Close
Faqja 0 prej 5 FillimFillim 12 ... FunditFundit
Duke shfaqur rezultatin -9 deri 0 prej 44
  1. #1
    V per Vendeta Maska e ORIONI
    Anėtarėsuar
    10-12-2003
    Vendndodhja
    Shkup-Prishtine-Ulqin-Tirane-Cameri
    Postime
    919

    Komploti boteror

    Nikola M. Nikolov

    KOMPLOTI BOTĖROR



    PĖRMBAJTJA
    CITATE............................................ .................................................. ...........................6
    URTESI............................................ .................................................. ...........................8
    HYRJE............................................. .................................................. ..........................11
    Kreu i parė BANKAT DHE BANKIERثT......................................... 17
    Kreu i dytė LUFTثRAT.......................................... .............................26
    Kreu i tretė ADAM VAJSHOPI.......................................... ................47
    Kreu i katėrt ROTHSHILDثT....................................... .....................54
    Kreu i pestė REVOLUCIONI FRANCEZ..........................................8 3
    Therjet e shtatorit......................................... .................................................. .............104
    Mbretėria e terrorit.......................................... .................................................. .........107
    Vdekja e mbretit........................................... .................................................. ............109
    Klubi i jakobinėve........................................ .................................................. ............123
    Robespieri........................................ .................................................. .........................125
    Mara.............................................. .................................................. ...........................127
    Dantoni........................................... .................................................. ..........................128
    Kreu i gjashtė NAPOLEON BONAPARTA.....................................130
    Kreu i shtatė DINASTIA ROKFELER.......................................... ...144
    Kreu i tetė REVOLUCIONI BOLSHEVIK......................................153
    Kreu i nėntė BILDERBERGثT...................................... ...................170
    Kreu i dhjetė (CFR) - KثSHILLI PثR LIDHJE ME BOTثN E JASHTME.....................174
    Kreu i njėmbėdhjetė KOMISIONI TRILATERAL.........................178
    Kreu i dymbėdhjetė SINDROMI I MUNGESثS Sث IMUNITETIT Tث FITUAR (SIDA)............................................ ............................................191
    FJALA PثRFUNDIMTARE..................................... ................................................19 6
    LITERATURA E SHFRYTثZUAR....................................... ...................................203
    BIBLIOGRAFIA...................................... .................................................. ................206

  2. #2
    V per Vendeta Maska e ORIONI
    Anėtarėsuar
    10-12-2003
    Vendndodhja
    Shkup-Prishtine-Ulqin-Tirane-Cameri
    Postime
    919
    KĖTĖ LIBĖR IA KUSHTOJ:
    Familjes sime e cila moralisht i dha pėrkrahje
    persekutimit tim.
    Atdheut tim fatkeq si dhe tė gjithė
    tė shtypurve nė botė.
    SHBA-ve, qė ma dhanė lirinė.
    Amerikanėve tė cilėt mė pranuan si tė vetin tė barabartė.
    Duke trajtuar njėrėn nga temat mė tė rrezikshme dhe mė delikate pėr shoqėrinė dhe pėr njeriun, gjithė e mė tepėr pėrfitoj bindjen se ekziston njė komplot i organizuar mirė dhe synon ta mbajė kėtė libėr tė pabotuar dhe tė fshehur prej shikimit e kritikave tė lexuesit.
    Megjithatė, libri pėr herė tė parė qe botua nė vitin 1990 nė gjuhėn angleze nė SHBA dhe vetėm pėr dy vjet pėrjetoi tre botime, e ndėrkohė u botua edhe pėr tė katėrtėn herė.
    “Komploti botėror” ėshtė pėrkthyer nė shumė gjuhė, e tash po pėrgatitet botimi i tij edhe nė Francė, Belgjikė, Kanadė, Rusi, Ukrainė, Turqi dhe nė tėrė botėn arabe.
    Botimi i parė nė gjuhėn bullgare, po ashtu, nxiti interes tė veēantė. Kėshtu qė u shpėrndanė mbi 50 mijė kopie.
    Sipas anketimeve shoqėrore qė i bėnė shumė gazeta dhe revista, libri mė i kėrkuar dhe mė i lexuar nė vitin 1991 ka qenė „Komploti botėror”.
    Autori

    CITATE

    “Unė nuk besoj nė njerėzit e mėdhenj tė caktuar nga providenca; shumica e politikanėve tė famshėm kanė fituar popullaritet pėr shkak tė disa rrethanave tė cilat edhe vetė nuk i kanė pritur”.
    Bizmarku
    “Nuk mė bėnė tė madh talenti dhe aftėsitė e mia, por rrethana qė nėna ime ishte mikeshė e Soulltit, njėri prej tė 300-ve qė mė ndihmuan”.
    Bizmarku
    Diktatori gjerman - hebreu Ratenau shkruan: „Vetėm 300 vetė, prej tė cilėve secili i njehė tė tjerėt, vendosin pėr fatin e Evropės. Ata i zgjedhin zėvendėsit e vet nga shoqėria e tyre. Kėta hebrenj gjermanė i kanė nė dorė tė gjitha mjetet dhe mėnyrat qė ta likuidojnė formėn e qeverisjes nė ēdo shtet qė nuk do tė tregohet „mirėnjohės”. Plain English, June, 1921.
    “Unė mendoj se nė kėtė botė ekziston njė shoqėri elite dhe pikėrisht ajo udhėheqė njė qeveri elite e cila imponon qeverisjen pėrmes drejtuesve tė saj, sepse nuk iu beson njerėzve tjerė qė t’i prijnė asaj”.
    Ronald Regani
    “Tragjedia e luftės ėshtė ajo qė e shfrytėzon anėn mė tė mirė tė njeriut qė ta bėjė atė mė tė keqen”.
    Emersoni
    “Lufta mė mundon jo pėr atė pse vdesin njerėzit, por pėr atė se, njerėzit tė cilėt i shtyjnė tė tjerėt tė vdesin, vetė vazhdojnė tė jetojnė”.
    Dr. Dufi Bot
    “Suksesi i njė lufte pėrcaktohet nga pėrmasat e dėmeve tė saj”.
    Viktor Ygo
    “Lufta botėrore, nė tė ardhmen si e tillė, do tė bėhet me gurėz”.
    Ainshtaini
    “Lufta krijon vjedhės, kurse paqja i ēon nė varje”.
    Makiaveli
    “Tė vrasish njė njeri ėshtė vrasje, kurse tė vrasish miliona njerėz ėshtė statistikė”.
    Robert Kenedi
    “اdo vdekje njerėzore mė nėnēmon, sepse edhe unė jam pjesė e asaj shoqėrie njerėzore”.
    Xhon Dani
    “Nė kohė paqe fėmijėt i vorrosin prindėrit e tyre; nė kohė lufte prindėrit i vorrosin fėmijėt e tyre”.
    Herodoti
    “Nuk janė njerėzit dashamirė tė luftės, por liderėt e tyre”.
    Ralf Banēi
    “Po qe se keni parė vetėm njė ditė lufte, do t’i luteni Zotit tė Gjithfuqishėm qė asnjėherė tė mos e shihni pėrsėri”.
    Markizi i Velingtonit
    “Asnjėherė nuk ka pasur luftė tė mirė ose paqe tė keqe”.
    Benxhamin Franklini

    URTĖSI
    Pak ka prej atyre qė i kultivojnė lulet, e shumė ka prej atyre qė dėshirojnė t’i kėputin kur ato fillojnė tė ēelin.
    Njerėzit folin gjuhė tė ndryshme pėrderisa zemrat dhe ndjenjat e tyre janė tė njėjta.
    Fuqia e njė sundimtari pėrfitohet nga populli i tij; asnjė sundimtar nuk mund tė ngrihet mė lartė se populli i tij.
    Nė jetė ekzistojnė shumė lojėra ku komarxhiu - edhe pse ėshtė i sigurtė se nuk ka gjasa tė fitojė - vazhdonė tė luajė.
    E vėrteta ėshtė e pėrkryer, ajo nuk ka dy fytyra (anė).
    Metalet pastrohen me anė tė acidit dhe zjarrit; njeriu - me anė tė pėrjetimeve dhe provave.
    Gjysma e asaj qė shkruaj ndoshta ėshtė e pakuptimtė pėr ju, por unė e shkruaj qė gjysma tjetėr tė mund tė arrijė te ju.
    T’i besosh bankierit se tė jep hua qė tė tė ndihmojė ėshtė njėsoj sikur t’i besosh dimrit se e pret me gėzim pranverėn.
    Kėngėtar i mirė ėshtė ai i cili mund ta shprehė heshtjen tonė. Si do tė kėndonte ai me gojėn plotė? Si do ta ngrente ai dorėn pėr urata plot me ari?
    Ju nuk mund tė hani mė tepėr se sa keni apetit. Gjysma tjetėr e bukės i takon tjetrit.
    Rruga drejt tė vėrtetės ėshtė mė e shkurtė edhe pse duket se ėshtė e gjatė. Duhet shumė kohė qė ajo tė zbulohet, por shumė mė pak qė tė kalohet.
    Nė njė pyell secili dru ėshtė taban nė vendin ku qėndron. Nė njė shtet tė lirė secili njeri ėshtė zotni nė shtėpinė e vet.
    Njė shtet lavdohet me rrugėt e tij tė mira; tjetri - me ligjet e tij tė mira; i treti - me njerėzit e tij tė mirė. Njė shtet i mirė i ka tė triat.
    Po qe se tė gjithė njerėzit e botės e pranojnė njė ideologji tė njejtė, ajo ideologji patjetėr do tė zhduket, sepse nuk do tė ketė me kė tė vijė nė kundėrthėnie, njerėzit do tė bėhen indiferentė.
    Ai i cili e krijon njė funksion ėshtė mė i madh se ai qė e zė atė. Pėr kėtė arsye ithtarėt e njė shteti janė mė tė rėndėsishėm se sundimtari i tyre, sepse pikėrisht ata ia kanė mundėsuar njė funksion tė tillė.
    Disa kombe e quajnė vetveten tė civilizuar pėr shkak se janė tė armatosur dhe tė aftė tė prodhojnė mė shumė armė; tė tjerėt - pėr shkak se janė tė paarmatosur dhe tė parrezikshėm.
    Njė qeveri qė impnonohet nga politika gjithmonė do tė jetė shėrbetore e politikanėve.
    Realiteti i dėshiruar: pėrderisa sot shumė me kujdes dhe butėsi tė ndihmohet qė tė hypish nė shalė, nesėr shala tė vėhet mbi supe.
    Firdusi

  3. #3
    V per Vendeta Maska e ORIONI
    Anėtarėsuar
    10-12-2003
    Vendndodhja
    Shkup-Prishtine-Ulqin-Tirane-Cameri
    Postime
    919
    HYRJE

    Lehtė ėshtė tė jetohet nė kėtė ujdhesė tė madhe - tokė, por uji qė e rrethon ėshtė i rrėmbyeshėm dhe vlon.
    Autor anonim
    - Disa e shikojnė jetėn tė bukur.
    Zhorzh Sandi
    - Disa tė zezė.
    Balzaku
    - Tė tjerėt e shikojnė ashtu si ėshtė nė realitet.
    (Autori)
    Gjėja mė e dashur ėshtė lumturia. اdonjėri gjakon nga ajo dhe e kėrkon atė nė format e saj tė ndryshme. Pasi ajo ėshtė gjėja mė e shtrenjtė dhe mė e kėrkuar, atėherė pse ka kaq njerėz tė pafatė nė rruzullin tokėsor?
    Pothuajse tė gjithė flasin pėr paqe dhe sinqerisht e duan atė. Atėherė pse shtetet e luftojnė njėra tjetrėn dhe njeriu pėr njeriun bėhet egėrsirė? اfarė fuqie e madhe ėshtė ajo e cila na detyron tė gjakojmė drejt diēkafit qė ėshtė nė kundėrshtim me ne dhe vepron kundėr interesave tonė? A thua, vallė, ajo ėshtė ndonjė fuqi e padukshme e cila e kontrollon tėrė botėn?
    Pėr ēka shėrbejnė kėto mjete e tmerrėsira tė padėgjuara e tė papara pėr shkatėrrimin masovik tė njerėzisė, siē janė gazrat helmues, armėt e zjarrta, bombat atomike etj.? A nuk ėshtė edhe kjo, vallė, vepėr e asaj fuqie tė padukshme dhe mirė tė maskuar pėr tė cilėn edhe vetė Bibla paralajmėron.
    اėshtja se kush qeverisė me botėn nė tė cilėn jetojmė mė ka interesuar qysh nė moshėn rinore. Shumė vjet mė janė dashur qė tė arrijė deri te e vėrteta. E vėrteta ėshtė sikur yjet qė paraqiten vetėm nė natėn e patejdukshme. Ajo, sikur tė gjitha gjėsendet e bukura nė botė - nuk ia zbulon dėshirat e veta askujt, pėrveē atij qė i pari do ta ndjejė ndikimin e rrenės.
    Lexova shumė materiale nga autorė tė ndryshėm. Hasa nė shumė vėshtirėsi pėrderisa e nxora nė dritė tė vėrtetėn nga literatura e grumbulluar. Konstatova se 99 pėrqind e literaturės ekzistuese kontrollohet dhe shkruhet nga fuqia e fshehtė, shumė mirė e maskuar.
    Pjesa mė e madhe e tė dhėnave historike janė modifikuar dhe nuk i pėrgjigjen pėrcaktimit pėr historinė: „tė njohurit e vėrtetė, tė saktė dhe tė besueshėm tė sė kaluarės”. اdo komb e shkruan historinė e vet dhe e zbukuron nė mėnyra tė ndryshme, me tė vetmin qėllim, qė para botės tė prezentohet sa mė mirė. Burrėshteti dhe poeti i madh frėng, Lamartini, nė revistėn e vet „Kėshilltari i popullit”, prej vitit 1849 bėn pėrpjekje qė historia tė shkruhet sėrish, kėsaj radhe, me vetėdije tė plotė.
    Qėllimi im ėshtė qė ta pėrfshij dhe ta shpjegoj pjesėn mė tė madhe tė ēėshtjeve qė drejtpėrsėdrejti apo tėrthorazi pėrkojnė me njeriun dhe shoqėrinė. Kam dėshirė qė t’i ndihmoj pak mė tepėr me tė dhėna kėsaj shoqėrie nė tė cilėn jetoj edhe unė, qė ajo tė mbrohet dhe eventualisht tė lirohet nga armiqtė e vet.
    Shumė shpekulohet me fjalėt: liri, barazi dhe vėllazėri, tė cilat asnjėherė deri mė tash nuk janė zbatuar nė kuptimin e tyre tė vėrtetė. Luftėra, luftėra, luftėra prej kur ka filluar bota dhe askush nuk mund t’i shpjegojė shkaqet e tyre tė vėrteta, pėr kėtė arsye shkencėtarėt i vėnė nė grafėn „ēėshtje tė pashpjegueshme”. Nė tė vėrtetė edhe ju do tė bindeni se luftėrat, tė cilat nuk janė asgjė mė tepėr se legalizim i vrasjeve masovike, janė tė qėllimta dhe tė organizuara prej njė grupi special tė njerėzve.
    Kapitali i udhėhequr prej familjeve Rothshild dhe Rokfeler qeverisė me botėn. Krerėt e kurorėzuar, kryetarėt dhe udhėheqėsit kanė qenė dhe janė shėrbėtorė besnikė tė tyre. Ata e pėrbėjnė tė ashtuquajturėn „qeveri botėrore” (dorėn e padukshme). Ajo nuk do tė lejojė qė tė

    vendoset paqe nė botė qė ėshtė kundėr interesave tė tyre. اfarė pėrbėrje ka „qeveria botėrore”, ēka pėrfaqėson ajo dhe pse e pengon paqen botėrore do tė lexoni nė krerėt vijues tė kėtij libri.
    Lufta e Parė Botėrore familjeve nė fjalė iu solli miliarda dollarė, pasuritė e familjes mbretėrore, Romanovėt, tė deponuara nė bankat e tyre iu solli 50 miliardė. Kurse menjėherė pas luftės sė parė qe planifikuar Lufta e Dytė Botėrore. Shumė parashikues tė shoqėrisė sikur Klemansi dhe Morgentau paralajmėruan pėr katastrofėn e Evropės. Tė njėjtat fuqi qė e planifikuan Luftėn e Dytė Botėrore e hartuan edhe planin pėr Luftėn qytetare nė SHBA. Sapo filloi lufta qytetare, nė vitin 1861, ushtria angleze, frėnge, spanjole, belgje dhe austriake tashmė ndodheshin nė Meksikė, tė dėrguara prej fuqive tė njėjta, tė gatshme qė ta shfrytėzojnė kėtė luftė.
    Shumica e tyre nuk e kuptonin se ē’ndodh. Por disa prej tyre, mė mendjehollėt konstatuan se janė bėrė sakrificė e njė loje mė tė neveritshme qė nuk e mban mend historia deri nė kėtė kohė.
    Luftėrat dhe konfliktet kanė ekzistuar gjithmonė, qysh nga momenti i krijimit tė botės. Por ata kanė qenė diē si ndėrprerje e pėrkohshme e procesit tė vazhdueshėm tė ekzistimit tė njeriut, pėr bashkim dhe pėr njė jetė mė tė mirė.
    Qė nga njeriu i parė e deri mė sot historia njerėzore ėshtė njė aventurė e pėrgjithshme e miliona njerėzve. اėshtje fundamentale e saj gjithmonė ka qenė ēėshtja e ushqimit: gjuetia, zbutja dhe ruajtja e kafshėve, punimi i tokės, ndėrrimi i metaleve dhe mė nė fund ajo ēka bėjmė sot. Moment tjetėr me rėndėsi nė zhvillimin e njeriut ėshtė kultivimi i mjeteve pėr komunikim: gjuha, alfabeti dhe shkrim-leximi. Zhvillohet filozofia, religjioni, poezia, muzika, arti. Fshatrat shndėrrohen nė qytete. Formohen strukturat shtetėrore. Perandoritė i kanė ndihmuar civilizimet e popujve tė ndryshėm qė tė lidhen dhe kėshtu jeta e pushtuesve, si dhe e tė pushtuarve, rrėnjėsisht ndryshon. Tė gjitha rasat - tė bardhėt, tė verdhėt dhe tė zitė, tė gjithė njerėzit, pleq e tė ri tė cilėt jetojnė nė forma tė ndryshme tė qeverisjes i kontribuojnė kėtij stadiumi tė zhvillimit njerėzor nė tė cilin gjendemi sot. Prej kohėsh e kėndej secili shtet dhe civilizim, duke synuar qė t’i zgjidhė problemet e njeriut, gjithė e mė tepėr e pasuron jetėn e njeriut. Tė gjitha kėto pėrfitime tė njeriut janė nė rrezik tė madh gjatė kėtyre dy shekujve tė fundit, sepse njė grup i vogėl njerėzish i uzurpon dhe i shfrytėzon vetėm pėr interesat e vet.
    Dashuria ndaj parave ėshtė bazė e ēdo tė keqeje.
    Historia na dėshmon se shtetet dhe kombet mund tė nėnshtrohen nė shumė mėnyra. Mėnyra mė e thjeshtė pėr nėnshtrim ėshtė lufta. Megjithatė, kjo mėnyrė, duke pasur parasysh shumė gjėra, nuk ėshtė pėr t’u respektuar, sepse fituesit i kushton shumė mjete qė ta mban dhe ta kontrollon vendin e nėnshtruar, jo vetėm ekonomikisht, por edhe politikisht, kurse tė nėnshtruarit pėrherė janė armiqė.
    Mėnyra tjetėr pėr nėnshtrim ėshtė religjioni, kur njerėzit janė tė bindur se duhet t’i japin kishės njė pjesė nga tė ardhurat e tyre „si nėnshtrim Zotit”.
    Mėnyra e tretė, ajo thelbėsore, ėshtė robėrimi ekonomik i cili arrihet pėrmes shtypjes psikologjike, ekonomike, sakatimit intelektual dhe shumė mjeteve tjera qė duken jo tė dėmshme. Kjo ėshtė mėnyra mė e mirė dhe nė shikim tė parė, mė padhembje. Tė gjitha shtetet dhe popujt janė tė nėnshtruar ekonomikisht dhe paguajnė tatime, pa e kuptuar dhe pa parė ndonjė fuqi tė dukshme, ashtu qė i sakrifikuari edhe nuk ndjen se ėshtė i robėruar. Ata i paguajnė tatimet dhe taksat plotėsisht nė mėnyrė ligjore dhe me dėshirė e vetėdije se ajo ėshtė pėr tė mirėn e tyre si dhe pėr mirėqenien e tė afėrmve tė tyre. Robėruesit e tyre bėhen bėmirės dhe patronė tė tyre. Tė nėnshtruarit nuk shohin kurrfarė fuqie okupuese qė bėn shtypje mbi to. Kanė tė drejtė tė rrėfehen lirisht, si dhe t’i zgjedhin qeveritarėt e tyre pa e kuptuar se shoqėria e tyre shfrytėzohet pėr ta hudhur pasurinė e tyre nė njė mėnyrė ligjore mbi robėruesin e tyre.
    Tė gjithė emrat e njerėzve dhe organizatave janė tė vėrtetė. Gjatė tėrė kohės derisa isha duke tubuar materiale pėr kėtė vepėr e kėrkoja vetėm tė vėrtetėn, nė ēdo kohė dhe deri nė fund. E tėrė bota vuan nga ajo qė e vėrteta fshihet. Pasojat - fizike, psikike, financiare dhe shumė tė tjera - janė katastrofale pėr shoqėrinė njerėzore. Qytetėrimi i sotshėm ėshtė nė gjendje kritike - e vėrteta fshihet prej njerėzve. Krizat nuk paraqiten plotėsisht si rrjedhojė natyrore. Ata nxiten. Diēka apo

    ndonjė fuqi i provokon dhe i pėrmban. Pasi qė flasim pėr tė vėrtetėn, duhet tė pranojmė se shumica e njerėzve gjatė jetės sė tyre e shkelin e nuk e njohin.
    Nė botė ekzistojnė shumė ideologji kontradiktore dhe religjione tė ndryshme pa ndonjė kuptim dhe qėllim. Pėr njeriun e rėndomtė pothuajse ėshtė e pamundshme tė kuptojė, tė konceptojė dhe tė vlerėsojė se cila prej atyre ideologjive ėshtė nė interes tė njeriut, e cila - jo. Njė fjalė e urtė thotė: „Pasi qė ari dhe e vėrteta nuk gjenden lehtė, andaj edhe janė tė shtrenjtė”.
    Ngjarjet botėrore dėshmojnė me siguri se pėr politikanėt dhe qeveritarėt nuk kėrkohet moral i lartė. Dinjiteti dhe vetrespekti nuk ekzistojnė mė.
    Qėllimi i pėrpjekjeve tė mia shumėvjeēare nuk ėshtė vetėm pėr ta ndriēuar njeriun e rėndomtė tė ndershėm, por tė japė edhe njė pasqyrė tė qartė pėr ata qė i mbajnė frerėt dhe ata qė qeverisin me botėn. Gjithė e mė tepėr po dalin nė shesh mahinacionet e tyre tė pandershme. Hulumtova shumė materiale, u pėrpoqa ta kuptoj pjesėn mė tė madhe prej ideologjive e religjioneve tė ndryshme, tė predikuara nga individė tė ndryshėm. E studiova jetėn private dhe karakteret e shumė personaliteteve tė njohura tė cilėt i vulosėn emrat e tyre nė histori pėr tė mirė ose pėr tė keq. Pėrveē tė dhėnave historike qė do t’ua prezentoj, nė disa vende do ta paraqes edhe qėndrimin tim nė lidhje me ngjarjet e prezentuara.
    Dihet se politikanėt tė cilėt merren me ēėshtjet botėrore janė shumė tė zėnė dhe nuk janė nė gjendje si unė qė tė ndajnė pesė-gjashtė vjet nga jeta e tyre dhe ta studiojnė botėn, tokėn, njeriun, ideologjitė, ngritjen e njerėzve tė mėdhenj dhe rėnien e tyre, si dhe llojet e ndryshme tė doktrinave pėr tė cilat njerėzia paguan tatim tė shtrenjtė. Jam munduar qė ta pėrmbledh atė mė tė rėndėsishmen nga e cila cecili mund tė fitojė, vetėm pėr disa ditė, njė pasqyrė tė qartė pėr fuqitė qė kanė vepruar gjatė shekujve, e qė veprojnė edhe sot e kėsaj dite. Nė prani tė mjeteve ekzistuese pėr shkatėrrim, njerėzit e tėrė botės, pa marrė parasysh ngjyrėn dhe racėn e tyre, duhet tė bashkohen plotėsisht me nder qė ta shpėtojnė qenien e tyre e cila ėshtė vėnė nė rrezik edhe ate jo prej shumicės, por prej njė grupi tė vogėl njerėzish me mjaft ambicie personale. Paratė kanė vetėm vlerė ndėrrimi nė jetėn e njeriut e assesi nuk duhet tė shfrytėzohen si fuqi pėr tė qeverisur me botėn.
    Unė jam i bindur thellė se tė dy fuqitė dominuese nė botė, SHBA-tė dhe Bashkimi Sovjetik e kuptojnė se zgjidhje e vetme e drejtė ėshtė qė ata tė kenė marrėdhėnie tė mira dhe me sinqeritet tė plotė e duan atė. Udhėheqėsit e atyre vendeve po ashtu mendojnė pėr njė marrėveshje tė tillė qė do tė imponojė ē’armatimin e pėrgjithshėm. Atėherė ē’ėshtė ajo qė krijon mosbesim ndėrmjet kėtyre dy superfuqive? Pėrgjigjja ėshtė e qartė: ajo ėshtė njė fuqi e tretė e padukshme dhe e gjithfuqishme e cila i boton paratė nė botė dhe shkakton mosbesim botėror. Megakapitalistėt qėndrojnė pas kėsaj dhe unė iu drejtohem atyre.
    Nė vitin 1878 zotėri Emil Zola pati guxim qė haptazi ta akuzojė gjeneralin e plotėfuqishėm Esterhazin dhe suitėn e tij tė korruptuar. E tronditi tėrė Francėn dhe jo vetėm qė e shpėtoi nderin e kapetan Drajfusit, por e pastroi edhe qeverinė franceze prej elementit tė korruptuar. Aspak nuk mendoj qė tė krahasohem me shkrimtarin dhe humanistin e madh, Zolėn, nuk mendoj se edhe unė - njeri i rėndomtė - kam tė drejtė qė ta akuzoj tėrė kėtė lojė tė fshehtė tė megabankave dhe tė kapitalit.
    Nė vitin 1880 Dizraeli pohon se shoqėria njerėzore kontrollohet nga organizata tė fshehta, qėllimi kryesor i tė cilave ėshtė qė tė hudhin ēfarėdo qeveri kushtetutare, qė ta marrin tokėn nga pronarėt e tyre, t’i zhdukin tė varfėrit dhe klasėn e mesme, si dhe religjionet. Revolucionet nuk janė kryengritje ose rebelim i tė varfėrit, por komplot konspirativ i „tė pasurit” me seli nė Njujork; njė superfuqi kapitaliste e cila nė emėr tė „tė varfėrit” dhe tė „atyre qė u bėhet e padrejtė” e sundon botėn. Ajo dominon dhe i drejton si socializmin ashtu edhe komunizmin nė botė. Kėshtu qė, pėr shebull, ēdo vendim tė cilin e sillte Partia Komuniste Amerikane ėshtė dashur patjetėr tė vėrtetohet prej njė personaliteti me emrin Artur Goldshmith. Ai nuk ishte vetėm njė amerikan i pasur, por edhe anėtar i Partisė Komuniste. Po qe se ai i vėrtetonte vendimet e marra nga Partia Komuniste Amerikane, atėherė ata pranoheshin nga Moska dhe e kundėrta, po qe se ai nuk i vėrtetonte edhe prej Moske nuk iu jepej pėlqim.

    Po qe se njerėzit e dijnė se ēka fshihet pas gjithė kėsaj ata do tė vetėdijėsohen dhe do tė kėrkojnė llogari prej zotėrinjve tė cilėt bėjnė ēmos „nė emėr tė njeriut dhe pėr njeriun”.
    I zgjodha revolucionin francez tė vitit 1789 dhe atė tė Bashkimit Sovjetik tė vitit 1919, sepse kėta janė shprehėsit mė tė qartė tė kėsaj lėvizjeje tinzake - objekt kryesor tė kėtij libri. Kėta dy revolucione shumė qartė i tregojnė fajtorėt kryesorė pėr tė gjitha mosukseset njerėzore nė botė, siē janė inflacionet, depresionet financiare, kryengritjet, revolucionet dhe luftėrat.

  4. #4
    V per Vendeta Maska e ORIONI
    Anėtarėsuar
    10-12-2003
    Vendndodhja
    Shkup-Prishtine-Ulqin-Tirane-Cameri
    Postime
    919
    Kreu i parė BANKAT DHE BANKIERĖT

    A e dini se ēka nuk mundet asnjėherė tė kėnaqet?
    -Syri i pangopur - tė gjitha bankat botėrore nuk mund t’i plotėsojnė dėshirat e tij.
    Fjalė e urtė persiane
    Sistemi bankar e ka nismėn e tij nė Babilon para rreth 3 mijė vjetėsh. Shkaktar pėr zbulimin e tij ėshtė ari. Pasi qė ata tė cilėt kanė poseduar ari nuk kanė mund ta bajnė me vete metalin e rėndė, e kanė lėnė nėn kujdesjen e ndonjė miku te i cili kanė pasur besim. Ndėrsa ai u ka dhėnė njė copė pergament ose lėkurė me nėnshkrimin ose vulėn e tij. Mė vonė, ēdonjėri qė ia ka sjellė atė vėrtetim ruajtėsit ka mund ta marrė arin. Gjatė kohės ky sistem bėhet i njohur. Njerėzit specialė e gjithė mė profesionalė bėhen ruajtės tė arit dhe ata fillojnė t’i ruajnė arkat e shumė njerėzve tė pasur. Nė participimet e tyre tregtare, pronarėt e arit mė vonė fillojnė qė ata vėrtetime t’i ndėrrojnė nė mes veti, kėshtu qė nuk ishte patjetėr qė ari tė merrej prej ruajtėsit. Bėheshin vetėm ndėrrime tė pronarėve. Nė kėtė mėnyrė te ruajtėsi grumbullohej ari dhe gjėrat e ēmueshme. Edhe pse ky metal i shtrenjtė nuk ishte i tyre, ruajtėsit fillojnė t’ua japin hua tregtarėve tjerė, tė cilėt iu paguanin njė pėrqindje pėr shfrytėzimin e tij. Mė vonė kėta ruajtės tė arit dhe tė gjėrave tė ēmueshme bėhen tė njohur me emrin fajdexhinj.
    Nė shekullin e mesėm fajdeja u ndalua. Pak mė vonė, nė kohėn e marshimeve kryqtare shumė u rrit tregtia nė Evropė, gjė qė krijoi kushte pėr formimin e bankės sė parė ndėrkombėtare.
    Aty kah gjysma e shekullit tė XV Kosimo de Mediqi e themeloi njė bankė ndėrkombėtare me seli nė Firencė. Kjo ndoshta ėshtė banka e parė mė e pėrkryer nė atė kohė me pėrfaqėsitė e saj nė qytetet e tjera italiane, si dhe nė Avinjon dhe Londėr. Nė filialėn romake banka i ruante llogaritė dhe avoaret e papės. Fajdeja qė e fitonte banka ishte 10 pėrqind.
    Nė shekullin XVI importohen prej Amerikės Jugore nė Spanjė sasi tė mėdha tė arit, gjė qė jep idenė dhe mundėsinė pėr kreditim. Gjatė kėtij shekulli themelohen edhe bankat e para moderne, prej tė cilave disa ekzistojnė edhe sot e kėsaj dite: Banko di Santo Spirito nė Romė, Monte de Peata nė Napoli dhe Banko di Palermo nė Sicili.
    Kėta banka e kanė finansuar tregtinė ndėrkombėtare, grumbullojnė fitime tė mėdha prej fajdeve dhe mė shumė prej dallimit tė valutės. Faza mė e rėndėsishme nė zhvillimin e bankave paraqitet nė momentin kur ata fillojnė tė shėrbehen me paratė e huaja dhe kur fillojnė t’i shfrytėzojnė deponimet dhe kursimet e njerėzve. Ata iu paguajnė deponuesve njėfarė dhurate minimale, kurse paratė e tyre ua japin njerėzve tė tjerė, organizatave dhe shteteve me kamata shumė mė tė mėdha. Shfrytėzohen mashtrime tė ndryshme qė pėrkojnė me emrat e bankave. Disa prej tyre janė quajtur „Banka nacionale” pėr tė qenė mė bindėse dhe mė stabile. Banka e parė e kėtij lloji nė vitin 1674 e mori emrin Banka nacionale suedeze. Pas saj vijon Banka nacionale angleze nė vitin 1694, kur njė grup tregtarėsh bėnė marrėveshje qė t’ia japin 1.200 milionė funta hua mbretit Vilhelm III me 8 pėrqind kamatė. Pėrveē kėsaj ata fitojnė edhe tė drejtėn e monopolit pėr tė botuar banknota dhe tė pranojnė depozit.
    Kah mesi i shekullit XVII Rothshildi sjell njė sistem shumė mė modern dhe mė tė pėrkryer bankar. Ai i dėrgon pesė djemtė e tij nė kryeqytetet financiare tė Evropės: nė Paris, Vjenė, Napol, Frankfurt dhe Londėr.

