Turqia dhe BE

[Lioness]

(Marre nga Shekulli)

Ankara – Shkrimtari Orhan Pamuk, fituesi i çmimit "Nobel" për letërsinë në vitin 2006 u nis dy ditë më parë në një udhëtim sekret drejt Amerikës. Duke marrë parasysh mënyrën sesi u nis, nuk bëhet fjalë për një udhëtim çfarëdo, por për një arrati të vërtetë: "U arratis për një kohë të gjatë nga Turqia", - shkruan drejtori i së përditshmes turke "Sabah", Fatih Altayli, duke shtuar se e kish mësuar lajmin që më parë, por nuk e publikoi "për të evituar protestat kundër Pamukut në aeroportin e Stambollit". "

Dy ditë më parë morëm një informacion shumë interesant. Pamuk ishte shumë i shqetësuar për ngjarjet e fundit në Turqi dhe kishte vendosur të largohej përfundimisht nga vendi i tij", - shkruan Fatih Altayli, duke iu referuar vrasjes së Hrant Dink, kërcënimet e vrasësve kundër Pamukut dhe refuzimin e qeverisë turke për të modifikuar artikullin 301 të kodit penal. "Mora vesh gjithashtu që Pamuk tërhoqi nga llogaria e tij 400 mijë dollarë dhe do të nisej nga Turqia për të mos u kthyer për një periudhë të gjatë.

Sqaruam se shkrimtari prenotoi një vend në aeroplanin e orës 11.20, pra po largohej përfundimisht nga Turqia". Sipas Altayli-t, në redaksi është debatuar për misionin e profesionistit dhe për konsideratat për njeriun. Kështu që më në fund vendosën të mos botojnë lajmin në gazetë dhe të mos japin asnjë nga këto detaje të nisjes, pasi mund të shkaktoheshin protesta në aeroport dhe fluturimi mund të anullohej.

Në krye të javës Pamuk anulloi një program me konferenca dhe festime për nder të tij në Gjermani dhe njoftoi se nuk ndodhej në Turqi. Një prej njerëzve që organizoi vrasjen e shkrimtarit dhe gazetarit Hrant Dink, teksa dërgohej nga gjykata në qeli, pasi mori dënimin bërtiti para telekamerave: "Pamuk, bëj kujdes. Bëhu i zgjuar". Forcat turke të sigurimit e morën seriozisht këtë kërcënim dhe vunë nën mbikëqyrje nobelistin dhe 17 shkrimtarë e gazetarë të tjerë turq.

[ATMAN]

Fantazi

Nga Den Bilefski

- Stamboll

Jemi në vitin 2010 dhe Bashkimi Europian ka hedhur poshtë kandidaturën e Turqisë. Në Gjermani, Austri dhe Francë kanë ardhur në pushtet qeveri fashiste, të cilat nxisin dhunën kundër turqve dhe muslimanëve. Një Turqi hakmarrëse bashkohet me Rusinë dhe të dyja i shpallin luftë Bashkimit Europian. Komandot turke rrethojnë Berlinin, fshinë nga kujtesa Europën e Bashkuar dhe shtien në dorë Kontinentin.

Disa kritikë do të dalin menjëherë kundër librit "Lufta e Tretë Botërore", një romani të ri i cili flet rreth të ardhmes, dhe është shkruar nga një shkrimtar turk 30 vjeçar, i quajtur Burak Turna. Libri është i mbushur me përfytyrime të shfrenuara të një teoricieni komplotesh dhe të një mashtruesi tronditës letrar

Megjithatë, novela, e cila mbizotëron në vitrinat e librave të Stambollit, është shitur në më shumë se 130 mijë kopje vetëm në dy muaj e saj të parë dhe vazhdon të futet në listën e librave më të shitur në të gjithë vendin. Vëzhguesit turq thonë se popullariteti i novelës pasqyron maturinë në rritje të turqve përkundrejt një Europe që po tregohet gjithnjë e më shumë e matur ndaj tyre, ndërsa Turqia hyn në vitin e dhjetë të bisedimeve të stërzgjatura për t'u anëtarësuar në Bashkimin Europian.

Një komentues turk, Sinan Ulgen thotë se: "Turqit janë të mërzitur nga kërkesat e vazhdueshme të Bashkimit Europian - dhe se romani "Lufta e Tretë Botërore" ka prekur këtë çështje si duhet. Ai përmendi se stili i saktë dhe kinematografik i librit, ka bërë të mundur që shoferët e taksive, zyrtarët e qeverisë dhe amvisat të jenë në një mendje.

Turna s'është ndonjë figurë e parëndësishme në Turqi. Romani i tij i parë "Metal Firtina" ("Stuhi prej metali"), u bë libri më i shitur në historinë e Turqisë kur doli në shitje në muajin dhjetor, në një kohë kur ekzistonin mëdyshjeje të mëdha ndërmjet turqve për sa i përket luftës së drejtuar nga SHBA-ja në Irak.
Libri është një rrëfim imagjinar mbi një pushtim nga SHBA-ja të Turqisë gjë që e nxit një agjent turk të shpërthejë një bombë bërthamore në një park të Uashingtonit, duke e rrafshuar kryeqytetin.

Ish-gazetari dhe studenti shkatarraq i filozofisë, sa hap e mbyll sytë, është shndërruar në një personazh të famshëm të debateve televizive, në një figurë kulti ndërmjet njëzet gjërave më me vlerë dhe në një barometër jozyrtar kulturor për vendin e tij.

Turna thotë se frika e Turqisë ndaj një pushtimi amerikan rrëfehet në popullaritetin e librit të tij "Stuhi prej metali", i cili ka zëvendësuar mëdyshjet në rritje të Turqisë përkundrejt Europës. Mëdyshja e hyrjes së Turqisë për të hyrë në BE gjen strehë në shpirtin luftarak turk që prej Luftës së Parë Botërore.
Fuqitë e Europës Perëndimore në atë kohë e copëtuan Perandorinë Osmane. Turna thotë se romanin "Lufta e Tretë Botërore" - "Uçuncu Dunya Savasi" e shkroi në gjuhën turke - për t'u ofruar turqve një rrugëdalje për krenarinë e tyre të plagosur nga qortimet e vazhdueshme të BE-së.

Ndërsa ishte ulur në një kafe pranë sheshit të zhurmshëm "Taksim" të Stambollit, ku përshëndetej nga admiruesit e tij, sikur të ishte një yll i muzikës rrok, Turna thotë se "Turqit po ndërgjegjësohen rreth dy çështjeve."

"Çështja e parë është se gjithçka që i është thënë popullit turk nga udhëheqësit e BE-së, janë vetëm gënjeshtra. Dhe çështja e dytë është se një vend musliman s'ka për të hyrë kurrë në një BE-në që s'na shikon aspak me sy të mirë."
Turna është një "narkoman" i vetërrëfyer i historisë dhe prozës fantastiko-shkencore, përshkrimet e të cilit mbi manovrat ushtarake të SHBA-së në romanin "Stuhi prej metali" ishin aq të besueshme saqë nxitën menjëherë disa njerëz në Turqi që ta akuzonin atë se ishte një agjent i CIA-s.

