Xhani: Ja si do te permiresohen sherbimet mjekesore

[White_Angel]

Ju vini nga një eksperiencë e gjatë në fushën e mjekësisë, cilat janë sektorët e shëndetësisë të cilat do t’i shihni më me prioritet?

M. Xhani: Sigurisht që qënia ime prej më shumë se 30 vjetësh si pjesëtar i armatës së madhe të bluzave të bardha, ka avantazhet e mëdha, por në të nëjtën kohë edhe përgjegjësi të mëdha. Duke pasur parasysh këto atribute, them se kam një këndvështrim më të madh për gjendjen e shëndetësisë shqiptare, për perspektivën e shëndetësisë shqiptare. Eksperienca ime si mjek, eksperienca ime si pjesëtar i stafit akademik prej 20 vjetësh të Fakultetit të Mjekësisë, puna ime si drejtor në QSUT që është një nga institucionet më të mëdha të shëndetësisë shqiptare, me një problematikë të shumëllojshme sespe aty lind dhe përfundon jeta, aty ka probleme me dritat dhe më ujin, aty ka probleme me njerëzit, me të sëmurët, pra ishte një eksperiencë mjaft e madhe, megjithëse unë disa vite kisha qënë shef shërbimi, por eksperienca në QSUT bëri që të njoh më nga afër meritat, arritjet e shëndetësisë shqiptare gjithashtu dhe dobësitë dhe piketat për të ndrequr këto. Përshembull në programin e qeverisë prioritet është ulja e mortalitetit të fëmijëve që ne e kemi në krahasim me vëndet e Evropës ish- komuniste e kemi gati 2 herë e gjysëm më të lartë se Bullgaria dhe është një objektiv mjaft ambicioz për ta çuar nga 21 në 15 dhe për këtë duhet një punë dhe mbështetje e madhe, megjithëse kemi edhe mbështetjen e organizmave ndërkombëtare si për shembull USAID-in, por do edhe mirëkuptimin dhe përkushtimin e të gjithë stafit mjekësor. Në këtë kuadër kryesisht do t’i japim prioritet ndjekjes së barrës, që të zbulojmë apo parashikojmë në kohë një lindje të vështirë, do t’i japim prioritet neonatologjisë, e cila është ajo discipilnë e pediatrisë që merret me kurimin e fëmijëve nga 0- deri 1 vjeç, ku edhe vdekshëmria foshnjore është më e lartë. Pra duke ngritur një zinxhir profilaktik dhe psikoterapeutik në të gjitha këto instanca. Një tjetër prioritet do të jetë edhe shëndeti mendor. Megjithëse është bërë një punë dhe nuk jemi në fillim, pra është bërë një hop i madh në zhvillimin e kësaj strukture. Ne të sëmurët mendorë nuk do t’i mbyllim në "qeli", por do t’i integrojmë në komunitetin qytetar ashtu siç është edhe tendenca bashkohore për trajtimin e të sëmurëve mendorë.

Tjetër prioritet do të jetë ngritja e një zinxhiri, për profilaksinë e tumoreve. Kjo sepse dihet se tumoret nëqoftëse kapen në stadet shumë të hershme janë plotësisht të kurueshme. Këtu duhet të rriten jo vetëm përgjegjësitë organizative, por edhe diagnostikuese.