    Rothshildi formon edhe sistemin mė tė shpejtė komunikativ me pėllumba, korierė dhe agjentė tė vet.
    Njėri ndėr faktorėt mė tė rėndėsishėm pėr suksesin e Rothshildit ėshtė informimi i tij i gjerė i jashtėzakonshėm politik dhe ekonomik. Ai i pari informohet pėr fitoren te Vaterloja, gjė qė i mundėson qė nėpėrmjet manipulimeve tė mundshme tregtare tė grumbullojė pasuri tė mėdha. Djemtė e tij bėhen bankierė privatė tė kalibrit ndėrkombėtar, financojnė hekurudha, shoqėri pėr sigurime dhe projekte ndėrkombėtare. Nė atė kohė Rothshildėt tashmė bėhen tė zotėt dhe mėsuesit e kapitalizmit ndėrkombėtar.
    “Paratė janė Zot tė kohės sonė”, thotė filozofi Hajne, „kurse Rothshildi dhe djemtė e tij janė profetėt e tij”. Shumė shtete dhe qeveri evropiane kanė qenė tė mvarur prej bankave tė Rothshildit, posaēėrisht anglezėt. Nė vitin 1847 Rothshildėt i japin para hua Irlandės pėr shkak tė urisė sė madhe qė e kishte pėrfshirė atė; e financojnė luftėn e Krimesė dhe i japin mjete Anglisė qė ta blejė gjysmėn e Kanalit tė Suezit prej Egjiptit nė vitin 1876.
    Kreditanshtallt Banka nė Vjenė e udhėhequr nga Solomon Rothshildi bėhet banka kryesore depozitore e Austro-Hungarisė. Banka britanike e Rothshildit i financon minierat e arit nė Amerikėn Jugore.
    Prej mbarimit tė luftėrave tė Napoleonit, nė vitin 1815 e deri nė fillim tė shekullit XX, Londra ka qenė qendėr botėrore financiare dhe qyteti mė i pasur. Nga e tėrė bota arrinin pasuri dhe para nė Londėr, sepse konsiderohej se ai ėshtė vendi mė i sigurtė dhe mė i dobishėm pėr t’i deponuar paratė, si dhe pėr tė marrė hua. Nė atė kohė depoziti nė bankat e Londrės ishte 120 milionė funta, pėrkundėr atij nė Nju-Jork i cili ishte 40 milionė funta, nė Paris 13 milionė dhe nė Gjermani 8 milionė.
    Nė atė kohė bankierėt nė Londėr gėzonin respekt mė tė lartė. Zakonisht krediti dhe besimi dorėzoheshin sipas trashėgimisė prej babės nė djalin. Ndėr bankierėt dhe tregtarėt qė u vendosėn nė Londėr ishin edhe dy djemtė e tregtarit tė njohur gjerman me rrobe Johan Beringut. Djali i tij, Francisi, u bė i famshėm si njė ndėr bankierėt mė tė mėdhenj nė kohėn e tij. Pas vdekjes, nė vitin 1910, ai la pas veti njė pasuri prej rreth shtatė milionė funta. Familja Beringovėt, njėsoj sikur Rothshildėt, ka pasur tė drejtė tė hyjė nė qeverinė britanike, tė cilėn e kanė financuar. Pėrderisa Rothshildėt u orientuan nga Evropa, Beringovėt u drejtuan nga bota e re - Amerika. Ata e financuan bankėn e Njujorkut nė vitin 1823, shtetin e Luizianės dhe shumė tė tjerė, i ndihmuan hekurudhat amerikane dhe u bėnė kreditorėt mė tė mėdhenj amerikanė.
    Rreth vitit 1880 tė ardhurat e Beringovėve kanė qenė mė tė vogla se tė Rothshildėve, por besimi i njerėzve ndaj firmės ka qenė mė i madh. Beringovėt i japin shumė hua Argjentinės e cila kah viti 1880 shumė shpejt lulėzoi ekonomikisht dhe tėrhoqi shumė emigrantė dhe kapital nga Evropa. Megjithatė, kah viti 1890 qeveria e korruptuar argjentinase e sjell vendin nė njė gjendje tė mjerueshme. Deponuesit dhe kursimtarėt e humbėn besimin e tyre. Filloi katastrofa financiare dhe Beringovėt bankrotuan. Kjo krizė la gjurmė nė tėrė botėn, por mė shumė humbėn investitorėt e Londrės.
    Kahmoti ari ka filluar tė luajė rolin e dorės sė parė nė jetėn ekonomike tė shteteve. Baza e artė e parave ka vlerė shumė tė madhe. Vlera e metalit tė verdhė ėshtė caktuar nga tregu i lirė, do tė thotė nga parimi i kėrkesės dhe ofertės. Tash, megjithatė, gjendja krejtėsisht ka ndryshuar. Vlera e arit nuk caktohet mė nga tregu i lirė, por nga pesė tregtarėt mė tė mėdhenj botėror me ari. Dy herė nė ditė nė Londėr, nė kabinetin e „Rothshildit dhe dijve tė tij” tubohen ata pesė magnatė dhe e caktojnė ēmimin e arit me tė cilin atė ditė ai do tė shitet dhe do tė blehet.
    Pasi qė ari ka qenė dhe gjendet nė sasi shumė tė kufizuara, nė arka pothuajse ėshtė e pamundshme tė bėhen keqpėrdorime me tė.
    E gjithė ajo qė paramendoi njeriu mund tė jetė shumė e ēmueshme dhe e dobishme, po qe se shfrytėzohet drejtė, por mund tė bėhet edhe pėrbindėsh.
    Shumė magacionerė tė pandershėm, bile edhe sundimtarė, kanė menduar se si ta shfrytėzojnė atė. Njė rast klasik nė lidhje me kėtė ka ndodhur midis viteve 1716 dhe 1722 nė

    Francė. Kjo ėshtė nisma e tė gjitha manipulimeve financiare qė ekzistojnė dhe shfrytėzohen deri mė sot.
    Pas vdekjes sė „Mbretit diell” Luj XIV nė vitin 1715, Franca u gjet para bankrotimit tė tėrėsishėm. Ky mbret i Francės pėr dallim nga tė tjerėt nuk synoi tė arrijė famė me anė tė luftėrave. Ai ka pasur pėr qėllim qė tė mbahet mend sundimi i tij me madhėshti dhe shkėlqim, tė shquhet si udhėheqės i klasicizmit francez. Ai me tė vėrtetė arriti ta bėjė njė gjė tė tillė duke e ngritur jashtėzakonisht shumė prestigjin e Francės nė ēdo aspekt jo vetėm si fuqi politike, por edhe si njė ndėr kombet mė tė kulturuara. Megjithatė, ai tė gjithė kėtė e arriti me shkatėrrimin ekonomik dhe financiar. Pas tij Franca mbeti borxh 3 miliardė funta (pėrafėrsisht aq franka tė sotshme).
    Njė irlandez i gjykuar pėr vrasje arrinė tė strehohet nė Francė dhe ta bindė qeverinė franceze se ėshtė nė gjendje ta shpėtojė ekonominė e saj. Nė atė kohė bankat private e kontrollonin furnizimin e vendit me para nė tė cilat ishin tė deponuara sasi tė nevojshme tė arit. Ari ka qenė i kufizuar dhe nuk ka pasur mundėsi tė lėshohen mė shumė para se sa kanė pasur mbulesė ari.
    Irlandezi i cili quhej Zhan Lou fiton tė drejtė ekskluzive me dekret mbretėror qė ta furnizojė shtetin me para. Ai lėshoi nė qarkullim mė shumė para se sa kishin mbulesė tė vėrtetė ari dhe nė kėtė mėnyrė pėr njė kohė tė shkurtėr i lau borxhet e shtetit. Tė gjithė e lavdonin si gjeni tė ekonomisė pa e pasur tė qartė se ēka do tė ndodh mė vonė. Teprica e parave qė i lėshoi ai nė qarkullim e zvogėloi si tėrėsi vlerėn e vėrtetė tė parave. Sundimtarėt, si dhe Zhan Lou, shashtisen dhe e rritin mjaft dallimin e parave, gjė qė shkakton rritjen e ēmimeve tė mallrave, tė shėrbimeve dhe tė gjėrave tjera nė pėrgjithėsi. Si rrjedhojė e saj paraqitet inflacioni dhe kriza ekonomike. Zhan Lou ikė nga Franca, kurse shteti e ndalė lėshimin e rrejshėm tė parave nė qarkullim.
    Mėnyra tjetėr nga e cila janė dėmtuar njerėzit janė edhe monedhat e arta dhe tė argjendta. Pėrderisa metalet e ēmueshme janė deponuar nė monedha tė vlerės sė njėjtė, njerėzit nuk janė dėmtuar. Mirėpo, bankat private dhe ato qė kanė pasur dhe kanė monopol mbi paratė fillojnė qė arit t’i shtojnė pėrzierje tė ndryshme si bakėr dhe metale tjera tė padobishme, gjė qė e zvoglon vlerėn e vėrtetė tė parave dhe nė kėtė mėnyrė bankat pasurohen pa masė nė llogari tė njerėzve.
    Perandoria e hershme romake e ka praktikuar sistemin e njėjtė. Monedhat e tyre tė para kanė pėrmbajtur 60 pėrqind argjend tė pastėr, pas kėsaj gjatė 60 vjetėve tė ardhshėm nė shenjat e monedhave tė tyre ka vetėm mbeturina tė argjendit. Ata hyjnė nė qarkullim dhe i zėvendėsojnė paratė.
    Mėnyra tjetėr e inflacionit shkaktohet atėherė kur shteti i mbledh tė gjitha monedhat e arta dhe tė argjendta dhe i ndėrron me monedha tė ndonjė metali mė tė lirė, siē ėshtė bakri, alumini, etj. I tillė ėshtė rasti nė SHBA nė kohėn e administratės sė Lindon Xhonsonit. Njėsoj ėshtė edhe me banknotat tė cilat, ashtu sikur edhe monedhat, nuk kanė kurrfarė mbėshtetje ari.
    Shtetet e Bashkuara kanė pasur mbėshtetje ari tė parave deri nė prill tė vitit 1933, kur kryetari Ruzvelt jep urdhėr qė tė gjithė amerikanėt ta dorėzojnė arin e vet dhe monedhat e arta tė Rezervės federale, e cila i paguan me banknota tė letrės. Ligji pėr mosdorėzimin e arit nė banka ka paraparė 10 mijė dollarė dėnim dhe 10 vjet burgim. Pasi qė pjesa mė e madhe e arit u tubua, nė tė njėjtin vit kryetari Ruzvelt bėn devalvimin e dollarit duke thėnė se shteti duhet ta blejė arin e njėjtė prej Rezervės shtetėrore me ēmime mė tė larta. Kjo do tė thotė se banknotat tė cilat njrėzit sapo i morėn tashmė u ra vlera pėrreth 30 pėrqind, kurse „Rezerva federale” me ndihmėn e kryetarit vetėm pėr pesė muaj fiton sasi tė mėdha tė pasurisė. Njėsoj veprohet edhe me argjendin. Ruzvelti e dyfishoi vlerėn e tij dhe ndihmėsi i tij Bernard Baruhi, i cili kontrollonte njė tė tretėn e furnizimit botėror me argjend, e shfrytėzoi mirė kėtė shėrbim tė kryetarit. Motiv i kėsaj ka qenė qė tė ndihmohen minierat e argjendit nė Amerikė.
    Kryetari i komitetit bankar, Luis Mak Fadeni, nė kongres e akuzoi oficialisht marrjen e arit si njė aksion i pėrgatitur nė mėnyrė speciale nė favor tė bankave ndėrkombėtare. Pasi qė kongresmeni ka qenė mjaft autoritativ dhe me ndikim pėr ta asgjėsuar kėtė veprim, pas dy orvatjeve tė pasuksesshme pėr ta vrarė, ditėn e debatimit nė Kongres ai nė foltore bie dhe vdes, paramendohet - prej helmimit.

    Nuk ėshtė e preferueshme qė tė investohet nė ari, sepse shteti gjithmonė mund ta marrė atė nė mėnyrė tė plotė ligjore. Nė SHBA, si dhe nė shumė shtete tjera, ekzistojnė ligje tė cilėt i japin tė drejtė shtetit qė nė rast nevoje ta mbledhė arin prej qytetarėve.
    Shteti po ashtu ka fuqi qė tė shkaktojė hiperinflacion, duke lėshuar nė qarkullim nė mėnyrė tė jashtėzakonshme njė numėr tė madh tė parave tė letrės. Rast i kėtillė ka ndodhur nė Gjermani pas Luftės sė Parė Botėrore. Gjermania duke shtypur sasi tė mėdha tė banknotave e asgjėsoi vlerėn e markės. Shkak kryesor i kėsaj kanė qenė riparimet e imponuara nga kontrata e Versajit - 269 miliardė marka ėshtė dashur tė paguhen pėr katėrdhjetė e dyvjeē pagesa.
    Nė vitin 1923 Rajhbanka lėshoi nė qarkullim 93 kvintilionė marka tė letrės. Kjo shkaktoi rritjen astronomike tė ēmimeve tė tregut: njė vezė arrinė ēmimin 80 miliardė marka, kurse njė kilogram patate - 100 miliardė marka.
    Ky inflacion i tmerrshėm e solli edhe Hitlerin nė pushtet. Populli, i cili kishte rėnė nė njė gjendje shumė tė vėshtirė, kėrkonte rrugėdalje. Hitleri, njėri ndėr kandidatėt e mundshėm pėr pushtet, premtoi se menjėherė do ta ndalė inflacionin dhe se do t’i pėrmbush reparimet e imponuara nga kontrata e Versajit.
    Hiperinflacioni nė Gjermani pothuajse e zhduku klasėn e mesme e cila paraqitte shumicėn e popullatės. Pikėrisht ajo e pėrkrahu ardhjen e Hitlerit nė pushtet mė shumė pėr shkak tė premtimeve tė tij.
    Nė fillim tė shekullit tonė njė punėtor amerikan paguan shumė mė pak tatime dhe jeton pothuajse pa borxhe. Momentalisht tatimet dhe borxhet e tij janė pothuajse tre tė katėrtat e tė ardhurave tė tij. Kur ėshtė fjala pėr amerikanėt dhe pėr njerėzit e vendeve perėndimore, fantazia ėshtė e madhe. Kėshtu ka qenė edhe jeta ime, kėshtu ėshtė edhe e shumicės sė njerėzve qė jetojnė nė vendet lindore. Megjithatė, realiteti ėshtė ndryshe, edhe atė shumė mė i dhembshėm. Secili lufton qė tė zė orė plotėsuese pas orarit tė punės. Fėmijėt ende pa arritur moshėn e pjekurisė punojnė si shpėrndarės tė gazetave ose nėpėr farma bujqėsore. Nxėnėsit dhe studentėt punojnė dhe pėrmbahen vetė. Nuk kam takuar ndonjė amerikan i cili nuk ka marrė borxh qoftė pėr automobil, pėr shtėpi ose pėr kartėkreditore. E gjithė kjo ėshtė borxh i sistemit ekzistues kreditor me para. Nė tė vėrtetė ēka paraqet ky sistem?
    Paratė i bėn njeriu. Prej asgjėje bėhet diēka. Njė copė letėr pothuajse pa kurrfarė vlere shtypet me numra tė ndryshėm. Kjo na jep mundėsi tė blejmė automobil, bile edhe shtėpi mvarėsisht prej madhėsisė sė numrave tė shtypur. Ata tė cilėt i prodhojnė paratė nė fakt fitojmė shumė mė shumė nė krahasim me amerikanin e rėndomtė, fitimi mesatar ose tė ardhurat neto tė tė cilit arrinė rreth 5 pėrqind, pėrderisa fitimi i prodhuesve tė parave ėshtė i pakufizuar. Vlera prodhuese e njė banknote (letra dhe shtypja) prej njė dollari ose prej 10 mijė dollarėsh nuk ėshtė mė tepėr se 1-2 centė.
    Sistemi i parave jo qė ėshtė shumė i domosdoshėm, por edhe i pazėvendėsueshėm pėr njė shoqėri njerėzore qė tė jetojė pa tė.
    اfarėdo industrie qoftė do tė ishte e pamundshme qė tė zhvillohet pa para. Ekonomitė bujqėsore, familjet ose individėt e veēanė do tė jetonon rreptėsisht tė kufizuar, do tė prodhonin pasuri vetėm pėr vete. Askush nuk do tė prodhonte mė tepėr, sepse nuk do tė kishte ēka t’i bėnte. Nuk do tė mund tė mendohej funksionimi i ēfarėdo administrate qoftė. Pa sistem tė parave do tė duhej tė kthehemi mijėra vjet mbrapa dhe tė jetojmė ashtu siē kanė jetuar fiset mė parė. Paratė janė potencial i shoqėrisė sė civilizuar. Po qe se paratė eleminohen ose zvogėlohet qarkullimi i tyre, rezultatet do tė jenė katastrofale. Fitohet depresion. Njė depresion i tillė ka qenė krijuar artificialisht nė Shtetet e Bashkuara nė vitin 1930 prej bankierėve. Nė atė kohė nė SHBA asgjė nuk iu ka munguar. Industria ka qenė nė njė nivel shumė tė lartė, ka pasur farma frytdhėnėse, sistem tė mrekullueshėm hekurudhor, ka ekzistuar sistemi mė i mirė komunikativ nė botė, i cili ka shfrytėzuar telefonin, teleprinterin, radion dhe sistemin postal shtetėror i cili funksiononte shumė mirė i paprekur prej shkatėrrimeve luftarake.
    E vetmja gjė qė iu mungonte SHBA-ve nė vitin 1930 ka qenė furnizimi i rregullt dhe i mjaftueshėm me para qė ishin tė domosdoshme pėr ndėrrim dhe tregti. Pasi qė bankat i tubojnė tė

    gjitha paratė dhe nuk i lėshojnė nė qarkullim, e gjithė tregtia bllokohet. Fubrikat nuk janė nė gjendje t’i shesin prodhimet, sepse konsumatorėt nuk kanė kurrfarė parash. Punėtorėt lirohen nga puna, kėshtu qė paraqitet papunėsia mė e madhe qė mbajnė mend Shtetet e Bashkuara. Pėrgjigjja dhe arsyetimi i bankierėve ishte: „Kohėrat janė tė vėshtira dhe nuk ka para”.
    Mbasi njerėzit nuk e kuptojnė kėtė sistem eksploatimi, ata lejojnė tė grabiten egėrsisht. Bankat bėnė ekspropriacionin e mijėra tokave tė farmerėve, pėr shkak se ata nuk qenė nė gjendje t’i paguajnė kėstet e mara hua. Shumė njerėz i humbėn tė gjithė mallėrat dhe kursimet.
    Tė njėjtat banka tė cilat vetė i shtypnin paratė, e pohonin se nuk ka para, pas vetėm disa vitesh lėshuan nė qarkullim miliarda dollarė dhe e pėrgatitėn Luftėn e Dytė Botėrore.
    Vetėm pėr disa vjet SHBA-tė kalojnė prej njėrit ekstremitet nė tjetrin, prej papunėsisė dhe bllokimit tė tėrėsishėm - nė kapacitet tė plotė tė prodhimtarisė luftarake. Pėrderisa farmat nuk kanė mundur tė prodhojnė ushqim pėr popullatėn, fabrikat kanė filluar tė prodhojnė nė sasi tė mėdha uniforma dhe rezerva luftarake. Lėshuarja e papritur e parave nė qarkullim rrėnjėsisht e ndryshon jetėn. Farmerėt fillojnė t’i shesin prodhimet e tyre, fabrikat e organizojnė punėn e tyre me ndėrrime, sėrish fillojnė tė punojnė minierat. Depresioni merr fund. E vėrteta del nė shesh - mungesa e parave qė e shkaktuan bankat e shkaktoi depresionin.
    Ky dhe shumė shembuj tjerė dėshmojnė se paratė duhet tė prodhohen dhe tė kontrollohen vetėm nga shteti i cili i mbron interesat e banorėve tė vet.
    Nė SHBA rasti ėshtė krejtėsisht i kundėrt. Paratė prodhohen dhe kontrollohen prej Rezervės federale e cila nuk ėshtė asgjė tjetėr, por vetėm njė organizatė private.

  5. #5
    V per Vendeta Maska e ORIONI
    Anėtarėsuar
    10-12-2003
    Vendndodhja
    Shkup-Prishtine-Ulqin-Tirane-Cameri
    Postime
    919
    Kreu i dytė LUFTĖRAT

    “Nė luftė, cilido qoftė prej shteteve ta quajė veten fitues, tė tillė nuk ka sepse tė gjithė humbin”.
    Nevil اemberleni
    Nė periudha tė caktuara tė historisė njerėzore luftėrat kanė qenė shumė tė shpeshta dhe mė tė gjata se sa nė disa periudha tjera. Disa shtete kanė qenė vazhdimisht nė luftė, kurse disa asnjėherė nuk kanė luftuar. Disa prej tyre kanė luftuar mė tepėr se tė tjerėt. Kjo do tė thotė se shkaqet e luftės duhet tė kėrkohen nė shoqėri, e jo nė individin - njeriun, sepse lufta nuk ėshtė karakteristikė e natyrės sė tij. Pėrkundėr kėsaj njeriu ėshtė ai i cili i pėrgatitė luftėrat dhe i fillon nė ēastin e volitshėm.
    Nė kohėn tonė lufta konsiderohet si diē e paevitueshme, e paracaktuar, ashtu edhe siē ėshtė. Pse duhet tė mendohet kėshtu? Tė dy superfuqitė botėrore - BRSS dhe SHBA - asnjėherė nuk kanė luftuar nė mes veti. Rusia tregon miqėsi ndaj Shteteve tė Bashkuara gjatė Luftės qytetare si dhe nė vitin 1945 kundėr armikut tė tyre tė pėrbashkėt. Dallimet ideologjike midis dy sistemeve nuk janė ato qė krijojnė gjendje tė acaruar politike. Kėta dy popuj nuk kanė se ē’tė ndajnė pėrveē diturisė, kulturės dhe pėrparimit pėr njė prosperitet dhe jetė mė tė mirė. Mosbesimi krijohet artificialisht prej ndonjė pale tė interesuar.
    Luftėrat kanė filluar me armė tė thjeshta dhe kanė arritur deri te bomba atomike.
    Njė fjalė e urtė indiane thotė: „Peshku i madh e han tė voglin”. Momentalisht tė dy peshkujt janė tė mėdhenj, me fuqi tė barabarta. Asnjėri nuk mund ta han tjetrin. Mirėpo, do tė ndodh diē e jashtėzakonshme: peshku i vogėl t’i han tė dy tė mėdhenjtė. اdo gjė shkon nė kėtė drejtim po qe se sė shpejti nuk ndėrmerret diēka.
    Njerėzia ka harxhuar ngjyrė sa lumenjtė, e letėr sa malet, nė dėshirėn e flaktė pėr paqe. Historia tregon se mė shumė luftėra ka bėrė Rusia. Gjatė shtatė shekujve tė fundit Rusia 75

    pėrqind tė asaj kohe e ka kaluar nė luftėra: Nė tė njėjtėn periudhė Anglia dhe Franca kanė kaluar 50 pėrqind.
    Gjatė periudhės 3360 vjetėshe tė historisė njerėzore ka pasur vetėm 227 vjet paqe.
    Qė nga viti 1500 para erės sonė e deri nė vitin 1860 janė nėnshkruar 8 mijė kontrata paqe tė cilat mesatarisht nuk kanė zgjatur mė tepėr se dy vjet. Sipas njė statistike tjetėr pėr 6 mijė vjet historia njerėzore ka pasur 14.531 luftė, gjė qė paraqet 2,6 luftėra nė vit. Janė dhėnė mė tepėr se 600 milionė viktima nėpėr fushėbeteja. Vetėm nė shekullin XX numri i viktimave tė ushtarėve dhe civilėve ėshtė: prej vitit 1914-1918 - 10 milionė, prej vitit 1939-1945 - 50 milonė, prej vitit 1945 e deri mė sot - 16 milionė. (Tė dhėnat janė marrė nga libri i Zhan Eliotit „Shek. XX Libri i mortalitetit”). Vlerėsohet se 10 pėrqind e mortalitetit tė pėrgjithshėm nė qytetėrimin modern janė debitorė tė luftėrave.
    Lufta nė kuptimin e thjeshtė tė fjalės nėnkupton konfliktin ndėrmjet grupacioneve politike tė armiqėsuara gjatė njė periudhe mė tė gjatė kohore.
    Nė aspektin psikologjik ėshtė argumentuar se natyra njerėzore nuk mund t’i bėn luftėrat tė domosdoshme. Edukimi nė fėmijėri dhe disciplina sociale kanė zhvilluar njė synim agresiv te shumica e njerėzve qė ėshtė bastardhuar nė urrejtje politike.
    Pasojat politike tė luftės kanė pasur domethėnie tė madhe nė histori. Lufta ka qenė instrumenti kryesor pėr krijimin e shteteve dhe perandorive dhe nė tė njejtėn kohė ka shėrbyer pėr t’i zhdukė shtetet dhe perandoritė. Nė kuptimin mė tė gjerė tė fjalės luftėrat i kanė kontribuar zhvillimit tė civilizimit tė cilin mė vonė e kanė shkatėrruar dhe zhdukur. Zakonisht luftėrat e mėdha i ka ndjekur shkelja flagrante e ligjit me maltretime tė ndryshme brutale, me transferime tė vendbanimeve tė tėra prej njė vendi nė tjetrin dhe me internime shumė tė ashpra.
    Tė gjitha luftėrat e mėdha i kanė ndjekur lėvizjet e fuqishme paqesore. ثshtė dėshmuar se luftėrat kanė lėnė pasoja katastrofale pėr sa i pėrket qenies njerėzore nė tė gjitha aspektet: nė aspektin politik, ekonomik, social dhe kulturor. Janė bėrė shumė orvatje qė luftėrat tė kontrollohen. Ende pa mbaruar Lufta e parė botėrore tashmė ishin krijuar organizata paqedashėse. Njėra ndėr mė tė njohurat ishte Liga pėr vėnien e paqes. Gjatė periudhės midis luftės sė Parė dhe tė Dytė botėrore debatet pėr kontrollimin e luftėrave jo vetėm qė vazhdojnė, por bėhen edhe mė intenzive me fillimin e Luftės sė Dytė dhe me krijimin e OKB. Edhe pėrkundėr orvatjeve tė mėdha tė atyre qė kanė qėllim tė ndershėm, nuk arriti tė vėhet kurrfarė kontrolli mbi luftėrat dhe as qė do tė mund tė bėhet njė gjė e tillė. Ata tė cilėt i fillojnė luftėrat janė po ato tė njėjtėt qė lidhin paqe. Politikanėt dhe burrėshtetasit janė vetėm pionėt e tyre. Bile edhe njerėzit mė tė informuar nė botė e lėnė pas dore faktin se momentalisht njė organizatė e fshehur dhe e vogėl kapitaliste disponon me pasuritė e tėrė botės, me vulėn botėrore, e kontrollon ekonomikisht dhe politikisht pjesėn mė tė madhe tė shteteve ekzistuese.
    Luftėrat janė korrje kapitaliste sipas profesorit tė njohur hebre Vorner Zombartit.
    Historia e luftėrave tregon se ato kanė qenė dhe janė shkaku kryesor si pėr rritjen ashtu edhe pėr shkatėrrimin e shteteve. Me kalimin e kohės dhe me ndihmėn e pushtimeve ekzistuese Perandoria romake i bashkangjiti tė gjitha ujdhesat britanike, pjesėn mė tė madhe tė Evropės dhe tėrė Detin Mesdhe deri te Gjiri Persik.
    Nė shekullin XVI, Anglia nuk ka qenė superfuqi.Holanda nė atė kohė ka qenė shumė mė e pasur se ajo, kurse Franca ka pasur mė shumė banorė. Spanja e ka pasur ushtrinė dhe marinėn e fuqishme. Anglia filloi ta zhvillojė marinėn e vet dhe piratėt e saj nė mėnyrė tė pamėshirshme i grabitnin kolonitė spanjole dhe anijet e tyre tė ngarkuara me pasuri tė paēmueshme. Nė shekullin XVII Holanda ka pasur marinėn mė tė pasur tregtare nė botė. Nė po tė njėjtėn kohė Anglia nuk mbetet shumė pas saj, por vazhdimisht i rritė kolonitė e veta me anė tė pushtimeve tė reja. Andaj kontrata e Parisit nė vitin 1763 oficialisht e pranon atė si fuqi dominuese koloniale evropiane. Britania e Madhe pas dy shekujve tė plotė konfliktesh e luftėrash me Spanjėn, Holandėn dhe Francėn, imponohet si fuqi mė e madhe kolonoale nė botė. Nė vitin 1763 Perandoria britanike nė mėnyrė tė paturpshme filloi ta grabitė botėn, njėsoj sikur Perandoria romake. Tė gjitha luftėrat qė i udhėhoqi nė shekullin XVIII, i kontribuan qė tė bėhet vendi mė i fuqishėm, mė i madh dhe mė i

    urrejtur nė botė. Me pushtimin e ujdhesave tė Oqeanit tė Qetė, ajo arrinė tė kolonizojė Kanadėn, Australinė, Zelandėn e Re dhe pjesėn lindore tė Amerikės Veriore. Kėshtu Britania e Madhe bėhet perandoria mė e madhe nė botė, e cila ka pėrfshirė njė tė katėrtėn e sipėrfaqes sė Tokės me mė tepėr se njė tė katėrtėn e banorėve tė saj. Nuk thotė kot fjala e urtė se dielli mbi Britaninė e Madhe asnjėherė nuk perėndon.
    Pak mė vonė Britania e Madhe dhe SHBA-tė bėhen njė fuqi e dyfishtė botėrore. Kjo regjistrohet qartė nė qershor tė vitit 1944, kur 160 mijė ushtarė tė Forcave Aleate (angleze dhe amerikane) zbarkohen nė Normandi. Operacionet luftarake i udhėhoqi Feldmarshal Montgomeri nėn komandėn e gjeneralit amerikan Ajzehauerit.
    Pas Luftės sė Dytė Botėrore Anglia i humbi pothuajse tė gjitha kolonitė, tė cilat vazhdojnė tė ekzistojnė vetėm si pjesė e Komonveltit britanik. ثshtė e vėrtetė se perandoria u shuajt, por fuqia botėrore anglo-amerikane vepron edhe mė tej. Urrejtja, sakrificė e sė cilės mė parė ishte vetėm Anglia, tash kaloi edhe nė SHBA - urrejtja shkon me njerėzit. Ata tė cilėt nė tė kaluarėn kaluan nga Frankfurti (Gjermani) nė Londėr (Angli), tash kaluan nė Shtetet e Bashkuara dhe prej aty „i tėrhiqnin frerėt e botės”. Urrejtja u drejtua kundėr popullit amerikan, i cili ėshtė njė popull sikur tė gjithė popujt e botės. Urrejtja, nė realitet, duhej drejtuar kundėr atyre 300 vetėve qė veprojnė pėr zhdukjen e njerėzisė.
    Nė vitin 1914 filloi Lufta e Parė Botėrore. Kurrė nuk ka pasur gjatė historisė luftė tė tillė tė tmerrshme. Ajo ishte luftė totale. Lufta e Parė Botėrore ka qenė lufta mė e madhe prej tė gjitha luftėrat qė janė bėrė gjatė tėrė periudhės 2400 vjeēare para vitit 1914. Fatkeqėsitė e vitit 1914 na ndjekin edhe neve sot e kėsaj dite, sepse ata tė cilėt e nxitėn luftėn atėherė sot janė ende mė tė fuqishėm dhe mė autoritativė. Ata sot i posedojnė jo vetėm pasuritė materiale, por edhe tėrė teknikėn e pėrsosur botėrore. Mirėpo, le tė mos harrojnė se ata nuk e posedojnė fuqinė mė tė madhe - njeriun, tė cilit duhet patjetėr t’i hapen vetėm sytė qė ta shohė robėrimin e vet.
    Si erdhi deri tek ajo qė nė vitin 1914 shtetet evropiane vetė ta sjellin tragjedinė? Shkaqet janė tė shumta: E para: Austria, Gjermania dhe Rusia mendonin se lufta ėshtė e domosdoshme pėr ta ruajtur prestigjin e tyre. Megjithatė, lufta jo vetėm qė nuk ua ruajti prestigjin kėtyre shteteve, por ajo edhe i rrėnoi. Nė Gjermani dhe nė Rusi ajo shkaktoi revolucionet, e pastaj perandorinė Austro-Hungareze e copėzoi. Shihet qartė se kėta shtete kanė udhėhequr njė politikė vetėvrasėse. E dyta: Shumė burrėshtetasė dhe ushtarė nė Evropė kanė qenė tė bindur se lufta do tė jetė shumė e shkurtėr dhe e fundit, ashtu siē besojnė shumica sot se lufta atomike mund tė jetė e fundit dhe e kontrolluar. Plani i atėhershė gjerman i dėgjuar „i Shlifenovit” parashihte qė pėr njė muaj e gjysmė gjermanėt ta nėnshtrojnė Francėn. Sidoqoftė, burrėshtetasit evropianė nuk qenė nė gjendje ta ndalin atė qė e filluan, dhe popujt e tyre paguan shtrenjtė me gjakun e tyre, pėr parashikimet e tyre tė gabuara.
    ا’do tė ndodhte sot po qe fillon e ashtuquajtura „luftė e kufizuar termonukleare”? اmimi i kėtij gabimi do tė ishte shumė mė i lartė. E treta: Shumica e burrėshtetasve tė atėhershėm konsideronin se ai qė do ta fillojė i pari luftėn, do tė fitojė. Mirėpo, pasi qė shumica e shteteve bėnte mobilizimin e rezervave tė veta, filloi njė garim dhe pabindshmėri psikike. Askush nuk dėshironte ta pret tjetrin t’i bie, por secili dėshironte qė ai i pari t’i bie. Sot ka mundėsi qė tė pėrsėritet i njėjti gabim i vitit 1914. Nga frika kundėrshtari mund ta fillojė i pari luftėn nukleare, superfuqitė ndodhen vazhdimisht nė njė gjendje tė tensionuar dhe ka mundėsi qė ata tė ndėrmarrin ndonjė hap tė gabuar fatal dhe ta zhdukin botėn. Po qe se nuk mund tė marrim mėsim nga e kaluara, shumė mė rrezik do tė ishte ta harrojmė atė.
    Tė dhėnat qė prezentohen nė tabelat vijuese janė nxjerrė nga enciklopedia britanike.
    Nė fund tė Luftės sė Parė Botėrore, kryetari i SHBA-ve, Vilsoni dhe premieri i Britanisė sė Madhe, Llojd Gjorgji propozojnė qė tė formohet Shoqėria e Popujve. Qėllimi i kėsaj organizate ka qenė qė tė vė paqe dhe siguri ndėrkombėtare. Kėta dy qė ndėrmarrin kėtė nisiativė nuk janė aspak personalitete tė rastėsishme - nė atė kohė ata pėrfaqėsonin superfuqitė botėrore - anglo-amerikane.

    Forcat e mobilizuara e tė armatosuara dhe viktimat e Luftės sė Parė Botėrore
    ShtetetUshtria e tėrė e mobilizuarTė vrarė dhe tė vdekurTė plagosurTė robėruar dhe tė zhdukurTė gjitha viktimatPėrqin. e ushtrisė sė mobil. dhe viktimatForc. Aleate Rusia Franca Br. E Madhe Italia SHBA Japonia Rumunia Serbia Belgjika Greqia Portugalia Mali i Zi Gjithsejt 12.000.000 8.410.000 8.904.467 5.615.000 4.355.500 800.000 750.000 707.343 267.000 230.000 100.000 50.000 42.188.810 1.700.000 1.357.800 908.371 650.000 116.516 300 335.706 45.000 13.716 5.000 7.222 3.000 5.142.631 4.950.000 4.266.000 2.090.212 947.000 204.002 907 120.000 133.148 44.148 21.000 13.751 10.000 12.800.706 2.500.000 537.000 191.652 60.000 4.500 3 80.000 152.958 34.659 1.000 12.318 7.000 4.121.090 9.150.000 6.160.800 3.190.235 2.197.000 325.018 1.210 335.706 331.106 93.061 27.000 33.291 20.000 22.064.427 76,3 73,3 35,8 39,1 8,1 0,2 71,4 46,8 34,9 11,7 33,3 40,0 52,3Forc. Qendrore Gjermania Austro-Hungaria Turqia Bullgaria Gjithsejt 11.000.000 7.800.000 2.850.000 1.200.000 22.850.000 1.773.700 1.200.000 325.000 87.500 3.386.200 4.216.058 3.620.000 400.000 152.000 8.388.448 1.152.800 2.200.000 250.000 27.029 3.629.829 7.142.558 7.020.000 975.000 266.919 15.404.477 64,9 90,0 34,2 22,2 67,4Sė bashku:65.038.8108.528.83121.189.1547.750.91937.46 8.90457,5
    Shpenzimet e drejtpėrdrejta tė palėve nė konflikt nė Luftėn e Parė Botėrore
    ShtetiGjithsejtParapagesa sipas aleatėveShpenzimetForcat Aleate SHBA Britania e Madhe Tė tjerat nga Perandoria Britanike Franca Rusia Italia Tė tjerat Gjithsejt$ 32.080.266.968 44.029.011.868 4.493.813.072 25.812.782.800 22.593.950.000 12.413.998.000 3.963.867.914 145.387.690.6229.455.014.125 8.695.000.000 1.547.200.000 19.697.214.12522.625.252.843 35.334.000.000 4.493.813.072 24.312.782.800 22.593.950.000 12.413.998.000 3.963.867.914 125.737.664.629Forcat qendrore Gjermania Austro-Hungaria Turqia dhe Bullgaria Gjithsejt 40.150.090.000 20.622.960.600 2.245.200.000 63.018.160.600 2.375.000.000 2.375.000.000 37.775.000.000 29.622.960.600 2.245.200.000 80.643.160.600Sė bashku:208.405.851.22222.072.214.125186.380.825.22 9
    Vlera mesatare nė Luftėn e Parė Botėrore
    Llojet e humbjeveVleraHumbjet nė mall Humbjet nė anije dhe ngarkesa Humbjet nė prodhimtari Nė ndihmėn ushtarake Humbjet e tė painkuadruarve Humbjet njerėzore tė llogaritura nė vlerė Gjithsejt29.960.000.000 6.800.000.000 45.000.000.000 1.000.000.000 1.750.000.000 67.102.000.000 151.612.000.000
    “Shoqėria e Popujve”, qėllimi i sė cilės ka qenė bashkėpunimi ndėrkombėtar, vėnia e paqes dhe sigurimi ndėrkombėtar, nuk ka mund t’ia arrijė qėllimit tė vet dhe tė imponohet si organizatė ndėrkombėtare. Kjo nuk e pengon, nė vitin 1931, Japoninė qė tė mos e okupon Manxhurinė; as luftėn midis Bolivisė dhe Paragvait nė vitin 1933, si dhe okupimin e Etiopisė prej Musolinit nė vitin 1936. Mė 1 shtator tė vitit 1939, me fillimin e Luftės sė Dytė Botėrore, tė gjithėve iu bėhet e qartė se Shoqėria e Popujve nuk ėshtė nė gjendje t’i kryejė funksionet e veta pėr tė cilat edhe ishte formuar. Ekzistonte njė fuqi tjetėr mė e madhe se ajo, e cila e bėnte tė veten, qėndronte fshehur pas kėsaj. Lufta e Dytė Botėrore e bėri pikėrisht tė kundėrtėn e asaj qė duhej ta bėn nė bazė tė programit tė Shoqėrisė sė Popujve. Kjo luftė ua mori jetėn 55 milionė njerėzve - 39 milionė civilėve dhe 16 milionė ushtarėve.
    Pas Luftės sė Dytė Botėrore, mė 26 qershor tė vitit 1945 nė San Francisko pesėdhjetė shtete e nėnshkruan Kartėn e Kombeve tė Bashkuara. Pjesa hyrėse e saj fillon me moton: „Ne, njerėzit e Kombeve tė Bashkuara, kemi vendosur t’i mbrojmė gjeneratat e ardhshme prej tragjedisė sė luftės e cila dy herė, nė distancė prej njė gjenerate, i solli njerėzisė mjerime tė papėrshkruara”.
    Pas nėnshkrimit tė kėsaj Karte pjesa dėrmuese e njerėzve menduan se njė dokument i kėtillė kurrė deri atėherė nuk ka qenė formuluar. Ndėrkaq, shumica e tyre kanė pritur se do tė bėhet kthesė nė historinė e civilizimit. Pėr fat tė keq, pas shumė pritjeve tė mėdha dėshpėrimet bėhen edhe mė tė mėdha. Tashmė bėhet e qartė se njerėzit nuk janė nė gjendje tė vėnė paqe nė tokė. Rezultatet, nė krahasim me atė qė pritej nė vitin 1945, janė tė parėndėsishme.
    Pengesa tė vėrteta, pėr ta ruajtur paqen nė botė, janė: nacionalizmi, koprracia, varfėria, rasizmi dhe despotizmi, tė cilat kanė pėrkrahje dhe nxiten me qėllim prej disa rretheve tė interesuara. Njerėzit mbeten besnikė tė qeverive tė tyre sepse nuk kanė rrugėdalje tjetėr.
    Edhe sot e kėsaj dite vazhdojnė tė zhvillohen luftėra tė tmerrshme. Prej mbarimit tė Luftės sė Dytė Botėrore nė vitin 1945, mė shumė se 25 milionė njerėz janė vrarė nė mė se 150 luftėra. اdo ditė zhvillohen mesatarisht rreth 14 luftėra tė ndryshme diku nė botė. Dhe vazhdimisht rritet rreziku nga Lufta e Tretė Botėrore. Vetėm SHBA-tė kanė nė disponim armė tė mjaftueshme nukleare pėr ta zhdukur 12 herė tėrė popullatėn e rruzullit tokėsor.
    Pas Luftės sė Parė Botėrore filloi uria mė e madhe nė historinė e njerėzimit. Vetėm nė Kinė vdiqnin nga 18 mijė njerėz nė ditė. Pas Luftės sė Dytė Botėrore tragjedia u bė edhe mė e madhe. Mungesa e ushqimit dita ditės rritej, kėshtu qė njė e katėrta e popullatės nė botė nuk kishte ēka tė hajė. Sipas tė dhėnave tė revistės „Njujork Tajms” tė vitit 1967 nė ēdo 8,6 sekonda, nė vendet jo mjaft tė zhvilluara, dikush vdes nga smundjet e ndryshme si pasojė e tė mosushqyerit tė mjaftueshėm. Sot njė miliardė njerėz qėndrojnė tė uritur, sepse nuk kanė ushqim tė mjaftueshėm. Bile edhe nė vendet ku ka ushqim tė bollshėm shumė njerėz i ka kapluar varfėria aq shumė sa qė nuk janė nė gjendje ta blejnė ushqimin. Pasojat e tė gjitha kėtyre luftėrave janė shumė tė mėdha.

