Shën Lefteri, Peshkop i Ilirisë - 15 dhjetor

[Albo]

Ne postimin nr1 te temes, autori, qe se dime kush eshte, meqe nuk jepen referenca, thote se Lefteri ne moshen 20 vjecare u be peshkop i Ilirise. Le qe vete titulli i temes, Lefteri peshkop i Ilirise!

Ja, le te na dale ndonje e te na shjegoje se cfare kuptimi ka ne fundshekullin 2 titulli peshkop i Ilirise, dhe cili qytet e mbante kete titull? Mos Vlora??????.

Postimi #1 dhe #2 jane sjelle ne forum nga une dhe jane botuar nga librat e KOASH, jeta e shenjtoreve. Nese nuk te pelqejne botimet e KOASH pasi preferon librat e historianeve laike, je i lire te lexosh e besosh cfare te duash, vetem mos na shit shume dengla ketu ne forum, se nuk ka ngelur tema e nje prej shenjtoreve me te nderuar ne Shqiperi per denglat e nje seminaristi te perjetshem.

Shenjtori ka lindur ne shekullin e II pas Krishtit dhe eshte nje nga shenjtoret me te hershem te Krishterimit dhe nje nga shenjtoret me te nderuar ne Shqiperi, e ne zonen e Vlores ne vecanti. Koha qe ai jetonte ishte koha e persekutimeve pagane ndaj te krishtereve dhe Kisha ende nuk kish marre formen e saj te plote sic e mori disa shekuj me vone kur persekutimet moren fund me ediktin e Milanit.

Pak rendesi ka nese shenjtori ka qene me origjine shqiptare. Ajo qe e lidh ate me Shqiperine e Vloren nuk eshte origjina e tij por sherbimi qe ai beri ne Iliri si peshkop mes popullsise vendase. Shembulli i jetes se tij, kujtimi i tij, kane lene gjurme te perjetshme ne kujtesen e popullsise lokale shqiptare, gjurme qe i shohim te gjithe edhe 19 shekuj me pas pas nderrimit te jetes se shenjtorit. Mjafton te shikosh se sa shqiptare ke (burra e gra) qe mbajne emrin Lefter, ne kujtim e nderim te shenjtorit.

Tema eshte hapur per te mesuar, kujtuar e nderuar jeten e shenjtorit, jo per denglat e Seminaristit. Po nuk ke gje per te shtuar per jeten e shenjtorit, heshtja eshte flori.

Albo

[Seminarist]

Po me cfare nivel e edukate i thua keto? Nqs une jam seminarist i perjetshem, ti je orthodhoks i padale nga veza akoma.

Se i ke shkruajtur ti apo kushdo postimin 1 e 2, une te them te mos genjesh ne emer te shenjtorit, se nuk ka ngel shenjtori ti sajoje njeri perralla qe ti behet qejfi.

Peshkop i Vlores nuk dmth peshkop i Ilirise! Nje titull te tille se ka pasur kurre peshkopi i Vlores. Vlora ka qene edhe eshte edhe sot peshkopate sufragane.

Edhe sikur te jete botim i KOASH, gje qe ti duhej ta thoje ne postim, qe ta dije njerezia se ke po lexon, prape nuk do te thote se eshte histori infalibile. Mund te jete gabim i autorit. Keshtu qe nqs nuk e ndricon dot vertetesine e ketyre qe te them, mos hesht por thuaj flm!

[Albo]

Ty te duket sikur i di te gjitha, dhe te ka rene barra e madhe mbi supe qe te korrigjosh te gjithe, edhe pse ne shumicen e rasteve nuk e di se per cfare flet.

Kisha Orthodhokse ne Amerike e njeh shenjtorin si "Peshkop te Ilirise":

http://www.oca.org/FSLivesAllSaints.asp?SID=4&M=12&D=15

Kisha Orthodhokse Greke ne Amerike e njeh shenjtorin si "Peshkop te Ilirise":

http://www.goarch.org/chapel/saints_view?contentid=337

Por te gjithe keta e kane gabim, je ti qe e ke mire dhe i korrigjon te gjithe.

