetėm ne ngushtica kur nuk ka gjė me te ēmueshme ne jete se sa liria e njė populli. Mora shkas pėr ta bere njė shkrim pėr kėtė figure kombėtare pasiqe ne muajin Maj te kėtij viti ne kuvendin historik te verrat e Lukes kujtohet 20 vjetori i rilindjes me te re kombėtare pėr popullin e Kosovės akti i pajtimeve te gjaqeve te cilave u priu plaku i urte Anton Ceta se bashku me shume figura te shquara te cilat ,, kandilin e mendjeve te ndriēuara e mbanin mbi koke e sy. Ishte kjo lėvizja qe e sfidoi njė regjim barbar dhe dritarja e pare e filleve te unitetit kombėtar dhe luftės pėr liri te Kosovės. Valle mos ėshtė ky paradoksi ynė qe ky pėrvjetor ta gjej popullim e Kosovės pa njė shtatore te kėtij vigani e eruditi te kombit. Valle kujt i konvenon kjo heshtje, kjo ngulfatje, kjo harresė, e ky mėkat i mendueshėm, me fjale e pa vepra. Kane kaluar disa vjet qe kur shtatorja e Anton Cettes e punuar rri hijerėndė ne oborrin e shtėpisė se skulptorit tash me te mirėnjohur Fatmir Hoxha ne Prishtinė. Pėr te nuk ėshtė e interesuar askush dhe as nuk ka pėrkujdesje institucionale. Siē thotė punuesi i shtatores prof. F. Hoxha asnjė hap nuk ėshtė marr ne atė drejtim, qe kjo shtatore te zėr vendin e merituar pran ndonjė institucioni apo ndonjė sheshi. Megjithatė me herėt ka pasur propozime qe shtatorja e Anton Cettes te vendosej ne oborrin e institutit albanologjik ne Prishtinė dhe njė iniciative e tille ėshtė dhėnė nga dr. Mehmet Rukiqi studiues i folklorit. Pėr vendosjen e shtatores se Anton Cettes ne oborrin e institutit albanologjik patėm biseduam me ish drejtorin e institutit albanologjik dr S. Fetiun ku sipas tij Anton Ceta e meriton njė shtatore por nuk ėshtė vetėm ai qe ka punuar dhe qe ka kontribuar ne institutin albanologjik te Prishtinės arsyetohej me dhelpėri zotėria.. (valle athua edhe yjet janė me madhėsi te ndryshme ) me cinizėm na pati thėnė :Ai me shume ishte njė figure shoqėrore se sa shkencore. Sipas s. Fetiut merita kryesore e Anton Cetes qėndron ne lėvizjen pėr pajtimin e gjaqeve andaj ėshtė detyre e atyre qe e kane bere kėtė lėvizje tja gjejnė njė vend shtatores si bie fjala te Verrate Llukės. Nėse vendoset shtatorja e Anton Cettes ne oborrin apo lokalet e kėtij instituti atėherė atė vend do ta meritonin edhe shumė emra punonjėsish tė kėtij instituti. Me cinizėm dhe narcizoizem dhe prepotence intelektuali qe shprehur : konsideroi se nuk ėshtė detyre e shkencėtareve te merren me pajtimin e gjaqeve. Valle mos mendonte ai njeri se qielli i Kosovės dhe liria e saj ėshtė e kufizuar vetėm ne muret e te vetėquajturve akademik dhe e zhytur mes vesesh pagane apo lajthitshem ushqehej me thėnien e Luigjit te XIV te Francės ,, shteti jam unė . Kurse unė pėrsėris ,, vox poplum vox deum . E rrėfimi prapė vazhdonte:
Por njė gjė dihet se Anton Cetta ėshtė heroi i pajtimit te gjaqeve kurse detyre e jona parėsore ėshtė ti bėjmė publike veprat e tij. ( aludonte ai ne punėn vetėm shkencore) shtrohet pyetja e thjeshte ku mbeti humanizmi shqiptar i Anton Cettes.
Pra ne te institutit albanologjik nuk kemi pasur iniciative pėr vendosjen e shtatores se Anton Cettes brenda apo ne oborrin e tij por njė iniciative e tille ka pasur ne kuvendin komunal te Prishtinės. Atje ėshtė diskutuar dhe ne u kemi thėnė se komuna duhet te vendosi pėr kėtė qeshtje , e jona ėshtė qe ti pėrkrahim pėrfundoj zotėri Fetiu.