Nëqoftëse deri më sot, nuk është mbajtur qëndrim për ndonjë diagnostikim gabim në eko, sepse në shumë raste pacienti ka bërë një diagnostikim në stad të hershëm dhe nuk është zbuluar gjë, pas dy tre muajsh kur tumori preket më dorë është shumë vonë për ndërhyrje. Pra për këtë arsye do të rrisim kërkesën e përgjegjesisë ndaj mjekëve përsa i përket diagnostikimit të këtyre lloj sëmundjeve, sepse mjeku duhet të mbajë përgjegjësi për punën e dobët që bën. Pra onkologjia do të jetë një prioritet. Ndërkohë prioritet tjetër do të jetë kompletimi i QSUT-së , pra mbyllja e ciklit diagnostik dhe kurativ në QSUT. Me fjalë të tjera do të fuqizohet baza diagnostike, gjithashtu edhe baza kurative. Prioritet tjetër për rritjen e të gjithë këtyre objektivave është bashkëpunimi dhe filozofia e përbashkët për të kuptuar që në Evropë nuk hyet me sllogane, por hyet me punë dhe me parametra evropianë dhe të kërkojmë mirëkuptimin e stafit akadamik, elitës mjekësore dhe më pas të gjithë komunitetit mjekësor. Prioritet tjetër do të jetë ashtu siç do të jetë edhe prioritet i qeverisë do të jetë lufta kundër korrupsionit. Mendimi im është që korrupsionin në mjekësi nuk i ka rrënjët e thella, sepse ai nuk është i lidhur me trafiqe dhe me krimin e organizuar, por është pasojë e organizimit, menaxhimit, administrimit dhe kontrollit jo të mjaftueshëm nga ana e administratës së shëndetësisë, gjithashtu edhe nga motivimi jo i mirë për punonjësit e shëndetësisë. Ne do të ndërhyjmë në të dyja këto hallka me dëshirën dhe obligimin për ta luftuar këtë fenomen. Sigurisht duam edhe mirëkuptimin e qytetarëve sepse për fat të keq qytetarët flasin nëpër kafene, familje ose nëpër vaki, siç i quajnë shkodranët, por ka denoncime të pakta në administratën e shëndetësisë, prandaj u lutem të gjithë qytetarëve të bashkëpunojnë në këtë drejtim që të bëhemi palë në luftën kundër korrupsionit dhe abuizmeve në shëndetësi. Tjetër formë është motivimi për punonjësit e shëndetësië, për çka ka edhe hapësira ligjore, kryesisht për rritjen e të ardhurave dytësore të cilat me një administrim më të mirë, krahas investimeve një pjesë të kalojnë edhe në rritjen e pagave të punonjësve. Pra edhe në programin e qeverisë Majko është parashikuar një rritje rrogash nga 12-15% për punonjësit e shëndetësisë. Deri në fund të vitit 2005 rrogat do të jenë në një masë mjaft të kënaqshme. Nga ana tjetër unë mund të them se shëndetësia shqiptare me gjithë arritjet që ka bërë ka shumë mangësi në administrim dhe menaxhim gjë që e bën akoma më të varfër sektorin e shëndetësisë. Kështu GDP-ja për shëndetësinë megjithëse është rritur kohët e fundit është akoma në nivele të ulta. Qeveria duhet të investojë akoma më shumë në sektorin e shëndetësisë, sepse shëndetësia ashtu si edhe arsimi duhet të dalin mbi nivelin ekonomik të vëndit. Nga ana tjetë e administrata shëndetësore duhet të administrojë më me përgjegjësi fondet që janë për mjekësinë.



- Gjatë këtyre viteve është ndërhyrë mjaft në infrastrukturën spitalore, por duket se ka mjaft probleme sidomos në qytetet e mëdha. Si do të jetë angazhimi i juaj në këtë fushë?

M. Xhani: Gjatë qeverisjes socialiste janë bërë transformime të mëdha në infrastrukturën e spitaleve në të gjithë vëndin, qoftë nga buxheti i shtetit apo organizatat e ndryshme, të cilat unë i përgëzoj për ndërhyrjet që kanë bërë. Në ’97 ne trashëguam institucione shëndetësore të shkatërruara gjë që kërkonte edhe një ndërhyrje serioze. Me fondet e qeverisë janë bërë transformime të rëndësishme në QSUT, në spitalin e Shkodrës, po bëhet spitali i Durrësit, të dy janë bashkëkohorë si dhe ka nëdrhyrje në shumë rrethe. Unë u them me optimizëm se situata ka ndryshuar, por krahas kësaj është shumë e rëndësishme që këto spitale të mnirëmbahen.



