"Globalizimi dhe Orthodhoksia", libër i Kryepeshkopit Anastas

[tani_26]

Fenomeni i bashkëjetesës mbarëkombëtare nuk ka shumë vend për entusiazëm. Tezat 30- vjeçare të Kryepiskopit Anastas Janullatos në veprën “Globalizmi dhe orthodhoksia”

Globalizmi, shqetësimet e Hirësisë së tij Janullatos


Elsa Demo

Globalizmi ose bashkësia mbarëkombëtare nuk po sjell atë që besohej. Bota ka zgjidhur komunikimin e saj në distancë, por mbetet e pafuqishme të zgjidhë komunikimin në afëri, atë brenda për brenda njeriut. Globalizmi, si zhvillim dhe kërcënim i padiskutueshëm në të gjitha spektret është kuintesenca e veprës “Globalizmi dhe orthodhoksia” e kryepiskopit të Tiranës, Durrësit dhe gjithë Shqipërisë, Fortlumturia e Tij Anastas Janullatos. Përkundër modës dhe domosdoshmërisë aktuale për t’i parë integrimet e një rrafshi ndërkombëtar përballë globalizmit, Hirësia e Tij me tezat rreth këtij debati, e ka shfaqur shqetësimin e tij dhe të Kishës, “Trupit mistik të Krishtit” që përfaqëson, prej vitit 1974 në një kongres ndërfetar në Kolombo të Sri Lankës kur flitej mbi temën “Drejt një bashkësie mbarëbotërore, mundësitë dhe përgjegjësitë”. Edhe pse Hirësia e Tij bën të ditur se në kohën që këto teza u shpallën nuk ishin aspak të vetëkuptueshme.
Dita e djeshme e prezantimit të librit ishte një rast për të shprehur shkurtimisht këndvështrimin e 30 viteve të Kryepiskopit Janullatos ndaj sfidave të orthodhoksisë përballë globalizmit. Por ky është një libër që përballjen e drejtpërdrejtë të fenomenit në fjalë e sheh përtej fesë. Orthodhoksia dhe fetë në tërësi nuk shihen si rruga e vetme nëpërmjet të cilave do të zbuteshin tendencat e një zhvillimi dhe globalizmi modern të pakontrolluar e me pasoja të pakthyeshme që “e ka kthyer planetin tonë në një qytet të madh me lagje të varfëra”. Aq më tepër kur Hirësia e Tij pranon se fetë kanë qenë faktor uniteti, por edhe përçarjeje.
Kjo vepër është ndërtuar nga shtatë ese të ndryshme të shkruara në kohë të ndryshme: “Drejt një bashkësie mbarëbotërore-mundësitë dhe përgjegjësitë”, “Orthodhoksia dhe të drejtat e njeriut”, “Kultura dhe Ungjilli”, “Dialogu me Islamin”, “Kuptimi theologjik i feve të tjera”, “Dinamika e një ndryshimi të përgjithshëm dhe të vazhdueshëm”, “Globalizmi dhe bioma fetare”. Mendimi filozofik i shtjelluar në këto teza me një gjuhë të thjeshtë e të hapur nuk shpreh vetëm shqetësimin dhe optimizmin e një njeriu të perëndisë, një teologu dhe mendimtari të krishtërimit në përgjithësi. Pra as më shumë e as më pak është një optimizëm dhe shqetësim i përbashkët për tronditjen planetare nga njëra ana e njeriut të fuqishëm e të zhvilluar së jashtmi me energjinë e tenikës dhe shkencës moderne dhe nga ana tjetër, një individ i dobët, pre e kësaj fuqie mekanike.
Ashtu siç theksuan të pranishmit në paraqitjen e kësaj vepre, historianë e studiues si Paskal Milo, Neritan Ceka, mitropoliti i Korçës Imzot Joan Pelushi, Hirësia e Tij shpreh brengën e tij për humbjet që po mëson njeriu nga raportet e çekuilibruara me natyrën.
Në këtë drejtim Hirësia e Tij është shumë i kujdesshëm për të qenë entuziast. Bjerrja e kësaj marrëdhënieje do të thotë pafuqi e njeriut për t’u angazhuar si qenie e ndërgjegjshme dhe për t’u ndier qytetar i botës para se forca të jashtme ta shtyjnë me përdhunë drejt një bashkëjetese individësh, të pretenduar si globalizëm. Për këtë vlen të theksohen vetë mendimet e Hirësisë së Tij: “Jemi të rrethuar nga turma ndjerëzish – nëpër rrugë, në televizion, në imagjinatën tonë – por, njëkohësisht na fshikullon egërsisht vetmia, të cilën as pasuria, as komoditeti teknik nuk janë në gjendje ta mposhtin”. Për këto arsye “slogani ndaj një bashkësie mbarëbotërore nuk është i mjaftueshëm”.
Ku është roli i orthodhoksisë në këtë mes dhe i feve në tërësi. Hirësia e tij i trajton fetë si vendburime më të thella të frymëzimeve dhe intuitave shpirtërore, si një qëndresë shpirtërore esenciale, për rrjedhojë dhe si një udhëheqje pozitive.



