Rexhep Qosja foli pėr Letersinė atipike nė Seminarin ndėrkombėtar pėr Gjuhėn e i cili organizohet pėr ēdo vit nė tė njejtėn kohė; pra, Ai foli pėr njė letersi tė vonshme tė zhvilluar jo nė kohėn kur afrohet ndarja e NOBELIT por nė kohėn kur e thirren pėr t'folė nė kėtė SEminar.
Dhe, Ai s'foli pėr kėtė dhe atė por pėr kahjet e vėshtira tė njė letersie; letersi e cila edhe sot ėshtė e zbehtė Jo me letersinė e krijuar- sot nė Europė por si e tillė ėshtė nė krahasim me letersinė Europiane tė dy shekujve tė mėhershme: Nuk di se cili mund tė konkuron edhe sot me kriimet e Zoles, balzakut, Rishebergut, Dostojevskit, Tolstojt, Drajzerit, Stajnbekut, Orvellit, uajlldit, Ygoit, pasternakut,lamartinit, Remarkut e shumė tė tjerė!
Tashti, krahasoni ato qė krijohen tek ne sot me ATO qė krijoheshin tek europianet dje!
Kur u shkrua " Don Kishoti i manqos"?
Sa vite mė herėt apo edhe gjithė ato krijime tė Shekspirit dhe tė Molierit?!
*********************************
Rexhep Hoxha flet sepse detyra e tij prej intelektualit e kėrkon kėtė gjė!
Ja se si flet Rexhep Qosja nė Kongresin e Shkrimtarėve nė vitin 1985 e qė mbahej Nė Novi Sad - kryeqytetin e Krahinės sė Vojvodinės
Nė vitin 1985 ishin mbajtur takimet e shkrimtarėve tė Jugosllavisė nė Kongresin e nėntė tė tyre... ishin ftuar edhe shkrimtarėt dhe krijuesit nga Kosova...
Nė atė takim folen secili nė mėnyren e vete por referati i Rexhep Qosjes aso kohe kishte zgjuar reagime tė mėdha nė mesin e shovenistėve serbė...
Referati i tij ishte me titull:
Dy Ftyrsia e Politikės
Po ju drejtohem nė gjuhėn serbe qė tė mos mė quaj dikushi si shkrimtar autoqefal sepse besoj qė asgjė autoqefale nė kėtė botė nuk ka, dhe jo qė eventualisht ta marr ndonjė duartrokitje sepse qė mė parė e di qė kur ta degjoni fjalimin tim, s'do tė ketė duartroklitje por perkundrazi..
Por me kėtė rast do t'ju drejtohem ne serbishte qė tė mė kuptoni qė tė githė...
Nė kohė tė fundit nė gjuhen serbo-kroate janė botuar intervju, feltone, memoare, vepra publicistke dhe skencore, vjersha, kėngė, tregime, romane, drama dhe monodrama, nė tė cilat shkruhet pėr popullin shqiptarė kulturen dhe traditen e tij.
Pėr dekada tė tėra ishte injoruar albanologjia dhe temat shqiptare dhe tani paparitmas ato bėhen interesante dhe preokupim i njė numri gazetarėsh, shkencetarėsh dhe poetėsh.
Si Historian i letersisė shqiptare i cili e njehė shumė mirė Historinė shqoerore tė popullit tė tij mund tė themė qė nė tė gjitha ato shkrime dhe libra ka shumė gjera tė papritura dhe tė pamundshme. Mund tė thuhet kėshtu sepse nė ato shkrime vėrehet mosnjohja e njė populli, njė kulture, mos njohja e ngjarjeve Historike, e figurave Historike, duke i seleksionuar sipas interesave, duke perdorur teza tė gabuara tė bazuara nė shpifje, ku disa tė verteta qė paraqet shtypi serbė thjeshtė fallsifikohen dhe tė gjitha kėto mund tė quhen si njė anakronizėm intelektual.
Kur tė gjitha keto tė lexohen do tė shohim se sa tė paverteta ka, sa gjera diletante tė shkruara dhe tė thėna dhe tė paverteta pėr prejardhjen e vet shqiptarėve, Historis sė Mesjetės, levizjeve tė Popujve, rreth Rilindjes Kombėare tė shqptarėve, rreth Lidhjes sė Prizrenit, pėrkatsis fetare, rreth shkrimtarėve tanė tė Rilindjes Kombėtare, rreth shkrimtarėve tė mėdhenjė tė shqiptarėve si Naim Frashėri, Ndre Mjeda, ose Fan Noli, rreth krijimit tė gjuhės letrare tė shqiptarėve, rreth dialekteve... Nė tė githa librat dhe punimet e botuara nga shkencetaret serbė, ka gjera tė cilat me asgjė s'janė dokumentuara tė cilat ēak janė edhe tė fallsifikuara, qėllimkqija tė cilat mundė tė karakterizohen si njė mesymje ndajė shkences shqiptare pėr ta asgjėsuar sikurse edhe kulturen dhe historin e tyre.
ĖSHTĖ E Q ARTĖ QĖ PAS GJITHĖ KĖSAJ propagande pėr tė shkatrruar shkencen shqiptare nuk mundė tė jenė nė pyetje kurrfarė punimesh shkencore por perkundrazi, qėllime tjera.Kėtu kemi tė bėjmė me synimet e tmerrshme pėr tė njollosur popullin shqiptarė dhe kundėr vet popullit.