Ai thotë se kur kishte filluar të hulumtonte për të shkruar romanin "Lufta e Tretë Botërore" kishte shfletuar mbi 1000 vite të historisë europiane dhe kishte arritur në përfundimin se Europa do ta hidhte poshtë në mënyrë të pashmangshme kandidaturën e Turqisë dhe se Kontinenti do të binte pre e kaosit dhe luftës.

Turna mendon se "Europa bazohej në një strukturë raciste komb-shteti që kishte prodhuar luftëra nëpër botë gjatë 900 viteve të fundit", dhe shton se asnjë prej librave të tij nuk ishte botuar jashtë vendit për shkak të tematikës së tyre luftënxitëse.

"Vendimi i BE-së për t'ia kthyer kurrizin Turqisë do të krijojë një luftë kulturore ndërmjet Islamit dhe Perëndimit edhe nëse nuk përdoren armët". Romani i tij zbras përçmim ndaj Perëndimit në fragmente të tilla si në një në të cilin oficerët rus dhe turq diskutojnë ndarjen e Europës mes tyre pasi ta mundin ushtarakisht:
"Ke të drejtë, cilatdo qofshin rrethanat, do të vendosim një rend të ri në Europë", e ndërpreu Qamil Pasha, "do të formohet një Bashkim i ri Europian dhe kësaj here pushteti do të jetë në dorën e Europës Lindore".

Gjenerali rus i cili kënaqet nga ky pohim thotë - "Kurrë s'do t'i thoja jo caktimit të Stambollit si qendra e Bashkimit të ri Europian. Në fund të fundit, kam qenë edhe vetë aty", bëri shaka gjenerali "dhe kam parë Bosforin - dhe mua kaq më mjafton!"

Qamil Pasha thotë "Një përfundim i tillë do të më kënaqte edhe mua. Më pas, Europa Perëndimore do ta vështronte me pikëllim pajtimin midis botës Ortodokse dhe Stambollit."

Shkrimtari idetë e tija mbi "konfliktin mes qytetërimeve", i përçon në arenën e debateve televizive dhe në fjalime të zjarrta, të titulluara "Rendi Botëror pas Shpërbërjes së BE-së." Nëpër tubimet që ai organizon biletat e spektatorëve shiten javë përpara. Në një ngjarje të kohëve të fundit, gjatë firmosjes së librave për admiruesit e tij në Izmir, Turna kishte nisur të pyesë turmën e përbërë më së shumti nga njerëz të moshës 15 - 25 vjeç, se sa prejt tyre mbështetnin hyrjen e Turqisë në BE. Dhe pasoja ishte se asnjë dorë e vetme nuk do të ngrihej pro.
Turna e quan këtë një kundërpërgjigje të ashpër nga ana e Turqisë kundrejt asaj që ai e përcakton si "histeria anti-turke" që mbizotëron kontinentin evropjan. Shitjet e romanit "Lufta e Tretë Botërore" janë ndihmuan edhe nga fakti që libri u nxorr në shitje në muajin gusht, kur në vend nacionalizmi ishte në rritje.
"Turqit janë një popull krenar", thotë Turna. "Vende të tilla si Franca mendojnë se ne po u lutemi për të na futur në BE, por e vërteta është se ne do të kujdesemi për veten tonë, do të bëhemi mosbesues dhe me kalimin e kohës kureshtja do të na shuhet për këtë çështje."

Përshkrimi i tij për mosbesimin në rritje të Turqisë ka lindur edhe nga rezultatet e anketimeve të popullsisë. Një prej Fondacioneve për Zhvillimin Ekonomik me qendër në Stamboll përpara disa kohësh bëri të ditur se mbështetja e Turqisë për anëtarësimin në BE, ra gjatë vitit 2005 deri në shifrën e 63 % nga 94 % që kishte qenë një vit më parë.

Turna pranon se prirja e tij e natyrshme ndaj satirës dhe hiperbolës shpesh ndërhyn midis fakteve të vërteta. Në romanin "Lufta e Tretë Botërore", guvernatori Arnold Shvarceneger është zgjedhur president i Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe përkrah mësymjen europiane kundër Turqisë. Ai i siguron mbështetje Europës nëpërmjet një shoqërie të fshehtë pagane të quajtur, "Vëllazëria e Vdekjes", që përpiqet të sundojë botën dhe është krijuar për të përfaqësuar konservatorët e rinj të SHBA-së.

Turna vetë është rritur në Stamboll në një familje tradicionale dhe intelektuale. Ai rrëfen sesi kur ishte student, kalonte shumë kohë në internet duke "lundruar" në faqet ushtarake të SHBA-së dhe mësuar përmendësh të folurën e Pentagonit. Në universitet, ai studioi për biznes dhe filozofi. Më pas, punoi për një kohë të shkurtër si gazetar, përpara se të shkruante romanin "Stuhi prej Metali" së bashku me një shokun e tij, Orkun Uçar.

Ai rrëfen se udhëtimi i tij i vetëm në Europë ishte një vizitë që kishte bërë në Mynih pesë vite më parë, një fakt ky që na ndihmon të shpjegojmë se përse romani "Lufta e Tretë Botërore" paraqet përshkrime baroke rreth kryeqytetit gjerman të birrës, por tregohet i vakët në karakterizimin e pjesës tjetër të Kontinentit. Turna thotë se udhëtimet e tija të shpeshta në Azi, e kanë çuar në përfundimin se e ardhmja e Turqisë qëndron në lidhjen e një "Aleance Lindore" dhe jo në bashkimin me Perëndimin.

Turna propozon që Turqia ta kufizojë marrëdhënien e saj me BE-në me një marrëveshje të tregtisë së lirë dhe në vend të pranimit në BE të lidhet ngushtë politikisht me Kinën, Indinë dhe Rusinë. "India ka 250 milion njerëz të pasur, Kina ka një fuqi të stërmadhe ekonomike dhe një klasë të mesme shoqërore. Në Rusi, paraja po derdhet lumë. Atëherë, përse politikanët tanë harxhojnë më kot kohën nëpër korridoret e BE-së, kur duhet të shkonin për vizitë dhe t'i joshnin këto vende siç bën SHBA-ja?"

"Ashtu siç europianët janë të paditur rreth asaj që përfaqëson në të vërtetë, Turqia, argumenton Turna, dhe turqit janë të paditur rreth asaj që përfaqëson në të vërtetë Bashkimi Europian. Ai fajëson median turke dhe rendin politik në fuqi që e portretizojnë BE-në si një ilaç çudibërës e cila do ta ndihmojë Turqinë e varfër dhe bujqësore të begatohet.

"Në Turqi s'ka një debat të duhur mbi Europën", thotë Turna. "Kritikat ndaj BE-së janë kthyer në një gjë të ndaluar." "Ajka shoqërore e Stambollit bën tregti me BE-në, ndërsa pjesa fshatare e vendit s'e ka fare të qartë se çfarë do të thotë në të vërtetë bashkimi me Europën."

I ndodhur nën trysninë e përfitimeve që ka sjellë fushata për anëtarësimin e Turqisë në BE, duke përfshirë këtu edhe sigurimin e të drejtave për minoritetet dhe liberalizimin e ekonomisë, Turna është i ndërgjegjshëm se premtimet dhe goditjet me thupër gjatë proçesit të aderimit në BE kanë qenë të rëndësishme për një vend që është goditur rëndë nga paqëndrueshmëria ekonomike dhe politike. Por ai shton edhe një paralajmërim të dëgjuar shpeshtazi nëpër sallonet, kafenetë dhe sallat e mbledhjeve të Ankarasë dhe Stambollit.

