Paraardhesit e Shqiptareve

[Kallmeti]

HISTORIA E LASHTË

PARAARDHËSIT E SHQIPTARËVE


BANORËT E HERSHËM TË VENDIT TONË 1. Banorët e tejlashtë të vendit tonë dhe mënyra e tyre e jetesës Trualli i banuar sot nga shqiptarët filloi të popullohej shumë herët, që në kohën e paleolitit (gurit të vjetër), mbi 100.000 vjet më parë. Në fillim u banuan ato zona që ishin në kushte gjeografike më të përshtatshme. Në shqipëri, banimet më të hershme janë vërtetuar në shpellën e Gajtanit (Shkodër), në Konispol, në malin e Dajtit dhe në vendbanimin e Xarës (Sarandë). Njerëzit primitivë jetonin në grupe të veçuara, kryesisht nëpër shpella të thella, pa lagështirë dhe të mbrojtura nga erërat. Veglat e punësi punonin me gurë stralli dhe më rrallë prej kocke. Prej këtyre gurëve , me anë të ashkëlzimit nxirrnin pjesë më të vogla e më të mprehta guri për t’i përdorur si gërryese, shpuese etj. Si vende për të përpunuar gurin shfrytëzoheshin hyrjet e shpellave dhe terrenet pranë lumenjve. Sidoqoftë, veglat e asaj epoke ishin ende të thjeshta dhe të krijuara kryesisht prej guri. Njerëzit primitivë ushqeheshin me produkte të mbledhura në natyrë dhe me gjah kafshësh të egra. Për shkak të kushteve të vështira në të cilat jetonin,. Njerëzit e paleolitit kanë pasur një mesatare jete shumë të shkurtër, rreth 21-30 vjeç, me një vdekshmëri më të madhe te fëmijët. Lufta e përbashkët për të përballuar jetën çoi në forcimin e lidhjeve të pjesëtarëve të çdo grupi, në ndryshimin e organizimit të njerëzve primitivë, të cilët nga fundi i paleolitit kaluan në grupime me lidhje gjaku, në martesën me grupe, ku prejardhja e fëmijës përcaktohej vetëm nga nëna. Filloi kështu organizimi i shoqërisë matriarkale, e cila mori formë në periudha të mëvonshme, në kohën e neolitit (guri i ri), 6000-3000 vjet, p.k. (para Krishtit). Popullimi i krahinave të banuara sot nga shqiptarët u rrit shumë në periudhën neolitike. Njerëzit filluan të braktisin shpellat dhe të përqëndroheshin në vende të hapura. Banorët neolitikë pëlqenin më shumë të ndërtonin kasollet e tyre në fusha dhe në terraca lumore. Janë të njohura një numër i madh vendbanimesh të tipit palafit, dyshemetë e të cilave viheshin mbi trarë të ngulur në fundin e liqenit. Banorët e hershëm, nga jeta endacake e kohës paleolitike kaluan në vendbanime shpeshherë të qëndrueshme, me ekonomi kryesisht bujqësore. Ata njihnin dhe përdornin drithërat kryesore, si elbin, melin, grurin etj. Kjo u shoqërua edhe me liulëzimin e sistemit matriarkal, ku rolin drejtues të ekonomisë e të jetesës e kishte gruaja. Në këtë epokë u kalua në një formë të re martese, në martesën me çifte. 2. Zbulimet e hershme teknike Ndër shpikjet më të rëndësishme të kohës së paleolitit është zbulimi i zjarrit, i cili i ndihmoi shumë banorët e lashtë për të përmirësuar ushqimin dhe për t’u ngrohur. Pjekja dhe zierja e ushqimit me anën e zjarrit solli ndryshime cilësore në organet tretëse të njeriut. Ndryshimet në ekonomi dhe në organizimin shoqëror të kohës së neolitit ndikuan për zbulime të tjera teknike, të mëdha për lashtësinë. Njerëzit mësuan të punonin enët prej balte, të cilat shpeshherë i zbukuronin me një shije të vërtetë artistike, mësuan t’i tirrnin dhe të thurrnin pëlhura që i përdornin për veshje, shtrojë e mbulesë, filluan të ndërtonin kasollet e para që kishin dysheme të shtruara me argjil dhe ishin të rrethuara me thupra e kallama të lyera me baltë nga jashtë për t’u mbrojtur nga era e i ftohtit. Në kohën neolitike, veglat e punës, veçanërisht ato prej stralli, u përsosën shumë, në krahasim me kohën e mëparshme. U shpikën vegla të reja pune. Për bluarjen e drithit u shpikën gurët e blojës, për punimin e tokës filloi të përdorej shati i përgatitur prej brirëve të drerit. Me këta brirë bënin edhe çekanë. Gjuetia e peshkut u rrit dhe u përmirësua me krijimin