Dritë mbi katakombet e sigurimit .

[Xhuxhumaku]

xhum..

a din me na tregue cka asht nji kanal tv ne tiran qe jep nji far emisioni... shqiperia ne celuloid..
thon se jep pamje shume interesante..

Brum,

Pyet keta te Digitalbit,

se une per vete s'um i shiqoj keto kanale.

Qashtu...

[Brari]

ekskluzive


Flet ish-drejtori i Zbulimit Politik të Shtetit, Jonuz Mersini. Misionet e fshehta për t'i bindur njerëzit të bashkëpunonin


Si i rekrutuam në zbulim emigrantët reaksionarë

Sigurimi i Shtetit ishte i interesuar për veprimtarinë e shqiptarëve të larguar në emigrim


Manjola Bregasi
Sot është i pamohueshëm fakti që shteti komunist i drejtuar nga Enver Hoxha kishte një sistem zbulimi dhe kundërzbulimi tepër të rëndësishëm dhe potent. I pamohueshëm gjithashtu është edhe fakti, se shumë pak është folur për agjentët dhe agjenturën shqiptare, që kanë qenë të veshura nën një mjegull misterioze të kushtëzuar nga vetë ky profesion.

Gjithçka bëhej në fshehtësi e kamufluar më së miri. Qëllimi ishte i qartë: të informohej shteti për çdo veprimtari të mundshme kundër tij. Ministria e Brendshme dhe ajo e Mbrojtjes me sektorët e tyre të zbulimit duhej të punonin fort. Shpesh është krijuar ideja që ai regjim arriti të qëndronte aq gjatë, pikërisht falë veprimtarisë eficente të zbuluesve, të cilët në pjesën më të madhe të rasteve ishin përgatitur në shkollat e zbulimit rus. Tashmë Enver Hoxha kishte krijuar shtetin e tij komunist dhe duhej të tregohej tepër i vëmendshëm për ta ruajtur atë nga cilido që përpiqej ta cenonte. Dhe duket se në vitet e para të pasçlirimit rrezikun më të lartë për vendin e përbënin emigrantët reaksionarë të larguar gjatë luftës. Ishin këta përfaqësues të rrymave të ndryshme, nacionalistë apo zogistë, por edhe ish-mbështetës të Enver Hoxhës, të cilët nuk u pajtuan me regjimin e krijuar prej tij dhe gjetën mundësinë e largimit nëpër Evropë. Por si po silleshin ata në vendet ku kishin mërguar? A ishte e vërtetë që organizoheshin dhe përgatiteshin për të gjetur mënyrat që të rrëzonin komunizmin? Po qeveritë e vendeve fqinje, çfarë qëllimesh kishin? Ishin të gjitha këto pikëpyetje që kërkonin sqarime. Por si arrinte shteti shqiptar i asaj kohe të siguronte gjithë informacionet e duhura? Në vijim të rrëfimit të tij ish-drejtori i Zbulimit Politik, Jonuz Mersini, tregon detaje nga jeta dhe misionet e tij misterioze nëpër Evropë. Si maskoheshin zbuluesit shqiptarë nën petkun e diplomacisë? Si arrinin ata të bindnin emigrantët për të bashkëpunuar duke rrezikuar kështu jo vetëm dekonspirimin, por edhe jetën e tyre. Ja se si një zbulues i pajisur me pasaportë diplomatike kryente detyra ilegale.
Zoti Mersini, në një pjesë të jetës suaj jeni marrë me punët e Zbulimit Shqiptar në disa shtete. Cila ishte detyra juaj atje dhe sa eficent ka qenë Zbulimi Shqiptar atëherë?
Detyrat e mia në vende dhe kohë të ndryshme kanë qenë të shumëllojshme, megjithatë qëllimi kryesor i punës sime në zbulim si dhe i zbuluesve të tjerë, sidomos jashtë Shqipërisë, ka qenë gjetja dhe zgjedhja e elementëve të caktuar, të cilët mund të shërbenin në zbulimin shqiptar.
Qëndrimi juaj jashtë Shqipërisë cilësohej si një detyrë legale apo ilegale. Cila ishte procedura që ndiqej në të tilla raste?
Kjo varej. Kishte raste ku detyra ime ishte vetëm agjentura, kishte dhe raste të tjera si p.sh.: në legatën tonë në Itali, ku u transferova në vitin 1954, përveç detyrës së drejtimit të rezidenturës, kreva edhe detyrën legale të këshilltarit në Legatë.
Cila qe klima që mbizotëronte në Itali dhe ku e përqendruat ju veprimtarinë tuaj?
Fillimisht dua të ndalem paksa tek ngjarjet që kishin paraprirë transferimin tim në Romë. Më duket se aty nga viti 1951-1952, në Drejtorinë e Zbulimit, në Ministrinë e Brendshme, rezidentura jonë në Romë i kishte dhënë qendrës një informacion se po përgatitej nga qendra e Maltës për t’u desantuar në Shqipëri një grup diversionist. Në këtë veprimtari ishte aktivizuar komiteti “Shqipëria e Lirë”, që udhëhiqej nga Mit’hat Frashëri dhe zbulimet perëndimore, Ahmet Zogu dhe pasuesit e tij me Abaz Kupin në krye dhe Alush Leshanakun, një nga krerët më aktivë të emigracionit kundër nesh, i cili ishte futur disa herë përmes kufirit nga Greqia. Kësaj here, sipas të dhënave të rezidenturës sonë në Romë, grupi diversionit do të ishte më i madh dhe do të kishte në përbërje disa krerë të këtij emigracioni, që do të vepronte në Shqipërinë e veriut dhe atë të mesme. Grupi përbëhej nga Ndue Gjonmarku, Haki Blloshmi, Alush Leshanaku etj., dhe ishte përgatitur Zbulimi Italian dhe Blloku Indipendent, ku bënte pjesë edhe Ismail Vërlaci. Ismaili vepronte nga Roma dhe ishte i martuar me një grua italiane. Pas kapjes së grupit të Alush Leshanakut, Isamil Vërlaci, i biri i Shefqet Vërlacit, i cili kishte qenë mik shtëpie me Leshanakun u hutua dhe për një periudhë të caktuar po qëndronte pasiv në veprimet e tij. Pikërisht këtë moment vendosa të shfrytëzoj për të infiltruar një njeri që mendova se do ta ndihmonte shumë zbulimin tonë, në drejtim të grupeve diversive.
Dhe çfarë vendosët të bënit?
Pak kohë pas fillimit të detyrës në Romë erdha në Shqipëri për disa punë dhe njëkohësisht do të bëja edhe lejen e zakonshme. Në bisedë me drejtorin e Zbulimit në atë kohë, gjeneral Zoi Themeli, vendosa t’i flisja për gjendjen e Ismail Vërlacit. Me sa duket, Zoi e bisedoi këtë fakt me ministrin e Brendshëm, Kadri Hazbiu, dhe pas disa ditësh më thirrën të dy në zyrën e ministrit.
Duhet të shkosh menjëherë në Elbasan dhe të takosh vajzën e Shefqet Vërlacit, (të motrën e Ismailit), më urdhëroi ministri. Ajo ishte vënë në shërbimin tonë pas kapjes dhe vrasjes së Alush Leshanakut dhe kishte dhënë shumë informacione me interes. Kadri Hazbiu dhe Zoi Themeli më porositën t’i flisja asaj për gjendjen e rënduar të të vëllait dhe t’i kërkoja që ajo t’i shkruante një letër, në të cilën të tregonte për gjendjen e fortë politike në Shqipëri dhe faktin që ajo vetë tashmë ishte vënë në shërbim të organeve të Sigurimit të Shtetit. Në letrën që ajo do të shkruante duhej t’i tregonte të vëllait se edhe vetë Alushi, pas kapjes dhe dënimit, kishte kontribuar në favor të Sigurimit të Shtetit dhe se vrasja e tij kishte qenë aksidentale, pa i dhënë shpjegime të mëtejshme për këtë. Duhej t’ia merrja asaj këtë letër, ku t’i thoshte të vëllait se jo vetëm duhet të ndërpriste veprimtarinë kundër atdheut të tij, por t’i bënte thirrje që edhe ai të vihej në shërbim të Sigurimit Shqiptar. Dhe ç’është e vërteta, ajo na ndihmoi mjaft dhe pa asnjë lloj detyrimi.