"Ajo që ka rëndësi për Turqinë është të jetë pjesë e një proçesi që ka përshpejtuar zhvillimin politik dhe ekonomik të vendit." thotë ai. "Por ky proçes është më i rëndësishëm se faza përfundimtare, dhe askush s'ka për të derdhur asnjë pikë lot nëse BE-ja s'na lejon të bëhemi anëtarë të saj në një periudhë kohore prej 10 apo 15 vjetësh."

Që kur doli në shitje romani "Lufta e Tretë Botërore", Turna ka punuar mbi një traktat filozofik që do të botohet së shpejti i titulluar "Sistema". Gjithashtu ai ka hapur një shtëpi botuese të tijën ku veprat e autorëve të huaj përkthehen në gjuhën turke. Ai thotë se së fundmi harxhon shumë kohë duke luajtur me lojra elektronike.


Loja e tij e pëlqyer?

Është një lojë që quhet "Ngritja e Kombeve" në të cilën shtetet e ndryshme garojnë për të sunduar botën. "Më pëlqen shumë të shtirem sikur jam Kina dhe të bombardoj aq shumë Europën deri sa të katandiset në Epokën e Gurit", thotë ai.

[ATMAN]

nga Olsi Jazexhi

Ashtu si në 12 shtator 1683 kur trupat osmane nën udhëheqjen e kryevezirit shqiptar, Merzifonlu Kara Mustafa Pasha, rrethuan Vjenën, përfaqësia e Austrisë në BE mobilizoi forcat më reaksionare, dhe ashtu si në të kaluarën refuzoi avancimin turk drejt Evropës. 322 vite pas rrethimit të Vjenës, në Evropën e ç'kishëruar nga iluminizmi evropjan, u pa se brezi i fondamentalizmit kristjan është ende aty. Pas këmbënguljes së Austrisë për t'i thënë jo - Islamit në Evropë, qëndronte një pjesë e mirë e opinionit publik evropjan. Kështu 80% e austriakëve, 74% e gjermanëve dhe 70% e francezëve sipas sondazheve të eurobarometrit janë kundër dhënies së dritës jeshile Turkut të Madh të Anadollit. Dhuna e opinionit publik ka detyruar shtete ku iluminizmi evropjan lindi, si Franca dhe Hollanda, të deklarojnë se nëse Turqia do të hyjë një ditë në BE, ato do të mbajnë referendume më parë. Megjithatë pro kampit turk, në Evropën e kësaj radhe qëndrojnë polakët, të cilët në vitin 1683 ishin faktori kryesor që ndihmuan në dështimin e marrjes së Vjenës. Pranë tyre, për një Turqi në Evropë qëndrojnë edhe britanikët me spanjollët.

Qarqet reaksionare evropjane, në betejën për të mbajtur Turqinë larg duket se kanë arritur të bindin mbi 50% të evropjanëve të deklarohen kundër. Edhe pse Turqia është një shtet shekullarist, që respekton të drejtat e feve të tjera më shumë sesa Italia, Sllovenia dhe Greqia, islamofobia evropjane ngre lloj - lloj akuzash kundër vendit më të madh musliman të Evropës. Akuzat ndaj Turqisë nisin që me mitet e fabrikuara në ditët e Abdulhamidit II, të cilat flasin për të ashtuquajturin gjenocid armen, te trajtimi i kurdëve, e deri te sherrnaja që dërgimi përpara gjyqit i autorit manipulator, Orhan Pamuk ka ngritur në qarqet e BE-së. Në vallen raciste kundër hyrjes së Turqisë në BE sot janë reshtuar disa nga figurat më regresive të kontinentin plak. Ato nisin që me ish-ushtarin nazist - të kthyer në Papë, Benediktin XVI, te kryetarja e demokristjanëve gjermanë Anxhela Merkel, te ministri i brendshëm francez Nikola Sarkozi dhe arkitekti i kushtetutës së refuzuar të BE-së, Giscard de'Estain.

Por edhe pse me ndërhyrjen agresive amerikane dhe britanike, Ankaraja morri go-aheadin disa ditë më parë, asaj do i duhen të presë 10 deri në 15 vite më shumë në dyert e Evropës, pas një udhëtimi të mundimshëm 40 vjeçar. Pas kalimit të testit të Luksemburgut, Turqisë do i duhet të përmbushë 35 kapituj kontratash marrëveshjesh me perandorinë e Brukselit, duke patur në çdo hap aprovimin e 25-shes. Edhe pse Turqia ka qënë 'anëtar - shok' i Tregut të Përbashkët që në vitin 1963, ajo humbi shansin për tu bashkuar me të në vitin 1978 kur u ftua të bëj kështu sëbashku me Greqinë. Ankaraja që frikësohej nëse do të ishte e aftë për të përmbushur kriteret e BE-së do të trokiste në dyert e saj në Prill të 1987-ës, për t'u njohur si kandidate në dhjetor 1999.

Një arsyet pse evropjanët kontinentalë refuzojnë 'en-masse' hyrjen e Turqisë në BE lidhet me historitë e gjata të konflikteve ndërmjet Kristiandomit të Evropës Perëndimore dhe Dar-al-Islamit të Evropës Juglindore. Edhe pse Evropa e Krishterë ka kryer krime të paimagjinueshme kundër afrikanëve dhe popujve të Azisë nga shekujt e XV deri në të XX-in, ata nuk kanë arritur kurrë që të falin turqit për fitoret që ata kanë korrur në Evropë në këto 8 shekujt e fundit. Marshi i turqve nga malet Altai në Azinë Qendrore, drejt Kristiandomit Evropjan ka vazhduar i pandërprerë në 1000 vitet e fundit. Pasi pranuan islamin me të cilin erdhën në kontakt ndërsa ishin në Lindjen e Mesme, turqit, të inspiruar nga mesazhi i Muhamedit, përmbushën profetësinë islamike duke shkatërruar Perandorinë Bizantine dhe çuar Islamin në kryeqytetin e saj, Kostandinopojë. Shndërrimi i Kostandinopojës në Stamboll nga sulltan Mehmet Fatihu II do të shkatërronte njëherë e përgjithmonë dominancën e kristjanizmit në Afrikë dhe në Azi, dhe rezikojë ekzistencën e tij në Evropën Juglindore. Një shekull pas çlirimit të Kostandinopojës, avancimi turk drejt Evropës do të arrinte kulmin, kur sulltan Sulejmani i Mrekullueshëm me kryevezirin Damat Ibrahim Pasha pasi pushtuan Hungarinë u lëshuan drejt Vjenës për të marrë 'kizil elman' (mollën e kuqe). Memoritë e turkut triumfues shkaktojnë në mendjen evropjane histeri, që vetëm terroristët modernë dinë t'i shpjegojnë.

