Identiteti

[oiseau en vol]

Fillimisht, mendoj qe ideja qendrore e Veshtruses sipas se ciles, shoqeria, mjedisi ndikon mbi individin por jo deri aty sa te zevendesoje zgjedhjet e ketij te fundit, eshte krejt e sakte. Te pakten kete mendim kam dhe une.

Me tej, nuk e di sesi do te mund te jem "bindes" ne lidhje me ekzistencen dhe identitetin, por them ia vlen ta ve pak "rradaken" ne pune.

Pata thene diku me lart qe ndoshta duhet shkuar tek vete fjala. Askush me mire sesa ajo nuk mund te na thote ndonje gje.

Ekzistence. Mire eshte te shkohet tek foljet dhe jo tek emrat. Folja "te ekzistosh" vjen nga latinishtja existere, sistere, dhe me thelle stare : te mbahesh ne kembe. Ky te mbajtur ne kembe nuk duhet marre ne kuptimin e rendomte te te paturit kembe, por si pozicion i qendrueshem i diçkaje, send, kafshe, njeri. Pra "ekzistence" ne kuptimin e zakonshem do te thote diçka qe eshte. Pra, sipas ketij kuptimi, mund te themi : guri ekziston, qeni ekziston, njeriu ekziston. Por...

Ka nje POR te madhe ketu : nje filozof i madh , duke hulumtuar brenda fjaleve dhe duke shkuar deri ne me te thellen e tyre, ka kapur nje tjeter dimension te kesaj fjale. Te ekzistosh do te thote te ek-sistosh (per ta dalluar nga kuptimi i rendomte). Dmth, te kesh nje dimension ek-statik ne kete ekzistence. Ose me mire, te kesh nje hapja ndaj botes, nje dalje jashte vetes, nje kuptim te asaj çka na rrethon. Por, sapo ne dalim nga vetja jone drejt botes, drejt diçkaje, ne jemi te futur ne nje marredhenie e cila, ka pasoja te dyanshme : ne ndikojme mbi kete diçka, dhe kjo diçka ndikon mbi ne.

Te mundohem te shoh pak tek Identiteti : vjen nga latinishtja identitas, dhe kjo nga idem qe do te thote e njejte. Ne fushen psikologjike apo morale, fjala identitet nenkupton qe dikush eshte "i njejti" ne momente te ndryshme te ekzistences se tij. Ose dhe qe ai eshte identik, dmth i njellojte vetem me vetveten, dhe me asnje tjeter. Çka ben qe rendom ne shprehemi qe ky njeri eshte identik, ose origjinal, ose qe s'e ka shokun, etj...
Por ç'do te thote te jesh i njejte ne momente te ndryshme te ekzistences ? A eshte e mundshme te jesh i njejte gjithmone ? Nqs po, a eshte e veshtire apo e lehte ? Dhe nqs jo, ç'eshte ajo gje qe nuk na lejon kete ? Pyetje me shume pergjigje, qe te kombinuara japin gjithfare teorish. Ketu nuk marr guximin te nderhyj sepse nuk eshte aq kollaj, dhe do shume pergatitje. Por pyetjet i le te hapura qe ndoshta duke ngrehur njeri-tjetrin te marrim vesh ndonje gje.

Une mendoj qe te jesh i njejte ne momente te ndryshme nuk do te thote te mos kesh ndryshuar fare, dmth te jesh me ato mend qe ke qene para njezet vjetesh. Kjo do te ishte nje kokefortesi prej te marri dhe qe nuk te çon askund. Por, patur parasysh qe ideja e ndryshimit pranohet, atehere deri ku duhet te shkoje ky ndryshim per qe ne te jemi akoma te njejtet ? Ku eshte caku ? Dhe nese eshte nje cak i prere, kush na e jep te shtyren e fundit ? Po sikur caku te jete i paqarte, i turbullt, a mos ndoshta ndryshimet e vogla qe nuk shihen mire çojne nje dite te bukur, qe duke u pare ne pasqyre, te themi : Wow, nuk e njoh me veten ! Dmth jemi nje tjeter, ne kuptimin e ndryshimit te thelbit tone. Thelbi eshte ajo qe nuk ndryshon tek diçka. A mund te ndodhe qe ne te dalim nga thelbi yne ? Ose mund te ndodhe dhe diçka qe mua me duket e tmerrshme : mos ndoshta nuk e kemi njohur veten dhe ne fakt ajo me çka çuditemi eshte vete thelbi yne ? Dhe kete nuk do t'ia uroja askujt sepse kesaj i thone te kesh çuar nje jete dem.

