Ballkan - Makedhonia -Nezir Myrta

[Henri]

Ballkan - fjalë shqipe



Ethymologjia e fjalës - BALLKAN shkencërisht origjinën e vet e ka në Gjuhën Shqipe të Vjetër, apo në Illirishten e Re dhe asnjë gjuhë tjetër indo-europiane, sot as kurrë, nuk mund ta spjegojë në bazë të morfologjisë historike as në bazë të fonetikës historike. Vetem Shqipja ka fuqi spjegimi morfologjik e fonetik, që vet emri - Ballkan, deri sot mbeti emër i papërcaktuar shkencërisht, ashtu sikur janë të papërcaktuara vet fillet e shkencës botërore.
Fjalën - Ballkan e spjegon guha skipe illire - gjuha shqipe e sotme. Kjo fjalë - Ballkan, është fjalë - skipe illire - shqipe illire, e nuk ka ndonjë gjuhë tjetër i.e., që mund ta spjegojë origjinën historiko-linguistikë me fakte shkencore.
Emri - Ballkan, përbëhet prej dy fjalëve, kur zbërthehet morfologjikisht - BALL + KAN = BALLKAN.
Fillesa, fjala e parë e kompozitës, është rrënja skipe - shqipe - BALL dhe pjesa e dytë - KAN është folje skipe - shqipe, që vie nga folja - me pasë, për të pasur, por mund të jetë edhe rrënjë e të dy foljeve ndihmëtare: me pasë dhe me qenë.
Fjala BALL është edhe emër: linguistik, gjeografik, anatomik, historik, psikologjik, filozofik, arkeologjik, sociologjik, astronomik dhe i të gjitha shkencave, ku në çdo shkencë gjen përdorimin e vet... emër linguistik: sipas Shqipes, fjala BALL, është emër gramatikor; trajta e pashquar, emër i përgjithshëm, emër konkret, emër i gjinise mashkullore, numri njëjës i emrit, emër i lakueshëm nëpër rasat gramatikore të emrit, që sipas lakimit të emrit në gjuhën shqipe, mund të spjegohet në këtë mënyrë: Lakimi i emrit BALL sipas gramatikes së Shqipes
Trajta e pashquar e emrit -

