
Postuar mė parė nga
DYDRINAS
Rexhep Qosja: “Mjerimi i provincializmit”
» Dėrguar mė: 04/09/2009 - 14:42
Nga Rexhep Qosja
(…vijon nga numri i kaluar)
Ashtu siē e kanė nxitur dhe, nė disa raste, frymėzuar Stalini e Krushēovi pėrkthimin e veprave tė Shollohovit, tė Fadjejevit, tė Fedinit, tė Katajevit, tė Leonovit, e tė disa shėrbėtorėve tė tjerė letrarė pėr nevojat e tyre politike ndėrkombėtare, ashtu edhe Enver Hoxha e ka nxitur dhe, disa bashkėkohės thonė, financuar pėrkthimin e veprave tė Kadaresė nė frėngjisht. Ai donte t'i tregonte Evropės dhe botės, edhe me gjuhėn letrare tė njė shkrimtari, se Shqipėria ishte ajo kėshtjella e pamposhtur e stalinizmit, qė do t'i qėndrojė trysnisė sė revizionistėve sovjetikė dhe tė imperialistėve amerikanė. E Ismail Kadare atė qėllim ia pėrmbushte me veprat e tij dhe me publicistikėn e tij. Para rėnies sė komunizmit, Franca ia pėrkthente veprat atij, por nuk e shpėrblente me ēmime autorin e tyre. Stalinizmi i Ismail Kadaresė ishte tepėr komprometues pėr ēdo institucion qė do ta shpėrblente me ēmime. Sot, Ismail Kadare ėshtė i vetmi shkrimtar i njė vendi ish- komunist, qė jetėn e vet politike dhe veprėn e vet letrare dhe publicistike e kishte vėnė nė shėrbim tė diktaturės, i cili po shpėrblehet me ēmime e me tituj nga disa institucione e qarqe tė huaja. Pse e pėrkthejnė dhe pse e shpėrblejnė sot? Pėr rolin e tij prej demokrati nė kohėn e diktaturės? Si e thanė shpėrblyesit spanjollė. Jo. Arsyeja ėshtė mė e sofistikuar. Nuk e dinė shpėrblyesit kush ishte Ismail Kadare? Megjithėse ai po gėnjen sa po mundet dhe ku po arrin pėr tė kaluarėn e vet politike dhe pėr frymėzimet e qėllimet e disa veprave tė veta, ėshtė naivitet tė besohet se ata, shpėrblyesit, nuk e dinė kush ishte ai. Ėshtė naivitet tė mendohet se ata nuk e dinė se ai ishte pjesėtar i nomenklaturės komuniste; se ishte deputet nė Kuvendin e Republikės Popullore tė Shqipėrisė; se ishte nėnkryetar i Frontit Popullor tė Shqipėrisė, kryetare e tė cilit ishte Nexhmije Hoxha; se romani Dimri i vetmisė sė madhe ėshtė jetėshkrim politik i Enver Hoxhės dhe himnizim i figurės sė tij politike e shtetare nė historinė shqiptare; se romani Dasma ėshtė jehonė politike dhe ideologjike e revolucionit kulturor kinez dhe ftesė letrare pėr zbatimin e tij nė Shqipėri; se me poema dhe me vjersha glorifikonte Partinė e Punės dhe diktaturėn komuniste, luftėn e klasave dhe revolucionet socialiste nė historinė botėrore; se mbi tridhjetė vjet ishte ideologu i realizmit socialist, tė cilin pėr herė tė fundit do ta mbrojė nė vitin 1989, duke luajtur kėshtu rolin e komisarit nė kulturė; se nė vazhdimėsi shkruante kundėr kapitalizmit dhe, si thoshte, imperializmit amerikan; se mbante ligjėrata nė Universitetin e Tiranės mbi realizmin socialist si doktrinė letrare e amshueshme dhe mbi dekadentizmin e artit perėndimor; se me mosdurim dhe pėrbuzje shkruante pėr fenė dhe, nė mėnyrė tė veēantė, pėr klerin katolik. Si ėshtė e mundshme qė njė shkrimtari me jetėshkrim tė tillė politik, me jetėshkrim aq tė padenjė, aq tė dėnueshėm pėr njė krijues, me jetėshkrim tė vėnė nė shėrbim tė njė ideologjie - tė ideologjisė leniniste - staliniste dhe tė njė diktature - tė diktaturės totalitare komuniste, tė dėnuar nga tė gjitha vendet demokratike nė botė, t'i jepen sot ēmime nė emrin e demokracisė? Si ėshtė