Rinia islamike

[Klevis2000]

Dilemat me të Cilat Përballen Rinia



Nga Shejh Muhamed Salih el-Uthejmin hafidhahullah

I tërë lavdërimi i takon Allahut. Ne e lavdërojmë dhe e madhërojmë Atë; prej Tij kërkojmë ndihmë dhe falje dhe Atij i kthehemi. Kërkojmë strehim nga e keqja brenda nesh dhe prej veprave tona të këqija. Atë që Allahu e udhëzon, askush s’mund ta humbë dhe atë që Allahu e humb, askush s’mund ta udhëzojë. Dëshmoj se s’ka të denjë për adhurim përveç Allahut, i Cili është një, dhe s’ka ortak. Dëshmoj se Muhamedi sallallahu alejhi ue selam është robi dhe i Dërguari i Tij. Allahu i dhuroftë Durud (bekimet e Tija më të mira) atij dhe familjes së tij si dhe shoqëruesve dhe atyre të cilët i pasuan ata me shkëlqësi.



Është një kënaqësi e posaçme për mua që t’ua prezentoj vëllezërve të mi një problem mjaft serioz jo vetëm për shoqërinë Islame por për çdo shoqëri, dhe ky është problemi me të cilën përballen të rinjtë e kësaj epoke. Zemrat e rinisë janë të sëmura me probleme psikologjike të cilat nganjëherë i bëjnë ata të parehatshëm me jetën, dhe ata e shpenzojnë energjinë e tyre duke u përpjekur që të lirohen nga këto vështirësi dhe ta largojnë këtë dhimbje. Largimi i vështirësisë kurrë s’do të zë vend, përveç me Din (fe) dhe me karakterin në të cilin gjindet forcimi i shoqërisë dhe përmirësimi i kësaj bote dhe Jetës së Përtejme. Me këtë (fe dhe karakter), do të zbresin mirësia dhe bekimet ndërsa e keqja dhe fatkeqësitë do të përfundojnë.



Vendet nuk përparojnë, përveç me ndihmën e qytetarëve të vet dhe feja nuk përfiton, përveç me pasuesit e vet. Kur pasuesit e Islamit të ngrihen për të, Allahu do t’i ndihmojë ata pavarësisht se sa armiq i kanë ata. Allahu i Madhërishëm thotë:



“O ju që besoni, nëse ju e ndihmoni kauzen e Allahut, Ai do t’ju ndihmojë juve dhe do t’ua forcojë këmbët tuaja (kundër armikut tuaj), dhe ata që mohuan - të mjerët ata; veprat e tyre janë të kota.” [47:7,8]



Nëse feja s’mund të forcohet përveç me pasuesit e saj, atëherë është e domosdoshme për ne, pasuesit e Islamit dhe bajraktarët e saj, që së pari ta forcojmë veten tonë ashtu që të bëhemi të denjë për udhëheqje dhe udhëzim. Është imperativ që ne të mësojmë nga Libri i Allahut (Kur’ani) dhe Sunetit i të Dërguarit të Tij sallallahu alejhi ue selam e cila do ta na pajis për fjalim, vepër, udhëzim dhe thirrje. Kjo do të na mundësoj që t’i bartim armët e udhëzimit të Islamit te të gjithë ata të cilët e kërkojnë të vërtetën dhe po ashtu të përdoren kundër të gjithë atyre të cilët e kërkojnë të pavërtetën.