Tani le t'i perafrojme pak dy nocionet tona : ekzistence dhe identitet. Ekzistenca nenkuptonte ndikimin nga bota e jashtme, si pasoje e marredhenies me te, dhe identiteti nenkuptonte ruajtjen e nje thelbi te pandryshueshem ne kohe dhe hapesire. A pajtohen keto te dyja ? Them se po, ndonese mund te kete ferkime. Mund te jemi ne ekzistence, dhe pra te pranojme ndikimin majtas-djathtas, dhe ne te njejten kohe te ruajme thelbin tone. E vetmja gje qe mund te laje haraçet ketu eshte levozhga jone. Ajo mund te bjere dhe ne vend te saj te perthahet nje levozhge tjeter. Por renia e levozhges mund te krijoje momente hutimi, frike dhe deshperimi. Papritur zbulohemi lakuriq. Jemi te rrudhur tek thelbi yne. Por mendoj qe nje thelb i forte i riperterin levozhgat shume shpejt dhe madje per mua, do te me pelqente nje levozhge plot pore, qe thith gjithçka qe thelbi ka nevoje per tu mirembajtur.

Kaq munda te ftilloj ketu. Tani, ne temen e hapur nga Çupka, kishte nje aluzion te hapur ndaj shoqerise. Ekzistence (individuale) - Identitet - Shoqeri.

Nuk e di, duhet te me ndihmoni dhe ju pak, Çupka, Veshtrusja, Sui Generis e ndonje tjeter qe nuk ia kam hequr akoma deshiren per te shkruar ketu

[Cupke_pe_Korce]

...the reason, but it's not so, it's not so...

Nuk e kam fort te qarte idene e shkrirjes se ekzisences me identitetin. Psh, c'do te thoshit per nje njeri qe rrethana te caktuara (te jashtme kuptohet) e cojne ne cmenduri? Si i cmendur qe eshte (apo i semure psiqik...quajeni si te doni) ai nuk eshte ne gjendje te mbroje identitetin e vet, ose e thene me sakte, nuk eshte koshient (i ndergjegjshem) per identitetin e vet. Tani ju mund te thoni "s'ka mundesi, ai ka nje identitet edhe pse eshte i pandergjegjshem per te" por a nuk eshte ai ndryshe nga c'ishte me pare? dhe gjithe kjo ne thelb? Ketu e kam fjalen per identitetin e meparshem (nese mund ta quaj keshtu) dhe ky identitet ka vdekur...ndersa personi ende ekziston.

Vura re se disa mendojne qe ndikimi i shoqerise mund, dhe eshte i dyanshem - pozitiv dhe negativ. E ndersa e marr kete si te vertete ne aspekte te vecanta, perseri e kam te veshtire ta besoj se shoqeria eshte ajo qe na vret edhe na mbron identitetin. Eshte vertet shoqeria apo indetitete te tjera, te marra nje nga nje, ato qe na detyrojne te jemi dikush tjeter? A ekziston nje identitet te perbashket? Nese po, ky mund te ishte nje pike referimi, por a eshte e mundur te kete nje identitet te perbashket, veti kjo e ekzistences se shoqerise njerezore?

Me pelqyen shkrimet, edhe pse ende nuk kam mbaruar se lexuari.

[Veshtrusja]

velkom Cupke

I ndryshem thua? I ndryshem si? Nga arrine ta njohesh ti sa ka ndryshuar ky njeri perbrenda? A jemi ne vetem refleksion i atyre gjerave qe bejme? A jemi, dmth, vetem refleksion e menyres se si veprojm ne siperfaqe? Nuk besoj...