1.Emnorja (Nominativi) (një)........ BALL
2.Gjindorja (Genetivi) (i,e,të,një) BALLI
3.Dhanorja (Dativi) (një).......BALLI
4.Kallxorja (Akuzativi) (një).......BALL
5.Thirrorja (Vokativi) (o BALL) ----
6.Rrjedhorja (Llokativi) (prej - një)BALLI
Ndërsa, pjesa e dytë e kompozitës (fjalëformimit) nga BALL + KAN, rrënja KAN është folje ndihmëtare, nga folja - me pasë, për të pasur, apo nga folja - me qenë, me kanë (geg.), për të qenë, ku në të dy rastet e kemi zgjedhimin e foljes nëpër veta të përemrit vetor kështu: ball KAM (unë); ball KE (ti), ball KA (ai,ajo)- njëjsi dhe - ball KEMI (na); ball KENI (ju); ball KANË (ata, ato)- shumësi gramatikor i Shqipes.
Pra, veta e tretë e shumësit të Shqipes - KANË, si rrënjë e foljes - KAN, formoi pjesën e dytë të kompozitës BALL + KAN = BALLKAN.
Sipas linguistikës Gjenetike, e cila si shkencë moderne, që shkon paralel me linguistikën Komparative (gjuhësinë Krahasimtare), rrënjët shqipe (skipe-skype) BALL dhe KAN, që formojnë kompozitën - BALLKAN, mund të zbërthehen a deshifrohen edhe sipas Fonetikes Historike te Shqipes, ku tre tingujt e rrënjës së parë si pjesë e parë a fillese - B + A + LL = BALL, shprehin nganjë tërësi emërtimesh në vetvete, ku tingulli i parë B lidhet me hieroglifin e Thotit - BROF, që ka kuptimin e ngritjes, zgjimit, brofjes, çuarjes në këmbë, zgjimin e vetëdijes së njeriut - menjëherë pas Krijuesit (si tingull i dytë i alfabetit) - ku tok me zanoren A, kjo tokzanore B (bashkëtingëllore) formon diftongun që difton, tregon, spjegon BA - babën, të Parin e njeriut - BA-BA dhe tingulli i tretë, apo dytingullori LL, lidhet me illiret, që kuptohet sipas fonetikes historike shqipe, si dritë illire, ball illir, lidhet me dritën e diellit, dritësi, yllësirë; ku formoi ky tingull LL emërtimin për dritën në disa gjuhë i.e. licht=dritë ger., light(llajt)= dritë ang. etj.
Fillesa BALL nga emërtimi Ballkan, si emër gjeografik, kuptohet si lartësi mbidetare gjeografike, balli i tokes, balli i Dheut, balli i bregut, balli i shpatit, balli i majës së bjeshkës, balli i vargmaleve, balli i bregut të detit, ball-toka, ball-deti, ball-bjeshka, ball-guri, ball-shkëmbi, ball-qyteti, ball-mali, ball-liqeni etj. Do të thotë, fjala BALL kuptohet në Shqipen si pjesë e ngritur, e çuar, e lartësuar, që shihet sëpari, në fillim - mbi pjesët e tjera. Këtu në kuptimin gjeografik: Ballkani, toka-gadishulli (siujdhesa) përballë botes, detërave: Egje, Jon, Adriatik, Kaspik dhe përballë, në ballë të Mesdheut...
Fjala shqipe - BALLI, si emër anatomik është pjesa e parme e kokës lartë mbi vetulla, deri tek flokët - balli i kresë, balli i kokës, pjesa e parme e lartë e kokës, pjesa e përparme ashtore e rrashtës së kresë, e kafkës së njeriut. Por, si emër anatomik - balli është edhe te të gjitha gjallesat me kokë.
Fjala shqipe Balli, si emër sociologjik: balli i burrave, balli i kuvendit (kryesia), balli i katundit, balli i qytetit, balli i kombit, balli i atdheut (kryesia e atdheut prej njërezve që udheheqin), balli i vendit, balli i Odes, balli i oxhakut (kryesia e odës së burrave shqiptare), balli i ushtrisë (kreu ushtarak) etj.
Fjala Shqipe BALL-i, si emër psikologjik: ballëlartë, ballëhapur, ballëçelur, ballëngritur, ballëndritur, ballzdritur (krenaria e njeriut); ballëzi, ballëultë, ballëskuqur, ballërrexuar (ligësia e njeriut); ballëngjeshur, ballështrenguar, ballëgjak, ballëshkëmbore (trimëria e njeriut); ballëqeshur, ballëgezuar, ballëdiell, ballëdritë (gëzimi i njeriut); lule balli, lulja e ballit, ne lulballi(mesi i ballit) etj...
Fjala shqipe - BALL-i, si emër historik: balli i luftës - ballëluftë; balli i mejdanit, balli i lirisë, balli ushtarak (kreu ushtarak); balli i historisë...
Fjala shqipe BALL-i formoi edhe kompozitat e tjera: ballina (e librit); balloja (e valles, theatrit, muzikës); përballë, përballuar, përballimi, ballafaqimi, ballafaqe (haptazi); përballje, ballësimi, ballsamimi, ballancimi, ballist, balli kombëtar, ballërrudhur-ballërrudhan (rrudhat e ballit, ballë me rrudha); ballon, ballona (aeroplani) etj.
Fjala shqipe BALL-i, formoi kompozita të shumëta të linguistikës indo-europiane, qoftë emërtime gjeografike dhe shkencore në përgjithesi: Ballgaria (Bullgaria), Ballkaria (krahinë në Kaukaz), Balltik-u (liqeni Balltik), Balltikë (shtetet balltike), balladë-ballada (balada, poemë e vogël tregimtare); ballajkë (tambura popullore ruse në formë trekëndëshi me tre a më shumë tela); ballancë (ballancimi, peshore, peshoje, kandari); ballanit (mjek. pezmatim i kokës së organit seksual të mashkurllit); ballast, bast (rryp, ushkur në ballë trupi); balldakin (çati mbi fronin altarin në odë); ballo-balloja (pjesë vallëzuese muzikore); ballërina (balerina); ballët (baleti); ballëtmaester (drejtues i baletit); ballista (hist. makinë luftarake për të hedhur gurë, shtiza etj); ballistik (që i përket ballistikës, që lëviz sipas ligjeve të ballistikës); ballistofobia (mjek. frikë e madhe nga gositja e projektileve); ballistokardiograf (aparat që përcakton vëllimin sistolik të zemrës, me anë të ballistokardiografit); ballistokardiogram; ballsam, ballaban (njeri i trashë fizikisht); ballgun (shpardh, shparr - Quercus Conferta) etj. Ku të gjitha këto fjalëformime (kompozita) origjinën ethymologjike e kanë në Shqipen ilire - skipe illire.
Fjala shqipe BALL-i, formoi kompozitat i.e. Ballkan (gadishulli ballkanik); Ballkanika (Balcanica); Ballkanistika (Linguistika ballkanike); Ballkanologjia; ballkanolog-u; ballkanikë, ballkanizmi, ballkanizimi, ballkanizmat etj...
















