Identiteti

[Veshtrusja]

Qe zbulimi i vetvetes eshte proces i vazhdueshem nuk do te thote qe nuk dime asgje, e vertete kjo. Por… kjo nuk perjashton faktin qe shpesh mund te “dime” dicka te gabuar mbi vetveten dhe ne kete menyre kthehemi te nje “pike fillestare” per “ta gjetur veten serisht”.

Kur ajo e re qe meson rreth vetes del e gabuar neser pasneser, atehere c’fare? Atehere jemi te detyruar ta gjejm veten serisht. Gjithashtu, kur mesojm nje te re (te vertete) mbi veten atehere zbulojm nje gje qe skemi ditur me pare dhe kjo pastaj na shtyn te zbulojm dicka tjeter… e tjeter… e tjeter. Por per te gjetur vetveten, per ta vazhduar kete proces zbulimi duhet ta hapesh veten per te mesuar ato qe nuk di dhe kerkon te dish si rezultat i zbulimeve te reja. Ne menyr te vazhdueshme jemi duke luftuar me vetveten per ta lejuar ate te mesoj te reja…

Ne lidhje me shembullin, ti thua se ajo qe i duket prinderve e drejte i duket vajzes e padrejte. Por kush eshte ne gjendje te percaktoje cfare eshte e drejte apo jo? (Ka shume pyetje te tjera qe i vine pas kesaj pyetje: c’moshe ka cupa dhe prinderit, c’eksperience ka cupa dhe prinderit, c’kapacitet mendimi ka cupa dhe prinderit, etj.). Dihet qe cdo njeri mund te gaboje, perfshi ketu edhe prinderit tane. Por ama, edhe cupa mund te gaboje. Ashtu sic the ti, eshte me e komplikuar se sa duket dhe nuk mendoj se duke perdorur shembuj te tille mund te arrime konkluzione pergjithesuese sepse ne fund te fundit cdo njeri eshte ndryshe dhe cdo njeri e gjen veten e tij ne menyren e tij. Por, dua te shtoj ketu qe nuk eshte e thene qe cupa duhet te shkele detyrimin prinderor per te gjetur veten. Pse do thuash ti? Sepse varet te e drejta. Ajo qe i duket asaj e drejte per momentin ndoshta nuk eshte vertete e drejte as per te as per prinderit. Ekziston edhe mundesia te jete e kunderta, d.m.th. qe cupa te kete te drejte dhe prinderit jo. C’duhet te beje cupa? Duhet te perdori arsyen dhe te beje ate qe llogjikon si te drejte por dhe qe njekohesisht ndjen si te drejte. Eshte me e leht per te thene mbase se sa per te bere por pa patur ndonje gje konkrete ndermend nuk mund te thuhet me shume. Vendimi i fundit eshte gjithmone ne dore te individit (pavaresisht nga influenca e ambientit (shoqerise, prinderve, etj)).

Keshtu mendoj, por ekziston mundesia te kem bere “mak mak” serisht…

[oiseau en vol]

mbete duke u fshehur pas hajdarit o i gjore. Kam pershtypjen se, nese do te kishe qene "vetvetja," do te ishe me interesant...nuk tallem.

ika se po me mbyllen syte. bon nyi

Hajdar i gjore ?! Çfare pleonazme ! Lufte e ashper (keni pare ju ndonjehere nje lufte te bute ?), te ngjitesh lart (po te ngjitesh poshte, keni pare ju ?), e keshtu vijme tek Hajdari i gjore... Po the Hajdar i ke thene te gjitha me keto : i gjore, i vobekte, i lodhur, veshpalosur... e plot e plot...

Dhe "interesant", nuk kam dashur te jem kurre ! Nuk e beson ndoshta, por "interesant" do te thote qe sapo te kaloje dikush tjeter prane teje, ti do te hidhesh : Wow, ky qenka me interesant se ky Hajdari im ! Pastaj, nje tjeter akoma me interesant, pastaj super interesant, pastaj hiper interesant, pastaj mega super interesant... e keshtu u harruam fare ku e nisem...