Konfliktet e Evropës me Turqinë kanë vazhduar edhe në ditët e Republikës Turke. Gjatë luftës për pavarësi, turqit nën udhëheqjen e Mustafa Qemal Ataturkut dërmuan bandat greke, britanike, franceze, italiane dhe australiane në dyert e Stambollit. Në kundërshtim me arabët të cilët i prenë në besë osmanët dhe u bashkuan me Laurencin e Arabisë për të ndihmuar francezët dhe britanikët, të cilët i kolonizuan më pas, turqit në betejën e famshme të Çanakalesë (apo Galipolit) i rrëfyen Evropës shpirtin e pamposhtur turk. Edhe pas krijimit të republikës në 1923, turqit i qëndruan besnik, për pjesën më të madhe të shekullit të XX-të ndërtimit të një shteti tipik ushtarak, sipas traditës së tyre të lashtë. Në kundërshtim me Evropën e cila është zhytur në botën e qejfeve dhe degjenerimit moral, turqit kanë ruajtur fizioniminë e tyre kombëtare dhe natyrën militante të racës që ata përfaqësojnë. Turqia sot gëzon popullatën më të re të Evropës, dhe ushtrinë më të fuqishme të saj.

Si pasojë e histerisë anti - turke, shumë qarqe në Evropë kanë toleruar masakrat në Bosnje, Kosovë, Shqipëri, Greqi dhe Bullgari që janë bërë kundër muslimanëve ballkanas në 100 vitet e fundit. Inati ndaj fitores turke, mban sot Shqipërinë dhe Bosnjen jashtë BE-së, ndërsa lejon Slloveninë katolike, në kryeqytetin e të cilës xhamitë ndalohen me ligj, të bëhet pjesë e BE-së. Ndërsa në Slloveni, Greqi dhe Italinë e Veriut muslimanët ndalohen të falen publikisht apo ndërtojnë xhami, qarqet fondamentaliste perëndimore lehin papushim për 'mungesën e lirisë fetare' në Arabinë Saudite apo për të drejtat e cënuara ndaj kurdëve në Turqi. Këto janë standartet dyfishe të kristiandomit, i cili ndërsa turqve i kërkon të njohin gjenocidin armen, vetë refuzon të njohë gjenocidin çam në Greqinë Veriore, dhe pret me krah hapur në Bruksel presidentin grek Simitis i cili deklaron se tokat greke në Qipro dhe Epir, janë nën pushtimin shqiptaro - turk.

Hipokrizia kristjane e Evropës shihet edhe në mënyrën sesi disa politikanë në BE trajtojnë Turqinë. Ndërsa BE-ja Qipron Greke e cila qëndron vetëm 60 km në jug të bregdetit turk, dhe 100 km në lindje të Sirisë, e trajton si pjesë të saj, Turqinë e quan aziatike. Edhe pse Stambolli është qyteti më i madh i Evropës të cilin Bonaparti ëndërronte ta kthejë në kryeqytetin e Evropës së Bashkuar, dhe rrënojat e tij mbajnë më shumë histori evropjane sesa mund të ketë e gjithë Hollanda, Turqia, sërisht shihet si pjesë e huaj e BE-së. Shumë zëra në perëndim pretendojnë se Turqia nuk ndan kulturë me Evropën. Megjithatë etërit e qytetërimit greko - roman siç edhe Homeri ishte, kanë lindur në Smyrnian e lashtë apo Izmirin e sotëm. Në tokat e Turqisë kanë jetuar edhe Thalesi, Anaksimendri dhe Anaksimenesi, etërit e filozofisë së Platonit dhe Aristotelit. Në tokat e Turqisë janë zhvilluar qytetërimet proto-evropjane të hitive, galatianëve, cilicianëve, kapadokiasve dhe me radhë. Në tokat e Turqisë është ngritur edhe Troja e Lashtë, pas shkatërrimit të të cilës, Enea me fiset e mundura trojane, marshoi drejt Italisë për t'i dhënë lindje qytetërimit roman. Në Turqi i ka rrënjët edhe kristjanizmi trinitar roman i cili u largua nga mësimet origjinale të Isusit, me koncilet që u mbajtën në Kalkedoni, Nikomedia dhe Nikea. Në Antiok, apo Antakian e sotme Shën Pjetri mbajti meshën e parë ku besimtarët hebrenjë të Krishtit u njohën si kristjanë. Aty kaloi edhe rabini Saul i vetëmëruar Paul, i cili sektin kristjan të hebrejve, përkundër mësimeve të Krishtit, i'a predikoi romakëve.

Pranimi i futjes së Turqisë si anëtare me të drejta të plota në BE në datën 3 Tetor 2005, nga disa qarqe në Evropë është parë si një përpjekje e butë e perëndimit për të orkestuar ndryshime regjimesh në Lindjen e Mesme. Në shkrimin 'Regime change, European-style, is a measure of our civilisation' të botuar në gazetën 'The Guardian' autorja britanike Madeleine Bunting justifikon hyrjen e Turqisë në BE nën prizmin e imperializmit dhe barrës së njeriut të bardhë për të orkestruar 'ndryshime regjimi' në botë. Edhe pse autorja denoncon tanket dhe raketat që administrata Bush përdor për të sjellë kukullat e tij në Lindjen e Mesme, ajo mbron mënyrën evropjane të 'ndryshimit të regjimit' nëpërmjet goditjes me '80,000 faqe dhe rregulla që shkojnë nga trajtimi i impjanteve të ujrave të zeza e deri në trajtimin e minoritetit kurd' që BE-ja i imponon Turqisë. Entuziazmi i autores britanike për hyrjen e Turqisë në BE, përveç toneve imperialiste ka edhe dëshira të sinqerta që shumë mendje të ndritura do të donin të shohin në Evropë. Dhe ai është ndalimin e kthimit të Evropës në një klub kristjanësh. Me idenë e dytë të Bunting-ut lumturohen në veçanti muslimanët e Evropës, të cilët, që nga Tirana e deri në Sarajevë frikësohen kur mendojnë se çdo të sjellë për ta e ardhmja, nëse vëllai i tyre turk refuzohet të hyjë në BE-në që disa njerëz, si Ismail Kadare apo Maks Velo në Tiranë duan ta shohin si geto kristjane. Fjalimin më kuptimplotë për futjen e Turqisë në Evropë, e ka perifrazuar komisioneri i saj i jashtëm, britaniku Kris Patten, i cili me hyrjen e Turqisë në Evropë sheh misionin historik të shekullit të XXI-të i cili është pajtimi i Islamit me Krishtërimin, siç edhe shekulli i XX-të shërbeu për të pajtuar Francën me Gjermaninë.

Megjithatë testet që BE-ja do të vendosë përpara Turqisë janë të vështira për t'u kapërdirë. Ato variojnë që nga kërkesat e BE-së që Turqia të njohë Qipron e pushtuar nga grekët, në pranimin e gjenocidit të paprovuar armen etj. Të përballur me shantazhet e një pas njëshme që Brukseli lëshon kundër Ankarasë, në vitin e kaluar 70% e turqve kishin arritur idenë e refuzimit për t'u bashkuar me BE-në. Partitë opozitare turke si Partia Popullore Republikane (CHP), apo ato të krahut të djathtë si Partia e Rrugës së Drejtë (DYP) dhe Partia Mëmëdheu (ANAP) refuzojnë të përulen përpara diktateve të Evropës dhe kërkojnë ndërprerjen e negociatave.