Pastaj, është e domosdoshme për ne që ta zbatojmë tërë atë që e kemi mësuar nga Kur’ani dhe Suneti, në bazë të Imanit (besimit), bindjes dhe sinqeritetit. Karakteristika jonë s’duhet të jetë vetëm ajo e të folurit sepse nëse të folurit nuk përkrahet me vepër, efektet e saja s’do të shtrihen përtej folësit dhe kjo e folur do të ketë efekt të kundërt:



“O ju që besoni, pse e flitni atë të cilën nuk e punoni. Është shumë e urrejtur në shikimin e Allahut që ju ta thoni atë që nuk e praktikoni.” [61:2-3]



Është më se e përshtatshme për ne që të nisemi në fillim dhe të mendojmë për rininë tonë dhe mendimet e veprat e tyre, ashtu që ne t’i shtojmë ato të cilat janë të mira dhe t’i përmirësojmë ato të cilat janë të gabuara sepse rinia e sotme janë njerëzit e së nesërmes dhe ata janë fundamenti në të cilin populli i ardhshëm do të ngrihet. Mu për këtë shkak, teksti i Sheriatit (Ligjit Islamik) inkurajon që rinisë t’i japim interesimin që i takon dhe t’i drejtojmë ata në atë që është e mirë dhe korrekte. Ata janë baza e Umetit prej të cilëve do të ndërtohet e ardhmja e ti, dhe nëse reformimi i tyre është i bazuar në shtyllat e forta të fesë dhe karakterit, do të ketë një të ardhme të shkëlqyer për këtë Umet, nëse do Allahu.




Një vështrim i shkurtër në rininë



Nëse ne e kontrollojmë rininë për së afërmi, për ne do të jetë e mundur që të konkludojmë se rinia në përgjithësi është tri llojesh: Rinia e udhëzuar drejt, rinia e devijuar apo perverte dhe rinia e cila është në konfuzion (në mes të mirës dhe së keqës).



Lloji i parë


Rinia e udhëzuar drejt janë: Rinia e cila beson bindshëm në të tërë atë që nënkutpton Kelimeti (dëshmia/shahadeti). Ata bindshëm besojnë në Fenë e tyre. Imani (Besimi) është i dashur për ta dhe ata janë të kënaqur dhe të mjaftuar me Imanin e tyre. Ata e konsiderojnë mësimin e Islamit si dobi, ndërsa privimin nga ajo si një humbje të madhe.



Rinia e cila e adhuron Allahun sinqerisht. Ata e adhurojnë vetëm Allahun i Cili s’ka ortak.



Rinia e cila pason të Dërguarin e Allahut, Muhamedin sallallahu alejhi ue selam praktikisht në të folurit e tyre dhe vepra sepse ata besojnë se ai është i Dërguar i Allahut dhe udhëheqës i të gjithë të dërguarve.



Rinia e cila e falë namazin në mënyrë të përsosur sipas mundësive më të mira të tyre, sepse ata besojnë në dobinë dhe vlerën fetare, tokësore dhe sociale që gjindet në namaz dhe pasojat e rrezikshme nga neglizhimi i namazit për individin dhe popullin.



Rinia e cila u jep plotësisht zekatin atyre të cilët e meritojnë atë, sepse ata besojnë se Zekati i përmbush nevojat e Islamit dhe se ai është njëra prej pesë shtyllave të Islamit.



Rinia e cila agjëron gjatë muajit të Ramazanit. Ata e ndalojnë veten e tyre nga dëshirat dhe mallet, qoftë verë apo dimër sepse ata besojnë se veprat janë për kënaqësinë e Allahut. Kështu, ata i dhënë përparësi asaj e cila e kënaqë Allahun mbi atë të cilën ata e dëshirojnë.



Rinia e cila ekzekuton detyrën obligative të Haxhit (Pelegrinazhit) në shtëpinë e shenjtë të Allahut sepse ata e duan Allahun. Ata e duan Shtëpinë e Allahut dhe kanë dëshirë që të shkojnë në vendet e mëshirës dhe faljes së Tij dhe të bashkëpunojnë me vëllezërit e tyre të cilët vijnë në këto vende.