e rrjetave dhe të grepave për zënien e tij. Po kështu u përgatitën edhe mjete të tjera për gjuetinë e kafshëve të egra. Ekonomia në kohën neolitike u gjallërua më tej me zbutjen e kafshëve të egra e kthimin e tyre në kafshë shtëpiake. Gjuetia i ndihmoi njerëzit e kësaj kohe të zbutnin delen, dhinë, kalin, qenin. Të gjitha këto arritje forcuan lidhjet e grupeve gjinore të njerëzve primitivë, përmirësuan lidhjet me grupet e banorëve të tjerë dhe nxitën marrëdhëniet e këmbimit në mes tyre, deri edhe në krahina të largëta. Në kohën pasardhëse, në atë eneolitike (të bakrit) 3000-2100 vjet para Krishtit (p.K.), u bënë ndryshime të reja. U krijua ndarja e ekonomisë blegtorale nga ajo bujqësore. Disa grupe banorësh merreshin kryesisht me bujqësi dhe grupe të tjera merreshin me blegtori. Blegtorët qenë më shumë banorë endacakë. Këta filluan të popullonin përsëri shpellat. U krijuan vendbanime të reja edhe në qendra të hapura malore. Popullimi i krahinave u rrit edhe më shumë. Risi teknike e madhe e kësaj kohe ishte fillimi i punimit të veglave të punës prej bakri. Shoqëria njerëzore hyri kështu në një epokë të re, në atë të punimit të metaleve. Po kështu toka filloi të punohet me parmendë, duke përdorur kafshët tërheqëse, kalin dhe qetë. Ekonomia blegtorale i dha përparësi punës së burrave. Filloi të dobësohej shoqëria matriarkale dhe rolin e drejtimit në ekonomi dhe në grupet shoqërore filluan ta merrnin burrat. Lindi kështu në epokën eneolitike shoqëria patriarkale, e cila u forcua më shumë në epokën e bronzit (2100 - 1100 p.K.) dhe në atë të hekurit (mijëvjeçari i fundit p.K.) 3. Pellazgët Pellazgët njihen si banorët më të lashtë parailirë e paragrekë. Shkrimtarët e lashtë grekë Homeri, Herodoti etj, tregojnë për shtrirjen, për mënyrën e jetesës dhe për gjuhën e tyre. Ata patën një shtrirje të gjerë që nga Ballkani i Jugut e deri në Azi të Vogël. Heroditi, historiani i lashtë grek i shek. V p.K. jep disa të dhëna për pellazgët që jetonin në Greqi. Sipas tij, gjuha e pellazgëve ishte e ndryshme nga gjuha greke. Ata merreshin me bujqësi e detari. Ishin edhe mjeshtër të mirë ndërtimi. Pellazgët ngritën murin që rrethonte akropolin e Athinës dhe për këtë athinasit u dhanë atyre si shpërblim disa toka në Atikë, të cilat edhe pse ishin të pavlefshme, ata i kthyen në toka të mira bujqësore. Për pellazgët dhe karakterin etnik të tyre janë dhënë mendime të ndryshme nga studiuesit, ndonjëherë edhe kontradiktore. Që në shek. XVII, veçanërisht në periudhën e Rilindjes Shqiptare, te studiuesit shqiptarë dhe të huaj zotëroi teoria e lidhjes së pellazgjishtes me shqipen. Përkrahës i flaktë i kësaj teorie ka qenë gjuhëtari austriak Han (Hahn). Por ka edhe studiues të tjerë që e kundërshtuankëtë. Në studimet e arkeologëve dëshmohet se shtrirja e dokumentuar e pellazgëve përputhet me kompleksin kulturor arkeologjik ballkano-egjean të periudhës së eneolitit dhe supozohet se ky kompleks i takon popullatës pellazgjike, si paraardhëse e ilirëve. PELLAZGËT NË SHKRIMET E AUTORËVE ANTIKË 1. Pellazgët kishin zakon t’u flijonin perëndive çdo gjë, sikurse e mësova në Dodonë; dhe nuk kishin për ta ndonjë emër, pasi nuk i ka dëgjuar njeri t’i thërrisnin me emëra. Ata i thirrnin në përgjithësi si perëndi, për arsye se, pasi kishin vënë të gjitha gjërat në rregull, mbanin ligjet e gjithësisë. Herododi, shek. V p.K. 2. Orakuléli ishte më përpara afro Skotusës, qytet i krahinës Pellazgiotis. Mbasi lisi u dogj prej dikujt me porosinë e Apolonit, orakulli u transferua në Dodonë. Jepte porosi jo me fjalë, por me simbole si orakulli i Aonit në Libi, duke u nisur nga fluturimet e veçanta të tre pëllumbave, sipas të cilëve profetët nga pellazgët. Për këta të fundit flitet se kanë qenë më të vjetrit nga të gjithë ata që sunduan në Helladë. Sarboni. Shek.I (vijon) 2002 gusht florida