Shkuat ta takonit këtë grua?
Jo vetëm një herë. Në mënyra sekrete disa herë u takova në Elbasan me vajzën e Shefqet Vërlacit, e cila, megjithëse ishte në moshë të madhe, mbahej mirë dhe ishte femër e bukur.
Si reagoi?
Dëgjo, Zbulimi Shqiptar nuk ishte asnjëherë agresiv. Ne nuk përgatisnim terrenin për të pushtuar ndonjë shtet. Përkundrazi, ne donim të mbronim ato 28 mijë kilometra katrorë që na la historia. Për fat, pati edhe nga ata të arratisur që nuk e ngatërronin atdheun me sistemin e tij politik. Një pjesë e tyre e dinin traktatin e fshehtë Tito-Venizello për copëtimin e Shqipërisë dhe ata nuk mund të ishin dakord që për hir të përmbysjes së sistemit komunist të pranonin që atdheu i tyre të ndahej midis shovinistëve grekë dhe jugosllavë. Atëherë kur të mos ekzistonte më as emri Shqipëri, ç’vlerë do të kishte sistemi? Ja në këtë kontingjent mbështeteshim në punën tonë. Në rastin konkret, pasi i shpjegova se kush isha dhe ku shërbeja, pranoi të flisnim. I shpjegova gjithçka për të vëllanë dhe i kërkova të më shkruante letrën që na duhej për ta vënë edhe atë në shërbim të organeve të Sigurimit të Shtetit. Ajo pranoi dhe shkroi gjithçka që i kërkova. Në letër i shkruante edhe për disa çështje të tyre familjare. U ndamë në mënyrë shumë korrekte. Ajo ishte e zgjuar dhe e vlerësonte drejt situatën.
Si vepruat më pas? A e takuat Ismailin?
Mora letrën dhe kur u ktheva në Romë gjëja e parë që vendosa të bëja ishte takimi me të. E dija se ku banonte ndaj vendosa ta prisja para shtëpisë. Me vete mora edhe një zbulues tonin në Itali, Kleanth Andonin, për ta pasur si mbështetje, nëse Ismaili do të reagonte duke njoftuar policinë italiane. Sapo e pashë të vinte, e thirra në emër. Fillimisht nuk donte të ndalonte. Mesa duket më njihte dhe e dinte se kush isha.
“Mos ki frikë, - i thashë,- dua vetëm të të jap një letër nga motra jote në Elbasan”, dhe ia zgjata letrën. E mori, e hapi zarfin hodhi një sy shpejt e shpejt, duke tundur kokën në formë habie për ato që lexonte. Duke përfituar nga ato momente heshtjeje i kërkova të shkonim në ndonjë kafene aty afër për të biseduar.
Kundërshtoi?
Jo. Vetëm më tha ta prisja sa të njoftonte gruan se do të vonohej. Erdhi pas gati gjysmë ore dhe u ulëm në “Piazza del Popolo”, ku biseduam gjatë.
Gjatë kësaj bisede u prezantuat me identitetin tuaj real?
Po sigurisht. Tashmë qëllimi im ishte që ai të pranonte të bashkëpunonte me ne. Ai e lexoi dhe rilexoi disa herë letrën që i dërgonte e motra dhe nuk e besonte që ajo dhe Alushi ishin vënë në shërbim të Sigurimit të Shtetit.
“Janë vënë në këtë shërbim dhe pa asnjë shtrëngim”, iu përgjigja. Këtë të fundit ia theksova disa herë, sepse kuptova, megjithëse ai nuk ma thoshte troç, se mendonte që ata ishin shtrënguar për t’u vënë në shërbim. Meqenëse biseda u zgjat shumë e ftova të drekonim në ndonjë restorant, por ai refuzoi, duke u justifikuar se e priste për drekë gruaja në shtëpi. Gjatë bisedës mundohej ta vinte veten në pozita të barabarta. E kuptova këtë dhe i thashë: “Unë jam përfaqësues i shtetit në ambasadën tonë, kurse ti vetëm një emigrant politik, që vepron kundër atdheut tënd dhe asgjë tjetër”.
“Po në fund të fundit, ç’kërkoni prej meje?”, m’u drejtua ai i nervozuar. I thashë se kërkohej të vepronte ashtu siç i thoshte e motra në Elbasan, pra të vihej në shërbim të atdheut. “Sido që t’i kesh bindjet politike atdheu është atje, si për ty edhe për mua. Nuk të kërkoj as të hedhësh në erë ura apo uzina, nuk të kërkoj të bëhesh terrorist, por të mbrosh atdheun tënd nga çdo veprimtari armiqësore. Si të duash bëj. Askush nuk të detyron. Por unë të këshilloj të bashkohesh me ata që u dhimbset vendi i tyre”. Këto ishin fjalët e mia.
Po agjenti tjetër që ishte me ju, vazhdonte të qëndronte aty pranë gjatë këtyre bisedave?
Kleanthi rrinte i ulur në një kafene tjetër pranë nesh dhe vëzhgonte mos kishte ndonjë lëvizje të Kuesturës aty pranë. Këtë e bëmë sepse dyshova se mos Ismaili, gjatë kohës që do të hynte në shtëpi, do të njoftonte organet e Kundërzbulimit Italian.
Dhe si përfundoi biseda me Ismailin?
Pas replikash plot nervozizëm më shumë nga ai dhe më pak nga unë, pranoi të takoheshim edhe herë të tjera, por me dy kushte: e para të mos i kërkonim asgjë për gjendjen në shtetin italian dhe veprimtarinë e Italisë kundër nesh, me justifikimin se kishte marrë shtetësi italiane dhe nuk mund të vepronte kundër saj, dhe e dyta të mos i kërkonim asgjë për gjendjen dhe veprimtarinë e emigrantëve shqiptarë, kur ai vepronte me udhëzimet dhe iniciativën e qeverisë italiane, sepse në atë rast quhej veprimtari kundër shtetit të tij, dhe ai nuk mund t’i tradhtonte shokët me të cilët jetonte prej vitesh në Itali.
“Me këto kushte që vë zotrote, atëherë në çfarë drejtimesh mund të jesh i vlefshëm për ne dhe për çfarë problemesh mund të na informosh për veprimtarinë kundër Shqipërisë?” Më tha se mund të më jepte të dhëna për veprimtarinë e zbulimeve amerikane, greke dhe jugosllave që vepronin aktivisht nga qendrat e tyre në Gjermaninë perëndimore, Janinë dhe Titograd. “Në të tre këto qendra veprohet aktivisht kundër jush dhe unë po siguroj të dhëna për këto veprimtari dhe do t’ju njoftoj”, tha ai.
Pranuat me këto kushte?
Pranova hë për hë, me qëllim që ai gradualisht të futej në shërbimin tonë dhe më pas të më jepte të dhëna edhe për emigracionin aktiv kundër nesh.
Arritët të merrnit informacione prej tij?
Gjatë kohës që isha me punë në Legatën Shqiptare në Romë e takova disa herë, duke i shkuar afër shtëpisë. Më dha disa informacione lidhur me veprimtarinë që zhvillonte Zbulimi Jugosllav nga qendra e tyre në Titograd dhe zbulimi grek nga Janina. Në takimin e fundit Ismaili më dorëzoi edhe një listë me shqiptarët që ishin grumbulluar e stërviteshin në një nga qendrat e Zbulimit Amerikan në Mynih të Gjermanisë Perëndimore. Këtë listë ia dërgova Drejtorisë së Zbulimit në muajt e parë të vitit 1955, para se të transferohesha si këshilltar i Misionit të Shqipërisë në Nju Jork, pranë OKB-së. Pas largimit tim nga Italia nuk mora vesh se çfarë u bë më tej me Ismailin, sepse nuk ishte e lejuar të pyesje për probleme agjenturash, të cilat nuk i kishe më në lidhje...



