Kam vene re qe kishat qe ndertohen ne shqiperi jane komplet te lyera me te bardhe nga brenda. Nuk jane te pikturuara muret . E shumta kane disa poza prej letre te vena ne korniza.
Pse ?
Nuk ka ikonografe ne shqiperi ?
Nuk ka leke per t'i pikturuar?
Nuk eshte me nevoja te pikturohen?
Me duket se jane shume te varfra kashtu, te pa pikturuara.
Ndoshta do me pergjigjet dikush.
Nje besimtar orthodhoks, falenderon Perëndinë që bëri të mundur hapjen e një Kishe në vendin e tij. Njerëzit besojnë se gjërat e ngrejnë njerëzit, besimtarët besojnë se as pema nuk i lëshon gjethet pa bekimin e Perëndisë. Prandaj nëse shikon kisha te reja orthodhokse të ndërtuara në Shqipëri, lavdëro Perëndinë.
Arti kishtar i Kishës Orthodhokse është më i pasur se cdo lloj kishe tjetër po ti referohesh artit bizantin te shekujve te kaluar. Dhe Kisha te tilla ne Shqiperi ka plot qe edhe pse jane ndertuar shekuj me parë, ruajnë ende këtë art magjepës për cilindo që ka patur fatin ti shohi nga afër.
Unë nuk kam qënë në Shqipëri për të parë nga afër kishat e reja të ndërtuara, por e marr me mend se problemi nuk eshte thjeshte mungesa e ikonografeve dhe artisteve se sa eshte pengesa financiare. Dhe mundësite financiare te Kishes jane te kufizuara. Nuk mund te shpenzosh miliona leke per pikturimin e nje kishe nga brenda, kur shume mire ato leke kisha mund ti shpenzoje per ngritjen e nje kishe te re ne nje komunitet orthodhoks qe nuk ka nje kishe. Dhe komunitete te tilla ne qytetet dhe fshatrat shqiptare ka plot.
Cila eshte zgjidhja? Zgjidhja me e mire eshte kthimi ne traditen e lashte te shqiptareve te ritit orthodhoks, ne mbeshtetjen financiare te Kishes dhe donacionet e shumta qe vete besimtaret e komunitetit bejne per kishen. Pra vete ai komunitet qe tani ka nje kishe te re, duhet te krijoje nje fond nga vete komuniteti i qytetit e fshatit per zbukurimin e Kishes. Dhe kur te ardhurat e fondit te jene te mjaftueshme, kisha mund te pikturohet dhe zbukurohet ashtu sic duhet.
Fakti qe kishat e reja jane ende te papikturuara nuk e pengon mbajtjen e riteve fetare.
Albo
Une mendoj se ikonografia duhet te jete nje art shpirteror edhe jo nje zanat artistik.
Deri me sot - keshtu mendoj une - kemi disa zanatcij te rij artistike te kesaj fushe, por ende nuk kemi artiste shpirterore.
Ikonografia do te ece paralel me pjekjen shpirterore te te rinjve ortodokse e te ringjallje se jetes murgjerore, te cilat, te dyja, jane ne fillimet e tyre.
Merita e Kryepeshkop Janullatosit qendron ne ate se ai e krijoi "trupin" e asaj qe do te jete ortodoksia e te ardhmes ne Shqiperi, por ai s'mund te krijoje edhe shpirtin, pasi kjo varet nga relata e secilit ortodoks me ate cka beson.
Ka ende shume pune per tu bere.
Ajo qe ti duhet te kuptosh, Diana, eshte se ajo gjendje e kishave qe ti ke pare, nuk konsiderohet normale, megjithese po ashtu duhet te dish se Kisha mund te funksionoje fare mire edhe pa ikona-afreske ne aspektin e vet mistik, shpetimprures.
Jam shume dakort me cfare thoni juve , sepse edhe nenen e do sido qe te jete ajo , pa rroba me vlere dhe pa bizhuteri. Nuk e kam fjalen ketu
"...megjithese po ashtu duhet te dish se Kisha mund te funksionoje fare mire edhe pa ikona-afreske ne aspektin e vet mistik, shpetimprures."
Shume e vertete.
Por megjithate eshte mungese. E di qe zoti ekziston pavaresisht se ka piktura apo jo ne kishe.
Une dua te di anen praktike dhe jo shpirterore. Nuk eshte nevoja te bejme moral ne kete drejtim .
Nese une do isha ikonografe si mund te bej qe te pikturoj kisha ?
Kujt t'i drejtohem per financim?
Nuk ekzistojne shume shume interesa ne kete fushe ne menyre qe kishat e sotme te financohen ?
E di shprehjen e urte "MOS I SHIKO GUNEN POR PUNEN" Por ne koherat qe jetojme aparencat dhe publiciteti luajne nje rol shume te madh.
Nuk mjafton vetem te ngresh nje kisha. Po te mos jene te nevojshme pikturat e afresket atehere nuk do i gjenim ne kisha. Me sa di une kisha i njeh ikonat si paraqitja trupore e shenjteve .Pra i konsideron si te nevojshme .
E lind foshnjen dhe e do, por ne kohe duhet t'i sigurosh gjithshka , veshjen , ushqimin (fizik dhe shpirteror) edukimin, etj . etj. ne menyre qe te jete ne te njejtin nivel me brezin e tij. Nuk mund t'a lesh zhveshur e te pangrene sepse nuk ke mundesi materiale .
Nuk dua te them se sa te nevojshme jane , sepse kjo dihet. Dua te di pse nuk jane dhe si mund te jene .
Diana
eshte mungese, por jo e vetmja mungese, edhe si e tille eshte ne nje rradhe prioritetesh. Ka mungesa shume me serioze se ajo.
Sic te thashe, ikonografia eshte art shprteror i ushtruar zakonisht ne nje proces lutjesh edhe agjerimesh, gje qe jane te predisponuar ta bejne me seriozitet ne vecanti murgjerit. Ajo ecen paralel me zhvillimin e pasurimin e jetes shpirterore.
Cfare manastiresh ke sot ne Shqiperi? ASNJE (te populluar).
Ajo qe ka rendesi eshte se kane filluar perpjekjet e para te domosdoshme per krijimin e kultures ikonografike, fillimisht tek laiket, pasi sic thashe nuk ka murgjer ende.
Une pyes veten, se cfare do te ndodhte nqs Kisha Ortodoke nuk do te drejtohej nga Janullatosi keto 13 vjet, por nga psh Nikolla Marku (nqs ky do plotesonte kushtet) apo nga Foti Cici? Ku do te ishte Kisha sot me gjendjen e saj ekonomike, pergatitjen kulturore te klerit, shkollen teologjike, bamiresite e ndryshme edhe se cfare stafi do te kishte ajo kishe?
Regullat e Postimit
Pėrgjigju Duke Cituar
Krijoni Kontakt