[armando2001]

Kallmeti,

Kete pjese mos e ke perkthyer gje nga libri " The Albanians, An Ethnic History from Prehistoric Times to the Present" te Edward E Jacques.

Eshte liber fantastic, qe trajton tema dhe jep fakte historike qe edhe shqiptarit me nacionalist do tja benein mishin kokerr. Nuk e di pse nuk e perkthejne ne shqip.


Ah nje korrigjim. Epoka e paleolitit i bie deri rreth 10 000 vjet p.K. dhe jo 100 000 vjet.

[KinG_MousE]

Une them thjesht fare qe paradhesit e shqiptareve jane Pellazget.

[armando2001]

KinG MousE,

Pikerisht te njejten gje thote edhe Edwin E Jacques. Shqiptaret jane te vetmit pasardhes direkt te Pellasgeve por edhe Ilireve pasi Iliret ishin pasardhes te Pellasgeve qe erdhi si rezultat i perzierjes me popullsine autoktone pellasge.


Me sa di une Iliret ne dyndjet e tyre nuk ishin dhe aq shume ne numer por fale karakterit luftarak qe kishin arriten te mposhtinpopullsine vendase. Kjo reflektohet shume mire ne tiparet e popullsise se sotme. Iliret mendohet te ishin bjonde me sy te kalter ose jeshil dhe me gjymtyre te gjate e kocka elegante. Ndersa popullsia Pellasge mendohet te kene qene me floke te zinj dhe sy te erret, nofulla te gjera, me te shkurter dhe me kocka te medha. tiparet e ketyre te fundit jane dominues ne popullsine e sotme Shqiptare.

Po te jete keshtu ka shume mundesi qe Iliret te kene mesuar dhe perdorur gjuhen e popullsise qe nenshtruan, megjithese kishin nje gjuhe te tyren te vecante. Kjo per arsye se Pellasgeve ata mund tu impononin ligjet e tyre meqe i nenshtruan por do te ishte e pamundur tu impononin gjuhen e cila flitej gjithkund ne ambjentet private. Kjo me ben te mendoj qe iliret vete mund te kene adoptuar gjuhen Pellasge si gjuhe te tyren. Kjo na ben te kuptojme pse ne jemi ne gjendje me ane te shqipes te shpjegojme shume nga emrat e mitologjise se vjeter Pellasge ose sic e quajne Mitologjia Greke.

[fegi]

Kush din me perkthy ket.http://www.google.se/url?sa=t&source...B_qSflcqXLFOhQ

[hoteli]

Pse nuke PERKTHEHET,paje per shkaqe qe shume ka,libra per histori Shqipetare,dhe ato duhet permbledhur,ENCIKLOPEDIA SHQIPETARE,dhe pastaj te STUDIOHET,dhe PROGRAMET SHOLLORE te ken nji RENd,nuke ashte ,veshtire te permbledhen historit e SHQYPNISE ,JANE 12 rethe,36 DISTRIKTE,dhe 350 vende ku duhet shkrue per gjithe secilin vend,pastaj do te ishte nji pune e mire mirepo edhe PORTALLET te Shkruhen edhe ma mire,per gjdo qytet,sot nji internet po te shkruejsh Shqypnija,ska kurfare INFORMATE,ketu kane faje Akademikat Profesoret STUDENTET mirepo ne funde SHTETI Shqipetare,no koment.