21/04/2005

[Albo]

“GLOBALIZMI DHE ORTHODHOKSIA”

Në datën 20 prill në një nga sallat e Hotel “Tiranës” në kryeqytet u bë promovimi i librit “Globalizmi dhe Orthodhoksia” me autor Kryepiskopin e Tiranës, Durrësit dhe gjithë Shqipërisë Prof. Dr. Anastasi.

Në këtë takim sollën refleksionet e tyre për këtë libër Hirësi Joani, Prof. Dr. Paskal Milo, Prof. Dr. Aleksandër Meksi, Prof. Dr. Neritan Ceka, Prof. Dr. Marenglen Spiro dhe Prof. Dr. Gramoz Pashko.

Merrnin pjesë Mitropoliti i Beratit, Hirësi Ignati, Mitropoliti i Korçës, Hirësi Joani, drejtori i Akademisë Teologjike, Hirësi Ilia Ketri, Kryetari i Akademisë së Shkencave, Prof. Dr. Ylli Popa, Ministri i Mbrojtjes, zoti Pandeli Majko, Ministri i Rendit, zoti Igli Toska, zëvendësministri i Ministrisë së Mjedisit, zoti Besnik Bare, përfaqësues të Trupit Diplomatik të akredituar në Republikën e Shqipërisë, studiues, kritikë, pedagogë, gazetarë e të ftuar të tjerë.


Prof. Dr. Niko Pano, i cili drejtoi këtë takim, në fillim ia dha fjalën Mitropolitit të Korçës, Hirësi Joanit, i cili ndër të tjera tha:

“Sjellja e këtij libri në shqip është një kontribut i duhur dhe i domosdoshëm në shoqërinë shqiptare, e cila si pjesë e shoqërisë mbarënjerëzore ka përgjegjësinë e saj sado të vogël për të kuptuar dhe për t’u përballur me problemet që po përballet bota, ku një nga problemet kryesore është edhe globalizmi… Ky fenomen tashmë është një realitet dhe paraqet sfida të vështira, të cilat kërkojnë zgjidhje…”

“...Ky libër, ndonëse përbëhet nga ese të ndryshme të shkruara në kohë të ndryshme dhe për auditorë të ndryshëm, përsëri ka një unitet dhe kohëzim të brendshëm, gjë që tregon se këta artikuj nuk janë të rastësishëm, por paraqesin mendimin e pjekur dhe të kthjellët të një teologu, përkujdesjen plot dashuri të një bariu shpirtëror si dhe përkushtimin e një të krishteri të përgjegjshëm për të tashmen dhe të ardhmen e njerëzimit dhe të gjithë krijimit. Në libër trajtohen tema të rëndësishme dhe shtjellohen ide të reja dhe të guximshme, si edhe rifreskohet dhe rigjallërohet në gjuhën dhe konceptet e sotme kontributi i pashembullt i krishterimit në të gjitha aspektet e veprimtarisë dhe jetës njerëzore. Në këtë epokë shterpë për sa i përket ideve ky libër merr një rëndësi të veçantë, jo vetëm në mendimin orthodhoks, por edhe më gjerë, sepse mendimet e paraqitura në këtë libër i kapërcejnë kufijtë e Kishës Orthodhokse si dhe ato fetare në kuptimin e ngushtë të këtyre termave. Ato përfshijnë gjithë njerëzimin, me të gjitha problemet me të cilat ai po përballet në këtë epokë”.

