T(k)oka Shitet!

[Brari]

T(K)OKA SHITET!

Nga Ylli XHAFERRI


Teksa udhëton nëpër Shqipëri, pranë rrugëve nacionale, në udhëkryqe fshatrash dhe qytetesh, pranë arash të lëna djerr, nëpër trungjet e pemtoreve të braktisura, në mezhda brezaresh të përcëlluara e diga të çara përrenjsh, në murana të rrënuara dhe çati të shembura, syri të has në disa tabela të përmbysura, shkarë anash nga kalbja dhe brerja e vemjeve, prerë e sharruar nga breshëritë e pakontrolluara të plumbave nga koha dhe trazirat e mbrapështa të ' 97-ës, ku shkruhet "T(k)oka shitet"! Teksa sheh këtë spektakël tragjik vetiu të mbërthen një ndjenjë e rëndë makthi, një trishtim gërryes, një therje e thekshme në ndërgjegjen e mbetur. Togëfjalëshi "T(k)oka shitet" zgjatet si oi pas teje, nga jehona pikëlluese e të cilit është vështirë të shpëtosh. Cilido individ, qytetar apo fshatar i këtij vendi mendon e thotë me vete, se ç'kam akoma pak njeri brenda vetes, por do të më kalojë! Ecën duke u qorrollisur humnerave të vetes, mediton për tokën, pasurinë, Atdheun. Shanë e mallkon. Shkaktarin e kërkon tek të tjerët. Shkaku i vërtetë filloi me kalvarin komunist ku kolektivizimi, tufëzimi dhe eksperimentet e tjera famëkeqe ranë si epidemia shfarosëse e morrit të kuq mbi psikologjinë e pronës private dhe tokës në veçanti. Njeriu i ri që përkëshndriti në llak dhe varak diktatura humbi dashurinë për tokën, pronën kooperativiste, fajtore për mundimet e tij prej sizifi, madje arriti derisa ta urrente atë, pasi nuk po i krijonte dot as kushtet minimale për jetesë. Përgjegjëse për këtë dasi dramatike midis njeriut dhe pronës, birit dhe vendlindjes, qytetarit dhe ligjit, nënshtetasit dhe shtetit është dhe qeverisja e keqe që ushtruan për dy mandate radhazi socialistët. Ftohja e dashurisë dhe besimit ndaj tokës erdhi si shkas i humbjes së besimit tek zyrtarët e korruptuar, zhgënjimi tek prona që tjetërsohej nga politikanët dhe kadastralët rozë, mos dhënia e tapive e lojërat me hipotekimet, krijimi i një shtrese të re biznesmenësh, tregtarësh partiakë që jepemerrnin me doganat, tatimet dhe akcizën e naftës për fermerët, promovimi i një turizmi pa të ardhme ku thurej deti, pylli, qielli dhe varreza, vetëm e vetëm në emër të suportit politik dhe nepotizmit majtist. Krijimi i një klani të pasurish pa djersë, punë dhe sakrifica, humbi besimin dhe respektin e duarve të punës ndaj tokës. Nëpërkëmbej sentenca e lashtë se në botë mund ta ndiesh veten si në shtëpi vetëm duke punuar. Ai që nuk punon nuk ka atdhe. Në të vërtetë pak sot e pak nesër, herë i vetëm e herë me ndihmën e atyre që kishte përqark, zyrtar socialist, ishte vetë krijuesi i absurdit ku zhytej dhe përpiqej të klimatizohej. Dhënia e tokës në pronësi të më se më shumë pronarësh, kalvari i gjyqeve, ose gjyqnaja që vazhdonte në pafundësi për të fituar atë që ta kishte dhënë zoti dhe lënë trashëgim të parët, e ftohën njeriun e thjeshtë nga toka, mitra e përjetësisisë. Odisea e gjyqeve, përcjellja sa nga njëra shkallë e gjyqësorit në tjetrën, mosfunksionimi i zyrave përmbarimore e akulluan ndjenjën e tokës, shtuan reklamat ndjellakezëzë "T(k)oka shitet"! Të shpëtonte njëherë e mirë prej saj që po i konsumonte paratë, energjitë, nervat, pse jo deri dhe jetën. Përpara kësaj shfaqjeje të përzishme, gati-gati antikombëtare dhe antinjerëzore, zyrtarët socialistë bënin sehir, anonin peshoren nga ku premtohej përfitimi. E drejta nëpërkëmbej, toka humbëte davanë, duart e punës ftoheshin, atdheu rrudhej çdo ditë e nga një pëllëmbë, si të qe "Lëkura e Shagrenit".