[hoteli]

Zotni Feqi kjo ketu qe ceke nuke ka lidhje meShqiperin,palestinezet kane qene ne lufte me Faraonet ne Shekullin e 13 pasi qe u zune Robe,u sollen ne Egjyptin e Vjeter,mirepo Faraonet,ju dhane toke,dhe ataformuen 5 qytete ne PALESTINEN e sotme ,formuen 5 qytete,askalon asdod gaza edhe dy tjera ,mirepo ne murin e Piramideve ,shkruhet se kane ardhun prej UJDHESAVE,dhe nuke kane pse veshje te mirefillta ose tradicionale,dmth detare,duhet lypur ne anen e IZMIRIT prej atyne ujdhesave kane mbrijtun,ne shekullin e 13 para epokes sone dhe kane qene mbrojtes te Egjyptit per mose me depurtue Babilonasit dhe Ninivasit dhe popuj tjer ne qendren Kryesore te asaj kohe TEBEN ,sepse aty ka qen civilizimi i madhe boterore.

[tare bakiri]

KinG MousE,

Pikerisht te njejten gje thote edhe Edwin E Jacques. Shqiptaret jane te vetmit pasardhes direkt te Pellasgeve por edhe Ilireve pasi Iliret ishin pasardhes te Pellasgeve qe erdhi si rezultat i perzierjes me popullsine autoktone pellasge.


Me sa di une Iliret ne dyndjet e tyre nuk ishin dhe aq shume ne numer por fale karakterit luftarak qe kishin arriten te mposhtinpopullsine vendase. Kjo reflektohet shume mire ne tiparet e popullsise se sotme. Iliret mendohet te ishin bjonde me sy te kalter ose jeshil dhe me gjymtyre te gjate e kocka elegante. Ndersa popullsia Pellasge mendohet te kene qene me floke te zinj dhe sy te erret, nofulla te gjera, me te shkurter dhe me kocka te medha. tiparet e ketyre te fundit jane dominues ne popullsine e sotme Shqiptare.

Po te jete keshtu ka shume mundesi qe Iliret te kene mesuar dhe perdorur gjuhen e popullsise qe nenshtruan, megjithese kishin nje gjuhe te tyren te vecante. Kjo per arsye se Pellasgeve ata mund tu impononin ligjet e tyre meqe i nenshtruan por do te ishte e pamundur tu impononin gjuhen e cila flitej gjithkund ne ambjentet private. Kjo me ben te mendoj qe iliret vete mund te kene adoptuar gjuhen Pellasge si gjuhe te tyren. Kjo na ben te kuptojme pse ne jemi ne gjendje me ane te shqipes te shpjegojme shume nga emrat e mitologjise se vjeter Pellasge ose sic e quajne Mitologjia Greke.

me pak fjale Armando iliret nuk jane pellazge ???
dhe ne jemi pellazge por jo ilire ??
nuk e di ku i lexon kto histori te bukura por besoj se ke lexuar gabim historian , ose e ke kuptuar gabim .
pellazget ishin nje popull i cili shtrihej ne gjith kontinentin europian dhe ne nje pjese se azise .
ndersa iliret jane nje pjese e pellazgeve nga te cilet rrjedhim ne.

[arian SA]

me fal i nderuari armando qe po nderhyje keshtu por me duket se mendimi juaj se neve munde te jemi ne nje fare menyre pushtues ne keto vende nuk munde te qendroje kete munde ta qasim nga cila ane juve te deshironi si nag ana e te qenit shqipetare si nga ana e te qenit anetare i nje populli tjeter neve kemi mjafte deshmi se jemi ketu se ketu kemi qene neve jemi pellazg se pellazget ishin ketu qe kur bota u krijua nga krijuesi si tha ai greku si puna e qepes qdo pjese eshte e re ne vehte pra nuk munde te ndryshohet kjo teori qe neve jemi pasardhes direkt te pellazgeve kam nevoje te jap fakte per ket apo po e lem me kaq se besoje se edhe juve i dini keto fakte por te lutem shum mos u beje si ato historianet e para dites qe kur nuk kane se qfare te flasin kuder shqipetareve thone po gjuha ku mbeti gjuha pra un po te them edhe gjuha do te vije se ajo jeton me ne ketu vetem duhet te ndalemi dhe te krahasojme gjuhet e shteteve fqinje me te tonen dh ekj eshte pra neve akoma i themi kajsi ndersa grekrit jo neve i themi akoma tat ndersa grekrit jo e shum e shum te yjera pra kujdes kur flet se edhe prishen pershendetje