Lajme nga mjekesia

[Xhuxhumaku]

Efekti Mozart, përse muzika i bën mirë trurit ?


O

lsi Kolami

Nuk është e nevojshme të jetë Mozarti ose Verdi, mjafton edhe një tingull i vetëm, për të sjellë në humor trurin tonë. Sipas një studimi, psikologët e Universitetit të Torontos, pohojnë se stimuli dëgjimor, kur përceptohet i pranueshëm për trurin, ndihmon në mirëqenien e shëndetit, veçanërisht të trurit. Psikologu kanadez Glenn Schnellenberg, pranon se muzika ka një efekt mirëbërës dhe potencial në kapacitetet intelektive. Bëhet fjalë për “efektin Mozart”, sipas të cilit simfonitë e kompozuara nga gjeniu austriak dhe jo vetëm ato që ka krijuar ai, përmirësojnë gjendjen mendore tek të sëmurët e prekur nga Alzheimer. Por nuk bëhet fjalë vetëm për efektin Mozart, pasi edhe kur është dëgjuar muzika e Blur, është përfituar i njëjti, efekt, pra muzika në përgjithësi, e nxitur nga një dëgjueshmëri e këndshme, përfiton të mira për shëndetin e trurit. Ky kërkim shkencor nxjerr në dukje faktin se aktivitetet jashtëshkollore, veçanërisht teatri, i cili shërben si kurë për mjekimin fëmijëve që janë të turpshë në shoqëri.




06/06/2005
KATEGORIA: Shendeti

[Undefined]

Po eshte e drejte, gjithashtu eshte pohuar se nenat shtatezene recomandohen te degjojne Muzike klasike, si Mozartin bethoveen ose verdi, pasi ndikon ne zhvillim e trurit te femijes edhe ne zgjuarsine e tij/saj.

[Xhuxhumaku]

Mjekët/Periudhat e trishtimit janë normale, por nëse zgjasin bëhen të rrezikshme

E përditshmja që çon në depresion

Të gjithë gjenden në periudha trishtimi, vetmie dhe melankolie. Është e dhimbshme, megjithatë krejt normale. Por nëse kjo vuajtje morale bëhet shumë e rëndësishme dhe zgjat për një periudhë të caktuar kohe, atëherë duhet pasur kujdesm, sepse mund të kthehet në depresion. Dhe depresioni është vërtet një sëmundje, jo një gjendje shpirtërore. Ai karakterizohet nga një alternim i humorit dhe një degradim i gjendjes shpirtërore që mund të zgjasë për më tepër se 2 javë. Shpesh depresioni shoqërohet edhe me simptoma të tjera dhe zakonisht me pagjumësi dhe anoreksi që sjellin si pasojë edhe humbjen e interesit për të gjitha aktivitetet e përditshme të jetës. Ndjenja e të qenit jashtë vëmendjes, simbolizon gjendjen spikologjike të depresivit: nuk mund të bëjë më asgjë ne jetën e përditshme. Në fakt nuk ekzistojnë shkaqe ekzakte për të treguar se përse disa persona bien në depresion dhe të tjerë jo. E megjithatë, duket se sëmundja ka edhe një përbërës trashëgimie familjare. Në pjesën më të madhe të rasteve, nëse dikush i përket një familjeje depresive rrezikon të jetë gjithashtu depresiv. Por megjithatë, trashëgimia nuk shpjegon gjithçka. Mundet gjithashtu që dsepresioni të ketë origjinë mjekësore, sikurse mendohet. Një çekuilibrim i neurotransmetuesve për shkak të agjentëve kimikë të lokalizuar në tru mund të luajë një rol të ndjeshëm në këtë aspekt. Megjithatë kërkuesit janë duke e studiuar këtë rast prej vitesh për të arritur edhe në luftimin e këtij problemi.

[Xhuxhumaku]

Studimi/Ka zvogëlim të rrezikut të vdekshmërisë tek femrat ku aktiviteti fizik ishte më i lartë