Toka lënë në harresë vrastare, pa pluguar se traktori kishte një çmim nafte që nuk përballohej nga kuleta e fermerëve (qesja sa një kokërr hudhër), mungesa e ujit për vaditje ngaqë projektet mbeteshin përgjysmë nga rrjedhja e fondeve nëpër xhepat-lubi të sekserëve, hera-herës rezervuarë dhe laguna merreshin me qirara qesharake nga bota e krimit që flirtonin me zyrtarë dhe shtetarë të të gjitha niveleve, mungesa e rrugëve për të hyrë e dalë nëpër parcelat e ngushta, kalbja e prodhimit nëpër ara nga mungesa e tregut. Vetë shteti me sektorin e bujqësisë i bënte karshillëk prodhimit vendas me futjen e produkteve bujqësore nga importi, ku vetë ministri kishte konflikt interesi me dikasterin që drejtonte. Në vend që të punonte individi i mandatuar për dikasterin dhe interesat e elektoratit-popull, punonte dikasteri për interesat meskine të individit politikano-biznesmen. Kështu që toka nuk shikohej më si djep dhe burim të mirash materiale, si partner i besueshëm.

Njeriu i thjeshtë ikte nga toka me një kalë plaçkash, me një grusht lekësh të mbledhura me djersë e gjak nga bijtë refugjatë, me një kazëm a mistri mësynte sheshet e qyteteve të mëdha nga ku shistet punën e krahut, për të paguar qiranë dhe siguruar bukën e përditëshme. Pas si urim e mallkim kishte lënë shtëpinë ku lindi, e cila hepohej e vithisej nga mungesa e frymës së njerëzve, braktiste tokën që e gërryente dhe shkatërronte errozioni nga mungesa e ngrohtësisë pjellore të farës, ugarit dhe bishtit të ftohur të parmendës. Kur njeriu nuk di se në cilin liman do të qëndroj, për të asnjë erë nuk mund të jetë e mbarë. Mbetur në udhëkryq lundronte si anijet pa far, keqqeverisja dhe shteti e terriste në humbëtirë. Humbja e perspektivës, shkulja nga rrënjët, qorrsokaku dhe mungesa për t'u integruar në tokën e vet krijuan lëvizje demografike të stuhishme për Shqipërinë, ngritën dallgë sociale të papërballueshme për një vend të varfër dhe të sapodalë nga obskurantizmi komunist. Njeriu i masakruar nga politika mësynte qendrat fushore e industriale mbetur stoqe e demode nga ekomomia e tregut të lirë, ku fillonte nga e para një jetesë plot mungesa dhe privacione. Edhe toka më pjellore, po të mos punohet prodhon ferrat më të egra. Kështu dhe shoqëria mbetur pa drejtimin dhe menaxhimin e shtetit të vet. Të shpërngulurit kërkonin të largoheshin nga mendimet drizarake por nuk mundeshin, ishte njëlloj sikur të shkëputeshin nga vetëvetja, të abordonin të shkuarën, të tashmen dhe të ardhmen e vetes, familjes së tyre dhe fisit. Natyra i shet të mirat materiale vetëm me një çmim që është puna. "T(k)oka Shitet"! " T(k)oka jepet me qera"! Këto afishe mbjellë e shpërndarë anembanë vendit dukeshin si nekrologji, si përshpirtje, si identitete të humbura, si apele, SOS, si kujtesë kombëtare dhe humane për të mos u shkëputur nga rrënjët. Njeriu që nuk merret me punë, nuk mund të gëzojë lumturi të plotë. Në fytyrën e dembelit gjithmonë do të gjeni vulën e pakënaqësisë e të apatisë. Mbetur në mes të dilemës dhe pasigurisë së ekzistencës, qytetari shiste t(k)okën, nxirrte rrënjët në diell, humbëte lidhjet me zinxhirin gjenetik të përjetësisë. Ai udhëkryqit të shesheve "Omonia" brenda dhe jashtë vendit, toka nën diell e shi mbetur djerr, mall pa zot. Ecnin pa ditur se ku shkelin, si mbi një tokë të marrë hua. Toka është hapësirë gjenetike brezash të tërë, për të nuk ka tagër askush ta tjetërsojë, ajo është e të vdekurve, e të gjallëve dhe e atyre që priten të lindin në përjetësi. Nderin nuk mund ta fitosh, atë vetëm mund ta humbasësh, për më tepër shumë shpejt kur të ndihmon qeverisja e keqe që ke mandatuar. Duke shitur tokën pakësonte, kufizonte, minimizonte hapësirën jetike të gjeneratave të ardhëshme. Genet e fisit mbeteshin pa mitrën pjellore, sterilizoheshin, gurë të shkulur në rrëpirat historike, zogj qyqeje nëpër degët e kohërave. Padrejtësitë dhe fallsifikimet nëpër zyrat kadestrale dhe hipoteka kishin fituar të drejtën e qytetarisë. I lodhur për ta regjistruar tokën e vet ngaqë i kërkoheshin ryshfete marramendase, qytetari, në dëshprim e sipër gjente shpëtim tek ideja e shitjes. Vetë zyrtari socialist ia mundësonte këtë sakrilegj .

