Liberalizimimi i universiteteve

[martin_iden2001]

Liberalizimi i universiteteve
Rekomandime për sigurimin e cilësisë

Dr. Bardhyl Musai
Profesor i Asociuar
Drejtor i Qendrës për Arsim Demokratik

Vendimi i Qeverisë në ikje për shtimin e tejskajshëm
të kuotave të pranimit në universitete, tashmë ka
krijuar paqartësi, pakënaqësi dhe çoroditje në
mjediset universitare, por edhe të kandidatëve për
studentë. Është e qartë që Qeveria e re do të
përballet edhe me një problem më shumë, krahas atyre
të trashëguar që nuk janë të paktë.
Çështja nuk është e lehtë, por më mirë se të merremi
me kundërshtitë apo me ndjesinë e panikut, duhet të
ofrojmë ndihmën që zgjerimi i universiteteve të bëhet
sa më lehtë, në mënyrë profesionale e të studiuar mirë
për të shmangur anarkinë. Që në fillim dua të shpreh
mendimin tim se jam kundër hapjes së universiteteve të
reja këtë vit akademik dhe këtë e bazoj në argumente
se, për hapjen e një universiteti duhet përgatitur
tërë infrastruktura e nevojshme, fizike dhe
intelektuale, me qëllim që ato të kryejnë sa më mirë
misionin e tyre. Ky qëndrim nuk dua të
keqinterpretohet nga kandidatët për studentë dhe
prindërit e atyre zonave ku presin hapjen e
universiteteve të reja, as nga kandidatët për të
filluar punë në to, por e bëj nisur thjesht nga
detyrimi qytetar dhe profesional për të shmangur
kaosin, që universitetet të mos kthehen në ?kioska që
japin diploma?, por në vatra të vërteta të përgatitjes
intelektuale. E që të jenë të tillë, besoj këtu nuk ka
kundërshtime, atëherë të mendohemi, të përgatitemi, të
studiojmë të gjitha rrethanat e pastaj të vendosim.
Rritja e kuotave të universiteteve i gjen
departamentet dhe fakultetet të papërgatitur nga shumë
pikëpamje. Po ashtu edhe vetë shtetin. Vlerësoj
vendimin e departamenteve për të mos pranuar kuotat e
reja të caktuara nga Qeveria, përtej kapaciteteve të
përballueshme prej tyre.
Kërkesa për shtimin e numrit në universitete është
bërë tashmë një dukuri e kohës, jo vetëm tek ne por
edhe në shumë vende të tjera. Nga ana tjetër, qeveritë
po ushtrojnë presion mbi universitetet për garantimin
e cilësisë. Pra kemi të bëjmë me dy anë të ndryshme:
kërkesa për shtim të numrit të studentëve, në një farë
mënyre mund të quhet edhe masivizim, dhe nga ana
tjetër kërkesa gjithnjë në rritje për cilësinë.
Procesi i ?Bolonjës? është treguesi më i mirë për këtë
dhe e dëshmoi edhe takimi i majit të këtij viti, i
cili organizohet një herë në dy vjet në vende të
ndryshme me sistem rotacioni në zbatim të procesit të
Bolonjës, që iu kushtua më shumë cilësisë në kuadrin e
zbatimit të procesit. Edhe Shqipëria, që i është
bashkëngjitur zyrtarisht procesit të Bolonjës, nuk
mund të shmangë kriteret për sigurimin e cilësisë pasi
kjo është kërkesë e integrimit.
Duke e parë situatën aktuale në kompleksitetin e
vështirësive të gjendjes aktuale të arsimit të lartë,
do të parashtoj disa mendime dhe propozime konkrete që
besoj se janë me vlerë të t?u marrë në shqyrtim nga
Qeveria, Ministria e Arsimit dhe universitetet.

Të ngrihet pranë Kryeministrit ?Këshilli i ekspertëve
për garantimin e cilësisë në arsim?