    Viktimat e Luftės sė Dytė Botėrore
    Shtetet Ushtarėt Civilė tė vrarė si pasojė e luftėsGjithsejt tė vrarėTė vrarė, tė vdekur prej lėndimeve ose nė burgTė lėnduarTė robėruar ose tė zhdukurForcat Aleate Belgjika Brazili Komonvelti Brit. Australia Kanada India Zelanda e Re Afrika Jugore Mbretėritė e Bash Kolonja Kina اekosllovakia Danimarka Franca Greqia Holanda Norvegjia Polonia Filipinet SHBA BRSS Jugosllavia 12.000 943 373.372 23.365 37.476 24.338 10.033 6.840 264.443 6.877 1.310.224 10.000 1.800 213.324 88.300 7.900 3.000 123.178 27.000 292.131 11.000.000 305.000 4.222 475.047 39.803 53.174 64.354 19.314 14.363 277.077 6.972 1.752.951 400.000 2.860 236.606 671.801 425.000 251.724 32.393 10.000 91.243 10.582 16.430 213.919 22.323 115.248 420.760 139.709 76.000 92.673 92.673 215.000 2.000 350.000 325.000 200.000 7.000 5.675.000 91.000 6.000 7.000.000 1.200.000 88.000 1.000 466.000 24.000 38.000 10.000 7.000 375.000 7.000 225.000 4.000 563.000 413.000 208.000 10.000 5.800.000 118.000 298.000 18.000.000 1.505.000Forcat e Oskės Bullgaria Finlanda Gjermania Hungaria Italia Japonia Rumunia 10.000 82.000 3.500.000 200.000 242.232 1.300.000 300.000 50.000 5.000.000 66.000 4.000.000 3.400.000 170.000 350.000 810.000 100.000 10.000 2.000 780.000 290.000 152.941 672.000 200.000 20.000 84.000 4.200.000 490.000 395.000 1.972.000 500.000
    99 prej luftėrave e konflikteve tė shumta qė janė zhvilluar menjėherė pas vitit 1945, pas mbarimit tė Luftės sė Parė Botėrore nė:
    Indonezi 1945-1947 (Holanda me partizanėt).
    Kinė 1945-1949 (Nacionalistėt me komunistėt).
    Malajė 1945-1954 (Anglezėt me komunistėt).
    Indokinė 1945-1954 (Franca me Vietnamin).
    Greqi 1945-1949 (Qeveria me kryengritjen „Elas”).
    Indi 1947-1949 (Hindusėt me muslimanėt).
    Kashmir 1947-1949 (India me Pakistanin).
    Indi 1947 e deri mė sot (Qeveria me separatistėt).
    Lufta e parė arabo-izraelite 1948-1949 (Arabėt me hebrenjtė).
    Filipinė 1948-1952 (Qeveria me hukitėt).
    Burmė 1948 e deri mė sot (Qeveria me komunistėt dhe separatistėt).
    Kore 1950-1953 (Kombet e Bashkuara sė bashku me Korenė Jugore kundėr Kinės dhe Koresė Veriore).
    Tibet 1950-1959 (Kina kundėr Tibetit).
    Jemen 1959 e deri mė sot (Jemeni Verior me Jemenin Jugor).
    Keni 1952-1953 (Anglezėt me May May).
    Kvemoj-Macu 1954-1958 (Kinezėt nacionalistė me kinezėt komunistė).
    Algjer 1954-1962 (Franca me algjerianėt partizanė).
    Kipėr 1955-1959 (Anglezėt me partizanėt e EOKA-sė).
    Sudan 1955 e deri mė sot (Arabėt me tė zinjtė).
    Hungari 1956 (BRSS me hungarezėt).
    Suez 1956 (Izraeli, anglezėt dhe francezėt me Egjiptin).
    Kubė 1958-1959 (Qeveria kundėr partizanėve tė Fidel Kastros).
    Liban 1958 (SHBA dhe qeveria e Libanit kundėr partizanėve).
    Himalajė 1959-1962 (India kundėr Kinės).
    Guineja Portugeze 1959-1974 (Portugalia kundėr partizanėve).
    Laos 1959-1975 (Qeveria dhe SHBA kundėr Patet Laoit).
    Ruanda-Burundi 1959-1964 (Vituza kundėr Hutuit).
    Vietnam 1959-1975 (SHBA dhe Vietnami Jugor kundėr Vietkongut dhe Vietnamit Verior).
    Kongo 1960-1967 (Qeveria dhe Kombet e Bashkuara kundėr kryengritėsve dhe Mutenerit).
    Venezuelė 1960-1967 (Qeveria kundėr partizanėve).
    Spanjė 1960 e deri mė sot (Qeveria kundėr baskėve separatistė).

    Kulumbi 1960 e deri mė sot (Qeveria kundėr terroristėve).
    Kuvajt 1961 (Anglezėt dhe irakianėt).
    Angolė 1961-1967 (Portugalia me partizanėt).
    Goa 1961 (India me Portugalinė).
    Kubė 1961 (Qeveria e Kastros kundėr emigrantėve kubanezė dhe SHBA).
    Kubė 1962 (Kriza raketore, BRSS dhe Kuba kundėr SHBA).
    Indi 1962 (India kundėr Kinės).
    Guineja e Re Perėndimore 1962 (Holanda kundėr Indonezisė).
    Jemen 1962-1970 (Qeveria me Egjiptin kundėr rojalistėve).
    Etiopi 1962 e deri mė sot (Qeveria kundėr separatistėve eritreistė).
    Algjeri-Maroko 1963 (Algjeria kundėr Marokos).
    Malezi 1963-1965 (Anglia dhe Malezia kundėr Indonezisė).
    Zanzibar 1964 (Tė zitė kundėr arabėve).
    Oman 1964-1975 (Qeveria kundėr separatistėve).
    Mizambik 1964-1975 (Portugalia kundėr partizanėve).
    Brazil 1964 e deri mė sot (Qeveria kundėr partizanėve dhe terroristėve).
    Tajland 1964 e deri mė sot (Qeveria kundėr komunistėve).
    Republika Dominikane 1965 (Qeveria dhe SHBA kundėr kryengritėsve).
    Peru 1965 (Qeveria kundėr kryengritėsve).
    Pakistan-Indi 1965 (Pakistani kundėr Indisė).
    Indonezi 1965-1966 (Qeveria dhe muslimanėt kundėr komunistėve).
    اad 1965 e deri me sot (Qeveria dhe Franca kundėr partizanėve dhe Libisė).
    Rodezi 1965-1979 (Qeveria kundėr partizanėve).
    Nigeri-Biafra 1966-1970 (Qeveria kundėr separatistėve).
    Namibi 1966-1989 (Afrika Jugore kundėr partizanėve).
    Lufta e dytė arabo-izraelite 1967 (Izraeli kundėr „Luftės gjashtditore”).
    Guatemalė 1967 e deri mė sot (Qeveria dhe djathtistėt kundėr majtistėve).
    اekosllovaki 1968 (BRSS kundėr اekosllovakisė).
    Irlanda Veriore 1969 e deri mė sot (Katolikėt kundėr protestantėve).
    Salvador 1969 e deri mė sot (Qeveria kundėr Hondurasit, e tash kundėr majtistėve).
    Kamboxhė 1970-1975 (Republikanėt kundėr tė kuqve).
    Guinejė 1970 (Qeveria kundėr partizanėve).
    Honduras 1970 e deri mė sot (Qeveria kundėr krahut majtist tė partizanėve).
    Republika Jugoafrikane 1970 e deri mė sot (Qeveria kundėr partizanėve).
    Gjermania Perėndimore 1970 e deri mė sot (Qeveria kundėr terroristėve majtistė).
    Italia 1970 e deri mė sot (Qeveria kundėr partizanėve majtistė e djathtistė).
    Lufta bengaliane 1970 (India dhe Bengali kundėr Pakistanit).
    Pakistan 1972 e deri mė sot (Qeveria kundėr separatistėve).
    Flipinė 1972 e deri mė sot (Qeveria kundėr muslimanėve dhe komunistėve).
    Lufta e tretė arabo-izraelite 1973 (Izraeli kundėr Egjiptit dhe Sirisė).
    اile 1973 (Majtistėt kundėr djathtistėve).
    Lufta qytetare nė Kipėr 1974 (Grekėt kundėr turqve dhe Turqisė).
    Turqi 1974 e deri mė sot (Qeveria kundėr separatistėve djathtistė dhe majtistė).
    Angolė 1975 e deri mė sot (Qeveria kundėr partizanėve tė UNITA-sė dhe tė tjerėve).
    Timuri Lindor 1975 e deri mė sot (Indonezia kundėr partizanėve).
    Laos 1976 e deri mė sot (Qeveria dhe Vietnami kundėr partizanėve).
    Lufta qytetare libaneze 1975 e deri mė sot (Tė krishterėt kundėr muslimanėve dhe PLO kundėr Sirisė).
    Malezi 1975 e deri mė sot (Qeveria kundėr komunistėve).
    Sahara Perėndimore 1975 e deri mė sot (Maroko kundėr partizanėve tė frontit Polisario).

    Argjentinė 1976 e deri mė sot (Qeveria kundėr partizanėve e frakcioneve djathtiste e majtiste).
    Siri 1976 e deri mė sot (Qeveria kundėr partizanėve sunitė).
    Zair 1977-1978 (Qeveria, Franca dhe Belgjika kundėr separatistėve tė Katangės).
    Iran 1978-1979 (Qeveria kundėr fundamentalistėve shiitė).
    Avganistan 1978 e deri mė sot (Bashkimi Sovjetik dhe qeveria kundėr partizanėve muslimanė).
    Salvador 1977 e deri mė sot (Qeveria dhe djathtistėt kundėr partizanėve majtistė).
    Mozambik 1978 e deri mė sot (Qeveria kundėr partizanėve).
    Lufta Kinezo-Vietnameze 1979 (Kina kundėr Vietnamit).
    Kamboxhė 1979 e deri mė sot (Qeveria dhe Vietnami kundė partizanėve kampuēistė).
    Irak 1979 e deri mė sot (Qeveria kundėr separatistėve dhe partizanėve shiitė).
    Lufta Irako-Iraniane 1980-1989 (Irani kundėr Irakut).
    Peru 1980 e deri mė sot (Qeveria kundėr partizanėve).
    Zimbabve 1980 e deri mė sot (Qeveria kundėr partizanėve).
    Nikaragua 1981-1988 (Qeveria kundėr krahut tė majtė tė partizanėve dhe indianėve Moskito).
    Ugandė 1981 e deri mė sot (Qeveria kundėr partizanėve).
    Ujdhesat Foklandeze 1982 (Anglia kundėr Argjentinės).
    Liban 1982 e deri mė sot (Izraeli kundėr PLO, Siria dhe frakcionet libaneze nė mes veti).
    Grenadė 1983 (SHBA dhe shtetet kariptase kundėr Grenadės dhe Kubės).
    Si pasojė e shfrytėzimit tė pasurive nėntokėsore nė mėnyrė tė pamėshirshme, siē ėshtė qymyri e sidomos nafta, shtohen tėrmetet nė mėnyrė tė jashtėzakonshme. Deri nė Luftėn e Parė Botėrore gjatė periudhės njė mijė vjeēare ka pasur vetėm 24 tėrmete qė kanė shkaktuar 1.973.000 viktima, kurse prej atėherė e deri mė tash vetėm pėr 70 vjet - 45 tėrmete tė mėdha qė kanė shkaktuar 1.750.000 viktima. Kjo ėshtė pasojė e garimit tė shteteve qė tė furnizohen sa mė shumė me energji - naftė, si dhe e atyre qė i kanė nė disponim rezervat e naftės - qė tė grumbullojnė sa mė shumė pasuri.
    Vdekjet po ashtu rriten jashtėzakonisht si pasojė e pėrhapjes sė sėmundjeve tė ndryshme. Pas Luftės sė Parė Botėrore prej „etheve spanjole” kanė vdekur mė se 20 milionė njerėz. Prej rritjes sė tensionit dhe pasugurisė nė botė rritet jashtėzakonisht shumė edhe stresi te njerėzit. Miliona njerėz vdesin nė vit nga infarkti dhe sėmundja e rakut. Sėmundjet psikike pėrhapen me tė madhe. Nė Shtetet e Bashkuara shumica e pjesėmarrėsve nė Luftėn e Vietnamit ndodhen vazhdimisht tė tensionuar. Azia, Afrika dhe Amerika Latine nuk mund tė shpėtojnė prej malaries dhe shumė sėmundjeve tjera tė reja. Sėmundjet venerike kanė marrė pėrmasa tmerruese. Bile edhe sėmundja mė e re SIDA seriozisht po e rrezikon tėrė botėn.
    Shfrytėzimi i drogės siē ėshtė morfiumi, kokaini, marihuana dhe shumė lloje tjera, pėr ēdo ditė, gjithė e mė tepėr po merr pėrmasa katastrofale dhe shkakton jo vetėm probleme shėndetėsore por edhe kriminale. Kriminaliteti nė tėrė botėn ėshtė rritur dhe vazhdimisht rritet. Vetėm nė SHBA mesatarisht gati nė ēdo sekondė kryhet nga njė krim. Nė shumė vende njeriu nuk ndihet i sigurtė as nė rrugė e as nė shtėpi. Shumė shtėpi kanė vėnė sisteme speciale elektronike tė cilat nė hapjen e derės sė jashtme nga ndonjė njeri i huaj e alarmojnė drejtėpėrsėdrejti policinė. Para dy vitesh u befasova shumė kur i vizitova dy gra tė moshuara pėr Vitin e Ri. Nė Shtetet e Bashkuara si dhe nė shumė vende tjera tė botės ėshtė traditė qė nė ora 12 nė mesnatė nė pritje tė Vitit tė Ri tė kriset me pushkė nė ajėr. Kėshtu qė nė ora 12-tė, tė dy gratė filluan tė krisin me pushkė nėpėr dritare, pastaj ma dhanė edhe mua njė pushkė dhe mė thanė: „Kris sa tė duash”. Unė iu thashė se nuk ka kuptim t’i harxhoj fishekėt sepse ju nuk jeni tė pasura dhe kėnaqėsia ime do t’ju kushtojė shumė shtrenjtė. Ata u qeshėn dhe mė ēuan nė njė dhomė qė tė ma tregojnė municionin e tyre. U habita nga ajo qė pash. Nė atė shtėpi tė vogėl kėta dy gra tė moshuara ishin armatosur me tetė pushkė tė ndryshme, dy sandėka fishekė dhe disa pistoleta tė

    cilėt i mbanin gjithmonė nėn dyshekė. Ata jetojnė pėrherė nė frikė. Duket se frika ka zėnė shumė vend nė jetėn e tyre. Pas eksplodimit tė parė atomik shkencėtari Harold S. Uri thotė: „Prej tash e tutje ne do tė ushqehemi me frikė, do tė jetojmė me frikė dhe do tė vdesim me frikė”. Ashtu edhe ndodh - nuk frikohemi vetėm prej kėrcėnimit nuklear tė kėrrusur mbi ne, por edhe nga pėrditshmėria: kriminaliteti, ndytjet, sėmundjet, inflacioni, reformat e parave, pasiguria dhe ēdo gjė tjetėr qė mbjellė frikė dhe e humb shpresėn dhe ritmin e jetės sonė. Ajri tė cilin e thithim, uji tė cilin e pimė dhe tokėn prej sė cilės ushqehemi gjithashtu seriozisht janė ndyer. Ngado qė tė kthehemi sot, shikojmė vetėm pangopėsi dhe dėshirė pėr eksploatim sa mė tė madh. Shumė njerėz janė nė gjendje tė bėjnė ēmos pėr para. Vjedhja dhe vrasja pėr para ėshtė bėrė diē e rėndomtė. Paratė janė „Zot i tyre”.
    Lufta e Dytė Botėrore, siē ceka edhe mė lartė, ka qenė jashtėzakonisht shumė vdekjeprurėse. „Enciklopedia” britanike e vitit 1954 ofron tė dhėna dėshtuese pėr shtetet qė kanė marrė pjesė nė kėtė luftė - ushtarėt e vrarė nė krahasim me popullsinė: SHBA kanė humbur njė ushtar nė 500 banorė; Kina - njė ushtar nė 200 banorė; Franca - njė ushtar nė 200 banorė; Britania e Madhe - dy ushtarė nė 150 banorė; Japonia - njė ushtar nė 46 banorė; Gjermania - njė ushtar nė 25 banorė; Bashkimi Sovjetik - njė ushtar nė 22 banorė. Po qe se merret parasysh se nė shumė raste popullsia civile ka qenė e prekur shumė mė shumė se ushtarėt, shihet qartė se as Shoqėria e Popujve e as Kombet e Bashkuara nuk kanė arritur tė sigurojnė paqe tė vėrtetė. Sot, pas mė se 40 vjetėve, kur kthehemi mbrapa t’i vėshtrojmė ngjarjet qė kanė ndodhur para dhe gjatė Luftės sė Dytė Botėrore, vijmė nė pėrfundim se me pak vullnet dhe pėrpjekje mė tė mėdha lufta ka mund tė ndalet qė nė fillim nė vitin 1941. Gjermania nuk ka qenė nė gjendje tė bėjė luftė nė dy fronte, ajo kėtė e dinte shumė mirė. Hitleri i dinte shumė mirė pasojat historike tė Luftės sė Parė Botėrore dhe nuk donte t’i pėrsėrisė gabimet e njėjta. Pėrballė rrezikut tė frontit tė dytė, nė vitin 1941, ai u mundua me dėrgimin e Rudolf Hesit nė Angli qė tė lidh paqe me fuqitė perėndimore. اerēili dhe Ruzvelti, tė cilėt tėrėsisht i shėrbenin Kapitalit, mė tepėr kishin dėshirė tė udhėheqin politikėn e atyre 300 vetėve se sa politikėn e interesit tė shteteve tė tyre. اka do tė mendonin shtetet evropiane sikur ta dinin se ka mundur t’i iket luftės dhe atyre miliona viktimave?
    Para se tė ndalem nė Hiroshimė do tė ishte e udhės t’i njoftoj lexuesit me njė holokaust tjetėr - Drezdenin.
    Drezdeni i shpallur qytet i hapur nė vitin 1945 ka pasur rreth 600 mijė banorė, para sė gjithash, emigrantė tė cilėt kanė ardhur pėr shkak tė sigurimit mė tė madh qė tė tubohen pėrkohėsisht nė kėtė qytet tė hapur. Nė atė kohė aty ka pasur kampe pėr robėrit anglezė dhe amerikanė si dhe shumė punėtorė nga Franca dhe vendet e tjera evropiane. Ndėrkaq, mė me rėndėsi ėshtė se Drezdeni ka qenė qytet i njohur i artit, bile edhe e kanė quajtur „Firencė e Elbės”. Qyteti nuk ka qenė aspak i mbrojtur. Nuk ka pasur kurrfarė mbrojtje kundėrajrore. Tė gjithė kėtė e kishin shumė tė qartė anglezėt dhe amerikanėt tė cilėt qė nga viti 1929 mblidhnin tė dhėna pėr objektet luftarake ajrore.
    Nė janar tė vitit 1945 anglo-amerikanėve si dhe tėrė botės iu bė e qartė se lufta tashmė kishte pėrfunduar nė dobi tė aleatėve dhe se nuk do tė vazhdonte mė tepėr se disa javė, ose mė shumė disa muaj. E tėrė bota pyetet pėrse mė 13 janar tė vitit 1945 anglezėt dhe amerikanėt bėnė njė sulm shkretues ndaj Drezdenit, pėr herė tė fundit bėnė shumė bombardime shkatėrruese mbi popullatėn e pambrojtur civile. Nė kėto bombardime morėn pjesė 9-10 mijė aeroplanė bombardues. Qindra mijėra bomba fosfori e tė tjera i lėshuan mbi popullatėn civile nė shumė qytete tė Evropės. Disa orė pas sulmit tė parė ndaj Drezdenit vazhdon sulmi i dytė ajror prej 1.200 bombarderėve fluturues. Dhjeta mijėra njerėz tė cilėt i ikėn bombardimit tė parė tash bėhen viktima tė bombardimit tė dytė. Tė njėjtėn ditė paradite sulmi i tretė prej 1.350 aeroplanėve bombarderė i zhduku pėrfundimisht tė gjitha ato qė ende nuk ishin zhdukur. Pėrderisa bombarderėt i rrėnojnė paralagjet e qytetit, gjuajtėsit me flakėn e mitralozave marrėzisht i ndjekin nėpėr rrugė dhe sheshe gratė dhe fėmijėt, bile edhe qentė. Strategjia e kėtij sulmi ėshtė e qartė: tė zhduket sa ėshtė e mundshme mė shumė popullatė civile. Vėshtirė ėshtė tė thuhet numri i saktė i viktimave, sepse ka pasur shumė tė ardhur prej qyteteve tjera. Por, me siguri pohohet se numri i viktimave ka qenė mbi 300 mijė - njė numėr i vogėl nė krahasim me disa miliona banorė tė pafajshėm civilė tė vrarė pa kurrfarė shaku luftarak. Kjo ndodh pavarėsisht nga fakti se anglezėt dhe amerikanėt i kanė nėnshkruar tė gjitha kontratat e mėhershme, me anė tė tė cilave mbrohet popullata civile: nė Hagė - nė vitin 1907 dhe konventa e Gjenevės nė vitin 1925. Pjesa mė e madhe e viktimave civile kanė qenė gra, fėmijė, robėr lufte, punėtorė tė huaj dhe kafshė tė llojeve tė ndryshme.
    Nė vitin 1943 اerēili dhe Ruzvelti nė Kazablankė vendosin qė me ēdo kusht t’ia thejnė moralin popullit gjerman. Atėherė ēka kėrkojnė nė tokat e okupuara evropiane dhe kush iu ka dhėnė tė drejtė morale qė t’i bombardojnė shkollat dhe spitalet? Indikativ ėshtė rasti nė Kopenhagė, ku e rrėnojnė njė shkollė me tė gjithė fėmijėt qė ndodhen nė tė, ndėrsa qendrat industriale gjermane, frenge, italiane dhe belgje mbeten pothuajse tė paprekura. Nė vitin 1944, kur sulmet ajrore mbi qendrat industriale dhe fabrikat arrinė pikėn kulminante (sipas tė dhėnave anglo-amerikane), prodhimtaria luftarake gjermane ka shėnuar rekorde nė krahasim me fillimin e luftės.
    Atyre, tė cilėt i shohin ndodhitė jo vetėm ashtu siē iu prezentohen, por ashtu siē janė nė realitet, iu bėhet e qartė se pse fabrikat e mėdha, bile edhe ato qė prodhojnė armė dhe materiale luftarake, pothuajse nuk janė prekur fare. Kjo ndodh kėshtu sepse Kapitali ėshtė njė dhe tė gjitha fabrikat e tė dy palėve nė konflikt i takojnė njė fuqie tė maskuar mirė tė cilėn e lėvizė njė dorė e fshehur.
    Dokumentet e Jaltės zbulojnė se rusėt kanė kėrkuar prej anglo-amerikanėve t’i ndėrpresin bombardimet mbi qytetet gjermane dhe tė bombardojnė vetėm sipas vijės sė rregullt. Megjithatė, njė marrėveshje e tillė nuk u arrit, kėshtu qė اerēili dhe tė tjerėt vazhdojnė me vrasjet masovike e kriminale. Para se tė fillojė sulmi ajror mbi Drezden ekipazheve tė bombarderėve iu ėshtė thėnė se me kėtė sulm ajror ata do tė likuidojnė komandėn kryesore tė Gestapos, depot e municioneve, fabrikat pėr prodhimtarinė e gazrave helmuese dhe hekurudhat. Pak pas mbarimit tė luftės shumica e pilotėve qė kishin marrė pjesė nė bombardimin e Drezdenit e vizitojnė qytetin qė tė pėrkulen para qindra mijėra viktima. Ata u habitėn kur konstatuan se nė qytet nuk ka pasur kurrfarė komande kryesore tė Gestapos, kurrfarė fabrike tė gazrave helmues, kurse hekurudha kishte ngelur pothuajse e paprekur. Edhe njė herė - ēka tregon kjo? Tregon se e gjithė kjo ka qenė shumė mirė e planifikuar, bile edhe likuidimi i grave dhe fėmijėve tė pafajshėm.

    Hiroshima dhe Nagasaki

    Nė gusht tė vitit 1945. Hiroshima dhe Nagasaki janė sinonim tė tmerrit, por sot - pas 43 vitesh prej shkretimit tė tyre nga bomba atomike, e tėrė bota i pranon si pėrmendore tė shpresės. Shkretimet tė cilat vėshtirė se mund tė zmadhohen nuk ekzistojnė mė. Hiroshima ėshtė rritur disa herė mė shumė jo vetėm me banorė, por edhe me sipėrfaqe tė ndėrtimit - ndryshimi i madh nė aspektin fizik i cili me asgjė nuk mund ta shlyejė atė psikik.
    Menjėherė pas shpėrthimit tė bombės nė Hiroshimė urrejtja e cila ekzistonte midis Japonisė dhe Shteteve tė Bashkuara u shndėrrua nė ngushėllim. Si mundi menjėherė njė bombė urrejtjen ta shndėrrojė nė ngushėllim? Bomba e zhduku tėrė kėtė urrejtje. Ajo bile bėri edhe diē mė tepėr, sot bota jeton vazhdimisht nėn kėrcėnimin e bombės atomike, ajo krijoi njė lloj shoqėrie tė re. Ajo i bashkoi tė gjithė ata qė urrejtja i kishte ndarė. Pasi qė ekzistenca e tėrė njerėzisė ėshtė vėnė nė kockė dhe tė gjithė njerėzit janė vėnė nėn njė emėrues, qė do tė thotė se pas luftės nukleare nuk do tė ketė as ngadhnjimtarė e as tė ngadhnjyer, pėr herė tė parė nė historinė botėrore po krijohet njė shoqėri e vėrtetė botėrore me njė qėllim tė pėrbashkėt: tė ndalohet zhdukja masovike e njerėzisė. Duhet tė zbulojmė nė veten tonė mė shumė fuqi dhe mjete dhe ta pengojmė kėtė kataklizmė botėrore.
    Vėmendja e botės ėshtė koncentruar nė kapacitetin nuklear tė Bashkimit Sovjetik dhe tė SHBA-ve. Pothuajse askush nuk kthehet tė shohė mundėsitė nukleare tė vendeve mė tė vogla siē ėshtė Anglia, Franca, Kina dhe India tė cilat oficialisht janė anėtare tė Klubit nuklear. Mirėpo, ē’tė mendojmė pėr fuqitė tjera ende mė tė vogla siē ėshtė Brazili, Argjentina, Izraeli, Afrika Jugore, Koreja Jugore, Tajvani, Iraku, Pakistani, Libia etj., tė cilat nėn formėn e centraleve atomike elekrike „paqesore” (gjeneratorė dhe centrale) punojnė si urithėt nė prodhimin e armėve nukleare. Siē duke Izraeli dhe Afrika Jugore tashmė e posedojnė atė, por ende e ruajnė nė fshehtėsi.
    Tė vetmit qė duhet dhėnė vėrejtje pėr stėrvitjen dhe pėrhapjen e teorisė pėr prodhimin e bombės atomike janė SHBA-tė, Franca dhe Gjermania. Ata garojnė se kush i pari do tė shesė teknologji nukleare pėr „qėllime tė kohėrave paqėsore”, pa marrė parasysh se cilit vend. Nė kėtė drejtim Bashkimi Sovjetik bėn pėrjashtim dhe askujt absolutisht nuk i jep e as nuk i shet teknologji atomike, bile as shteteve mė tė afėrta. Ajo plotėsisht ka tė drejtė. Paramendoni sikur armėt e tilla tė bien nė duar tė terroristėve tė cilėt e mbajnė dhe e frikėsojnė tėrė qytetin pėr shpėrblesė. Njė gjė e di tė sigurtė - luftėn atomike nuk do ta fillojnė superfuqitė. Pavarėsisht prej dallimeve tė tyre politike Bashkimi Sovjetik dhe Shtetet e Bashkuara tė Amerikės e kanė tė qartė dhe e kuptojnė shumė mirė se njė luftė e tillė do t’i zhdukė tė dy popujt.
    Shkencėtarėt tė cilėt e kanė filluar proektin „Menheth” para 43 vitesh nuk kanė mundur ta parashohin se arma atomike do tė zhvillohet kaq shpejt pėr njė kohė relativisht tė shkurtėr, si dhe do tė arrijė nė njė shkallė tė kėtillė qė tė mos mund tė kontrollohet. Shumica e shkencėtarėve qė e kanė filluar kėtė proekt momentalisht janė ende gjallė dhe kėrkojnė qė arma atomike tė vėhet tėrėsisht nėn kontroll, gjė qė kanė plotėsisht tė drejtė, sepse bomba e cila ėshtė hudhur nė Hiroshimė ėshtė e parėndėsishme nė krahasim me atė qė posedojmė sot. Vetėm marina amerikane „Trajdent” ka forcė shkatėrruese qė e tejkalon 25 herė Luftėn e Dytė Botėrore. Vetėm BRSS dhe SHBA momentalisht kanė mė se 15 mijė megatonė armė nukleare. Ndėrkaq, „Buletini i shkencėtarėve atomikė” i vitit 1985 llogaritė se prej 5 mijė deri mė 10 mijė megatonė janė nė gjendje tė vrasin 1 miliardė njerėz, si dhe tė plagosen edhe 1 miliardė tė tjerė prej zjarreve dhe radiacionit. Ja pra pse krijimi i njė gjėje me tė vėrtetė efikase ėshtė tejet i domosdoshėm.
    Njė numėr i madh i centraleve atomike qė janė tė shpėrndara sot nėpėr botė do tė vjetėrohen dhe nuk mund tė qėndrojnė mė tepėr se 50 vjet, kėshtu qė do tė paraqitet nevoja qė tė rindėrtohen ose tė rrėnohen. Ku do tė ruhen tė gjitha ato mbeturina prej radioaktiviteteve tė lėndėve djegėse, hekurit, cementit dhe tė gjitha materialet e objekteve tashmė tė ndyra dhe qė rrezatojnė radiacion? Disa prej kėtyre materialeve radioaktive mund tė jenė tė rrezikshme gjatė njė milionė vjetėve tė ardhshėm.
    Shtrohet pyetja se a thua vallė ėshtė e ndershme qė gjeneratave tė ardhshme t’ua lėmė njė problem tė tillė, tė cilit vetė nuk mund t’i dalim nė krye?
    Kush i nxitė luftėrat? اfarė fuqie satanike ose ēfarė grupi njerėzish arrinė qė nė mėnyrė periodike ta vėrshojė botėn me konflikte tė pėrgjakshme?
    Potenciali luftarak atomik
    Shtetet tė cilat prodhojnė bombė atomikeShtetet qė kanė bombė atomike nė territorin e vetVendet pėr tė cilat dyshohet se kanė bombė atomikeShtetet pėr tė cilat dyshohet se punojnė nė prodhimin e bombės atomikeSHBA BRSS Franca Anglia Kina Belgjika Anglia Gjermania Lin. Italia Greqia Holanda Polonia Turqia Gjermania Per.India Izraeli Afrika JugoreArgjentina Brazili Irani Iraku Libia Koreja Veriore Pakistani Koreja Jugore Tajvani
    Pėrgjigjja ėshtė shumė e thjeshtė. Ai i cili e kontrollon sistemin e parave nė botė, po ashtu ai e kontrollon politikėn botėrore dhe kahjet e saj. Nė vitin 1980, kur Rothshildi vė kontroll tė plotė mbi bankat angleze, deklaron nė kėtė mėnyrė: „Nuk mė intereson se kush e udhėheq politikėn e shtetit tė caktuar, mė jepni mundėsi tė qeveris me sistemin e parave dhe unė do ta udhėheq politikėn”.
    ثshtė interesant tė nėnvizohet se me pėrparimin e qytetėrimit, luftėrat po bėhen gjithė e mė tė ashpra dhe mė tė shtrenjta. Sipas njė profesorit holandez, vlera e njė ushtarit tė vrarė kundėrshtar nė epoka tė ndryshme tė historisė ka qenė siē vijon. Nė kohėn e Cezarit vrasja e njė ushtarit ka kushtuar mė pak se njė dollar. Nė kohėn e Napoleonit ēmimi rritet nė 2 mijė dollarė. Nė fund tė Luftės sė Parė Botėrore - 17 mijė dollarė. Nė luftėn e Dytė Botėrore - rreth 40 mijė dollarė, kurse gjatė luftės nė Vietnam vrasjen e njė ushtarit kundėrshtar SHBA-tė e kanė paguar me njė ēmim rekord prej 200 mijė dollarėsh.

    Kėshtu, kur mendoj shpesh rreth kėtyre shifrave tė mėdha fantastike, jam i bindur se lexuesi do ta shtrojė pyetjen: si janė rritur kaq shumė harxhimet? Dhe kush i pėrcakton ato? Pėrgjigjja ėshtė: kuptohet ata tė cilėt kanė dobi prej luftės! Kėtė e argumenton edhe fakti se Vietnami e fitoi luftėn me qindra herė mė pak mjete se SHBA-tė.
    Tė vrarėt e supozuar nė 14 luftėrat e tashme
    ShtetetViti i fillimit tė luftėsTė vrarėt e supozuar deri mė sotAvganistani Angola Kamboxha Etiopia / Somalia Salvadori Guatemala Irani / Iraku Libani Mozambiku Nikaragua Peruja Shri Lanka Uganda Sahara Perėndimore1978 1945 1979 1962 1977 1967 1980 1975 1978 1981 1980 1983 1981 1975200.000 deri mė 300.000 rreth 10.000 24.000 25.000 + 50.000 + 30.000 deri mė 45.000 + 500.000 deri mė 800.000 25.000 + mijėra 10.000 6.000 deri mė 8.000 3.000 + 100.000 + 7.000 deri mė 10.000
    Paqe dhe liri! A nuk ėshtė kjo ironi dhe paradoks! A nuk janė vallė kėta vetėm fjalė boshe me tė cilat miliona ushtarė prej tė gjitha nacionaliteteve kanė vdekur? Ku ėshtė paqeja dhe liria pėr tė cilėn ata kanė vdekur?
    Njerėzia nuk mund tė marrė mėsim nga historia dhe ta kuptojė se nuk ėshtė lufta ajo qė i zgjidhė problemet, ajo asnjėherė nuk i ka zgjidhė dhe as qė do t’i zgjidhė. Luftėrat vetėm shkatėrrojnė e nuk ndėrtojnė.
    Gjenerali amerikan Viliam Shermani (1820-1891) thotė kėshtu: „Lufta - ajo ėshtė barbarizmi mė i madh… Vetėm ata tė cilėt kurrė nuk kanė pushkatuar dhe ata tė cilėt nuk i kanė dėgjuar klithjet dhe rėnkimet e tė plagosėrve kėrkojnė sa mė shumė tė derdhin gjak, sa mė shumė tė hakmerren dhe sa mė shumė tė shkretojnė. Lufta ėshtė ferr”.
    Njė zog lajmėrohet… Dikush ka lindur!
    Njė kambanė bie… dikush ka vdekur!
    Viktimat e luftėrave mė tė mėdha nė shek. XX:
    1914-1918 - 10.000.000 njerėz
    1939-1945 - 50.000.000 njerėz
    1945 e deri mė sot -16.000.000 njerėz.