MAKEDHONIA ILLIRE


Nezir Myrta / ETHYMOLOGJIA E EMRIT – MAQEDONIA

(Historiku gjeo-linguistik). –
Fjala emër – Maqedonia, (Macedonia-Makedonia) në gjuhën shqipe dhe në gjuhët ballkanike dhe i.e. është përciellë si një falsifikat gjeo-linguistik dhe gjeo-politik, gjatë Luftës së Dytë Botërore (1944), si toponom i shpifur ish-jugosllav mbi tokat shqiptare – Makedonija - gjoja duke u mbështetur në emërtimin e hershëm – në toponomin real gjeo-historik – Makedhonia illire dhe duke u zëvëndsuar me emërtimin e një populli, si antroponom – maqedon – si substrat mbetje bullgaro-sllave, që nuk ka të bëjë asgjë ethnogjenetikisht me makedhon illirian. – Kjo mbetje e popullësisë bullgare është substrat qysh pas invazionit bullgaromadh, pas Kongresit të Shën Stefanit (1879) – kur Bullgaria e Madhe pushtuese u shtrij dhe u zgjërua mbi tokat shqiptare deri në mbrëndësi të Shqipërisë së sotme.
Makedhonia illire e Lekës së Madh illirian (Aleksandri I Madh) shtrihet në një pjesë të territorit të Maqedonisë së sotme (IRJM) dhe pjesa më e madhe e saj shtrihet gjeo-politikisht deri në zemër të Greqisë së sotme, si historiogafi e falsifikuar sllavo-greke. E gjithë Antroponomia edhe Toponomastika e këtij linguinomi – Makedhonia paraqet bartjën e gjithmbarshme historiografike antike illire prej antroponomeve, toponomeve, hidronomeve, si emërtime të cilat mund të spjegohen vetëm përmes Shqipes së Vjetër. Dihet se, ndryshimet ethymologjike, të cilat u bënë gjatë periudhave greko-bizantine dhe romake, poashtu edhe pas këtyre sllave, në lidhje me prejardhjën e emërtimeve, përkundër vështirësive të gjurmimeve linguistike, përsëri mund të vërehen rrënjet skipe-illire, në toponomet dhe hidronomet kryesore makedhone.
Gjuha e vendit illirian – Makedhonia ishte – Skipja – Shqipja e Lekës së Madh, e Filipit të Makedhonisë, ishte ajo gjuha që nuk e kuptonin authorët antik, të cilët nga mëria ekspanzioniste e quanin Shqipen e Vjetër edhe gjuhë barbare ("Akeksandri I Madh fliste një gjuhë barbare, që nuk ishte as greke dhe as latine"). Ishte ajo Shqipja e Lekës së Madh, e përciellur gjatë pushtimeve të tij deri në Aleksandri, e deri në – Hindi, poashtu deri tej Illerit gjërman – në rrafshin trekontinental afriko-azio-europian! Leka I Madh nuk pushtoi vetëm ushtarakisht, por edhe pushtoi kulturalisht antikuitetin botëror të kohës, Ai krijoi edhe Mrekullitë e botës si Farin e Aleksandrisë.
Leka I Madh foli shqip tok me Antikuitetin, nga Aleksandria e deri në Hind! *)
Ethymologjia. -
Ethymologjia e emrit të sotëm – Maqedonia-Makedonia si toponom, emër gjeografik, në cilëndo formë linguistike të hulumtimeve, që të provosh, me të gjitha gjuhët indo-europiane, me të gjitha gramatikat historike të gjuhëve i.e. ky emërtim – makedonia, në këtë formë siç është sot, nuk paraqet kurrëfarë kuptimi linguistik, si një kompozitë e cila nuk tregon asgjë, as në kuptimin historiko-gjenetik të vet emrit, as të vet popullit, I cili sot është vetemruar – maqedon (makedon).