Kjo nuk është një ide e re, e kam shprehur që në vitin
1997 me specialistë të Bankës Botërore dhe zyrtarë të
tjerë të arsimit, por që nuk është përfillur. Sot
gjithnjë e më shumë po artikulohet ky mendim edhe nga
personalitete të njohura të arsimit, dhe kjo është
pozitive, pasi krijon parakushtet për të shkuar drejt
një mirëkuptimi politik dhe profesional për çështje
madhore të zhvillimit të arsimit. Për ngritjen e këtij
Këshilli ka shumë argumente. Ja disa prej tyre:
Së pari, arsimi është sektor prioritar dhe për këtë
duhet të trajtohet më me kujdes nga Qeveria. Duhet të
fiksohet në mendjen e të gjithëve se Shqipëria do të
hyjë në rrugën e vërtetë të zhvillimit dhe të
integrimit kur arsimi të konsiderohet prioritet i
Qeverisë.
Së dyti, vendimet madhore në arsim nuk mund të merren
nga grupe të mbyllura zyrtarësh dhe me nxitim, aq më
pak për qëllime partiake dhe elektorale. Përvoja e
këtyre viteve është tregues jo i mirë i vendimeve të
tilla dhe Shqipëria po humb kohë në procesin e
zhvillimit nga që jemi nxituar. Atëherë, le të
nxjerrim mësime nga këto përvoja që nuk kanë
funksionuar dhe që kanë penguar zhvillimin e vërtetë
të arsimit.
Së treti, zhvillimi i arsimit kërkon kohë, shumë kohë,
dhe ndryshimi i qeverive e dëmton procesin nëse nuk
kemi një grup të qendrueshëm profesional dhe jopolitik
pranë Kyeministrit. Ky grup të jetë i përhershëm dhe i
pa ndikuar nga ndryshimi i qeverive. Personat në këtë
grup të jenë njerëz profesionistë që kanë kontribute
në përparimin e arsimit dhe me integritet.
Së katërti, duke qenë një nga sektorët prioritarë, i
lidhur me çdo familje dhe se për zhvillimin e tij
është e interesuar e gjithë shoqëria, kujdesi dhe
detyrimi për zhvillimin e arsimit u takon edhe
dikastereve të tjerë.
Nëse do të ishte krijuar me kohë një Këshill i tillë,
atëherë Qeveria nuk do të kishte guxuar të merrte
vendimin për hapjen e universiteteve të reja dhe të
shtonte deri në absurd kuotat e pranimeve, të cilat jo
vetëm se janë të nxituara dhe të pa studiuara, por
është dukshëm një ?shkop nën rrota? për Qeverinë e re.
Ekzistenca e një Këshilli të tillë do konsultojë
Qeverinë në marrjen e vendimeve madhore të arsimit
duke parandaluar efektet e padëshiruara.
Ekzistenca e Këshillave të tilla është përvojë e disa
vendeve të zhvilluara dhe funksionon mjaft mirë.

Semestri përgatitor - kusht për kapërcimin e
prapambetjes nga shkolla e mesme

Kriteri bazë për klasifikimin e nxënësve dhe të
kandidatëve për studentë në konkurs është nota
mesatare. Të gjithë e dimë se në arsim ekziston një
shkallë jo e ulët fiktiviteti, por sot për sot ajo
është i vetmi tregues, ndonëse me besueshmëri të ulët
në shumë raste. Arsimi i mesëm, ashtu si i tërë
sistemi, ende ka tregues të pakënaqshëm të cilësisë.
Ndodhemi përpara situatës për të shtuar numrin e
studentëve në universitete, kuptohet aq sa janë
kapacitetet e tyre, dhe nga ana tjetër përpara
kërkesës për të siguruar cilësinë. Kjo situatë, në
dukje kontradiktore, ka zgjidhje dhe kërkon anagazhim
serioz për ta kapërcyer. Zgjidhja është tek një
semestër përgatitor që duhet të organizojnë
universitetet për të plotësuar boshllëqet e shkollës
së mesme si edhe për t?i pajisur studentët me
shprehitë e punës universitare. Studentëve u mungojnë
shumë shprehi bazë si ato të gjuhës së huaj, të
përdorimit të kompjuterit si mjet për të mësuar,
shprehitë e studimit dhe të shkrimit akademik,
shprehitë kërkimore etj..
Të gjendur përballë sfidës për të ndryshuar sa më
shpejt situatën ekzistuese, dhe për të përmbushur
qëllimin për përgatitje cilësore të kontigjenteve të
reja të intelektualëve të ardhshëm, do të ishte e
udhës, që së paku semestri i parë në të gjitha
fakultetet të ishte i përgjithshëm. Kjo sugjerohet me
qëllimin e përforcimit të njohurive dhe shprehive
bazë, për sa kohë arsimi i mesëm është ende i dobët,
mekanizmat e sigurimit të cilësisë ende nuk kanë
shkallën e duhur të besueshmërisë pasi ?Matura
shtetërore? ende nuk është standardizuar.