Dhe mire ke bere qe ke vene fjalen "pershtypje", je treguar shume e kujdesshme, te pergezoj per kete. Perfundimisht me pelqen kjo tema. Mund te flasim gjithçka dhe te mos na i fshijne postet sepse ne fund te fundit ne po zbulojme identitetin tone, ose po e dublojme ate, ose po e leme ate ne kete forum. Really, i like it !

cili eshte dallimi midis ekzistences dhe identitetit?

Shume e koklavitur kjo, por do i kthehem sapo te kem mbaruar ca pune me pamjen time identitare (sepse kane filluar te me thone qe nuk po me njohin me). Them se ka ndonje gje per tu folur ketu, kuptohet gjithmone nga kendveshtrimi hajdarian i nje te vobekti pa identitet...

[Lule Portokalli]

Te jesh vetvetja, pra te perpiqesh te ruash identitetin tend, ka kuptim, vetem ne kuadrin e ekzistences se shoqerise. Pra identiteti personal ka kuptim gjithmone i krahasuar me stereotipin, ose modelin e njeriut qe shoqeria krijon. Nje njeri i vetmuar ne nje xhungel apo kudo qofte, me siguri qe eshte vetvetja dhe nuk ka asnje lufte me personalitetin e tij dhe nuk i duhet te ndryshoje asgje prej gjeje. Por kur ky njeri futet ne nje turme njerezish te civilizuar, atehere ai ve re, se ata kane ca rregulla ne krahesim me te cilat veprimet dhe deshirat e tij jane mund te jene te ndryshme.
Pra kjo per mendimin tim percakton kontraditen, rregullat e shoqerise dhe krijimi i stereotipeve. Kjo eshte nje lufte qe nuk do mbaroje kurre, per sa kohe qe te ekzistoje shoqeria njerezore, biles eshte baza e ekzistences se saj. Te dyja anet e kesaj kontradikte jane te domosdoshme. Rregullat ne shoqeri vendosen, qe te bejne te mundur ekzistencen e saj dhe per pasoje ekzistencen e njeriut si lloj i vecante dhe nga ana tjeter, individualitete personale te njerezve, perpiqen ti zbusin, lemojne, vene caqe dhe ti bejne sa me te suportueshme rregullat e shoqerise per individin. Po kush tamam i cakton keto rregullat? Mendoj qe caktohen sipas rregullit te me te shumtit apo me te fortit ( nuk e kam te konsoliduar kete konkluzion, eshte percaktim i castit qe te vjen tani ne mendje)
Ajo cka ka thene Cummings me siper eshte pamohueshmerisht e sakte. PO, shoqeria perpiqet perdite qe ta drejtoje personin drejt nje ( apo disa stereotipeve te caktuara) dhe ta ndryshoje ate ta c'beje ( ne nje mase apo ne nje tjeter) dhe perseri PO, kjo eshte beteja me e veshtire qe mund te behet, sepse ka te beje me ate qe njeriu eshte brenda tij me ate qe ai do qe te ndryshoje me pak se cdo gje dhe..... perseri PO, kjo eshte nje beteje qe kurre nuk mbaron dhe kurre nuk fitohet apo humbet. ( hmmmmm kjo po-ja e fundit po me le ca boshlleqe per dyshime , por po e le keshtu tani per tani, ndoshta i kthehem me vone kur te kem kohe)
Eshte teme shume interesante. E pergezoj hapesen.

[Hyllien]