  6. #6
    V per Vendeta Maska e ORIONI
    Anėtarėsuar
    10-12-2003
    Vendndodhja
    Shkup-Prishtine-Ulqin-Tirane-Cameri
    Postime
    919
    Kreu i tretė ADAM VAJSHOPI

    Puna e dorės mund tė kontrollohet me anė tė dorės, kurse puna shpirtėrore ėshtė sikurse zjarri dhe vėrshimi tė cilėt pothuajse nuk kontrollohen. Ata pėrhapen nga vetvetiu.
    Adam Vajshpi u lind mė 6 shkurt tė vitit 1748 nė Gjermani. Qysh nė moshėn e re bėhet profesor i tė drejtės zakonore nė Universitetin e Ingėlshtatit. Para kėsaj ai ka qenė prift nė radhėt e jezuitėve - i ashtuquajtur „Gestapo i Kishės rimokatolike”. Mė 1 maj tė vitit 1776 ai themeloi njė lėvizje tė veēantė tė fshehur republikane tė quajtur „Iluminatėt”, emėr shumė i vjetėr mistik qė iu ėshtė dhėnė shkollave dhe grupeve qė kanė mėsuar misticizmin babilonas. Nė Iluminatėt inkuadrohen njerėz tė cilėt mundohen tė depėrtojnė nė ndjenjat e pazbuluara njerėzore dhe t’i zbulojnė cilėsitė e tyre shpirtėrore ose tė dukshmet, tė ashtuquajturin „Syrin e tretė”. Kanė ekzistuar shumė sekte nė vende tė ndryshme me emrin Iluminatėt, por asnjėra nuk ka lozur rolin e lėvizjes qė themeloi Vajshopi prej Bavarie.
    Kjo organizatė ėshtė themeluar sipas rregullave dhe parimeve jezuite me njė disciplinė tė brendshme shumė tė ashpėr dhe me njė vėshtrim tė ndėrsjellė. Pas vitit 1778 anėtarėt e saj arrijnė t’i nėnshtrojnė lozhat masone, tė cilat fillojnė ta realozojnė nė pėrpikshmėri politikėn e tyre. Tė gjitha pozitat komanduese nė lozha i zėnė njerėzit e Vajshopit.
    Qėllimi kryesor dhe i fundit i iluminizmit ėshtė revolucioni botėror tė cilin synojnė ta bėjnė me ndėrmjetėsimin e shumė udhėheqėsve shtetėror, me pionėt e tyre tė cilėt verbėrisht i kryejnė urdhėrat e tyre.
    Principet okulte dhe satanike qė pėrbėjnė thelbin e mėsimit tė tyre i ndėrrojnė qėllimet dhe mendjen e atyre qė hyjnė nė radhėt e tyre. Nisma e kėtij mėsimi satanik buron prej agnosticizmit, kėshtu qė njė ndėr udhėheqėsit e parė tė tij ka qenė hebraiku shumė i njohur Simon Magusi, nė shekullin e parė tė erės sonė.
    Iluminizmi ėshtė pėrhapur nė Itali, Spanjė, Suedi dhe nė njė pjesė tė madhe tė botės, kurse nė SHBA - shumė mė shpejt, qė sot tė zė ndoshta vendin mė prioritar.
    Kjo doktrinė e ka shfrytėzuar spiritizmin agnostik pėr tė depėrtuar deri te ligjet natyrore. Ithtarėt e saj pohojnė se janė nė gjendje me anė tė rrugės mistike tė arrijnė deri te tė gjitha fshehtėsitė e natyrės, si dhe deri te energjia dhe pushteti qė del prej tyre.
    Vajshopi falė inteligjencės sė tij dhe kėmbėngulėsissė jezuite ka arritur qė t’i pėrgjithėsojė dhe pėrpunojė kėta doktrina tė vjetra dhe tė krijojė njė doktrinė satanike pėr pushtimin e botės tė cilėn e quajti Iluminatėt. Ndikimi i gjenit tė tij ndjellakeq, qė tė vrasė miliona njerėz, ndihet bile edhe sot e kėsaj dite. Vetė Vajshopi bėhet i njohur nė mesin e tė gjithėve me emrin Iluminatėt.
    Prej momentit kur Iluminatėt i marrin tėrėsisht lozhat masone, ata bėhen fuqi sunduese dhe fillojnė qė t’i realizojnė planet e errėta vajshopiane pėr zhdukjen e krishtėrizmit dhe likuidimin e qeverive shtetėrore. Kush nuk ishte me ta ishte kundėr tyre. Ata kanė shfrytėzuar kemikalie dhe helme qė deri atėherė nuk ka ditur askush pėr ta. Me ta janė likuiduar personalitetet e papėrshtatshėm. Kjo i bėhet e qartė qeverisė bavarite kur gjatė njė kontrollimit tė paprtitur tė lozhės masone bavarite nė gusht tė vitit 1785 ia konfiskoi tė gjitha ato kemikalie qė ishin pronė e Organizatės.
    Sipas historianes sė njohur Nesta Bebsterit tė gjitha formulat qė ka shfrytėzuar Vajshopi e kanė prejardhjen prej burimeve religjioze persiane dhe egjiptase dhe shėrbejnė vetėm pėr qėllime materiale dhe pėr rrėnimin e shoqėrisė ekzistuese.
    Vajshopi pėr t’i zėnė tė gjitha lozhat masone ka paramenduar njė sistem tė fshehur me anė tė tė cilit tė gjithė njerėzit e tij shumė shpejt arrijnė nė pozitat mė tė larta dhe e marrin qeverinė dhe udhėheqjen e lozhave. Mijėra lozha tė tilla themelohen nė mbarė botėn dhe nėn komandėn e Vajshopit, minojnė ēdo qeveri qė i pengon „bos”-it kryesor, Rothshildit, i cili qėndron i fshehur pas gjithė kėsaj.
    Sipas profesor Robizonit, programi i Vajshopit ėshtė siē vijon:
    Shkatėrrimi i tė gjitha qeverive paqedashėse.
    Heqja e trashėgimisė.
    Zhdukja e pronės private.
    Zhdukja e patriotizmit.
    Zhdukja e familjes.
    Heqja e religjionit.
    Krijimi i njė Qeverie botėrore.
    Mirėpo, pėr t’u realizuar tė gjitha kėto shtatė pika, do tė thotė, bota tė dridhet dhe tė rrėnohet.
    Siē pėrmenda mė lartė, Vajshopi ėshtė edukuar nė njė rend jezuit dhe ka pranuar barbarinė dhe ashpėrsinė e asaj organizate.
    Jezuitėt kanė qenė avangardė dhe ushtri e Kishės romake. Rendi i tyre ėshtė themeluar nė vitin 1541 prej Ignacius Lojolit. Njė vit mė parė papa Pavle III i ka pranuar pėr „Regimini Militantis Ecclesiae”. Lojoli u bė gjenerali i parė i kėtij rendi. Historia e kėsaj „Organizate krishtere” ėshtė shkruar me shumė gjak protestantėsh. Shtabi kryesor i jezuitėve ka qenė Vatikani, kėshtu qė papa i ka shfrytėzuar pėr misione speciale. Me kėrkesė tė shumė shteteve nė vitin 1773 papa e shpėrndau organizatėn, por sė shpejti pas kėsaj u themelua sėrish. Bile edhe sot e kėsaj dite ekzistojnė shkolla dhe kolegje tė shumta tė jezuitėve. Ato janė tė njohura me ruajtjen
    e pėrpiktė tė doktrinės sė vet dhe me misticizmin e vet. Ato janė tė ashtuquajtur „Internacionale e zezė”.
    Betimi i jezuitėve, kur hyjnė nė rendin e tyre ėshtė siē vijon: „Nė emėr tė tė kryqėzuarit nė kryq, Krishtit, unė betohem se do t’i ndėrpres tė gjitha lidhjet qė mė lidhin me babėn, nėnėn, vėllezėrit, motrat, farefisin, shokėt, me mbretin, gjykatėsit dhe me ēdo pushtet tjetėr tė cilit i kam shėrbyer ose qė jam betuar se do t’i nėnshtrohem ose shėrbej. I ndėrpres marrėdhėniet me vendlindjen time, prej tash e tutje ekzistenca ime ėshtė nė sferė tjetėr. Betohem se do t’ia shpalojė kryeshefit tim tė gjithė atė qė bėj, mendoj, lexoj, mėsoj dhe shikoj rreth vetes”.
    Intrigat dhe emrin e keq, qė janė karakteristikė pėr kėtė rend katolik, i njeh shumė mirė e tėrė bota. Mirėpo, ajo pėr ēka gjithmonė do tė mbajnė pėrgjegjėsi janė kolegjet bartolomejane, kur mė 24 gusht tė vitit 1572 vrasin nė njė mėnyrė tė veēantė tinzake dhe barbare mė se 100 mijė hugjenotė (protestantė).
    Mashtrimet dhe qėllimet e Vajshopit dalin nė shesh edhe prej njė letreje dėrguar bashkėpjesėmarrėsit dhe bashkėmendimtarit tė tij tė afėrt. „Ne duhet tė mendojmė se si tė fillojmė tė punojmė nė ndonjė mėnyrė tjetėr. Me rėndėsi ėshtė vetėm tė arrihet qėllimi, nuk ėshtė me rėndėsi se me ēfarė preteksti do tė kryhet. Pėrherė ėshtė e nevojshme tė kihet njė mbulesė. Ne duhet tė fshihemi nėn emrin e njė organizate. Lozhat tė cilat janė nė dorė tė frankmasonerisė momentalisht janė tunikė mė e pėrshtatshme pėr qėllimin tonė tė lartė, sepse bota tashmė i njehė dhe nuk pret prej tyre ndonjė gjė tė madhe ēka meriton t’i kushtohet vėmendje. Ne duhet tė mbėshtillemi nė njė errėsirė tė patejdukshme dhe tė mos lejojmė tė depėrtojnė kurrfarė spiunė ose tė deleguar prej organizatave tjera”.
    Nė letrėn tjetėr tė Vajshopit e hasim pranimin e tij qė vijon: „Pozita ime kėrkon qė unė tė qėndroj i fshehur prej shumė anėtarėve pėrderisa tė jem gjallė. Jam i obliguar qė ēdo gjė ta realizoj me ndėrmjetėsimin e pesė-gjashtė vetėve. Kjo do tė tregojė se sa lehtė do tė jetė qė njė krye e menēur tė dirigjojė me qindra mijėra njerėz”. Nė njė letėr tjetėr ai shkruan: „Unė kam dy vetė menjėherė pas meje tė cilėt i frymėzoj me frymėzimin tim, me dėshirėn time, dhe secili prej tyre ka po ashtu dy tė tjerė dhe kėshtu me radhė - nė kėtė mėnyrė mė sė miri jepen urdhėrat dhe operohet politikisht”. Kjo organizatė perverze ėshtė shėrbyer me forma tė kėtilla tė veprimit dhe tė sjelljes qė Rothshildėt tė mund t’i realizojnė planet e tyre pėr shkatėrrimin e botės me anė tė revolucioneve.
    Eksplodimi i parė ėshtė revolucioni francez nė vitin 1789 dhe pastaj tė gjitha revolucionet qė vijojnė prej atėherė e dėri mė sot. Planet e paramenduara mirė dhe veprimet e fshehura tė kėsaj organizate konspirative janė zbuluar bile pas efektit tė dukshėm: rebelimi, revolucioni, lufta, uria artificiale, kataklizmat ekonomike e bujqėsore.
    Rrugėn e Vajshopit dhe tė lėvizjes sė tij Iluminatėt e vazhdoi trioja: Karl Marks, Fridrih Engels dhe Lasal. Ata e pėrpunuan fasadėn e kėsaj doktrine duke i ruajtur idetė e saj thelbėsore. Duke e vėnė theksin nė parimet altruiste, ata e ruajtėn anėn revolucionare tė doktrinės. Ende mė interesant ėshtė se ata tre u pranuan liderė tė socializmit dhe komunizmit, kurrė nuk kanė qenė punėtorė ose tė shpėrblyer pėr „drejtėsinė” pėr tė cilėn nė mėnyrė aq tė flaktė kanė luftuar. Marksi ka qenė njė njeri pėrtac pa kurrfarė morali. Lasali ka trashėguar pasuri tė madhe dhe kurrė nė jetė nuk ka punuar gjė. Engelsi, fabrikant shumė i pasur i pambukut, ka shfrytėzuar punėn e fėmijėve tė cilėve iu ka paguar mėditje tė pavlefshme.
    Marksi, emri i vėrtetė i tė cilit ėshtė Mordohaj, e ndėrron emrin njėsoj sikur Vajshopi, kurse shembullin e tij e vazhdojnė edhe udhėheqėsit e tjerė tė Revolucionit bolshevik. Marksi e ka prejardhjen prej njė familjeje rabine. Sipas shumicės sė historianėve ai ka pasur karakter tė keq - keqbėrės, jotolerant, i zemėruar dhe i padurueshėm. Punimet e tij nuk kanė mbėshtetje nė kurrfarė baze shkencore. Tė gjitha janė nėn dominimin e emocioneve tė tij. Mirėpo, njė gjė ėshtė e vėrtetė: ai ka qenė ithtar shumė i mirė i Adam Vajshopit dhe padyshim ka ndihmuar Revolucionin bolshevik, i cili ėshtė kopie e plotė e atij francez.
    Vajshopi e ndėrroi emrin e tij nė Spartak. Ngjashėm me tė, komunistėt e parė nė Evropė u quajtėn spartakasė dhe mė vonė e ndėrruan emrin, kur e quajtėn veten komunistė.
    Ndikimi i Iluminatėve nė Evropė dhe nė SHBA ka qenė shumė i madh. Kjo ėshtė mbartė nė gjeneratat e ardhshme edhe deri nė ditėt e sodit, pėrmes shkencave mė tė vjetra tė fshehura siē ėshtė astrologjia, okultizmi, kabalizmi, nomerologjia etj. Shumė amerikanė tė njohur kanė qenė, gjithashtu, tė inkuadruar nė tė. Nė vitin 1913 Rezerva federale amerikane e vė nė amblemin e banknaotės prej njė dolari piramidėn egjiptiane me syrin e Luciferit qė i sheh tė gjitha.
    Veprimtarinė nėntokėsore njė kohė e kanė kryer Iluminatėt dhe lozhat masone qė iu janė nėnshtruar atyre, e sot e kryejnė mė se 1.200-1.300 organizata tė ndryshme tė shpėrndara nė tėrė botėn.
    Nėn parullėn pėr „paqe botėrore” kėta konspiratorė kanė pėr qėllim tė zhdukin gjysmėn e popullatės nė Tokė me anė tė bombės atomike, pėr menjanimin e sė cilės aq ngrohtė bisedojnė. Ndėrkaq, ato bėjnė presion tė madh pėr ngrirjen dhe zhdukjen e armėve nukleare. Por qėllimi i tyre ėshtė qė ēdo gjė tė kalojė nėn kontrollin e OKB - organizatė e cila ėshtė selia e vėrtetė e Iluminatėve.
    Ashtu siē posedonte mė parė Vajshopi shkolla speciale tė krijuara me qėllim qė nė ta tė mėsohet internacionalizmi, sot ithtarėt e tij, gjithashtu i pėrmbanė ato universitetet ku nuk mund tė hyjė ēdokush.
    Pse nė Holivud hasim mė shumė komunistė? Pėr shkak se tė gjitha kompanitė filmike janė pronė e bankierėve ndėrkombėtarė, kurse artistėt filmikė janė pionė tė tyre.
    Pse pjesa dėrmuese e personelit tė Ei Bi Si, Si Bi Es dhe En Bi Si janė anėtarė tė Komisionit Trilateral dhe tė Komitetit pėr lidhje me botėn e jashtme? Pėr shkak se pronarė tė kėtyre kompanive janė tė njėjtit konspiratorė - bankierėt tė cilėt e kontrollojnė Bashkimin Sovjetik dhe tė gjitha shtetet komuniste.
    Mjetet dhe instrumentet e lėvizjes komuniste pėr revolucione dhe luftėra faktikisht u formuan kėtu, nė SHBA, dhe kurrė nuk kanė qenė kaq aktive sikur tash.
    Lidhja ndėrmjet Rothshildit dhe SHBA-ve bėhej me ndėrmjetėsimin e partnerit tė tij prej Frankfurti - Jakob Shifit, i cili ka pasur njė lidhje mjaft tė shėndoshė jo vetėm financiarisht por edhe familjarisht me Pavel Vartburgun, Feliks Vartburgun dhe Rokfelerin, kėshtu qė formohet konfederata e madhe bankare amerikane.
    Iluminatėt depėrtojnė jo vetėm nė rrethet bankare por edhe nė ato politike dhe ushtarake tė SHBA-ve. Ata kanė njerėzit e vet nė Kongres, Senat, nė mesin e personaliteteve ushtarake, nė CIA, bile edhe nė mesin e kryetarėve. Vilsoni ėshtė njėri prej tyre, si dhe Franklin Ruzvelti. Nė 14 pikat e dėgjuara tė Vilsonit fshihen qėllimet sekrete tė konspiratorėve - tė gjithė popujt tė japin dorheqje nga pavarėsia e tyre.
    Adam Vajshopi ėshtė njėri ndėr ekzekutorėt mė gjenialė tė qėllimeve tė errėta tė Rothshildit. Nė Paris para 200 vjetėsh ai solli mijėra xhelatė prej vendeve tė ndryshme, tė cilėve pėr ēdo ditė u ėshtė paguar ēdo pjesėmarrje e tyre. Pėr kėtė janė harxhuar mjete tė mėdha, gjė qė vetėm Rothshildėt kanė mund t’i mbulojnė kėta harxhime. Sot jetojmė nė njė stadium tjetėr tė zhvillimit dhe konceptimit. Populli duhet patjetėr tė manipulohet nė njė mėnyrė krejtėsisht tjetėr - me dorėza kadifeje. Shkollat, kolegjet, universitetet, institutet shkencore dhe shumė organizata religjioze pėrbėjnė Iluminatėt e sotshėm, tė cilėt njėsoj si mė parė kanė pėrkrahje morale dhe materiale prej megabankave.
    Vajshopi ka vdekur kahmoti, por idetė dhe modelet e tij shfrytėzohen edhe sot prej trashėgimtarėve tė Rothshildit, tė cilėt njėsoj sikur Vajshopi janė fshehur pas shumė bankierėve, skolastikėve dhe administratorve shtetėror. Ai ka vdekur nė moshėn 82-vjeēare dhe deri nė ditėn e fundit tė jetės sė tij, shumė vjet pas revolucionit francez, ka vazhduar ta udhėheqė veprimtarinė kriminale tė zotėrinjve tė tij financiarė, tė cilėt i kanė pėrmbajtur me mjete jashtėzakonisht tė mėdha materiale komplotet brutale tė organizatės sė tij.
    Njėri nga shkaqet kryesore qė njerėzit e pranojnė idenė e kėsaj organizate ka qenė presioni fanatik i Kishės rimokatolike ndaj popullit, e cila e ndau popullin nė dy fraksione tė cilat luftojnė pėr pushtet.
    Ashpėrsia e Kishės katolike i hidhėroi njerėzit dhe lehtė i bėri ithtarė tė armikut e qė nė rastin konkret fjala ėshtė pėr Iluminatėt.

  7. #7
    V per Vendeta Maska e ORIONI
    Anėtarėsuar
    10-12-2003
    Vendndodhja
    Shkup-Prishtine-Ulqin-Tirane-Cameri
    Postime
    919
    Kreu i katėrt ROTHSHILDثT