“… Kryepiskopi Anastas tërheq vëmendjen se rrënjët e të drejtave të njeriut janë më të vjetra se dokumentet të cialt u referohen atyre. Largimi nga këto rrënjë do ta varfëronte dhe do ta bënte të njëanshëm parimin e të drejtave të njeriut, sepse të parët e këtyre të drejtave vetëm në planin legjislativ, megjithë nevojën e domosdoshme të këtij legjislacioni do t’i kthente këto të drejta vetëm në një detyrim ligjor politik, duke i lënë vend manipulimit madje dhe atij juridik…”

“… Dihet tashmë roli i rëndësishëm i Kryepiskopit Anastas në dialogun ndërfetar - thekson në vazhdim të fjalës së Tij Hirësi Joani, - sidomos në atë me islamin, me të cilin jemi në kontakt prej shekujsh. Por unë mendoj se kontributi i tij bëhet akoma më i rëndësishëm në pajisjen e këtij dialogu me mbështetjen teologjike. Zëra të tillë nuk janë të shumtë, prandaj esetë e tij mbi dialogun ndërfetar janë të një rëndësie të veçantë për të gjithë mendimin e krishterë në përgjithësi dhe atë orthodhoks në veçanti…”

“Duke folur për raportin përmes kulturës dhe Ungjillit, - vuri në dukje Hirësi Joani, - që shpesh shihen si dy gjëra të ndara, Kryepiskopi Anastas në vizionin e tij global që është dhe vizioni i vërtetë i Ungjillit e shikon këtë raport jo si ndarje por si komunikim. “Formulimi se kultura - thotë ai - është krijimi i njeriut dhe Ungjilli ndërhyrja e Perëndisë megjithë qartësinë e mirëpritur dhe megjithëse ndriçon një të vërtetë të rëndësishme, i thjeshtëzon mjaft gjërat dhe është i pamjaftueshëm…” Hirësi Joani u ndal në fjalën e tij edhe tek vlerat që paraqet ky libër për bashkëpunimin ndërfetar.

Në mbyllje të mendimeve mbi librin “Globalizmi dhe Orthodhoksia” dhe autorin e tij Kryepiskopin e Tiranës, Durrësit dhe gjithë Shqipërisë Prof. Dr. Anastasin, Hirësi Joani tha: “Në këtë paraqitje të shkurtër vetëm sa i kemi prekur disa nga idetë kryesore që përshkruajnë këtë libër. Prandaj duke qenë i ndërgjegjshëm se është pothuaj e pamundur të shpalosen në pak faqe të gjitha idetë e këtij libri të madh, do të doja t’i nxisja të gjithë për ta lexuar, studiuar dhe shijuar atë nëpërmjet fjalëve të vetë autorit”.

* * *

Prof. Dr. Aleksandër Meksi që në fillim të fjalës së tij ndër të tjera tha: “...Gurët që ka mbajtur në shpinë Kryepiskopi Anastas në përpjekjet titanike për ringritjen e Kishës Orthodhokse Autoqefale të Shqipërisë kësaj radhe, në këtë sprovë, janë gurë të mundimit dhe mendimit”.

“Të gjitha ligjëratat, së bashku janë një dëshmi e erudicionit të madh të autorit, njohja thellë e besimeve të ndryshme, të vështruara ato në historinë e tyre, njohja e historisë së botës, njohja e mirë e zhvillimit të sotëm dhe e problematikës së tij, shpirtëror, teknologjik e politik, njohja e tendencave zhvillimore, politikave të shteteve të ndryshme, të bashkësive dhe të organizatave ndërkombëtare. Ka shumë shpirt e dashuri në këto faqe libri, që të krijojnë kështu bindjen se vetëm me shpirt, dashuri dhe njohje reciproke të ndryshimit tënd mund të bashkëjetosh me të dhe mund të orientohesh më mirë në këtë botë gjithmonë e më të ndërlikuar”.

“Shpresëdhënëse është fjala se besimtari nuk befasohet nga globalizmi si dukuri, sepse globalizmi dhe ekumenizmi përbëjnë një element bazë të besimit dhe të aspiratave të tij dhe se vizioni orthodhoks presupozon dhe fton për një përpjekje për shoqërinë e dashurisë.”