Megjithatë, pala e cila është më e interesuar në Turqi për anëtarësimin e vendit në BE është partia në pushtet, AKP-ja - apo Partia për Drejtësi dhe Zhvillim. Anëtarët e kësaj partie që në vitin 1994 ishin pjesë e Partisë Islamike të Refah-ut të Erbakanit, thërrisnin për kthim të Turqisë në kohët e arta osmane dhe ndarje nga perëndimi. Ministri i Jashtëm turk, Abdullah Gul në vitin 1994 deklaronte se "Turqia nuk duhet të bashkohet me BE-në. Shikoni një qytet evropjan dhe shihni Stambollin. Ai nuk është qytet kristjan." Ndërsa disa vite me herët, kryeministri i sotëm, Erdoan, në mitingjet publike recitonte poezi ku thuhej "Minaretë janë bajonetat tona, kubetë janë helmetat tona, xhamitë barrakat tona, ndërsa besimtarët ushtarët tanë."

Këta persona që vetëm 10 vite më parë shiheshin me frikë në perëndim sot janë kthyer në kampionë të modernizmit dhe kërkesës për të futur Turqinë në BE. Kryeministri Rexhep Taip Erdoan deklaron se Evropa me futjen apo refuzimin e Turqisë në BE, nuk i bën nder Turqisë, por i jep shansin vetes 'ose të tregojë pjekuri dhe kthehet në fuqi globale, ose të përfundojë në një klub kristjan." Kthimi në besimtarë të integrimit me BE-në nga ish-islamistët turq u pa qartë kur ministri i jashtëm Abdullah Gul, pasi morri 'fermanin' e pranimin si anëtarë me të drejta të plota nga Luksemburgu, doli në televizionin kombëtar dhe deklaroi: 'Me lejen e Allahut kemi arritur marrëveshje."

Arsyeja kryesore që shtyn AKP-në të kërkojë hyrjen e Turqisë në BE lidhet me dëshirën që popullatat turke kanë për të ndërtuar një vend më të mirë. Gjeneralët e Forcave të Armatosur Turke, apo pashallarët siç ata njihen në popull, kanë ndërhyrë në mënyrë të vazhdueshme në jetën politike të vendit që nga viti 1960. Ata kanë detyruar një seri kryeministrash dhe qeverishë të japin dorëheqje, siç ishte edhe rasti më i fundëm me kryeministrin Erbakan në 1997. Edhe pse armata për Turqinë është garancia më e mirë që vendi ka patur dhe ka për ruajtjen e sovranitetit, ndërhyrjet e saj në politikë, historianëve të Perandorisë Osmane i kujtojnë kohët e sulltan Selimit III dhe Mahmudit II. Si atëherë me jeniçerët, edhe sot, ushtria turke shpesh është kthyer në faktor stagnacioni për arritjet e vendit. Ashtu si me sulltan Selimin III i cili kur kërkonte të modernizojë vendin, i duhej të përballej me dhunën e jeniçerëve, edhe jeta politike dhe kulturore në Turqinë e 50 viteve të fundit është bërë pre e kërcënimeve të brahmanëve ushtarakë. Duke mësuar nga historia e Selimit III, të cilit në kohët moderne i ngjason tragjedia e Erbakanit, qeverija e re turke, ka vendosur të lozë sulltan Mahmutin II me jeniçerët, përpara se të shpalli Tanzimatin e nevojshëm që shtetit turk i nevojitet sot.

Për arsyen e mësipërme, qeverija e AKP-së është duke shfrytëzuar hyrjen në BE për të modernizuar dhe demokratizuar vendin. Ashtu si Mahmuti II që krijoi 'Nizam i Xhedidin' dhe largoi me takt jeniçerët nga jeta politike e vendit, AKP-ja po përdor kriteret e Kopenhagenit për të larguar ndikimin e Forcave të Armatosura nga politika në vend. Megjithatë tanzimati që qeveria e Ankarasë po i jep Republikës Turke dhe principeve të shenjtërizuara të Qemalizmit, shkaktojnë shumë nervozizëm në qarqet ushtarake dhe qemaliste në vend. Të drejtat që qeveria aktuale po i jep kurdëve, alevive dhe minoriteteve të tjera, herë pas here shkaktojnë sherrnaja të fuqishme mediatike në një vend ku sipas principeve ataturkiste gjithëkush duhet të jetë turk, shekullarist dhe modern. Duke qënë se udhëheqësia e sotme turke vjen nga zonat konservative të Anadollit, klasa e bardhë sunduese e Stambollit, pasardhëse e devshirmeve ballkanas, ndjehet sikur po humb betejën e saj historike përballë sukseseve që anadollasit e AKP-së po arrijnë me mitin e Evropës, të cilin, ata kanë parë si të tyren në këto 500 vitet e fundit.

Megjithatë, AKP-ja nuk është i vetmi kamp që është i interesuar të përfitojë nga futja e Turqisë në BE. Kampi më i interesuar i parjes së Turqisë në BE është vetë perëndimi. Edhe pse qarqet më reaksionare të kontinentit plak kanë dëshmuar papjekurinë e tyre në ditët e fundit, politikëbërësit e mëdhenjë të perëndimit po dëshmojnë gjithmonë e më tepër se kanë nevojë për Turqinë. Presionet që amerikanët ushtruan kundër Austrisë në 3 Tetor 2005 lidhen me pozitën strategjike që Turqia ka për Lindjen e Mesme. Turqia e cila gjatë ditëve të Luftës së Ftohtë njihej si aeroplanmbajtësja e pavdekshme e NATO-s, sot përfaqëson partnerin më të rëndësishëm të perëndimit për të dominuar orientin. Duke e kuptuar këtë rëndësi, mund të kuptohet edhe arroganca që udhëheqësit turq tregojnë, kur Evropa në vend të kulaçit kërkon t'ju ofrojë karrota. Si për t'i bërë presion Evropës, qeveria e Ankarasë në muajt e fundit ka forcuar ndjeshëm mardhëniet me hasmin e saj historik, Rusinë. Të njëjtat lëvizje Ankaraja i ka bërë edhe me Damaskun dhe Teheranin.

Rëndësia që Turqia ka për t'u mbajtur në anën e perëndimit, sot që perëndimi ka nisur fushatën e tij kolonizuese ndaj Lindjes së Mesme u pa edhe në fjalimin që ministri i jashtëm britanik, Xhek Strau mbajti në BE në favor të Turqisë. Të njëjtën gjë vërtetoi edhe Javier Solana, i cili deklaroi se Evropa do të korrë një fitore të madhe historike nëse arrin të ketë në anën e saj 70 milion muslimanë.

Dhe me të vërtet, në ditët e reja të imperializmit, që njeriu i bardhë ka nisur në Lindjen e Mesme, për të është imperative që në anën e tij, të ketë rracën militante të maleve Altaike. Historia e 1300 viteve të fundit në Lindjen e Mesme ka vërtetuar se vetëm dy raca kanë arritur ta dominojnë këtë botë. Ata janë persianët dhe turqit. Por kthimi i persinavë në shi'itë në shekullin e 16të i ka lënë turqit pa rivalë në dominimin e Lindjes së Mesme. Dhe për këtë arsye qiejt e Evropës kanë nevojë për dritën e gjysëmhënes turke, me të cilën perëndimi mund të lundrojë i qetë në kohët e vështira që e presin përpara.