Fotografitë kompromentuese
Si e joshi agjentja jonë në shtrat diplomatin italian

Le ta quajmë Xhani. Ishte ky pseudonimi i diplomatit të huaj, që u bë pjesë e agjenturës shqiptare. Në fakt, origjina e tij ishte nga shqiptarët e Kalabrisë dhe ky diplomat karriere, që e fliste shumë mirë shqipen, shprehte shpesh simpati për vendin e të parëve. Skënder Konica, i cili kishte drejtuar rezidenturën shqiptare në vendbanimin e Xhanit, kishte arritur të krijonte miqësi me të dhe duke e trajtuar si mik, mundi ta shfrytëzonte për të marrë të dhëna dhe informacione me rëndësi. Të njëjtën sjellje mbajti ndaj këtij diplomati edhe pasardhësi i Konicës, Jonuz Mersini. Rastësisht ose jo, pas shumë vitesh ai do të vinte me detyrë në ambasadën e vendit të tij, në Tiranë. Ishte ky momenti i përshtatshëm për ta bërë atë bashkëpunëtor të plotë me zbulimin shqiptar. I kthyer në Tiranë në atë kohë, Jonuz Mersini vendosi ta studiojë me kujdes karakterin e Xhanit. Si i pamartuar që ishte nuk mund të mos i pëlqenin femrat. Pikërisht këtu do të hynte në lojë agjentja shqiptare. Një grua e bukur, beqare dhe që mbi të gjitha i pëlqente shumë marrëdhëniet intime me të huajt. Detyra e saj ishte e përkufizuar saktë: ta joshte dhe ta çonte atë në shtrat. Me sa duket, e stërvitur në këtë rol, asaj i është dashur shumë pak për ta kryer detyrën. Dhe jo vetëm kaq. Agjentja ka mundësuar që çastet e tyre intime të fotografoheshin. Ajo nuk i ruhej ekspozimit fotografik. Me anë të një agjenti tjetër të zbulimit shqiptar, i cili u maskua si punonjës i Ministrisë së Jashtme, fotot në të cilat ai dhe agjentja shqiptare paraqiteshin në momentet më intime, mbërritën deri në duart e Xhanit. Tashmë ai nuk kishte nga ia mbante. Ishte i detyruar ta përforconte edhe më tej bashkëpunimin me zbulimin shqiptar.




neser do te lexoni

Misioni i rrezikshëm i dy zbuluesve shqiptarë në Poloni. Peripecitë e lundrimit me vaporin “Skënderbeu” dhe përpjekjet për të zbatuar urdhrin e Komitetit Qendror të Partisë, për të sjellë të gjallë në Shqipëri, Kazhimir Mihalksin
Falsifikimet e ambasadës së Shqipërisë në Varshavë për të nxjerrë nga kufiri polak, Mihalksin, drejtuesin e Partisë Marksiste-Leniniste Polake. Cili ishte në të vërtetë njeriu që zhgënjeu udhëheqjen shqiptare?



gazeta panorama

[Brari]

Ish-drejtori i Zbulimit rrëfen misionin sekret në Poloni


Komiteti Qendror na kërkoi të sillnim ilegalisht kryetarin e Partisë Marksiste

Ambasada shqiptare kishte siguruar pasaportë false për Kazhimir Mihalskin


Manjola Bregasi
Dy zbulues shqiptarë të armatosur, me urdhër të Komitetit Qendror të Partisë nisen drejt Polonisë me një mision të fshehtë dhe të rrezikshëm njëkohësisht: sjelljen në Tiranë të liderit të Partisë Marksiste Leniniste polake, Kazhimir Mihalski.