“Do të ndalesha në ligjëratën me temë “Dialogu me islamin”, me të cilën parashtrohen rrugët dhe fazat në të cilat është zhvilluar përgjatë historisë ky dialog, mes orthodhoksëve dhe myslimanëve, vështirësitë dhe kundërvëniet në momente të caktuara, dëshirat për mirëkuptim dhe në mënyrë të veçantë trajtohen problemet e periudhës së sotme gjithnjë me tolerancë, mirëkuptim, respekt për fetë e tjera, problematikë që është aktuale dhe për vendin tonë.”

* * *

Duke u ndalur përsëri tek kontributi që jep Prof. Dr. Anastasi me anën e këtij libri në fushën e historisë z. Ceka thotë: “Dua të citoj këtu një përcaktim emocionues të Tij për kohën në të cilën zhvillohet lëvizja drejt Shoqërisë Mbarëbotërore të Dashurisë, për atë që ne e quajmë thjesht histori: “Historia është një lëvizje dramatike drejt shoqërisë përfundimtare të njerëzve me Perëndinë” dhe “Realiteti i Krishtit e tejkalon historinë”.” Prof. Neritan Ceka vazhdon mendimin e tij duke thënë se Kryepiskopi Anastas e shikon globalizmin si një realizim të personave të lirë në dashuri, sipas modelit të Trinisë së Shenjtë.

Problemi i vetë esencës së njeriut dhe i lirive të tij universale përbën një nga temat më të preferuara të trajtimit filozofik të autorit, i cili duke u nisur nga një analizë e dokumenteve themelore ndërkombëtare mbi të drejtat e njeriut dhe pasi bashkohet me kërkesën e respektimit të tyre, na ka dhënë një nga studimet më të thella e më poliedrike mbi këtë temë.

* * *

Prof. Dr. Marenglen Spiro në fjalën e tij vë në dukje: “Më tërhoqi vëmendjen dhe m’u duk mjaft i qëlluar principi teorik i faktit që jo çdo bashkëjetesë mund të jetë shoqëri. Hirësia e Tij i bashkon këtij procesi teorikisht dimensionin shumë të rëndësishëm shpirtëror, moral dhe të elementit të lirisë së dashurisë. Nisur nga koncepti që lirinë e dashurisë nuk e pengon kush, i bashkon këtij procesi trinitetin që unë do ta quaja të barazvlefshëm me atë të shenjtë të arsyes, lirisë dhe dashurisë për ta çuar përpara këtë proces, për ta kthyer një shoqëri, një bashkëjetesë në një shoqëri të vërtetë. Së dyti, si një njeri që jam interesuar për një kohë të gjatë në shoqërinë civile shqiptare lidhur me të drejtat e njeriut, vlerësoj shumë dhe më duket me shumë vend dhe mbështes bashkimin ndaj këtij principi të demokracisë, të përgjegjësisë qytetare. Shpesh flasim për liritë dhe të drejtat e njeriut me shumë të drejtë, sepse vendi ynë ndoshta ka vuajtur mjaft dhe ky dimension është i kohës, por ka ardhur koha më duket mua t’i bashkojmë kësaj gjëje dhe përgjegjësitë qytetare dhe kjo përvijohet me zë të lartë në librin e profesorit”.

* * *

Nga fjala e Prof. Dr. Gramoz Pashkos veçojmë: “… Libri nuk është për besimtarët ose më mirë të themi jo vetëm për ta. Libri është një vepër filozofike me vlera të dorës së parë, çka nuk mund të mos e nxjerrim në dukje. Jam i bindur se ai do të mirëpritet nga të gjithë ata që do ta lexojnë me vëmendje, pa paragjykime dhe atëherë ai do të jetë i dobishëm dhe udhërrëfyes për të gjithë. Libri duhet lexuar nga të gjithë për të kuptuar më mirë botën që na rrethon, vendin tonë në të, qenien tonë dhe të ardhmen me besimin në zemër”.

* * *

Në fund të këtij aktiviteti të rëndësishëm Kryepiskopi Anastas veç të tjerave tha: “Unë do të doja që t’iu shprehja falënderimin tim të thellë të gjithë atyre që morën pjesë në këtë podium, vëllait tim Imzot Joan, Prof. Dr. A. Meksi, Prof. Dr. Paskal Milo, Prof. Dr. N. Ceka, Prof. Dr. Marenglen Spiro, Prof. Dr. G. Pashko dhe gjithashtu të gjithë juve që ishit të pranishëm në këtë sallë”.