    “Mė jepni tė drejtė t’i shtypi paratė e njė shteti, e pastaj nuk mė intereson se kush i harton ligjet e tij”. (Rothshild)
    Natanin, djali i tretė i Majerit dhe themeluesi i dinastisė sė Rothshildėve, e pyeti djali i tij mė i vogėl, sa kombe tė ndryshme ekzistojnė nė botė? „Vetėm dy janė ato pėr tė cilat duhet tė mendosh” - iu pėrgjigj Natani - „familja hebreje e pastaj tė tjerėt”. Me togfjalėshin „familja hebreje” ai ka pasur pėr qėllim „gjininė hebreje” e cila ėshtė ndryshe nga ajo e njerėzve tjerė.
    Themelues i kėsaj dinastie tė vetme sipas gjinisė ėshtė Majer Amshel Rothshildi. Ai u lind nė vitin 1743 nė Frankfurt tė Majnės (Gjermani). Djali i tij mė i madh Anselm Majer Rothshildi (1773-1855) mbeti me babėn e vet nė Frankfurt. Djali i dytė - Solomon Rothshildi (1774-1855) u shpėrngul nė Vjenė (Austri). Djali i tretė - Natan Majeri (1777-1836) u vendos nė Londėr. Djali i katėrt - Karl Majeri (1788-1855) u vendos nė Napoli. Kurse i pesti - Xhejms Majeri (1792-1868) u vendos nė Paris.
    Filiala e Londrės nėn udhėheqjen e Natan Rothshildit ka qenė mė e suksesshmja nė manevrimet dhe operimet financiare.
    Tė pestė vėllezėrit kanė lozur njė rol mjaft tė rėndėsishėm, jo vetėm nė botėn financiare, por edhe nė atė politike. Po qe se historia duhet tė bėjė fjalė pėr dikė, ajo ėshtė Dinastia Rothshild. Sikur tė fillojmė prej gjysmės sė dytė tė shekullit XVIII e deri mė sot do tė shohim se ata janė zotėrinj tė financave dhe politikės botėrore. Qysh para 200 vjetėve e deri mė sot ata i financojnė dhe kontrollojnė tė gjitha qeveritė e botės. Shumica e krerėve tė kurorėzuar janė miq dhe borxhlinj tė tyre. Lionel Rothshildi ka qenė hebreu i parė - anėtar i Parlamentit anglez. Djali i tij Natan Majer Rothshildi nė vitin 1885 bėhet hebreu u parė - per i Impersisė britanike. Moris Rothshildi bėhet anėtar i Senatit francez.
    Stėrgjyshėrit e Majer Rothshildit nga getoja nė Frankfurt tė Majnės e deri mė sot e drejtojnė shtėpinė financiare angleze „Natan Majer Rothshildi dhe bijtė e tij”.
    Tė dhėna tė plota historike pėr jetėn private dhe tregtare tė kėsaj familjeje ndjellakeqe edhe sot e kėsaj dite nuk ekzistojnė. Ato tė dhėna qė i kemi nė shfrytėzim fort pak janė tė vėrteta. Kėtė e vėrteton fakti se qysh para 230 vjetėve e deri mė sot aktivitetet e tyre ruhen plotėsisht nė fshehtėsi dhe askush nuk mund tė depėrtojė nė to.
    Themeluesi i dinastisė, Majer Rothshildi, ka qenė i dėrguar tė mėsojė pėr rabin, por pas njė kohe tė shkurtėr punėsohet nė njė shtėpi bankare hebraike nė Hanover si nxėnės, ku gjatė i studion lojėrat financiare. Mirėpo edhe aty nuk qėndron shumė kohė. Kthehet nė geto nė Frankfurt, ku dy vėllezėrit e tij kanė shitur tesha dhe gjėra tjera tė vjetra. Ai tek ata, nė njėrin prej duqaneve, e fillon biznesin e tij me monedha tė vjetra. Shumė personalitete tė larta nė Gjermani si dhe nė mbarė Evropėn kanė mbledhur monedha tė vjetra. Majeri e pėrpunoi katalogun e vet numizmatik tė cilin ua dėrgoi disa njerėzve, bile edhe princėrve tė rrethit.
    Rezultati i kėsaj qe i volitshėm dhe tregtia me monedha tė vjetra shpejt lulėzoi. Bile njė ditė princi Vilhelm e vizitoi vetė. Majeri me servilitetin dhe me maniret e tij i la pėrshtypje jashtėzakonisht tė mira princit i cili u bė mushteri i tij i rregullt. Kjo ia rriti shumė autoritetin tregtarit tė varfėr i cili fillon tė lozė rolin e furnizuesit oborrtar. Ai e shtoi emrin „Rothshild”, qė e ka prejardhjen prej firmės sė vogėl tė kuqe tė shtėpisė. Nė shekullin XVI shtėpitė nė lagjen
    hebreje nė Frankfurt kanė qenė pa numra. Secila derė ėshtė dalluar nga tė tjerat me njėfarė shenje ose firmė tė vogėl me ngjyrė tė veēantė. Dera e shtėpisė sė Majerit qysh mė parė ka pasur njė tabelė tė vogėl tė kuqe prej sė cilės ai e mori mbiemrin e ardhshėm - Rothshild. Drejtor i mallrave dhe pasurive tė princit ka qenė njėri prej bijve tė tij tė paligjshėm, Buderusi. Ai u miqėsua me Rothshildin dhe filloi me ndėrmjetėsimin e tij tė ndėrrojė valuta tė huaja. Nė vitin 1785 i ati i princit ndėrron jetė dhe ai i trashėgoi titullaret dhe pasuritė e mėdha tė tij. Princi i ri i kushtoi kujdes mjaft tė madh ushtrisė sė tij, jo vetėm asaj qė pėrkon me ushtrimet ushtarake, por edhe asaj qė pėrkon me shkathtėsinė dhe rrobet e saj. Rrobet dhe municioni kanė qenė ajo qė e kanė bėrė atė mė tė bukur dhe mė elegante nė atė kohė. Shumė shtete mė tepėr kanė dashur tė marrin me qira njėsi tė formuara tė gatshme ushtarake, e pasi qė ato tė Vilhelmit kanė qenė mė me renome, secili ka synuar qė t’i marrė me qira. Kėshtu, pėr shembull, Anglia ka mbajtur qetėsi dhe rregull nė kolonitė e saj duke i shfrytėzuar „hesėt”. Vilhelmi prej Hes-Keseli ka pasur tė ardhura tė mėdha nga kjo tregti e tij. Pėr ēdo ushtar tė vrarė hesian princi ka marrė dėmshpėrblime tė jashtėzakonshme tė cilat kanė hyrė nė arkėn e tij dhe nė kėtė mėnyrė ai arriti tė bėhet sundimtari mė i pasur nė Evropė.
    Majer Rothshildi me mjaft shkathtėsi e shfrytėzoi plogėshtinė numizmatike tė princit tė pasur dhe filloi gjithė e mė shpesh ta vizitojė nė pallat dhe t’i ofrojė monedha tė vjetra sa mė interesante edhe atė me ēmim tė lirė e tė volitshėm. Ky qe njė taktizim pėr t’u ofruar sa mė shumė me princin dhe pėr ta fituar besimin e tij. E pasi qė e fitoi besimin e sundimatrit lehtė qe qė edhe fisnikėt e tjerė tė interesohen pėr tė, gjė qė edhe vėrtet ashtu ndodhi.
    Kah fundi i vitit 1806, kur ushtritė e Napoleonit hyjnė nė Gjermani, Vilhelmi ia besoi dukumentacionin e vet mė tė rėndėsishėm, arkivat, bizhuterinė dhe rreth tre milionė dollarė Rothshildit plak i cili i vorrosi nė disa vende tė ndryshme.
    Kėtė pasuri tė madhe qė posedonte Vilhelmi IX ishte fituar nė njė mėnyrė jo posaēėrisht tė ndershme. Kėto ishin paratė qė Anglia i kishte paguar pėr shfrytėzimin e ushtarėve tė tij (qiraxhinj) pėr tė mbajtur rend nė kolonitė e saj dhe pėr ta shuajtur revolucionin amerikan. Shikuar nga aspekti moral kėto para iu kanė takuar ushtarėve tė cilėt e kanė dhėnė me qira jetėn e tyre pėr para. Megjithatė, ato i ka plaēkitur Vilhelmi, e pastaj edhe Majer Rothshildi, i cili autorizohet pėr t’i mbledhur tė gjitha kreditė e tij prej Anglisė e gjetiu.
    Kėta para tė grabitura kanė qenė bazė e pasurisė sė madhe tė Rothshildėve. Prej atėherė e deri mė sot nuk ekziston asnjė dolar i fituar nė mėnyrė tė ndershme nga pasuria shumė miliardėshe e familjes Rothshild. Borxhet e mbretėrve dhe shteteve tjera ndaj Vilhelmit IX kanė qenė shumė tė mėdha. Bijtė e Majerit shkuan nėpėr tė gjitha vendet e botės qė t’i mbledhin borxhet. Natani, i biri i tretė i Rothshildit plak u vendos nė Londėr dhe tė gjitha avoaret e princit u koncentruan aty. Nga tė hyrat e mėdha prej pasurisė gjigante tė Vilhelmit Anglia i paguante Rothshildit dividende kolosale mujore tė investicioneve tė tij. Nga ana tjetėr, sipas njė kontrate tė fshehur ndėrmjet Vilhelmit dhe Rothshildit, Rothshildi ka fituar njė pjesė nga borxhet e mbledhura.
    Napoleoni e ka ditur se sundimtari hesian ka pasuri tė mėdha, andaj me kėmbėngulėsi ka synuar qė tė vijė deri te ajo pasuri. Regjimente tė tėra kanė rrėmuar nė oborret e tij, bile edhe nė shtėpi dhe duqan tė Rothshildit, por nuk gjetėn gjė, sepse tashmė e gjithė pasuria ishte dėrguar nė Londėr. Vetėm stolitė e vorrosura u zhdukėn nė njė mėnyrė misterioze.
    Majer Rothshildi disa herė udhėtoi pėr nė Danimarkė, ku ishte strehuar princi, me qėllim qė t’i sqarojė atij se si i mundon pushteti i Napoleonit atė dhe bijtė e tij, sepse dyshon nė ta. Vazhdimisht e bindte princin se do t’i marrė tė gjitha paratė, deri nė paranė e fundit. Nė atė kohė Natani, duke pasur nė disponim tė gjithė atė pasuri tė madhe, e shfrytėzoi pozitėn kritike luftarake nė Evropė dhe mungesėn e mallrave. Ai blente mallra tė ndryshėm: pambuk, prodhime tė pambukut, kafe, duhan etj., tė cilat i futte pėrmes rrugėve tė rregullta ose tė shfercit nė tregjet e uritura nė Gjermani, nė shtetet e Skandinavisė, bile edhe nė Francė. Kėshtu paratė e Vilhelmit u rritėn dhjetėfish mė shumė falė Rothshildėve tė cilėt tashmė kishin mundėsi t’ia kthejnė deri nė paranė e fundit.
    Prej vitit 1810 e deri mė sot firma Rothshild nuk merret mė me shitblerjen e mallrave, por vetėm me shitblerjen e parave.
    Puna e parė serioze nė kėtė drejtim ishte blerja e 400 tonėve ari prej kompanisė sė njohur tė Indisė Lindore. Prej kėsaj Rothshildi fitoi katėr herė mė shumė se sa deponoi. Arin e njėjtė Natani ia shiti menjėherė shtetit anglez pėr t’i dhėnė pėrkrahje fushatės sė Velingtonit. Kah fundi i luftės napoleoniane Perandoria Britanike i subvencionoi shumicėn e shteteve aleate siē ishin: Rusia, Austria dhe Prusia. Megjithatė, problem mė i madh ishte si tė bartet ari. Asnjė firmė e madhe nuk ishte nė gjendje tė rrezikojė nė transportimin e sasive kaq tė mėdha tė arit. Tė vetmit qenė Natani dhe vėllezėrit e tij qė e morėn pėrsipėr ta kryejnė kėtė, duke operuar prej bazave tė tyre tė ndryshme me korrespondencė tė shifruar, me korrierėt mė tė shpejtė nė atė kohė dhe me pėllumba. Sasitė e mėdha tė cilat vetė i kanė pasur nė disponim iu kanė mundėsuar tė hapin filiale nė Paris, Vjenė, Berlin dhe Napol, kurse secili prej vėllezėrve ka dhėnė pėrgjegjėsi pėr filialėn e caktuar. Nė kėtė mėnyrė „Majeri dhe bijtė” krijojnė nė mes veti shtėpinė e parė kliringe ndėrkombėtare.
    Pas Napolit nė Evropė filloi zhvillimi i ndėrtimit tė kulturės dhe artit, gjė qė kėrkonte mjete tė mėdha materiale, pastaj edhe shumė huaja. Shumica e qeverive evropiane drejtoheshin pėr tė marrė huaja te bankierėt e vogėl duke i ikur kolosit financiar Rothshildit. Shkak kryesor i kėsaj ishte materializmi i tyre i varzhdė dhe jodelikatshmėria e tyre. Nė atė kohė sallonet e mėdha nė Francė, Gjermani dhe Austri lulėzonin dhe temat e pėrditshme pėr biseda ishin poezia, arti dhe kulura. Vėllezėrit Rothshild ishin tė huaj nė kėtė drejtim. Ata tė zėnė shumė me punė materiale dhe financiare, nuk kanė pasur kohė tė shkollohen pėr kavalerinė e salloneve, e cila nė atė kohė ndodhej nė shesh tė jetės botėrore. Ata bile edhe nuk dinin tė vallėzonin, pėr kėtė shkak nuk i pranonin nė shoqėrinė e lartė. Shumė mirė e kuptuan ēka ju mungon dhe se mė ishte shumė vonė qė ajo tė fitohej.
    Mirėpo, Rothshildėt vendosėn qė ta shfrytėzonin superioritetin e tyre financiar pėr t’i fituar fituesit.
    Nė vitin 1818 detyrimet shtetėrore franceze nga huaja e njohur e vitit 1817 filluan shumė shpejt tė bien pas hypjeve kontinuitive njėvjeēare, gjė qė i terhoqi edhe letrat tjera me vlerė. Njė gjė e kėtillė nuk ndodhi vetėm nė Paris, por edhe nė tėrė Evropėn ku bursat dėshtuan. Vėllezėrit pronarė tė shumė detyrimeve nga mbarė bota nė heshtje i blenė shumicėn e detyrimeve konkurente dhe nė njė moment i shitėn pėrnjėherė nė tėrė Evropėn, gjė qė shkaktoi shkatėrrimin financiar. Tash mbarė bota e kuptoi se nuk duhet larguar nga Rothshildi, kėshtu qė tė gjithė politikanėt nė Evropė filluan tė bėjnė gara se kush do tė marrė mė shumė huaja prej tyre. Sallonet dhe shoqėria e lartė nuk e hetonin mė jodelikatshmėrinė e tyre. Ky hap ndoshta edhe ishte fillimi i triumfit tė tyre politik.
    Pronari i kėtyre pasurive tė panumėrta, hebreu plak nga Getoja e Frankfurtit, krijoi disa principe themelore pėr qeverisje dhe mbrojtje. Testamenti i tij ėshtė i pėrpiktė dhe nuk duron kurrfarė ndryshimi ose lėshimi. Tė pesė djemtė e tij, si dhe e tėrė gjeneza e tij, ishin tė detyruar qė ta respektojnė. Sankcionet kanė qenė mjaft tė ashpra dhe pėrfundimtare.
    Mė i vjetri tė bėhet kreu i familjes dhe tė qeverisė me tėrė pasurinė: ky ishte princip i parisė, i cili nuk pėrjashtonte edhe ngritjen e mė tė aftit, por vetėm me anė tė zgjedhjes prej tė gjithė anėtarėve tė familjes.
    Martesat tė bėhen nė familje, ndėrmjet kushėrinjve. Qėllimi i tyre ka qenė qė tė ruhen tė gjitha pasurite e asgjė tė mos del prej familjes. Kėtė rregull nuk e kanė respektuar nė pėrpikshmėri, sepse paraqitet njė faktor tjetėr. Nė ndėrkohė shumė hebrenj u bėnė tė pasur dhe martesat e kėtilla kontribuan jo vetėm qė tė mos humbet pasuria, por pėrkundrazi tė rritet.
    Si pasojė bilologjike e kėtyre martesave tė njė gjaku, shtimi ka qenė i vogėl, shumica e fėmijėve kanė lindur femra, nė mesin e tė cilėve ka pasur edhe prej atyre mentalisht tė pazhvilluar.
    Ruajtja e pasurive tė bėhet bashkė dhe nė mėnyrė tė pandashme, ashtu siē ėshtė bėrė deri mė sot.
    Testamenti i Majer Rothshildit plak assesi tė mos tregohet haptazi dhe tė mos i bie nė dorė asnjė historianit.
    Tė gjithė trashėgimtarėt dhe gjeneratat e familjes tė jenė pėrherė lojalė ndaj besimit tė vjetėr hebraik.
    Tė mos bėhet kurrfarė inventure e haptė dhe tė mos udhėhiqen libra trashėgimie e tė ngjashme ndėrmjet anėtarėve tė familjes. Tė gjithė ata qė nuk e respektojnė kėtė e humbin tė drejtėn e trashėgimisė.
    Tėrė pasuria, e cila nė asnjė rast dhe me kurrfarė preteksti nuk duhet tė ndahet, tė qeveriset gjithmonė vetėm prej meshkujve, ndėrmjet anėtarėve tė familjes, dhe ata tė jenė ortakė. Gratė anėtare tė familjes si dhe bashkėshortėt e tyre nuk kanė tė drejtė tė marrin pjesė nė qeverisjen e firmės. اdonjėri prej trashėgimtarve qė proteston ose i kundėrshton rregullat nė fjalė automatikisht e humb tė drejtėn e trashėgimisė.
    Nga e gjithė kjo shihet se Majer Anselmi plak, i cili ka qenė shumė religjioz, ka pasur pėr qėllim tė themelojė pushtetin e njė dinastie hebreje pėrmes trashėgimtarėve tė tij meshkuj. Testamenti i tij edhe sot e kėsaj dite jo vetėm qė ėshtė valid pėr dinastinė e tij, por edhe pėr tė gjithe hebrenjtė e botės. Paramendohet se testamentin e ka bėrė me ndihmėn e dy hazidimve - Jakov Zhozefit dhe Jakov Isakut. Ai ka besuar me entuziazėm religjioz se hebrenjtė janė „popull i zgjedhur” dhe se Zoti u ka premtuar „ata tė qeverisin me botėn”. Nuk kam takuar asnjė hebre i cili nuk beson nė kėtė. Kjo nuk shihet vetėm nga protokolet e cionistėve tė urtė, por edhe nga e gjithė ajo ēka ndodh sot nė botė. Majeri ka qenė hazidim, do tė thotė simpatizues dhe ithtar i hazidizmit - lėvizje mė e devotshme e judaizmit e cila e ka prejardhjen prej Polonisė Juglindore nė shek. XVIII. Kjo lėvizje Izraelin e prezenton si njė faktor kosmik, si pikė fokuse nė krijimin e botės. Hazidizmi zhvillohet dhe pėrkryhet prej Jakov Zhozefit dhe Jakov Isakut tė cilėt kanė qenė bashkėkohanikė tė Rothshildit tė parė. Klubet e formuara jakobine nė Francė, Angli, Itali dhe nė vendet e tjera e marrin emrin prej kėtyre dy personave religjiozė judaitė.
    Teodor Herceli, shok i afėrt i zotėri Rothshild dhe themelues i cionizmit modern, rreth vitit 1897 themeloi dy organizata mjaft tė rėndėsishme tė cilat edhe sot e kėsaj dite lozin rolin kryesor nė botė. E para ka qenė fshehtėsi ekskluzive - ka pėrfshirė 300 vetė, personalitetet e sė cilės janė ruajtur plotėsisht nė fshehtėsi dhe ajo ka prezentuar pushtetin suprem tė rasės hebreje. E dyta e ka qenė organizatė popullore - religjioze e cila ka pėrfshirė 450 vetė, pėrfaqėsues tė kishės hebreje dhe rabinė.
    Dinastia Rothshild ka filluar me pesė djemtė e Majer Amshelit.
    Natan Rothshildi ka qenė mė neqez dhe mė i paskrupullt prej vėllezėrve tė tij. Pėr tė faktor i vetėm qė i ka prijė ka qenė logjika dinastike. Ka pasur mendje tė rrallė eksploatuese dhe qėndrueshmėri pėr tė korrur sukses. Pėr tė Dizraeli ka pasė thėnė: „Ai ka qenė edhe mėsues i bursave botėrore e pastaj sundues dhe mėsues i ēdo gjėje tjetėr”. Ai ka arritur suksese kryesisht falė fshehtėsisė dhe kėmbėngultėsisė me tė cilat ka punuar. Ky ka qenė edhe parimi mė i rėndėsishėm i qeverisjes dhe suksesit tė tė gjithė Rothshildėve deri mė sot.
    Njėherė njė njeri i cili ia polironte kėpucėt e pyeti pse bakshishi yt ėshtė mė i vogėl se ai i djalit tėnd? Ai iu pėrgjegj: „Babai i djalit ėshtė milioner. Babai im nuk ėshtė”. Nė njė rast tjetėr, kur njė tregtar i ofroi njė fotografi tė bukur, Natani i tha: „Ma jep njė fotografi prej tridhjetė funtash sterlingė. Nuk mė intereson se cilėn. Mirupafshim”.
    Ndonjėherė tregohej edhe arrogant, gjė qė ėshtė karakteristikė e tė fuqishmėve dhe pushtetarėve. Kėshtu pėr shembull, nė njė ballo tė baronit tė Velingtonit, njė baron tjetėr i quajtur Monomoranas flitte me entuziazėm pėr tė parėt e tij. „Do tė thotė, ju jeni baroni i parė i krishter”, iu drejtua Natani me zė tė lartė, „unė pra jam baroni i parė hebre, gjė qė ėshtė mė me interes, por nuk paradoj me tė”.
    Pas vdekjes sė Natanit, sipas vendimit tė katėr vėllezėrve tjerė skeptri familjar iu dha baronit Xhejms (mė tė riut prej pesė vėllezėrve) me seli nė Paris. Pėr dallim nga vėllai mė i vjetėr Natani,
    lavdia e Xhejmsit u bartė nė sallonet mė tė njohura franceze. Pėrherė i veshur me pedanteri, djaloshi flokėkuq shumė shpejt dhe nė mėnyrė tė pahetueshme hyri nė shoqėrinė e mė fisnikėve nė Paris. Nė moshėn 29 vjeēare bėhet konzul gjeneral i Perandorisė Austriake nė Paris. E bleu pallatin mė tė bukur parisien, „Palatin Fushe”, u martua me kushėriren e tij Beti, vajzėn e vėllait tė tij Sollomonit nga Vjena, pėr tė cilėn Hajnri Hajne e ka shkruar poemėn „Engjėlli”. Pėr njė kohė shumė tė shkurtėt shokė mė tė afėrt tė tij bėhen Rosini, Hajne, Onore de Balzak, Zhirzh Sandi, Dilakroa. Ka marrė pjesė nė kuvende dhe kurorėzime tė tė gjithė mbretėrve francezė pas Napoleonit.
    Piktori i njohur Delakroa i propozoi qė ta pikturojė si lypės dhe Xhejmsi pranoi. Tė nesėrmen shkoi dhe i veshur si lypės trokiti nė derėn e studjos sė Delakroas. Derėn e hapi njė nxėnės i tij dhe kur e pa lypėsin e mjerė, ia futi njė frang nė dorė dhe ia mbylli derėn. Ditėn tjetėr njė shėrbetor i veshur nė livra ia dorėzoi nxėnėsit letrėn qė vijon: „I dashur zotri, nė kovertė do ta gjeni frangun qė ma dhatė nė derė tė studjos sė z. Delakroa, me kamatė prej dhjetė mijė frangėsh. اekun mund ta argjendoni nė bankėn time kur tė doni Xhejms de Rothshild”.
    Hajne shpesh herė e ka vizituar Xhejms Rothshildin nė kabinetin e tij dhe me interesim i ka vėshtruar vizitorėt dhe servilitetin e tyre pėr tė cilin ky satirik dhe poet i madh konkludon: „Kėtu shohim se sa i vogėl ėshtė njeriu dhe sa i madh ėshtė Zoti”. Xhejms Rothshildi i ka financuar burbonėt gjatė luftės qytetare spanjole nė vitin 1820, pėr ēka fiton dekoratė tė lartė „Dekoratė nderi tė legjionit”. Nė vitin 1830 mbreti Sharl X bie e nė pushtet vjen Luj Filipi. Papandehur ai u tregua si mik shumė i afėrt i Rothshildit, i cili menjėherė u bė kėshilltar financiar i mbretit tė ri dhe vėllezėrit e fituan monopolin ndaj kredive shtetėrore.
    Nė vitin 1848, mė 24 shkurt, mbreti e lėshoi Parisin dhe iku. Turma filloi t’i rrėnojė oborret mbretėrore dhe t’i djegė vilat e tė pasurve. Xhejmsi i dha 250 mijė frangė ministrit tė punėve tė brendshme tė revolucionit „pėr qėllime patriotike”. Menjėherė ditėn e dytė pas ikjes sė shokut tė tij, mbretit, Xhejmsi i shkruajti njė letėr Qeverisė sė pėrkohshme e cila nė tė njejtėn kohė e botoi nė shtypin e atėhershėm. Po ai, Xhejms Rothshildi, propozoi qė tė jepen 50 mijė frangė pėr tė lėnduarit nė luftėrat e rrugėve. Ai si ndonjė magjistar u tėrhoq nga pozita e papėrshtatshe nė tė cilėn ndodhej dhe vetėm pas disa javėve sėrish u kthye nė vendin mė tė lartė. Bile edhe republikanėt mė fanatikė erdhėn nė pėrfundim se ai ishte njėri ndėr mė tė nevojshmit pėr Republikėn. Pasuritė e tij nė atė kohė i tejkalonin 600 milionė frangė.
    Solomon Rothshildi (1774-1855) nė atė kohė i takonte Austrisė antisemite, ku hebrenjve nuk iu lejohej tė kenė pasurinė e tyre, tė ndajnė drejtėsi, tė bėhen gjykatės, mėsues, tė merren me politikė ose tė marrin pjesė nė qeveri. Ai edhe pėrkundėr kėtyre kufizimeve, kohė pas kohe, njėsoj si vėllai i tij, arriti me anė tė trikave dhe manevrimeve tė ndryshme financiare qė tė bėjė shokė siē ishte diktatori Meternih, bile edhe vetė perandori. Pėr dallim nga vėllezėrit e tjerė ai arriti pozitė tė lartė nė Austri falė diplomacisė sė tij. Kushtet nė tė cilat filloi ishin shumė mė tė rėnda se ato tė vėllezėrve tė tij. Nė fillim e mori me qira njė dhomė nė hotel sepse, siē thamė mė lartė, nuk kishte tė drejtė tė posedojė mallin e vet. Pastaj mori me qira edhe dhoma tjera, tėrė katin, kurse pak mė vonė - hotelin. Ai filloi tė punojė me firmėn e vet. Pėrderisa autoritarėt pėrmbaheshin, shtetit austriak i dha hua prej 55 milionė guldenė, gjė qė kurrė mė parė nuk kishte pranuar njė shumė tė kėtillė. Pas njė kohe relativisht tė shkurtėr ai lėshoi detyrime pėr 35 milionė guldenė. Tė gjithė ata qė blenė prej tyre fituan shumė, kurse mė sė shumti - Solomoni. Nė vitin 1825 me anė tė manevrimeve shumė tė pėrbėra ai e financoi Maria Luizėn, bashkėshortja e Napoleonit tė internuar dhe vajza e perandorit austriak. Tė dy fėmijėt e Napoleonit prej Maria Luizės pėr shkak tė ngjarjeve tė cilat zhvilloheshin shpejt nuk ishin tė regjistruar zyrtarisht si tė tij. Gjyshi, perandori austriak, i merr nėn pėrkujdesjen e tij dhe me ndihmėn e Solomon Rothshildit atyre ua siguron ardhmėrinė.
    Pas vdekjes sė perandorit nė vend tė tij vjen djali i tij Ferdinandi, i cili pėr shkak tė gjendjes sė tij psikike nuk ishte i aftė ta udhėheqė vendin. Megjithatė, falė dorės sė shėndoshė qė ia shtroi Meternihu dhe shokut mė tė afėrt tė tij Solomon Rothshildit, Austria vazhdoi tė lulėzojė. Nė shkurt tė vitit 1848, nė Francė u zhvilluan ngjarje tė bujshme dhe Luj Filipin e rrėzuan nga froni,
    gjė qė shpejt kjo pati ndikim edhe nė Austri. Meternihu iku nė Frankfurt, nėn mbrojtjen e Rothshildit. Pas disa muajsh edhe Solomoni e lėshoi vendin qė tė mos kthehet mė kurrė nė tė.
    Karl Rothshildi (1788-1855). Emri i vėrtetė i tij ka qenė Kalman, kurse llagapi familjar - „Mezuzah”. Ai ėshtė dalluar pak prej vėllezėrve tė tij, sepse deri nė moshėn 35-vjeēe nuk i ėshtė dhėnė kurrfarė pune e pavarur. Puna e tij kryesore ka qenė qė ta organizojė dhe ta udhėheqė shėrbimin korier i cili ka pasur rėndėsi vendimtare nė arritjen e suksesit tė dinastisė.
    Nė vitin 1821 u legalizua mbretėria burbone nė Napoli. Kėshtu qė Austria kėrkoi prej Rothshildėve qė tė merren me subvencionet luftarake.
    Vėllezėrit e dėrguan Kalmanin, personalitet tė cilin nė Evropė askush nuk e njihte. Ai aty e mori emrin Karl. Vėllai i tij nga Austria e avancoi njė borxh tė Napoleonit, i cili ishte dashur tė mbulohej me harxhime pas okupimit austriak. Nė vitin 1827 banka e posahapur e Karlit nė Napoli u bė institut i cili zyrtarisht e paguante ushtrinė qė e pėrmbante mbretin nė pushtet. Karli njėsoj sikur vėllezėrit e tij filloi tė luajė njė rol tė rėndėsishėm politik. Ai e financoi shumicėn e markezėve tė Italisė. Edhe pse vėllai i tij Sollomoni ishte shok i afėrt me kancelarin e moshuar Meternih, Karli qe ai i cili e pėrgatiti rėnien dhe daljen e tij nga Austria, pėr ta ndėrruar me njė tjetėr, mė tė ri. Ai i ringjalli pak qeverisjet e papės edhe pėrkundėr urrejtjes personale dhe familjare qė kishte ndaj Vatikanit. Tė gjithė kėtė e bėri me qėllim. Prej Vatikanit ai kėrkoi qė tė premtojė zyrtarisht se do ta korigjojė politikėn e tij antihebreje. E pranoi papa Gregori XVI dhe pėr dallim nga tė tjerėt ai ia dha dorėn qė t’ia puthė, nė vend tė gishtit tė kėmbės siē kishte qenė e pėlqyeshme.
    Amshel Rothshildi (1773-1855), ka qenė djali mė i madh i Majerit. Pas vdekjes sė babait tė tij e trashėgoi bankėn e Frankfurtit nė tė cilėn kishte punuar me tė. Ka qenė shumė religjioz dhe i ka besuar Talmudit, kėshtu qė pjesėn mė tė madhe tė kohės e ka kaluar nė sinagogė, duke iu lutur Zotit qė t’i falė djalė, por lutja nuk iu pranua dhe nuk i lindi djal. Dallohej krejtėsisht prej vėllezėrve sipas karakterit. Nuk kishte pallate sikur vėllezėrit e tjerė, vishej sipas modės sė vjetėr, nė tesha tė zeza hebreje. Harxhoi shumė mjete pėr qėllime bamirėse. Edhe pse nuk kishte jetė shumė tė kėnaqshme nė Frankfurt, aty mbeti deri nė fund tė jetės sė tij. Ruante marrėdhėnie tė mira me tė birin e princit Vilhelm nga i cili familja e tij e fitoi pasurinė. Pėrderisa ata vite me radhė ishin borxhlinj tė tij, tash djali i tij ishte borxhli i tyre. Ka pasur lidhje tė ngushta me shumė mbretėr dhe kryetarė tė qeverive evropiane. Ka qenė shok shumė i afėrt me Oto Fon Bizmarkun - kancelar legjendar i Gjermanisė. Edhe pėrkundėr disponimt antisemitian nė Gjermani, ai gjithmonė ka arritur t’i qetėsojė turmat. Njė herė shtėpinė ia rrethoi njė turmė e tėrbuar antisemite. Nė vend qė tė fshihej, ai doli nė ballkon dhe iu drejtua me kėto fjalė: „Miq tė dashur, ju kėrkoni para prej hebreut tė pasur. Gjermanėt janė 40 milionė banorė. Unė kam aq florinj. Sa pėr fillim do t’ia hudhi secilit prej jush nga njė flori”. Ata i zgjatėn duart, i morėn paratė dhe u shpėrndanė. Tė gjithė e karakterizuan si njeri tė ēuditshėm dhe tė moderuar.
    Nėna e pesė vėllezėrve, Gudulla Rothshild pėrjetoi moshėn 96-vjeēe nė tė njėjtėn shtėpi me firmė tė vogėl e tė kuqe ku jetoi me bashkėshortin Majer Rothshildin. Nė ato kohė tė turbullta shumė fqinjė tė saj e pyetnin se a nuk ka dėgjuar diēka prej djemve tė saj, a thua vallė do tė ketė qetėsi apo luftė? Ajo pėrherė pėrgjigjej: „Bijtė e mi nuk do tė lejojojnė tė bėhet luftė!” Prej asaj qė do tė lexoni nė faqet qė vijojnė vetė do tė vijni nė pėrfundim se cili prej kėtyre dy nocioneve „paqe” ose „luftė” do tė ishte mė adekuat qė t’u pėrshkruhet bijve tė saj dhe pasardhėsve tė tyre. Sipas tė dhėnave qė janė nxjerrė prej enciklopedisė hebreje, tė gjitha luftėrat napoleoniane i kanė financuar Rothshildėt, e nė tė njejtėn kohė i kanė siguruar aleatėt dhe mjetet. Tė njėjtėn gjė e kanė bėrė edhe nė kohėn e revolucionit amerikan dhe tė luftėrave qytetare. Ata kanė qenė kėshilltarė kryesorė tė Klemansit dhe Vilsonit pas kontratės sė Versajit, e cila ka qenė njė ndėr shkaqet kryesore pėr Luftėn e Dytė Botėrore.
    Askush nuk ka qenė nė gjendje t’i pėrcaktojė pasuritė e kėsaj dinastie. Nė vitin 1925 gjenerali rus اerep Spiridoviqi i ka llogaritė nė 300 miliardė dollarė, pėrderisa tė ardhurat e Luftės sė Parė Botėrore veē e veē, sipas tij, kanė qenė 100 miliardė. Kurse tė tjerėt kanė menduar se ato kanė qenė shumė mė shumė. Rothshildėt pėrmes agjentėve tė tyre kanė disponuar me 4/5 prej
    pasurive tė Evropės dhe pothuajse tė tėrė Amerikės. SHBA-tė kanė pasur borxh disa triliona dollarė. Kujt? Kuptohet - atyre, bankave dhe Rezervės federale e cila ka shtypur ambleme tė parave.
    Qysh nė shekullin e kaluar shkrimtari i njohur gjerman Ludvig Berne ka shkruar: „A nuk do tė ishte mė i madh bekimi i botės sikur tė gjithė mbretėrit tė largohen dhe nė fronet e tyre tė vendoset familja e Rothshildėve. Paramendoni vetėm ēfarė pėrparėsie do tė kishin ata. Dinastia e re kurrė nuk do tė merrte hua, sepse e din mė mirė se ēdokush tjetėr se sa duhej tė paguajė pėr atė hua. Nuk do tė mund tė bleheshin mė ministrat dhe kryetarėt e qeverive, sepse askush nuk do tė kishte aq mjete qė ta blejė njė Rothshild”.
    Rreth 100 vjet pas themelimit tė firmės „Rothshildi dhe bijtė”, ata bėhen bankierėt kryesorė tė perandorive dhe kontinenteve, tė tėrė Evropės, tė Rusisė dhe Amerikės. Vetėm filiala e tyre e Londrės nė atė kohė ka dhėnė hua mė se 7 mijė milionė dollarė. Mund tė paramendoni se sa kanė fituar prej kamatave.
    Njė faktor mjaft me rėndėsi pėr suksesin e tyre ka qenė shėrbimi i tyre i mirė e i rregullt informativ dhe korier, shumė mė efikas nga shėrbimet e njėjta tė shteteve tjera. Shumė mbretėr e kanė dėrguar postėn e besueshme pėrmes kurierėve tė tyre, sepse nuk kanė pasur besim nė nėpunėsit e vet shtetėror.
    Nė atė kohė rreth vitit 1839 interesat e firmės kanė diktuar paqen nė Evropė, sepse ende nuk ishin tė gjithė tė armatosur. Edhe Rothshildėt deklaronin haptazi: „Po qe se Austria ndėrmerr aksione luftarake kundėr Francės, ne, filiala nė Angli, do t’i bashkangjitemi Francės dhe anasjelltas, po qe se Franca ndėrmerr aksione luftarake kundėr Austrisė, ne do t’i bashkangjitemi Austrisė”.
    Nė vitin 1839 mbreti i Belgjikės, Leopoldi ishte i gatshėm qė t’i aneksojė me fuqi provincėn e Luksemburgut dhe tė Limburgut. Solomoni prej filialės sė Rothshildėve nė Vjenė deklaroi haptazi: „Nė njė situatė tė tillė Shkėlqesia Juaj nuk ka tė marrė para prej nesh”, kurse Belgjika kishte nevojė tė marrė hua. Mbreti lėshoi pe para Rothshildit dhe fitoi tė drejtėn tė marrė hua.
    Hajne, pesė vėllezėrit i quajti revolucionarė tė mėdhenj. „Askush para tyre nuk arriti qė ta uzurpojė feudalizmin. A nuk janė ato tė cilėt e mėnjanuan mbėrthimin nė raport me sundimin e tokės. A nuk janė ato tė cilėt paramenduan detyrime shtetėrore tė cilat secili ka mund t’i ketė. Tė gjitha kėto mėnyra tė huave dhe tė qarkullimit tė parave prej letre i kanė paramenduar ato. A nuk janė Rothshildėt arhidemonė tė progresit?”
    Ndėrtimi dhe lėshimi i hekurudhave nė qarkullim nė Evropė ka qenė ekskluzivisht vepėr e tyre. Shembull pėr kėtė ka qenė proekti Vjenė - Galici, gjatėsia e tė cilit ka qenė rreth 96 kilometra, nė vlerė prej 12 mijė guldenėsh, tė cilėt Rothshildėt i kanė lėshuar nė formė tė aksioneve, duke mbajtur 8 mijė prej tyre pėr vete, kurse 4 mijė i kanė shitur. Ndėrtimi i hekurudhave tė para nė Evropė ka hasur nė kundėrshtim tė madh te shkencėtarėt, mjekėt dhe shtypi kanė propaguar se sistemi i frymėmarrjes sė njeriut nuk mund ta durojė shpejtėsinė prej 25 kilometrave nė orė, e po ashtu njė shpejtėsi e tillė do tė shkaktojė gjakderdhje tė hundėve, gojės dhe veshėve dhe te njerėzit do tė shkaktojė ērregullime psikike, qė tė mos mund ta kontrollojnė veten e tė bėjnė vetėvrasje. ثshtė e vėrtetė se udhėtarėt nuk arritėn ta humbin vetėdijen, pėrderisa aksionet nuk kėrcyen pa pasur kurrfarė kontrolle.
    Nė tė njėjtėn mėnyrė janė ndėrtuar edhe hekurudhat franceze: Paris - Sen Zhermen, Paris - Versaj dhe hekurudha veriore. Kjo i ka sjellė shtėpisė franceze tė Rothshildėve tė ardhura tė mėdha dhe njėkohėsisht i ka dhėnė stimuls tė fortė indistrusė e cila zhvillohej me tė shpejtė.
    Themeluesit e parė tė superdinastisė nė botė filluan ta lėshojnė jetėn e kėsaj bote. Nė vitin 1836 vdiq Natani nga shtėpia e Londrės. Nė vitin 1855 u vorrosėn edhe tre vėllezėrit tjerė - Karli prej Napoli, Solomoni prej Vjene dhe Amsheli prej Frankfurti. Ato tė cilėt kanė punuar bashkarisht dhe i kanė krijuar me synime tė pėrbashkėta pasuritė e mėdha dhe autoritetin, kanė vdekur pothuajse nė tė njėjtėn kohė. Vdekja e vėllezėrve themelues tė superdinastisė jo vetėm qė nuk shkaktoi rėnien e familjes Rothshild, por pėrkundrazi, mund tė thuhet se prej atėherė e kėndej filluan sukseset dhe tė arriturat e mėdha tė saj. Prej atėherė e kėndej filloi me tė vėrtetė fuqia e
    tyre e cila shprehej me konsekuencė tė fortė e tė paluhatshme - vazhdoi tė realizohej testamenti i patriarkut Majer. Testamentin e tij, i cili edhe sot e kėsaj dite mbetet i fshehur, e zbatojnė nė pėrpikshmėri trashėgimtarėt pėr tė cilėt ai ėshtė mbi Talmudin. Majeri plak arriti qė tė krijojė armėn mė tė fuqishme pėr tė korrur sukses tė quajtur „bijtė”. Secila gjeneratė e Rothshildėve edhe sot e kėsaj dite e plotėson thirrjen e tij pa kompromis. Pasardhėsit e tij filluan ta flasin jo vetėm gjuhėn e pastėr tė vendit nė tė cilėn jetonin, por edhe gjuhėn e bujarėve dhe tė oborrit pėrkatės mbretėror. Nuk kishte mė kurrfarė akcenti nga getoja frankfurtiane.
    Dinastia e Rothshildėve konsiderohet dinasti mbretėrore e hebrenjve edhe atė me plotė tė drejtė, sepse deri mė sot askush nuk i ka ndihmuar racės hebreje aq sa i ka ndihmuar ajo. Qė nga formimi i familjes vėmendje jashtėzakonisht e madhe i ėshtė kushtuar edukimit, arsimimit dhe religjionit tė gjeneratave tė reja. Nė secilėn filialė tė tyre pėr tė rinjtė ėshtė caktuar njė rabin i cili ėshtė marrė me mėsime religjioze hebreje tė familjes. Nė tė njėjtėn kohė nė shumė shtete evropiane kanė ekzistuar shumė kufizime pėr sa u pėrket hebrenjve. Megjithatė, njė pjesė e madhe e kėtyre kufizimeve nuk e ka pėrfshirė klanin e Rothshildėve. Ka pasur raste, edhe pse tė rralla, kur edhe ato vetė me mundime tė mėdha ėshtė dashur t’u pėrballojnė ligjeve tė vjetra konzervative. Kėshtu, pėr shembull, Lionel Natan Majeri ėshtė zgjedhur gjashtė herė nė Parlamentin anglez dhe sapo ka arritur te Bibla dhe betimi, ėshtė larguar sepse ka dashur tė japė betimin vetėm para Talmudit tė vjetėr hebraik. Kėmbėngulėsia e tij ka vazhduar me vite, deri sa mė nė fund, me ndihmėn e Dizraelit - hebre i kryqėzuar, kryetar i Qeverisė angleze, ndėrrohen ligjet e vjetra tė Britanisė sė Madhe dhe Rothshildi bėhet anėtar i Parlamentit, ku pesėmbėdhjetė vjet nuk e thotė asnjė fjalė dhe as qė paraqet ndonjė aktivitet. Gjatė tėrė asaj lufte shumėvjeēare parazgjedhore dhe shumė parave qė arrinin edhe nė skajet mė tė largėta tė perandorisė britanike, emri i tij u bė mė i njohur, pas emrit tė mbretėreshės.
    ثshtė indikative se anglezėt mė konzervativė tėrhiqen para superioritetit dhe fuqisė sė tė keqes. Qysh kur e financonin Kanalin e Suezit, mbretėresha e Britanisė sė Madhe, e denjoi djalin e Lionel - Natanail Rothshildit me titullin „per”, tė cilin ai e pranoi duke u betuar me tė gjitha ritualet e vjetra hebreje.
    Gjenerata e tretė e Rothshildėve nė Angli kanė qenė tre djemtė e Lionelit tė quajtur „Trioja Sioniste”. Kjo e trashėgoi jo vetėm bankėn e Londrės, por edhe tė gjitha pasuritė familjare nė Britani tė Madhe. Askush para tyre, e as pas tyre, nuk ka qenė aq i pasur. Pėr dallim nga gjyshi i tyre, Natani, me ide liberale, nipėrit e trios janė shquar si tejet konzervativė dhe simpatizues tė aristokracisė. Me plotė tė drejtė e tėrė bota i ka quajtur „Mbretėrit e hebrenjve”, sepse ata kanė bėrė shumė mė shumė pėr hebrenjtė nė botė se cilido mbret hebraik qoftė. Shkollat hebreje ata i financojnė dhe i pėrmbanė tėrėsisht, tė gjitha harxhimet e miliona emigrantėve nga Rusia dhe vendet e tjera Rothshildėt i kanė marrė pėrsipėr. Po qe se diku fillojnė represionet ndaj hebrenjve, menjėherė Rothshildėt intervenojnė dhe ua ndėrpresin tė gjitha huatė atyre vendeve perderisa nuk mėnjanohen pasojat. Disa raste tė tilla ka pasur me Mbretėrinė Ruse. Gjithmonė nė vend tė parė pėr ta janė hebrenjtė dhe religjioni i tyre i vjetėr hebraik. Ata, pronarė tė oborreve mė tė shtrenjta dhe mė tė bukura se tė mbretit jetonin nė luks tė papėrshkruar, mirėpo shpesh herė janė urdhėruar qė t’i lėnė mendimet dhe dėshirat individuale kur ėshtė fjala pėr ato religjioze. Kėshtu, pėr shembull, edhe pse ndienin dobėsi ndaj renesansės sė artit piktural nuk kishin pėrfaqėsues tė tij nė oborret e tyre vetėm pėr shkak tė pėrmbajtjes sė tyre religjioze.
    Nė Francė pas 80-90 vjet revolucionesh dhe luftėrash politike burbonėt, orleanianėt, dhe bonapartistėt u shfronėsuan, kurse Rothshildėt me pėrfaqėsuesin e tyre baron Alfonsin vazhduan ta mbajnė shėndosh skeptarin.
    Alfons Rothshildi, njėri prej pėrfaqėsuesve tė vėrtetė tė getos, ka jetuar nė Francė nė kohėn e ngjarjeve shumė tė vėshtira: nė kohėn e rėnies sė Luj Napoleonit dhe paraqitjes sė vrullshme tė republikės sė tretė.
    Ai gjithmonė, nė ēdo moment, ndodhej nė vend tė caktuar, prapa skene, me njerėzit e vet, i gatshėm tė veprojė. Mbretėrit dhe burrėshtetasit evropianė nė momentet mė kritike e shfrytėzonin ndėrmjetėsimin dhe kanalet e kėsaj familje pėr lidhje dhe informata. Nė vitin 1870 ushtarėt
    gjermanė hyrėn nė Francė dhe Bizmarku me gjeneralin e njohur, Moltke, komandėn dhe shtabin suprem i vendosėn nė njėrin prej oborreve tė Rothshildit. Duke shikuar kėto pasuri, kopshte e parqe tė rregulluara nė mėnyrė ideale, Bizmarku haptazi pranoi: „Mbretėrit nuk mund t’i lejojnė vetes njė luks tė kėtillė, kjo mund t’i takojė vetėm Rothshildit”.