Rinia e cila beson në Allahun i Cili është Krijuesi i tyre dhe krijuesi i qiejve dhe i secilit, sepse ata shohin prej shenjave të Allahut atë e cila nuk lë kurrfarë dyshimi në ekzistencën dhe qenien e Allahut qoftë edhe vetëm për një moment. Ata shohin në këtë gjithësi të gjerë unike, në formën dhe sistemin e gjithësisë, atë e cila qartë tregon në ekzistencën e krijuesit të saj dhe fuqinë totale dhe urtësinë e plotë të Tij, sepse s’është e mundur për këtë gjithësi që të shfaqet në ekzistencë vetvetiu, e as që është e mundur për të që të shfaqet rastësisht në ekzistencë. Arsyeja për këtë është se gjithësia ishte e paqenë para se të nxirrej në ekzistencë, dhe ajo që është e paqenë s’mund të sjellë diçka në ekzistencë, sepse ajo vetë është inekzistente.



S’është e mundur që gjithësia doli në ekzistencë rastësisht sepse ajo ka një sistem unik të organizuar mirë, i cili nuk ndërron apo luhatet nga procedura e paracaktuar për të.



“Ju kurrë s’do të gjeni ndonjë devijim në sistemin e Allahut.” [33:62]



“Ju kurrë s’do të gjeni ndonjë ndryshim në sistemin e Allahut.” [35:43]



“Ju s’do të shihni në krijimin e Hirplotit ndonjë mungesë harmonie; pra, kthejeni shikimin tuaj prapë, a shihni ndonjë thyerje? Pastaj kthejeni shikimin tuaj prapë, për herë të dytë; shikimi juaj do t’ju kthehet i topitur dhe në një gjendje të lodhur.” [67:3-4]



Fakti se kjo gjithësi e ka një sistem unik të organizuar mirë, e parandalon të qenit e ekzistencës së saj rastësi. Ajo që është e rastësishme në ekzistencë, po ashtu do ta ketë një sistem të rastësishëm i cili ka gjasa të ndryshojë apo të çrregullohet në një periudhë të shkurtë kohore.



Rinia e cila beson në engjujt e Allahut sepse Allahu ka dhënë informacione në lidhje me ta (engjujt) në librin e Tij dhe i Dërguari sallallahu alejhi ue selam ka dhënë informata në lidhje me ta në Sunet (traditë). Kur’ani dhe Suneti i shpjegojnë kualitetet e tyre, adhurimin e tyre dhe punët e tyre ndaj të cilave ata mbahen të paepur për të mirën e krijimit. Kjo qartë thekson ekzistencën e engjujve.



Rinia e cila beson në Librat e Allahut. Allahu ua shpalli këto libra të Dërguarve të Tij si një burim të udhëzimit për krijimin për në rrugën e drejtë. S’është e mundur për mendjen e njeriut që ta kuptojë ngatërresën e adhurimit dhe jetës shoqërore, përveç me librat e Allahut.



Rinia e cila beson në pejgamberët dhe të dërguarit e Allahut të cilët Allahu ia ka dërguar krijimit të Tij që t’i thërret ata në të mirën dhe t’i urdhërojë ata në të mirën dhe t’i ndalojë ata nga e keqja, ashtu që njerëzit të mos kenë ndonjë dëshmi kundër Allahut pasi që Ai t’i ketë dërguar pejgamberët. I Dërguari i parë qe Nuhu alejhi ue selam dhe i dërguari i fundit qe Muhamedi sallallahu alejhi ue selam.



Rinia e cila beson në Ditën e Fundit në të cilën njerëzit do të ringjallen pasi të vdesin, ashtu që ata të shpërblehen për veprat e tyre. Kushdo që e vepron një të mirë sa grimca e atomit, do ta korrë atë, dhe kushdo që bën keq sa grimca e atomit, do ta korrë atë. Kjo është pasoja e kësaj bote, përndryshe çfarë do të ishte dobia e jetës dhe çfarë është dobia e jetës poqëse nuk ka ditë për krijimin në të cilën bërësi i të mirës do të shpërblehet për të mirën e tij, dhe autori i së keqes të dënohet për të keqen e tij.