[Cupke_pe_Korce]

jemi, vecse ke harruar thelbin - aftesine tone per te arsyetuar. Pa kete te fundit ne mund te ishim gur, mur, lope, qereste (well, qereste jo xhamen se duhet te na kishin prere njerzit) por bretkoca posi jo.

[Veshtrusja]

por ky thelb, kjo arsye (apo ky kapacitet arsyetimi), a shihet vetem nga veprat tona? (megjithse ti me je pergjigjur)

te kujtohet filmi A Beautiful Mind?

[oiseau en vol]

Nuk e kam fort te qarte idene e shkrirjes se ekzisences me identitetin. Psh, c'do te thoshit per nje njeri qe rrethana te caktuara (te jashtme kuptohet) e cojne ne cmenduri? Si i cmendur qe eshte (apo i semure psiqik...quajeni si te doni) ai nuk eshte ne gjendje te mbroje identitetin e vet, ose e thene me sakte, nuk eshte koshient (i ndergjegjshem) per identitetin e vet. Tani ju mund te thoni "s'ka mundesi, ai ka nje identitet edhe pse eshte i pandergjegjshem per te" por a nuk eshte ai ndryshe nga c'ishte me pare? dhe gjithe kjo ne thelb? Ketu e kam fjalen per identitetin e meparshem (nese mund ta quaj keshtu) dhe ky identitet ka vdekur...ndersa personi ende ekziston.

Çupke, shpresoj te mos kete qene gje e rende ajo qe te ka larguar per pak...

Ok, po ta shikosh mire postin tim te meparshem, do nxjerresh shpejt perfundimin qe i çmenduri, ne kete cilesi, nuk ka identitet siç thoni ju por ai nuk ka as edhe ek-sistence ne kuptimin e ek-statikes ! Ai thjesht ekziston por nuk ek-siston. Nje njeri i vetedijshem nuk "eshte" por ai "ek-siston". Guri, mali, lumi "eshte" por ato nuk ek-sistojne. Dhe i çmenduri eshte ne kete rast. Ai nuk e sheh me veten nga jashte, nuk ka nje kuptim te qenies se vet, pra nuk ek-siston.

[Cupke_pe_Korce]

veshtruese, po qe se gjithe kapaciteti yne per te menduar shihet vetem nga veprat, te siguroj se ti shikon vetem majen e ajsbergut. Te te jap nje shembull? Mua me vjen tja shkul pendet nji nga nji ketij zogut, por ce do qe eshte gje qe nuk behet ne hapesira virtuale. (vetem pendet e bishtit kisha ndermend loool)

ps. ta kam llafin, veprat tona jane te limituara, ndersa mendjet kursesi.

[Cupke_pe_Korce]

Çupke, shpresoj te mos kete qene gje e rende ajo qe te ka larguar per pak...

Ok, po ta shikosh mire postin tim te meparshem, do nxjerresh shpejt perfundimin qe i çmenduri, ne kete cilesi, nuk ka identitet siç thoni ju por ai nuk ka as edhe ek-sistence ne kuptimin e ek-statikes ! Ai thjesht ekziston por nuk ek-siston. Nje njeri i vetedijshem nuk "eshte" por ai "ek-siston". Guri, mali, lumi "eshte" por ato nuk ek-sistojne. Dhe i çmenduri eshte ne kete rast. Ai nuk e sheh me veten nga jashte, nuk ka nje kuptim te qenies se vet, pra nuk ek-siston.

atehere mund te themi se e vetmja gje qe ek-siston eshte mendja, apo jo? Bukur fort! Cummings thote "to be nothing-but-yourself....." Tani, sipas kesaj, lufta me gjthcka jashte nesh eshte e kote pasi, nese vetem mendja ek-siston, dhe identiteti eshte "mendje" ne jemi ata qe jemi dhe s'kemi nevoje per te luftuar. Pra, te qenit vetvetja dhe te qenit i ndergjegjshem per kete te fundit nuk mjafton. Ne luftojme per "recognition" dmth, ne luftojme qe bota te na njohe per ata qe jemi. Gabim???