    Bizmarku e zgjodhi njė shtrat modest, kurse shtrati i baronit pronar mbeti i paprekur. Nė ndėrkohė ai i urdhėroi edhe tė tjerėt qė askush tė mos i prekė stolitė e shtrenjta, si dhe frytet dhe lulet nėpėr parqe. Vetė Bizmarkut i erdhi urdhėri qė ta kufizojė gjuetinė dhe vrasjen e kafshėve nėpėr parqet e Rothshildit.
    Bzmarku pėr njė dhuratė tė majme e detyroi drejtorin e oborrit qė t’ia shetė njė gajbė me verė, pėr ēka drejtori i dha raport me shkrim zotriut tė vet nė Paris. Ky dokument ruhet edhe sot e kėsaj dite nė pallat.
    Tė gjitha kėto raste i paraqes me qėllim qė tė mund lexuesi ta mendojė ēfarė fuqie dhe pushteti ka pasur kjo dinasti. Nė momentin kur e tėrė Evropa u pėrul para Bizmarkut, vetėm ai duhej tė luftojė pėr verėn e vet! Kjo ka qenė fuqia e parave. Paratė kanė qenė dhe do tė mbeten superfuqi.
    Krijimi i Izraelit tė sotshėm ėshtė i lidhir ngushtė me dinastinė e Rothshildėve. Qysh nė vitin 1882 Edmond Rothshildi selia e tė cilit ishte nė Paris, filloi ta financojė vendosjen e 101 hebrenjve rusė afėr Jafės. Ai jo vetėm qė i financoi, por krijoi edhe shumė koloni tjera tė tilla hebreje nė Palestinė. Blente prej arabėve toka dhe lagje tė tėra, shtėpitė mė tė bukura nė Jerusalim, nė tė cilat i vendoste hebrenjtė polakė dhe rusė. Mė tepėr se njėqind koloni tė tilla hebreje filluan tė pėrhapen dhe tė zhvillohen. Edmondi nuk iu siguronte vetėm mbjelljen e kulturave bujqėsore, por ai vite me radhė e blente tėrė prodhimtarinė e tyre me ēmime mė tė larta se tė pazarit.
    Me plotė tė drejtė Teodor Herceli, themelues i lėvizjes cioniste, thotė: „Familja qe forca mė efikase qė e fituan njerėzit tanė pas shpėrthimeve”.
    Nė vitin 1887 perandori Franc Jozefi me dekret special perandorik i shpalli Rothshildėt pėr aristokratė edhe pse nuk ishin pasardhės prej katėr gjeneratave tė bujarėve mė tė lartė dhe nuk ishin tė krisherizuar.
    Pėr shkak tė martesave tė afėrta familjare pėr nga gjaku pas disa gjeneratave filluan tė paraqiten degjenerime. Pasardhėsit meshkuj filluan tė zhduken ose disa prej tyre tė lindin me tė meta. Shumica e trashėgimtarėve ishin femra. Kjo, si dhe disa ngjarje politike shkaktuan qė tė mbyllen tė dy filialet - nė Itali dhe ajo themelore nė Frankfurt. Kėshtu qė mbetėn tre nėndegė tė Rothshildit: nė Angli, nė Francė dhe nė Austri. Deri nė vitin 1918 ata funksionuan shumė mirė, por pas kėtij viti ēdo gjė nė botė ndryshoi, idetė dhe konceptet ishin krejtėsisht ndryshe. Bota u nis nė drejtim tė socializmit. Taksat dhe tatimet u rritėn pamasė. U bė gati e pamundshme qė tė jetohet si Rothshildi. Pėr tė gjitha kėto kėshtjella tė shtrenjta dhe pasuri tė panumėrta tatimet u bėnė aq tė mėdha sa qė pėr disa vite i gėlltitėn. Nga ana tjetėr, menjėherė pas Luftės sė Parė Botėrore filloi tė pėrhapej disponimi antisemitian.
    Nuk dihet saktėsisht se prej cilit moment, por midis viteve 1920-1930 familja e Rothshildėve vendosi qė ta shpėrndajė kapitalin nė mė shumė banka dhe firma qė tė mos bie mė nė sy emri Rothshild. Nė Evropė mbetėn vetėm dy filiala - nė Paris dhe Londėr, tė cilat edhe sot numėrohen ndėr bankat mė tė pasura botėrore. Pjesa mė e madhe e pasurisė sė tyre momentalisht ndodhet nė SHBA, ku me mjaft shkathtėsi fshihet pas qindra bankave e firmave tė vogla. Sot ka pak prej atyre njerėzve tė cilėt e njohin pronarin e vėrtetė tė botės dhe pasuritė e tij. Dinastia e mėparshme e Rothshildėve tash ėshtė mė e fuqishme se cilado qoftė tjetėr dhe e mban nė duar tė veta tėrė pushtetin financiar dhe politik nė botė.
    Gjatė kohės sė okupimit gjerman tė Austrisė, Francės dhe pjesės mė tė madhe tė Evropės disa anėtarė tė familjes sė Rothshildėve janė mbajtur pengjė nga Gestapoja dhe pėrmes rrugėve shumė misterioze janė liruar. Baroni i njohur, Luisi, drejtor dhe pronar i bankės austriake, qėndroi nė Vjenė edhe pse ia tėrhoqi vėrejtjen Parisi. Qysh ditėn e dytė tė anshlusit (bashkangjitjes sė Austrisė me Gjermaninė) atė e burgosėn dhe e futėn nė Gestapo. Pas ca kohėsh atė e vizitoi vetė
    Himleri, i cili u interesua se a e kanė maltretuar dhe i ofroi cigare. Pas njė bisede tė shkurtėr me Himlerin baroni Luis Rothshildi u lirua nga burgu, shkoi nė Zvicėr dhe prej aty nė SHBA, ku edhe u bė shtetas i saj. Nė tė njėjtėn kohė mijėra hebrenjė tjerė u morėn nė hetime, u privuan nga liria dhe u vranė prej tė njėjtit Himler. Pėr Rothshildin jeta e re nė Amerikė nuk ishte e vėshtirė siē ishte pėr miliona migrantė tė tjerė. Ai edhe kėtu tashmė u bė udhėheqės i bankave dhe i kapitalit. Shumė firma, duke punuar me emra tjerė, si Morgan, Kun, Lob, Vartburg etj., kanė qenė dhe janė filialat e tij. Gjithashtu edhe disa hekurudha nėntokėsore janė tė tij.
    Gjatė kohės kur Hitleri e okupoi Francėn me urdhėr tė veēantė tė firerit tė gjitha kolekcionet e Rothshildėve me vlerė prej qindra miliona dollarėsh, me kujdes u dėrguan nė Bavari, nė njė kėshtjellė nė Alpe. Menjėherė pas luftės, nė vitin 1945, tė gjitha kėto krijime shumė tė vlefshme, ndėr to: „Tre bukuroshet” vepėr e Rubensit, iu kthyen atyre sipas pėrshkrimit tė pronarėve tė familjes Rothshild.
    Njė ndėr sukseset kryesore tė kėsaj familje e realizuan pesė djemtė e Majerit plak tė cilėt u shpėrndanė nė tėrė Evropėn, kėshtu qė i pėrfshinė punktet kryesore tė saj - Frankfurtin, Vjenėn, Londrėn, Parisin dhe Italinė. Ato e shfrytėzuan nė njė mėnyrė mjaft racionale tė ashtuquajturin drejtpeshim tė forcave. Po qe se ndonjė burrėshteti nuk dėshironte t’ua kthejė borxhet ose tė lidhė kredi shtetėrore me ta, ato menjėherė e praktikonin shantazhin politik, duke i propozuar kredi tė mėdha dhe tė volitshme shtetit kundėrshtar, i cili fillonte tė armatosej. Nė kėtė mėnyrė ata i ruanin vazhdimisht shtetet evropiane njėrėn kundėr tjetrės duke iu kėrcėnuar njėra tjetrės me luftė. Ata duke i financuar tė dy palėt, realizojnė fitime tė mėdha nė njė mėnyrė kaq tė pandershme.
    Nė njė mėnyrė mjaft tė pandershme e shfrytėzuan fitoren e gjeneralit anglez, Velingtonit ndaj Napoleonit afėr Vaterlos pėr tė vėnė dorė nė qeverinė angleze. Ata pėrmes shėrbimit tė tyre kurier mjaft mirė tė rregulluar dy ditė mė parė se tė tjerėt e morėn vesh se Napoleoni kishte humbur. Natan Rothshildi i famshėm, nė tregun e valutave, me pamje tė pikėlluar, filloi t’i shetė detyrimet shtetėrore angleze, gjė qė ishte sinjalizim pėr firmat dhe bankat e tjera. U bė panikė dhe tė gjithė filluan t’i shesin detyrimet shtetėrore angleze tė cilat vetėm pėr disa orė jashtėzakonisht shumė ranė. Tė nesėrmen, kur arriti lajmi zyrtar se Anglia e kishte fituar betejėn afėr Vaterlos, Rothshildėt e posedonin pjesėn mė tė madhe tė detyrimeve tė Anglisė. Ky ishte numri i tyre kurorėzues me tė cilin pa i shqetėsuar kush arritėn deri nė atė pozitė qė ta posedojnė jo vetėm Anglinė, Francėn, Evropėn dhe Amerikėn, por mbarė botėn.
    ثshtė me interes qė tė njihemi pak edhe me njerėzit qė i drejtonin filialet e tyre nė Amerikė.
    Vartburgėt konsideroheshin familja e dytė mė e njohur ndėrkombėtare bankare nė shekullin XIX. Zanafillė e tyre ka qenė „Abraham del Banko” prej Venecie. Djemtė e tij u vendosėn nė Hamburg, nė Gjermani, dhe e ndėrrouan emrin nė Vartburg. Qė nė vitin 1814 familja Vartburg bėhet filialė e Rothshildit. Mė tė pėrmendur nga kjo familje kanė qenė dy vėllezėrit: Paveli dhe Maksi, te tė cilėt dėshiroj tė ndalem pak mė tepėr. Maksi ka qenė ai i cili e ka financuar Gjermaninė nė Luftėne Parė Botėrore dhe mė vonė regjimin nacist. I njėjti nė vitin 1918 bėhet drejtor i spiunazhit nė Gjermani. Tė gjithė kanė dėgjuar pėr internimet naciste tė hebrenjve nė Gjermani, pėrderisa firma Maks Vartburg dhe anėtarėt e saj aspak nuk u prekėn. Vetė Vartburgu shkoi zyrtarisht pėr nė SHBA.
    Pavel Vartburgu ka qenė themelues i gjigantit industrial gjerman „I. G. Farbenit” dhe i „Agfa Filmit”. Ai u bė shtetas amerikan dhe luajti njė rol mjaft tė rėndėsishėm pėr robėrimin financiar tė SHBA-ve me krijimin e Rezervės federale. Ai i prezentoi SHBA-tė nė konferencėn e Versajit, kurse vėllai i tij i mbrojti interesat gjermane. Tė gjithė e dimė se sa e padrejtė ka qenė kontrata e Versajit me 14 pikat e Vilsonit, si dhe pasojat qė lindėn prej kėsaj kontrate - ardhja e Hitlerit nė pushtet dhe Lufta e Dytė Botėrore. Vėllezėrit e kryen mjaft mirė punėn duke mos kursyer disa milionė bashkėkombėtarė tė tyre tė cilėt i likuidoi Hitleri.
    Pavel Vartburgu, i shpėrblyer nga vetė mbreti gjerman, e pėrgatiti revolucionin bollshevik duke i dhėnė Leninit dhe Trockit mjete tė mėdha tė tubuara prej bankierėve gjermanė.
    Pranohet se nė Amerikė mė tė pasura kanė qenė shtėpitė financiare Rokfeler, Ford dhe Kargen, kurse nė realitet ato me pasuri qėndrojnė shumė larg pas Rothshildit. Sipas tė dhėnave tė gjeneral Spiridoviqit pasuria e filialave tė Rothshildit nė vitin 1925 ka qenė 300 miliardė dollarė plus 100 miliardė dollarė tė fituar prej Luftės sė Parė Botėrore. Kur tė shtohen edhe tė ardhurat nga depresioni amerikan nė vitin 1929 dhe nga bursa jo stabile nė vitin 1936, kjo familje ka pasur mė tepėr se 500 miliardė dollarė, gjė qė paraqet dyfishė mė shumė se vlera e pasurisė sė tėrė popullatės nė SHBA.
    Pėrveē Rothshildit nė botė kanė ekzistuar dhe ekzistojnė shumė familje tė pasura hebreje tė cilat nė tė njėjtėn mėnyrė eksploatuese dhe tė paskrupullt kanė grumbulluar pasuri tė panumėrta nė llogari tė miliona njerėzve naivė. Nė tė njėjtėn mėnyrė njėsoj sikur pesė vėllezėrit Rothshild qė e kontrollojnė Evropėn, ata financojnė dhe drejtojnė shumicėn e firmave mė tė vogla tė cilat nėn patronazhin e „bosit” i janė bashkangjitur bandės prej 300 vetėve tė cilėt tash qeverisin jo vetėm me Evropėn, por edhe me tėrė botė.
    Shumė mėkate e rėndojnė ndėrgjegjjen e kėsaj dinastie ndjellakeqe. Ata me para arritėn t’ua imponojnė tė gjithė hebrenjve dhe organizatės sė tyre tė fshehtė masone 30-shekullorėshe qė t’i pranojnė pėr udhėheqės absolutė. Organizata frankmasoniere janė ata tė cilat bėjnė presione dhe vrasje tė atyre individėve qė janė tė rrezikshėm pėr ta, qeveritarė dhe pushtetmbajtės. Triumfi mė i madh i tyre ka qenė disfata e Napoleonit, qė e arritėn pėrmes organizatave masone. Pastaj u dasht qė t’i pėrballojnė mbretit rus Aleksandėr Romanovit, habzburgėve dhe hoencolerėve, tė cilėt nė vitin 1815 formuan tė ashtuquajturėn Lidhje tė shenjtė - Ligėn e Kombeve pėr ta stimuluar krishtėrizmin. Ky ishte shkaku kryesor pėr ēka Rothshildėt u deklaruan kundėr kėtyre tre dinastive. Pėr kėtė qėllim ata krijuan agjentė shumė tė aftė siē ishte Dizraeli - nė vitin 1805, Napoleoni III - nė vitin 1808, Bizmarku - nė vitin 1815, Gambeta - nė vitin 1838, Marshal Soulti - ndihmėsi i parė i Napoleonit, Karl Marksi, Herci, Trocki e shumė tė tjerė.
    Objekt numėr 1 ka qenė mbreti rus Aleksandėr Romanovi, i cili ka synuar me tė gjitha forcat qė t’i bashkojė kishėn katolike dhe kishėn ortodokse lindore, si dhe ta lidhė aleancėn anglo-ruse dhe nė kėtė mėnyrė ta shpėtojė botėn nga luftėrat e panevojshme dhe konfliktet e pėrhershme. Kėtu ka lozur rol tė flliqtė agjenti i tyre - hebreu i krishtėrizuar Dizraeli, i cili e pengoi lidhjen e aleancės. Ngritja e shpejtė e Dizraelit i habiti tė gjithė, sepse ai nuk dispononte me asgjė tjetėr pėrveē karakteristikės „vetbesueshmėri e madhe”, as qė ishte i pasur, as qė kishte ndonjė kualifikim ose ndonjė intelekt tė veēantė. Pėr njė llogari tė kėtillė qysh si i ri u zgjodh, u pėrgatit dhe u lansua prej Lion Rothshildit qė ta realizojė planin special pėr zotėrimin e botės.
    Prej vitit 1814 e deri mė 1848 komanda supreme e organizatave tė fshehta botėrore ka qenė „Alta Videnta” - lozha mė e lartė e masonėve italianė me Mjeshtrin e Madh, i cili sipas tė gjitha gjasave ka qenė - njėri prej Rothshildėve.
    Qė nga momenti i zhdukjes sė Napoleonit, ata kanė pasur nevojė pėr njė tjetėr me po aq famė dhe e krijuan - Bizmarkun, i cili njėsoj si Dizralei nuk ishte i aftė e as qė ishte nxėnės i mirė. Ka kaluar njė jetė tė shfrenuar, gjė qė ka shkaktuar tė ngarkohet me borxhe tė mėdha materiale. Sipas gjeneral Spiridoviqit, Oto Bizmarku ka qenė djal i paligjshėm i Marshal Soultit, i cili gjithashtu ka qenė hebre.
    Politika paqedashėse dhe religjioze krishtere e Aleksandrit I ka qenė pikėrisht nė kundėrshtim me atė tė familjes. Pajtimi i tė dy kishave - asaj katolike dhe ortodokse lindore - do tė ishte disfatė e tmerrshme pėr ata qė religjioni i tė cilėve e pranon vetėm Talmudin. Aleksandri bėri gabim fatal sepse e nėnēmoi kėtė organizatė tė fuqishme e tė fshehtė. Tė njėjtin gabim e bėjnė sot amerikanėt, si dhe Bashkimi Sovjetik. Aleksandri I shoqėrohej jo vetėm me tė krishterė, por gjithashtu edhe me hebrenj e muslimanė. Ai pas njė drekimi nė njė sinagogė hebreje ndjehej keq dhe kėshtu mė 1 dhjetor tė vitit 1825, pas shumė mundimesh, vdiq. Mjekėt konstatuan se kishte qenė i helmuar me helmin e njohur i cili vepron ngadalė, „Akva tofana”.
    Shkaku kryesor pėr vrasjen dhe likuidimin e gjashtė mbretėrve tė fundit tė dinastisė Romanovi ka qenė qė assesi tė mos i jepet mundėsi besimit ortodoks lindor tė pajtohet me atė katolik dhe nė kėtė mėnyrė tė krijohet njė kishė e fuqishme universale.
    Prej kur „ATA” qeverisin me Francėn, Gjermaninė, Austrinė, Anglinė, SHBA-tė dhe Rusinė, vetė mund tė nxirrni pėrfundimin: kush ėshtė perandor botėror. Kapitali i madh me tė cilin ata disponojnė shtrihet dhe pėrforcohet si ushuji ndaj ēdo nisiative dhe pėrpjekjeje njerėzore. Huatė e dhėna shteteve tė ndryshme ju sjellin fitime shumė tė mėdha, tė cilat, natyrisht, ndikojnė negativisht nė jetėn e popullatės. Kėshtu, pėr shembull, nė vitin 1818 Rothshildėt i japin Prusisė 5 milionė funta sterlingė hua, prej tė cilėve Prusia pranon vetėm 3,5 milionė, kurse tjerat - 1,5 milionė funta plus 7 pėrqind kamatė - i merr Rothshildi edhe atė vetėm pėr disa vjet. Nė vitin 1823 ata i marrin tė gjitha huatė e Francės me kushte shkatėrrimtare pėr tė - me mė shumė se 50 pėrqind kamatė. Faktikisht fitimet e tyre prej kėtyre huave shtetėrore kanė qenė tė pakufishme. Me to ata i kanė siguruar detyrimet dhe aksionet shtetėrore me tė cilat kanė lozur siē kanė dashur. Ata i kanė ngritur dhe ulur sipas dėshirės sė vet, sepse ata qeverisin dhe manipulojnė me bursat botėrore.
    Nė librin e tij „Hebrenjtė dhe kapitalizmi modern” profesor Verner Sombari shkruan: „Nė periudhėn prej vitit 1820 e kėndej fillon shekulli i Rothshildėve, kėshtu qė kah mesi i shekullit ka ekzistuar opinioni i pėrgjithshėm se ka vetėm njė fuqi tė vetme nė Evropė, e ajo ėshtė Rothshildi”.
    Dizraeli, i cili qindpėrqind ka qenė nė funksion tė Lionel Natan Rothshildit, nė librin „Kaningsbej” i pėrshkruan Rothshildėt, karakterin e tyre dhe pushtetin e tyre, gjė qė askush nuk e bėri mė parė. Mirėpo, ai askund nuk pėrmend emra, por vetėm pseudonime. Gjatė gjithė 75 vjetėve lexuesit e novelave tė Dizraelit kanė menduar se emrat e personazheve nuk kanė ekzistuar, kurse nė vitin 1921 autori rus اerep Spiridoviqi e ka zbuluar se nėn emrin „Sajdoni” ėshtė fshehur Lionel Rothshildi. Nė librin e tij Dizraeli shkruan: „Ai ka qenė kryesues i pazarit, i tregtisė dhe i parave tė tėrė botės, kuptohet, kryesues i ēdo gjėje. Ai faktikisht i ka pasur nė disponim tė gjitha tė ardhurat e Italisė Jugore pėrmes Karl Rothshildit nė Napoli. Monarkėt dhe ministrat e tė gjitha shteteve e kanė vizituar dhe i kanė pranuar kėshillat e tij”. (Kaningsbej, fq. 213-214).
    “Sajdoni (Lionel Rothshildi) nuk ka pasur zemėr, ai ka qenė njė njeri pa ndjenja ndaj njerėzve tjerė”.
    Nė tė njėjtėn vepėr, tė botuar nė vitin 1844 Dizraeli pohon se Lionel Rothshildi ka ditur qysh mė parė pėr revolucionin e vitit 1848 dhe se revolucionin e kanė pėrgatitur nė Gjermani hebrenjtė, me tė cilėt familja ka pasur lidhje tė ngushta.
    Nė vitin 1815 „ATA” e likuiduan Napoleonin I, pastaj Natani i pėrjashtoi tė tre dinastitė mė tė njohura: hoencolernėt, habzburgėt dhe romanovėt. Menjėherė pas helmimit tė Aleksandrit I, nė vitin 1825 „ATA” u orvatėn qė ta nisin revolucionin nė Rusi, por nuk ia arritėn qėllimit. Nė vitin 1831 i vranė edhe tė dy djemtė e Napoleonit.
    Nė vitin 1853 pionėt e tyre: Dizraeli, Bizmarku dhe djali i paligjshėm i Natan Rothshildit - Napoleoni III - e nxitėn luftėn e Krimesė dhe pasi qė nuk arritėn ta fitojnė, e helmuan Nikollajin I nė vitin 1855.
    Ata, siē pėrmenda edhe mė lartė, arritėn tė krijojnė njerėz tė cilėt kanė lozur rol shumė tė madh nė historinė e botės. Tė gjithė e dimė fare mirė se ēfarė roli kolosal kanė lozur nė historinė e njerėzimit Karl Marksi, Herci, Lasali, Bombelsi, Dizraeli, Bizmarku, Gambeta, Kerenski, Trocki, Lenini, Venizelosi (Beni Zelos), Masariku etj.
    Nė kongresin e masonėve nė Vilhelmsbad u pru vendimi qė tė likuidohen tre monarkė: Luj XVI, Gustavi III dhe Jozefi II. Kėshtu qė ata u likuiduan siē vijon: Gustavi III - nė vitin 1790, monarku austriak Jozefi II - nė vitin 1792 dhe Luj XVI - nė vitin 1793. Le tė dihet se lozhat masone kanė qenė tėrėsisht tė nėnshtruara Rothshildit dhe i kanė kryer pakushtėzime urdhėrat e tij.
    Intrigat e tyre filloi t’i kuptojė e tėrė Evropa, por askush nuk ishte nė gjendje qė t’i ndalojė. Ai i cili orvatej - likuidohej. Nė vitin 1848, Franc Jozefi 18 vjeēar e zuri vendin e perandorit austriak, por faktikisht shtetin e udhėhiqte edukatori i tij Bombelsi, i cili nė pėrpikshmėri i kryente urdhėrat e Rothshildit dhe me gjithė zemėr bėnte pėrpjekje qė t’i prishė marrėdhėniet ndėrmjet Austrisė dhe Rusisė. Nga ana tjetėr, Natani nė Angli bėnte pėrpjekje qė shtetin anglez ta
    orientojė kundėr Francės, kėshtu qė vėllai i tij Xhejmsi prej aty i ndihmonte me tė gjitha fuqitė qė t’i futin nė luftė kėta vende miqėsore. Xhejmsi i urdhėroi frankmasonėt qė tė bashkohen me bonapartistėt, orleanianėt, republikanėt dhe ta rrėzojnė mbretin burbon, Sharlin X, i cili u bė i lavdishėm nė bazė tė bindjeve tė tij religjioze tė krishtera. Intrigat e tyre e mashtruan Francėn qė ta sulmojė Algjerinė, gjė qė e bėri Anglinė kundėr Francės dhe shkaktoi rėnien e Sharlit X.
    Revolucionet franceze qė ishin ekskluzivisht vepėr e tyre i sollėn Rothshildėt nė njė pushtet qė nuk mbahet mend - nė aspektin material dhe politik. Ndikimi dhe kontrolli i tyre ndaj fatit tė shteteve evropiane ishte vulosur nė historinė botėrore. Shekulli njėzet karakterizohet me ndėrtimin e hekurudhave prej tė cilave 90 pėrqind i kanė financuar Rothshildėt. Xhejms Rothshildi, nga hisja e vet me Francėn pėr dėrgesėn e binarėve dhe vagonėve, ka fituar 700 milionė frangė. Mbretėrit e bursave, siē i quanin atėherė, i kanė sjellė 150-200 milionė nė vit, nė njė mėnyrė tė pandershme.
    Me anė tė shtypit i cili edhe atėherė po edhe tash ėshtė nė duar tė tyre mė tepėr se 90 pėrqind, ata kanė manipuluar jo vetėm me drejtoritė e bankave, por edhe me masėn e rėndomtė. Krijimi i panikut artificial financiar pėr ēdo vit ju ka sjellė fitime pėrrallore - pėr llogarinė e njerėzve tė thjeshtė tė cilėt bankrotonin.
    Nė atė kohė anglezėt i shikonin me mosbesim hebrenjtė, kėshtu qė Natan Rothshildi i pangopur vendosė qė tė kryqėzohet me tė vetmin qėllim - pėr tė grumbulluar pasuri ende mė tė mėdha. Njė hap tė kėtillė tė pamenduar mirė ai e paguajti me jetė. Vėllezėrit e tij, besnikė tė besimit dhe betimit tė babait tė tyre, e gjykuan dhe e helmuan, kurse pėr ta ndalė djalin e tij, Lionelin, qė tė mos kryqėzohet, e martuan me vajzėn e mixhės sė tij, Karl Rothshildit. Mėsues dhe edukator i Lionelit u bė Bombelsi - hebre i cili e kishte pranuar besimin katolik dhe ishte bėrė jezuit. Bombelsi i njėjtė u martua me gruan e dytė tė Napoleonit. Tė theksojmė se nė dinastinė Rothshild pothuajse nuk ka pasur pakėnaqėsi dhe intriga tė hapta prej shumicės sė anėtarėve, e po qe se ka pasur, atėherė ėshtė ruajtur nė fshehtėsinė mė tė madhe. Ndoshta njė nėnshtrimi tė kėtillė i kanė kontribuar dėnimet e parapara nė testamentin e Rothshildit tė parė, tė cilat kanė qenė mė se drakonike. E pamė se Natani, edhe pse kishte pushtet tė pafund, tradhtinė dhe largimin e tij nga testamenti i themeluesit tė familjes e pagoi me jetė. Xhejms Natani u ēua kundėr tiranisė sė Alfons Rothshildit IV dhe e gjetėn me gabzherr tė prerė. E njėjta gjė ndodhi edhe me nipin e Lionelit, Natanail Rothshildin IV, i cili po ashtu u gjet nė Londėr me gabzherr tė prerė. Si duket kjo ka qenė mėnyra familjare e ekzekutimit e cila ka ruajtur dėgjueshmėrinė dhe rendin nė dinasti.
    Tė gjitha personalitetet me famė botėrore tė dy shekujve tė fundit qė i kanė shėnuar emrat e tyre nė histori nuk kanė qenė asgjė tjetėr pėrveē ekzekutorė tė besueshėm dhe dėgjueshėm tė urdhėrave tė klanit tė famshėm i cili nė mėnyrė mjaft tė shkathtė e shfrytėzoi menēurinė e tyre, aftėsitė dhe kualitetet e tyre pėr t’i realizuar qėllimet dhe interesat e tij personale.
    Dizraeli ka qenė dora e djathtė e Lionel Rothshildit nė Angli, jezuiti Vajshop (Iluminatėt) - e Amshelit nė Gjermani, Gambeta me fjalimet e tij karakteristike dhe mė vonė si ministėr i punėve tė brendshme tė Francės e ka zbatuar pa pengesa politikėn e Xhejms Rothshildit. Poenkare - pesė herė premier dhe kryetar i Republikės sė Tretė - deri nė fund tė jetės sė tij i ka shėrbyer besnikėrisht Alfons Rothshildit IV dhe Eduard Rothshildit V.
    Kirenski si kryetar i Qeverisė sė pėrkohshme ruse ka lozur rol thelbėsor pėr vėnien e bolshevizmit nė Rusi - zbatues besnik dhe i pėrpiktė i planeve tė Rothshildit V. Ashtu si Vajshopi dhe Bombelsi edhe Dizraeli sipas urdhėrit tė Rothshildit e ka pranuar formalisht besimin krishter qė tė mundet mė lehtė tė lansohet dhe t’i zbatojė planet skėterrore tė „Dorės sė fshehur”.
    Venizelosi me plan dhe me qėllim tė keq e shkaktoi luftėn greko-turke pėr ta rrėzuar mbretin Konstantin, me ēka pėrmbushi planet e Rothshildit. Vrasja misterioze e mbretit grek Aleksandrit I, po ashtu, i pėrshkruhet kėsaj organizate tė superfuqishme. Kryetari Linkoln kur u mundua qė tė largohet nga mvarėsia politike dhe financiare e Rothshildėve, „ATA” nuk nguruan qė ta likuidojnė. Kryetari i ndershėm amerikan Garfildi po ashtu e ka paguar me jetė guximin qė mori tė thotė: „Ai i cili i kontrollon paratė e njė populli e kontrollon edhe vetė popullin”.
    Vetė Dizraeli nė librin „Kaningsbej” e pranon se Rothshildi i ka financuar dhe i ka pėrmbajtur tė gjitha revolucionet nė botė, gjė qė nė njė mėnyrė mjaft tė neveritshme hudh dyshim ndaj dinastisė sė Rothshildėve nė pėrkrahjen qė iu ka dhėnė pėrēarjeve dhe konflikteve. Po qe se personazhet e „Kaningsbejt” do tė deshifroheshin derisa autori i tyre Dizraeli ka qenė gjallė, pavarėsisht prej meritave tė tij tė mėdha, pasardhėsit e Lionel Rothshildit nuk do t’ia falnin dhe as qė do tė nguronin ta zbatonin ndaj tij mėnyrėn familjare tė ekzekutimit - duke ia prerė gabzherrin.
    Vlen tė shėnohet se anglezėt konzervativė kanė paraqitur rezistencė shumė mė tė madhe ndaj Rothshildėve se sa francezėt. Maniret e Xhejms Rothshildit kanė qenė mė elegante dhe mė luksoze se ato tė oborrit mbretėror. Shumė mė rėndė ka qenė tė jeshė i ftuar nė oborrin e Rothshildit se sa nė oborrin mbretėror.
    Patrioti i njohur italian Gjyzepe Macini, bashkėluftėtar i Garibaldit, shkruan: „Viēi i artė ėshtė superfuqi nė Francė dhe ai, Xhejms Rothshildi, mund tė bėhet mbret, vetėm po qe se dėshiron”.
    Revolucionari rus Herceni, djal i paligjshėm i Hercelit prej familjes Rothshild, nė revistėn ruse „Kėmbana” i lartėson Rothshildėt dhe i quan „mbretėr”. Ai ka qenė revolucionar dhe armik i flaktė i perandorit Nikollaj I. Ai ka qenė i njėjti Hercen, idhulli i bolshevizmit.
    Karl Marksi, orator i madh kundėr kapitalizmit, askund nuk e pėrmend emrin e Rothshildėve. Kjo heshtje misterioze, a thua vallė, nuk tregon diēka?
    Sado qė tė duket e ēuditshme pėr lexuesin, ėshtė e vėrtetė e kulluar se kėto personalitete shumė tė njohura dhe zotėr pėr botėn komuniste i ka pėrmbajtur materialisht dhe moralisht kjo dinasti kapitaliste tė cilės i kanė shėrbyer parezervė.
    Tė gjitha revolucioet, kryengritjet dhe rebelimet janė organizuar dhe organizohen prej organizatave tė fshehta qė qėndrojnė pas kėsaj, janė udhėhequr prej socialistėve, kurse janė realizuar prej klasės punėtore e cila pėrherė ka qenė dhe do tė jetė viktimė shpėtimtare.
    Kush ka qenė kreu i kėtyre organizatave tė fshehta qė e pėrgatitėn revolucionin francez nė vitin 1848? Pa kurrfarė dyshimi - Xhejms Rothshildi, gjė qė e ka pranuar edhe vetė Dizraeli.
    Ku kanė qenė punėtorėt gjatė kohės sė revolucionit francez? Kuptohet, nė barikada dhe rreth gijotinės, kanė bėrtitė „vdekje” pa e ditur se koka e kujt do tė bie nė shportė. Po atė masė tė punėtorėve nuk e kanė lejuar tė marrė pjesė nė kuvend ku sillen vendime tė rėndėsishme dhe zbatohen nė emėr tė tyre.
    Mėnyrat kanė qenė tė njėjta si pėr revolucionin francez ashtu edhe pėr atė bolshevik - uri artificiale nė Paris dhe rrethinė, kurse nė vitin 1917 - uri artificiale nė Petrograd, e cila nxiti pakėnaqėsi dhe kryengritje popullore. Rrėzimi i Napoleonit I nga perandorėt botėror - Rothshildėt - i bėri tė gjithė mbretėrit dhe perandorėt tė dėgjueshėm dhe vasalė tė kapitalit. Kėtu pėrjashtim bėnė Rusia dhe SHBA-tė, pėr kėtė shkak Rothshildėt ndėrmorrėn kampanjėn kundėr Nikollajt I, duke e kualifikuar si ndonjė pėrbindėsh tė tmerrshėm, kurse ai jo vetėm qė ka qenė njeri religjioz i rralė, i kulturuar, por edhe shumė human. Ambasadori britanez nė Rusi z. Lloftusi shkruan: „Nikollaji I ka qenė figura mė madhėshtore e kurorėzuar - me karakter tė mirė dhe fisnik, ka qenė shumė bujar dhe i dashur tek ata qė e kanė njohur”.
    Blez de Biri nė librin „Gjermania kėshtu si ėshtė”, shkruan: „Askush nuk mund tė mohojė se perandori Nikollaj I ka ndikuar pozitivisht nė tė gjitha ngjarjet nė Evropė me moralin e tij religjioz dhe se i ėshtė kundėrvu tė gjithė asaj qė ka qenė e pamoralshme dhe e pandershme”.
    Dėshira e flaktė e Nikollajt I ka qenė qė tė jetojė nė paqe me Anglinė dhe Francėn, gjė e cila dukej e pamundshme pėr shkak tė ndikimit dhe pushtet tė madh qė kishte Rothshildi nė kėto vende. Plani i tij ka qenė qė t’i lirojė Bullgarinė dhe Serbinė prej robėrimit turk, e pėr kėtė t’ia lė Anglisė ta sundojė Egjiptin. Kėtė qėllim bujar ai e paguajti me jetėn e tij. Atė e helmoi mjeku i vet, Mandi, tė cilin e paguajti „Dora e fshehur” e superfuqishme.
    Nė vitin 1855 nė pushtet vjen Aleksandri II, ēlirues i fshatarėve dhe shpėtimtar i Shteteve tė Bashkuara.
    Tashmė dihet se si kėta fuqi evropiane: Gjermania, Franca, Anglia, Austria dhe Italia u ndanė dhe ranė nėn pushtetin e pesė vėllezėrve Rothshild. Jasht pushtetit tė tyre mbetėn Shtetet e
    Bashkuara dhe Rusia. Kryetarėt e ndershėm tė Shteteve tė Bashkuara kanė luftuar me kėmbėngulje qė tė mos bien nėn patronatin e kėsaj dinastie ndjellakeqe. Mirėpo, ata njėri pas tjetrit likuidoheshin. Secili kryetar qė i kundėrshtonte ata likuidohej. Linkolni, Garfildi, Mekkinli dhe Hardingu u vranė prej dorės sė vrasėsve tė pagur tė „300-vjetėve”.
    Prej vitit1912 e kėndej, me zgjedhjen e Vilsonit pėr kryetar tė SHBA-ve, ka filluar edhe tragjedia e Amerikės e cila vazhdon edhe sot dhe kjo do tė jetė tragjedi e tėrė botės nesėr.
    Lufta e Krimesė, qė nuk iu dasht askujt, e mirėnjohur nga tė gjithė si vepėr e Rothshildėve, pothuajse i shkatėrroi Anglinė dhe Francėn, kurse e bashkoi Evropėn nė llogari tė njė grupi tė vogėl tė njerėzve tė privilegjuar.
    Kur Anglia, Franca, Prusia, Suedia dhe Sardinia ishin tė gatshme qė t’i ndihmonin Turqisė ta ruajė pushtetin e tij mbi tokat e okupuara, Aleksandri II qe i vetmi sundimtar evropian i vendosur qė t’i lirojė popujt e krishterė nga robėria pesėqind vjeēare turke.
    Rothshildėt prej momentit kur e vrasin perandorin Nikollaj I, me anė tė Dizraelit e sigurojnė Anglinė, me anė tė Napoleonit II - Francėn, me anė tė Bizmarkut - Gjermaninė dhe me anė tė Mancinit - Italinė, mbeten Shtetet e Bashkuara pėr tė cilat ishte planifikuar: shtetet veriore t’i bashkangjiten Kanadės, e cila ka qenė pjesė e Britanisė sė Madhe, shtetet jugore - Meksikės nė tė cilėn prej 28 majit tė vitit 1864 ka sunduar Maksimiliani - i dėrguar i Napoleonit III. Me tė ardhur Maksimiliani nė pushtet menjėherė i lėshohet hua (kredi) prej 200 milionė frangėsh nga banka angleze e Rothshildit. Agjentėt e kapitalit punuan si urithė tė nėntokės nė shtetet jugore pėr ta disponuar dhe ushqyer popullatėn kundėr shteteve veriore dhe deridiku arritėn sukses nė kėtė drejtim. Ata bile vetė iu ofruan francezėve tė dy shtetet, Teksasin dhe Luizianėn, pėr ndihmė materiale dhe luftarake. Pikėrisht kur tė gjitha kėta mendime tinzake qenė tė gatshme pėr veprim, perandori rus, duke i ndjekur prej afėr kėta lojėra tė fshehta kundėr shteteve veriore amerikane, lajmėroi nė Paris dhe nė Londėr, pėrmes tė dėrguarve tė vet se ēdo pėrzierje e tyre kundėr Veriut do tė konsiderohet se ata i shpallin luftė Rusisė, si dhe ajo „do tė gjuajė kundėr atij qė i pari do tė gjuajė kundėr Amerikės”. Aleksandri II menjėherė e dėrgoi flotėn e vet atlantike me nė krye fregatėn „Oslabija” nė gjirin e Njujorkut, e flotėn e Oqeanit tė Qetė e dėrgoi nė San Francisko me urdhėr tė prerė mbretėror qė tė vėhen nėn komandėn e drejtpėrdrejtė tė Linkolnit.
    Urdhėrat origjinalė dėrguar dy admiralėve rusė i kanė parė vetė dhe i kanė vėrtetuar dy amerikanė tė deleguar A. D. Kurtini dhe Zh. V. Lothropi si dhe gjykatėsi Fild. Atė qė u pėrmend mė lartė e ka vėrtetuar edhe vetė Linkolni, si dhe ministri pėr punė tė jashtme V. H. Sevardi. Ky gjest i perandorit rus e shpėtoi integritetin e Shteteve tė Bashkuara tė Amerikės dhe iu ndihmoi tė jenė kėshtu siē janė sot, por pa ndonjė garancė pėr tė nesėrmen. Lufta qytetare, fare e paqėllimtė dhe e panevojshme pėr popullin amerikan, ka marrė shumė viktima tė pafajshme. Veriu ka dhėnė 385.245 tė vrarė dhe tė plagosur, kurse Jugu - 100 mijė tė vrarė.
    Duhet theksuar se nė historinė e luftės qytetare nė Shtetet e Bashkuara askund nuk pėrmenden faktet e lartėshėnuara dhe populli amerikan nuk njoftohet me to. Ja pse, pėrsėri po them siē thash nė fillim se historia botėrore duhet tė shkruhet krejtėsisht nga fillimi prej historianėve tė mirėfilltė, e jo prej njerėzve tė paguar tė bankierėve, kapitalistėve dhe politikanėve tė interesuar tė cilėt kanė qenė pronarė tė shtypit nė pėrgjithėsi, tė literaturės, bile edhe tė njerėzve.
    Po qe se populli amerikan do ta dinte tė vėrtetėn e luftės qytetare assesi nuk do tė qėndronte moralisht nė anėn e Japonisė nė vitin 1904-1905 kur tė dy perandoritė luftonin mes veti.
    Shkaku pėr tė cilin, Rothshildėt dhe „300-vetėt” e tyre, i kanė dashur luftėrat dhe konfliktet midis popujve ka qenė ajo se luftėrat i kanė shtyrė popujt nė borxhe tė mėdha materiale, e atyre si dinasti iu kanė sjellė fitime tė panumėrta. Ja pse, gjatė kohės sė luftės qytetare nė Amerikė tė deleguarit e Rothshildėve ndodheshin ēdokund, nė tė gjitha shtetet, i nxitnin njerėzit ta kundėrshtojnė njėri tjetrin nė tė njėjtėn mėnyrė sikur nė Rusi para revolucionit. Ata i kanė zbatuar urdhėrat e Trockit - tė zgjedhurit tė Eduard Rothshildit. Me Leninin shpejt e rregulluan punėn, por e nėnēmuan Stalinin. Me borxhet e sotshme astronomike nė tė cilat pothuajse u gjetėn tė gjitha shtetet nė botė, fotografia ėshtė fare e qartė pėr secilin. Nuk ka asnjė shtet qė nuk iu ka
    borxh miliarda dollarė bankave tė huaja. Secili bėn fjalė pėr bankat e huaja, e askush nuk e din se kush janė ato. Secili mendon se tė gjitha huatė dhe paratė vijnė prej Amerike. Vetė ajo vazhdimisht shpėrndanė ndihma dhe huaja nė mbarė botėn me miliarda dollarė. Shumė shtete kanė hyrė borxh nga 10-12 miliardė dollarė dhė nuk janė nė gjendje t’i paguajnė bile edhe kamatat. Drejtuesit janė tė detyruar tė gjejnė mbėshtetje nė stagnime, gjė qė pasqyrohet negativisht ndaj popullit i cili vuan. اka ndodh nė Amerikė, shtet i cili i ndanė pothuajse tė gjitha huatė dhe paratė? Vetė ajo ka hyrė nė borxh mė se 3 trilionė dollarė.
    Nė fund tė vitit 1988 borxhet federale kanė qenė dy trilionė e 520 miliardė dollarė, ku vetėm kamata ka qenė 154 miliardė dollarė ose 1/7 e buxhetit shtetėror. Pėr ta pasur mė tė qartė se ēka paraqesin 154 miliardė dollarė kamata, do t’i zbėrthej sipas kohės sė pagesės. Ato janė 500 milionė dollarė nė ditė ose 21 milionė nė orė tė cilat tatimdhėnėsit duhej t’ua paguanin bankave. Ky ka qenė vetėm borxhi federal i cili me borxhet e sektorit privat ka qenė mė se 10 trilionė ose 35 mijė dollarė nė krye tė ēdo amerikani.
    Kujt ia ka borxh Amerika kėtė shumė fantastike dhe kush i ka blerė dhe sundon me Shtetet e Bashkuara? Kuptohet, ata tė cilėt i posedojnė paratė! Nuk shoh se nė ēfarė mėnyre Shtetet e Bashkuara do tė mund tė dalin nga kjo situatė me anė tė rrugės normale dhe legale. Rrugėdalje e vetme ėshtė qė qeveria - vetė shteti tė shtypė dhe t’i kontrollojė shenjat e parave, e jo t’i blejė prej bankave private, tė cilat tash pėr tash janė pronarėt e vėrtetė tė dollarit. Megjithatė, unė nuk e kuptoj si do tė mund tė ndodh kjo, pasi qė oktopodin e ka lidh shėndosh shteti dhe pėrfaqėsues tė tij ka nė tė gjitha anėt - nga pozita e kryetarit e dirė nė pozitėn e komunės sė vogėl. Pėr popullin amerikan kjo ėshtė „kauza perduta”.
    Interesat e Rothshildit nė Evropė dhe nė hemisferėn perėndimore kanė qenė tė mėdha, por ato nė Lindjen e Largėt nuk kanė qenė aspak mė tė vogėl. Historia na tregon se sa shumė luftėra ka bėrė Britania e Madhe me pasuritė e Rothshildit. Pa kurrfarė arsyetimi nėn presionin e Rothshildėve Britania e Madhe e ka okupuar Egjiptin dhe Kanali i Suezit ka rėnė nė kontrollin e saj. Kanali i ėshtė dhėnė Britanisė sė Madhe pėr eksploatim nė afat prej 99 vjetėsh. Mirėpo, qysh pas mbarimit tė Luftės sė Parė Botėrore nė vitin 1918, para afatit tė fundit - nė vitin 1969, Rothshildėt filluan tė hartojnė plane me qėllim qė ta sigurojnė rrugėn pėr nė Lindjen e Largėt. Britania e Madhe ka harxhuar shumė mjete dhe ka derdhur shumė gjak pėr kontrollimin e Kanalit tė Suezit. Njėra nga shkaqet qė Palestina t’iu jepet hebrenjve ka qenė pikėrish ky - Lindja e Mesme tė vėhet nėn kontrollin e cionizmit nė tė cilin Rothshildėt kanė pasur besim tė plotė.
    Ata e financuan shpėrnguljen e 600 mijė hebrenjve prej Evropės Lindore dhe vendosjen e tyre nė Palestinė. Kjo ka filluar mė 18 maj tė vitit 1948 nė llogari tė 1.350 mijė tė krishterėve dhe muslimanėve tė pambrojtur tė cilėt u nxorėn nga shtėpitė dhe nga vendi i tyre.
    Krijimi i shtetit izraelit dhe situata e sotshme nė pėrgjithėsi nė Lindjen e Mesme ėshtė meritė vetėm e pėrpjekjeve tė Rothshildėve qė tė sigurojnė rrugė tė pėrhershme dhe tė sigurtė pėr nė Lindjen e Largėt. Tė gjitha pėrrallat se populli i zgjedhur prej Zotit duhet tė jetojė nė tokėn e premtuar janė vetėm mashtrime dhe arsyetime. Tė shpresojmė se gjendja e tendosur nė Lindjen e Afėrt nuk do tė sjellė njė Luftė tė Tretė Botėrore.
    Rothshildėt kurrė nuk kanė menduar diēka tė dobishme pėr njerėzinė, asnjėherė nuk kanė krijuar ndonjė industri sikur Fordi dhe shumė tė tjera, ku njerėzit do tė punėsoheshin. Ata qė nga nisma kanė filluar tė punojnė me kapitalin e huaj kolosal dhe tė gjitha dobitė i kanė mbajtur vetėm pėr vete.
    Pas gjithė vėshtirėsive dhe fatkeqėsive botėrore fshihen poshtėrsitė dhe mashtrimet e Rothshildėve.