Një detyrë e rëndësishme kjo për udhëheqjen shqiptare, por tepër e rrezikshme për të dy zbuluesit që me marrjen e këtij misioni duhej të vinin në pikëpyetje jetën e tyre. Gjithçka duhej të ishte tepër sekrete. Askush nuk duhej të dinte, që dy njerëz nga Shqipëria do të lundronin me vaporin “Skënderbeu” në drejtim të Polonisë. Madje, as familjarët e zbuluesve nuk duhej të dinin vendndodhjen e vërtetë të tyre. Por cili ishte realisht Kazhimir Mihalski dhe përse ky njeri cilësohej kaq i rëndësishëm? Cilat ishin arsyet që e bënin Kazhimirin një njeri të padëshirueshëm për shtetin polak? Si ishte e mundur që vetë shteti shqiptar i asaj kohe të merrte përsipër një barrë të tillë, të kërkonte strehimin e një njeriu, që ndiqej dhe rrezikonte burgun në vendin e tij? E gjithë kjo në mbrojtje të komunizmit dhe të idealeve marksiste-leniniste në të gjithë Evropën. Duke qenë të forta këto ideale do të ishte e fortë edhe Shqipëria. Zbulimi politik jashtë territorit të vendit ishte një çështje që i kishte interesuar gjithmonë shtetit shqiptar. Një numër i madh zbuluesish vepronin në të gjithë botën për të mësuar çdo sulm të mundshëm ndaj Shqipërisë dhe çdo rrezik që mund t’i kanosej vendit nga jashtë. Veprimtari të fshehta dhe të rrezikshme të maskuara në mënyra nga më të ndryshmet. Kur bëhej fjalë për çështje të tilla me zbulues dhe agjentë, Ministria e Brendshme dhe Komiteti Qendror i Partisë nuk kursenin asgjë, madje as jetën e punonjësve. Ata ishin të gatshëm të blinin me çdo çmim informatorët dhe informacionin e tyre tepër sekret. Por misioni në Poloni kishte tjetër karakter. Aty nuk kishte informata dhe informatorë, por njerëz të armatosur, të cilët po rrezikonin jetën për një mision, rëndësinë e të cilit nuk e kuptuan kurrë. Dhe këta zbulues ishin përgatitur të luftonin me këdo, vetëm e vetëm që Kazhimir Mihalski të mbërrinte i gjallë në Shqipëri. Jonuz Mersini, një prej zbuluesve që udhëtoi ilegalisht drejt Polonisë me vaporin “Skënderbeu”, tregon peripecitë e një misioni të veçantë që realisht nuk u krye. E megjithatë lideri polak mundi të mbërrinte në Shqipëri. Përmes falsifikimeve, vetë ambasada shqiptare në Varshavë arriti ta nxirrte liderin marksist-leninist përtej kufirit të vendit të tij. Por cili ishte realisht njeriu për të cilin shteti shqiptar rrezikoi dhe shpenzoi aq shumë. Historia e një drejtuesi-mashtrues, që e zhgënjeu rëndë udhëheqjen shqiptare.
Zoti Mersini, detyra juaj kryesore gjatë punës në zbulim ka qenë ajo e krijimit të rrjetit të agjenturës. Po misione vepruese dhe të rrezikshme për ju vetë keni pasur gjatë karrierës?
Sigurisht. Vetë karakteri i kësaj pune mbartte rreziqe, por kishte misione të veçanta në të cilat niseshe me pikëpyetje për jetën. I tillë ka qenë edhe misioni për të nxjerrë nga Polonia dhe për ta sjellë në Tiranë një farë Kazhmir Mihalski. Ky ishte një polak, që siç na u tha, kishte krijuar në Poloni një parti Marksiste-Leniniste. Paskësh punuar në ilegalitet dhe me sa dukej, veprimtaria e tij kishte rënë në sy. Ishte rrezik të arrestohej nga autoritetet polake. Atëherë isha me detyrë kryetar dege në zbulim. Më thirrën në Komitetin Qendror të Partisë së bashku me Kleanth Andonin. Të dy duhej të niseshim për në portin e madh të Gdanskut në Poloni.
Cili ishte saktësisht urdhri dhe sa i rëndësishëm cilësohej ky mision?
Urdhri ishte i qartë: Kazhimiri duhej sjellë patjetër shëndoshë e mirë. Po të ishte nevoja edhe jetën tonë nuk duhej ta llogarisnim. Ky mision ishte me shumë rëndësi për Lëvizjen Ndërkombëtare Marksiste-Leniniste. Që aty u përgatitëm shpirtërisht edhe për një përgatitje të armatosur. Gjithçka ishte e mundur.
Po familjarëve u treguat që po iknit në një mision të rrezikshëm?
Në familjen time dhe atë të Kleanth Andonit kishim lënë fjalë se do të largoheshim për disa ditë, me një detyrë me rëndësi në zonat kufitare të vendit tonë. Ndodhte që ne si zbulues të lëviznim shpesh në zonat kufitare për të inspektuar dhe kontrolluar gjendjen atje, kështu që në familjet tona kjo nuk la asnjë dyshim.
Sa i besueshëm ishte bashkëpunëtori që ju zgjodhën?
Me Kleanthin kishim qenë shokë të ngushtë që herët. Bashkë kishim marrë pjesë në sa e sa aksione. Djalë nga Vunoi, ai trashëgonte virtytet më të mira: trim, por edhe i thjeshtë, i qetë në veprime dhe shumë largpamës. Me Kleanthin i ruaja të pastra marrëdhëniet vëllazërore. Edhe më vonë kur krijuam familje, nuk na rrihej larg njëri-tjetrit. Edhe sikur të më kishin pyetur s’do kisha shqiptuar emër tjetër veç atij të Kleanthit. Shkuam në Durrës, ku u takuam me kapitenin e vaporit tonë, “Skënderbeu”, Fore Kuretën.
A ishte në dijeni të aksionit kapiteni?
Po. Ai ishte informuar për gjithçka dhe po na priste. Të dy u maskuam si marinarë. Do të bënim pjesë në ekuipazhin e këtij vapori. Kapiteni na prezantoi me ekuipazhin e vaporit, duke u thënë marinarëve se ne ishim në atë vapor me një mision special. Marinarët duhej ta ruanin këtë sekret dhe kushdo që t’i pyeste për ne, duhej të thoshin se ishim pjesëtarë të rinj të ekuipazhit të vaporit.
A kishte rrezik që të dekonspiroheshit prej marinarëve?
Ata nuk dinin asgjë për misionin tonë dhe as nuk e dinin kush ishim në të vërtetë, ndaj edhe mundësia për dekonspirim ishte e vogël.
Thatë më sipër që ishit përgatitur edhe për një përpjekje të armatosur. A kishit armë me vete?
Sigurisht. Me vete kishim marrë dy automatikë “Kallashnikov”, municionin e nevojshëm për ta dhe katër granata dore ofensive, të cilat do t’i përdornim vetëm nëse na krijoheshin situata të papritura, tepër të vështira.
Çfarë konsiderohej situatë e vështirë?
E para dhe më e rëndësishmja në atë mision ishte që Kazhimiri të mbërrinte në vendin tonë gjallë. Në fund të fundit, edhe nëse autoritetet polake na diktonin që kishim marrë ilegalisht në vapor Kazhimirin, atë duhej ta mbronim, ta sillnim në Shqipëri. Së dyti, situatë e vështirë konsiderohej edhe vetëmbrojtja në rast sulmi me armë. Rrugës, gjatë lundrimit në detin Mesdhe, biseduam me kapitenin e vaporit për të gjetur një vend sekret në vapor. Fore Kureta, kuadër me përvojë, kur dëgjoi kërkesën tonë e ndjeu veten ngushtë.
-Djall o punë!
-Ku ka vend për djallin këtu?, - ia ktheva unë në intimitet. Ai përplasi grushtin në tavolinën e kajutës. U ngrit në këmbë. Bëri disa varavingo, u kthye vrulltas dhe pa ulur tonin, vijoi:
-Këtu tani gjithçka u djallos. Ju nga zanati mund të jeni vërtet djaj. Po ç’ne unë. E shikoni ç’më bëtë?...
-Merre më shtruar, - u përpoq ta qetësonte Kleanthi. Ti ishte informuar qyshkur, vetvetiu ke pranuar që ne...
-Jo. Ka ligje ndërkombëtare, ka kontrolle të imta. A e kuptoni ç’mund të ndodhë? Ju jeni zbulues, ja u bëtë marinarë. Kjo mjafton. Hëm, kurse ju jeni armatosur për luftë. Jo, jo vëllezër. Vapori im merret me tregti, çoj e sjell mallra, çne armë në vapor. Ai heshti vetëm, pasi e ndjeu që ishte lodhur. Na shfaqi një mendim, dy, tre. Vendstrehimi sekret duhej të lejonte qëndrimin ulur të një njeriu. Në fund gjetëm mendimin e përbashkët. Të tre zgjodhëm vendin nën disa shkallë. Ishte një kënd i përshtatshëm që nuk frekuentohej, veç në raste të veçanta. Këtu nuk do t’i shkonte mendja askujt.
Për çfarë do të shërbente ai vendstrehim?
Menduam që aty të qëndronte Kazhimiri në udhëtimin e kthimit.
Si shkoi udhëtimi?
Në detin Adriatik dhe Mesdhe lundrimi ishte normal, me përjashtim të kanalit të Sicilisë, ku pati dallgë dhe lëkundje të vaporit derisa dolëm në oqeanin Atlantik. Atje vapori filloi të lëkundej. Ishte vapor me tonazh të vogël, i ndërtuar në Bullgari, jo për udhëtime oqeanike. U futëm në gjirin e Biskajës, atje ku oqeani Atlantik është rreth 9000 metra thellësi. Filloi një furtunë e madhe. Vapori po kërciste i gjithi nga lëkundjet. Për këtë njoftuam Durrësin me radio. Ata, për t’i shpëtuar rrezikut të mbytjes na urdhëruan, që sa të kalonte furtuna të strehoheshim në një nga brigjet e Spanjës. Por kapiteni ynë nuk pranoi. Me daljen në ngushticën e La Manshit, lundrimi vazhdoi i qetë.
A patët ndalesa në porte dhe kontrolle?
Në hyrje të Kanalit Kil, gjermanët bënë kontrollin e vaporit dhe të ngarkesës. Këtë kapiteni ynë e dinte, ndaj para se të shkonim në Kanal na tha t’i vendosnim armët në kabinën e tij, pasi, sipas një rregulli ndërkombëtar, kabina e kapitenit të vaporit nuk u kontrolloka. Kur e morëm vesh se ishte një ligj i tillë u qetësuam. Aty i lamë armët edhe gjatë qëndrimit në portin e Gdanskut.
Sa ditë qëndruat në atë qytet?
Në Gdansk qëndruam rreth 15 ditë, sa shkarkoi e ngarkoi mallrat vapori. Ishte dimër i fortë dhe bënte shumë ftohtë. Porti i Gdanskut dhe qyteti me këtë emër ishin të mbuluar nga bora. Rreth 4-5 herë në mbrëmje vonë, unë dhe Kleanthi, së bashku me disa marinarë të tjerë, dilnim në qytetin e Gdanskut për të studiuar situatën dhe për të bërë prova nëse do të kishim pengesa për të marrë Kazhimirin, kur ta sillnin shokët e tij nga Varshava.
Hyrja dhe dalja nga porti ishte e lirë, sipas dëshirës?
Te porta e hyrje-daljeve ishte një rojë futur në një kolibe që kryente kontroll. Por ne, sa herë që donim të dilnim për në qytet, i jepnim nga një shishe konjak “Skënderbeu”. Ai sikur lumturohej dhe na lejonte të kalonim në grup, pa bërë asnjë kontroll, siç ishim 7-8 veta.
Ndërkohë informacionet për Kazhimirin nga i merrnit?
Ne lidheshim me Tiranën dhe që andej merrnin çdo udhëzim për veprimtarinë e mëtejshme. Ishte Drejtoria e Zbulimit dhe madje vetë Komiteti Qendror, që kishte lidhjet direkte me Kazhimirin dhe njerëzit e tij. Por në ditën e 10-të të qëndrimit në port na erdhi një radiogram. Na njoftonin që të mos prisnim më, sepse personi që do merrnim tani kishte mbërritur në Tiranë.
Si ishte e mundur?
Ishte e thjeshtë. Ai kishte ndjekur një itinerar tjetër, kështu që ne nuk na mbeti gjë tjetër veçse të prisnim vaporin dhe të ktheheshim në atdhe. Mirëpo, rrugës për në kthim, kur u futëm në Mesdhe, vapori mori urdhër të kthehej në Algjeri. Aty do të ngarkonin disa krevatë të hekurt. Të maskuar si marinarë, edhe ne të dy dolëm në qytetin e Algjerit për shëtitje. Rojës i thoshim në anglisht jemi shqiptarë, (albanian), por ai e merrte për gjermanë, (sepse kanë tingëllimë të ngjashëm) dhe na lejonte të kalonim pa asnjë kontroll.
Sa ditë qëndruat në Algjeri?
Qëndruam aty jo më tepër se 2-3 ditë, por u vumë në pozitë të vështirë kur mësuam se në vapor do të vinte për vizitë ambasadori ynë në Algjeri, Musin Kroi, së bashku me të shoqen. Ai na njihte si mua edhe Kleanthin, prandaj meqë ishim ilegalë në vapor, të dy u veshëm me kominoshe dhe zbritëm në sallën e makinerive të vaporit. Qëndruam aty derisa u larguan ata të dy.
Po për Kazhimirin, njeriun për të cilin u detyruat të kalonit këto peripeci, morët vesh ndonjë gjë më tepër, përveç faktit që kishte mbërritur në Shqipëri?
Kur erdhëm në Tiranë, mësova se ambasada jonë në Varshavë kishte siguruar një pasaportë false me të cilën kishte udhëtuar Kazhimiri nga Varshava në Berlin dhe më pas në Tiranë. Kazhimiri ishte shëndoshë e mirë. Ca më shumë shëndet duhej të kishte edhe lëvizja Ndërkombëtare Marksiste Leniniste, e cila ishte shqetësuar shumë për gjendjen e Kazhimirit, edhe pse më pas, siç u mor vesh, ai ishte si gjithë spekulantët batakçinj që lëvrinin me emrin e idealeve mbarë popullore. Megjithatë ne nuk na përkiste më asgjë dhe nuk mund të mësonim më tepër. Misioni ynë mbaroi atje...