Sekreti I emërtimit të kompozitës – makedonia, qëndron në tingullin e dyfishtë të shqipes – dh, si fillesë e rrokjës së tretë të kompozitës – e cila rrokje – dho : është edhe vet kuptimi I toponomit, që nuk ka mundësi fonetike, të theksohet në gjuhët sllave dhe mu për atë, ka mbetë I njohur si falsifikat histriografik – emër pa kuptim, I papërcaktuar ethymologjikisht në pikëpamje shkëncore.
Fjala emër – Maqedonia edhe në shqip është përciellë si toponom, emër gjaografik I deformuar, që nuk përcakton emërtimin e hershëm origjinal, nga gjuha paraardhëse e Shqipes, e cila konteston të gjitha format emërtuese i.e. qoftë sipas fonetikës dhe morfologjisë historike të Linguistikës Komparative, poashtu edhe të Linguistikës Gjenetike.
Ethymologjia e emrit – Maqedonia (Makedonia) mund të spjegohet vetëm përmes Shqipes së Vjetër, I cila kompozitë është në origjinal – Makedhonia – që lidhet me foljën e lashtë shqipe-gege – me dho : - me dhonë PIE (Paraindo-europiane)– pra folja – me dhanë (gege) – për të dhënë (toske).
Kompozita linguistike – Makedhonia – në esencën kryesore të thelbit të saj, përbëhet nga tri rrokje të lashta shqipe – ma+ke+dho: - ma: > ke: < dho: >n (ë), ku folja e lashtë dardhanishte gege-shqipe – dho: - dho: n(ë) e theksuar përmes nazalizmit të hershëm :O sikurse tek emërtimet: so - zo - mo- nom-i, zoni, zona, dho : na-dhona, (Dhona e Zotit!), dh^ana, dh^ena – dhana, e dhana – gege - dhëna, e dhëna – toske, me kuptimin – ajo çfarë të jepet (japet), nga zoti apo nga njeriu Si determinim i asaj që të japet, dhurohet, falet...(dhonet) si formë dhunëtie, e dhonne, (e dhanne), theksimi i zanores – O-hundore sikur tek fjala - bonne (e banne) – kurse këtu shprehja shqipe - e dhanme, e banme, gege dhe – e dhënne, e dhënme, toske-shqipe, janë këto shumë më të vonshme, si nazale – a-hundore dhe – e-hundore.
Forma e hershme dardhane gegënishte – O ^ hundore vie si formë më e vonshme nazale – a^hundore që zëvëndësohen gati të gjitha format e theksimit, duke iu larguar edhe theksimit origjinal PIE (paraindo-europian) – son-i, so: na-zo: na, dho: na, dho: (kur dhohet në gjinj) o^sht dho: në gjii (delja, lopa...). Rrjedha fonetike shqipe e vjetër nga theksimet më të hershme: O^: - a^ - e^: ë^ si konfiguracion fonetik, nga dy fazat gege, në shqipen e sotme – me –e- të pazëshme.
Zatën, edhe nomet e hershme PIE (paraindo-europiane): zot, zoti – son-soni-zon-zoni, nom-nomi, zonë-zona-t (zana-t e malit), dho: - dhonë-dhona (dhana-dhëna) – dhona e zotit – ajo si t’i japet njeriut – ato forma fonetike PIE, janë edhe vet spjegimi PIE i kompozitave më të lashta të antikuitetit.
Kompozita origjinale – Makedhonia – përmes spjegimit të Shqipes së Vjetër, zbërthehet a dëshifrohet në këto rrokje të lashta – ma+ke+dhon+i+a= makedhonia, ku secila rrokje ka kuptim fonetik e morfologjiko-historik në vetvete:
Ma = trajtë e shkurtë e perëmrit pronor shqip, veta e parë – mue-mua
Ke = trajtë e shkurtë ndërfoljore, nga folja me pasë, për të pasur
dhon = trajta e shkurtë e foljës së hershme shqipe gege:dhonë-dhanë
i = sufiksi në trajtën e pashquar të emrit si toponom – makedhonii
a = sufiksi në trajtën e shquar të emrit si toponom – Makedhonia.