Në semestrin përgatitor të zhvillohen lëndët si më
poshtë:

Gjuhë e huaj, kryesisht anglisht. Kjo lëndë është
pothuaj e pranishme në të gjitha kurset e studimit në
universitete për një periudhë dyvjeçare. Kjo ka mbetur
tradicionalisht e tillë dhe nuk janë bërë përpjekje
për ta ndryshuar. Dihet se studentët vijnë nga arsimi
parauniveristar me njohuri dhe shprehi të mangëta të
komunikimit në gjuhë të huaj. Në arsimin e lartë ajo
është domosdoshmëri dhe përqendrimi saj në një
semestër në formën e kurseve intensive do të bënte të
mundur që studentët të përdorin më mirë literaturën në
lëndët që do të zhvillojnë më pas, pasi ajo në gjuhën
shqipe është e kufizuar, informacioni po rritet me
shpejtësi dhe mund të ndiqet vetëm në gjuhë të huaj,
kryesisht në anglisht. Po ashtu do të bëhej edhe më
mirë përdorimi i internetit për qëllime studimore e
kërkimore. Për më tepër, gjuha e huaj është element
integrimi dhe mundëson lëvizjen e lirë të studentëve,
një nga gjashtë objektivat e Deklaratës së Bolonjës.
Kjo mënyrë intensive e mësimit të gjuhës së huaj do të
vazhdojë deri sa të forcohet ky komponent në arsimin
parauniveristar, e pastaj nuk do të jetë e nevojshme,
por kjo do të kërkojë kohë dhe procesi transformues
drejt integrimit duhet të kryhet sa më shpejt të jetë
e mundur.
Shprehi të të shkruarit akademik. Studentët po ashtu
vijnë me shprehi të varfra të shkrimit në përgjithësi
dhe shkrimi akademik ka veçoritë e veta, por është
edhe shprehi e domosdoshme e çdo studenti. Studentët
nuk mund të kryejnë detyra kursi apo punime të tjera,
nëse këto shprehi nuk u jepen që në vitin e parë.
Shprehi të studimit akademik. Këto shprehi lipset të
jepen që në fillim të studimeve për t'u përdorur më
pas. Studentët lexojnë por nuk dijnë si të studiojnë.
Sot kërkohet që procesi i të lexuarit të mos jetë
riprodhues, pasi kujtesa rëndohet, por edhe njohuritë
janë të vlefshme për një kohë të shkurtër. Kjo mënyrë
do të ndikonte pozitivisht duke e pasuruar formën e
organizimit të provimeve.
Teknologjia informative (TI). Ndonëse pretendohet që
në shkollën e mesme zhvillohen njohuri të tilla, pasi
janë në programin mësimor dhe studentët mendohet se
janë të pajisur me këto shprehi, përvoja tregon se
edhe në rastin më të mirë kur e njohin përdorimin e
kompjuterit, studentët nuk e dijnë shfrytëzimin e tij
për qëllime të të mësuarit në kuptimin më të gjerë.
Edhe kjo lëndë, do të ndihmonte në formimin e tyre më
të plotë dhe në përdorimin e TI si mjet në ndihmë të
tyre.
Duke zhvilluar një trung të tillë lëndësh, si ato më
lart, atëherë u jepet e drejta të gjithë kandidatëve
për studentë të hyjnë në universitete. Pas mbarimit të
këtij semestri, fakulteti ka të drejtë të vendosë si
parakusht që ata studentë që nuk pajisen më shprehi të
tilla të mos u jepet e drejta për të vazhduar më pas.
Kështu, fakultetet do të krijojnë më shumë hapësira
për të nxënët e studentëve dhe të kontribuojnë në
pajisjen e tyre me shprehitë e shoqërisë së dijes.
Vetëm në këtë mënyrë, kurset e studimit do të kenë
larmi, auditoret do të gjallërojnë nga diskutimi,
bibliotekat do të mbushen me studentë dhe inteligjenca
e ardhshme do të ketë status më të lartë profesional
dhe do të kontribuojë realisht në përparimin e kombit.