- Kohët e fundit duket se klinikat private, konkurojnë bindshëm sektorin shtetëror. Si do të riktheni ju besimin e vërtetë të qytetarëve ndaj institucioneve shtetërore

M. Xhani: Edhe vëndet që kanë shëndetësi të përparuar përveç institucioneve shtetërore kanë dhe institucione private. Por ne duhet të sigurojmë një nivel të tillë bazal të kapshëm për të gjithë qytetarët pavarësisht nga gjëndja e tyre ekonomike. Ndërkohë njerëzit që kërkojnë më mirë është mirë që paranë e tyre ta harxhojnë brënda vëndit, pa pasur nevojë të shkojnë në shtetet e tjera. Ne do t’u japim frymëmarrje edhe institucioneve private, por kuptohet ato nuk kanë prioritet të tyre aq shumë shëndetësinë sa kanë fitimin, pra ky është dallimi mes këtyre institucioneve. Nga ana tjetër do të ruhet edhe një raport që është 2/3 me 1/3. Por ne do të presim të gjithë rrugët abuzive që mjekët që janë të punësuar në sektorin shtetëror gjatë këtij orari të punojnë edhe në klinikat private, si dhe të mos nxjerrin materiale apo edhe pajisje nga sektori shtetëror për t’i përdorur në mënyrë private. Ndërkohë është e rëndësishme që këta mjekë të kenë një nivel. Në Ministrinë e Shëndetësisë po punohet për një kuadër ligjor se kush mund të hapë një klinikë private. Një mendim tjetër i imi është se shteti duhet të mbajë disa shërbime, ndërsa të tjerat t’i mbajë privati. Sigurisht që këtu shteti do të jetë përësri në lojë, pasi këta njerëz që do të kurohen privatisht për këto arsye do të rimbursohen nga shteti



- Aktualisht pranë QSUT-së edhe shërbime mjaft të sofistikuara siç është diagnostikimi me rezonancë magnetike bëhen falas. Si mendoni ta rregulloni më vonë këtë shërbim?

- M. Xhani: Prioritet tjetër i Ministrisë së Shëndetësië është zgjerimi i skemës së sigurimit shëndetësor. Nëpërmjet fuqizimit të institutit të sigurimit të shëndetit do të mundësohet shtrirja e skemës jo vetëm përsa i përket mjekut të famijes por gjatë këtyre viteve ne mendojmë se ky sistem të përfshijë të gjithë hallkat mjekësore. Ndërkohë përsa i përket pajisjeve të shtrenjta siç është rezonca magnjetike apo të tjera, diagnostikim duhet të bëjnë vetëm ata pacientë për të cilët vlerësohet se kanë nevojë edhe atë në bazë të një protokolli, por sigurisht kjo varet nga ndërgjegjia profesionale e çdo mjeku. Tani vjen edhe problemi a duhet apo jo të paguajnë? Duhet ta kuptojmë që me një buxhet të tillë që kemi ne nuk mund ta rrisim shërbimet por as edhe të mirëmbajmë këto pajisje, prandaj duhet të bashkëpaguajnë qytetarët, aq më shumë për ato ndërhyrje që quhen të luksit, si operacione plastike apo të tjera. Sepse edhe në Kushtetutë nuk thuhet që shërbimi mjekësor është falas, por shërbimi mjekësor është i barabartë për të gjithë qytetarët.

Nisur nga kjo mendojmë se çdo njeri që shtrohet duhet të paguajë një prim për shtrimin, që sigurisht të jetë brënda mundëisve ekonomike, duke përjashtuar disa grupe siç janë pensionistët, apo të sëmurët me tumore, fëmijët nën 1 vjeç. Kjo është e rëndësishme edhe për psikologjinë sepse duke paguar një shumë sado simbolike ai fillon të kërkojë nga shteti. Sepse në fund të fundit edhe deri para ’90 ata që nuk ishin të siguruar paguanin, ndaj edhe duhet të tentojmë të fusim të gjithë në skemë, pasi kjo në fund të fundit është një skemë solidariteti. Sigurisht që duhet parë kushtet dhe krijuar mundësi të gjithëve që të kurohen. Brënda spitaleve duhet të krijohen të ashtuquajturat ambulanca apo spitale private.

Këtu nuk bëhet fjalë për diagnostikimin dhe mjekimin pasi këtu të gjithë janë të barabartë. Në kët mënyrë edhe mjekët nuk do të kishin nevojë apo kurajo për t’u marrë nën dorë para pacientëve. Ndërkohë së shpejti mendojmë të vendosim një numër telefoni ku do të mund të ankoheshin qytetarët si dhe do të bëjmë anketa anonime që do t’u shëprndajmë qytetarëve.