[D@mian]

Dhe për këtë arsye qiejt e Evropës kanë nevojë për dritën e gjysëmhënes turke, me të cilën perëndimi mund të lundrojë i qetë në kohët e vështira që e presin përpara.

Ky Jazexhiu eshte ilac

[Marmara]

une prape them qe turqit e poshter kurre sduhet te shkelin ne evrope.me mire serbia ne evrope sesa turqit

Gent durrazo spo merhse vesh gje nga historia, papak,or papak, kodosh i serbise qenke ti ore, e konsideron serbine mike, krahasim me Turqine,jepi gaz,jepi,

[Marmara]

Une refuzoje edhe turqit edhe sllavin....e ne veqanti sllavin nuk duhet me shkel as ne evrop e as ne ballkan.Le te shkoje ka ka ardhur nje Ballkan.
Le te shkoje aty ku pjella e serbit eshte.....ne Rusi le te shkoje...

Turqia nuk ka aq nevoje te madhe per europen sa ka nevoje europa per Turqine,

[qorri_30]

Turqia !

Nje vend me sovranitet per tu admiruar , nje vend me nje histori brilante , nje vend me nje zhvillim ekonomik ne rritje , dhe kryesorja nje vend qe kurre nuk ka njohur pushtim , veshtire te pranoje pushtimin e Bashkimit Europian

[Dorontina]

Pash nji emison ne kanalin ARTE asht shum emision interesant historik e strategjik. Fjala ishte per Armenin sa jan ne vend mbas shkeputejes nga Rusia ne vitin 1991 .....2'5 milion ne vend e 4 milon ose me shum ne ter Boten...ne ket vit ne Franc mbahet nji festë e armenianve ne france qe paska gjysem milioni armenian ne francê e kjo dot te ndikon negativisht per hyrjen e Turqis ne BE se ajo ka ba nji gjenocid ne luften a I botrore .

Po mir po gjenocidet qe u ban ne trojet tona ????? kush flet per to ?????

[ATMAN]

Se Turqia është me rëndësi gjeostrategjike dhe gjeopolitike si për SHBA-të ashtu edhe për Europën është dëshmuar disa herë. Megjithatë, jo gjithmonë konstelacioni politik ndërkombëtar ka shënjuar Turqinë si vend që potencialisht do të mund të ndikonte shumë më shumë në proceset e ndryshme gjeopolitike, sidomos në Lindjen e Mesme. Murat Gul është hulumtues në departamentin për marrëdhënie ndërkombëtare në Universitin METU të Ankarasë, autor i një numri publikimesh shkencore dhe ekspert i integrimeve europiane. Si e sheh Gul pozicionimin e Turqisë vizavi tensioneve në Lindjen e Mesme, ndikimin e diversitetit kulturor në rrugë drejt anëtarësimit në UE dhe gatishmërinë e Turqisë për anëtarësim në UE.



Turqia është një portë e rëndësishme drejt Azisë, Europës dhe Lindjes së Mesme. Si është pozicionuar Turqia karshi luftës në Irak, si dhe tensioneve në Iran e rajon?




Pozita gjeografike e vendit historikisht është përcjellë me jehona pozitive dhe negative për vendin. Nga njëra anë, modernizimi dhe statusi i atribuuar nga Konferenca e Parisit më 1856, përmes së cilit Shteti Otoman ishte pranuar si fuqi europiane ka qenë objektiv madhor i politikës turke. Në anën tjetër, marrëdhëniet strukturore me perëndimin dhe të qenurit pjesë e ‘komunitetit modern të perëndimit’ nuk është përceptuar si një e arritur. Për më tepër, vetëm pas shpërbërjes së Bashkimit Sovjetik, politika e jashtme e Turqisë është hapur dhe është bërë më pragmatike. Sa i përket Iranit, nëse mirret parasysh roli i ideologjisë dhe çështja e ‘eksportit’ të regjimit islamik tek fqinjtë e Iranit, tensionet janë rritur, megjithatë, domosdoshmëria gjeografike ka bërë që këto dy vende në njëfarë mënyre të ‘bashkëekzistojnë’. Në rastin e Irakut, terrorizmi i PKK-së (Partia e Punës e Kurdëve), vendosja e kampeve në veri të Irakut si dhe problemi i statusit dhe bashkëndarjes së gjirit të lumenjve Eufrat dhe Tigër i ka përkeqësuar marrëdhëniet, sidomos në të 90-at. Sulmet terroriste të 11 shtatorit dhe përpjekjet vijuese në zhbërjen e terrorizmit përsëri kishin ndryshuar kontekstin politik ndërkombëtar. Regjimet dhe qeveritë në Iran dhe Irak ishin shënjuar si pjesë e boshtit të të këqinjve. Edhepse Turqia me retorikë përkrah luftën kundër terrorizmit, nga ana tjetër, diktatorizmi, mospërmirësimi i demokracisë liberale dhe i një ekonomie të shëndoshë të tregut në Irak ka qenë faktor problematik për elitën politike dhe akademike turke për t’u bërë aleate e administratës së Bushit e cila ka insistuar në mjete shtrënguese – përmes doktrinës së sulmeve parandaluese – duke vepruar unilateralisht. Janë bërë tri vjet nga fillimi i luftës në Irak, ndërsa nga ana tjetër tensionet me Iranin janë në rritje.





Turqia dëshiron të luaj një rol konstruktiv si në rindërtimin e Irakut, në aspekte politike, ekonomike dhe sociale, sikurse edhe me angazhim diplomatik në gjetjen e një zgjidhje në debatin nuklear për Iranin. Prioritet për Turqinë në Irak është integriteti territorial i vendit dhe shpërbërja e kampeve terroriste të PKK-KADEK-ut nga veriu i Irakut. Integriteti territorial i Irakut gjithashtu përfshin një dimension regjional në kuptim të asaj që fqinjtë e Irakut, Turqia, Irani dhe Siria e kanë ngjallë dialogun dhe fuqimisht janë shprehur për integritetin territorial të Irakut. Sa i përket ngritjes së dialogut dhe bashkëpunimit në rajon, Turqia mëton të luajë një rol aktiv. Tutje, si koridor energjie për perëndimin dhe përmes rritjes së marrëdhënive ekonomike, tregtare dhe përmes investimeve në Irak, Turqia mund të kontribuojë në përmrirësimin e situatës ekonomike në Irak, dhe rrjedhimisht në konsolidimin e demokracisë liberale e ekonomisë së tregut. Në rastin e Iranit, Turqia dëshiron të luaj rol më aktiv diplomatik dhe këtë edhe ka filluar ta bëjë. Konkretisht, oferta nga pesë anëtarët e këshillit të sigurimit + Gjermania ishte kanalizuar pjesërisht edhe përmes angazhimit të ministrit të punëve të jashtme, Abdullah Gul. Gjithashtu, edhe pala iraniane përkrah angazhimin më të madh të Turqisë në dialogun nuklear. Turqia do të tentojë të luaj një rol konstruktiv duke i shtyrë palët e perëndimit që të ndjekin politika joshtrënguese, por angazhime diplomatike, dhe duke i nxitur që të ndjekin një kurs më transparent të linjëveprimit. Kjo në fund është edhe përgjegjësi politike, ekonomike, kulturore dhe historike e Turqisë.



