Suzana Zisi

[INDRITI]

Sui flm per ndjekjen ne teme, nderkohe po vazhdojme....

Po hirin ku ta çoj?

Dua…
ta pastroj
këtë farë,
nga mbeturinat.
Të mbjell
dhe,
të korr,
një bar të ri.
Një bar,
që,
të ftillojë
lëndinat,
E,
të harlisë,
në liri.
Dhe,
mbeturinat,
t’i helmoj…!
Pastaj,
me zjarr ferri
t’i djeg.
I djeg...
po,
hirin,
ku ta çoj?

[INDRITI]

E bukura kënga plakë

Atë,
kurrë
s’e këndova...!
Në lindje,
u mundova.
Dhe...
solla
në jetë,
një foshnje - plakë.
Rrudhat,
të thella.
Buzët,
me jargë.
Sytë,
tërë gjak.
Dhe,
rend
ajo,
ngado
me mua.
E bukura,
kënga plakë.
E ëmbla,
që,
kurrë
s’u këndua…!

[[xeni]]

Pasi mbaroi pjatën e parë, ndjeu një si hapësirë në bark, kraharor, fundbark. Kur mbaroi të dytën, ajo u zgjerua. Trupi iu fry nga boshllëku. Pasi mbaroi të tretën, e kuptoi se ushqimet ishin pa peshë.
....Iu kujtua fëmijëria. Babai i punonte në minierë. Edhe nëna. Duart e tyre të zeza i dilnin shpesh në ëndërr. Duart e tyre të zeza gatuanin, atje, ato pak pare sa për të jetuar. Duart e zeza të nënës nuk i zbardhi as mielli, kur mbrunte bukën, as sapuni Lux që i fali një mikeshe…!
Mendimet e tij të zeza... Si mund të ishin ndryshe? Si mund të ishin ndryshe, përderisa edhe duart e tij po nxiheshin? Shihte me zili në televizorin e fqinjit, duart e bardha të kryeqytetasve dhe një urrejtje e pafund e pushtonte. Urrente duarbardhët e Tiranës dhe duarzinjtë e qytezës.
Dashuria e parë... Ishte e bardhë, vajza e drejtorit të gjimnazit. E hijshme, me duar të pambukta. Vec sytë i kishte të zinj. Martesa, me vajzën “e bardhë” në qytezën “e zezë”, nuk ndryshoi asgjë. Megjithëse mbante doreza kur punonte, duart i kishte të zeza. Dhe jo vetëm duart. Qymyri depërtonte kudo, përshkonte çdo rregull, ligj e pakt.
Qymyri të nxinte edhe jetën! Ç’ngjyrë kishte gjaku i tyre vallë? Po gjaku i saj?
Filloi të shkonte me femrat e minierës. “Këto duarzezat janë të mira në seks” mendonte. Tashmë, kur goca tre vjeçe dhe bebja në barkun e duarbardhës i kishin hedhur prangat, atij i lindi dëshira e zjarrtë dhe dashuria e tij e fundit. Të ishte i lirë.
Vitet e universitetit kaluan shpejt. Studionte deri vonë. Duhej të qëndronte mbi gjithçka. Duhej të injoronte duarbardhët dhe duarbardhat. Ai i urrente ata dhe hakmerrej duke i poshtëruar me mospërfillje. Ishte simpatik dhe tërhiqte vëmendjen e femrave, por, i vendosur, nuk u dorëzohej pasioneve të momentit. Sa herë shkonte në qytezë, pranë familjes, shfrynte dufin në gjinjtë e duarzezave. Çlironte streset e krijuara nga trillet e përfytyruara në vetminë e dhomës së konviktit. Kjo qytezë, ishte kufiri midis asaj që urrente dhe donte. Po ç’donte vallë? Lëkura filloi t’i nxihej (nga natyra ishte pak ezmer). Diellin e urrente. Këmishat edhe në piskun e vapës i mbante me mëngë të gjata. Ditën që i vdiq babai qau shumë. Por, brenda qenies së tij tragjike, një dozë gëzimi gëlonte: “Iku një duarzi”.Ndërsa vazhdonte të lexonte e të kulturohej, i lindi edhe një djalë. Tre fëmijë. O Zot! Tre qenie që do i ndiqte nga pas hija e zezë e gjyshërve...!
U emërua në kryeqytet. Një shtëpi komode, një punë e mirë, larg qytezës. Megjithatë, sa herë që duarbardha shtronte tryezën, duhma e qymyrit ishte më e fortë se erërat e gjellëve. Punonte shumë. Megjithatë gjithçka i koklavitej e ngatërrohej. Për të argumentuar diçka, i binte rreth e qark, pastaj dilte në një rrugë pa krye duke e humbur fillin e mendimit. Belbëzonte pa kuptim dhe e ndiente shpërqëndrimin deri në palcë. Vetvetiu u largua nga shokët, miqtë. Tashmë, larg qytezës, filloi ta mbushte boshllëkun duke gjuajtur bjondet, lëkurëbardhat, sybardhat. Një sybardhë, pakëz më e madhe se vajza e tij, e bëri të harrojë hijen e zezë, por jo ambicien për t’iu kundërvënë duarbardhëve. Por, një ditë, duke ngrënë feta sallami të zier në shtëpinë e sybardhës, diçka i ngeci në fyt. Për pak u nda nga jeta. E shpëtuan grushtat e vegjël të saj që e godisnin pa pushim në shpinë. Pas një stërmundimi të gjatë, arriti të nxirrte nga fyti një kokërr piperi të zi. O perëndi! Hija e zezë! – thirri dhe humbi ndjenjat. Të nesërmen, u largua prej sybardhës, duke urryer diellin, ngjyrat, dhe gjithë ç’ishin të bardha...

