Shën Harallambi - 10 shkurt

[Albo]

Shën Harallambi

Martiri i shenjtë Harallamb ishte nga Magnisia e Azisë së Vogël. Ishte prift atje për shumë vjet deri në mbretërinë e Sevirit (222-238) dhe të udhëheqjes së Magnisian Llukait.
Llukai torturonte shumë të krishterë për të mohuar besimin e tyre dhe për t'iu falur idhujve. Në këtë periudhë pra, dhe Harallambi u kap nga Llukai, se ishte i informuar që Harallambi ishte prift i të krishterëve dhe madje me fuqi të madhe.
Sapo e sollën Shenjtin para udhëheqësit dhe e pyetën pse përbuzte fenë e të parëve dhe urdhëresat e mbretërve, ai me guxim tha: "Unë dëgjoj dhe zbatoj urdhëresat e drejta dhe shpëtimtare të Krishtit. Seviri shkruan urdhra të kota, sepse urdhëron t'u falemi si perëndi idhujve të pashpirt dhe udhëheq shpirtrat tanë në vdekje. Vetëm Krishti fal jetë të përjetshme dhe lumturi tek shërbëtorët e Tij dhe u shëron çdo sëmundje shpirti e trupi". Atëherë sundimtari i tha: "Lëri fjalët e tepërta dhe i matur shih interesin tënd. Falju perëndive që të mos provosh tortura të mëdha".
"Nëse nuk do të torturohemi këtu përkohësisht, nuk mund të trashëgojmë të mirat e përjetshme qiellore", iu përgjigj Shenjti.


Torturat

E sollën pastaj para mjeteve torturaese të tmerrshme dhe i thanë:
- Flijo tek Perënditë.
-Do Zoti, të mos bëhem kurrë kaq i pamend sa t'u falem demonëve, të cilët ju respektoni. Ata janë kaq të pafuqishëm, saqë zhduken para fuqisë së Kryqit.
Atëherë e zhveshën dhe me mjete të mprehta i çanë mishin nga koka te këmbët. Ai këmbëngulte me guxim duke thënë: "Ju faleminderit vëllezër, sepse duke torturuar trupin tim, përgatitni për shpirtin tim lumturinë e ardhshme dhe të përjetshme, pranë Zotit tim." Shërbëtorët që dëgjonin fjalët e tij dhe e shihnin të patundur në vendin e torturave, i thoshin udhëheqësit:
"Ky njeri e konsideron çnderimin, nderim dhe vendin e torturave, kënaqësi. Mos është Ai, Krishti, dhe erdbi të na provojë, prandaj nuk çahen më mishrat e tij?"


Dënimi i udhëheqësve-përndjekës

Kur dëgjoi këto një dukë, që ishte aty, u zemërua, shau shërbëtorët dhe rrëmbeu vetë një mjet torture për ta çarë trupin e Shenjtit. Ia prenë të dyja duart që nga bërryli dhe u varën nga trupi i Shenjtit. Ra përtokë dhe filloi të thërrasë: "Ndihmomë, o sundimtar, sepse ky njeri është magjistar".
Sundimtari u afrua dhe pështyu ne fytyrë martirin. Por, menjëherë e ktheu fytyrën e vet nga zverku dhe shfaqi një pamje të frikshme. Populli u tremb nga këto ndodhi të tmerrshme dhe tha: "Dëbo prej nesh orgjinë e Zotit, oshënar. Kështu të urdhëron Krishti, mos ta shpërblesh të keqen me të keqe, por të falësh sa të urrejnë."
Dhe oshënari u thotë atëherë: "Jeton Zoti, Perëndia im. Zoti im i dënoi ata si të këqinj që t'ju japë juve jetën e përjetshme". Atëherë, populli i drejtuar për nga Zoti, tha: "Mos na shkatërro, o Zot, por na fal për sa kemi bërë."
Shumë besimtarë dhe duka i luteshin martirit duke i thënë: "Njeri qiellor, më ndihmo mua të vuajturin. Ke duart e mia mbi ty dhe unë po vuaj nga dhimbjet. Më shëro dhe nëse bëhem mirë, do të besoj tek Perëndia yt. Shenjti iu lut Zotit duke i thënë: "Të falënderojmë, o Zot, sepse na mbështet gjithmonë. Ndihmo dhe tani shërbëtorët e Tu dhe çliroi nga të lidhurit për lavdinë e emrit Tënd të Shenjtë."
Atëherë u dëgjua një zë nga qielli: "Gëzohu, o atlet Harallamb, dëgjova thirrjen tënde dhe dërgoj shërim tek këta të parespekt". Dhe menjëherë u shëruan që të dy dhe duka u pagëzua në emrin e Atit e Birit dhe të Shpirtit të Shenjtë. Sundimtari nuk e ndali përndjekjen ndaj të krishterëve, deri sa informoi mbretin për ngjarjet.