[oiseau en vol]

Jo, nuk eshte mendja ajo qe ek-siston (dmth qe e sheh veten jashte vetes se vet), por njeriu nepermjet kuptimit qe ai ka per qenien e vet.

Ne bote ka shume ekzistenca (ne kuptimin e rendomte), por ka vetem nje ek-sistence : njeriu. Vetem njeriu di qe eshte dhe per çka eshte. Vetem njeriu nuk eshte i mbyllur ne mjedisin e vet natyror por i hapur ndaj ketij mjedisi.

Cummings mund te kete shume verejtje per shoqerine. Ndoshta dhe ishte nje anarkist. Anarkizmi nuk eshte nje pergjigje ndaj shoqerise, gjoja per te gjetur prehjen shpirterore te individit. Nje mungese shoqerie, per mendimin tim, eshte shume me shtypese sesa nje shoqeri me te vertete shtypese. Sepse, tekefundit, per çfare identiteti mund te behej fjale ne nje bote ku do te kishte vetem elektrone te humbura pa asnje lidhje me njeri-tjetrin ? Identitet ne lidhje me ke ? Nuk e di, ndoshta gabohem, por mendoj qe identiteti i Robinson Crusoe filloi te vihej ne pikepyetje vetem me shfaqjen e Premtit (Vendredi). Vetem me tu shfaqur ky Premt, tek Crusoe filluan te shfaqen shenjat e identitetit te vet.

Mendoj se epshmeria e larte e disave, nen shfajesimin e trysnise se shoqerise, eshte vetem nje zbukurim i ndergjegjes se renduar qe kane keta njerez. Megjithate, nuk rrezikoj te ec shume ne deklarime sepse nuk kam aq pervoje ne situatat-cak : aty ku keputet diçka dhe ne nuk jemi me ato qe ishim. Por them qe, nje njeri i mireinformuar mbi thelbin e vet, e ruan ate ne çdo lloj situate. Ata qe nuk e njohin kete thelb te tyrin, fundja ne syte e tyre nuk kane ç'te humbin. Padituria nuk eshte krim.

veshtruese, po qe se gjithe kapaciteti yne per te menduar shihet vetem nga veprat, te siguroj se ti shikon vetem majen e ajsbergut. Te te jap nje shembull? Mua me vjen tja shkul pendet nji nga nji ketij zogut, por ce do qe eshte gje qe nuk behet ne hapesira virtuale. (vetem pendet e bishtit kisha ndermend loool)

ps. ta kam llafin, veprat tona jane te limituara, ndersa mendjet kursesi.

Me nje fjale, blah blah blah-te e mia jane vetem nje e shtata e broçkullave te mia te ardhshme...
Oh... meqe ra fjala, a eshte i lire nje zog qe fluturon ? Te gjithe thone PO ! E megjithate, ka nje diçka mbi sfondin e se ciles ka kuptim kjo liri. Ajri ! E keshtu, nje individ mund te jete i lire, dhe per rrjedhoje te ruaje identitetin e tij veçse ne shoqeri.

[Veshtrusja]

veshtruese, po qe se gjithe kapaciteti yne per te menduar shihet vetem nga veprat, te siguroj se ti shikon vetem majen e ajsbergut. Te te jap nje shembull? Mua me vjen tja shkul pendet nji nga nji ketij zogut, por ce do qe eshte gje qe nuk behet ne hapesira virtuale. (vetem pendet e bishtit kisha ndermend loool)

ps. ta kam llafin, veprat tona jane te limituara, ndersa mendjet kursesi.

hahahahahaahahahaha jur krejzi hahahahaahh

edhe mendja ka limitet e saja po he

e di cme kujtove me kte shembullin e pendeve? hahahaha

i thoja motres une kur ngjishte buke, imagjino sikur ke dike qe nuk do perpara dhe ashtu ke per ta ngjeshur (shtypur) mire buken loool (kshu qe shko gjej ndonje cop pambuku dhe imagjino sikur po shkul pend)

ika se lash nam