  8. #8
    V per Vendeta Maska e ORIONI
    Anėtarėsuar
    10-12-2003
    Vendndodhja
    Shkup-Prishtine-Ulqin-Tirane-Cameri
    Postime
    919
    Kreu i pestė REVOLUCIONI FRANCEZ

    “Revolucioni francez… ka qenė burimi dhe fillimi i tė gjitha koncepteve tė tashme komuniste, anarkiste dhe socialiste”.
    (Princ Kropotkini)
    Historia na rrėfen pėr ngjarje tė rėndėsishme qė ka pėrjetuar bota, ashtu siē kanė ardhur ashtu edhe kanė kaluar, janė fshirė nga kujtesa e njerėzve, pavarėsisht sa kanė qenė tė rėndėsishme nė moment dhe ēfarė gjurmėsh kanė lėnė nė historinė e njerėzimit. Pavarėsiht nga miliona viktima qė kanė marrė luftėrat e panumėrta, ato pothuajse janė harruar.
    Nė vitin 1789 filloi revolucioni i madh francez - njė ngjarje e cila bile edhe pas qetėsimit nuk e humbi fuqinė e vet. Njė ngjarje e cila nė njė shkallė tė lartė e ndryshoi konceptimin njerėzor dhe atij i imponoi njė model tė ri tė pėrhershėm tė konceptimit dhe sjelljes. Pėr herė tė parė nė botė revolucioni francez i prezentoi nė praktikė tė tre ideologjitė - ideologjinė komuniste, anarkiste dhe socialiste.
    Plot 200 vjet prej atėherė ithtarėt e kėsaj ideologjie nuk e ndėrprenė luftėn pėr realizimin e ideve tė tyre. Nė vitin 1917 shpėrtheu revolucioni bolshevik nė Rusi dhe mė vonė shumė shtete tjera mė tė vogla e ndoqėn shembullin e saj, me shpresė se do tė vėnė njė rregull mė tė drejtė nė jetėn e njerėzve.
    Shumė njerėz tė cilėt drejtėpėrsėdrejti morėn pjesė nė revolucion ishin plotėsisht tė bindur se luftonin pėr drejtėsinė dhe barazinė e shenjtė.
    Tė dhėnat historike pėr revolucionin francez janė shumė kontestuese. Tė dhėnat e drejtpėrdrejta pas revolucionit kanė ardhur prej burimeve tė ndryshme: rojalistėt, zhirondistėt, dantonistėt, robespieristėt dhe politikanėt e tjerė tė cilėt nė mėnyrė tė flaktė i kanė pėrkrahur bindjet e tyre politike duke injoruar faktet e vėrteta historike. Askush nuk i pėrshkruan pasojat e kėtij eksperimenti nga kėndvėshtrimi i popullit. Tė gjithė e qortuan masėn e gjerė popullore pėr sjelljet e egra dhe krimet e padėgjuara qė i kishte bėrė gjatė kohės sė revolucionit, e askush nuk i akuzoi ata qė forcėn dhe pushtetin ia lanė nė duar masės, gjė qė natyrisht tė ēon nė tirani mė tė tmerrshme edhe se despotizmi mė i madh.
    Autorėt dhe historianėt bashkėkohorė nga dėshira qė t’i lartėsojnė heronjtė e tyre i arsyetojnė duke ia hudhur tėrė pėrgjegjėsinė popullit, i cili nė realitet ka marrė pjesė aktive vetėm nė ditėt e revolucionit. Megjithatė, kėtė e kanė pėrgatitur dhe e kanė udhėhequr ata tė cilėt e kanė shtypur popullin dhe kundėr tė cilėve populli ka menduar se lufton. Komplot i padėgjuar.
    Qė nga fillimi e deri nė fund, duke i studiuar tė gjitha epizodet e revolucionit veē e veē; qė nga rrethimi i Bastilies e deri nė kolegjin e shtatorėshit dhe nė fund - mbretėrinė e terrorit, shumė qartė duket absolutisht e njėjta mėnyrė e veprimit, qėllimet, plani dhe parallogaria e njėfarė organizate udhėheqėsit e sė cilės mbeten tė fshehur.
    Dėshmitarė tė paanueshėm tė tė gjitha ngjarjeve gjatė kohės sė revolucionit kanė qenė shkrimtari Klod Fransoa Bolo dhe Feliks Montzhoa.
    Argumentet qė i sjell Montzhoa nė veprėn e tij meritojnė tė pranohen si mė tė saktė pėr disa shkaqe. Ai ka qenė rojalist, gjė tė cilėn e deklaron edhe vetė, por edhe pėrkundėr kėsaj ai sjellė fakte tė cilat i paraqesin rojalistėt nė aktivitetin e tyre tė fshehtė dhe tė pandershėm. E dyta, pėr dallim nga shumė autorė dhe historianė tjerė bashkėkohorė ai nuk u frikėsua ta nėnshkruaj edhe botimin.
    F. Bolo, po ashtu ka qenė rojalist, e ka shkruar „Historinė e revolucionit francez”, nė gjashtė vėllime, e cila u pranua prej tė gjithė historianėve si vepėr mė kompetente pėr revolucionin francez.
    Padyshim filozofėt kanė lozur rol tė rėndėsishėm nė pėrgatitjen e revolucionit. Idetė dhe parashikimet e tyre kanė ndikuar drejtpėrdrejtė nė aristokratinė dhe borgjezinė e arsimuar. Fshatarėsia pak ėshtė interesuar pėr ide tė reja dhe filozofi. Ato kryesisht janė interesuar pėr tokėn, tė korrurat dhe tatimet, tė cilat ngandonjėherė i kanė tretur dhe i kanė ngrėnė tė gjitha tė ardhurat.
    ثshtė me rėndėsi tė pėrmendim se nė atė kohė fushat franceze kanė qenė ndėr fushat mė frytdhėnėse dhe mė mirė tė kultivuara nė Evropė. Fshatarėsia dhe popullata nė pėrgjithėsi kanė jetuar mirė dhe janė dukur tė lumtur. Tė kėtilla kanė qenė konstatimet e shumė vizitorėve tė huaj
    qė qėndronin nė atė kohė nė Francė. Nė tė gjitha vendet fqinje tė Francės, popullata dukej shumė mė e varfėr dhe mė e shtypur.
    Njė rrethanė tjetėr thelbėsore i ka ndihmuar popullit qė tė ketė njė shikim mė optimist nė jetė. Kjo ka qenė reforma qė bėri Luj XVI menjėherė pas ardhjes sė tij nė fron. Ai bėri pėrpjekje serioze qė t’i mėnjanojė shkaqet e vuajtjeve popullore. Propozoi tregtinė e lirė me drith pa kurrfarė tatimesh. Nė vitin 1779 e anuloi ēdo robėrim nė kufijtė e vendit tė vet, njė vit mė vonė i ndaloi torrturimet dhe e lejoi praktikimin e religjioneve tjera (deri nė atė moment ka qenė i lejuar vetėm katolicizmi). Nė vitin 1787 propozoi ndryshimin e ligjit pėr punėn e shėrbimeve - pėr pranimin e barabartė nė punė tė gjithė ithtarėve pa marrė parasysh rangun e tyre. I zvogloi disa herė harxhimet e veta dhe ato pėr pėrmbajtjen e oborrit mbretėror. Nė vitin 1788 bėri reforma tė mėdha humane nė spitale dhe nė burgje.
    Tė gjitha kėta reforma dhe propozime tė Luj XVI nuk iu pėlqyen monopolistėve dhe parlamentit, tė cilėt morėn pjesė aktive nė lėvizjen revolucionare.
    Populli e kishte shumė tė qartė se kush i mbronte interesat e tij dhe ai njėzėrit shprehu dashuri dhe lojalitet ndaj Luj XVI, pėrkundėr pakėnaqėsisė sė madhe tė parlamentit, i cili pėrbėhej vetėm prej fisnikėve, priftėrinjve dhe personaliteteve tė privilegjuar tė cilėt populli i urrente. Shembulli i mbretit e pėrgatiti dhe e mprehu mendimin popullor pėr reforma dhe pėr ndėrrimin e qeverisė, ndėrsa njėkohėsisht shprehej konsideratė ndaj religjionit, besnikėri ndaj mbretit dhe dėshirė pėr rend dhe ligjshmėri.
    ثshtė plotėsisht e natyrshme qė nė njė gjendje tė kėtillė tė zhvillimit tė punėve, fisnikėt e frikėsuar duhej tė ndėrmerrnin diē radikale qė do t’ua pastronte rrugėt. Ky ishte „Revolucioni francez” i cili nuk ka qenė vepėr e popullit francez, por e shtypėsve tė tij.
    Njėri prej nismėtarėve kryesor tė revolucionit ka qenė markizi orleanian Luj Filipi, kushėri i largėt i Luj XVI. Markizi - shumė i pasur, ekscentrist dhe bonvivant - ka qenė shumė i njohur nė mesin e popullatės sė thjeshtė. Ai nuk ka pasur kurrfarė aspirata ndaj fronit, gjė tė cilėn edhe vetė e ka deklaruar. Froni nuk ka mund t’i sjellė as mė tepėr pasuri e as mė tepėr kėnaqėsi. Ai ka ushqyer urrejtje tė papėrshkruar posaēėrisht ndaj mbretėreshės Maria Antoaneta dhe diē mė pak ndaj mbretit. Ndjehej shumė i fyer pėr shkak se Maria Antoaneta nuk e lejoi vajzėn tė martohej pėr markizin angolemian, kurse me mbretin ishte hidhėruar - pėr shkak se ai nuk e caktoi admiral kryesor tė marinės.
    Mė vonė, dy vjet para revolucionit, mbreti iu caktoi tatime tė reja klasave tė privilegjuara tė cilat markizi orleanian i shpalli tė paligjshme. Pėr padėgjueshmėrinė e kėtillė mbreti e dėrgoi nė internim nė mallin e tij personal. Luj Filipi shfrytėzoi mjete tė ndryshme pėr ta shprehur urrejtjen e tij. Pėrfitoi pėr komplotin e tij njėrin nga oratorėt mė tė talentuar - Mirabon, pa ndihmėn e tė cilėt nuk dihej se a do t’ia arrinte qėllimit. Mirabo - siē dikleroi vetė, kishte qenė avanturist i lindur. Me ndihmėn e Mirabos dhe tė Paklos spanjol, markizi orleanian krijoi njė rrjetė tė gjerė tė agjentėve, tė cilėt arritėn t’i orientojnė masat popullore kundėr qeverisė sė vjetėr dhe oborrit mbretėror. Pika kulminante arrihet nė vitin 1789 me krijimin e urisė artificiale prej agjentėve tė markizit. Krijohet njė gjėndje abnormale: monopolistėt ishin nė lidhje me njerėzit tė cilėt e kishin organizuar dhe e nxitnin zemėrimin popullor kundėr vetė monopolistėve - udhėheqėsve tė komplotit orleanian.
    ثshtė e njohur se pothuajse tė gjithė organizatorėt e revolucionit kanė qenė rojalistė, nė pėrjashtim vetėm tė Lafajetit.
    Paraqiten edhe faktorė tjerė minues dhe dinakė qė dalin prej organizatave tė fshehta si masonėt, Iluminatėt etj., qėllimi kryesor i tė cilėve ka qenė zhdukja e tė gjitha religjioneve dhe qeverive nė Evropė.
    Robespieri propagandonte dhe iu premtonte punėtorėve njė epokė tė re. „اdo gjė do tė ndryshon, zotėrinjtė do tė bėhen shėrbėtorė - tash e keni radhėn t’ju shėrbejnė”. Kuptohet kjo ndikoi nė popull dhe ai ishte i gatshėm pėr njė ndryshim tė tillė.
    Prusia ka lozur njė rol mjaft tė rėndėsishėm nė kaosin dhe anarkinė qė u paraqit nė Francė. Fridrih Pruski e harxhoi tėrė pasurinė e tij pėr ta diskredituar Maria Antoanetėn nė Francė, me
    qėllim qė ta prishė lidhjen dhe aleancėn midis Francės dhe Perandorisė Austriake - tė dy rivalėt e Prusisė. Maria Antoaneta haptazi e pėrmbante vendlindjen, Austrinė, e urrente Prusinė dhe me gjithė zemėr orvatej t’i ruajė marrėdhėniet miqėsore midis vendlindjes sė vet dhe asaj tė bashkėshortit - Francės. Nė atė kohė Franca me tė vėrtetė kishte nevojė pėr miqėsinė e Austrisė sė Madhe. Por, populli dhe masat mbeten tė tilla - po qe se mashtrohen njėherė, asgjė mė nuk mund t’i ndalė.
    Literatura e begatshme, pamfletet dhe publikimet e ndryshme kundėr mbretėreshės tė shpėrndara nga i deleguari prusiak kanė lozur rolin e vet dhe i kanė orientuar masat kundėr tė ashtuquajturės „austriake”, duke mos shikuar interesat e vet dhe ato tė Francės. Momentalisht ekzistojnė dokumente dhe korrespodenca diplomatike nė arkivat e Berlinit, Drezdenit, Gjenevės dhe tė vendeve tjera qė argumentojnė aktivitetin minues prusiak pėr zhdukjen e mbretėreshės franceze.
    Gjermanėt e kanė ndihmuar revolucionin nė aspektin politik tė diktuar prej vetė Fridrikut tė Madh dhe nė aspektin filozofik tė sugjeruar prej hebreut Vajshop.
    Anglia, e cila nuk mund ta harronte intervenimin francez nė favor tė Amerikės, po ashtu ka lozur njė rol tė rėndėsishėm me intrigat e saj nė rrėzimin e qeverisė franceze.
    Rruga kronologjike e ngjarjeve nė Francė ka qenė siē vijon: nė vitin 1778 Rothshildi me ndėrmjetėsimin e agjentit tė tij Vajshopit e urdhėroi lozhėn masone nė Francė „Grand Orient” qė tė bėhet gati pėr kryengritje. Kjo pėrgatitej qė tė lirohej froni, tė zhdukej besimi krishter dhe tė provokohej Evropa pėr ta sulmuar Francėn, gjė qė do t’ia mundėsonte Rothshildit qė t’i financojė tė gjitha grupacionet dhe shtetet pjesėmarrėse nė luftė. Ky ka qenė arsyetim i vetėm pėr krijimin e aq shumė organizatave qė morėn pjesė nė revolucion: disa grupacione rojaliste, orleaniane, zhirondiste, jakobine, montanjare, dantoniste, sankilote etj.
    Nė vitin 1789, kur filloi revolucioni, pėr herė tė parė nė Paris u ngrit flamuri i kuq i cili nuk nėnkuptonte asgjė tjetėr pėrveē emrit Rothshild, Roth-i kuq, shild-flamur. Prej atėherė e deri mė sot tė gjithė majtistėt dhe revolucionet e qeveritė komuniste e kanė pranuar pėr simbol tė vetin flamurin e kuq. اfarė pėrfundimi mund tė sjellim nė lidhje me kėtė ēėshtje? Kush i financon, i pėrmban dhe i drejton ata tė cilėt pėrulen para emrit tė tij? Nė fund tė Luftės sė Dytė Botėrore nė muajin shtator i kam parė duke i pushkatuar ushtarėt tė cilėt nuk pranonin tė venin shiritin e kuq nė shapka dhe nė duar.
    Republikėn nė Francė e ka shpallur Parlamenti mbretėror, e jo ndonjėra prej frakcioneve tė lartėpėrmendura.
    Sa mė shumė qė lexojmė dhe thellohemi nė revolucionin francez, aq mė enigmatik po bėhet ai pėr ne.
    Pėrse Franca u dasht tė paguajė miliarda frangė qė t’i blejė reformat tė cilat Luj XVI i propozoi falas? Pėrse Konventi derdhi aq shumė gjak?
    Pavarėsisht nga pohimet e shumė historianėve se shkaktarė tė kėsaj mizorie kanė qenė urrejta dhe hakmarrja e popullit kundėr klasės sunduese, nuk pėrkon me tė vėrtetėn, sepse prej tė gjithė tė gjykuarve dhe tė likuiduarve vetėm 5 pėrqind aristokratė janė ekzekutuar. Cilėt kanė qenė ata tjerėt 95 pėrqind qė janė ekzekutuar? Natyrisht, populli.
    Pėrse revolucionin francez tė cilin e bėri populli dhe e realizoi populli, pikėrisht populli e urren? „I tėrė populli francez ėshtė kundėr nesh”, deklaroi Rebespieri para jakobinėve. Kjo ndodh kėshtu, sepse revolucionin francez dhe tė gjitha revolucionet tjera deri mė sot i ka organizuar njė grup i vogėl ultrakapitalistėsh tė cilėt nuk kanė asgjė tė pėrbashkėt me popullin, por ata vetėm i mbledhin frytet e mundit tė tij.
    Qindra historianė kanė shkruar pėr revolucionin francez, por shumica e tyre kanė qenė tė „verbėr”, siē i quan gjeneral اerep Spiridoviqi. Shumicėn e tyre e ka zgjedhė dhe e ka paguar ky supergrup i vogėl qė ta shkruajnė atė qė iu diktohej, e jo vetė tė vėrtetėn. Historianėt tjerė, nga ana tjetėr, duke i nxjerrė tė dhėnat dhe informatat prej kėtyre agjentėve tė paguar bėhen realizues tė pafajshėm tė njė historie tė falsikuar.
    ثshtė me rėndėsi tė pėrmendet se asnjėri prej kėtyre historianėve nuk e sheh dorėn e fshehur tė kėtyre kapitalistėve keqbėrės, nė pėrjashtim vetėm tė historianes sė talentuar angleze Nesta Vebster.
    Do tė ishte mė e drejtė qė tė gjitha revolucionet, ai francez, gjerman, bolshevik etj. tė thirren me emrin e tyre tė vėrtetė - revolucione kapitaliste.
    Shihet qartė se nė tė gjitha revolucionet deri mė tash liria ėshtė flijuar nė emėr tė barazisė e cila askund nuk ekziston si realitet por vetėm si utopi.
    Nė Francė mbretin e kanė ndėrruar me pushtetin e pakufishėm tė Konventit i cili nga ana tjetėr i kryen nė pėrpikshmėri urdhėrat e zotriut tė vet absolut - kapitalit.
    Njėsoj sikur kryengritja amerikane, ashtu edhe revolucioni francez i kanė mundėsuar Rothshildit qė ta vė bazėn e njė pasurie tė ardhshme kolosale. Si nė Amerikė, ashtu edhe nė Francė, Rothshildi i ka financuar tė dy vendet ku ėshtė derdhur gjak. Nė Amerikė - Veriun dhe Jugun, kurse nė Evropė, agjentėt e vet nė Francė dhe nė tė njėjtėn kohė prej jasht Anglinė dhe Prusinė, tė cilat tentonin ta zhdukin Francėn. Vetė Robespieri nė fjalimin e tij tė fundit dyorėsh, mė 26 korrik tė vitit 1794, ka zbuluar se revolucionin francez, si dhe tė gjithė tė tjerėt, nuk e kanė udhėhequr francezėt, por agjentėt e huaj. „Unė nuk kam kurrfarė besimi nė kėta njerėz tė huaj tė cilėt fytyrat i kanė tė mbuluara me maska patriotėsh dhe tė cilėt mundohen qė tė tregohen republikanė mė tė mėdhenj se sa jemi ne… Kėta agjentė tė fuqive tė huaja duhet tė zhduken”. Kėtė „rrėfim tė pakuptimtė” tė tij, Robespieri e ka paguar me kokė. Le tė dihet se ky i ka njohur deridiku zotėrinjtė e vet tė ngritur deri nė atė lartėsi. Dhe nė momentin e lavdisė ai vendosi qė tė tėrhiqet nga tutoria e tyre, por nuk mundi ta vlerėsojė forcėn e atyre qė mori guxim t’i akuzojė. Tė njėjtin „gabim” e bėnė Napoleoni, Hitleri, Lenini, Stalini dhe shumė tė tjerė tė cilėt nuk morėn mėsim nga tragjedia e Rebespierit.
    Rendi kronologjik i ngjarjeve ėshtė siē vijon:
    Nė vitin 1789 nė Paris kanė ekzistuar dy probleme tė mėdha: paniku se iu kėrcėnohej rreziku nga uria dhe ardhja e njerėzve tė huaj misteriozė. Kėta njerėz tė huaj nuk ishin as fshatarė e as punėtorė. Ata i takonin njė kategorie tjetėr - kategorisė sė banditėve. Pas urdhėrit tė zotėrinjve tė tyre ata duhej t’i ndėrrojnė teshat, maniret dhe sjelljet deri nė atė shkallė sa qė tė mbjellin frikė nė mesin e banorėve tė Parisit. Ata kanė folur nė gjuhėn e huaj. Disa historianė i kanė pėrshkruar si banditė nga Franca Jugore dhe Italia, kurse tė tjerėt pohojnė se kanė qenė marsejanė. Pavarėsisht se prej nga kanė qenė, sipas fizionomisė iu kanė pėrngjarė grabitėsve dhe gjakpirėsve. Kėta renegatė me qėllim i kanė sjellė nė Paris udhėheqėsit e revolucionit tė cilėt i kanė paguar 12 franga nė ditė dhe i kanė pėrgatitur pėr goditjen paraprake. Kjo ėshtė plotėsisht nė kundėrshtim me pohimet e shumė historianėve tė cilėt thonė se revolucionin e ka bėrė spontanisht populli kryengritės. Pas gjithė kėsaj duket konspiracion shumė i mirė.
    Nė vitin 1789, nė qershor, Kuvendi Nacional u nda nė dy blloqe kundėrshtare. Revolucionarė, tė cilėt dėshironin reforma, dhe reaksionarė, tė cilėt iu kundėrviheshin atyre. Sipas disa shkrimtarėve revolucionarė pengesė kryesore pėr proektimin e kushtetutės kanė qenė aristokratėt dhe priftėrinjtė tė cilėt nuk kanė dashur tė privohen nga privilegjet e tyre. Nė realitet, nė Kuvendin Nacional rol mė tė madh kanė lozur pėrfaqėsuesit e markizit orleanian dhe disa fisnikė tė tjerė, miq tė markizit, si dhe njė fraksion, shumica e advokatėve, tė udhėhequr prej Robespierit.
    Pėrderisa markizi orleanian ka luftuar pėr ndėrrimin e njėrės dinasti me tjetrėn, Robespieri ka qenė pėr zhdukjen e saj. Qė tė dy fraksionet kanė qenė kundėr dėshirės sė popullit - monarkisė kushtetutare. Populli francez shekuj me radhė ishte mėsuar me institutin mbretėror, nuk mund ta mendonte Francėn pa mbret ose mbretin ta zėvendėsonte me diē tė re pėr ta - me republikė. Sipas kėsaj ata nė fytyrėn e Luj XVI shihnin njėfarė patroni i cili gradualisht dhe vazhdimisht ua merrte tė drejtat fisnikėve nė llogari tė popullit.
    Njė parti e re u formua rreth gjykatėsit Zhan Zhozef Munieut, e cila u quajt partia rojaldemokrate, e mė vonė kushtetutare. Ajo shumė shpejt i fitoi zemrat e njerėzve, sepse me tė gjitha forcat punoi nė ndryshimet sociale dhe pėr tė drejtat e popullit.
    Vetė mbreti u paraqit para Kuvendit Nacional dhe propozoi ndryshime drastike tė ligjit qė ishin vetėm nė favor tė popullit: barabarėsi nė caktimin e tatimeve, menjanimin e privilegjeve nė para tė fisnikėve dhe priftėrinjve, heqjen e tatimit tė mallit dhe tė tė ardhurave tė pėrgjithshme qė mblidheshin vetėm prej njerėzve tė paprivilegjuar, heqjen e punės pa pagesė tė fshatarėve nė raport me zotrinjtė e tyre - fisnikėt, heqjen e tatimit tė krypės, lirimin e shtypit dhe shumė ndryshime tjera - tė gjitha kėto nė favor tė popullit.
    Mbreti para Kuvendit deklaroi kėshtu: „Zotėrinj, ju e dėgjuat kėtė qė unė e propozoj, ky ėshtė rezultat i prirjes dhe qėllimit tim… po qe se nuk do tė mė pėrkrahni nė realizimin e kėsaj vepre tė madhe unė do tė vazhdoj pa ju dhe vetė do ta marr rolin e pėrfaqėsuesit tė vėrtetė tė popullit”. Me fjalė tjera, po qe se Kuvendi nuk i pėrkrahte reformat, ai do ta shpėrndante atė dhe me dekret mbretėror do t’i shpallte reformat e reja. Propozimi i mbretit i shqetėsoi tė gjitha fraksionet nė Kuvend. Orleanianėt, aristokratėt dhe priftėrinjtė i humbnin privilegjet e tyre. Republikanėt e lėshuan mundėsinė qė tė luftonin nė emėr tė popullit, pasi qė mbreti ua ofroi tė gjitha ato qė ishin tė domosdoshme dhe u paraqit, nė kėtė rast, si pėrfaqėsues dhe mbrojtės i tyre.
    Po qe se kėto propozime tė mbretit do t’i pėrkrahte Kuvendi, do tė thotė se monarkia kushtetutare do tė vendosej nė mėnyrė tė qetė, mirėpo njė gjė e kėtillė ishte e papranueshme pėr tė gjitha fraksionet. Nė vend qė tė gjehej njė zgjidhje e qetė dhe e vėrtetė pėr krizėn ekzistuese, siē propozoi mbreti, filluan skena tė dhunshme tė cilat shkaktuan ngjarjet drastike qė pasuan mė vonė. Ky ishte momenti qė mbreti ta marrė nisiativėn nė duart e veta. Ai e kishte me vete ushtrinė dhe popullin. Atij i mungonin ministra dhe kėshilltarė tė urtė. Shumica e historianėve e akuzojnė se ka qenė i dekorajuar dhe i pavendosur. Mendoj se nuk ėshtė e drejtė qė ta akuzojmė pėr pavendosshmėri, sepse reformat qė i propozoi e demantojnė kėtė. Gabim i vetėm i tij ka qenė dashuria e madhe qė ka ushqyer ndaj popullit tė cilėn nuk ka dashur ta cungojė. Po qe se ai do tė mund t’i parashihte viktimat e revolucionit, nuk do tė kishte revolucion.
    Vendimin i mbretit pėr ndėrrimin e ministrave tė tij e posaēėrisht tė demagogut Neker, fraksionet e nė veēanti orleanianėt e shfrytėzuan si pretekst pėr t’i nxitur masat e gjera popullore pėr maltretime tė reja. U vendosėn foltore tė gatshme nė tė gjitha lagjet e Parisit qė t’ia tėrheqin vėrejtjen popullatės pėr rrezikun e madh qė i kanosej nga ushtria mbretėrore, e cila pėrgatitej qė ta zhdukė popullatėn parisiene. Tė njėjtit oratorė i thirrnin njerėzit qė tė armatoseshin me ēka tė munden dhe tė pėrgatiteshin pėr tu ballafaquar me armikun - „armatėn” - pretekst djallėzor me anė tė tė cilit e realizuan planin dhe rolin e tyre.
    Nė tė njėjtėn kohė uria e krijuar artificiale nė Paris u rrit. Njerėzit e markizit orleanian dhe tė interesuarit tjerė me tė madhe blenin drithėra dhe i depononin nė vende tė fshehta jasht Parisit.
    Mė 12 korrik u pėrhap lajmi se nė Versaj janė vrarė tė deleguarit e Kuvendit, kurse markizi orleanian ėshtė mbyllur nė Bastilje dhe ėshtė gjykuar me vdekje dhe se ushtria e mbretit marshon drejt Parisit qė popullatėn e tij t’ia shtrojė thertores.
    Popullatėn e kapi paniku. Veēanėrisht lagjet Sen Antoani dhe Sen Misheli, me banorė jo shumė ta lėvduar, ku ishin vendosur tė huajt nga Jugu, filluan tė armatosen kush me ēka mundej - me thika, sopata, kazma, kacia dhe tėrfurq. Banditėt filluan ta plaēkitin dhe ta shkretojnė qytetin. Duqanet u thyen dhe u grabitėn. Kjo e mashtroi edhe njė pjesė tė banorėve tė uritur tė kėtyre lagjeve, kėshtu qė u tubua njė masė e vrenjtur prej rreth 35-40 mijė vetėsh. Nė njė skenė tė tillė tė pėrgatitur u paraqit njė orator i talentuar rrugėsh, Zhorzh Zhak Dantoni, advokat i ri, i pėrmendur sipas fjalimeve tė tij revolucionare me ēka i tėrhiqte masat. Ai ishte ylli mė i ri i markizit orleanian dhe punonte pėr tė.
    Mė 14 korrik, nė orėt e hershme tė mėngjesit, kėmbanat e kishave filluan tė bien gjatė dhe me kushtrim. Oratorėt tashmė ishin nė vendet e tyre nė udhėkryqet e Parisit, thirrnin tė zemėruar: „Kapni armėt! Mos humbni kohė. Ushtria mbretėrore pas pak kohėsh do tė hyjė nė qytet. Shpejt tė nisemi drejt Bastiljes, ta marrim, ta lirojmė markizin dhe tė armatosemi me armėt e deponuara!” Marsejanėt dhe tė gjithė ata qė ishin sjellė nga Jugu i pėrkrahnin thirrjet e oratorėve, kurse banorėt e frikėsuar tė kėtyre lagjeve i ndiqnin ata. Shumė lehtė u krijua panikė, por jo te tė gjithė parisienėt. Shumica e tyre u mbyllėn me familjet e veta nėpėr shtėpi, prej ku i ndiqnin
    ngjarjet. Kjo masė e shqetėsuar, nė krye me bandat e pirė, u nis nė drejtim tė Bastiljes. Askush nuk e dinte se ē’prezenton ajo, pėrvėē asaj qė kishin dėgjuar prej legjendave.
    Nė fantazmėn e njerėzve Bastilja ishte diē shumė sekrete dhe e tmerrshme. Sipas asaj qė tregonin agjituesit, bodrumet e Bastiljes ishin pėrplot me hardhuca, marimanga dhe minj tė mėdhenj, shumė vjetė aty vuajtėn tė burgosurit politikė tė lidhur me pranga. Aty kishte edhe dhoma tė veēanta pėr torrturime, kurse tė tjerat - pėrplot me eshtra.
    Nė realitet Bastilja nuk ka qenė aspak ashtu siē e parafytyronte masa e shqetėsuar. Menjėherė pas ardhjes sė Luj XVI kjo fortifikatė e vjetėr krejtėsisht u rirregullua nga brenda. Tė gjitha dhomat i rregulluan me dritare, ndėrsa nė ēdonjėrėn prej tyre vunė koftor ose kaminė pėr nxemje, si dhe mobilje tjera.
    Tė burgosurve u ishte lejuar tė lexojnė libra, t’u bien instrumenteve tė ndryshme muzikore, tė vizatojnė etj. Ushqimi ishte i mirė dhe i mjaftueshėm. Por, mė me rėndėsi ishte se katėr vjet para momentit tė rrethimit tė Bastiljes askush nuk ishte burgosur nė tė. Hyrja nė tė qe fare e paqėllimtė, sepse mbreti kishte paraparė qė nė tė njėjtin vit ta rrėnojė kėtė pėrmendore tė ashtuquajtur tė despotizmit. Ai bile kishte hartuar edhe planin pėr njė shesh nė vend tė saj. Mirėpo, mė e ēuditshme ėshtė se si ka mund tė hyjė masa e armatosur nė njė fortifikatė tė tillė tė mbrojtur me 15 topa dhe shumė ushtarė?
    Udhėheqėsit e masės e kanė ditur se mbreti i ka dhėnė urdhėr ushtrisė qė assesi tė mos gjuajė nė ta dhe tė mos shkaktojė gjakderdhje. Drejtori De Lonej - oficer i lartė nga garda e vjetėr - shumė lehtė do tė ngadhnjente mbi ta nga kjo pozitė qė kishte vetėm t’u jepte urdhėr ushtarėve qė ta mbrojnė Bastiljen, por ai respektoi qė t’i dorėzojė ēelėsat e burgut me qėllim qė ta plotėsojė urdhėrin e komandantit suprem, mbretit, gjė qė e paguajti me jetė dhe kokėn e tij, tė ngulur nė hu, e bajtėn nėpėr rrugėt e Parisit.
    Tė gjithė ushtarėt, kur i dorėzuan armėt, u vranė nė mėnyrėn mė mizore. Vetėm njė pjesė e sigurimit, e pėrbėrė vetėm prej ushtarėve zvicranė, me komandantin e tyre zvicran, nuk u dorėzuan por dolėn nė vijėn e luftės dhe me gjuajtje tė kohė pas kohshme u tėrhoqėn dhe i shpėtuan kokat e tyre.
    Prej 800 mijė banorėve tė Parisit jo mė tepėr se 1 mijė kanė marrė pjesė nė rrethim. Dhe mė interesantė - kė ēlirojnė? Shtatė kriminelė tė burgosur, nė mesin e tė cilėve edhe njė kont, De Kolazhin, tė burgosur pėr kundėrvajtje tė rėnda. Despotizmi i zbatuar dhe mundimet e ashpra nė Bastilje kanė qenė vetėm trillime tė pėrcjella prej gjenerate nė gjeneratė.
    Natyra njerėzore parimisht ka prirje pėr senzacione. Popullata e Parisit nuk bie mė poshtė. Ajo ē’ngjau gjatė kohės sė rėnies dhe pas saj nė Bastilje jo vetėm qė e tronditi dhe e nevrikosi popullatėn, por edhe e frikėsoi. Kėta koka njerėzore qė barteshin tė ngulura nė hu dhe nė kazma, shumė kufoma tė varura nėpėr fenerėt e rrugėve flitnin se pritet diē mė e tmerrshme - anarkia.

  9. #9
    V per Vendeta Maska e ORIONI
    Anėtarėsuar
    10-12-2003
    Vendndodhja
    Shkup-Prishtine-Ulqin-Tirane-Cameri
    Postime
    919
    Marshimi drejt Versajit


