Matematika popullore shqiptare

[Davius]

Te nderuar lexues!

Titullin e kesaj teme, e nxora natyrshem, duke u bazuar ne, mathematiken e popullit shqiptar, si mathematike popullore, ku njerezit e pashkolle, analfabet, qe nuk dinin as te nenshkruanin emrin e tyre, formonin probleme mathematikore, nder ma te nderlikuarat, qe veshtire nje student yni sot, te i zgjidhe drejte permes ekuacioneve, e formulave perkatese mathematikore!

Kemi disa shembuj problemesh mathematike popullore, qe shume veshtire edhe shtrohen ne ekuacione dhe te gjindet zgjidhja e tyre e drejte, kur njerezit analfabet, i zgjidhen me goje, pa shkruar asnje numer, as pa shtruar asnje ekuacion perkates!

Per shembull: Nje udhetar, kaloi prane disa punetoreve (argateve te shatit) ne nje are dhe ne vend te pershendetjes, iu tha keshtu: ''Puna e mbare o njeqind argat", Kurse njeri nga argatet (punetoret), u ngreh ne pergjegje te udhetarit dhe i tha: Nuk jemi njeqind argat, po me ardhe edhe njehere kaq edhe gjysma jone edhe çereku jone edhe ti me ardhe me nje shati me ne - atehere behemi njeqind argat!

Sa punetore (argat) ishin duke prashitur ne ate are? Njeriu i thjeshte, kete problem e zgjidhi permendesh, e ju lexues te nderuar, kush mundet ta shtroj ketu ne ekuacion dhe ta gjeje zgjidhjen e vertete edhe te ia qet proven mathematikore problemit ne ekuacion!

Presim njohesit e mathematikes si Nausika, SuiGeneris, Xeni, Dr Riux.....

Daviusi, me respekt

[edion1]

u be kohe qe kur nuk i kam praktikuar keto ekuacione , dhe i gjej shume interesante :

x+x+x/2+x/4+1=100
2x+3x/4=100-1
11x/4=99
11x=396
x=396/11
x=36


kam edhe une nje :

nje hajdut shkoi per te vjedhur ca molle , mbasi i mori mollet , e kapi nje roje dhe i tha se do ta linte te lire po qe se hajduti i jepte rojes gjysmat e molleve qe kishte vjedhur dhe gjysem kokrre nga pjesa e vet . hajduti jadha te gjitha qe i kerkonte dhe po largohej kur nje roje tjeter e kapi dhe i kerkoi perseri gjysmen e ketyre qe i kishin ngelur dhe nje gjysem kokrre nga pjesa e tij . me pas edhe nje roje i trete i kerkoi te njejten gje . ne fund hajduti pa se i kishte ngelur vetem 1 kokerr molle . Sa molle vodhi hajduti ne fillim ?

[Davius]

x+x+x/2+x/4+1=100
2x+3x/4=100-1
11x/4=99
11x=396
x=396/11
x=36

Shume e sakte kjo edion, ja per te gjithe edhe prova qe te bindemi:

36+36+18+9+1 = 100
72 + 18 + 9 + 1 = 100
90 + 9 + 1 = 100
100 = 100 (PROVA)

................................................

Ah kete detyren tende, edion, s'po ma kap fare

[Tal Aga]

Edion 1, hajni i pat vjedhur 15 molla, rojës së parë i dha 8, të dytit 4 dhe të tretit 2

(ishim bashkë kur i vodhëm, prandaj po e di!)

pra të parit i dha 7,5 + 0,5
të dytit 3,5 + 0,5
të tretit 1,5 + 0,5

[edion1]

Edion 1, hajni i pat vjedhur 15 molla, rojës së parë i dha 8, të dytit 4 dhe të tretit 2

(ishim bashkë kur i vodhëm, prandaj po e di!)

pra të parit i dha 7,5 + 0,5
të dytit 3,5 + 0,5
të tretit 1,5 + 0,5

e sakte, 15 molle vodhem , por , Maths is a bitch . Duhet te besh ekuacionin se si e gjete dhe ta vertetosh . Dhe sic e tha edhe Davius , Te gjithe i kemi degjuar te shumtat e pergjigjeve ( ose kemi qene prezent ne aktin e krimit , vjedhjes ne rastin tone ) , por ta vertetosh matematikish , is a different matter ......