Aktiviteti fizik lufton kancerin e gjirit

Sipas një studimi amerikan, femrat e prekura nga kanceri i gjirit dhe që praktikojnë të paktën një orë ecje çdo ditë kanë më tepër shpresa për të jetuar në krahasim me të tjerat. Një përfundim që për momentin mbetet i pashpjeguar. Profesor Mishel Holmes dhe ekipi i tij në Boston kanë analizuar përgjigjet e 3 000 infermiereve tek të cilat ishte diagnostikuar kanceri në gji mes viteve 1984 - 1998. të gjitha iu përgjigjën një pyetësori që përmbante një numër të caktuar pyetjesh që lidheshin me mënyrën e tyre të jetesës. Dhe rezultati tregoi qartë zvogëlimin e rrezikut të vdekshmërisë tek femrat ku aktiviteti fizik ishte më i lartë. Ose sipas autorit, "zakonisht pas diagnostikimit të një kanceri në gji, gratë e ulin rreth dy orë aktivitetin e tyre fizik. Mesatarisht një në tre gra ndjek rekomandimet që janë aktuale në Shtetet e Bashkuara të Amerikës". Është pikërisht kjo kategori grash që tregon se kryen në 5 ditë të javës 30 minuta ushtrime fizike. Pikërisht tek ky grup femrash u vu re një ulje e nivelit të vdekshmërisë që sipas studiuesve lidhet me aktivitetin e tyre fizik, megjithëse arsyet e një lidhjeje të tillë ende nuk janë të qarta.

[Xhuxhumaku]

STUDIMI/ Hormoni i estrogenit mbron femrat nga problemet kardiovaskulare

Gratë, më pak të rrezikuara, por më të frikësuara nga infarkti

Gratë, megjithëse janë më pak të rrezikuara nga infarkti se burrat, kanë më shumë frikë se mos bëhen viktima të tij. Ky është përfundimi i një studimi të kryer nga Këshilli Kombëtar i Studimeve Nazionale të “FAO”-s.

Gratë janë më pak të rrezikuara nga infarkti sesa burrat, falë një “ombrelle” estrogeni, hormoni femëror, që e mbron gjatë gjithë periudhës që ajo është e aftë të bëhet nënë. Ky konkluzion duhet t’i bëjë gratë ta konsiderojnë veten një specie të mbrojtur.

Për të vlerësuar këtë aspekt, përveç identifikimit të personave me propabilitet më të lartë për të pësuar infarkt gjatë 10 viteve të ardhshëm, specialistët e FAO-s (Food and Agricolture Organization), kanë ndërrmarë një studim “Coronary Heart Disease Prevention Programme”, i cili synon të evidentojë faktorët e riskut për t’u prekur nga sëmundjet që prekin sistemin kardiovaskular, si te meshkujt (nga mosha 45 vjeç), ashtu dhe te femrat (nga mosha 50-vjeçare e sipër, e nëse ishin në menopauzë në moshë më të re).

“Studimi – shpjegon përgjegjësi i studimit, Roberto Volp, na ka lejuar të vlerësojmë edhe nivelin e riskut te personat që kanë marrë pjesë në studim. Në fakt, pjesëmarrësve u është kërkuar që përpara se t’i nënshtroheshin skanerit, të shprehnin një mendim rreth rrezikut që u kanosej me një shkallë vlerësuese: të ulët, mesatar, i lartë, shumë i lartë”.

Nga studimi, në të cilin morën pjesë 482 punëtorë (272 burra dhe 210 gra) ka rezultuar se 46% e grave nuk shfaqte asnjë lloj shenje se mund të kishte probleme me sistemin kardiovaskular, ndërsa te 16% e burrave shfaqeshin tre faktorë risku.

“Në fakt - nënvizon Josef Pille, drejtor i Shërbimit mjekësor të FAO – nga përllogaritja e riskut për infarkt, ka rezultuar se gratë ishin shumë herë më pak të rrezikuara se burrat”.

Interesant ka qenë dhe lidhja që ekzistonte mes riskut të përllogaritru dhe riskut të përceptuar prej pjesëmarrësve në studim: ndërsa burrat kanë vlerësuar si duhet rrezikun që u kanosej, te gratë është vënë re një tendencë e qartë për ta mbingarkuar veten me idenë se ishin në rrezik të konsiderueshëm.

“Duket se te gratë -përfundon Volpe – në kontekste të ndryshme gjeografike dhe social-kultuore, shfaqen ndoshta më ankthsioze, por sigurisht më të vëmendshme për gjendjen e tyre shëndetësore. Kjo vëmendje e veçantë, përveçse është një prej aspekteve që mund të shpjegojë se përse gratë jetojnë më gjatë se burrat, flet për rolin e gruas që në përgjithësi në familjen tradicionale është mbrojtësja e shëndetit të të gjithëve”.

Marre nga Dita.

