Dualizëm dhe Problemi Mëndje/Trup

[Hyllien]

Do e bej pak rremuje kete teme me shprese qe di(i)kush qe mund ta kete qejf rremujen te perfshihet ne te, ose te vije ndonje si (hopefylly) Xhiko, Highlander and friends.

A. Te Meditimi i Dyte Descartes thot se nuk mund të dyshosh që ti ke një Mëndje meqënëse edhe duke dyshuar ti je duke menduar, dhe të mendosh është të kesh Mëndje. Por, mund të dyshosh që ke trup. Atëhere, sipas ligjit të Leibniz, kemi Dualizëm përderisa Mëndja dhe Trupi nuk kanë të njëjtat veti.

B. Te Meditimi i Gjashtë Descartes thot se objektet fizike kanë pjesë hapsinore (“spatial parts”, p.sh. truri mund të ndahet në pjesë të ndryshme). Truri ka pjesë hapsinore, Mëndja nuk ka pjesë hapsinore. Atëhere, kemi Dualizëm sipas Ligjit të Leibniz.

Poashtu, Descartes thot se Trupi, dhe jo Mëndja, ka “extension” (shtrirje). Trupi zë vënd (fizik).

Pyetje për ju: Ku qëndron problemi i k’tyre argumenteve?

Argumenti i Descartes thene ne nje version tjeter dhe popullorçe:

Vetem une dhe askush tjeter, mund ta di se çkam ne mendje.
Çdokush, perfshi dhe une, mund te verejme trupin dhe ne kete rast edhe trurin.
Pra mendja ime dhe gjendjet e mia mendore kane vetine te jene te fshehta per te gjithe, vetem une mund ti di.
Ndersa persa i perket trupit dhe gjendjeve fizike (kra i thyer, gjakderdhje, syte blu..) nuk e kane kete veti, ato mund te dihen nga te gjithe.
Sipas ligjit te Leibniz Mendja dhe Trupi jane dy gjera te ndryshme.

Problemi i argumenteve:

Foljet veprimet qe perdorim ketu jane shprehje te tilla si: besoj se, e di qe, nuk mund te mashtrohem nga * ....etj. jane folje qe me teper sesa vetite e diçkaje flasin per personin. Pra çfare une di, ose besoj, dyshoj, nuk mund te pashtrohem per mendjen me teper sesa veti te mendjes jane veti qe me perkasin mua.

Do marim nje shembull (jo me te mirenjohurin H2O - Uje):

Une e di qe vitamina C veç te tjerave te shton oreksin.
Une nuk e di qe Acidi Askorbik (C6H8O6) te shton oreksin.

Sipas Ligjit te Leibniz Vitamina C dhe Acidi Askorbik jane dy gjera te ndryshme.

Ne te vertete jane e njejta gje.

Shembulli eshte pak i thjeshte dhe jo i njejti qe ka perdorur Descartes dhe mund te duket sikur po manipulohet dhe po ia bejme me hile Descartesit, po te ishte gjalle mund te na jepte nje pergjigje te mire .
Por ky shembull mjafton per te ilustruar se si mund te bejme te njejtin gabim me raste te tjere kur perdorim foljet e dhene me siper dhe foljen (nuk) mund të dyshosh , tek Argumenti A i Descartes. Kjo ndodh sepse kur perdorim foljet e mesiperme, si rezultat nuk kemi nje veti te asaj qe flasim por nje veti tonen, une di ose nuk di diçka, dyshoj ose nuk dyshoj per diçka...

Argumenti B, me i veshtire per t'i hedhur balte, por shkurt teoristet e Identitetit Mendje/Tru mund te thoshin se perkufizimi i eshte bere i tille qe ne fillim mendjes, si diçka qe nuk ka veti fizike, dhe nuk te le ta provosh nese eshte i vertete ose jo me diçka fizike ne kete rast trurin...(Ndokush mund te na sqaroje me teper.)

-------------------------
* Me mbeti ndermend nga Descartes, per te treguar qe Gjeniu i Lig (Evil Genius) nuk mund te na bej te mendojme kur ne te vertete nuk po mendojme, nderkohe qe mund te na beje te besoje per ekzistencen e trupit nderkohe qe mund dhe te mos ekzistoje.