Të organizohet kualifikimi i stafit të ri akademik

Rritja e numrit të studentëve kërkon patjetër edhe
rritjen e numrit të stafit akademik që rekrutohet, në
fillim me emërimin si asistentë pedagogë. Ata, ndonëse
janë të aftë për profesionin, nuk kanë shprehi për
mësimdhënien në auditor, por e mësojnë atë në mënyrë
empirike dhe gjatë ushtrimit me kalimin e viteve. Ende
nuk ekziston një program për përgatitjen profesionale
për të dhënë mësim në auditor, të mënyrave të
vlerësimit të studentëve, të shprehive akademike, për
udhëheqjen e tyre në detyra të ndryshme kërkimore e
studimore, në përdorimin e teknologjisë në
mësimdhënie, etj.. Në këtë situatë të re me qëllim të
ruajtjes dhe forcimit të së cilësisë, asistentët e
rekrutuar rishtaz në universitete të përgatiten në
bazë të një programi të tillë që hartohet dhe
drejtohet nga një institucion i specializuar duke
përfshirë persona të kualifikuar për të udhëhequr këtë
proces. Po ashtu edhe ata që japin aktualisht mësim,
që kanë një përvojë jo shumë të madhe e që mund të
quhen ende të rinj në detyrë, duhet ta përfundojnë një
kurs të tillë, i cili më pas edhe të çertifikohet.
Mësimdhënia në arsimin e lartë, përbën një kompleks
shprehish që duhet të zotërohet nga mësimdhënësi, që
ditën e parë të punës në auditor dhe nuk mund të
lejohet të mësohet më kalimin e viteve.
Në mjaft universitete europiane stafi akademik
ndërmerr kurse të zhvillimit profesional përmes
trajnimeve afatshkurtër, konferencave dhe seminareve.
Përgatitja e profesionale e mësimdhënësve universitarë
po bëhet një mënyrë e zakonshme për të përmirësuar
cilësinë, si pjesë e strategjisë për të nxënët në
vazhduar që përdoret nga shumë institucione. Po ashtu
në këto universitete funksionojnë të ashtuquajturat
qendra për ?përsosmëri në mësimdhënie?. Ato duhet të
fuksionojnë tashmë edhe në universitetet tona.

Ndihmë konkrete

Qendra për Arsim Demokratik në vijim të përmbushjes së
misionit të saj për të mbështetur ndryshimet dhe
reformat arsimore, ka ndërmarrë një seri veprimtarish,
midis të cilave edhe botime. Për t?u ardhur në ndihmë
nxënësve dhe studentëve, janë botuar një seri librash
të titulluar ?Si të shkruajmë? dhe disa prej tyre janë
të vlefshëm për kurset e studimit universitar. Po
ashtu, për t?u ardhur në ndihmë studentëve në pajisjen
me shprehitë e studimit akademik, do të dalë së
shpejti nga shtypi libri ?Studimi akademik?, përkthim
i një autoreje amerikane e cila ka mundësuar edhe
sigurimin e lejes së botimit në shqip. Ky është një
nga librat më të përdorur në universitetet amerikane,
botim i vitit 2004. Pra ekzistojnë të gjitha
parakushtet për organizimin e një semestri përgatitor.


Një këshillë për ju prindër dhe studentë

Familjet shqiptare kanë një traditë mjaft të veçantë
nga shumë vende të tjera. Ato investojnë për
shkollimin e fëmijëve të tyre edhe në kushte të
varfërisë së lartë. Iu bëj thirrje të gjithëve ta
ruajmë dhe ta zhvillojmë këtë traditë. Paratë i
shpenzoni për shkollimin real të fëmijëve dhe jo vetëm
për t?i pajisur ata diploma. Ka kaluar ajo kohë kur
diploma i duhej vajzës si ?pajë?, apo për të zënë një
vend pune. Sot në kohën moderne, kur ne dëshirojnë të
integrohemi në shoqërinë e dijes, nuk është diploma
ajo që punëson çdo individ, por është individi ai që
me njohuritë dhe shprehitë e tij/saj tij hap çdo vend
pune, konkurron në ekonominë e tregut të lirë.
Prandaj, pajtohuni me vendimin e departamenteve për të
mos i shtuar kuotat e pranimeve të reja në kufij tej
kapaciteteve dhe nëse Qeveria e re anullon mbylljen e
universiteteve të reja, pajtohuni me të, pasi ky do të
jetë një vendim i drejtë në dobi të shkollimit të
fëmijëve tuaj. Ju, të reja dhe të rinj, dëshironi
shkollim të vërtetë për të qenë të vlefshëm në jetë
dhe jo diploma pa vlerë. E që të realizohet kjo, hapja
e një universiteti të ri kërkon të paktën një vit punë
përgatitore intensive për të përmbushur standardet, aq
shumë të kërkuara për t?u zbatuar në ditët e sotme.
-------------