F.Z.


marre nga Zeri i popullit.

[dardajan]

Mir i ka thene ai disa gjera por po ta vesh re ai flet shum per strkturat e medha si spitalet ..
ndersa mendimi im edhe pse nuk jam mjek eshte qe shqiperis i mungon nje rjet mjekesh per te kontrolluar popullaten ne vazhdimesi dhe jo kur behet per spital.

pra psh ne cdo 1000 banor te ket nje mjek te pergjithshem dhe nje pediater ose sic quhet mjeku i familjes i cili rekomandon pastaj per vizita dhe kontrolle te metejshme , sepse ne gjendjen e sotme popullsia neper fshatra nuk ben asnjeher nje kontroll apo vizit por vetem kur eshte ne grade te fundit shkon neper spitale dhe perballet me rradha te gjata dhe burokraci ne nje moment qe eshte shume rende, pra per mendimin tim duhet prevenzioni dhe kontrolli pastaj spitali si hallka e fundit, ndersa ai me siper mendon vetem kur personat arrijne ne spital pra dhe semundjet jane ne nje stad te zhvilluar dhe kerkojne me shum nderhyrje per tu sheruar.

Shum semundje vijne edhe nga dhembet por ne fshatrat dhe qytetet tona dentistet jane me pagese dhe atje shkohet vetem kur dhembet jane per tu hequr dhe jo per tu kuruar, pra atyre 1000 banoreve do ti shtoja edhe nje dentist si thua ti kam te drejt apo jo.

[miki_al2001]

duke qene se une kam qene nje fare kohe ne tirane dhe kam punuar ne spitalin ushtarak,biles prof mustafa xhanin e kam pasur pedagog dikur me jepte urologji.si mjek dhe pedagog ka qene i mire pervec se si politikan dhe pasi u be drejtor i spitalit u vu nen urdherat e ps(fatos nanos).une them qe rreglullimi dhe funksionimi normal ne shqiperi i sigurimeve shendetesore do ta rregullonte shume sherbimin mjekesor.sepse ne shqiperi behet nje operacion qe i kushton spitalit 500$ ta zejme duke llogaritur ekipin,materialet qe perdoren,analizat dhe egzaminimet qe i behen te semurit,pa futur ketu harxhimet e te semurit qe i behen pas operacionit qe jane medikamentet pas operacionit ose ushqimi qe han dhe te gjitha keto jane falas nga ana e spitalit me nje fjale i paguan shteti ndersa pacienti i jep ne dore mjekut nje sasi shume me te madhe te hollash dhe seshte i sigurt a i ka dhene mjaftueshem.duke pare tani se si funksionon kjo pune jasht them qe rregullimi i sigurimeve shendetesore qe eshte e drejte e te punesuarit nga punedhenesit do ta rregullonte shume sherbimin mjekesor.ndersa mjeket do kene kontrate me kompanite e sigurimit.atehere edhe mjeku do perfitonte edhe shteti nga sigurimet dhe do rritej cilesia e sherbimit.edhe kompanite doishin shume te fuqishme sic jane ne perendim ose ne usa vecanerisht qe i shof se sa te fuqishme jane.
gje tjeter qe duhet te rregullohet ne shqiperi eshte funksionimi i mjekut te familjes.ju e dini qe ne shqiperi cdo njeri qe semuret dhe direkt shkon te specialisti qe ne vend tjeter eshte e pamundur.cdo pacient duhet te kete kartelen e tij personale tek nje mjek i familjes dhe ai do kete nje numer te caktuar te qytetareve dhe do kujdeset per to.do ua di historine do ti informoje me gjera te ndryshme si psh kur ishte rasti me poliomielitin ne shqiperi ose me koleren ai duhet te shperndaje pamfleta ose informacione te ndryshme per qytetaret e vet.
atehere ai do dergoje tek specialisti vetem ate qe ka nevoje vertete.jo ta zejme ne shqiperi per cdo dhimbje ne kraheror njerezit mbajne rradhe nga 10 ore tek dera e prof spiro qirkos. nejse organizimi shendetesor eshte nje teme shume e gjere dhe e veshtire por duhet te vihen themelet si fillim qe me sa di une ne shqiperi akoma sjane ashtu sic duhet