Une mendoj se identiteti yne nuk mund te jete i pavarur nga bota e jashtme (jo vetem sepse perceptimi i vetes behet ne boten e jashtme, dhe kujtimet ideja e vetvetes ne kohe dhe hapesire nuk kane kuptim pa nje bote te jashtme). Te jesh vetvetja, shume mire. Ç’do te thote kjo? Tu qendrosh besnik te vertetave te tua, pavaresisht nga presioni i jashtem? Ato te verteta nuk u formuan diku ne boshllek dhe as ne nje bote tjeter, por ne shoqerine kur jeton. Sigurisht qe zgjedhjen e beri arsyeja jote, por mundesite prej te cilave mund te zgjedhje, tu ofruan nga kontakti yt me ate bote te jashtme te cilen po lufton. Qendrimi yt nuk mund te jete nje qendrim jashte botes se jashtme, por nje qendrim ne nje pozicion te caktuar te saj. Ose nderkohe qe perjashton nje pjese te botes se jashtme pranon nje pjese tjeter te saj, nuk mund te ndertosh nje identitet pa asnje lidhje me boten e jashtme. Ky eshte nje proces ne vazhdim. Edhe ne raste kur presupozojme se jane formuar tek nje person disa te verteta ( per te ) te pandryshueshme, pavaresisht nese jane te gabuara ose te drejta, nuk mund te themi se ky person nuk ndryshon. Qofte edhe duke e forcuar me teper pozicionin ku ndodhej, ai nuk eshte i njejti person me ate te nje momenti me pare.
Ajo qe e ben nje person unik, eshte zgjedhja e ndryshme, rruga e ndryshme qe ndoqi prej shume (por jo te pafundme) rrugeve te mundshme. Edhe ne qofte si pasoje e presionit te jashtem, njeriu duhet te pyese veten vazhdimisht per te zgjidhjet dhe te vertetat e tij, dhe nese gjen gabime duhet ti ndreqe (pyetja: a ndryshoi arsyeja e tij si pasoje e botes se jashtme?), pra te ndryshoje. Kjo e vertete e re, edhe nese shkak per zbulimin e saj behet presioni i jashtem, eshte e verteta e tij nese e pranon arsyeja. Nje person qe nuk e rikonsideron vazhdimisht qendrimin e tij (qe do te thote njekohesist njohje e metejshme e vetvetes), perveçse i qendrueshem eshte dhe i vdekur. Ka harruar qe e dija e tij nuk eshte e pafund, ashtu si dhe e drejta e tij nuk eshte absolute (nese ekziston e drejta dhe e gabuara absolute).
Bota njerezore ka shume ndryshore, te nderthurura keq me njera tjetren dhe ne vete jemi nje ndryshore mes tyre….çeshtje e komplikuar, s'habitem nga rremuja e mesiperme.

[Veshtrusja]

Me pelqyen postimet e fundit e lules portokalli dhe SG, por ne vecanti me terhoqi kjo:

Sigurisht qe zgjedhjen e beri arsyeja jote, por mundesite prej te cilave mund te zgjedhje, tu ofruan nga kontakti yt me ate bote te jashtme te cilen po lufton.

Interesante: mundesite prej te cilave mund te zgjedhim na ofrohen nga bota e jashtme te cilen po luftojm...

SG, atehere ne nuk e kemi ne dore te krijojm mundesite tona? Cdo zgjedhje qe ne bejme eshte nje zgjedhje qe na ofron bota e jashtme dhe jo nje zgjedhje qe, jo vetem e gjejm, por qe e krijojm dhe vete?

[Hyllien]

Me pelqyen postimet e fundit e lule portokallise dhe SG

Postimin tim sa me shume e lexoj aq me pak po me pelqen. Ne fillim po me dukej me i mire. Me mire te mos e lexoj me!

Nga Veshtrusja prisja me shume se pyetje.

Cdo zgjedhje qe ne bejme eshte nje zgjedhje qe na ofron bota e jashtme dhe jo nje zgjedhje qe, jo vetem e gjejm, por qe e krijojm dhe vete?

Do kundershtoje ndonjeri apo te kundershtoj vete veten une?

Le te themi qe njeriu nuk krijon dot nje zgjidhje vete. Nese ekzistojne disa te drejta universale (ashtu si besoj une) te dhena nga Zoti, ose thjesht qe jane ne natyren e njeriut, atehere njeriu, edhe pse pyetja/problemi buron nga bota e jashtme, mund te gjeje nje pergjigje qe nuk i ofrohet domosdo ne boten e jashtme me te cilen ai eshte ne kontakt. Sidoqofte mendoj se njeriu nuk mund te krijoje nje zgjidhje, i eshte dhene atij nga Zoti ose nga natyra (nga jashte?), pra ai e ka ne vetvete qe me pare dhe nuk e krijon (apo do ishte me mire ta quanim kete diçka qe nuk i perket botes se jashtme?).