Mrekullira - vazhdim i torturave

Ndërkohë mblidheshin tek Shenjti banorë të Magnisës dhe, si rrëfenin mëkatet e tyre, pagëzoheshin. Shenjti bënte shumë mrekulli përditë. Të verbërit gjenin dritën e tyre, të paralizuarit ecnin, të vdekurit ngjalleshin. Duke parë të gjitha këto, sundimtari shkoi tek mbreti dhe i tregoi me hollësi ngjarjet. Seviri, sa e dëgjoi, u zemërua dhe bërtiti: "Pse neglizhoni, perëndi të përjetshëm dhe nuk zhdukni nga toka harbutët që ju përbuzin dhe ju shajnë?"
Dhe dërgoi 300 ushtarë, të cilët i urdhëroi të ngulnin gozhdë në shpatullën e martirit dhe pastaj ta çonin nga Magnisia në Antiohi.
Arritën dhe, sipas urdhrit të mbretit, ngulën gozhdët në trupin e martirit dhe si e lidhën nga mjekra, e tërhoqën. Pastaj e çuan mbi një kalë duke luajtur me të. Atëherë u dëgjua një zë që tha: "Ushtarë pa mend, nuk shikoni se bashkë me këtë njeri është Zoti dhe Shpirti i Shenjtë. Zgjidheni shpejt atë, që të zgjidheni dhe ju nga lidhje të padukshme".
Ushtarët u frikësuan dhe e drejtuan me ngadalë Shenjtin në Antiohi që të mos shkelnin urdhrin e mbretit.
Satanai mori pamjen e një plaku dhe iu shfaq Sevirit duke i thënë "Mjere unë, o mbret, jam mbreti i Skithisë, por erdhi në vendin tim një magjistar me emrin Harallamb dhe më mori të gjithë ushtarët e mi. Prandaj erdha të të them se mos pëson dhe ti të njëjtën gjë."
Seviri atëherë dha urdhër të sillnin Shenjtin para tij. Pastaj urdhëroi të ndiznin zjarr dhe mbi të një hell, ku do të mbërthehej Shenjti. Por martiri nuk pësoi asgjë. Atëherë Seviri dha urdhër ta zgjidhnin dhe ta sillnin para tij dhe i tha:
Mbreti i Skithisë më bëri që të të torturoja. Por, mos më keqkupto dhe m'u përgjigj për çfarë do të të pyes. Para se gjithash, sa vjeç je?
- 113.
- Meqenëse jetoke kaq vjet, si ndodh mos të kesh dijen e domosdoshme për të njohur perënditë e pavdekshme, por i falesh Krishtit?
- Pikërisht, sepse jetova kaq vjet, njoha të vërtetën dhe i falem Perëndisë së vërtetë.
- Dëgjova se mund të ngjallësh edhe të vdekur.
Këtë, vetëm i plotfuqishmi, Zoti Krisht, mund ta bëjë dhe jo njeriu.


Shërimi i të pushtuarit nga demoni

Atëherë Seviri urdhëroi për të ardhur një i pushtuar nga demoni, i cili torturohej prej 36 vitesh. Kur arriti afër Shenjtit demoni bërtiti:
- Të lutem, o shërbëtor i Krishtit, mos më torturo, thuaj një fjalë dhe unë dal! Dhe po deshe do të të them edhe unë për çfarë arsye hyra te ky njeri.
Atëherë shenjti i tha:
- Më thuaj o shpirt i papastër.
- Ky vodhi gjërat e fqinjit të vet dhe vrau trashëgimtarin e tij. Kështu gjeta shkak e hyra dhe e mbaj dhe në tortura prej 36 vjetësh.
Shenjti urdhëroi demonin dhe ai doli. Seviri u çudit dhe tha:
- Vërtet, i madh është Perëndi i të krishterëve.