...Tashmë, në një shtet të fuqishëm të Europës, në një restorant luksoz, ndihej i pafuqishëm. Hante pambarim dhe hapësira nuk i mbushej. Ajo zmadhohej e zmadhohej duke i kapërcyer të tëra përmasat e imagjinueshme. Universi brenda barkut të tij ishte sa një kokërr piperi të zi. Iu prenë forcat. Piruni i ra nga dora. Përmasat e hapësirës po zmadhoheshin. Ndërsa ndiente dobësimin e shqisave, një drithmë kënaqësie e përshkoi. Po vdiste. Po shpëtonte nga hija e zezë. Iu duk sikur nga larg, nga Shqipëria, i vinin zëra e pëshpërima të frikshme. Nuk donte t’i kuptonte. Por, ata flisnin gjuhën e tij. Zërat këlthisnin se fajin nuk e kishin duart e zeza të nënës, të fqinjëve. E zeza, ishte në mendjen e tij. O Zot! – klithi. Po e marr me vete edhe në varr. Mbështeti kokën mbi tavolinën e restorantit luksoz, duke perceptuar shpërbërjen e ngjyrave, zbardhjen…! Të zezën, nuk e përceptoi dot, sepse...vdiq

Suzana Zisi

[[xeni]]

Unë jam njeri. Se besoni ? Besomëni pra. Jam njeriu elektron. Kam shekuj pa folur. Dhe askush s'më flet. Dhe askush s'më sheh. Veç ju, që më fiksuat në lenten e mikroskopit tuaj të fuqishëm.
.... Qysh i vogël, i kam adhuruar majat. Qyteti im ndodhej larg tyre, por, këshëria ime, e kapërcente këtë largësi. Isha fare vogëlush, kur dëgjova se një garë e madhe po niste. Një garë e paparashikuar, e padëgjuar ndonjëherë. Një garë për të arritur majën e paarritshme. Çdo ditë në televizion ndiqja rezulatatet e garës. Dikush dorëzohej që në hapat e parë, dikush vazhdonte e më pas tërhiqej, dikush tjetër nuk tutej. Vit pas viti i lutesha nënës, por, ajo, s’donte qe s’donte të më lejonte.
“Je i vogël bir, je i vogël...!
Kaluan vite. Orë të tëra i kaloja duke u stërvitur. Dëshira rritej me përmasa drastike. Dhe ja, një ditë, në jetën time hyri ajo. Ishte qenie e brishtë, e thyeshme, e bindur. Më donte, por, kishte dhe shumë frikë prej meje.
“Je pakëz i egër. Ti, ndonjë ditë të bukur, do të bëhesh ndoshta kriminel, ndoshta... nuk e di çfarë.” Një ditë, më tha se së shpejti priste një fëmijë. Brenda meje diçka lëvizi. Baba. Unë do të bëhesha, së shpejti, baba. Baba i zakonshëm, baba i rëndomtë.
Mos vallë, duke pritur bekimin e nënës, kisha harruar që isha burrëruar me kohë? Dhe, duhej të vinte në jetë ky fëmijë, që të më kujtonte se mustaqet kishin kohë që më kishin dirsur? U lashë një shënim nënës dhe gruas dhe u nisa pa marrë bekimin e tyre. Arrita në rrëzën e malit në mbrëmje. Ishte shumë i frikshëm. Hijet e natës, dukeshin si fantazma që zgjasnin duart pambarim. Rrugës, ndesha shumë njerëz. Rendnin drejt majës, por, atje, duhej të arrija unë i pari. Rregullat e lojes i dija mirë. Ata, më rezistentët, fitonin të drejtën e litarit. Do të kapeshin pas një litari që do ti ndihmonte në shpatet e thepisura. As sot e kësaj dite nuk e kuptoj, se kush i hidhte nga qielli këta litarë. U mundova, u sfilita, dhe ja, një ditë, një send i fortë më preku kokën. O zot, e fitova litarin!