Albo

[Seminarist]

Zakonisht ata qe s'dine, kane cektesi dhe qe e kane hunden perpjete, u duket se ata qe po i korigjojne apo u thone dicka te re, sikur jane ata qe pretendojne se i dine te gjitha.

Une shtrova nje pyetje shume te thjeshte DHE nuk tu drejtova as TY e askujt ne vecanti. A mundet ndokush te na sqaroje se cfare domethenie ka Peshkop i Ilirise, aq me teper ne rastin e Lefterit ne shek.2?
Cfare domethenie ka ky titull? A ka qene titull, te cilin e ka mbajtur Vlora si seli peshkopale? Nqs jo, atehere si ta kuptojme qe, ne jeten e shejtorit, ai paraqitet me kete "titull"?
Aq me teper, a mund te nxirren nga perdorimi i ketij "titulli" KONKLUZIONE te tipit te Ilia Spiros (dhe jo vetem)?

Ti, Albo, qe nuk more mundin as ta referosh burimin e jetes se shenjtorit qe ne postimin 1, nuk i pergjigjesh dot ketyre pyetjeve, duke shkruar se me kete "titull" ir eferohen Lefterit edhe burime interneti ortodokse greke, amerikane, apo qofte edhe latine.

Pse?

Sepse ne ato burime paraqitet jeta e shenjtorit sic jepet ne martirologje, pa hyre ne detaje te saktesise historike, pa pasur nje qendrim kritik ndaj tyre.

POR, martirologjite, e VETMJA gje qe s'jane eshte se nuk mund te sherbejne si BURIME historike.

[Albo]

Sepse ne ato burime paraqitet jeta e shenjtorit sic jepet ne martirologje, pa hyre ne detaje te saktesise historike, pa pasur nje qendrim kritik ndaj tyre.

POR, martirologjite, e VETMJA gje qe s'jane eshte se nuk mund te sherbejne si BURIME historike.

Ketu nuk jemi ne forumin e historise, jemi ne forumin e orthodhoksise. Dhe burimet historike kane vlere vetem per historianet apo mendjet skolastike laike qe jane mesuar te dyshojne e vene ne medyshje gjithcka. Nese nuk e di, ne orthodhokset i marrim gjerat qe na meson Kisha dhe Tradita e Shenjte e saj me BESIM. Une besoj ne ate qe Kisha me meson, pa e vene ate ne medyshje. Ajo qe ti lexon me lart eshte ajo qe vjen nga tradita e Kishes qe nga shekulli i II. pas Krishtit.

Nese ty te pelqen te besosh vetem ate qe e ARSYETON me mendjen tende, kjo nuk e ka emrin besim, por llogjike. Dhe po ti afrohesh puneve te Zotit me "llogjike", atehere jo vetem qe nuk ke per te mesuar gje prej Tij, por ke per te perfunduar si i cmendur kur perballesh me realitete virgjereshash qe lindin femije pa e humbur virgjerine e tyre, apo me njerez qe ringjallen pas tre ditesh ne varr.

Asnje njeri nuk do te japi shpjegim, pasi kjo eshte ajo qe Tradita e Kishes na meson. Ti ke dy opsione: ose te zgjedhesh ta besosh sic bej une e te tjeret, ose te zgjedhesh te mos e besosh pasi sipas mendjes tende informacioni i tradites nuk eshte i vertete.

Albo

[Seminarist]

Jo, ti Albo mund ti rrish fare mire opsionit tend te lavdhishem orthodhoks, nga i cili sme behet vone te te luaj vendit, por mos merr mundin te flasesh ne emer te te tjereve sikur je perfaqesuesi i tyre. Megjithese edhe kjo ndjesi eshte pjese e paketes ne teresi e te rrejturit te mendjes.