Rinia e cila beson në paracaktimin e së mirës dhe të keqës. Kështu, ata besojnë se çdo gjë është vendim i Allahut dhe paracaktimi hyjnor i Tij. Kjo është përkundër besimit të tyre në shkaqet dhe pasojat e ndërlidhura të tyre dhe se për të dyjat, të mirën dhe të keqën, ka mënyra.



Rini e cila ngjitet për këshillën e Allahut, të Dërguarit të Tij, udhëheqësve të Muslimanëve dhe masës së përgjithshme. Ata bashkëveprojnë me Muslimanët me çiltërsi dhe transparencë – mënyra e cila është e obliguar për ta. Ata nuk çorientojnë, mashtrojnë e as që fshehin ndonjë gjë.



Rinia e cila thërret në Allahun me mendjehollësi/depërtim të thellë, në pajtim me mënyrën të cilën Allahu e ka parashtruar në librin e Tij.



“Thirr në rrugën e Zotit tënd me urtësi dhe këshillë të shëndoshë dhe debato me ta në mënyrë të përshtatshme.” [16:125]



Rinia e cila urdhëron në të mirën dhe ndalon nga e keqja sepse ata besojnë se në këtë gjindet suksesi i një populli.



“Ju jeni populli më i mirë i ngritur për udhëzimin e njerëzimit. Ju urdhëroni në të mirën dhe ndaloni nga e keqja, dhe ju keni besim të plotë në Allahun.” [3:110]



Rini e cila përpiqet në ndryshimin e së keqës në mënyrën e vendosur nga i Dërguari i Allahut sallallahu alejhi ue selam: “Kushdo prej jush që e sheh një të keqe, ai duhet ta ndryshojë atë me dorën e tij. Nëse s’ka fuqi që ta bëjë këtë, atëherë ai duhet ta ndryshojë atë me gjuhën e tij. Nëse s’ka mundësi as për këtë, atëherë ai duhet ta ndryshojë atë me zemrën e tij (duke planifikuar çrrënjosjen e kësaj të keqe).” (Hadith)



Rini e cila e flet të vërtetën dhe e pranon të vërtetën, sepse e vërteta çon në të mirën dhe e mira çon në Parajsë. Personi do të vazhdojë të jetë i sinqertë dhe ta pasojë të vërtetën derisa ai e dëshiron për vëllain e tij (Musliman) atë që e dëshiron për vete.



Adoleshenti i cili është i ditur për përgjegjësitë e veta ndaj Allahut dhe popullit të tij. Ai gjithmonë përpiqet për të mirën e fesë së tij, popullit dhe atdheut të tij, duke qëndruar larg egoizmit dhe larg nga të dhënit përparësi të mirës personale në llogari të së mirës së të tjerëve.



Adoleshenti i cili përpiqet për kënaqësinë e Allahut dhe me ndihmën e Allahut në rrugë të Allahut. Ai përpiqet me sinqeritet pa mburrje apo dëshirë për reputacion. Ai godet me ndihmën e Allahut pa u krekosur dhe pavarësisht nga fuqia dhe mundësia e tij. Ai përpiqet në rrugë të Allahut për ngritjen e fesë së tij pa i tejkaluar kufijtë dhe pa shkujdesje. Ai përpiqet me gjuhën e tij, dorën dhe pasurinë në mënyrën të cilën e kërkojnë nevojat e Islamit dhe Muslimanëve prej tij.



Rini e cila ka karakter dhe fe në ta, kështu që ata janë më karakter të rafinuar, fe, të butë, liberal, me mendje të fisnikëruar, me zemër të pastër, të qëndrueshëm, dhe të vendosur. Ata nuk e humbin çfarëdo rasti e as që lejojnë që dhembshuria t’ua mbizotërojë intelektin dhe nevojën për reformim.