Te marrim nje rast ekstrem qe po e mendoja sot ne mesim kur profesori Serb po fliste per krimet e Nazisteve dhe gjyqet e Nurembergut (sipas programit te mesimit do ti vije rradha dhe Milosheviçit. )

Te supozojme nje person qe ka lindur dhe eshte rritur ne nje sistem ku te gjitha te vertetat dhe te gjitha vlerat jane te gabuara dhe ky person nuk ka mundesi kontakti me asgje jashte ketij sistemi.
A duhet gjykuar ky person per krimet e bera?
A mund te themi qe nuk kishte ku ti gjente te vertetat me ane te arsyes se tij, sepse ato nuk ishin asgjekundi, keshtu qe nuk eshte fajtor per gabimet e bera?
Pres mendimet tuaja te vlefshme.

[Veshtrusja]

Ku ka me mire sesa kur kundershton veten per ta zbuluar vetveten?

Ke kapur nje shembull mjaft te bukur:

Te supozojme nje person qe ka lindur dhe eshte rritur ne nje sistem ku te gjitha te vertetat dhe te gjitha vlerat jane te gabuara dhe ky person nuk ka mundesi kontakti me asgje jashte ketij sistemi.
A duhet gjykuar ky person per krimet e bera?
A mund te themi qe nuk kishte ku ti gjente te vertetat me ane te arsyes se tij, sepse ato nuk ishin asgjekundi, keshtu qe nuk eshte fajtor per gabimet e bera?

Instinkti i pare me thot te te pergjigjem duke te then: varet te krimi dhe te denimi i krimit. Sepse, po t’i veme menjane per nje sekond cfare e ka shtyre ate njeri te vepronte ne menyre kriminale, atehere ballafaqohemi me nje krim, me nje veper qe mund t’i kushtoj jo vetem ati njeriu por edhe shoqerise ne total, te ardhmes se ksaj shoqerie…. Por kjo mund te hapet si teme me vete ku kerkohet me shume mendim dhe sqarim. Nuk po zgjatem te kjo pike.

Shembulli eshte shume i bukur dhe te bene te mendohesh. “Nje person ka lindur dhe eshte rritur ne nje sistem ku te gjitha te vertetat dhe te gjitha vlerat jane te gabuara dhe ky person nuk ka mundesi kontakti me asgje jashte ketij sistemi.” Dakort, por nuk duhet te harrojm qe ne kemi te bejme me nje person, me nje njeri dhe jo me nje kafshe. Dhe pavaresisht nga deprivimet (mangesit qe mund te “ofroje” shoqeria), pavaresisht nga izolimi (dhe mungesa e njohurise se vlerave te kulturave te ndryshme (apo njohurise e vlerave te verteta)), ky njeri me “zemer” dhe me shpirt, me kapacitet arsyetimi (edhe pse te limituar, ne kte rast per hire te shoqerise akoma me i limituar) eshte mbi te gjitha NJERI. Kemi te bejme me nje individ qe, mbi te gjitha, kerkon te jetoje jeten e tij, pavaresisht nese ai arrine ta kuptoj kete apo jo. Dhe sejcili prej individeve qe e perbejne ate shoqeri kerkon te jetoj. Duke e pare qe jetesa kerkon respektim dhe bashkepunim me njeri tjetrin atehere eshte e pamundur te mos krijohen vlera (“te verteta”) qe nuk kane ekzistuar me pare dhe qe nuk jane te gabuara...