Ajo cka duhet te marresh me BESIM si pjese te Tradites te cilen se ve dot ne dyshim eshte qe Lefteri, si peshkop i i emeruar i Vlores nga Papa, verteton qe Tradita me e lashte e krishtere ne trojet Ilire eshte ajo e Krishterimit Roman.

Apo Jo?

[Albo]

Jo, ti Albo mund ti rrish fare mire opsionit tend te lavdhishem orthodhoks, nga i cili sme behet vone te te luaj vendit, por mos merr mundin te flasesh ne emer te te tjereve sikur je perfaqesuesi i tyre. Megjithese edhe kjo ndjesi eshte pjese e paketes ne teresi e te rrejturit te mendjes.

Cdo besimtar orthodhoks qe beson ate qe Kisha e Tradita e Shenjte i meson, pa e vene ate ne medyshje, eshte perfaqesues i denje i Kishes. Kur ata qe mundohen ne menyra nga me te ndryshmet, qe te shpifin e mashtrojne besimtaret e thjeshte ne kundershtim me traditen e Kishes, jane njerez qe nuk bejne punet e Perendise, por te atij engjellit te rene nga qielli qe zvarritet mbi dhe si gjarper.

Ajo cka duhet te marresh me BESIM si pjese te Tradites te cilen se ve dot ne dyshim eshte qe Lefteri, si peshkop i i emeruar i Vlores nga Papa, verteton qe Tradita me e lashte e krishtere ne trojet Ilire eshte ajo e Krishterimit Roman.

Cfare na qenkerka ky "Krishterimi Roman", pasi une nuk e kam ditur qe paska patur shume Krishterime, sidomos kur flasim per shekullin e II? Ne ate shekull Roma njihej si kryeqyteti i botes pagane, gjaku i martireve te krishtere lyente rruget e saj.

Nga jeta e Shen Lefterit, Shen Astit, Shen Donatit, Shen Vlashit, Shen Konstandinit e Elenes, Shen Justinianit, Shen Jeronimit e plot te tjereve qe ne nje menyre apo tjeter jane te lidhur me Ilirine, une marr ate mesimin tjeter: qe Krishtimi mes trojeve shqiptareve eshte nje Krishterim me Tradite Apostolike, nje Krishterim i hershem sa vete historia e Krishterimit qe eshte perhapur me predikimin e vete Apostujve te Krishtit. Dhe duke qene se te gjithe keta shenjtore qe te zura ne goje, kane qene te lidhur me ate vend qe njihej nga matane Adriatikut si Iliri, duke qene se kontributi i tyre ne historine e Krishterimit ka qene i jashtezakonshem, romanet dhe historianet e oborrit te Papes do ta quanin Ilirine te Shenjte. Jo me kot shekuj me vone Papa Klementi me origjine arbereshe do te kerkonte permbledhjen e gjithe historise se krishterimit mes shqiptareve ne vepren me titullin shume-domethenes: Illyricum Sacrum: Iliria e Shenjte.

E ke pyetur ndonjehere veten se perse romanet e shihnin Ilirine si te Shenjte?

Dhe ne 2000 vjetorin e Krishterimit, ne festen madheshtore qe u be ne Vatikan per te perkujtuar 2000 vjetet e Krishterimit, tradita e shenjte e shqiptareve ishte e pranishme me Kodikun e Purpurt te Beratit, nje nga provat me te hershme te Krishterimit qe provon authenticitetin e vete Ungjillit te Shenjte per skeptiket si puna tende.

Kuptohet, ne ate mendjen tende, shqiptaret ishin nje popull pagan qe u krishteruan nga Papa me "krishterimin roman".

Albo

[Seminarist]

E verteta eshte se Krishterim Roman, ne shek.2, ka pasur, nderkohe qe mungonte krishterimi bizantin. Karakteristikat e Krishterimit Roman duken qarte gjate shekullit 2, psh ne grindjen mes Tradites se Kishes se Romes dhe Kishes se Azise se Vogel per ceshtjen e dates se festimit te Pashkeve. Roma e mbante veten per senjore mes kishave te perandorise. Aty ne kete kohe kishin zene fill tiparet doktrinore dhe liturgjike qe perbejne sot ate qe quajme romano-katolicizem.