[Xhuxhumaku]

STUDIMI/ Shkaktarët nuk fshihen vetëm te stili i jetesës, por kanë dhe natyrë gjenetike

Kolesteroli i lartë? Faji i geneve

Nëse pavarësisht dietës dhe aktivitetit fizik, nuk arrini të mbanin nën kontroll nivelin e kolestrolit të keq, duhet të dini se faji nuk është i stilit tuaj të jetesës, por i geneve tuaja. Në fakt, një grup studiuesish të koordinuar nga Paul Williams i “Berkeley Lab’s Life Sciences Division” ka zbuluar se gjenet luajnë një rol të rëndësishëm në stabilizimin e kolesterolit të keq në gjak dhe disa individë duhet të lodhen më tepër se të tjerët, sepse janë më të ndjeshëm ndaj hiperkolesterolaminës.

Studimi i kryer në Kaliforni mbi disa çifte binjakësh identikë pranë Departamentin të Energjisë në “Lawrence Berkeley National Laboratory” dhe “Children’s Hospital Oakland Research Institute” (CHORI), është publikuar në “American Journal of Clinical Nutrition”.

Studimi duket se ofron një motiv për faktin se disa prej nesh kanë fatin e keq të kenë nivelin e kolestrolit të lartë, edhe pse qëndrojnë mjaft të kujdesshëm ndaj gjithçkaje që hanë, ndërsa të tjerë mund t’i lejojën vetes shkelje rregullash, pa krijuar probleme me akumulimin e yndyrnave të dëmshme për organizmin. Studiuesit kanë vëzhguar të dhënat e 28 çifteve binjakësh identikë, me përputhmëri gjenetike, por me stile jete të ndryshme, për të vleërsuar peshën e geneve dhe sjelljet mbi nivelin e lipoproteinave me intensitet të ulët (LDL) shkaktare për prodhimin e kolesterolit të keq, mjaft të dëmshëm për shëndetin kardiovaskular.

Ekspertët i kanë nënshtruar vullnetarët ndaj dy tipe dietash alternative, një me përbërje të ulët yndyrnash dhe një që përmbante shumë yndyrna (që është baraz me 40 për qind të kalorive totale që merr organizmi). Ekspertët kanë vënë re se duke kaluar nga dieta e parë në të dytën, niveli i kolesterolit rritej në mënyrë të pashmangshme për të gjithë çiftet e binjakëve, por ndryshe nga një çift në tjetrin. Përveç kësaj, te dy vëllezërit ndryshimet e kolesterolaminës dietë-varësi ishin identike, shenjë kjo e faktit se rolin e rregullatorit e luajën genet dhe jo stili i jetës të vetë vëllezërve. “Ende nuk dihet se cilat janë genet që përfshihen,- kanë pohuar ekspertët,- veçse ne u këshillojmë të gjithëve një stil të shëndetshëm jete, regjim ushqimor të mirë dhe zbatimin e terapive të këshilluara nga specialistët, të gjitha sjellje që janë armët më të mira ndaj hiperkolesterolaminës.

Marre nga Dita.

[Xhuxhumaku]

Shytat, djemte ne rrezik per sterilitet

E Diele, 17 Korrik 2005

Jo vetem Salmonela e rrezikshme ne keto dite te nxehta vere. Semundja e Shytave po gjen prehje jo vetem ne femije por dhe te rritur. Te fryre ne te dyja anet e vesheve, te smeuret me Shyta perjetojne nje gjendje ethesh dhe temperature te larte, por ajo qe perben rrezik eshte efekti anesor i kesja semundje. E njohur ne popull si nje semundje me pasoja tek djemte, Shytat rrezikojne djemte per aftesite riprodhuese, duke i cuar ata ne sterilitet. Mjeku Evi Dani ne ambulancen e madhe tha per "Korrierin" se Shytat jane nje semundje virale qe le imunitet te perhershem. "cdo demtim i organeve te riprodhimit nga orkidet apo infektimi i tyre behet premise per demtimin e tubave seminite, pergjegjese per prodhimin e spermatozoideve"-tha andrologu Dani. Sipas tij pervec enjtjes se gjendrave te peshtymes, karakteristike per kete semundje eshte prekja e indeve testikulare. Mjeku shpjegon se ne studimet epidemiologjike 25 perqind e meshkujve qe kalojne ne orkid, pra ne infeksion te organeve riprodhuese, rrezikojne te mbeten sterile, pra te mos kene femije. Mjeku androlog Evi Dani, keshillon te gjithe te semuret me Shyta qe te marrin mjekim tek mjeku specialist per te marre mjekimin e duhur, dhe te mos rrezikohen nga steriliteti. Sipas tij, 3 perqind e vizitave ne kliniken e tij, jane meshkuj qe ne jeten e tyre kane kaluar ne orkid, pra ne inflamacion te organeve riprodhuese.

Korrieri.