    Organizatorėt e revolucionit nuk ishin tė kėnaqur prej ngjarjeve rreth Bastiljes, sepse pjesa mė e madhe e banorėve tė Parisit ishte e demoralizuar prej premtimeve boshe dhe e hidhėruar nė tėrbimet e paarsyetueshme. Mirabo dhe De Muleni nė fjalimet e tyre nė kuvendin nacional u munduan t’i arsyetojnė kėto barbari tė kryera dhe tė nxisin tjera tė reja.
    Organizatorėt kryesorė tė kėtyre trazirave dhe shkaktarėt e revolucionit merrnin pjesė nė kuvend dhe ishin prej shtresės sė advokatėve. Pėrderisa nė fillim rebelonte vetėm Parisi, tashmė atė e ndiqte e tėrė Franca. Letrat e tė deleguarve shpėrndahen nė mbarė Francėn me lajmin e tmerrshėm tė trilluar kinse banditėt nga Anglia dhe Austria vijnė pėr t’i vrarė banorėt. Popullatėn e kapi paniku dhe filloi tė armatoset kush me ēka mundte. Paniku natyrisht tė ēon nė anarki, e cila filloi shumė shpejt.
    Njė pjesė e banditėve tė paguar prej Marseji dhe prej Italie u dėrguan nėpėr provinca ku me forcė mundoheshin qė ta pėrfitojnė popullatėn e frikėsuar. Viktimė e tyre bien jo vetėm aristokratėt dhe priftėrinjtė, por edhe tė gjithė fshatarėt qė nuk iu bashkangjitėn djegieve dhe krimeve. Nė disa vende ka pasur raste tė ēuditshme. Pėr shembull, nė Burgundi e tėrė popullata
    fshatare dhe ajo qytetare u bashkua dhe i vrau tė gjithė banditėt e dėrguar kundėr tyre. Ata gjetėn te ta afishe tė botuara „Urdhėri i mbretit”, me tė cilin urdhėroheshin t’i djegin tė gjitha oborret e fisnikėve dhe monarkistėve, sepse e kishin monopolizuar jetėn dhe ishin fajtorė kryesorė tė urisė.
    Kjo ishte njė taktikė e pėrgatitur shumė mirė nga ana e revolucionarėve, sepse populli i besonte mbretit dhe ishte i njohur me pėrpjekjet e tij pėr ta kufizuar pushtetin e fisnikėve dhe tė priftėrinjve. Nė shumė vende nė provincė kishin filluar grabitjet dhe vrasjet nė emėr tė mbretit.
    E vėrtetė ishte se priftėrinjtė dhe bujarėt e eksploatonin popullatėn, por nga ana tjetėr, ata ishin lidhja e vetme ndėrmjet oborrit dhe popullit. Ndėrprerja e kėsaj lidhje hapi shtegun pėr krijimin e njė monarkie absolute. Pėr kėtė mendonin orleanianėt tė cilėt e donin vetėm njė sundues - mbretin, dhe njė popull pa kurrfarė mbrojtėsi. Duka orleanian luftonte me kėmbėngulje pėr zhdukjen e oborrit mbretėror, por pėr ruajtjen e monarkisė.
    Nga ana tjetėr republikanėt - vegla dhe pionė tė Rothshildit - i shfrytėzonin vėshtirėsitė dhe dobėsitė e tė gjitha fraksioneve pėr qėllimin e tyre tė fundit - krijimin e republikės.
    Tė gjitha reformat demokratike tė cilat mbreti vetė ia prezentoi Kuvendit nuk i pėlqyen kurnjėrit grupacion - bile as revolucionarėve, sepse popullit i jepeshin shumė tė drejta. Vetėm dy ditė pas propozimit tė kėsaj proekt-kushtetute demokratike - mė 30 gusht - revolucionarėt caktuan sasi tė parave pėr kokat e anėtarėve tė atyre fraksioneve demokratike mbretėrore tė cilėt i pėrkrahnin reformat. Disa prej tyre mbaheshin nė duar tė revolucionarėve dhe jeta e tyre ishte nė rrezik.
    Mbretoi deklaroi nė Kuvend se do tė vė veton po qe se nuk do tė pranohen reformat dhe tashmė Kuvendi me kėmbėngulėsi mundohej qė ta pengojė veton e mbretit. Pasi qė populli nuk e kishte tė qartė se ēka do tė thotė „veto”, agjituesit e revolucionarėve ua shpjegonin nėpėr rrugė me shembujt mė tė bukur: „A e dini se ēka do tė thotė veto? Tė shkoni nė shtėpi ku gruaja ua ka pėrgatitur darkėn, atėherė mbreti thotė „veto” dhe juve asgjė nuk u jepet pėr tė ngrėnė!” Tė tjerėt e shpjegonin kėshtu: „Tė privohet mbreti nga e drejta e vetos, do tė thotė t’i merret e drejta qė tė varė dhe vrasė sa tė dojė”. Shumė fshatarė dhe njerėz tė rėndomtė nga masa e pėrgjithshme mendonin se „veto” ėshtė ndonjė individ tė cilin e imagjinonin nė fantazmėn e tyre si diē shumė tė tmerrshme. Filluan gjithė e mė shpesh tė dėgjohen pytjet: „اka ka bėrė edhe mė ky banditi Veto?”
    Vetoja e kuptuar nė kėtė mėnyrė dhe mungesa e prodhimeve ushqimore u shfrytėzuan sėrish edhe pėr njė nga qėllimet e tyre tė errėta - pėr marshimin drejt Versajit, drejt pallatit mbretėror me tė vetmin qėllim qė kjo masė e shfrenueshme t’i likuidojė mbretėreshėn, Maria Antoanetėn, dhe mbretin. Mirėpo, edhe kėsaj radhe nuk patėn sukses, sepse Luj XVI me gjakftohtėsinė e tij i pėrfitoi zemrat e tyre dhe nė vend qė tė likuidohet, pėrshėndetet me pėrshėndetjen franceze: „Rroftė mbreti!” Edhe kėsaj here mbreti e ndaloi rojen qė tė gjuajė nė popull dhe tė shkaktojė gjakderdhje. Ai nuk e kuptoi se ky nuk ishte populli qė e donte, por njė turmė e korruptuar, burra e gra tė poshtėr nga paralagjja. Menjėherė pas kėsaj ngjarjeje u realizua anketa qeveritare.
    Komisioni u prezentua nė pallatin mbretėror dhe kėrkoi mendimin e mbretėreshės e cila pėrgjigjej vetėm me njė frazė e cila ka mbetur nė histori: „Tė gjitha i pashė, tė gjitha i dėgjova, tė gjitha i harrova”.
    Kjo ngjarje e re (Sulmi i Tilerisė) qė shpėrtheu nė vitin 1792, prej shumė historianėve pranohet si njė revolucion i veēantė.
    Grupacioni i mėparshėm i tubuar rreth markizit orleanian pothuajse u shkatėrrua. Markizi u internua. Ndihmėsi mė i madh i tij, Mirabo, e lėshoi. Njė grupacion i sapoformuar prej banditėve tė paguar u paraqit me emrin „Partia e Sabatit”; shumica e tyre ishin italianė. Ndėr to mė tė pėrmendurit ishin: Rotondo, Kavalanti dhe Malga, tė cilėt gjatė kėsaj periudhe tė revolucionit i hasė kudo ku ka pėrdhunime dhe gjakderdhje. Rotondo ėshtė ai i cili e ka pasur pėr detyrė ta vrasė Maria Antoanetėn gjatė shėtitjes sė saj tė zakonshme nėpėr parkun e pallatit. Kjo vrasje u pengua vetėm sipas njė rastėsie.
    Mbreti dhe familja e tij ende ndodheshin tė mbyllur nė Pallat. Nė njė situatė tė kėtillė parrugėdalje Luj XVI bėnte apel pėr intervenimin ndėrkombėtar dhe kėrkonte ndihmė prej mbretėrve tjerė.
    Perandori austriak Leopoldi II - i vėllai i Maria Antoanetės - nuk e kishte ndėrmend qė t’i ndihmojė motrės sė vet. Mbreti prusian Fridrih Vilhelmi II qysh mė parė udhėhiqte politikėn pėr dobėsimin dhe shkatėrrimin e Francės dhe pėr kėputjen e lidhjeve miqėsore dhe farefisnore ndėrmjet Francės dhe Austrisė, kėshtu qė edhe prej tij po ashtu nuk mund tė pritej ndihmė e sinqertė. I vetmi njeri i gatshėm qė t’u ndihmojė ishte mbreti suedez Gustavi III, i cili nuk kishte lidhje farefisnore me pallatin mbretėror francez.
    Apeli i Maria Antoanetės pėr tė intervenuar nga jashtė, jo vetėm qė nuk i ndihmoi pallatit mbretėror, por dha efekt tė kundėrt, edhe mė tepėr ia vėshtirėsoi situatėn. Tash bėhet edhe mė lehtė pėr nxitėsit e revolucionit qė ta mallkojnė pallatin e nė veēanti Maria Antoanetėn pėr kėrkesėn e saj pėr intervenim kundėr Francės.
    Prusia edhe mė tepėr e forcoi aktivitetin e vet tinzak nė Francė. Rothshildi, interesat e tė cilit nė kėtė moment pėrputheshin me perandorin prusiak, e dėrgoi bashkatdhetarin e vet, Efraimin nė Francė pėr veprimtari tinzake nė tė ardhmen. Efraimi tėrhoqi sasi tė mėdha parash prej bankave, organizoi dhe pėrkrahu likuidimin e pallatit mbretėror. Le tė mbahet mend se tė gjitha bankat atėherė, si dhe tash, janė nė funksion tė Rothshildit.
    Revolucionarėt filluan njė fushatė tė madhe kundėr Luj XVI. Haptazi e thirrnin „Derr i madh”, sarhosh e mashtrues dhe ēka jo tjetėr. Klubi i jakobinėve mundohej pėr detronimin e tij dhe pėr regjencėn e markizit orleanian.
    Njė incident tjetėr ndodhi me ushtrinė. Provokatorėt e gjuajtėn me gurėz dhe me qitje individuale, kėshtu qė ajo ua ktheu me zjarr dhe vrau 30-40 vetė prej turmės.
    Llafajeti, komandant kryesor i ushtrisė franceze, pėr ta ruajtur dinjitetin e ushtrisė, dha urdhėr qė tė hapet zjarr. Edhe pse ishte ithtar i republikės, Llafajeti nuk kishte asgjė tė pėrbashkėt me pallatin, akuzat i shkruheshin mbretit dhe kėtė rast e shfrytėzuan me urtėsi provokatorėt e masave pėr njė revolucion tė ri.
    Njerėzit e arsyeshėm, duke pasur pėrvojėn dhe kujtimet e revolucionit tė vitit 1789 dhe pasojat e tij: vrasje, mijėra familje tė uritura, papunėsimin etj., qėndruan anash dhe nuk morėn pjesė nė kėta aventura tė reja.
    Mė 14 qershor tė vitit 1791 nė Kuvendin kushtetues me pjesėmarrjen e Dantonit, Marės dhe Robespierit u sollėn ligje tė reja, me tė cilat u privua populli dhe punėtorėt prej shumė tė drejtave tė tyre: t’i zgjedhin kryetarėt, t’i mbrojnė interesat e tyre tė pėrbashkėta, tė sjellin vendime si dhe t’i kundėrshtojnė rrogat dhe dhuratat e caktuara. Si ta shpjegojmė faktin se ata tė cilėt kryenin ēdo gjė nė emėr tė popullit dhe pėr popull ende paarritur qėllimin e tyre pėrfundimtar - revolucionin dhe republikėn - tashmė ua merrnin edhe ato pak tė drejta qė u kishin mbetur punėtorėve. Mua nuk mė habit ajo qė e kam parė me sy dhe qė e kam pėrjetuar nė shpinėn time. Por, jam i sigurtė se pėr shumicėn e lexuesve do tė jetė e pabesueshme. Tė njėjtat ligje mė vonė nė kohėn e Robespierit janė zbatuar mė rreptė dhe mė ashpėr.
    Edhe pse kushtetuta e prezentuar mbretit nuk u pėrgjigjej dėshirave tė popullit, nėn presionin e Kuvendit ai u detyrua ta pranojė.
    Nė njė letėr dėrguar vėllait, Luj XVI i pėrshkruan mė hollėsisht shkaqet e pranimit tė Kushtetutės, e cila nuk i pėlqeu. Ai shkruan kėshtu:
    “Shteti francez ndodhet para shkatėrrimit tė tėrėsishėm qė do tė fillojė nė momentin kur dikush do tė lejojė tė sillen barėra tė forta dhe tė padurueshme. Shkaku kryesor i pakėndshmėrisė sė tyre ėshtė era e keqe dhe disponimi i partive tė cilat e ndajnė dhe dezorganizojnė pushtetin. Ka vetėm dy alternativa qė mund ta vendosin autoritetin e pushtetit - bashkimi ose fuqia. Fuqia mund tė shfrytėzohet vetėm nga ushtria e huaj dhe kjo nėnkupton luftėn. A mundet, vallė, mbreti t’i lejojė vetes tė bėjė luftė me shtetin e vet? A nuk do tė jetė bari mė i keq se sėmundja? Unė e lė kėtė ide dhe e pranoj tjetrėn, tė vetmen - Kushtetutėn.
    Ia lė popullit qė me kalimin e kohės vetė t’i njohė dhe t’i kuptojė shkaqet e pakėndshmėrive tė tyre. Mendoj se me pranimin e Kushtetutės do tė kontribuoj qė tė vehet njė rregull mė i mirė nė Francė se sa me rrefuzimin e saj”.
    Nga kjo letėr shihet se mbreti ishte shumė i sinqertė dhe lojal ndaj popullit.
    Menjėherė pas pranimit tė Kushtetutės, Luj XVI i shkruajti perandorit austriak dhe kėrkoi prej tij qė tė pėrmbahet nga ēfarėdo intervenimi qoftė, si dhe tė mos pėrzihej nė punėt e brendshme tė Francės. Nė njė situatė tė kėtillė duhej tė fillonte paqe, jo vetėm jashtė, por edhe brenda nė vend.
    Pranimi i kushtetutės nga ana e mbretit shkaktoi entuziazėm tė papėrshkrueshėm popullor. Marrėveshja midis mbretit dhe Kuvendit nėnkuptonte paqe; shteti mund tė fillonte tė funksionojė normalisht, ashtu si edhe mė parė.
    Populli i kuptonte kompromisin dhe flijimin e mbretit me pranimin e Kushtetutės dhe familja mbretėrore u bė mė e dashur dhe mė e njohur se kushdo qoftė tjetėr.
    Konspiracionit, qė tashmė e udhėhiqte klubi i jakobinėve, me nė krye Robespierin, nuk i konvenonte gjendja e krijuar. Ata aspak nuk kishin paraparė se mbreti do ta pranojė Kushtetutėn dhe sėrish do tė vazhdojė tė qėndrojė nė fron.
    Ithtarėt e besueshėm tė themeluesit tė tyre, jezuitit Iluminatėt - pion i Rothshildit, ishin pėr rrėzimin e mbretit. Ata pa marrė parasysh manevrimet qė do tė shfrytėzonin, duhej patjetėr t’ia arrinin qėllimit.
    Idetė dhe metodat e revolucionarėve francezė tė klubit tė jakobinėve nuk dalloheshin aspak prej atyre tė gjermanėve, do tė thotė ata ishin nė gjendje tė kryejnė mizori dhe t’ia pėrshkruajnė armikut. Pėr shembull, ata gjatė kohės sė planifikimit pėr ta sulmuar mbretin pėrhapnin lajmin se mbreti po pėrgatitė therje tmerruese pėr popullin.
    Deputetėve tė zgjedhur tė popullit nė vitin 1789 tashmė me Kushtetutėn e re iu kaloi mandati dhe nė vend tė tyre u caktuan tė tjerė - tė gjithė pjesėtarė tė klubit tė jakobinėve. Popullatėn franceze nė Kuvendin ligjdhėnės tashmė e prezentonin vetėm agjituesit e deridjeshėm dhe njerėzit e jakobinėve.
    Nė vitin 1792 me kėta ide dhe aspirata mė kontradiktore, Franca vlonte dhe nuk paralajmėronte diē tė bukur. Mirabo paralajmėronte: „Liria e jonė mund tė sigurohet vetėm nėse shtrati e saj bėhet prej shtrojės sė trupave”.
    Udhėheqėsit e revolucionit francez i kanė shėrbyer plotėsisht kauzės ruse pėr drejtimin e Evropės. Bile edhe orleanianėt iu janė nėnshtruar urdhėrave tė kėsaj fuqie tė madhe prej Frankfurti.
    U paraqitėn edhe tė ashtuquajturit sankilotė, tė rinjė zhelanė dhe tė leckosur. Nė tė vėrtetė, kėta ishin huliganė dhe vjedhės gjatė natės nė Paris. Pėr disa franga nė ditė, ata u organizuan dhe u inkuadruan nė „legjinė e sankilotėve”. Secili e mbante nė kokė amblemin e Rothshildit - kėsulėn e kuqe. Tė armatosur me tėrfurq dhe kazma, pėr ēdo ditė kjo fundėrrinė i vėrshonte kopshtet dhe parqet e Tilerit, duke bėrtitur kundėr mbretit dhe mbretėreshės. Kėshtu bėheshin parapėrgatitjet pėr ēdo ditė para 20 qershorit - ditės qė ishte caktuar pėr ta sulmuar pallatin dhe pėr t’i likuiduar mbretin dhe mbretėreshėn. Numri i pjesėmarrėsve nė kėtė sulm nuk ishte pėrcaktuar saktėsisht - sipas disa historianėve numri i tyre ka qenė prej 6-7 mijė vetė, sipas tė tjerėve - 15-20 mijė vetė. Kuptohet kjo nuk ishte e tėrė popullata e Parisit, i cili atėherė numėronte 800 mijė banorė.
    Qysh ditėn e mėparshme shumė agjitues i thirrnin me tė madhe kalimtarėt qė tė merrnin pjesė nė gostinė qė do tė mbahej ditėn e nesėrme, duke iu premtuar se pija do tė jepet falas.
    Qysh atė natė kjo masė e pėrhimtė e pėrbėrė nga elementi i degjeneruar i popullatės filloi tė mblidhet nėpėr lagjet e skajshme. Ishin tė armatosur me kazma, sopata, tėrfurq dhe kacia, disa prej tyre kishin ngjeshur shpata tė vjetra dhe tė ndryshkura. Nė ēdo vend kishte sankilotė. Tė gjitha mejhanet vizitoheshin dhe shfrytėzoheshin. Po ashtu edhe gra e fėmijė merrnin pjesė nė kėtė lėvizje. Mė 20 qershor kjo masė u nis drejt pallatit, duke bėrtitė: „Rrofshin sankilotėt! Rroftė populli! Poshtė Vetoja!”
    Pallati ishte nėnmbrojtjen e bataljonit tė 16-tė tė gardės nacionale, 600 vetėvė tė policisė kalorsiake dhe 20 topave. Kjo masė njerėzore vėshtirė se do tė mundte tė hyjė nė parqe dhe nė oborr sikur mbreti tė mos e kishte ndaluar edhe qėndresėn mė tė vogėl.
    Nė tė njėjtėn kohė - kur turma hyri nė parqe - Napoleon Bonaparta i cili doli prej njė restoranti aty afėr me shokun e tij, thirri me disa fjalė tė goditura: „اfarė kafshėsh, si kanė mund t’i lejojnė kėsaj fundėrrine tė hyjė? ثshtė dashur tė pastrohen nja pesė-gjashtėqind prej tyre me topa dhe tė tjerėt do tė iknin me vrap qė tė shpėtojnė!”
    Kur arritėn para dyerės sė pallatit masat filluan t’i bien asaj me kazma. Njė zė prej brenda urdhėroi: „Hapne derėn! Unė nuk frikėsohem prej francezėve!” Njėri prej rojeve e hapi derėn dhe turma u sul me tėrbim nė pallat dhe pas pak ēastesh u gjet para vetė mbretit i cili nė kėtė moment kritik u tregua me tė vėrtetė mjaft gjakftohtė, gjė qė e pranojnė edhe vetė revolucionarėt.
    Edhe kėsaj radhe mbreti i dha urdhėr rojes qė askush tė mos gjuajė. Gardistėt zvicranė, sigurimi i tij personal, qėndronin me shpata tė nxjerra tė gatshėm qė ta mbrojnė, por ai iu dha urdhėr qė t’i mbledhin shpatat dhe tė tėrhiqen. Njė kriminel me thikė iu gjuajt mbretit duke thėnė: „Ku ėshtė Vetoja qė duhet ta vrasė?” Mirėpo, njė i ri nga turma e rrėzoi para kėmbėve tė mbretit dhe e detyroi tė thirrė: „Rroftė mbreti!” Miqtė e mbretit e shfrytėzuan kėtė tollovi e larguan atė nė njė skaj dhe qėndruan para tij me shpata tė nxjerra. Nė mesin e tyre ishte edhe 77 vjeēari marshall de Mushi dhe vajza e princit de Konti, e cila me thikė nė njėrėn dorė dhe me shpatė nė tjetrėn nė mėnyrė tė palodhshme katėr orė e mbrojti mbretin prej vrasėsve.
    Nė atė kohė disa nga turma, e cila lirisht shėtitte nėpėr pallat, gjetėn shishe tė mbushura me verė dhe filluan tė gostiten. Njė sankilot i leckosur ia ēoi mbretit njė shishe pėrgjysmė me verė dhe e urdhėroi tė pijė pėr shėndet tė popullit francez.
    Luj XVI e ēoi shishen te goja, piu njė surb dhe bėrtiti:
    “Banorė tė Parisit, unė pi pėr shėndetin tuaj dhe pėr shėndetin e popullit francez!”
    Kjo sjellje e tij i mallėngjeu njerėzit e rėndomtė tė cilėt prej njė skajshmėrie kalonin nė tjetrėn. Filluan ovacionet dhe britmat: „Rroftė populli! Rroftė liria dhe rroftė mbreti!”
    Mbreti iu drejtua atyre me njė ton sugjestiv, urdhėrues: „Njerėz, tėrhiquni!” Tė gjithė shpejtuan qė ta lėshojnė pallatin. Edhe njė herė mbretin dhe familjen e tij e shpėtuan, gjakftohtėsia dhe qėndrimi i tij jo i dhunshėm me popullin.
    S’ka dyshim se atė ditė, sikur populli dhe sankilotėt t’ia kishin dashur me tė vėrtetė vdekjen mbretit, do ta kishin vrarė. Kjo tregon qartė disponimin e pėrgjithshėm tė masės, bile edhe tė kėsaj grupe tė vogėl tė parisienėve qė morėn pjesė nė sulmin e pallatit. Edhe kėsaj here armiqtė qė ia donin vdekjen mbretit - organizatorėt e turbullirave - nuk ia arritėn qėllimit.
    Si duket, „njerėzit e vėrtetė” - qytetarėt e Parisit - nuk kanė marrė pjesė nė ngjarjet e 20 qershorit. Disa patriotė francezė deklaruan: „E vėrtetė historike ėshtė se tė gjitha maltretimet dhe kundėrvajtjet e bėra gjatė kohės sė revolucionit francez, nuk kanė qenė vepėr e popullit francez, por e njė dore tė huaj”.
    Provincat i dėrgonin peticion pas peticioni Kuvendit, duke protestuar kundėr sjelljeve tė Parisit i cili paraqitte vetėm njė tė 83-tėn pjesė tė Impersisė. Populli i cili e dinte se kush ishin ngacmuesit kėrkonte dėnimin e jakobinėve.
    Vetėm Llafajeti, i cili komandonte ushtrinė franceze, vetė protestoi nė Kuvend, por nuk shprehu vendosshmėri tė mjaftueshme qė t’i mbyllė dhe t’i ndalojė klubet e jakobinėve. Vetėm ai ka mund ta bėjė njė gjė tė tillė, sepse jo vetėm qė e kishte nė disponim ushtrinė, por e kishte edhe pėrkrahjen e popullit.
    Organizatorėt e revolucionit e kuptuan se me akuzat e kėtilla drejtuar deri mė tash mbretit, nuk do tė arrinė ta bindin popullin pėr likuidimin e tij. Patjetėr duhej tė mendonin kundėrvajtje mė tė mėdha dhe mė drastike.
    Perandori prusiak i cili me vite mendonte qė ta likuidojė fronin francez dhe ta shkėputė lidhjen farefisnore midis Francės dhe Austrisė, tash nėn pretekstin e shpėtimit tė fronit francez dėrgoi ushtrinė e tij nė kufirin francez. Austrianėt shpejtuan ta bėjnė po tė njėjtėn gjė. Ky qe
    shkaku qė mbreti tė akuzohet pėr tradhėti, nga se ushtritė prusiake dėshironin qė popullatėn franceze t’ia shtrojnė zjarrit dhe shpatės.
    Organizatorėt e pakėnaqshėm kėsaj radhe siguruan kontigjente mė tė mėdha prej Marseji. Kush dhe ēfarė njerėz ishin ata? Shumica ishin prej atyre qė kishin dalur nga burgjet e Italisė, Spanjės, Greqisė e gjetiu dhe e shfrytėzonin strehimore limanin e madh ndėrkombėtar, Marsejin. Pėr mė tepėr se njė muaj mijėra njerėz prej atyre pa kulm mbi krye arritėn nė Paris.
    Njė delegacion nga komuna parisiene dha propozim pėr shfronėsimin e mbretit, duke e akuzuar se ai ka pėr qėllim tė kryejė terror ndaj Parisit. Ditėn e dytė njė sekcion i revolucionarėve tė Parisit filloi bisedime tė fshehta me mbretin dhe nė tė njėjtėn kohė i bėri shantazh. Kėshtu, pėr shembull, vetėm njė javė para ngjarjeve qė do tė ndodhnin Dantoni pranoi shuma tė mėdha prej pallatit. Vetė Pridomi, njėri prej revolucionarėve mė tė mėdhenj, pranoi duke thėnė: „Medet! Sa shumė prej atyre qė pretendojnė se janė republikanė do tė bėheshin rojalistė tė tėrbuar sikur pallati tė ishte i gatshėm t’i pėrfitojė dhe sikur tė kishte para tė bollshme qė t’i paguajė!” Kuvendi kushtetues nė pėrbėrje tė vet ka pėrfshirė njė numėr tė madh rojalistėsh ose republikanėsh, bindjet e tė cilėve ndryshonin sipas drejtimit tė erės.
    Nė mbrėmje tė 9 gushtit i ashtuquajturi, „Kėshilli suprem i revolicionarėve prej 10 gushtit”, dha urdhėr qė tė bien kėmbanat nė tė gjitha kishat e Parisit. Mund ta paramendojmė se ēfarė paniku ėshtė krijuar nė kryeqytet. Nė tė njėjtėn kohė i kanė zėnė tė gjitha pozicionet komanduese revolucionarėt. Tė dy pozicionet kyēe ndodheshin nė duart e tyre: kryetari i bashkisė Pesioni dhe prokurori kryesor Redereri, mund tė thuhet, kanė lozur rol tė veēantė gjatė kohės sė ngjarjeve mė 10 gusht tė vitit 1792.
    Kryetari i bashkisė ishte udhėheqės suprem i gardės nacionale e cila nė kėto momente e mbronte pallatin nėn komandėn e drejtpėrdrejtė tė markizit de Mandat. Markizi - luftėtar i vjetėr dhe i ndershėm - patundshėm kishte vendosur qė ta mbrojė mbretin. Me kėtė ishin tė njohur tė gjithė, e mė tepėr organizatorėt. Nė prani tė njė mbrojtjeje tė organizuar do tė ishte e pamundshme qė njė turmė e tillė njerėzish tė depėrtonte nė pallat. Ja pse e thirri kryetari i bashkisė nė komunė, nė ora 7 tė mėngjesit, komandantin e sigurimit, Mandatin, qė tė japė raport pėr masat qė janė ndėrmarrė nė aspekt tė sigurimit. Vetėm pas gjysmė ore njėfarė Rosinjoni, njeri i Dantonit, e rrėzoi duke e qėlluar me plumb nė kokė nė shkallėt e komunės.
    Mbrojtja e pallatit mbeti pa komandant. Kjo qe fatale pėr zhvillimin e mėtejmė tė ngjarjeve. Nga ana tjetėr, mbreti atė ditė u tregua mjaft i drojtur e i pavendosur, dhe ashtu si edhe herėt e tjera iu dha urdhėr ushtarėve qė tė mos gjuajnė. Turma kėsaj radhe e rrethoi pallatin, e ai mbeti pa kurrfarė gjasash pėr sukses. Nė kėtė kohė arriti prokurori kryesor Redereri, i cili filloi ta kėshillojė mbretin qė ta lėshonte pallatin sė bashku me familjen e tij dhe nėn mbrojtjen e tij tė tėrhiqej nė ndėrtesėn tjetėr aty pranė - nė Kuvendin Nacional - ku nuk do tė rrezikohej jeta e tij.
    Maria Antoaneta e kundėrshtoi kėtė, por prokurori iu drejtua asaj me kėto fjalė: „Ju, zonjushė, dėshironi tė merrni mbi vete pėrgjegjėsinė e vdekjes sė mbretit, tė djalit tuaj, tė vajzės suaj, tė vetes suaj dhe tė gjithė atyre qė ju mbrojnė”.
    Mbreti nuk donte viktima dhe gjakderdhje. Ai u ēua prej tavoline e mori familjen dhe u nis drejt Kuvendit. Maria Antoaneta, e pakėnaqur me vendimin e mbretit, iu drejtua prokurorit dhe e pyeti: „A do tė pėrgjigjeni ju pėr jetėn e mbretit dhe tė djalit tim?” Redereri iu pėrgjegj: „Zonjushė, ne marrim pėrgjegjėsinė se do tė vdesim me ju bashkarisht, ajo ėshtė e gjithė ēka mund t’ju premtojmė”
    Me tė hyrė nė Kuvend mbreti iu drejtua deputetėve me fjalėt qė vijojnė: „Zotėrinj, unė erdha kėtu pėr ta penguar njė delikt tė madh dhe mendoj se askund nuk mund tė jem mė i sigurtė se sa kėtu nė mesin tuaj”. Mirėpo, gjatė asaj kohe jashtė tashmė shpėrndanin koka tė ngulura nė kazma. Ushtarėt besnikė tė mbretit e zbatuan edhe urdhėrin e tij tė fundit qė tė mos gjuajnė nė popull dhe si mirėnjohje pothuajse tė gjithė e paguan kėtė me jetėn e tyre.
    Pas rėnies sė pallatit tė pambrojtur nė duar tė turmės, fotografia e tij nuk mund tė pėrshkruhet. Tėrė parkun e kishn mbushur me trupat e ushtarėve. Brenda nė pallat turma e tėrbuar thente e grabitte gjithė ēka i binte nė dorė. Gratė e hidhėruara tė lagjes Sen Antoani shėtitnin
    nėpėr apartmanet e Maria Antoanetės tė veshura me fustanėt dhe togėt e saj. Tė tjerat nė anėn tjetėr ishin shtrirė tė pira nė shtratin e saj. Atė ditė gratė ishin ato qė manifestonin zemėrimet mė tė mėdha. Zullumqarėt nėpėr dritare hudhnin mobile, orė dhe gjithė ēka iu binte nė dorė. Nuk iu vinte keq as pėr pasqyrat e dėgjuara tė mediqve. U futėn edhe nėpėr bodrume ku ndodheshin verėrat. Burrra e gra filluan tė pinė nė mėnyrė histerike nga e cila, sipas Pridomit, vdiqėn mė tepėr se 200 vetė. Tėrė verėn qė ndodhej nė bodrume - rreth 10 mijė shishe - e nxorėn jashtė nė park dhe ia shpėrndanė turmės e cila pak mė vonė ndodhej shtang e pirė dhe e shtrirė nėpėr aletė, pranė tė vrarėve. Napoleoni, i cili tė njėjtėn ditė kaloi nėpėr parqet e Tilerit, e pa kėtė fotografi dhe dikur mė vonė, kah fundi i jetės sė tij, deklaroi se asnjė betejė e tij nuk ia pėrkujton se ka pasur kaq shumė kufoma sikur Tileri atė ditė gushti.
    E kėtillė ishte fotografia e papėrshkruar e revolucionit francez mė 10 gusht, tė cilės shumica e autorėve revolucionarė i ikin. Kėta autorė asgjė nuk pėrmendin pėr orgjitė kanibaliste, pėr „kotoletat prej trupave tė ushtarėve zvicranė, tė pjekura nė zjarr tė kėndellėt, e tė cilat disa njerėz tė degjeneruar i hanin”. Nuk pėrmendin asgjė pėr njeriun e markizit orleanian, aktivistin Gramon, i cili nė njė moment tė ēmendurisė revolucionare e piu njė gotė me gjak, tė mbushur nga viktima e tij.
    Ajo ditė qe fitore e madhe pėr udhėheqėsit e revolucionit edhe pse asnjėri prej tyre vetė nuk mori pjesė nė tė. Dantoni, Mara dhe Robespieri u zhdukėn disa ditė nga Parisi qė sėrish tė kthehen nė foltore tė Kuvendit ku gjuha ishte armė respektuese e tyre.
    Nė ditėt e ardhshme u pa se shumė mė lehtė ishte me vrarė se sa me hapur vorre.
    Shumė autorė e kanė pėrshkruar 10 gushtin si ditė mė tė madhe tė revolucionit francez! اfarė pasojash patė lėnė kjo ditė?
    Tėrė Franca atė ditė u paralizua.
    Republikani mė i pėrmendur dhe mė i arsyeshėm, Llafajeti, nga kėrcėnimi i Komunės me likuidim, e lėshoi Francėn dhe u strehua nė Austri, ku u mbyll nė fortifikatėn e Magdeburgut.
    Populli i cili fitoi atė ditė e humbi tė gjithė atė qė fitoi prej revolucionit.
    Zotėrinjtė e ri pa humbur kohė filluan t’i pėrgatisin prangat me tė cilat do ta lidhnin popullin nė njė robėri deri atėherė tė panjohur.
    Nė njėrin prej shesheve u paraqit instrumenti pėr prerjen e kokave i pėrdorur nė mesjetė nė Gjermani. Emrin gijotinė e mori nga fizicienti francez Gijotini, anėtar i zgjedhur i Kuvendit nė vitin 1789, i cili propozoi qė kjo maqinė tė shfrytėzohej pėr likuidimin e viktimave pa dhembje. Me anė tė kėtij instrumenti revolucioni i likuidoi pushtetin mbretėror, aristokracinė, klerin dhe nė vend tė tyre vendosi anarkinė e cila sė shpejti bashkė me frikėn nga gijotina e ēarmatosi popullin. Populli i zgjuar francez nuk paraqiste asgjė mė tepėr se njė tufė dhensh gati e dėgjuashme tė shkonte nė therje. Gjendja e kėtillė psikike nė tė cilėn bie njeriu mė ėshtė shumė mirė e njohur. Vetė e pėrjetova nė ngjarjet e 9 shtatorit nė vitin 1944.

  10. #10
    V per Vendeta Maska e ORIONI
    Anėtarėsuar
    10-12-2003
    Vendndodhja
    Shkup-Prishtine-Ulqin-Tirane-Cameri
    Postime
    919
    Therjet e shtatorit

    Shumė grupacione revolucionare tashmė, pothuajse, nuk kishin lidhje nė mes veti. Ata zakonisht merreshin me spiunazhė dhe mundoheshin qė tė zhduknin njėri tjetrin. Tashmė nuk iu interesonte asgjė tjetėr pėrveē pushtetit. Nuk ishte me rėndėsi se ēka do tė lenin pas veti. „Tė vij nė pushtet, e pastaj le tė bėhet kijameti”. Kjo ishte maksimė e tė gjithėve.
    Pasiviteti dhe heshtja e popullit nuk iu konvenonte prijėsve, por i frikėsonte. Nuk i gėzonin ata banditė dhe alkoolistė prej lagjeve parisiene tė cilėt ishin tė kėnaqur me lirinė qė iu ishte dhėnė pėr grabitje dhe shkatėrrim. Komunės i ishte e qartė se ai i cili nuk ishte me te, ishte kundėr saj.
    Duke u fshehur nėpėr bodrume, Mara vazhdonte pėrmes revistės sė tij tė kėrkojė kokat e njerėzve: „Revolucioni kėrkon prerje kokash”. Njerėzit kishin frikė tė bisedonin me tė dhe ishte rėndė tė durohet shikimi i tij si i hienės. Pėrderisa ai nė vitin 1790 kėrkoi prerjen e 5-6 qind kokave, nė vitin 1792 Barbarouxit i sqaroi se patjetėr duhej tė likuidoheshin 260 mijė vetė, sipas mundėsisė sa mė shpejt, bile edhe atė nė njė ditė.
    Revolucioni i parė ishte vepėr e orleanianėve. Revolucioni i dytė ishte vepėr e zhirondistėve me nė krye madam Rolanin. Pastaj shpirt i Komunės sė fuqishme u bė Mara, i cili e planifikoi dhe e pėrgatiti revolucionin e tretė me therjet e shtatorit dhe mbretėrinė e terrorit. Ai nuk pėrjetoi qė t’i shohė kėto, sepse i erdhi edhe atij rendi qė t’i pritet koka nga dora e njė francezeje.
    Dantoni u bė ministėr i jurisprudencės, kėshtu qė iu dha dritė e gjelbėrt tė gjitha maltretimeve dhe tėrbimeve qė do tė vijonin. Sėrish me propozimin e Marės Komuna solli vendim qė t’i shprazė burgjet e rrasura me tė burgosur duke i vrarė e likuiduar ata. U shtrua pyetja se nė ēfarė mėnyre duhej tė bėhej njė gjė e tillė. Mara propozoi qė t’iu vehet zjarri burgjeve, e disa prej tyre - tė vėrshohen me ujė bodrumet e rrasura me tė burgosur, tė tjerėt - tė vriten. Por ku tė gjenin aq vrasės? Nė fund vendosėn qė t’i lironin tė gjykuarit pėr vjedhje dhe vrasje duke i shfrytėzuar si vrasės. Ky sistem u pėrkrah me tė madhe edhe nė kohėn e revolucionit rus dhe, pėr fat tė keq, edhe nė atdheun tim nė ngjarjet e 9 shtatorit tė vitit 1944.
    Mė 29 gusht filluan t’i burgosin tė pasurit. Pėr tre ditė i burgosėn 5-6 mijė vetė nė Paris. Shumica e tyre shpėtuan nė moment duke iu dhėnė ryshfet kriminelėve.
    Dantoni e mbajti njė fjalim tė flaktė nė Kuvend nė tė cilin apeloi: „Zotėrinj, ne kemi nevojė pėr guxim, pėr mė tepėr guxim, pėr njė guxim tė pėrhershėm dhe Franca do tė shpėtojė!” Tė njėjtėn mbrėmje Dantoi i thirri shokėt e tij tė afėrt nė darkė nė shtėpi tė vet. Me krenari ua rrėfeu fjalimin e tij tė mbajtur nė Kuvend, dhe iu tha: „Sot unė i mora mėni ata! Tash mund tė shkojmė mė tej, mund tė fillojmė me vrasjet”. Njerėzit tė cilėt e pritnin urdhėrin e tij me vrap shkuan nė punktet e sinjalizimit dhe pas pak u dėgjua krisma e topit duke e ndjekur atė kėmbanat kishtare. U dha sinjali pėr vrasjen e tė burgosurve dhe nė tė njėjtin ēast kur Dantoni dhe bashkėpunėtorėt e tij kėnaqeshin me shampanjė tė njohur francez, vrasėsit derdhnin gjakun e popullit tė pafat francez.
    Nė atė kohė pėrveē burgjeve tė rregullta pėr njė gjė tė tillė janė shfrytėzuar: komuna, njė numėr i madh i kishave, manastiret, shkollat etj. Vėshtirė tė mund tė pėrshkruheshin fotografitė tmerruese tė burgjeve, por dėshmitarėt rrėfenin pėr skenat tronditėse tė gjakderdhjeve. Kėshtu, pėr shembull, nė ēastin kur u vranė tė gjithė murgjėt nė manastir arriti njė pėrfaqėsues i Komunės dhe iu tha vrasėsve: „Ju e kryet obligimin tuaj dhe secili prej jush do tė marrė nga 24 lira (tė barabarta me frangat e sodit)”. Prej aty shkuan nė Manastirin e karmolitkėve, ku ishin tė burgosur rreth 200 priftėrinj. Pėr njė orė e gjysmė i vranė 119 prej tyre nė mėnyrėn mė tė egėr, kurse tė tjerėt arritėn tė fshehen nė njė tollovi tė tillė. Pėrderisa banditėt i vritnin priftėrinjtė dhe murgjėt e pafajshėm dhe tė pambrojtur nė manastir, kordoni i policisė nacionale e kishte rrethuar manastirin dhe i mbronte ata prej popullit i cili qėndronte pėrreth dyerve dhe protestonte i zemėruar.
    Gjatė kėtyre katėr ditėve dhe netėve tė shtatorit nė mėnyrėn mė mizore u vranė tė burgosurit e pafajshėm, duke filluar prej portirėve, kopshtarėve dhe shėrbėtorėve tė pallatit, pjesės dėrmuese tė priftėrinjve dhe murgjėve tė rajonit tė Parisit, tėrė gardės zvicrane qė e mbronte pallatin, shėrbimit dhe zonjushave oborrtare tė Maria Antoanetės, si dhe shumė komandantėve tė njėsiteve tė ndryshme ushtarake.
    Ekzekutuesve u paguanin mvarėsisht nga puna e kryer. Pėr „punėn e mirė”, jo mė pak se 40 koka, merrnin nga 30 deri mė 35 franga. Kurse pėr mė pak se 40 koka paguheshin shumė mė pak. Njėri prej tyre mori vetėm gjashtė franga. Urdhėri qė tė liroheshin kriminelėt dhe vrasėsit nuk u zbatua ēdokund dhe shumė prej tyre, po ashtu, u patėn vrarė. Nė burg bashkė me aristokratėt u likuiduan 320 tė burgosur kriminelė. Nė Shatelet - gjykatė e vjetėr e Parisit nė tė cilėn ka pasur vetėm vjedhės - tė njėjtėn natė u patėn vrarė 223 vetė.
    Tė gjitha ngjarjet e pėrmendura janė tė dokumentuara, bile 25 vėrtetime tė nėnshkruara prej vrasėsve pėr paratė e marra u ruajtėn nė prefekturėn policore tė Parisit deri nė vitin 1871, kur i zhduku Komuna.
    Disa autorė bashkėkohorė shkruajnė se tė burgosurit i vrau turma e tėrbuar dhe e frikėsuar parisiene. Kjo nuk i pėrgjigjet tė vėrtetės. Dėshmitarėt pohonin se xhelatėt e zgjedhur posaēėrisht pėr njė gjė tė tillė nuk kanė qenė mė tepėr 300 vetė.
    Pas ngjarjeve skėterrore tė shtatorit nė Paris Komuna e dhunshme dėrgoi njė proklamatė tė ashpėr nėpėr provinca, duke u munduar qė edhe atje tė fillonte e njėjta thertore, duke i udhėzuar nėndegėt e veta qė t’i shfrytėzonin tė njėjtat pretekste sikur nė Paris. Proklamatėn e hartoi Mara. Ai e nėnshkroi sė bashku edhe me tetė-nėntė vetė tjerė dhe e dėrgoi qė ta nėnshkruante Dantoni, si ministėr i jurisprudencės. Pėr shkaqe tė panjohura Dantoni nuk e nėnshkruajti proklamatėn, por pavarėsisht nga kjo ai plotėsisht bashkėpunoi pėr zbatimin e kėtij operacioni tė pėrgjakur. Mė vonė u konstatua se disa prej nėnshkrimeve i kishte falsifikuar vetė Mara.
    S’ka dyshim se therjet e shtatorit ishin vepėr e anarkistėve tė cilėt nė mėnyrė tė pahetueshme dhe me mjaft shkathtėsi i mbanin frerėt e Komunės si dhe tė grupacioneve tjera. Natyrisht, ajo fuqi e fshehur qė e udhėhiqte revolucionin i arsyetonte anarkistėt, pjellėn e tyre, duke ia gjuajtur krejt fajin popullit.
    Nuk ka nevojė tė pėrqėndrohemi nė aktivitetet e ēdo grupacioni veē e veē nė Kuvend siē ishin: zhirondistėt, jakobinėt anglezė dhe francezė, orleanianėt dhe oligarhistėt prusiakė, tė cilėt kanė qenė vetėm marioneta dhe pionė tė drejtuar nga Frankfurti.

Faqja 0 prej 5 FillimFillim 12 ... FunditFundit

Tema tė Ngjashme

  1. Kryepeshkopi Anastas zgjidhet president i Kėshillit Botėror tė Kishave
    Nga Kryeplaku nė forumin Komuniteti orthodhoks
    Pėrgjigje: 4
    Postimi i Fundit: 15-09-2006, 02:09
  2. Pėrgjigje: 0
    Postimi i Fundit: 06-08-2006, 15:23
  3. RTSH i dėnoi shqiptarėt me mostransmetim tė Kampionatit botėror tė futbollit
    Nga Xhuxhumaku nė forumin Kinematografia dhe televizioni
    Pėrgjigje: 0
    Postimi i Fundit: 08-07-2006, 15:36
  4. Shqiperia ne Festivalin Boteror te Teatrit Eksperimental
    Nga Fiori nė forumin Arti shqiptar
    Pėrgjigje: 0
    Postimi i Fundit: 29-08-2002, 12:50

Regullat e Postimit

  • Ju nuk mund tė hapni tema tė reja.
  • Ju nuk mund tė postoni nė tema.
  • Ju nuk mund tė bashkėngjitni skedarė.
  • Ju nuk mund tė ndryshoni postimet tuaja.
  •