Emërtimi – Makedhonia – përbëhet prej dy trajtave të shkurta të perëmrave të shqipes së lashtë, si trajta vetori e pronori dialektor të Gegënishtes dardhane të lashtë, me kuptim mbiemror dhe duke kaluar në ndërfoljore, ku rrënja kryesore e kompozitës është folja e lashtë – dho: - dhonë-dhona-e dhonna-e dhonmja - (dhanë-dhana- e dhanmja), dhënë-dhëna-e dhënmja – që theksohet me tingullin – o-hundore dhe si folje e lashtë gege, mund të zgjedhohet nëpër vetat gramatikore të vetorit të shqipes së vjetër, kështu:
Ma ke dho^në (mue) na ke dho^në (neve)
Ta kam dho^në (ty) ju ka dho^në (juve)
Ia ke dho^në (atij,asaj) iu ke dho^në (atyre-ve)

Shprehja shqipe gege e lashtë – ma ke dho^në – e cila është kuptimi i mëvonshëm – ma ke dha^në, (ma ke dhanë-ma ke dhënë) e spjegon ethymologjikisht, krejt fjalëformimin – Makedhonia, në të cilën nënkuptohet shprehja në variante të ndryshme, por, që mendoj se vie pikërisht nga dhunëtia e natyrës, e cila i dedikohet njeriut, në shpërthime piedestalesh të aftësive, zotësive të dhuruara, si ato të mënçurisë, trimërisë-guximit, shkathtësisë, e dhëna e mbarësisë - që i dhurohen njeriut – si dhunëtia e natyrës, ku do të spjegohej përmes shprehjeve të ndryshme: - Ma ke dhonë o Zot...! Ma ke dhonë...diturinë, drejtësinë, guximin! – Ma ke dhonë të Mbarën!...
Emërtimi I vendit – toponomi I sotëm – Maqedonia (Makedonia) është poashtu edhe një deformim fonetik, ku ashtu sikurse tek emri – shqipja-skipka, në këtë kemi deformimin e tokzanores (konsonantes) – K në Q e cila sipas theksimit latin, kjo theksohet - Q=Ku – e cila është edhe njëkohësisht një deformim fonetik, në shqiptimin – Maqedonia, në vend se të thohet – Makedhonia – vendi makedhon, gjuha makedhone, flamuri makedhon, kultura makedhone, historia makedhone etj.
Symboli kombëtar makedhon I Makedhonisë illire origjinale ishte flamuri me diell, I cili është përvehtësuar krejtësisht nga ky substrati i sotëm bullgaro-sllav (makedon) dhe Dita e Flamurit makedhonas, ishte Dita e Hillit – Hillit të Dritës – Dillit – Diellit – Dita e Hillit – Dita e Illit – Dita e Yllit pikërisht, kjo dita festive kombëtare maqedonase – Illinden- ILLINDENI – illi+n+den - Këtu fjala – illi është hilli hillirian – ILLI ILLIRIAN + den = dita pra, spjegohet përmes Shqipes së Vjetër si – DITA E ILLIT = ILLINDITA!
Poashtu edhe tek formimi I gjuhës maqedone, Maqedonishtes, që në të gjitha format është terminologji e papërcaktuar shkëncërisht, e që u përpilua nga Cirili e Metodi (shek.IX. e.r.) – ku vet këto dy emërtime spjegohen përmes Shqipës së Vjetër – CIRILLI E METHODI – ÇIRILLI E METHODI (METHOTI) – të cilat antroponome, janë në lidhje koherente linguistike me skipen illire.
CIRILLI – (Ciril) – ÇIRILLI spjegohet me ethymologji skipe, pikërisht nga Shqipja e Vjetër, ku zbërthimi fonetik dhe morfologjik I emrit bëhet – cir+il=Ciril, çir+ill=Çirill- Çirilli. Pjesa e parë e emrit – fjala – cir – çir – vie a rrjedhë nga PIE – k*c >I:>R = kcir=k*Ç>I: R = k’Çir = ÇiR = Çiri = qiri, qiriri – si preokupim morfologjik I spjegimit të dritës, dritës së diturisë, ndërsa pjesa e dytë; e emrit – il Antroponomet e sotme – Kiro = Kçiro = Kqira-Kçira- Çiro=Çira (Qira) si tek antroponomet e sotme maqedonase, poashtu edhe tek ato shqiptare në Makedhoninë, janë me prejardhje nga kuptimi I qiriut, si kuptim I dritës, kurse poashtu lidhen direkt fono-historikisht me kuptimin e emërtimit për dritën – ill – illi – LL (AMA), si kuptim I lashtë për dritën, nga – skipja illire – LLAMA ILLIRE.
Poashtu edhe antroponomi tjetër – Metodi (Metod) kur analizohet fonetikisht, në bazë të Fonetikës Historike, spjegohet nga shprehja – me thot-I, Methoti – e që lidhet me rrënjen e foljes – thot – (me thot ai… më thotë, - me <*thot – pikërisht lidhet me Thotin Skipe krijuesin e hieroglifeve të para dhe krijuesin e alfabeteve të para…