[Xhuxhumaku]

Salmonela, udhezimi qe mbeti vetem ne leter

E Diele, 17 Korrik 2005

Nje udhezim i Ministrise se Shendetesise per semundjen e Salmoneles prej nje muaji qendron ne sirtaret e mjekeve te Poliklinikave. Ilace falas per semundjet e renda infektive, mes tyre dhe Tifoja e Zorreve. Mjeku: Asnje kontroll ne kopshte-cerdhe per marrjen e analizave te semureve

Blerina Moka

Mbartesit e semundjes se Salmoneles vazhdojne te frekuentojne kopshtet, cerdhet dhe institucione te tjera publike. Kjo fale nje neglizhence te shtetit per te mos ndermarre kontrolle si dikur. Mjeket infeksioniste ne Ambulancen e madhe ne Tirane thane per "Korrierin" se prej 5 vjetesh nuk ekziston ansje kontroll neper institucionet publike per te kryer analizat e duhura per izolimin e te semureve me Salmonele. Sipas tyre depistimi aktiv prej vitesh eshte harruar nderkohe qe ne te kaluaren mjeket infeksioniste te Poliklinikave ishin te detyruar qe ne raste epidemie te kryenin te tilla analiza dhe te ndalonin te semuret te frekuentonin institucionet si kopshte apo cerdhe. " Nje i semure me Salmonele qe sapo ka dale nga spitali, para 5 viteve ndiqej nga mjeku ambulator rigorozisht duke kryer analiza dhe duke marre mjekimin e duhur postspitalor. Sot as qe behet fjale te ndodhe nje gje e tille ne institucionet publike, jo me tek privatet"-tha mjeku infeksionist, Xhemali Peposhi. Sipas mjekut, pas daljes nga spitali, behet i pamundur kontrolli i te semureve me tifo zorresh, si paosje perhapja e epidemise eshte mese e sigurt.

Mjeku: Udhezimi per ilace falas, vetem ne leter

Ministria e Shendetesise prej nje muaji ka nxjerre nje udhezim per dhenien e ilaceve falas per te semuret me semundje te renda infektive. Por kjo as qe behet fjale te zbatohet. Jo per faj te mjekeve. Nga ana e institucionit te larte te Shendetesise ishte menduar qe te ngrihej nje farmaci brenda ambienteve te Poliklinikes se Specialiteteve nr.9, ku te semuret qe dilnin nga spitali me semundje infektive, mes tyre dhe salmonela, te merrnin falas ilacet per te ndjekur mjekime te tjera deri ne izolimin perfundimtar te semundjes. Por kjo nuk po ndodh aspak. Mungesa e nje farmacie, dhe aq me keq akoma, ansje e dhene apo statistike per te semuret qe dalin nga spitali pas disa kohehs mjekim. Nuk dine rregullat ose nuk duan ti zbatojne kjo nuk dihet por, mjeket shprehin shqetesim se mjekimet ambulatore te castit, cojne ne perseritjen e semundjes duke e bere personin mbartes te saj, ne rrezik per komunitetin.

Cfare eshte Salmonela?

Salmonela eshte semundje bakteriale infektive qe transmetohet nepermjet gojes. Mikrobi i saj merret kryesisht nga ushqimet dhe uji i ndotur. Ushqimet qe preken me shume nga mikrobi i Salmoneles jane bulmetrat, djathi, qumeshti apo gjiza, si dhe mishi, kryesisht ai i pules pa harruar dhe vezen. Sipas mjekeve infeksioniste, semundja e Salmoneles njeh dy natyra, madhore dhe minore. Salmonela madhore apo sic njihet ne popull, Tifoja e zorreve, ka shenja klinike shume te renda te cilat ne qofte se nuk marrin mjekimin ne kohe japin komplikacione qe e cojne pacientin deri ne nderhyrje te veshtira kirurgjikale, me rrezik jete. Pacienti ka heqje barku te shoqeruara me te vjella, dhimbje koke te cilat cojne ne fryrje te zorreve ku konsiston dhe nderhyrja kirurgjikale.

Korrieri.