Si u maskuan zbuluesit shqiptarë në Këshillin Ekonomik të Evropës

Ishte e qartë, që qeveria shqiptare po i kushtonte një vend gjithmonë e më të rëndësishëm zbulimit jashtë vendit dhe këtë e vërtetoi dhe hapja e zyrës së misionit permanent në Gjenevë (në vitin 1953). Edhe pse Shqipëria ishte anëtare e Këshillit Ekonomik për Evropën me qendër në Gjenevë, kohë më parë, ajo nuk kishte hapur zyrë permanente, duke qenë se kjo ishte e kushtueshme. Por, me sa duket Ministria e Brendshme shqiptare, pavarësisht shpenzimeve, e pa të nevojshme këtë zyrë, e cila juridikisht do të ishte ekonomike, por realisht do të kryente veprimtari zbuluese. Kryetari i këtij misioni, Jonuz Mersini, shkoi në Gjenevë së bashku me dy zbulues të tjerë: Dilaver Pinderi dhe Myrteza Shameti. Të maskuar si specialistë të ekonomisë, ndonëse nuk e njihnin aspak këtë fushë, të tre agjentët u përqendruan në krijimin e bazave zbuluese në drejtim të vendeve ku ishin përqendruar personat më aktivë nga emigracioni reaksionar shqiptar. Veprimtaria e të tre zbuluesve u fokusua në krijimin e rrjetit të agjenturës, jo vetëm për Zvicrën, por edhe për shtete të tjera të Evropës. Ishte shumë me interes, që në ato vite të mësohej i detajuar çdo veprim armiqësor ndaj Shqipërisë. Tepër të interesuar për lëvizjet e shqiptarëve të emigruar, zbuluesit janë përqendruar shumë në këtë pikë. Për zbuluesin Mersini do të rezultonin të suksesshëm takimet me Paolon, qytetarin nga Napoli, dhe Xhuzepen, italianin nga Kozerta. Shteti shqiptar ishte i gatshëm të paguante në fushën e zbulimit. Të dy italianëve u është bërë oferta. Qeveria shqiptare ishte e gatshme të ngrinte për ta në qytetet përkatëse punishte të vogla, me anë të të cilave ata do të kishin mundësinë të siguronin jetesën, por edhe të mblidhnin informata për shtetin shqiptar. Çfarë rreziqesh i kanoseshin atij? Kush ishin personat që mendonin të ktheheshin në Shqipëri për të rrëzuar qeverinë? Detyrat e Paolos dhe Xhuzepes ishin të qarta. Që nga momenti që ata thanë “po”, konsideroheshin agjentë të shtetit shqiptar.