Adoleshenti i cili është sistematik. Ai punon me urtësi dhe qetësi duke qenë i vendosur dhe i shkëlqyer në punën e tij. Ai nuk e humb asnjë rast por në vend të kësaj preokupohet me punë e cila është e dobishme për të dhe popullin e tij.



Së bashku me këtë, ky adoleshent e ruan fenë e tij, karakterin dhe sjelljen. Kështu, ai është skajshmërisht i larguar prej këtyre kualiteteve të cilat e kundërshtojnë këtë, si kufri (mosbesimi), femohimi, padrejtësia, mosbindja, karakteri i ulët dhe raportet e këqija reciproke.



Këto lloje të rinisë janë krenari e popullit dhe simbol i prosperitetit dhe fesë së tij. Këta janë rini e cila do ta arrijë të mirën e kësaj bote dhe Jetës së Përtejme. Ata janë rinia e cila shpreson se Allahu, me mëshirën e Tij, do të korrigjojë prishjen në mesin e Muslimanëve dhe do ta ndriçojë shtegun shpirtëror të kërkuesit të së vërtetës.




Lloji i dytë


Lloji i dytë i adoleshentit është ai i cili është i degjeneruar në besimin e tij, i papërgjegjshëm për sjelljen e tij, vetë i devijuar, i zhytur në ves; ai nuk e pranon të vërtetën prej askujt e as që përmbahet nga e pavërteta, dhe ai është vetiak në sjelljen e tij. Ai është adoleshent i cili është kokëfortë. Ai nuk i dorëzohet të vërtetës e as që e refuzon të pavërtetën. Ai nuk kujdeset për neglizhimin e tij ndaj të drejtave të njerëzve e as për të drejtat e Allahut. Ai është adoleshent konfuz i privuar nga objektiviteti në të menduarit dhe sjelljen e tij. Gjithashtu, atij i mungon balancimi në të gjitha çështjet e tija.



Adoleshenti i cili është i fryrë me mendimin e vet thua se e vërteta rrjedh nga gjuha e tij. Ai, në mendimin e vet, është i pastër nga fatkeqësitë derisa të tjerët janë burim i gabimeve dhe rrëshqitjeve përderisa ata e kundërshtojnë mendimin e tij.



Adoleshenti i cili është larguar nga rruga e drejtë në fenë e tij dhe normat e pranuara të sjelljes. E keqja e kësaj sjellje i është bërë joshëse atij. Prandaj, ai e konsideron atë vyrtyt. Ai është humbësi më i madh në lidhje me veprat e veta. Këta janë ata, përpjekjet e të cilëve janë humbur në këtë jetë, derisa ata supozojnë se janë duke bërë mirë.



Ai është ogur djallëzor për veten e tij dhe një fatkeqësi për shoqërinë e tij, ai i cili e shtyen popullin e tij drejt nivelit më të ulët. Ai është pengesë në mes popullit të tij dhe bujarisë e respektit të tyre, ndikim vdekjeprurës, i vështirë që të trajtohet – përveç nëse do Allahu. Allahu ka pushtet mbi çdo gjë.




Lloji i tretë


Lloji i tretë i adoleshentit është ai i cili është konfuz dhe i dyshimtë. Ai e njeh të vërtetën dhe është i kënaqur me të. Ai jeton në një shoqëri të mbrojtur, por dyert e së keqës i janë hapur atij nga çdo drejtim. Kjo ka krijuar dyshim në besimet e tija, devijim në sjelljen e tij, dobësi në të vepruarit e tij, një bastisje nga praktikat e njohura dhe një influks të rrenave të ndryshme. Kështu, ai është në mendime dhe hulumtim të brendshëm të përhershëm. Të kundërshtuarit e këtij influksi apo lëvizjeje (të së pavërtetës) është pasiguri. Ai nuk e di se a gjindet e vërteta në ideologjitë të cilat mbiozotrojnë apo në rrugën e paraardhësve të devotshëm të tij dhe në shoqërinë e ruajtur të tij. Kështu pra, ai është në dyshim – nganjëherë ai pajtohet që ta preferojë njëren anë dhe nganjëherë tjetrën sipas fuqisë së influksit të këtyre mendimeve.