[Xhuxhumaku]

STUDIMI/ Përpara infarktit gratë ndjenin lodhje kronike

Gjumi jo i mirë dhe lodhja, shenjat e para të infarktit

Një studim i publikuar në revistën mjekësore “Circulation”, ka evidentuar simptomat e mundshme të infarktit tek gratë. Studiuesit e Universitetit të Arkansës kanë vënë re se tek gratë që kanë kaluar një infarkt ishte vënë re një lodhje e stërzgjatur si dhe probleme me gjumin. Infarkti i miokardit është shkaktari i vdekjes së një numri të konsiderueshëm qelizash kardiake, fenomen që ndodh për shkak të mungesës së një qarkullimi të mirë të gjakut për një kohë të gjatë. Kjo shkaktohet nga mbyllja e një dege në arterien koronare, që s’është gjë tjetër veçse arterie, që bën të mundur ushqyerjen e muskulit të miokardit. Studiuesit rendisin një numër të madh faktorësh, të cilët më vete ose të gjithë bashkë, mund të shumojnë, të mbivendosin madje mund të dëmtojnë arteriet ose të shkaktojnë një kontraktim të papritur të mureve të zemrës. Bëhet fjalë për faktorë, të cilët shkaktohen edhe nga stili i jetës, por që gati gjithmonë e kanë një mundësi për t’u eliminuar. Midis këtyre faktorëve mund të përmendim një stil jete sedentare, një dietë jo e rregullt në të ushqyer, e cila mund të ketë shumë kalori ose të ketë shumë yndyrna, diabeti, hipertensioni, mbipesha, stresi kronik dhe përdorimi i tepërt i kafes dhe i kripës.

Në studim janë marrë rreth 515 gra me moshë mesatare 65 vjeçe, të cilat kanë shfaqur një diagnozë infarkti akut të miokardit dhe janë mbajtur nën vëzhgim për gati 4-6 muaj pas ndodhjes në tij. Gjatë periudhës së vëzhgimit janë marrë parasysh të gjitha simptomat si dhe prania e sëmundjeve të tjera. Simptomat më të përhapura kanë qenë lodhja (70,7 për qind), problemet me gjumin (47,8 për qind), probleme me frymëmarrjen (42,1 për qind), probleme me tretjen (39 për qind), ankthi (35 për qind). Vetëm 29,7 për qind e pacientëve kishte ndjerë dhimbje ose një shtypje në kraharor, të cilat janë simptomat tipike që paraqen te një burrë. Nëse më parë kjo sëmundje prekte në shumicën e rasteve burrat, sot, sipas studimeve, është bërë gjithmonë e më pranishme edhe tek gratë. Shumë duhan dhe kafe, pak lëvizje, e bëjnë e më të vështirë situatën.

Marre Dita.

[Xhuxhumaku]

STUDIMI/ Ul tensionin e gjakut dhe prodhon antioksidantë, të cilët e ngadalësojnë plakjen

Çokollata e zezë, më “e shëndetshme” se ajo e bardhë

Ditët e fundit janë publikuar dy studime të reja në lidhje me efektet e çokollatës, të cilat kanë treguar se çokollata e zezë ndikon në uljen e vlerave të tensionit të gjakut dhe ndihmon në prodhimin e antioksidantëve, të cilët ndadalësojnë procesin e plakjes dhe të shfaqjes së sëmundjeve të pleqërisë. Studimi tregoi se grimcat e kakaos përmbajnë një klasë të hemikalieve të quajtura fllavonoide, të cilat po ashtu mund të hasen në pemët, perimet, çaji dhe vera e kuqe. Hulumtimet paraprake tregojnë se fllavonoidet e rrisin nivelin e holesterollit të mirë në gjak (HDL) dhe në këtë mënyrë veprojnë si antioksidantë potencialë të cilët, nga ana tjetër, kontribuojnë jo vetëm drejt ngadalësimit të plakjes, por e pengojnë edhe zhvillimin e sëmundjeve të zemrës dhe të kancereve të caktuara. Në studimin e shkencëtarëve gjermanë, të botuar në revistën e “Asociacionit Mjekësor Amerikan”, është treguar se konsumimi i çokollatës së zezë mund ta zvogëlojë tensionin e gjakut te personat që vuajnë nga hipertensioni. Kështu, 13 vullnetarëve gjatë dy javëve u është dhënë dozë ditore prej 480 kalorish të çokolatës së zezë, ndërsa grupit të dytë i është dhënë sasia e njëjtë e çokollatës së bardhë, në të cilën nuk ka fllavonoide. Në grupin që ka konsumuar çokollatë të zezë tensioni i gjakut ka shënuar rënie të konsiderueshme, ndërsa te ata që kanë ngrënë çokollatë të bardhë, ka mbetur i pandryshuar. Megjithatë, para se të filloni të kënaqeni me çokollatën e zezë, mos harroni se megjithatë, çokollata përmban yndyrna, të cilat mund të krijojnë probleme më të mëdha sesa t`ju ndihmojnë nëse e konsumoni në sasi tepër të mëdha. Megjithatë, fllavoidet mund t`i gjeni edhe në porcionet më të shëndetshme të konsumimit të pemëve dhe perimeve.

Dita.