neser do te lexoni

Veprimtaria e zbuluesve shqiptarë në Organizatën e Kombeve të Bashkuara me seli në Nju Jork. Përse qeveria amerikane e kufizoi zonën në të cilën duhej të lëviznin shqiptarët. Ndihma e Reis Maliles, duke u ofruar edhe fizikisht në veprimet e zbulimit shqiptar
Si e ndihmuan anëtarët e delegacionit bullgar, zbuluesin shqiptar në Kongresin Ndërkombëtar të Postave
Djegia e agjentit shqiptar në Kajro, i cili kishte shkuar atje me synimin për të zbuluar veprimtarinë e flotës sovjetike në Mesdhe, duke krijuar një incident të rëndë diplomatik



panorama

[Brari]

Kush mundet ta plotsoje kte Dosjen me tregimet e diplomatit-agjent.. sepse paska shkuar tek intervista e 5-te.

Ti gent ke postuar vetem 2.

qenka very intresante..

gazeta panorama:



intervista V


Jonuz Mersini, ish-drejtori i Zbulimit Politik të Shtetit tregon misionin sekret: Ministri i Brendshëm kërkoi helmimin e tij nga agjentët tanë në Paris


"Kadri Hazbiu më urdhëroi të eliminoja Ahmet Zogun"




Manjola Bregasi
Një urdhër të çuditshëm dhe të rrezikshëm do të merrte njëshi i Zbulimit të Shtetit gjatë kohës që drejtonte një nga zyrat më enigmatike të Ministrisë së Brendshme. Jonuz Mersini nuk e ka menduar që në atë kohë, vetë ministri i Punëve të Brendshme, Kadri Hazbiu, do t’i kërkonte të shihte mundësitë për të eliminuar Ahmet Zogun, që jetonte në Francë së bashku me familjen.