Fakti qe Papa e cakton Lefterin peshkop ne Vlore eshte tregues i zoterimit te Krishterimit Roman ne trojet Ilire. Kete fakt vetem ti do e kundershtoje. Vete Illyricum Sacrum, sic e deshmon dhe Shuflai, flet per perhapje te krishterimit nder Iliret nepermjet dy rrugeve romane (Durresi dhe Salona ne Kroaci).

Tek Iliret krishterimi ka fillese apostolike, por kjo nuk dmth qe Krishterimi ne Shqiperi eshte 2000 vjecar.
Sa mire qe, kur do te hedhesh poshte te qenit Roman te Krishterimit te Romes, ti perdor logjiken (e gabuar gjithsesi), qe Roma ne shek.1-4 ka qene pagane e ka persekutuar te krishteret, keshtu qe, konkludon ti (gabimisht), nuk ka se si te kete pasur ne ate kohe krishterim roman, te njejten gje do duhej ta aplikoje edhe per Ilirine, qe, megjithese krishterim (dmth grupe te krishtera) ka pasur prezent qe nga fillimi, kjo nuk dmth qe Iliria mund te konsiderohet e krishtere qe prej 2000 vjetesh. E krishtere konsiderohet vetem atehere kur struktura kishtare ka nderhyre ne jeten e vendit, gje q ebehej paralel me strukturat shteterore - keshtu qe behet fjale per shek. 4 e tutje.
Pse nuk e aplikon ti te njejten logjike? Sepse je SUBJEKTIV dhe adhuron vetveten ashtu sic e ke veteformuar!

Gjate shek.1-4, vetem bregdeti, me qytetet romano-greke, ka njohur krishterimin. Popullata ne prapatoke te tyre ka vazhduar te jete pagane.

[Albo]

E verteta eshte se Krishterim Roman, ne shek.2, ka pasur, nderkohe qe mungonte krishterimi bizantin. Karakteristikat e Krishterimit Roman duken qarte gjate shekullit 2, psh ne grindjen mes Tradites se Kishes se Romes dhe Kishes se Azise se Vogel per ceshtjen e dates se festimit te Pashkeve. Roma e mbante veten per senjore mes kishave te perandorise. Aty ne kete kohe kishin zene fill tiparet doktrinore dhe liturgjike qe perbejne sot ate qe quajme romano-katolicizem.

E bukura me ty eshte se nuk arrin te kuptosh budalleqet qe nxjerr nga goja. Mos po na thua, se Krishterimi eshte i lidhur ne menyre te pazgjidhshme me Romen, dhe po nuk ka Rome nuk ka as Krishterim? Apo mos do te na thuash qe je nje heterodoks i thekur dhe beson se ka "shume krishterime", e "shume Kisha". Ne orthodhokset, besojme se ka vetem nje Kishe te Shenjte e Apostolike, ka vetem nje Tradite te Shenjte dhe nje fe te vertete e te plote qe na e la trashegim Krishti me ane te Apostujve.

Fakti qe Papa e cakton Lefterin peshkop ne Vlore eshte tregues i zoterimit te Krishterimit Roman ne trojet Ilire. Kete fakt vetem ti do e kundershtoje. Vete Illyricum Sacrum, sic e deshmon dhe Shuflai, flet per perhapje te krishterimit nder Iliret nepermjet dy rrugeve romane (Durresi dhe Salona ne Kroaci).