A mund të përshtatet kultura e Turqisë në Europë dhe anasjelltas?



Në studimet akademike, procesi i integrimeve europiane është analizuar kryesisht në baza politike dhe ekonomike. Sa i përket origjinës së procesit, faktorët politik, ekonomik, historik, gjeostrategjik dhe ideologjik kanë përshkuar procesin. Është fakt se logjika e funksionalizmit ka qenë valide dhe integrimi europian ka përcjellë spill-over efekte, konkretisht Komuniteti Ekonomik Europian u shndërrua në Union Europian. Integrimi europian është menduar të jetë një projekt civilizimi. Një civilizim, jo sikur i paraqitur nga Samuel Huntington dhe pikëpamje të ngjashme por, një civilizim sikur në ‘Diskursin mbi etikën’ të Habermasit – egalitar, demokratik dhe përfshirës (inkluziv). Nuk është i përvijuar që të krijojë ‘të tjerët’ (the other), por duke kultivuar vlera dhe parime të pranueshme nga kombet, religjionet, etnitë dhe aspekte tjera me të cilat identifikohet identiteti. Projekti i integrimit europian mëton të krijojë një hapësirë shoqërore në të cilën dallimet kulturore dhe ato të identiteteve e pasurojnë jetën komunitare. Rrjedhimisht, motoja ‘të bashkuar në diversitet’ duhet të qëndrojë dhe dallimet kulturore duhet të respektohen e tolerohen dhe jo të eleminohen.





Turqia ka nënshkruar Marrëveshjen e Ankarasë më 12 shtator 1963 me KEE-në, ndërsa Marrëveshjen e Unionit Doganor më 6 mars 1995. Përgjatë kësaj periudhe kohore, forma e komunitetit ka ndryshuar: aspektet politike dhe socio-kulturore të integrimit kishin filluar të luajnë rol të rëndësishëm. Edhepse aplikimi i Turqisë për pranim më 1987 nuk ishte pranuar për shkak se nuk kishte përmbushur kushtet, prapë Turqisë iu dha shenjë së mund të aplikojë përsëri. Më 11 dhjetor 1999 në Këshillin Europian të Helsinkit u vendos që Turqia të jetë vend kandidat për anëtarësim në UE. Duke filluar që më herët, e në veçanti pas vendimit në Helsinki, Turqia kishte përjetuar një proces të gjerë reformash në përmbushjen e kritereve të Kopenhagës duke u përpjekur kështu që t’i adaptojë strukturat dhe mekanizmat ligjor, institucional dhe praktik me ato të UE-së. Raporti i progresit i Komisionit më 6 tetor, kishte vënë në pah se Turqia ishte duke i adaptuar vlerat dhe parimet e UE-së, dhe më 17 dhjetor në Samitin e Brukselit të drejtuesve të shteteve dhe qeverive të UE-së ishte vendosur që negociatat për anëtarësim të fillojnë më 3 tetor 2005.



Sikur që shihet nga kjo që u tha, Turqia është e ndërlidhur me procesin e integrimit europian qe gati një gjysëm shekulli. Projekti i modernizimit të shtetit dhe kombit Turk i ka rrënjët në periudhën otomane dhe ka qenë parametër themelor i politikëbërjes turke, ndërsa sot shtyllë e politikës turke është krijimi i një modeli shoqëror perëndimor. Procesi i reformave në Turqi për t’i adoptuar mekanizmat ligjor dhe strukturor të UE-së ende nuk është kompletuar, Megjithatë, sikur që edhe Komisioni Europian ka nënvizuar, Turqia ka përparuar dukshëm në adaptimin e vlerave dhe parimeve të UE-së. Nga ana tjetër, adaptimi i standardeve perëndimore si vlera përgjithësisht të pranueshme nuk nënkupton mosekiztencën e disa dinamikave tjera socio-kulturore specifike për shoqërinë turke. Nëse turqët dhe muslimanët janë përceptuar nga disa elita të mos jenë europian, atëherë ideja e Europës së bashkuar bazuar në respekt të vlerave dhe parimeve të ndryshme duhet të anashkalohet. Kjo do të ishte gabim. Europës i duhet Turqia poaq sa edhe Europa Turqisë. Sot, tensionet në rritje religjioze, etnike dhe socio-ekonomike janë në krye të agjendave të politikës botërore. Sikur që anëtarësimi në UE është një mundësi për Turqinë që të ec para në procesin e modernizimit, gjithashtu, edhe Turqia për UE-në është një mundësi që t’u dërgojë ekstremistëve një mesazh se dialogu ndërmjet civilizimeve është i mundshëm dhe se Islami nuk është një ‘tjetër’ (other) për UE-në, se dallimet kulturore respektohen dhe tolerohen nga UE-ja. Rrjedhimisht, mendoj se dallimet kulturore do ta pasurojnë jetën e komunitetin europian dhe përmes pranimit të Turqisë, UE-ja do t’i japë një mesazh komunitetit ndërkombëtar se Islami nuk është një ‘tjetër’ (other) për UE-në.





A mund të ketë ndonjë arranzhim tjetër që nuk përkon me anëtarësim të plotë në UE?



Para se të përgjigjem në këtë pyetje dëshiroj ta nënvizojë se termi ‘pranim apo aderim i plotë’ është keqorientues. Në UE nuk ka diçka si gjysëm anëtarësim. Pas pranimit të vendeve të reja, vendet e vjetra anëtare mund të vëjnë pengesa të përkohshme, sidomos nëse mirret parasysh lëvizja e lirë e fuqisë punëtore. Sidoqoftë, këto janë të përkohshme dhe me plotësimin e kushteve të caktuara këto pengesa mënjanohen.



Në disa elita politike dhe akademike brenda UE-së ekzistojnë pikëpamje dhe qëndrime se Turqisë duhet dhënë status special dhe jo anëtarësim. Kjo pikëpamje nuk është etike dhe e drejtë. Për një vend i cili ka qenë i ndërlidhur institucionalisht me komunitetin europian për gati se gjysëm shekulli, që ka investuar shumë përpjekje dhe energji për projektin europian, kjo ofertë është e papranueshme. Teoretikisht është e vërtetë se negociatat mund të jenë pafund të hapura, megjithatë UE-ja duhet ta aprovojë një perspektivë strategjike për Turqinë. Kjo do ta përkrah procesin e reformave në Turqi dhe do ta rikthente përkrahjen për anëtarësim në UE, e cila brenda një viti ka rënë nga 80% në 65%.

Disa argumente nënvizojnë se jo rezultati, por vetë procesi është i rëndësishëm. Megjithatë, rezultati i suksesshëm e nxit procesin duke e dërguar në nivele të përparimit. Rrjedhimisht, një arranzhim apo status tjetër nga ai i anëtarësimit në UE nuk do të ishte i drejtë dhe i pranueshëm.



Cilat janë ndryshimet që duhet bërë në ekonomi për t’u përgatitur më mirë për anëtarësim?