Pavarësisht karakterit sekret që kishte veprimtaria e zyrës së Zbulimit dhe agjentura e shtetit shqiptar në të gjithë botën, deri atëherë drejtuesit e saj nuk kishin marrë kurrë më parë urdhra me karakter të atillë. Detyra e Zbulimit Politik kishte qenë më tepër me natyrë informative dhe nuk kishte arritur deri në eliminimin e personaliteteve kaq të larta. Duke menduar të gjitha këto, drejtori Politik, Mersini, e ka kundërshtuar ministrin, i cili me sa dukej ishte i vendosur, ndaj ka kërkuar patjetër shikimin e mundësive për të vepruar. Ky ishte urdhër dhe drejtori i Zbulimit të Shtetit duhej ta zbatonte. Gjithçka filloi në zyrën e Ministrisë së Brendshme për t’u përcjellë përmes shifrave tek zbuluesit e shtetit shqiptar në Francë. Por cila ishte përgjigja që dhanë agjentët shqiptarë në metropolin francez? A i kishin ata mundësitë për të vepruar? Çfarë do të ndodhte më pas? Cilët ishin njerëzit e gatshëm për të zhdukur mbretin e shqiptarëve? Si mundi Ahmet Zogu të shpëtonte nga një eliminim i mundshëm? Dëshmitar i një urdhri tepër të rrallë, Jonuz Mersini tregon me detaje gjithë momentet e urdhrit të pazakontë. Cilat ishin realisht qëndrimet e shtetit shqiptar ndaj familjes mbretërore në emigrim dhe gjithë përkrahësve zogistë. Drejtues për një kohë të gjatë i veprimtarive zbuluese nëpër Evropë, Mersini rrëfen veprimtarinë agjenturore në kryeqytetin francez. Çfarë i kishte treguar agjenti ynë “Çika”, zbuluesit Mersini në lidhje me Leka Zogun? Si e kishte njohur ai trashëgimtarin e fronit Mbretëror dhe çfarë dinte konkretisht për veprimtarinë e tij jashtë vendit?
Zoti Mersini, vitet e fundit para se të dilnit në pension ju keni drejtuar një nga drejtoritë më enigmatike të Ministrisë së Brendshme, atë të Zbulimit Politik. Ç’mund të na thoni sot për qëllimin e punës së kësaj drejtorie?
Sikurse e kam thënë edhe më parë, qëllimi ynë kryesor ishte që të zbulonim çdo lloj veprimtarie antishqiptare dhe për pasojë njohja në kohë e çdo plani armiqësor kundër nesh, nga cilado anë që të vinte.
Ku ishte më tepër e fokusuar kjo veprimtari, ose më saktë kush ishin armiqtë që e rrezikonin vendin tonë?
Duke qenë se veprimtaria ime në detyra zbuluese ka nisur që në vitet e para të çlirimit, mund të them se në etapa të ndryshme rreziku paraqitej i ndryshëm, ndaj edhe puna zbuluese ka qenë e fokusuar në drejtime të ndryshme.
Dhe cilat ishin më konkretisht këto drejtime?
Në vitet e para të krijimit të sektorit zbulues, me të drejtë pati përqendrim në veprimtarinë e emigrantëve shqiptarë, sidomos të grupeve nacionaliste dhe mbështetësve të Zogut, të cilët kishin ikur nga Shqipëria gjatë luftës, por që veprimtarinë kundër vendit të tyre nuk e kishin ndërprerë edhe në vendet ku kishin shkuar. Në këto vite synimi dhe qëllimi ynë ishte krijimi i rrjeteve agjenturore, sidomos në vendet fqinje me Shqipërinë dhe në vendet e Evropës perëndimore, ku kishte informacione për përgatitje bandash. Më pas, puna e agjenturave u shtri edhe në drejtim të veprimtarisë së politikave të vendeve të ndryshme në drejtim të Shqipërisë, duke zgjedhur për qëllime informimi edhe vetë funksionarë të lartë të shteteve të ndryshme, siç e kam thënë edhe në shkrimet e mëparshme.
A keni marrë informacione të vlefshme në atë periudhë dhe a ka pasur vërtet synime diversionistësh për të përmbysur pushtetin popullor në Shqipëri?
Po sigurisht. Dërgimi i bandave diversioniste dhe asgjësimi i tyre është një realitet i njohur.
Përbënin ato rrezik real për pushtetin e atëhershëm?
Në fakt pushteti në Shqipëri nuk mund të përmbysej me anë të bandave diversioniste, por ato duke vrarë aktivistë dhe duke ushtruar terror e bënin jetën e qytetarëve të pasigurt dhe e paraqitnin Shqipërinë të paaftë përpara popullit. Më shumë nga kaq ato nuk mund të bënin. Megjithatë kishte edhe informacione që vinin të pasakta.
Cilat ishin shtetet ku kjo veprimtari diversive ishte më e zhvilluar?
Në atë kohë rreziku më i madh vinte nga vendet fqinje, sepse prej tyre ishte më e lehtë për të penetruar në Shqipëri, megjithatë nuk përjashtoheshin as shtetet e tjera të Evropës. Në kohën që kalova në drejtorinë e zbulimit politik, shpesh nga rezidentura jonë në Paris vinin sinjale se zbulimi i disa shteteve në bashkëpunim me mbretin Zog dhe Partinë e Legalitetit që vepronte në mërgim, duke përdorur simpatizantët e tyre në radhët e emigracionit shqiptar të arratisur në shtetet e perëndimit, ishin duke organizuar një grup diversionist për të zbarkuar nga ajri ose kufiri shtetëror.
Dhe si vepruat në këtë rrethanë?
Vendosëm që duhet të gjenim dikë për ta arratisur dhe penetruar në radhët e kësaj organizate dhe ta na njoftonte mbi përgatitjet e mundshme të këtij grupi. Nga ana e zbulimit tonë u studiuan kontingjentët që kishin pasur lidhje me anëtarë dhe simpatizantë të Legalitetit gjatë kohës së luftës. U mendua si i përshtatshëm një simpatizant i Abaz Kupit që jetonte në qytetin e Vlorës. Pas disa bisedave që bëmë me të, ai pranoi të vepronte duke u “arratisur”, edhe pse kishte familje. Ai u arratis nëpërmjet kufirit të Greqisë dhe do të komunikonte me ne me pseudonimin “Çika”. Pas pak kohësh arriti të vendoste lidhje e miqësi me familjen mbretërore, e cila në atë kohë jetonte në Francë.
A u përgatit fizikisht agjenti përpara se të largohej me mision?
Sigurisht. Çdo agjent përpara se të nisej në një mision të caktuar përgatitej në mënyrë të fshehtë nga instruktorët tanë për një periudhë të shkurtër kohe dhe merrte orientimet e duhura në varësi të detyrës.
Po më pas si u bë kalimi i tij për në Francë?
Zakonisht agjentë të tillë largoheshin përmes “arratisjes”. Kështu do të ikte edhe Çika. Ai “u arratis” një natë dhe mbërriti në Francë si emigrant politik.
Cilat ishin informacionet që morët nga Çika?
Unë e takova personalisht Çikën disa herë në Francë. Që në takimin e parë që pata me të, më tha se nga sa kishte marrë vesh ai në kontakte me anëtarë të Legalitetit që kur kishte vajtur në Francë, nuk vërtetohej e dhëna se po përgatitej një grup diversantësh nga anëtarët e Legalitetit për t’u hedhur në Shqipëri. Por tashmë për ne ishte e qartë. E dhëna e parë e zbulimit tonë nga Franca nuk vërtetohej, sepse që nga ai informacion kishin kaluar shumë muaj dhe ajo e dhënë nuk ishte vërtetuar. Një grup i tillë nuk kishte zbarkuar në Shqipëri.
Po gjatë takimeve të tjera me këtë agjent, çfarë informatash ju dha ai për familjen mbretërore?
Sa kohë e pata në lidhje, gjatë takimeve agjenti Çika qëndronte korrekt i angazhimeve që kishte marrë para se të “arratisej”. Ai u shpreh gjithashtu i kënaqur për trajtimin e mirë që i bënim familjes së tij. Në këto takime, Çika më dha mjaft informata në drejtim të familjes së Ahmet Zogut dhe të organizatës së Legalitetit që vepronte në mërgim. Madje më kujtohet një herë, në një takim që pata me të në një kafene të Parisit, duke diskutuar për familjen e Ahmet Zogut, agjenti më tha se djali i tij Leka, ishte “një pykë mbi dy metra i gjatë që nuk merrte vesh fare nga politika”. “Nuk besoj, - i thashë, - ai është djalë i shkolluar dhe i rritur në perëndim”.
“Po të duash ta provosh se çfarë gdhëje është, mund të të lidh menjëherë me të”, më tha agjenti. Pranova të flisja me Lekën. Çika i telefonoi nga telefoni i kafenesë dhe bisedoi me të në mënyrë shumë miqësore. Më pas ma kaloi telefonin mua. Në anën tjetër të receptorit dëgjova të flitej shqip. E përshëndeta bashkëfolësin. Menjëherë me pyeti cili isha.
“Jam emigrant shqiptar, i arratisur nga Shqipëria”, iu përgjigja. “Jam mik i “Çikës” dhe jetoj në Belgjikë. Më pyeti nëse doja ndonjë ndihmë prej tij, por iu përgjigja se nuk kisha nevojë për asgjë”. Me aq e mbyllëm bisedën. Nuk më la përshtypje të keqe.
Keni pasur kontakte të tjera me Leka Zogun gjatë asaj periudhe?
Jo. Ajo ishte hera e parë dhe e vetme që unë bisedova me të.
Sa e interesuar ishte qeveria shqiptare e asaj kohe për veprimtarinë e legalistëve dhe sidomos të Ahmet Zogut në atë periudhë? A e ndjente veten të rrezikuar prej tij?
E thashë edhe më sipër që sidomos në vitet e para të pasçlirimit, por edhe më pas shteti shqiptar ishte shumë i vëmendshëm ndaj veprimtarisë së emigrantëve shqiptarë jashtë dhe sidomos ndaj veprimtarisë së kundërshtarëve politikë të shtetit komunist. Një kundërshtar i tillë potencialisht ishte edhe Ahmet Zogu, sepse duhet të kemi parasysh që veprimtaria e tij vazhdonte edhe në mërgim. Madje duhet të them që ndoshta për këtë arsye qeveria shqiptare mendoi ta eliminonte fizikisht Ahmet Zogun.
Dhe kur ndodhi kjo? Çfarë dini ju personalisht për këtë fakt?
Në atë kohë unë isha drejtor i Zbulimit në Drejtorinë e rikrijuar në vitin 1972 dhe një urdhër të tillë e kam marrë personalisht nga Kadri Hazbiu, ish-ministër i Brendshëm, nga i cili varej Drejtoria e Zbulimit. Ministri më thirri në zyrë dhe më tha se “mund të shtrohej eliminimi fizik i Ahmet Zogut, prandaj duheshin studiuar dhe duheshin gjetur mënyrat e zbatimit të kësaj detyre, nëse na jepet. Shikoni më shumë mundësinë me anë të helmimit”. Në atë kohë familja mbretërore shqiptare jetonte në Francë.
Si iu përgjigjët ju kësaj kërkese?
I thashë ministrit se ne nuk e kemi aplikuar asnjëherë këtë metodë, sidomos ndaj personaliteteve. Ky ka qenë një parim i paprekshëm. Megjithatë, meqenëse më jepni detyrë, unë po i studioj mundësitë e një veprimi të tillë. I kërkova kohë për t’u konsultuar me shokët e rezidenturës sonë në Paris, për të parë nëse ata ishin në gjendje të ndërmerrnin këtë hap. Dhe kështu bëra. Menjëherë nëpërmjet ndërlidhjes kontaktova me shokët tanë zbulues në Francë dhe i pyeta se çfarë zgjidhjeje mund të gjenin për të realizuar këtë mision.
Dhe cila ishte përgjigja që erdhi nga Franca?
Edhe ata më thanë se u duhej kohë për ta studiuar problemin dhe për të parë mundësitë e ndërhyrjes deri në familjen mbretërore.
Si vepruat më pas?
Atyre u thashë se do të lidhesha sërish dhe të mos ndërmerrnin asnjë veprim konkret, përveç studimit të situatës. Si një zbulues i vjetër unë e dija që në asnjë nga detyrat tona nuk përfshihej eliminimi i personaliteteve. E dija që një veprim i tillë i palogjikshëm do të shkaktonte një stuhi akuzash kundër nesh dhe do të na çonte në një izolim edhe më të madh ndërkombëtar. Prandaj edhe pas disa ditësh kur e takova rastësisht, ia përmenda edhe një herë ministrit, por nuk m’u përgjigj. Siç dukej kjo gjë nuk ishte në kompetencë të tij.
Vazhduat të interesoheshit për këtë çështje?
Jo. Unë e lashë në heshtje për sa kohë që ministri nuk më kërkoi. Ishte krejt në kundërshtim me punën tonë dhe unë personalisht nuk isha aspak dakord që të vazhdohej në këtë drejtim. Pas ca ditësh më thirri sërish Kadri Hazbiu, por çuditërisht ministri kishte hequr dorë. Ndoshta fjala ime kishte gjetur mirëkuptim.
“Lëreni në harresë këtë porosi”, ma ktheu ai.
Jua dha arsyet e këtij vendimi të dytë?
Jo nuk më dha asnjë arsye, veçse shtoi që një veprim i tillë ishte i palejueshëm .
A është e vërtetë kjo?
Po kjo është e vërtetë. Detyrat tona zbuluese nuk praktikonin kurrë eliminimin e personaliteteve, megjithatë nga përgjigja që më dha ministri më la të kuptoja që ai kishte marrë urdhër nga lart për anulimin e një veprimi të tillë.