Julia Pjetri

[Albo]

“...Misioni i këtij libri është të tregojë vlerat e pamohueshme të Orthodhoksisë dhe krishterimit në përgjithësi...”

Fjala e Prof. Dr. Paskal Milos

Fortlumturia Juaj! Të nderuar miq! Sot Prof. Anastasi na ka mbledhur në një rast disi të veçantë, ndryshe nga herë të tjera. Jo për të ndjerë elokuencën depërtuese dhe predikimin e tij mbresëlënës, por për ta njohur atë shumë më tepër se çfarë kemi ditur si një filozof shumëdimensional dhe mbi të gjitha si një teoricien e zhvillues origjinal i Orthodhoksisë në botën e ndërlikuar e komplekse bashkëkohore. Përkthimi në gjuhën shqipe i studimeve të tij për rolin dhe misionin e Orthodhoksisë me titullin shumë domethënës “Globalizmi dhe Orthodhoksia” është një kontribut i vyer i Kishës Orthodhokse Autoqefale të Shqipërisë për pasurimin e literaturës që ngërthen problemet e globalizmit, i parë nga një këndvështrim origjinal. Libri nuk është thjesht një përmbledhje studimesh të një teologu epokal të Orthodhoksisë, por edhe një dëshmi e një filozofi, akademiku dhe personaliteti me integritet të shquar ndërkombëtar, që dëshmon erudicionin dhe kulturën e tij enciklopedike në një mënyrë tepër të thjeshtë dhe të kuptueshme. Libri ka një numër të madh idesh dhe tezash tërheqëse dhe origjinale, por, në pamundësi për të qëndruar në të gjitha ato, po shfaqim disa mendime modeste për vlerat e çmuara që paraqesin disa prej tyre. Unë mendoj që mesazhi kryesor që sjell Fortlumturia e Tij në këtë libër nuk është shqetësimi për fatin e Orthodhoksisë në botën e sotme globale, që siç thotë vetë në parathënie e ka kthyer planetin tonë në një qytet të madh me shumë lagje të varfra. Përkundrazi misioni i këtij libri është të tregojë vlerat e pamohueshme të Orthodhoksisë dhe të Krishterimit në përgjithësi në zhvillimin dhe përkryerjen e shoqërisë njerëzore drejt një bashkësie mbarëbotëore të dashurisë sikurse me të drejtë është edhe leitmotivi i këtij libri shumë mbresëlënës. Fortlumturia e Tij ka një vështrim vizionar për botën dhe për të ardhmen e saj. Ai vlerëson lart arritjet e shoqërisë moderne teknologjike, por ndjen thellë edhe shqetësimet që ajo ka sjellë dhe që mund të sjellë në të ardhmen. Në këto shqetësime nuk ndihet vetëm shpirti i trazuar i një apostulli të Orthodhoksisë, por edhe i një qytetari, filozofi dhe akademiku që jeton kohën e tij, që është i ndërgjegjshëm për çekuilibret që sjell zhvillimi intensiv teknologjik dhe për detyrat urgjente që ka shoqëria bashkëkohore për t’u ruajtur nga fenomenet negative dhe