Marrëveshja e Ankarasë e vitit 1963 kishte paraparë unionin doganor ndërmjet KEE-së dhe Turqisë. Pas një një procesi përgatitor 10 vjeçar unioni i planifikuar ishte kompletuar vetëm pas 22 vjetëve. Rasti i Turqisë u bë rast sui generis (i veçantë) meqë asnjë vend tjetër nuk ishte bërë pjesë e unionit doganor pa u bë anëtare. Përgjatë procesit, ndihma financiare nga Komuniteti/Unioni për Turqinë nuk mund të realizohej për shkak të problemeve politike. Turqia tashmë është pjesë e ekonomisë së UE-së dhe është duke i praktikuar vendimet e UE-së pa pasur të drejtë ndikimi në procesin vendimmarrës. Pas përzgjedhjes së Partisë për Drejtësi dhe Zhvillim, stabiliteti politik kishte nxitur stabilitetin ekonomik dhe zhvillimor. Edhepse është nën nivel të standardeve të vendeve të UE-së, ekonomia është duke u zhvilluar. Në rast të vendosjes së një perspektive strategjike për Turqinë për anëtarësim në UE, si në aspekt të stabilitetit makroekonomik, gjithashtu edhe në turizëm si dhe investime direkte të jashtme, kushtet ekonomike do të përmirësohen dukshëm. Nuk është një proces i lehtë, megjithatë nëse merret parasysh një periudhë afatmesme apo afatgjate kur dihet se negociatat mund të zgjasin edhe 10 deri 15 vjetë dhe nëse të dyja, UE-ja dhe Turqi i mbajnë premtimet dhe vizionet, atëherë mendoj se Turqia do të jetë shumë më e përgatitur.



Gazetajava.com

[Lioness]

(Marre nga Shekulli)

Përfaqësuesit e muslimanëve në Gjermani, me krenari deklarojnë se në këtë vend të madh perëndimor jetojnë rreth 3.5 milionë besimtarë të fesë islame. Në qytetin e Mannheimit është ndërtuar xhamia më e madhe në Gjermani, xhamia e Yavuz Sulltan Selimit, e cila gjendet përballë kishës katolike. Arkivi i fesë islame në qytezën Soest, ka njoftuar së fundi se mes korrikut 2004 dhe korrikut 2005, mbi 4 mijë qytetarë gjermanë kanë kaluar në fenë islame; kjo shifër është katër herë më e madhe se në periudhën e njëjtë kohore një vit më parë. Salim Abdullah nga Arkivi i Fesë Islame thotë se në të kaluarën, në fenë islame kalonin kryesisht gra të krishtera të martuara me burra muslimanë, kurse viteve të fundit, gjithnjë e më shumë gjermanë "me vullnet" konvertojnë në fenë e profetit Muhamed. Javën e kaluar në Köln, mijëra muslimanë festuan ditëlindjen e Profetit të tyre dhe vendosën të krijojnë një Këshill Koordinues të Organizatave Muslimane, i cili synon të intensifikojë kontaktet me autoritetet gjermane.

Në Zvicër, gjithnjë e më shumë bashkësi muslimane kërkojnë ndërtimin e xhamive me minare nëpër qytete dhe fshatra të mëdha. Kërkesat e besimtarëve muslimanë, të cilët rrjedhin kryesisht nga Turqia, vendet e Ballkanit, Afrikës Veriore dhe arabe, kanë nxitur debate në mediat gjermane dhe zvicerane. Por, asnjë musliman në këto shtete perëndimore nuk ka qenë i rrezikuar me jetë, as nga politika dhe as nga besimtarët e krishterë: ndonëse frika e shumë shoqërive perëndimore nga versioni radikal i islamit, është e kuptueshme përballë rrezikut të sulmeve terroriste. Radikalizmi fetar në Evropë propagandohet nga bandat e Bin Ladenit, salafistëve dhe vahabistëve. Me një fjalë: kërcënimi vjen nga nihilistët islamikë, të cilët tolerancën ndaj feve të tjera e shohin si dobësi dhe jo si përparësi.

Nëse e kthejmë pasqyrën në drejtim të vendeve arabe, atëherë situata është dëshpëruese. Mund të merret me mend se çfarë do t'i ndodhte një të krishteri, i cili do të shkonte me një valixhe të mbushur me Bibla në Arabinë Saudite: ndoshta milicia e sheriatit ia pret dorën me shpatë ose e ngujon në burg me akuza absurde.

Ndryshime dramatike sa i përket agresivitetit fetar viteve të fundit janë shënuar në Turqi, një vend i themeluar nga Mustafa Kemal Ataturk, si Republikë shekullare, ku feja është e ndarë nga shteti. Rasti i vrasjes së personave të krishterë të martën në qytetin Malatia në Turqi, është vetëm kulmi tragjik i një serie sulmesh brutale kundër pakicës së krishterë në këtë vend. Siç është njoftuar nga mediat ndërkombëtare, viktimat punonin në një shtëpi botuese të krishterë në Malatia dhe merreshin me shitjen e Biblave dhe kryqeve. Ndërkohë, policia turke ka arrestuar disa persona. Sipas gazetës "Hürriyet" ata kanë deklaruar se e kanë kryer krimin për "ta mbrojtur islamin". Dorasit e supozuar i kishin lidhur viktimat e krishtera, mes tyre edhe një gjerman, për karrige dhe gjatë një orgjie të përgjakshme ua kishin prerë kokat.

Qyteti i Malatias konsiderohet si vatër e nacionalistëve dhe ekstremistëve fetarë turq; nga ky qytet rrjedh edhe Ali Agça, i cili Në vitin 1981 kishte plagosur Papa Gjon Palin e II-të. Malatia është po ashtu qyteti i lindjes së gazetarit armen, Hrant Dink, i vrarë në janar nga nacionalistët turq në Stamboll. Dink ishte botues i një gazete të pakicës SË armenëve, e cila në fillim të shekullit 20-të pothuaj ishte asgjësuar gjatë gjenocidit osman. Mohimi i gjenocidit kundër armenëve është pothuaj doktrinë shtetërore në Turqi. Shumë turq e shohin pakicën e krishterë armene, si njollë në trupin e kombit. Simbioza mes nacionalizmit dhe ekstremizmit fetar, në mënyrë agresive manifestohet në qytetin e Trabzonit në Detin e Zi. Vitin e kaluar, në Trabzon, një i ri turk vrau priftin katolik Andrea Santoro. Të gjitha këto ngjarje të rënda e bllokojnë rrugën e integrimit të Turqisë në Bashkimin Evropian. Për të qenë ironia më e madhe, demokratizimi dhe hapja e Turqisë ndaj vlerave universale viteve të fundit, është bërë nga partia e moderuar islamike, AKP, e kryeministrit Rexhep Taip Erdogan.

Krimet kundër të krishterëve në Turqi, duhet të jenë një mësim edhe për shoqëritë me popullsi muslimane në Ballkan (Kosovë, Shqipëri, Bosnjë, Maqedoni). Liderët fetarë, sidomos në Kosovë, duhet të demonstrojnë qartë kundërshtimin e tyre kundër çdo fanatizmi fetar, i cili viteve të fundit është importuar nga shkollat kuranore arabe. Çdo koketim me nihilistët islamikë mund të ketë pasoja fatale. Versioni tolerant i islamit, i praktikuar me shekuj nga shqiptarët në Ballkan, duhet të kultivohet si shembull, se feja e profetit Muhamed ka fytyrë fisnike. Si çdo fe tjetër, qoftë ajo monoteiste, monolatriste apo krejt ndryshe nga religjionet e etabluara.