Futja e produkteve bujqësore të stinëve si domatja, qepa, patatja ( Mos të harrojmë pataten e Shishtavecit në Kukës që bëhet ushqim për kafshët dhe pre e kalbëzimit vetëm e vetëm që dikush të majmej me importet e paligjëshme dhe pa doganë) preshi, deri dhe bari jemi dëshmitarë të blerjes, nga importi, vetëm se ministri kishte fuqinë të prishte ekuilibret bujqësorë të vendit për hirë të interesave të ngushta meskine. Programi i Qeverisë Berisha për bujqësinë ka masa konkrete që filluan me reformimin e hipotekave dhe zyrave kadastrale, me stimulimin e prodhimit vendas dhe vendosjen e një sistemi të rreptë doganorë për këtë qëllim.

Nafta pa akcizë u jipej tregtarëve, u shitej karburantëve, ndërsa fermeri detyrohej të mbrihte në zgjedhë lopën e vetmeë me gomarin, ndërsa nafta e tyre rridhte lum për të vënë në lëvizje pasurimin e paligjshëm të politikanëve dhe klanit të tyre. Toka mbytej nga bari, ferrat, qytetari nuk mundej ta qëronte e punonte. Atëherë nxirrte togëfjalëshin tragjik, shtyrë nga qeverisja e e keqe e vendit të vet " T(k)oka Shitet "! Në rastin më të keq, po pushtetari lokal bëhej mblesi i shitjes mëkatare, dhe aty nxirrte mbivlerën e paligjëshme dhe të pandershme, "dhjamin nga pleshti". Reformimi i sistemit të shpërndarjes së naftës fermerëve, nga Qeveria Demokratike, mundësoi që bujku të përfitoi realisht atë që ia grabitnin në mënyrë të drejpërdrejtë gjatë qeverisjes socialiste .Psikologjia e braktisjes së zonave rurale, mungesa e investimeve në rrugë, kanalizime, sisteme kulluese e vaditëse dhe e shkollave për fëmijë gjatë pushtetit socialist, ia ftohën qytetarit vendin dhe tokën.

Programi elektoral dhe Qeveritar i PD kishte si qëllim dhe po realizon në fakt kthimin e dashurisë, respektit dhe besimit të fshatarit tek toka, vendi i vet, qeverisja. Toka për të ka qenë dhe mbetet resursi bazë, jetik, i përjetëshëm. Tokën tashmë ai po e sheh si një mjet jetese dhe mirëqenie. Të punojmë kopështin tinë porosiste Kandidi i Rusoit. Brenda kësaj logjike shkon dhe ligji i kthimit dhe kompesimit të pronarëve me tokë deri në njëqind hektarë. Shumë plotësisht e motivueshme dhe e realizueshme. Shumë që e lidh njeriun me atdheun, se Atdheu nuk është nocion abstrak, por plis, rrugë, lumë, mal.





RD