Nga fjala – Methoti (Metod-I) ngase në sllavishtet nuk ekziston tingulli I dyfishtë – dytingullori – th, theksohet si – t – ku parafjala – me – e cila lidhet me foljën – thot – krijon emërtimin – Methoti – (Metod-I), si antroponom me kuptimin e lashtë nga folja shqipe – thot (ai), me thot (ai), më thot(ë) Thoti!
Rrjedhshmëria kronologjike emërtuese nga kompozita – methot e që u krijuan kompozitat tjera i.e. dhe PIE (metodë, metoda-t, metodika, metodicient-i-e-ja-et) dhe që në realitet sipas burimit linguistik fonetiko-morfologjik, duhet të jenë reale: methot(d)ë < methodë – methoda – methodika – methodicient-I-ja-et-ët, dhe që edhe në shqipen e sotme thohen sipas fonetikës slave. Anipse, Shqipja ka mundësi fonetike origjinale të theksimit të drejtë të kompozitave në fjalë, si karakteristikë linguistike e Shqipes, me elemente të saja edhe në grupin lindor të gjuhëve – satem, ashtu sikundër Shqipja I ka karakteristikat e elementeve të saja edhe në grupin perëndimor të gjuhëve – kentuum.
Çirilli e Methodi të cilët njihen si përpiluesit e alfabeteve sllave, pikërisht të Sllavishtja e Vjetër – njihen si përcaktuesit e gjuhëve sllave, me qëllim lidhjeje nga Thrrakishtja e lashtë, por me një distancim linguistik nga Greqishtja e Vjetër, anipse të gjita këto gjuhë sllave, merren se janë gjuhë greke dhe pikërisht, në shkëncën e Linguistikës, anashkalohet emërtimi grek, që sot kemi termin linguistik për studimin e gjuhëve sllave – Sllavistika.
Toponomastika ballkanike në këtë pjesë të Makedhonisë illire (tok me Maqedoninë e sotme) e cila shtrihet gjeopolitikisht sipas hartës së lashtë deri në qëndër të Greqisë - është krejtësisht me spjegim nga Shqipja e Vjetër.
Duke u nisur, që nga toponomet, emrat gjeografik, poashtu edhe tek hidronomet, të njohura edhe më vonë gjatë pushtimeve turke si vilajete shqiptare – Vilajeti I Manastirit dhe Vilajeti I Janinës, tok me Vilajetin e Kosovës e Vilajetin e Shkodrës, janë lidhje koherente toponomastike, që sot na përkujtojnë, një tërësi territoriale të një shteti të lashtë, emrime nga një gjuhë makedhone, e cila ishte vetëm një dialekt illirian – ashtu sikur është sot e folmja dibrane në relacion me shqipen – Dibranishtja, një e folme shumë e lashtë e ruajtur etnogjenetikisht, falë autoktonisë historiko-natyrore, sensit të fortë linguistik, pozitës linguistiko-strategjike, e ruajtur si ndërlidhshmëri fono-morfologjike natyrore, të genit foljor, që I ka përballuar të gjitha atyre imponimeve të pushtuesve gjatë periudhave historike e deri tek ato parahistorike…
Toponomet: Skopi (Skupi) Shkupi, si emri I hershëm I kyeqytetit të Dardhanisë, Astibi(Shtipi), Manastiri – Linkestidi (Bitoli), Tanusha e lashtë, Kërçova, Tetova, Gostivari, Struga, Prespa, Ohri etj. janë me ethymologji shqipe, në emërtimet e lashta. – Poashtu dhe hidronomet – Vardari (Aksi) …"edhe lumi I madh I dardhanëve, I cili më parë quhej me emrin Paeion – Aksi, të cilin Homeri e lavdon, mori emrin illirian – Vardari", sipas I. Degmexhiqit, që është thjeshtë ethymologji shqipe-illire – vardar – vazhdar – që vazhdon -I gjatë.
Hidronomi – Ohri që është një nga liqenet më të bukura, ku nga freskia e ashkut të frymëmarrjes së këndshme, u formua nga pasthirma e gëzimit – Oh dhe nga folja shqipe – rri, rri këtu, Oh rri – Ohrri – Ohri. Poashtu, emërtimi – Klementi – ndryshim fonetik nga emri shqip – Kelmenti – Kelmendi, si alternom nga antroponomi i cili e përcaktoi edhe vet toponomin në fjalë.
Ndërsa, sot në milleniusin e Tretë, popullësia e vërtetë - trashigimia ethnogjenetike makedhone illire – shqiptarët e sotëm si popull shtetformues edhe I kësaj gangrene gjeo-politike ish-jugollave – Makedonia, (1945), (IRJM), shtrihen në zonat më të pazhvilluara, që me qëllim të caktuar, mbeten pa infrastructure, vetëmpse janë shqiptarë!