Po ta marresh mundimin te lexosh jeten e shenjtorit me lart, Papa i Romes nuk e caktoi Lefterin peshkop te Vlores, por "peshkop te Ilirise". Keshtu na meson tradita e Kishes. Ty nuk te pelqen tradita e Kishes pasi te kthen permbys te gjitha trillimet e kokes tende, pasi na del qe Iliria nuk na paska qene aq e huaj e aq pagane per Krishterimin, pasi po te ishte, Papa nuk emeronte ne Iliri nje peshkop, por dergonte nje misionar. Pra jeta e Shen Lefterit deshmon se qe nga shekulli i II Kisha ne trojet shqiptare kishte marre forme, edhe pse ne ilegalitet dhe nen persekutimin e administrates pagane romake. Dhe Shen Lefteri nuk eshte i vetmi, Shen Asti i Durresit eshte akoma me i hershem se Shen Lefteri.

Tek Iliret krishterimi ka fillese apostolike, por kjo nuk dmth qe Krishterimi ne Shqiperi eshte 2000 vjecar.

Ore djale i mbare qe na cudit me kembenguljen tende edhe per gjera qe i meson ne Ungjill, nje popull me tradite apostolike eshte ai qe ka mesuar per here te pare mbi Krishterimin nga goja e nje Apostulli te Krishtit. Iliria eshte nje nder keta popuj pasi keshtu na e thote vete Shen Pavli ne Ungjill: "...e perhapa Lajmin e Mire qe nga Jeruzalemi e deri ne Iliri." Mos do te thuash qe edhe Shen Pavli genjen?

Sa mire qe, kur do te hedhesh poshte te qenit Roman te Krishterimit te Romes, ti perdor logjiken (e gabuar gjithsesi), qe Roma ne shek.1-4 ka qene pagane e ka persekutuar te krishteret, keshtu qe, konkludon ti (gabimisht), nuk ka se si te kete pasur ne ate kohe krishterim roman, te njejten gje do duhej ta aplikoje edhe per Ilirine, qe, megjithese krishterim (dmth grupe te krishtera) ka pasur prezent qe nga fillimi, kjo nuk dmth qe Iliria mund te konsiderohet e krishtere qe prej 2000 vjetesh. E krishtere konsiderohet vetem atehere kur struktura kishtare ka nderhyre ne jeten e vendit, gje q ebehej paralel me strukturat shteterore - keshtu qe behet fjale per shek. 4 e tutje.
Pse nuk e aplikon ti te njejten logjike? Sepse je SUBJEKTIV dhe adhuron vetveten ashtu sic e ke veteformuar!

Roma ishte qendra e Perandorise Romake, ishte qendra e paganizmit dhe perandoret e saj adhuroheshin si Zot prej nje tradite pagane shekullore. Persekutimi pagan i te krishtereve ekzistonte edhe ne Iliri e ne mbare perandorine, por direktivat vinin nga Roma, nga pallati i perandorit, nga goja e tij. Iliria ishte nje province e perandorise dhe si e tille, persekutimi i te krishtereve ne Rome nuk mund te krahasohet me ate ne Iliri apo cdo cep tjeter te Perandorise. Gjaku i shenjtoreve e martireve te hershem te Krishterimit eshte derdhur lume ne Rome, dhe kete gje e di shume mire cdo i krishtere orthodhoks qe lexon e meson nga tradita e Kishes.

Gjate shek.1-4, vetem bregdeti, me qytetet romano-greke, ka njohur krishterimin. Popullata ne prapatoke te tyre ka vazhduar te jete pagane.

Perseritja vetes keto fjalet me lart si nje ngushellim e terapi. Qe tradita e krishtere eshte e hershme dhe ka zene rrenje ne trojet shqiptare eshte e dukshme edhe sot e kesaj dite, pak 20 shekujsh historie qe kish ruajtur me shume sprova per popullin shqiptar se ate roman. Edhe pas 19 shekujsh nga koha e Shen Lefterit, shqiptaret e mbajne gjalle kujtimin dhe vepren e Shenjtorit, ne emrat qe u kane vene femijeve te tyre.