Pyetje per ju: Cili eshte problemi i Problemit te Argumentit me siper. : )

Me vone do vazhdoj me ndonje shembull nga Funksionalizmi. (megjithese ende i paplote, mungon ana pozitive ) dhe ndonje gje nga Ryle (pjesa me e bukur ishte historia me kuaj-hije qe jane brenda makinerive dhe i vene ne pune, dhe kater kuajt e vegjel brendi kalit te vertete ... si shume tallet me popullin ky. : D)

Pershendetje dhe Bujrum!
SG

[Prototype]

Meqe jemi tek kjo teme ...gjithmone kam qene kurjoze te kuptoj se si arrin nje njeri te komandoje objekte pa i levizur ato me forcen e mendjes ? apo eshte thjeshte aftesia per te krijuar iluzion , dhe neqofte se eshte kjo e dyta si arrin te krijoje iluzion tek te tjeret ...cfare force mendore ben pjese ketu ...psh jane magjistare te ndryshem si David Koperfildi etjjj dhe kohet e fundit ka dale njeri me emer Chris Angel ky ben dhe nje tv show ku ben disa truke fantastike , jam kurjoze si ja arrin ai ti beje ato apo mos ndoshta ska lidhje me temen ...ksuh ka ndonje ide le te na e thote , per ne te tjeret qe sdime shume nga fusha te tilla

[diikush]

Meqe jemi tek kjo teme ...gjithmone kam qene kurjoze te kuptoj se si arrin nje njeri te komandoje objekte pa i levizur ato me forcen e mendjes ? ....apo mos ndoshta ska lidhje me temen ...

interesante eshte edhe ajo gje, por ska shume lidhje direkte me temen me duket...

[Prototype]

le mos ket lidhje direkte mer ...e kanalizojm icik ...kush di ndonje gje le ta thote ket qe the ti e dija dhe vete un

[Hyllien]

Thashe ta bejme rremuje po jo kaq shume.

Evelyn, pyetje interesante, por ashtu si e di dhe ti, nuk ka shume lidhje me kete teme.
Do te ishte mire ta "kanalizonim" ne nje teme tjeter (te re nese nuk ekziston) ne Filozofi-Psikologji-Sociologji ose ndonje Forum tjeter te pershtatshem.

Ato qe pyet jane thjesht iluzione dhe kane truket dhe tekniken e tyre.

Sugjerim:
3 postimet para, ky dhe postimet pasuese ne lidhje me Iluzionizmin te ndahen ne nje teme tjeter nga moderatoret.

Pershendetje.

[Hyllien]

Vazhdojme me rremujen brenda teme

Funksionalizmi:

Ndryshe nga teoria e identitetit ku gjendjet mendore barazohen me gjendjen ne strukturen e trurit, Funksionalizmi ve ne dukje se nevojiten edhe funksionet veç struktures.

Funksionalizmi, nuk perqendrohet me ne çfare eshte nje gjendje mendore por çfare ben, çfare sjell, çfare shkakton nje gjendje mendore pra Funksionin e saj.

Fjala Helm psh, nen nje fjale te tille mund te grupohen pluhur, leng gaz, me ngjyra te ndryshme ose pa ngjyre me ere te ndryshme... pra me veti te ndryshme prandaj nuk qendrojme ne vetite e tyre por ne funksionin e tyre. Funksioni qe kryen nje helm eshte demtini ose vdekja e organizmit. Çdo substance qe e kryen kete funksion quhet helm.
Fotoksina psh qe eshte ne mode ne Shqiperi per udhetime vullnetare ne boten tjeter, merret nga organizmi, demton qelizat ne trup dhe shkakton dem ose deri dhe vdekje. Meqe funksioni i sa perputhet me perkufizimin e helmit ne e quajme helm. (Keshtu pra nese doni te provoni nese nje substance eshte helm...mos e shfini, provojini funksionin )

Te marrim diçka mendore:

Dhembja

Sipas dualizmit dhembja do te ishte gjendje e brendshme qe mund te perjetohet vetem introspektivisht.
Ndersa per funksionalistet ajo nuk eshte nje perjetim qe dhemb, dhembja eshte nje funksion, shkaktohet nga diçka dhe shkakton diçka.
Dhembja perkufizohet si gjendja e brendshme e nje personi e cila shkaktohet nga demtime trupore dhe shkakton sjellje qe vijne nga dhembjet (psh. renkim, qarje...) Dhe ky funksion kryhet nga pjese te caktuara neurologjike, ne trurin tone.

Ne fakt tema eshte pak me e ngaterruar (causal inputs/outouts, causal roles ) Ua le profesionisteve te shpjegojne me teper.


Pershtypje personale per Funksionalizmin:

Duke i shpjeguar si funksione dhe jo si gjera (things), Funksionalizmi i le gjendjet mendore dhe mendjen si diçka abstrakte duke mose kufizuar me rregullat fizike, por kjo nuk shpjegon natyren e gjendjeve mendore, te mendjes. Me te vertete qe keshtu si shpjegohet nuk ka shume vend per kritika dhe çdo gje duket ne rregull, por me duket sikur nuk thote asgje. Ose mbase une gabimisht pres per mendjen diçka te qarte fare si per trupin. Por me duket sikur jemi ne origjine, s'eshte thene asgje per mendjen vete, veç per funksionin e saj. Mbase kane te drejte Funksionalistet s'mund te themi gje per mendjen (dhe shpirtin).

Pershendetje!