e mundshme qė njė shkrimtar i tillė politik, numri mė i madh i prozave tė tė cilit janė traktate politike dhe ideologjike me vlera tė pakta artistike, tė rehabilitohet aq lehtė prej atyre qė kanė shpenzuar aq shumė energji intelektuale dhe kanė bėrė aq shumė shpenzime materiale pėr tė pėrmbysur atė ideologji dhe atė politikė nė Evropė? Ėshtė e mundshme! Gjeniu i servilizmit, i puthakėmbėve, i dinjitetit tė pėrulur intelektual para ēdo regjimi, Ismail Kadare, e ka gjetur edhe tani mjetin siē e kishte gjetur nė kohėn e diktaturės, me tė cilin e bėn tė mundshėm kėtė rehabilitim, nė tė vėrtetė kėtė shpėrblim. Dhe, ky mjet ėshtė ideologjia. Nė kohėn e diktaturės, siē u theksua, kjo ishte ideologjia marksiste-leniniste e versionit stalinist, qė e sundonte Shqipėrinė dhe Evropėn Lindore. Ismail Kadare i shėrbente pėrtokas asaj ideologjie dhe ajo e shpėrblente: me pozita, me tituj, me dekorata, me pasaportė diplomatike, me tė gjitha privilegjet e mundshme. Nė kohėn e demokracisė kjo ėshtė ideologjia fetare. Ismail Kadare tani po i shėrben kėsaj ideologjie, duke pėrbuzur islamin dhe duke frymėzuar islamofobinė, nė njėrėn anė, kurse duke propaganduar kthimin nė "fenė e tė parėve" tė pesė milion shqiptarėve tė besimit islam nė Ballkan, nė anėn tjetėr. Dhe, kjo ideologji fetare po e shpėrblen. Qarqeve konservative evropiane qė Evropėn e imagjinojnė si kėshtjellė tė krishterimit, zėdhėnės i tė cilave ėshtė kryeministri i sotėm italian (delikuenti, si e quajti Hoze Saramago), Silvio Berluskoni, nuk u intereson kush ishte dhe kujt e ēkaje i shėrbente Ismail Kadare: kryesore pėr ta ėshtė se Ismail Kadare sot shėrben mirė, pėrulshėm dhe mund tė pėrdoret si Kalė Troje pėr atė qė kėto qarqe dėshirojnė tė arrijnė ndėr shqiptarėt! Dhe, kjo ideologji e ka bėrė tė mundshėm rehabilitimin e Ismail Kadaresė edhe nė Shqipėri, madje, edhe te kleri katolik shqiptar! Dhe, pse tė mos e bėjė. Shqipėria ėshtė i vetmi vend ish-komunist i cili prej pėrmbysjes sė komunizmit sundohet prej komunistėve, nė tė vėrtetė prej stalinistėve tė konvertuar me gojė, po jo me mentalitet politik. Edhe sot, njėzet vjet pas rėnies sė komunizmit, Shqipėria ėshtė i vetmi vend ish-komunist, qė e sundon ish-sekretari i Partisė e kjo domethėnė ish-bashkėpunėtori i Sigurimit tė Shtetit. Shqipėria ėshtė i vetmi vend ish-komunist nė tė cilin shpėrblehet, festohet, privilegjohet nė radhė tė parė shkrimtari, tė cilin e shpėrblente, e festonte dhe e privilegjonte si zėdhėnės tė vetin diktatura komuniste! Shqipėria ėshtė i vetmi vend ish-komunist, nė tė cilin asnjė viktimė e diktaturės nuk ka arritur tė krijojė karrierė politike. Shqipėria ėshtė sot i vetmi vend ish-komunist nė tė cilin ish-sekretari i organizatės themelore tė Partisė sė Punės sė Shqipėrisė luan me tė pėrndjekurit dhe me ish-tė burgosurit politikė si me lecka. Dhe, le tė luajė kur e lejojnė! Dhe, e votojnė! Dhe, Kosova ėshtė i vetmi vend ish-komunist nė tė cilin ish-zėdhėnėsi i Komitetit Krahinor tė Lidhjes sė Komunistėve tė Jugosllavisė nė Kosovė dhe ish-drejtori i Radio-Televizionit tė Prishtinės, pas vitit 1981, kur rinia dhe inteligjencia shqiptare pėrndiqej e masakrohej prej regjimit tė paraardhėsve tė Millosheviēit e, pastaj, tė Millosheviēit, mbahet qe tetė vjet drejtor i institucionit mė tė rėndėsishėm politik dhe informativ nė Kosovė; i