[Iliriani]

15 vjet POLITIKE POPULISTE

15 VJET JO BAZUAR MBI LIGJE REGULLA

POLITIKE PER VOTA---PRODHO INJORANT ME DIPLOM

C'VEFTESO ---ATA QE KANE MESUAR QE NGA KLASA E PARE--E QE KANE DALE NE KRYE NE SHKOLLE NE GJITHE TERESINE E SAJ.


Kush e mban mend MONIZMIN ku shkolla e larte mohohej e sa e sa u eshte mohuar.

Demokracia shkolla e larte SHVEFTESOHET DIPLOMES E NOTAVE TE LARTA PIJU LENGUN.

DEMOKRACIA hap dyert per te gjithe

PO KA REGULLA LIGJE te cilat sherbejn si site e ne krye ata qe dalin me te mire ne GAREN E DIJES .

Ne bote shkolla eshte e HAPUR ---po une si TAKSAPAGUS skam pse paguaj nxenesit me mesatare nen 8.5 ose 8 , ata me mesatare 7 , 6 , 5 te vene ne shkollen e larte.
Ata nuk jane per ate.
Duan te vene--QEVERIA TUA HAPI DYERT--PO 1- TE PAGUAJN VETE--2--TE MOS BLEJNE PROVIMET --qeveria te garantoj qe provimet nuk blehen.

Ke mesatare nen 8.5 ose 8 te kete shkolla 2 3 vjecare a programe per te te mesuar nje zanat, edhe falas, po ti nuk je per universitet se harxhon kohen kote nje dhe nuk fiton gje, kur me nje edukim me te shpejt integrohesh ne jete e fiton.

Plus kapitalizmi ka treguar se dhe njerez me mesatare te ulet e qe kane bere nje edukim te thjeshte --jane futur ne jete e jane shume te sukseshme e kane bere me mireqenie duke shfrytezuar aftesite tyre e me mireqenie se ata me diplome universitare.
E per kete u eshte dashur pervoja e punes apo nje kurs a edukim profesional i thjesht pas shkolles se mesme.

Plus KONKURSET NE STADIUME --JANE QESHARAKE.

Konkuron ai me mesatare 9.9 me ata 6.1 !!!!????

Ne bote ben provime cdo vit ne shkollen e mesme ---e kur paraqitesh ne shkollen e larte ata te vjeresojne ne baze te ketyre--qe nuk jane nje provim i vetem ne stadium--rastesi---po provime 4 vjecare--e shteterore te njejta per te gjithe e me nje korigjim prefekt.
Dhe vendet me 400 milion kane nje qender te vetme qe ben testet cdo vit per cdo lende e nxenesit ne shkollen e mesme i marin keto e ne baze dhe te korrigjimeve me kompjuter te testeve me shume opsjone ---del niveli jote ne shkollen e mesme.
Duke shmangur dhe abuzimet qe mund te bejne mesues te vecante.
Plus nxenesit mesojne fort 4 vjet--e jo ja varin se nuk ka rendesi mesataria--e nje konkurs i vetem i rastesishem e qe dhe manipulohet vendos cdo gje.

Shpresoj te fitoj MENDJA e jo POPULIZMI --se fitojne tegjithe.

Shqiperia te mos prodhoj njerez me shkolle te larte qe e hedhin pastaj diplomen ne KOSHIN E PLEHRAVE se nuk u hyne pergje e shumica emigrojne.

E TAKSAPAGUSIT PAGUAJNE KOTE TE MESOJNE CA ---QE NE FUND E GJITHE KJO REZULTON E KOTE

Ne shqiperi eshte QESHARAKE---behet NAMI NE KONKURSET E PRANIMIT

PASTAJ NE UNIVERSITET-----NUK MESON ME NJERI

E KUNDERTA JASHTE SHTETIT