Ngjallja e një njeriu të vdekur
Tortura të tjera

Pas tri ditësh vdiq një i ri. Atëherë mbreti i tha Shenjtit: "Ngjalle këtë në mundesh!" Shenjti u lut për shumë kohë dhe i vdekuri u ngjall.
Shumë nga njerëzit besuan duke parë mrekullitë dhe atëherë këshilltari i Krispit i tha mbretit: "Vrite këtë njeri, sepse me magji bën çudira të tilla".
Seviri menjëherë ndryshoi mendje dhe i tha Shenjtit:
- Flijo tek perënditë, Harallamb, që të shpëtosh nga torturat.
- Sa më shumë më torturon, aq më shumë kënaqet shpirti im. Mbreti u tërbua dhe urdhëroi t'i digjnin fytyrën me qirinj. Por zjarri, sikur të kishte logjikë, dogji shërbëtorët. Seviri u habit dhe e pyeti parinë se kush ishte Krishti. Krispi atëherë i tha:
- Dikush që u lind nga një Maria.
Mbreti i tërbuar, u sul të luftonte qiellin duke hedhur shtiza në ajër dhe duke thërritur:
- Zbrit, o Krisht në tokë të luftojmë, përndryshe do të ngjitem unë të të gjej. Do të shkatërroj tokën dhe do të shuaj diellin.
Atëherë u bë një tërmet i madh dhe qielli u lëkund si pemë. Në këtë çast Seviri dhe Krispi u varën në ajër. Mbreti i thoshte Shenjtit:
- Harallamb, me të drejtë i pësova të gjitha këto. Lutju Perëndisë tënd të më çlirojë dhe do të shkruaj në të gjitha qytetet të lavdërojnë emrin e Tij.


Vajza e sundimtarit beson te Krishti

Atëherë atje erdhi vajza e mbretit, Galinia, dhe i tha babait të saj:
- Beso tek Zoti që të të çlirojë nga zinxhirët se i Dëliri është Krishti, Perëndia i vetëm i vërtetë.
Pastaj u kthye nga Shenjti dhe i tha:
- Lutu tek Zoti të çlirojë babain tim. Dhe nëse më beson, e mira do të jetë e madhe, nëse jo do të kesh të paktën shpërblimin tënd në qiell.
Dhe u lut Shenjti dhe atëherë zemërimi i Zotit ndaloi. Zbritën në tokë, mbreti me këshilltarin dhe u mbyllën në pallat për tri ditë. Galinia, pa një vegim dhe u kthye nga Shenjti duke i thënë: - Kujtova se isha në një kopsht të bukur me pemë dhe burim të pastër. Atje, afër ishte babai im dhe këshilltari. Por roja i parajsës i dëboi me bombë të zjarrtë, ndërsa mua më mori, më vuri brenda dhe më tha: "Ty t'u dha kjo banesë dhe atyre që janë të njëjtë me ty, që të lumturoni". Këto pashë dhe të lutem, o mësues, të m'i sqarosh. - Kopshti, që pe, është Parajsa dhe atje të vuri Krishti, sepse besove në Të. Babain tënd dhe kësbilltarin i dëboi, sepse ata do t'i kundërviheshin përsëri dhe do t'i keqtrajtonin.


Poshtërimet dhe talljet

Pas tridhjetë ditësh mbreti ftoi Shenjtin dhe i tha: Flijo tek Perënditë, dëgjoje dhe zbatoje urdhrin tim.
- Fjalët e tua janë të hidhura dhe nuk duhet të mposhtem prej tyre, si shërbëtor i Zotit.
Mbreti u tërbua nga përgjigja dhe urdhëroi t'i vënë në gojë kapistall, si të ishte kafshë, dhe ta tallnin në të gjithë qytetin. Shenjti lutej dhe thoshte:
- Zoti ynë Jisu Krisht, Ti që krijove njeriun sipas shembëlltyrës dhe pamjes Tënde të Shenjtë, shiko maninë dhe presionet e tiranit. Të gjitha këto i vuaj për emrin Tënd të Shenjtë.