shkatërruese që shoqëron zhvillimet e pakontrolluara. Me ndjenjën e këtij shqetësimi Fortlumturia e Tij konstaton se me zhvillimin teknologjik rrezikohemi të hyjmë në një peripeci të tmerrshme vetëshkatërrimi, sepse nuk e përdorim, por e shpërdorojmë natyrën. Njeriu modern, duke humbur vlerën e çdo shenjtërie ka kaluar tashmë në ekstremin tjetër; të shikojë natyrën me një vështrim të përlyer, pa respekt, shpesh me një cinizëm agresiv dhe jo me dashuri. Sillet ndaj saj si grabitës dhe izolohet në strofkat artificiale të tij, por edhe hakmerret. Ky është një shqetësim i natyrshëm, që përputhet me ndjenjat e shumicës së bashkësisë njerëzore. Protokolli i Kiotos është një përpjekje e institucionalizuar e komunitetit ndërkombëtar për t’u mbrojtur nga fenomenet negative që sjell për të ardhmen e njerëzimit abuzimi me natyrën dhe me burimet e saj. Por në dallim nga qeveritë që ruajtjen e ekuilibrit të natyrës e kërkojnë në zbatimin e disiplinave teknike dhe ekologjike, Orthodhoksia e shikon ruajtjen e tij në raportet njeri-natyrë. “Rigjetja e dimensionit të shenjtërisë së natyrës e harmonisë fillestare të saj me natyrën njerëzore është një kontribut vendimtar në arritjen e një shoqërie të vërtetë mbarëbotërore”, - konkludon në një nga faqet e librit Fortlumturia e Tij. Por ne që kemi lexuar veprën dhe për një lexues më të gjerë, që ka rënë në kontakt me medimet dhe analizat që u ka bërë Fortlumturia e Tij të drejtave të njeriut nuk mund të mos konstatojmë se ka një trajtim origjinal që del jashtë dimensioneve të së drejtës ndërkombëtare për të drejtat e njeriut. Ndërkohë që ka një vlerësim të njëjtë për konceptet bazë të të drejtave të njeriut me të drejtën ndërkombëtare, ka ndryshime thelbësore nga pikënisja dhe nga përmbajtja e këtyre të drejtave. Nëse dokumentet ndërkombëtare për të drejtat e njeriut kërkojnë të imponojmë përmes formës së shtrëngimit ligjor dhe politik, Orthodhoksia i kultivon dhe i ushqen ato përmes ndërgjegjes, bindjes dhe besimit. Politika shpeshherë abuzon me terminologjinë e të drejtave të njeriut. Për të më tepër ka rëndësi shfaqja e jashtme sesa garantimi real i tyre. Madje ka ndodhur dhe ndodh që ka edhe standarde të dyfishta për zbatimin e këtyre të drejtave. Këmbëngulja shpeshherë për motive politike vetëm në zbatimin e të drejtave të njeriut duke anashkaluar detyrimin që ka vet njeriu ndaj ligjit dhe shoqërisë ka krijuar një disekuilibër që çon në abuzim dhe shtrembërim të karakterit dhe të synimeve themelore të të drejtave universale të njeriut.