vetmi vend ish-komunist ku zyrtarė tė ndryshėm tė kohės sė Millosheviēit bėhen zyrtarė, diplomatė, gjykatės tė Republikės sė Kosovės! Po, nuk janė kėto patologjitė e vetme, as mė tė mėdhatė tė demokracisė sonė primitive, tė ndotur dhe tė korruptuar. Sikur shoqėria shqiptare tė mos ishte e prapambetur siē ėshtė, sikur shoqėria shqiptare tė mos ishte shoqėri nė krizė tė rėndė shpirtėrore dhe morale ajo, jo qė nuk do tė rehabilitonte Ismail Kadarenė dhe tė tjerė me jetėshkrim politik tė ngjashėm me tė tijin (megjithėse me jetėshkrimin e tij nuk krahasohet jetėshkrimi i asnjė tjetri), por do tė kėrkonte llogari politike dhe morale prej tij. Sikur shoqėria shqiptare tė mos ishte e prapambetur siē ėshtė, sikur shoqėria shqiptare tė mos ishte nė krizė tė rėndė shpirtėrore dhe morale siē ėshtė, inteligjencia shqiptare jo vetėm se nuk do tė rehabilitonte Ismail Kadarenė dhe ismailkadarenjtė e tjerė, por do tė mėnjanonte njėherė e pėrgjithmonė modelin e mendimit dhe tė sjelljes sė tij tė pamoralshme intelektuale, nė tė cilin model janė tė pėrmbajtura: gatishmėria e shėrbimit ndaj ēdo regjimi, servilizmi, hipokrizia bizantine, pėrdorimi i ēdo mjeti pėr tė arritur qėllimin, trysnia staliniste ndaj mendimit ndryshe, rrena, mashtrimi, intriga e tė kėqija tė tjera. Sikur shoqėria shqiptare tė mos ishte e prapambetur siē ėshtė, sikur shoqėria shqiptare tė mos ishte nė krizė tė rėndė shpirtėrore dhe morale siē ėshtė, sikur prej jetės intelektuale tė kėsaj shoqėrie tė ishte mėnjanuar modeli i mendimit dhe i sjelljes alla Ismail Kadare, atėherė nuk do tė ndodhnin as reagime nė tė vėrtetė trysni kooperativiste ndaj mendimit ndryshe, siē ėshtė reagimi i Besnik Mustafajt, Diana Ēulit, Ylljet Aliēkajt dhe Behar Gjokės ndaj njė fjalie tė Rexhep Qosjes, sė cilės ata nuk janė aq tė padijshėm qė tė mos i besojnė, qė ėshtė reagim tipik pėr stalinizmin dhe pėr fashizmin. Dhe, ta pėrfundoj kėtė pėrgjigje. Sikur shoqėria shqiptare tė mos ishte e prapambetur siē ėshtė, sikur shoqėria shqiptare tė mos ishte nė krizė tė rėndė shpirtėrore dhe morale siē ėshtė, sikur demokracia shqiptare tė mos ishte primitive, e ndotur dhe e korruptuar siē ėshtė, sikur kjo demokraci tė mos ishte e sunduar prej ish-sekretarit tė partisė, domethėnė prej ish-stalinistit, atėherė inteligjencia jonė, e me ta edhe Besnik Mustafaj, Diana Ēuli, Ylljet Aliēkaj dhe Behar Gjoka do ta shihnin gjendjen tonė shoqėrore, politike, kulturore, letrare, shkencore, urbane siē ėshtė nė tė vėrtetė dhe nuk do tė mashtronin veten e popullin me iluzione mbi nivelet tona tė paqena letrare artistike, shkencore, demokratike e tė tjera gjoja evropiane. Se, siē dihet, vetėm ata qė e shohin gjendjen siē ėshtė, realisht, objektivisht, dinė ēka tė bėjnė dhe si tė bėjnė qė kėtė gjendje ta ndryshojnė, ta pėrmirėsojnė e ta ēojnė pėrpara: qė kėtė gjendje ta bėjė gjendje vėrtet evropiane.
Prishtinė, 29.8.200
gazeta shqiptare
Qosja eshte tipik malesor i Vuthajve, inatcor dhe hakmarres me cdo mjet e me cdo menyre!
Sic duket e ka kaplluar "dimri i vetmise se madhe" dhe teksa vertitet sa poshte e lart neper shtepi, nuk ben asgje tjeter vecse mendon se si te sulmoje Kadarene!
Nuk ka me asgje tjeter se me cfare ta mbushe vetmine!
Ka kaluar ne fazen e fundit te crregullimeve mendore dhe nje Zot e merr vesh se cfare do te ndodhe me te!
Krijoni Kontakt