Mbetem te habitur se bashku me njė kolege gazetare nga fjalėt plot vrer dhe indiferentizmi i zotėri Fetiut dhe rrugėn e patėm vazhduar pėr tu takuar me ish kryetarin e komunės se Prishtinės.
Anton Ēetta ka qene drita shpirtėrore e jona
Edhe ish kryetari Ismet Beqiri pranon se ne qeshtien e vendosjes se shtatoreve duhet te merren rrethet institucionale pavarėsisht se shtatorja e Anton Cettes ėshtė e punuar pa u porositur. Sido qe te jete pėr vendosjen e shtatores se Anton Cettes duhet ta marr kėshilli pėr pajtimin e gjaqeve i Kosovės dhe instituti albanologjik iniciative te cilėn do ta pėrkrahnim edhe ne shtonte Beqiri.Pėr dallim nga ky i pari kryetari qe shprehur me racional dhe jo indiferent ( se paku kėshtu reflektonte ). Ndėrkaq pėr fushe veprimtarinė humane te Anton Cettes zotėri Ismet Beqiri disi ne mėnyrė emocionale u shpreh : ,, Ai ka qene drita shpirtėrore e jona ne ato kohe krizash Antoni me aktin kombėtar te pajtimit te gjaqeve na obligon qe ne tja ngremė njė shtatore e me kėtė tja japim vendin e merituar ne historinė e Kosovės. Populli thoshte faji ėshtė jetim kurse poeti do te shprehej : ,, laviret rriten nen hijen e virgjėreshave )
Harresa ndaj Antonit e demton kulturėn e popullit tonė
Lidhur me kėtė patėm biseduar edhe me kryetarin e kėshillit pėr pajtimin e gjaqeve te Kosovės dr. Kajtaz Rrecaj qe sipas tij me 26 shtator 2005 ja kishte dėrguar njė kėrkesė me shkrim kryetarit te komunės se Prishtinės pėr vendosjen e shtatores se Anton Cettes ne oborrin e institutit albanologjik si dhe sigurimin e fondeve pėr kėtė qellim. Dr. Kajtaz RRecaj thoshte se kėtė akt e kame bere sepse ēdo gjė qe mund te harrohet pėr Anton Cetten e dėmton kulturėn e popullit tone nga shkaku se nuk kemi ofruar njohuri te mjaftueshme pėr personalitetin e tij. Ai ka qene njė ,, apostull i kulturės shqiptare dhe njė profet qe ka mundur ti parashikoi rrjedhat e zhvillimeve politike te kohės. Populli ynė duhet te jete krenar qe e pati dhe qe e nxori nga gjiri i vet. Ai pėrveē se shkencėtar dha edhe disa prova tjera jetėsore e historike por kishte njė virtyt te veēanet ai dinte te donte dhe te shkrihej pėr popullin e vet.
Anton Ēetta dinte ta vėllazėronte popullin jo ta thyente
Edhe Mehmet Rukiqi mendon se shtatorja e Anton Cettes e ka vendin para institutit albanologjik aty ku ai e shkriu jetėn pėr mese gjysme shekulli duke i kontribuar folklorit, etnologjisė, arsimit dhe shkencave albanologjike ne pėrgjithėsi. Ai ėshtė njeri nder themeluesit e kėtij instituti andaj meriton sepse ishte i gjithė popullit thotė Mehmet Rukiqi. Po sipas tij profesor ANTON Cetta ishte njeri qe dinte ta vėllazėronte popullin e jo ta thyente andaj me gjithė forcėn time shpirtėrore them se ai meriton qe ti vendoset shtatorja para institutit albanologjik. Ndėrsa pėr fjalėt qe qarkullojnė ne lidhje me titujt e tij shkencor ato nuk kane vend pėr mua thotė Mehmet Rukiqi. Sepse ANTON Cetta ka qene ,, doktori i doktorėve te shkencave Ai pėrveē dijes shkencore ka ditur ta dojė , dhe ta ēmoj, popullin e vet dhe te shkrihej pėr te. Te gjithė janė te gatshėm te bėhen orator kur flasin pėr veprėn e Anton Cettes por te gjithė hezitojnė te veprojnė pėr tju ngritur kėsaj figure kombėtare njė shtatore.
Krijoni Kontakt