Fortlumturia e Tij ka nënvizuar dhe trajtuar me një profesionalizëm të admirueshëm kundërthënien midis të drejtave dhe detyrave të njeriut në shoqërinë bashkëkohore dhe si personalitet i madh i Orthodhoksisë, Ai di të vlerësojë përqasjet filozofike edhe të përfaqësuesve të tjerë të mëdhenj të qytetërimeve të tjera duke na sjellë aq thjesht dhe natyrshëm në funksion të konkluzionit të vet një nga mësimet e shumta të filozofit dhe shtetarit të urtë indian Mahap Magandi, që në përgjigje të një letre drejtuar drejtorit të përgjithshëm të UNESKO-s shkruante: “Mësova nga nëna ime e pashkolluar edhe pse e urtë, se të gjitha të drejtat që jemi të denjë për t’i gëzuar dhe për t’i ruajtur vijnë nga detyrimet që janë zbatuar. Kështu edhe vetë e drejta e jetës na përket vetëm kur bëjmë detyrën tonë si qytetarë të botës”.

Libri “Globalizmi dhe Orthodhoksia” nuk është thjesht dhe vetëm një raport dualist apo pasqyrë e një shqetësimi për fatet e Orthodhoksisë në botën e sotme. Fortlumturia e Tij shfaqet në këtë libër me dimensionet e një shkencëtari vizionar që e shqetëson realisht e ardhmja e njerëzimit në këtë epokë. Ai pohon anët pozitive të fenomenit, por është shumë i kujdesshëm për të qenë entuziast dhe paralajmëron bindshëm nevojën e kontrollit të rreptë ndaj rrjedhojave negative që ka sjellë dhe mund të sjellë në të ardhmen globabalizmi. Në përballimin e aspekteve negative të këtij fenomeni Ai i jep një rol shumë të rëndësishëm kulturës shpirtërore, rolit të besimeve fetare, të cilat Ai i konsideron si kështjella e identitetit për shumë popuj për ruajtjen e fizionomisë së tyre dhe në këtë kuadër një vend të rëndësishëm i jep Orthodhoksisë jo thjesht në kuptimin e besimit fetar, por edhe të komunitetit të gjerë të njerëzve, klerikë e pjesëtarë laikë të kishës. Thirrja e tij profetike drejt një shoqërie mbarëbotërore të dashurisë është një mesazh gjithëpërfshirës që përbën thelbin filozofik të të gjitha besimeve fetare, universalitetin e tyre historik në rrethana të reja të fillimit të këtij mijëvjeçari. Libri është pasqyrë e një mendjeje të ndritur, por edhe një përkushtim i shërbëtorit të Zotit për njeriun e thjeshtë. Ai mbyllet me mesazhe të mëdha që e kapërcejnë kohën tonë dhe që janë unikale për nga forca e ideve dhe për nga dashuria për njeriun... Dëshiroj t’i mbyll këto vlerësime modeste të miat duke përsëritur disa fjalë profetike që tingëllojnë si një testament i shkruar me kaq pathos, dashuri e dëlirësi nga Fortlumturia e Tij dhe që pavarësisht se u citua nga parafolësi, unë mendoj se e ka vlerën të përsëritet dy herë dhe shumë herë të tjera. Dhe këto janë vërtet fjalë profetike të një mendjeje që vazhdon të jetë vitale, që ka prodhuar dhe prodhon me këtë mendje vitale në Shqipëri një dashuri të pakufishme për njeriun dhe jep mesazhe të pashlysheme për të gjithë shqiptarët, për ndërtimin e një Shqipërie demokratike, tolerante, drejt një Shqipërie që të shikojë drejt së ardhmes dhe që të bëjë hapa të shpejta për t’u bashkuar me të gjithë botën demokratike anembanë, e çmuar për të gjitha vlerat e saj. Dhe këto fjalë unë dëshiroj t’i përsëris edhe një herë tjetër: “Kur e mendoj orthodhoksinë në shekujt që vijnë, e ëndërroj të hapur ndaj zhvillimit, ndaj kushteve të reja të krijuara nga shkenca, arti, teknologjia dhe orthodhoksët e gatshëm për të kuptuar dhe përdorur kodet e komunikimit që do të krijohen. Vendi i orthodhoksisë nuk është në një hapësirë jashtë historisë, por në qendrën e brumosjeve sociale, në pararojë të progresit”.

Ju faleminderit!

[Matrix]

Per ata qe jane te informuar, do doja te di a ka brenda Kishes Ortodokse (duke futur ketu te gjithe Kishat Ortodokse, te te gjitha shteteve) rryma qe e kundershtojne fort Globalizmin dhe Ekumenzimin nder-fetar si nje tradheti ndaj Besimit Ortodoks?

Faleminderit

[Seminarist]

Po ka! Njeshi eshte Mali i Shenjte. Pastaj grupime mund te gjesh kudo. Hidhi nje sy faqes orthodoxinfo.com pasi eshte e mbushur me anti-ekumenizem.

Si ne cdo gje ekumenizmi edhe anti-ekumenizmi i ka te dyja kahet, pozitive e negative.
Megjithate une e perkrah persa kohe sa ajo ti sherbeje ndihmeses, sherbeses ndaj te tjereve, njohjes se te tjereve edhe mos izolimit e vetedrejtesise.

Pa dyshim, nje nga figurat me te medha, mos me e madhja, qe i jep peshe pro ekumenizmit, eshte At John Meyendorf, pa dyshim nje nga Eterit e Kishes moderne.

[Matrix]

Seminarist, faleminderit per informacionin.

Po bej nje pyetje tjeter.
Duke ju referuar fjaleve te Kryepeshkopit Anastas :

Vendi i orthodhoksisë nuk është në një hapësirë jashtë historisë, por në qendrën e brumosjeve sociale, në pararojë të progresit

A mendoni se keto fjale dhe fjalet e Krishtit:

"Ju nuk jeni nga Bota..."

perputhen?

[Seminarist]

Matrix

mesazhi i Krishtit, edhe atehere kur ne dukje disa nga fjalet e Tij mund te duken te ashpra, ndarese, ndeshkuese, eshte pikerisht Dashuria per boten qe Ai krijoi.