...Vitet kalonin, unë rendja. Si jetonim ne? Si rezistonim mes akullit, shiut, vapës, urisë? Rregulli numër një i garës ishte ky: Asnjë armë të ftohtë me vete. Por, unë, e kisha fshehur një në gojë, në çastin e kontrollit. Po, po, në gojë! Një thikëz e vogël fare. Dhe besoj se e kuptoni përse më duhej. Kështu, pak nga pak, i preva të tërë litarët e rivalëve. Si harroj dot sytë e tyre, në çastin kur shihnin, se me malin, si lidhte asgjë. Sytë e tyre të padjallëzuar... Tashmë, i sigurt për fitoren, nuk pushoja asnjë çast. Por, majën, s’po e shihja gjëkundi. Dhe, një ditë, kur i kisha humbur të gjitha shpresat, vura re se s’kisha ç’të ngjisja më. Isha në majë. Nuk di si ta përshkruaj gëzimin që ndjeva atë çast. Dhe ndoshta, nga gëzimi, humba ndjenjat. Kur erdha në vete, ishte natë. Yje s’kish. Hënë jo. Gjumi s’më zinte. Plasa. Ç’të bëja? Mu kujtua nëna, gruaja, im bir. Nuk dija asgjë. Nuk më interesonte, tashmë, asgjë. Veç dita të agonte. Kaluan kohë, vite, por ajo nuk erdhi. Ftohtë. Perëndia e erërave sikur ishte ulur këmkëkryq në kraharorin tim. Vetëm. I vetëm. Me veten time. Kjo pra ishte maja...
Hijet e të vdekurve dhe kujtimi i të gjallëve, më gërryenin shpirtin. Im bir apo ime bijë, tani...O zot ! Kisha një fëmijë të rritur. Nënës, ndoshta tani, mbi varr, i kishte mbirë bari. Gruaja, ndoshta, ishte plakur nga pritja. Po çmendesha. Doja një orë e më parë të zbrisja përsëri por s’mundesha. Litarët ishin tretur dhe energjitë i mia ishin shuar. Vendosa të hidhem. Më mirë i vdekur mes dritës, sesa këtu. Do vdes! Le të vdes ! Im bir, më në fund, do të bindet që ka një baba. Im bir, ka një baba të vdekur. Dhe... u hodha. Për çudi, nisa të bie ngadalë, me vështirësi. Mirazhe të panumërta gënjenim sytë e mi. Vende - vende qëndroja pezull. Së të vogla këmbët e mia…! Sa të vogla duart…! Sa modern qenkam! Sa i veçantë…! Sa i mjerë...! Pra, u zvogëlova kaq shumë, sa, sot, jam katandisur nje elektron. Shkova dhe në qytetin tim. Shtëpia nuk ekzistonte. Pashë varrin e nënës, gruas, fëmijëve ( gruaja siç e lexova në dokumentat e gjendjes civile, kish lindur binjakë) , varret e shokëve dhe qava.
Që nga ajo ditë, ka shekuj që endem nëpër botë, i dënuar të jetoj përjetësisht, pa shijuar, pa folur, pa u parë nga askush. Dhe, sapo era më shtyu në laboratorin tuaj, renda si marrë drejt lentes. Pra, jam i lumtur sot, që më patë e më dëgjuat. Sot, jam elektron, por, dikur, në krye të herës, isha unë i pari që u ngjita në Majën e Malit të Errësirës së Përjetshme…!