Spjegime:
*) Filipi i II-të, mbreti i Makedhonisë illire - babai i Lekës së Madh, e authorizoi dijetarin më të madh të botës antike, filozofin e madh – AristoTelin, që të ia mësoië, arsimojë dhe edukojë – Lekën e ri. Leka i Madh, ishte nxënësi i AristoTelit – po në cilën gjuhë mësoi Leka i Madh (Aleksandri i Madh), përveçse në skipen skolastike illire! Aristo Teli – Zoti Teli (zotëri Teli), aristo ishte titulli aristokrat, kurse Teli, ishte emri I tij, si symbolizim linguistiko-filozofik – Tel – mendje tel – mendje hollë – kuptimi I mënçurisë – mendjeholli. Kështu mund ta spjegojmë përmes Shqipes!

[armando2001]

Persa i perket fjales Macedonia, Makedonia ose Makedhonia une kam nje mendim te tille.

Une jam i mendimit se terminologjia e vjeter qe eshte perdorur per kete vend ishte emertimi :

Mathethonia

Ku bazohem per kete:

Dihet nga burime shkrimtaresh te antikitetit qe Maqedonia ne lashtesi njihej ne fillim me emertimin:

Emathia = E mathia = E Madhja pra Hapesire e Madhe gjeografikisht pasi nga ana politike dhe e zhvillimit jemi shume me heret sesa lulezimi i Maqedonise me Filipin dhe Aleksandrin e Madh.

Deri ketu arsyetimi me duket llogjik ne shpjegimin e emrit me ane te Shqipes po te kihen parasysh ndryshimet qe kane ndodhur gjate periudhes disa mijeravjecare. Pervec kesaj, kete arsyetim na e perforcon kuptimi i thjeshte qe zakonisht ju jepej vendeve te ndryshme qe pasqyrohej nepermjet emertimit sa me te thjeshte te tyre.

Nje numer emigrantesh nga Maqedonia e lashte qe u vendosen ne Shqiperi i vune emrin Mathias krahines ku u vendosen ne kujtim te vendit nga kishin ardhur. Me vone ky emertim u shendrrua ne Mat. Kjo praktike riemertimesh te vendeve te reja eshte e provuar ne mbare boten, rasti me i fundit ishte riemertimi i vendeve ne Ameriken e Veriut duke ju vendosur emrat e vendeve nga kishin ardhur kolonizatoret e rinj, kryesisht emra te vendeve nga Mbreteria e Bashkuar.

Pra le te kthehemi tek emertimi Emathia.

Ka shume mundesi qe gjate shekujve ky emertim te kete ndryshuar ne formen:

Emathethonia dhe me pas ne Mathethonia dhe Makedonia ose Macedonia

Emathethonia = E mathe thonia = E madhe thenia qe do te kishte kuptimin "E madhe i thone" , "te madhe e quajne" pra perfundimisht do te kishte kuptimin "ate qe e quajne te madhe"

Ky ndryshim ne emertim mund te kete ardhur pasi ne fillim mund te mendohej me e madhe sec ishte ne realitet. Pra ne fillim e emertuan Emathia (e madhe) dhe me vone ndoshta me humbjen e territoreve ose dhe zbulimin qe ne te vertete nuk ishte dhe aq e madhe emri ju ndryshua ne Emathethonia ose Mathethonia. Pra e madhe i thane sepse ne te vertete muk eshte e madhe.


Kryeqyteti i pare i Maqedonise fillonte po me E.

Edessa = Edhe sa (kohe, rruge) ose E dessa = E desha.

Ky sigurisht eshte nje shpjegim qe me ka lindur rastesisht pa pasur ndonje aftesi si gjuhetar, albanolog apo historian i mirefillte. Thjesht nga librat e historise qe kam lexuar me kane bere pershtypje emrat e ndryshme te lashtesise dhe vendosa te hedh nje hipoteze persa i perket shpjegimit te tyre. Mbeshtetja apo kundershtimi i hipotezave te tilla sigurisht u duhet lene gjuhetareve te vertete.

[Nuh Musa]

Armando, edhe pse eshte i llogjikshme shpjegimi yt, une jam i mendimit se ky emertim nuk mund te jete i sakte, pasiqe nuk mund te arsyetohet ne menyre krahasuese qellimi i emrit. PSe ta quajn njerezit nje vend I MADH?, kurse dihet se cdo vend mund te jete i MADH!!!, pra, ne bote do te kishim me shume emertime te tilla. Shpjegimi i zoteri myrtajs jep nje shembull tjeter, dhe qe eshte me i afert realitetit, sepse simbas zberthimit te tij, del se territori i maqedonise ishte nje dhurate, por ndaj kuj?,ndaj atij populli qe metej sundoj boten. Ne kemi ne kohen moderne dhuraten e pipinit nga e cila u formua me tej shteti kishtare.

Mendoj se ne nje menyre te njejte u formua edhe shteti i aleksandrit. Por, pse nje "shprehje" mbetet si emertim?, ndoshta kete e shpjegon PAAFTESIA e ketij populli te SHKRUAJ, dhe qe emri ka mbetur ne formen e "kaluar" gramtike, ofron ende me afer tezes se zoteri myrtajt. Ne edhe sot e kesaj dite kur mundohena dikujt tja tregojm nje adresse psh. po e pershkruajm rrethanen e vendit te caktuar, psh, perballe kesaj shitore, tek qoshi i asaj rruge, gindet shpija e filan fallanit, ndergjegjesisht produkt i paaftesise se shkruarit gjate kohe, ne PERSHKRUAJM gjerat, kurse E MADHJA eshte nje konstantim (te kish nje shtese si psh. britania e madhe, atehere do te ish pershkrim), e jo nje pershkrim.
Flm

[armando2001]

Nuh Musa

Une e kuptoj arsyetimin tend por mos harro se kemi te bejme me nje periudhe te lashte, ku njerezit e kishin me te limituar udhetimin dhe nuk e kishin idene sesa e madhe ishte toka ne pergjithesi dhe shtete te ndryshme ne vecanti.