[Piccola]

O Davius qenka teme shume interesante!!!

[nausika]

Po ve edhe une nje meqe arrita pak me vonese per tu pergjigjur pyetjeve te meparshme:

Nje fshatar nga Risilija (fshat i Vlores), vdiq dhe u la 3 djemve te tij 17 lope. Ne testament kishe lene keto urdhera: Djali i madh do marri 1/2 e lopeve, i mesmi do mari 1/3 e lopeve dhe i vogli do mari 1/9 e lopeve. Djemte, qe nuk ia thoshin shume nga matematika nuk dinin si tia benin qe ti ndanin pa i therrur lopet. U menduan e u menduan djemte dhe nuk poe gjenin dot menyren.

Gjitoni i tyre, kur mori vesh per problemin vajti ti ndihmoje. U mendua dhe u mendua dhe me ne fund e gjeti: U tha djemve: "me prisni ketu" dhe iku. Kur erdhi i ndihmoi djemte qe ti ndanin lopet sipas deshirave te babait dhe pa i ndare lopet perjgjysem.

SI u zgjith problemi???

[Davius]

O Davius qenka teme shume interesante!!!

Flm Piccola, ne fakt une as qe kam idene forte nga keto gjera por fale miqeve te mije qe i kam dhe kohen e fundit kam postuar do gjera te tyre qe kanje ngjallur interes ne forum...sic eshte rasti i kesaj te fundit qe me pat derguar nje mik neper mes emailit...

Nausika cka eshte ai fshati oj..hahaha hahaha

PS:
Peach si te kam? Une nxehte a? Mo zot ma keq a?

[helene]

edheeeeeeeeeeee gjitoni (vlonjatçe tamam:P) mori nje lope te veten edhe u kthye te tre vellezerit edhe u tha:
-C'kemi mire?? Si rrini? I ndate lopet ? apo prisni akoma mua?
- Jo , akoma i tha i madhi, do e therrim ndonje se s'po na dalin hesapet.
-Duro a i vrare ,- i thote gjitoni- si do e therrç, ti ndaj une edhe me jepni nje mua secili
Pasi u prezantoi lopen e vete, vijoi:
-Tani lopet jane 18
-I madhi merr 1/2 dmth 9 lope, i dyti merr nje te treten dmth 6 lope, i treti merr 1/2 dmth 2 lope , une marr lopen time dhe nje lope nga secili per mundimin edhe mbeci me shendet!!!!!!!!!

[nausika]

edheeeeeeeeeeee gjitoni (vlonjatçe tamam:P) mori nje lope te veten edhe u kthye te tre vellezerit edhe u tha:
-C'kemi mire?? Si rrini? I ndate lopet ? apo prisni akoma mua?
- Jo , akoma i tha i madhi, do e therrim ndonje se s'po na dalin hesapet.
-Duro a i vrare ,- i thote gjitoni- si do e therrç, ti ndaj une edhe me jepni nje mua secili
Pasi u prezantoi lopen e vete, vijoi:
-Tani lopet jane 18
-I madhi merr 1/2 dmth 9 lope, i dyti merr nje te treten dmth 6 lope, i treti merr 1/2 dmth 2 lope , une marr lopen time dhe nje lope nga secili per mundimin edhe mbeci me shendet!!!!!!!!!

helene, mos je qe nga Risilija ti moj moter
Pergjigje e sakte!

P.S. Hej peach, mire ketu, shi jo vape.
Risilija eshte 1 shtepi dhe 5 mullare ahahahaha