Si e vodhën zbuluesit shqiptarë shifrën e ambasadës perëndimore në Tiranë

Marrja e shifrës së ambasadave të huaja për zbulimin shqiptar përbënte një ngjarje tepër domethënëse, sepse në këtë mënyrë ata do të kishin mundësi të kontrollonin gjithë komunikimet e selisë diplomatike me qendrën e vet. Për këtë arsye, kur pastruesja e ambasadës, e cila ishte një prej agjenteve të infiltruara në këtë seli, njoftoi se kishte mundësi të merrte çelësin e shifrës, Zbulimi Shqiptar u vu në lëvizje. Pasi morën aprovimin nga lart agjentët nisën punën. Në mbrëmje vonë, kur shifrantin e kishte zënë gjumi, pastruesja-agjente, (e cila gjithashtu flinte në ambasadë) me hapa të lehtë hyri në dhomën e diplomatit. Me kujdes nxori nga xhepi i pantallonave të tij çelësat e zyrës dhe të kasafortës. Çelësat kaluan më pas në duart e agjentëve të tjerë, të cilët menjëherë i kopjuan ata në dyllë dhe ia kthyen pastrueses me porosinë për t’i çuar përsëri në vendin e mëparshëm. Më pas specialistët e Ministrisë së Brendshme bënë kopjimin ekzakt të çelësave. Tashmë detyra e Zbulimit ishte vetëm veprimi. Pasi u bënë përgatitjet e duhura, për këtë mision u caktuan zbuluesit me përvojë: Zaim Myftari dhe Jonuz Mersini. Do të veprohej pas mesnatës. Përsëri agjentja e brendshme do të ishte pjesë e lojës. Ajo do të linte pak hapur xhamin e dritares si dhe grilën e zyrës së shifrës, e cila në kundërshtim me rregulloren në këtë ambasadë ishte e vendosur në katin përdhes. Familja që banonte ngjitur me ambasadën atë natë u largua nga shtëpia, duke e lënë banesën në dispozicion të Zbulimit Shqiptar. Në këtë shtëpi, e cila ndahej vetëm me një mur prej ambasadës, shkuan fshehtazi specialistët e Ministrisë së Brendshme me aparaturat përkatëse të fotokopjimit të shifrës. Ndërkohë të dy zbuluesit, Zaim Myftari dhe Jonuz Mersini hynë në oborrin e ambasadës. I pari nga dritarja e hapur kaloi në zyrën e shifrës, ku një nga një mori të gjitha dosjet, të cilat ia kaloi kolegut të tij. Dhe ky i fundit i çonte në shtëpinë ngjitur. Edhe pse me pajisje të vjetra, gjatë gjithë natës specialistët e ministrisë i kopjuan dosjet e shifrës. Në mëngjes gjithçka ishte në vendin e vet. Pas këtij momenti Ministria e Brendshme dhe qeveria, nëpërmjet deshifrimeve kontrollonin të gjitha komunikimet e ambasadës me qendrën e vet.




---------

[Toro]

Dhe kur ndodhi kjo? Çfarë dini ju personalisht për këtë fakt?
Në atë kohë unë isha drejtor i Zbulimit në Drejtorinë e rikrijuar në vitin 1972 dhe një urdhër të tillë e kam marrë personalisht nga Kadri Hazbiu, ish-ministër i Brendshëm, nga i cili varej Drejtoria e Zbulimit. Ministri më thirri në zyrë dhe më tha se “mund të shtrohej eliminimi fizik i Ahmet Zogut, prandaj duheshin studiuar dhe duheshin gjetur mënyrat e zbatimit të kësaj detyre, nëse na jepet. Shikoni më shumë mundësinë me anë të helmimit”. Në atë kohë familja mbretërore shqiptare jetonte në Francë.

Te jete lajthitur Jonuzi apo tregon perralla me mbret?

.....I paskerka kerkuar Kadri Hazbiu ketija.....PERSONALISHT....kur ky na paskerka qene drejtori Zbulimit ne drejtorine e rikrijuar ne 1972 ( dmth Kadriu ia paskerka kerkuar mbas 1972),qe ky te shikoje mundesine te helmoje Ahmet Zogun....edhe Jonuzi si Xhejms Bond profesionist, ka refuzuar ....sepse Sigurimi i Shtetit nuk vret personalitete etj etj......

Hmmmm interesante....Ose me mire te themi :"Bobo ca zbulimesh sekrete kemi pas ne, te na e kishte zili bota!"......Ne 1972 Ahmet Zogu kishte 11 vjet qe kishte vdekur....