Suzana Zisi

[INDRITI]

Unë


Unë,
shkretëtira
larg blerimit,
jetës,
prehjes.
Unë,
antiteza
e gëzimit,
lirisë,
dehjes.
Unë,
miniatura
e vdekjes…
Zotëroj,
stilin
më moderrn,
të buzëqeshjes…!

[INDRITI]

Rusia s’qenka aq larg…!


Ti,
je
këtu.
Kërcasin
hapat e tu
në prag…
Ta ndiej erën…
Më lag
deti i syve…
Kolltuku,
lakohet
nga pesha
e trupit tënd…
Rusia,
s’qenka aq larg!
Ti
je
këtu.
Dëgjoj
zhurmat e stepës.
Dhe,
zgjas duart,
të të kap…!

[INDRITI]

Jam brinja jote


Në krahët e tu,
tentakula legjendash
më mbajnë
lidhur…
Ne krahët e tu,
tentakula ëndrrash,
me bëjnë
të harroj
kush jam…
Në krahët e tu,
tentakula
dashurish prehistorike,
më kujtojnë,
që,
kjo është histori e vjetër…
Jam,
brinja jote
e humbur,
Në krahët e tu,Adam…

[INDRITI]

Nuk jam Penelopa…


Unë,
thur natën,
si merimanga,
Pëlhurën e dashurisë…
E,
ditën,
shthur,
atë,
që është endur
në një epokë
tjetër…
Nuk jam Penelopa.
Mtonjësit,
nuk erdhën.
U trembën,
fantazmat
e Itakës së vjetër…!

[INDRITI]

Ti më mungon…



Ti,
më mungon…
Edhe kur je
fare pranë meje.
Mos u end
legjendash.
Unë jam këtu.
Ti,
më mungon.
Edhe pse,
i strukur
brenda meje,
je përdite.
Ti,
më mungon.
edhe kur më puth,
edhe kur
më thua se më do.
Ti,
je shumë për mua.
I tëri për mua…
Leri të flenë Perënditë…!

[INDRITI]

Lumenjtë e mi rrjedhin…

Lumenjtë e mi,
rrjedhin,
në detin
tënd
të vdekur…
Dhe,
më hapen plagë,
në shpirt,
në tru.
Ëndrrat
mbesin
jetime.
Legjendat,
vdesin
këtu.
Lumenjtë e mi
rrjedhin,
në detin
tënd
të vdekur…
Dielli,
dashuri
e harruar.
Shpresat,
treten
pa lindur.
Unë
Rozafë e flijuar…!
Lumenjtë e mi,
vdesin,
rilindin,
rrjedhin…
Nën
qiellin
gri.
Nën
malet
e trishtuar.
Në
detin
tënd
të vdekur…
Tek ti,
që,
koha
të ka harruar…!