Asnje historian, e ca me pak ti, nuk mund te na thote me siguri se sa ishte perhapur Krishterimi mes shqiptareve ne shekullin e II, kohe ne te cilen Shen Lefteri jetoi. Por te gjithe ata njerez qe jetojne ne Shqiperi e ne qytetin e Vlores, dine te te tregojne qe emri Lefter(burra) e Lefteri(gra) vazhdon te jete nje emer i shumeperdorur ne kete qytet e mbare komunitetin orthodhoks shqiptar.

Prandaj mos me trego mua realitetin e shekullit te II kohe ne te cilen shenjtori jetoi kur ti nuk njeh realitetin e kohes ne te cilen jeton vete.

Albo

P.S Vetem ne rrethin e gjere familjar timin, kam te pakten 3 njerez qe mbajne emrin e shenjtorit.

[Seminarist]

Une jam i vendosur mos ti le udhe injorances se pashoqe, qe vetem krishterim nuk eshte, tendes.

Kush po thote se pa Rome nuk ka krishterim?! Je ne vete? Di te lexosh e diskutosh? A po flisnim me Krishterim Roman, nqs kemi te drejte te flasim ne shekullin 2 per nje te tille apo jo? A nuk te dhashe shembullin, se Krishterimi Roman ka nderin te kete fillimet e tij qe nga shekulli 2 e me pare, duke te sjelle TRADITEN e Romes per festimin e Pashkeve, e cila kundershonte TRADITEN e Azise Se Vogel, e cila mbante VULEN e Apostojve si Gjon Ungjillori?!

Tashti, ti, si nje kompiuterist, do duhej te ishe nje FODULL i pashok, te me thuash se nxjerr budallelleqe, kur une merrem me TEOLOGJI.
Por sme habit me frymen tende te LAVDHISHME bolshevik-orthodhokse. Madje te them qe te vazhdosh te mbahesh fort pas saj!!!!

Nuk ka asnje gomar qe te ngaterroje KISHEN NJE me TRADITEN LOKALE, Romane, antiokiane, Aleksandriane. Hap cdo liber te historise kishtare dhe do ti gjesh ATY.


Qe Iliria ka qene pagane (shekujt 1-4), ket ta thote CDO Historian, qe nga Illyricum Sacrum e deri tek me i fundit (psh Kristo frasheri).
Krishterimi ishte dukuri klandestine qe perpiqej te futej ne boten GREKO-ROMAKE te Ilirise, BREGDETI me qytetet e veta kolone greke e te romanizuara, ku dhe iliret qe mund te benin pjese - sic do te thosh edhe Uriel, ishin te romanizuar.
Nuk ka pasur kurre Krishterim me kulture ilire. Edhe me vone kur iliret, pas shek.4, u bene te krishtere ne teresi, si gjithe perandoria, krishterimi vazhdoi te mbarte elementin kulturor grek apo latin, sipas rastit, dhe e shumta ishte se traditat pagane lokale (ilire a jo) i bashkangjiteshin krishterimit roman apo grek dhe formonin nje ngjizje lokale.


Fakti qe Tradita e pranon se Papa caktonte nje peshkop, tregon se ky misionar-peshkop, se, qe Lefteri ka qene misionar, kete e tregon vete jeta e tij, ku ai bente mrekulli nder paganet lokale, ushtronte pushtetin shpirteror ne emer te papes dhe se vepronte brenda juridiksionit te tij.


Lefteri eshte nje shenjtor, I CILI NUK KA ASNJE kishe ne Shqiperi, jo vetem ne Vlore, por ASKUND, nderkohe qe Greqia eshte mbushur me Shen Leftera.
Pra, ai eshte nje shenjt qe i takon nje bote te DYZUAR Greke dhe Romane-latine.

Greket e duan se i takon arealit etnik-kulturor grek, kurse nga ana tjeter Latinet e deftojne se si nje grek i tille ka qene mundur te jete i krishtere roman-katolik njekohesisht.
Prandaj s'eshte aspak cudi qe latinet pretendojne nje Legaci sot te quajtur Uniate ne Vlore.