Shkatërrimi i idhujve nga vajza e hegjemonit

Galinia e këshillonte babain e saj të besonte tek Zoti që pohoi për të mos u dënuar përjetësisht, por ai nuk e dëgjonte fare, dhe e urdhëroi edhe atë të flijonte tek idhujt. Galinia duke e mashtruar i premtoi se do t'u falej idhujve. Si shkoi pra në tempullin e Zeusit dhe Apolonit, u tha priftërinjve:
- Lutjuni Perëndive të pranojnë lutjen time, sepse i përbuza.
Ata i thanë:
- O Zot i madh, Zeus ,dhe i fuqishmi Apolon, krijues i qiellit dhe i dheut, faleni Galininë për dashurinë e atit të saj.
Galinia ftoi atëherë Dean duke i thënë:
- Nëse je Perëndi, si ka mundësi të mos njohësh dëshirën time? Menjëherë e hodhi poshtë dhe e asgjësoi. Menjëherë rrëmbeu edhe Apolonin dhe i tha:
- Eja dhe ti poshtë, që je shkatërrues i njerëzve.
Në vazhdim rrëzoi dhe tridhjetë e katër idhujt e tjerë dhe u largua. Priftërinjtë shkuan te mbreti dhe i thanë: "Tani do të zhduket njerëzimi dhe do të shuhet dielli, sepse perënditë u gremisën nga vajza juaj. Dhe Seviri u tha:
- Gjeni pesëdhjetë mjeshtër për t'i rindërtuar. Nëse marrin vesh galileasit se perënditë tona u shkatërruan, do të na tallin.
Kështu bënë dhe ditën tjetër në mëngjes i thotë Galinisë:
- Eja të shikosh se si u ringjallën Perënditë!
Ajo e kuptoi se çfarë kishte ndodhur dhe iu drejtua statujave: - Ju, që ndersa ishit të vdekur u ringjallët, të ribëheni përsëri të vdekur.
Duke thënë këto fjalë, ato ranë të gjitha. Seviri atëherë e ftoi atë duke i thënë:
-"Çfarë bëre, o i parespektueshëm!" Sepse ju jeni pa mend dhe i kujtoni ato perëndi; unë jam e parespektueshme! I asgjësova, dhe nëse ke të tjera, jam gati të bëj të njëjtën gjë.


Mrekullia e trungut të thatë që lulëzoi

Tirani u zemërua shumë dhe iu shfry Shenjtit. Që ta diskreditonte ia dorëzoi një gruaje të ve që ta mbante në shtëpinë e saj. Sapo vajti atje Shenjti u mbështet tek një trung i thatë dhe menjëherë trungu lulëzoi dhe nxori aq shumë degë sa u mbulua shtëpia. Gruaja duke parë çudinë tha:
- "Largohu, o Zoti im, nga shtëpia ime, se nuk jam e denjë të jesh pranë meje."
- Mos u tremb o grua, por beso te Zoti, që është Perëndi i vërtetë.
Ditën tjetër kur fqinjët panë pemën e lulëzuar, u habitën dhe duke vajtur për te shtëpia, gjetën Shenjtin duke predikuar. E pyetën pra a ishte Krishti dhe ai u tha:
- Unë jam shërbëtor i Krishtit, i Perëndisë se vërtetë dhe me hirin e tij bëj mrekullira.
Atëherë gruaja u foli për mrekullinë e pemës, duke thënë fjalë plot respekt për Shenjtin. Të gjithë, pasi besuan, u pagëzuan.


Fundi i martirit të shenjtë

Ditën tjetër disa njerëz transmetuan ngjarjet tek mbreti dhe ndërsa të gjithë mrekulloheshin, këshilltari tha:
- Urdhëro, o mbret, t'i presin kokën këtij mashtruesi, se mos bën të tjera çudira dhe e besojnë shumë.
Mbreti dha urdhër t'i presin kokën. Shenjti duke shkuar te vendi i ekzekutimit psalte. Kur arriti iu lut Zotit duke thënë:
- Perëndia im i plotfuqishëm, Ti që fitove mbi satanain dhe Fenisin, më kujto mua në Mbretërinë Tënde.
Tek thoshte këto fjalë, u hap qielli dhe zbriti Zoti me plot engjëj duke thënë:
- I dashur Harallamb, eja më kërko çdo gjë që dëshiron dhe do të të dëgjoj.
Atëherë martiri i Krishtit iu përgjigj:
- Zot, që u bëra i denjë të shikoj shfaqjen tënde, është hir shumë i madh. I lutem dashurisë Tënde t'u falësh besimtarëve çdo dhuratë dhe bekim.
Shenjti dorëzoi shpirtin e tij para se xhelati të arrinte atje e t'i priste kokën. Galinia, vuri trupin e martirit në arkivol të florinjtë. Trupi i nderuar i martirit të shenjtë Harallamb u nda gjithandej tek orthodhoksët për shpresëtari. Shën Harallambi që gjendet në manastirin kushtuar martirit të parë, Stefanit, e që ndodhet në Meteora, bën shumë mrekullira.
Kjo është jeta dhe martirizimi i Shën Harallambit, që Kisha jonë e feston më 10 shkurt.

