Kepi i Rodonit,altari i ipeshkvive

[CEZARND]

Kepi i Rodonit,altari i ipeshkvive
RE. KU
7 Gusht Dy varre janë zbuluar brenda mureve të Kishës së Shën Ndout në Kepin e Rodonit, në skajin verior të rrethit të Durrësit, gjatë punimeve restauruese nga specialistë të Institutit të Monumenteve të Kulturës. Sulejman Dashi, specialist pranë IMK-së, tha se "një varr mendohet t'i përkasë kryepeshkopit që në 1830 erdhi nga Lezha në Rodon ndërsa varri tjetër, në të cilin është gjetur një kokë gruaje dhe dy koka të vogla fëmijësh, është në proçes studimi nga antropologu Aleksander Dhima".

Gjatë proçesit restaurues, që ka nisur para dy vjetësh, pranë kishës kanë dalë në pah edhe pjesë të manastirit deri tek këmbanola. Sipas Dashit, "aktualisht forma e saj është romaniko- kodike me të gjitha hollësitë brenda, ku midis të tjerave edhe nje pikturë e Rilindjes Italiane. Është gjetur këmba e statujës së Shën Françeskut, zambakët e dizenjuar në pllaka guri të Shën Ndout dhe një shqiponjë dy krerëshe, dhe kjo e dizenjuar në gur".

Kisha e Shën Ndout, rreth 90 metra mbi nivelin e detit ka dimensione 13.6 x 6.25 metra. Teknika e ndërtimit i përket stilit bizantin, ndërsa forma atij roman. Ajo është e zbukuruar me afreske të një cilësie të lartë artistike, ku dallon një shqiponjë e kuqe me dy kokë, simbol i Kastriotëve. Në Kepin e Rodonit janë zbuluar dëshmi të shtetit të Arbrit, qendër e cila befason herë pas here arkeologët dhe antropologët. Në një ekspeditë të para tre viteve është përfituar një dëshmi e re, e cila flet shumë për periudhën e medializimit shqiptar.

Konkretisht, ekpedita, e cila përbëhej nga specialistë të Insitutit të Monumenteve dhe atij Arkeologjik, ka gërmuar në dy varret e zbuluara pranë altarit të kishës. Sipas një hierarkie të kohës, vendndodhja pranë altarit u rezervohej njerëzve të rëndësishëm religjiozë, duke vazhduar më tej me murgjit e murgeshat dhe njerëzit e thjeshtë, jashtë saj. Kështu, pas gërmimit të njërit prej varreve, specialisti antropolog, Aleksandër Dhima, ka zbuluar se i varrosuri ishte një prelat i lartë (udhëhëqës fetar) i asaj kohe, gjë që u vërtetua nga elementet që e shoqëronin atë, një kryq i madh, i cili qëndronte mbi kockat e kraharorit dhe pozicioni i duarve, të kryqëzuara mbi gjoks. Specialistët kanë zbuluar se flitet për një njeri të ushqyer mirë dhe që nuk ka vuajtur nga sëmundjet reumatizmale.

Specialistët kanë hedhur hipotezën se kemi të bëjmë me një ipeshkv, i cili ka jetuar në gjysmën e dytë të shekullit të 17-të deri në fillimet e shekullit të 18-të.

Në historikun e saj, kisha e shën Ndout njeh tri periudha paleokristiane, periudhën benedikte e cila në dokumentet veneciane të kohës, njihet si kisha e shën Anastazisë dhe në shek.e 16-të kishën e marrin franceskanët të cilët e shugurojnë me emrin e sotëm, kisha e shën Andonit.

Kisha e Rodonit flitet të ketë qenë kustodi e provincës shqiptare dhe është i njohur kuvendi françeskan i shën Andonit. Edhe më parë, në këtë monument janë zbuluar dëshmi autentike të cilat flasin për fillesat e shtetit të Arbrit. Kështu, në afreskun e apsidës qendrore të kësaj kishe është gjetur elementi shqiponjë, simboli i Skënderbeut. Po kështu, një tjetër afresk, në brendi të tij, paraqet Mamica Kastriotin mbi kalë. Kjo kishë katolike ndodhet pranë kalasë së Skënderbeut, e vetmja fortesë bregdetare e tij. Kjo kishë, e drejtuar nga patër Zef Pëllumbi i kryen funksionet e saj shumë rrallë, vetëm në raste festash të mëdha fetare.





Dizanjimi i Shqiponjës së Arbrit

Në afreskun e apsidës qendrore të kësaj kishe është gjetur elementi shqiponjë, simboli i Skënderbeut. Po kështu, një tjetër afresk, në brendi të tij, paraqet Mamica Kastriotin mbi kalë. Kjo kishë katolike ndodhet pranë kalasë së Skënderbeut, e vetmja fortesë bregdetare e tij. Gjatë proçesit restaurues, që ka nisur para dy vjetësh, pranë kishës kanë dalë në pah edhe pjesë të manastirit deri tek këmbanola. Sipas Dashit, "aktualisht forma e saj është romaniko- kodike me të gjitha hollësitë brenda, ku midis të tjerave edhe nje pikturë e Rilindjes Italiane. Është gjetur këmba e statujës së Shën Françeskut, zambakët e dizenjuar në pllaka guri të Shën Ndout dhe një shqiponjë dy krerëshe, dhe kjo e dizenjuar në gur".