Dje kemi degjuar ketu nė keto takime disa nga ato shpifje dhe gėnjeshtra ku u tha qė shqiptarėt kanė bėrė genocid mbi serbėt nė Kosovė! Genocid!
Pėr zot, nė kend kanė mundur tė bėjnė genocid shqptarėt tė cilėt prej qė kur dinė Historia janė duke luftuar pėr tė mbijetuar gjerė nė ditėt e sotme?
Edhe ai qė e tha dje njė gjė tė tillė e di qė kjo ėshtė vetėm njė fantazi e zhilverenerit. Por disave ju lejohen edhe krijime tė tilla nė tė cilėn tregohen heroj tė hipur mbi gomar apo edhe njerez me katėr gishta. Le ta thotė edhe kėtė gjė ai qė e tha dje atė gėnjeshtėr, pse mos ta thotė? Pėr disa qė tė shkruajnė pėr shqiptarėt, ti shajnė njollosin ata, ėshtė njė punim shumė rentabil me profite dhe shitje tė shumtė tirazhi.
Ajo qė unė shkruaj, flasė dhe e mbroj Kulturen shqiptare ka tė bėjė me kėto shkrimet qėllimkqija qė vijnė nga njė pjesė e njerezve qėllimkqijė tė cilet nuk njohin sa duhet shqiptarėt.
Nga shkencetaret shqiptarė kėrkohet qė tė bėhet diferencimi dhe jo vetem kėtė por shkohet aqė largė sa qė kėrkohet qė tė hiqen nga programet shkollore vjershat e Naim Frasherit, Ndre Mjedes, Fan Nolit? Nė njere anė kerkohet qė tė jenė nė programe shkrimtarė si Njegoshi, mazhuraniqi.
lejimi i kritereve tė tilla si dhe represioni shtetror intelektualėt shqiptarė i ka sjellė nė njė pozit shumė tė pavolitshme. Nė faktė tė jesh Krijues shqiptarė poet dhe shkrimtarė s'ka qenė kurrė e lehtė. Por tė jesh krijues shqiptarė nė kushtet e sotshme ėshtė me tė vertetė shumė vėshtirė.
E them kėtė sepse tė jesh sot krijues, poet dhe shkenctarė shqiptarė do tė thotė:
- tė kesh kujdes se pėr cilen temė do tė shkruash
- tė kesh kujdes tė mos perdoresh ndonjė simbol siē ėshtė ta zėmė ai i shqiponjes
- tė mos bėsh krahasime Historike
- Tė kesh kujdes tė mos e permendish emrin e " SHQIPERIS" pėrpos nėse ate se permend nė kontestin negativ
- Ti frikohesh fjales diferencim ashtu siē i frikoheshin intelektualet nė mesjetė fjalės Inkuzicion
- Tė kesh kujdes se me kend po fletė sepse edhe muret kanė vesh
- Tju frigohesh perdorimit tė shkronjave KR sikur nė tė kaluare qė Njerzit u frikoheshin thonjeve tė lėnė nėn pragun e deres
- Tė kesh kujdes qė mos rastesisht vesh njė pallto tė zezė me ndonjė shall tė kuq
- tė jesh i detyruar tė dalesh para ndonjė komisioni pėr tė treguar se cilat kanė qenė bindjet e tua, dje, sot dhe nesėr
- Tė jesh i detyruar pėr ti kritikuar ata qė s'kritikohen dhe ti falenderosh ata qė se meritojnė kėtė gjė
- Tė votosh pėr tė pa-aftit dhe t'i injorosh tė aftit
- Tė degjosh ēka nuk tė degjohet dhe tė mos guxosh tė degosh ēka tė degjohet.
Tė jesh Intelektual shqiptarė- poet dhe punetor shkencor, do tė thotė tė jesh i njejtė si personazhi Jozef K i Franc kafkės te " procesi" qė do tė thotė nė ēdo kohė mund tė tė thėrrasin..
Tė jesh intelektual shqiptarė sot do tė thotė tė behesh ēka nuk je dhe tė jesh ai qė s'je.
Por tė jesh Intelektual shqiptarė sot megjithgatė do tė thotė tė besosh qė megithatė gjithmonė nuk mundet me qenė kėshtu!
Ju faleminderit pėr vėmendjen
( Pas ketij fjalimi shkrimtarėt serbė ishin versulė mbi profesor Qosjen me kritika dhe emertime ēfarė kemi pas rastin ti degjojmė edhe nė kėtė forum).
Por atyre8 Shkrimtarėve shovenistė serbė) Rexhep Qosja ua mbyllė gojėn me njė replik tė tij kur u thotė:
" Detyra morale e shkrimtarit nuk ėshtė qė tė flasė ashtu qysh i pelqen dikujt por qė ta thotė tė Vėrtetėn! Unė jam ketu qė ta flasė tė vėrteten dhe jo nė kishė pėr t'u lutur"
Prill i vitit 1985
nė Novi sad
Rexhep Qosja e foli at'herė tė vėrtetn e cila s'u pelqejė serbėve. Profesori edhe nė vitet e 90-ta e foli tė vėrtete qė s'u pelqejė piunėve tė serbėve. Ai edhe sot e fletė tė vėrtetė qė s'u pelqen atyre qė kurrė su ka pėlqyer!
Krijoni Kontakt