Por nese qendrojm te supozimi yt dhe te pika se vlerat qe ka mesuar jane te gabuara atehere ne jemi duke supozuar gjithashtu se ky njeri qe jeton ne kete shoqeri te izoluar “buys into these values”, dmth jemi duke supozuar qe ky njeri i beson ktyre vlerave te gabuara. Dhe ky eshte nje supozim i gabuar. Pse? do thuash ti. Perderi sa ky njeri nuk ka kontakt me ndonje lloj shoqerie tjeter qe ka vlera te ndryshme, qe ka vlerat e “verteta” atehere si nuk do t’i besonte ky NJERI ketyre vlerave te paverteta? (mund te pyesesh) Sepse nese kthehemi te ndienjat tona nuk eshte aq e veshtire nganjehere te kuptosh se cfare eshte e gabuar dhe cfare eshte e drejte, cfare eshte e mire dhe cfare eshte e keqe, cfare eshte vlere dhe cfare nuk eshte. Ne qoftese une te pickoje ty, atehere ty do te te dhembi. Ne qoftese ti me pickon mbrapsh atehere une do e kuptoj qe pickimi dhemb. Dhe nuk eshte e then qe une do te te pickoje ty mbrapsh. Dikush tjeter mund te pickoje me fort, mund te thuash ti. Po, eshte e vertete. Por kjo nuk ka rendesi. Rendesi ka qe ne kemi te bejme me nje NJERI qe arrine te kuptoj se cfare do te thot te pickosh ose te pakten care do te thot te ndjesh nje pickim, dhe se cfare pasojash mund te kete nga ky pickim (pervoja, eksperienca na bene te mesojm edhe nese arsyetimi yne eshte i limituar). Pavaresisht ne nje kulture tjeter, pavaresisht se jashte kultures se vete mund te denohet me ligj pickimi dhe ne kete kulture pickimi vleresohet (meqense ne jetojm ne nje kulture, ne nje shoqeri ku vlerat jane te gabuara, te paverteta), kjo nuk do te thot se cdo INDIVID do te jete i detyruar ta njohi si vlere pickimin (edhe pse nga jashte, ne siperfaqe mund ta quaj vlere, perbrenda ai mund te mos e quaj dhe njohi si vlere), sidomos kur e ndjen, kupton, sheh qe i dhemb kur ja bene tjetri.

Pra ajo qe dua te them une eshte qe arsyeja e njeriut nuk eshte dicka totalisht e kufizuar nga shoqeria. Dhe pervec arsyes kemi edhe shpirtin. Njeriu qe ka kryer krim (krim te “vertete”) eshte fajtor pavaresisht nga ato qe vlereson shoqeria dhe edhe ne qoftese shoqeria nuk e gjykon dhe denon ate njeri, atehere (sepse edhe une besoj ne Zot) une mendoj se ka per ta gjykuar dhe, ne qoftese duhet, edhe denuar Zoti ate njeri. Pra si perfundim, ekziston mundesia qe ne te krijojm deri diku zgjidhjet tona (edhe pse shoqeria nuk na i ofron ato). Une mund te zgjedhe te mos pickoje nje njeri edhe pse pickimi eshte i vleresuar ne shoqerine ku jetoje. Mund te thuash qe njohja ime e pickimit eshte e kufizuar nga kontakti im me shoqerine dhe me ambientin. Po, por une mund te them qe edhe sikur te pickonim veten mund ta dime se cfare do te thot te pickosh.

Mora nje shembull te thjesht, dhe jo ekstrem per te treguar cfare me erdhi ndermend pasi lexova pergjigjen.

Pres mendimet, verejtjet, kritikat tuaja.

[Lule Portokalli]

Per keto dy postimet qe lexova me siper dhe qe kane te bejne me rolin qe luan shoqeria ne krijimin e identitetit mendimi im eshte, se jashte ndikimit te shoqerise, njeriu eshte shume afer nje kafshe te zakonshme.
Keni degjuar per femijet qe jane rritur nga kafshe te ndryshme ne pyll dhe qe quhen feral children. Ka shume materiale ne internet per ta. Nje link po e sjell une ketu. http://bowland-files.lancs.ac.uk/chi...RE4/4feral.htm

[oiseau en vol]

Lule, me duket se gabohesh ketu. Ato femijet rriten nen shoqerine e kafsheve, prandaj juve ju eshte dukur qe njerezit ne mungese te shoqerise ngjajne me kafshet...

[Veshtrusja]

lule portokalli, thx per linkun. do hy ta shoh sepse edhe une kam degjuar per rastet qe permende.

oiseau, ke te drejte por per ate punen e ekzistences dhe identitetit nuk na sqarove...