Ky lloj i adoleshentit është pasiv në jetën e tij. Ai ka nevojë për forcë joshëse e cila do ta udhëzojë atë drejt bashkëmbylljes së të vërtetës dhe shtegut të së mirës. Sa do të ishte lehtë sikur Allahu ta pregadiste një person i cili e thërret atë në të mirën, i cili është i urtë, i ditur dhe me qëllime të mira?



Ky lloj i adoleshentëve gjindet me shumicë. Ata e arrijnë një njohuri sipërfaqësore të edukatës Islame por në anën tjetër ata marrin shumë më shumë dituri sekulare e cila është në kundërshtim me bazat e fesë në realitet apo në supozimet e saja. Kështu që ata janë të pambrojtur në mes dy kulturave. Për ta është e mundshme që ta fitojnë lirinë nga kjo paaftësi duke e vendosur vetveten mbi edukimin Islamik dhe duke e marrë këtë edukim nga burimet origjinale të tija – Librin e Allahut (Kur’ani) dhe Sunetin (traditat) e Muhamedit sallallahu alejhi ue selam afër Dijetarëve të devotshëm – dhe kjo s’është vështirë për ta.




Devijimi i rinisë dhe problemet e tyre



Arsyet për devijimin dhe vështirësitë e rinisë janë të shumta dhe ato ndryshojnë. Njeriu, gjatë periudhës së rinisë, në një masë të madhe është në një proces të zhvillimit trupor, proceseve mendore dhe mendjes, sepse kjo është etapa e rritjes gjatë së cilës ai i nënshtrohet ndryshimeve rapide. Në këtë etapë është me rëndësi të madhe që mjetet e vetëkontrollimit të janë të përgaditura për të, të çiftëzuara me udhëheqje të urtë që ta drejtojnë atë për në rrugën e drejtë.



Prej shkaqeve të rëndësishme për këtë prapakthim janë këto që vijojnë:



1. Kotësia: Kotësia është pafuqi e cila i vret proceset mendore, mendjen dhe fuqinë e trupit, sepse trupi përherë ka nevojë për lëvizje dhe punë. Kur trupi është në kotësi, mendimet bëhen të topitura dhe mendja dobësohet, lëvizjet trupore dobësohen dhe insinuatat djallëzore dhe mendimet e këqija formohen në zemër. Shumë herë krijohet një qëllim i dëbuar si rezultat i kësaj shtypje e cila ishte pasojë direkte e kotësisë. Shërimi nga ky problem është ajo se adoleshenti duhet të përpiqet në arritjen e punës e cila i përshtatet atij siç është leximi, biznesi apo të shkruajturit e cila atëherë bëhet pengesë në mes tij dhe kotësisë së tij. Është e domosdoshme që ai të bëhet anëtar stabil i shoqërisë, duke punuar në shoqërinë e tij për vetveten dhe për të tjerët.



