
Postuar më parë nga
fejer_nagy
Ti nisesh nga supozimi i gabuar se arbereshet e Italise dhe te Greqise e kane ruajtur me mire shqipen, apo se gjuha e tyre permban fjale me autentike shqipe. Mirepo nje supozim i tille, pervec deshires per te pare nje shqipe ideale, nuk merr parasysh gjendjen reale qe ka mbizoteruar ne territoret ku kane banuar ata. Arbereshet e Italise dhe Greqise nuk e kane pasur shtetin e tyre, apo ndonje status autonomie, qe do tu mundesonte kultivimin dhe ruajtjen e gjuhes se tyre. Duke qene relativisht pak ne numer, te shkaperderdhur neper territore ku ata u vendosen, si dhe te shkeputur nga trungu i shqipfolesve ne Ballkanin Perendimor arbereshet e kane pasur shume te veshtire ruajtjen dhe kultivimin e gjuhes, prandaj edhe shqipja e tyre (arberishtja) eshte me e thjeshtezuar se shqipja qe flitet ne trojet shqiptare, kurse fjalori i arberishtes se tyre eshte me i vafer me fjale autentike shqipe. Shtoja ketu edhe presionin e ushtruar nga autoritetet shteterore, si dhe shkollimin e detyruar vetem ne gjuhen greke apo italiane, dhe rezultatet jane ato qe jane.
Per me teper, ndryshimet me te medha ne gjuhen shqipe, dmth nga ilirishtja ne shqip, nuk ndodhin ne kohen e turqve, sic mendojne disa, por shume shekuj para ardhjes se turqve ne Ballkan. Kur turqit e pushtuan Ballkanin gjuha shqipe ishte shume me ndryshe se c'kishte qene ilirishtja, me shume latinizma, sllavizma dhe greqizma. Pra edhe sikur arbereshet te kishin pasur mundesine te ruajne me se miri gjuhen e tyre, perseri ajo arberishtja e tyre do te ishte larg asaj ilirishtes origjinale antike. I vetmi tipar qe do ta dallonte gjuhen e tyre nga ajo e shqipfolseve ne Ballkan do te ishte mungesa e turqizmave.
Jo shishe - qelq, por shishe - grykore, grykese.
Krijoni Kontakt