Megjithate tani qe po mendoj me lindi eshe nje ide sesi mund te jete kaluar nga emri Emathia tek emri Makedhonia duke ruajtur shpjegimin e zotit Myrtaj.

Emathia mund te shpjegohet dhe kesht:

E+ ma +thia = E+ma+tha = E+ma+dha= Ma+dha dihet se dh-ja eshte nje shkronje moderne ne te shkruar. Ka shume mundesi qe zevendesiuesit e saj ne lashtesi te kene qene th-ja dhe d-ja dmth (zoti, perendia Ma dha)

Kjo me kalimin e kohes mund te jete shendruar ne Makadhonia

pra Ma+ka+dhon+i+a pra me kuptimin Ma ka dhene (perseri zoti perendia)

Trajta e fundit qe morri eshte vetem deformim i dy te parave dmth ne vend qe te thuhej

Makadhonia u be Makedhonia nga trajta "ma ka dhene", ne trajten "ma ke dhene"

Me pas deformime te kohes nga dyndje dhe te Indo-Europianeve ka mundesi ta kene transformuar ne Macedonia


Nga an tjeter mund te qendroje edhe ky shpjegim:

Nga Emathia kemi Emathiathonia me pas Emathethonia

Emathethonia = E + mathe + thonia = E+madhe+dhonia qe nekupton : e madhe dhurata qe na bere zoti ose e madhe dhurata qe na u dha

Duke hequr E-ne mbetet dhe duke zevendesuar th e vjeter me dh-ne e re kemi:

Madhedhonia = Makedonia = Macedonia

kjo nga shtremberimet qe mund ti jene bere emrit nga te dyndurit e rinj qe ndoshta nuk e shqiptonin dot sic ishte.

[Nuh Musa]

Mrmbrm!

Armando, une mendoj se dhuratan e bene greket, pasiqe populli maqedon ish shum i forte mund edhe te kete qene ndonje marreveshje paqeje.

Flm

[armando2001]

Nuh Musa

Nuk kuptoj mire se cfare do te thuash me shpjegimin e fundit, por nqs mendon se Macedonia ju vu emri ne kohen e dyndjeve te Grekve, mendoj se nuk e ke drejte.

Emertimi Emathia i territorit qe me pas mori emrin Macedon eshte shume me i vjeter se dyndjet e fiseve Greke. Nqs eshte ashtu sic pretendon ti, ateher keta dy emertime nuk mund te kene lidhje. I pari duhet te ishte Pellasg ndersa i dyti Grek. Une mendoj qe te dy ishin emertime me preardhje Pellasge. Dyndjet Greke nuk bene tjeter gje por i ndryshuan trajten origjinale ketyre emertimeve, pasi gjuha Greke eshte e vetmja qe na ka ardhur e shkruar nga ajo periudhe. Dmth edhe emertimi Macedon mund te kete qene nje ndryshim dhe pershtatje ne Greqisht i emertimit qe vendasit perdornin per vendin e tyre.

E njejta gje ndodh edhe sot me emertimin qe Greket i japin Shqiperise ne trajten Alvania kur pjesa me e madhe e te huajve perdorin trajten Albania.

[ornament]

Nje francez, D' Angely, e shpjegon keshtu emrin MAKEDONIA.

MAKEDONIA = MA (me majt, mbaj) KE ( qe, ka, lope) E DHIN (dhi, dhen). Pra behet fjale per nje popull blegtoresh, qe rriste lope e dhi / dhen (dele).

[baobabi]

Une kam mendimin se fjale Macedonia rrjedh nga gjuha shqipe dhe pikerisht nga keto dy fjale

1- Mace

2- Doni

macedoni apo doni mace
Kjo sepse ne ate periudhe ishte e perhapur tregetia e maceve

Kurse fjala Allvania qe perdorin greket ne vend te Albania, apo edhe Allvanos

them se rrjedh nga fjala shqipe Hallve

pra Hallve - Hallvanos - Allvanos

Top me hallve

Nuk hapet me ajo dere ooo trim

[armando2001]

Baobabi,


Shitesa Macesh dhe Hallvaxhi hahahaha

Broavo, humor i holle. hahahahaha lol

[armando2001]

Mund te shpjegohet edhe keshtu

Ma + Ke + dhi lol