Ndarja qe Ai u bene te krishtereve nga bota eshte me teper per ti bashkuar ata, ne fakt, me boten, me ate bote sic duhej te ishte ne Imazh te Zotit, e jo thjesht per ti bere te krishteret disa sektare te vetmuar.
Mirepo ndarja nga bota, ne emer te dashurise kristiane, ka forma edhe menyra te ndryshme, te shprehura jo medoemos me ndarje fizike, veteizolim, por me mosmarrje pjese ne ate qe bota e rene ben, edhe duke dhene shembullin se si duhet te jete bota sipas asaj per te cilen Zoti e ka krijuar. Mbreteria e qiejve, qe e ka fillesen qe ne kete bote, gjendet brenda kesaj bote edhe aty zgjerohet.

Zgjerimi i kesaj mbreterie eshte edhe roli social, mesimor qe Kisha duhet te luaje ne bote, si thesari i zgjidhjeve hyjnore per jeten e perditeshme.

Ne kete aspekt Kisha eshte ashtu sic thuhet ne fjalet qe ti kuoton.

[Matrix]

Jam shume dakord me mendimin qe te krishteret nuk jane te ndare fizikisht nga bota, (duke perjashtuar ketu asketet).

Por, ndonese jane ne bote, nuk jane te botes.
Por ajo qe dua te pyes eshte se Cili eshte Ai element qe i ben te krishteret te jene ndryshe?

Morali me i larte?
Besimi mendor tek Krishti?

Apo ka dicka, thelle brenda tyre, qe i ben ate te jene ndryshe?

Ne jetojme si njerez sepse kemi jeten njerezore brenda nesh. Besoj se e njejta gje eshte dhe me te krishteret, njerezit e rinj.
Jemi te krishtere, sepse kemi jeten e krishtere brenda nesh.

Pra ne kete pike, te krishteret jane Adami po te mos kishte ngrene nga Pema e Njohurise se te mires dhe te keqes. Madje me shume, jane Adami po te kishte ngrene nga Pema e Jetes.

Njeriu i rene ndertoi gjithe kete qyteterim qe ne shohim. Gjithe sistemet filozofike, sociale, ekonomike, arsimore, etj... jane krijuar nga njeriu i rene.

Njeriu i ri nuk nderton ne kete menyre.

Si nderton ai?
Kjo eshte pyetja qe ka nevoje per pergjigje. Besoj se pergjigjen me te mire na e japin "Veprat e Apostujve"...

[Seminarist]

Jo Matrix

pergjigjen nuk na e japin Veprat e Apostojve, ashtu sic e kupton ti si individ ate veper brenda disa fletushkave te nje libri, qofte kjo edhe Bibla.
Pergjigjen na e jep KISHA qe e perfshin edhe ate te Apostojve, edhe vazhdimesi e se ciles eshte.

Pra dalim serrish tek ceshtja e Autoritetit. Nuk mund te jete Autoriteti nje aspekt segmentar i Vepres se Apostojve e pare nga nje individ. Ky eshte protestantizem, edhe i destinuar te deshtoje edhe ne "pershpirtshmerine" e vet.

Kisha, perderisa eshte Hani, ku Samaritani i Mire (Krishti) sjell te plagosurin (Boten e rene) per ta sheruar e per ta risjelle ne jeten e pare, e ka per detyre pra qe ta plotesoje kete rol ne cdo aspekt te jetes se njeriut te rene. Njeriu e Bota nuk ra vetem moralisht, por bashke me moralin, ai ra ne cdo aspekt te jetes, qofte ky edukim, arsimim, ekologji etj etj, e ne te gjitha keto aspekte Kisha ofron miron e vet sheruese.


Konkretisht, Kisha qe ne fillim eshte mare me veprimtari sociale nga me te ndryshmet. Nje nga Shembujt eshte Shen Vasili i Madh.

[Seminarist]

Rreziku i vetem i ketyre aktiviteteve eshte kur vete "Kisha" bie pre e nje rrjeti aktivist burokrat, ku aktivitetet sociale, konferencat etj..behen "sa per tu gjindur Kola ne pune", per te justifikuar punesimin e personave qe merren me keto aktivitete, dmth kur ne vend qe Kisha ta coje boten drejt Mbreterise se qiejve, eshte bota qe e con "Kishen" drejt botes. Ky eshte nje rrezik real pasi idealja edhe realja nganjehere, ose shpeshhere, jane shume larg.