[Albo]

Himnet e Kishës për Shenjtorin

Përleshorja (Toni 4)

O i urti Harallamb, e tregove veten që je një shtylllë e patundur e Kishës së Krishtit;
një dritë me shkëlqim të përjetshëm për universin.
E ndriçove botën me martirizimin tënd.
Na shpëtove nga nata pa hënë e idhujtarisë o i bekuari i Perëndisë.
Prandaj, ndërmjetëso parreshtur për shpëtimin tonë tek Krishti.


Shkurtorja (Toni 4)

O martiri prift, mbrojtësi i besimit, kampioni Harallamb,
lipsani yt është një pasuri e paçmuar e Kishës.
Prandaj Kisha lumëron duke falënderuar Krijuesin.

[Albo]

Shën Harallambi, hieromartir

Shën Harallambi ishte prift (ose kryeprift) në qytetin Magnezi të Azisë së Vogël, afër Izmirit. Vepronte me guxim, prandaj dhe u arrestua në kohën e Septim Severit (193-211). E duroi me qëndrueshmëri rrjepjen. Duka, si i prishur mendsh, u sul vetë kundër tij, por duart e tij u prenë që në bërryla dhe mbetën të ngjitura në trupin martir! Të pranishmit mbetën si të goditur nga rrufeja dhe kërkuan ndjesë nga Harallambi 113 - vjeçar. Atëherë shëroi dukën, i cili dhe u pagëzua. Besuan dhe xhelatët, Porfiri dhe Vapti (apo Dhavkti) dhe tri gratë. Mbasi u pagëzuan që të pestë, iu prenë kokat (festohen së bashku me hierodëshmorin). Atëherë turmat pagëzoheshin dhe shumë u shëruan në mënyrë të mbinatyrshme nga plaku. Më pas, sipas urdhrit të perandorit, i mbërthyen në shpinë gozhda dhe e sollën ne Antioki (ka mundësi për Antiokinë në Meandri dhe jo Antiokinë e Madhe) të Azisë së Vogël të hipur në kalë duke e tallur, derisa kafsha reagoi dhe i shau me zë njeriu! Më pas i shkuan një hell në gjoksin e tij dhe e hodhën në zjarr, por nuk u cënua. Përpara Sevirit shëroi një të demonizuar dhe ngjalli një të vdekur, kështu që ai (mbreti) u çudit. Megjithatë, duke qenë zemërgur urdhëroi që t’i thyenin me gurë nofullat dhe t’i digjnin mjekrën, por më kot. Sapo blasfemoi, u dënua derisa u pendua. Po mbas një muaji u egërsua përsëri, dhe pavarësisht nga këshillat e bijës së tij, Galinisë, e cila ishte e krishterë, urdhëroi dhe i vunë atletit më shumë se njëqindvjeçar kapistër në gojë si kafshë dhe e shëtisnin nëpër qytet. Më në fund vendosën t’i prisnin kokën. Ndërkohë, shtylla e thatë në të cilën u mbështet lëshoi degë! Ndërkaq erdhi Zoti dhe mori frymën e tij, para se t’i prisnin kokën (mundet në vitin 202). Shenjti nderohet gjerësisht si mbrojtës nga epidemitë madje dhe nga murtaja, kurse koka e tij ruhet në Manastirin e Shën Stefanit në Meteora. Harallamb greqisht = ai që shkëlqen nga hareja (gëzimi).

KOASH

[neokastra]

Shen Harallambi pavaresisht moshes se tij nje shekullore i qendroi besnik dashurise per Krishtin edhe para martirizimit. Le t'i qendrojme besnik dhe ne Perendise ne veprat tona.
(Ne Shqiperi pjese lipsani te Shen Harallambit ruhet me shume shprestari ne kishen me te njejtin emer ne Dhermi fshatin me te bukur ne bote sic e permend vendlindjen e tij shkrimtari nga Dhermiu, Petro Marko).



Lipsani i Shen Harallambit

[Albo]

[Albo]