2. Largimi dhe ftohja në mes rinisë dhe anëtarëve të vjetër të familjes apo në mes rinisë dhe të tjerëve: Ne shohim disa të vjetër të cilët e dëshmojnë devijimin në rininë e tyre por ata ngurrojnë, janë të dekurajuar dhe të paaftë që t’i forcojnë ata dhe të pavarur prej reformimit të tyre. Rezultat i kësaj është urrejtja ndaj kësaj rinie, ndarja prej tyre dhe qëndrimi indiferent ndaj gjendjes së tyre, qoftë gjendja e tyre ajo e devotshmërisë apo e çoroditjes. Nganjëherë ata marrin vendim në lidhje me të gjithë rininë e cila shpjegohet me një përshtypje boshe të rinisë në përgjithësi. Kjo e ndanë komunitetin me ç’rast rinia dhe të vjetrit e tyre fillojnë të shikohen ndërmjet veti me sytë e përbuzjes. Kjo është njëra prej rreziqeve më të mëdha që mund ta perfshijë shoqërinë njerëzore. Shërimi për këtë problem është ajo se rinia dhe të vjetrit e tyre duhet të bëjnë përpjekje që ta çrrënjosin këtë ftohje në mes tyre dhe t’i besojnë secilit, sepse shoqëria bashkë me rininë dhe të vjetrit e saj është sikurse një trup. Kur një pjesë e tij shpërbëhet, ajo çon në shpërbërjen e tërë trupit. Është obligim për të vjetrit që ata të mendojnë thellë për përgjegjësitë në lidhje me reformimin e rinisë dhe ta largojnë këtë dëshpërim infektues nga zemrat e tyre, sepse Allahu ka pushtet mbi çdo gjë. Sa njerëz të prishur Allahu nuk i ka udhëzuar, e që më pas ata u bën fener të udhëzimit dhe thirrës në reformë? Është me rëndësi për rininë që ata të ushtrojnë respekt, kosideratë për mendime dhe pranim të udhëzimit nga të vjetrit e tyre të cilët i kanë përjetuar realitetet e jetës të cilat këta të rinj nuk i kanë përjetuar. Kur urtësia e të vjetërve të takohet me forcën e rinisë, shoqëria do të prosperojë me vullnetin e Allahut.



3. Bashkimi me njerëz të devijuar e të prishur dhe shoqërimi me ta. Kjo ka ndikim të madh në mendjen, të meduarit dhe mënyrat e rinisë. Për këtë arsye, Pejgamberi sallallahu alejhi ue selam është transmetuar të ketë thënë: “Personi është në fenë e shokut të tij. Pra, secili nga ju duhet të kujdeset në çështjen se kë e shoqëron ai.” Ai sallallahu alejhi ue selam po ashtu tha: “Shembulli i shokut të keq është si shembulli i farkëtarit i cili përdorë furrën. Ose ju do t’i digjni teshat në shoqërimin e tij ose do të përjetoni një kundërmim të rëndë.” (Hadith) Shërimi për këtë problem është ai se adoleshenti duhet të zgjedh për shoqërimin e tij ata të cilët janë të mirë dhe inteligjent, ashtu që ai të përfitojë nga virtyti i tyre, mënyrat e reformuara dhe inteligjenca. Ai duhet ta vlerësojë gjendjen dhe reputacionin e tyre para se t’i shoqërojë ata. Nëse ata janë njerëz të karakterit, virtytit, fesë korrekte dhe me reputacion të mirë, atëherë shoqëroni ata. Nëse ata nuk i posedojnë këto kualitete, atëherë është obligim që të largohen prej tyre që të mos mashtrohen me të folur të ëmbël dhe paraqitje të mirë të jashtme. Kjo është mashtrim dhe devijim. Kjo rrugë përshkohet nga njerëz të këqinjë që mundohen t’i tërheqin mendjelehtit me qëllim që ta shtojnë turmën e tyre dhe ta fshehin gjendjen e keqe të tyre. Një poet e ka thënë këtë më së miri: Provojë njerëzit kur të kesh qëllimin që t’i shoqërosh ata, shqyrtojë dhe studiojë punët e tyre.



4. Leximi i retorikës, broshurave dhe revistave të cilat krijojnë dyshim në fenë e personit dhe në besimet e tija. Kjo e tërheq personin drejt abrogimit të karakterit virtuoz dhe e çon atë në kufër (mosbesim) dhe ves. Kjo veçanërisht është e vërtetë kur adoleshenti nuk posedon edukim të thellë fetar dhe mendim akut (të mprehtë) me anë të cilit ai mund të dallojë në mes të vërtetës dhe gënjeshtrës, dobisë dhe dëmit. Leximi i këtyre llojeve të librave plotësisht turbullonë sepse ato ngulitin një kënaqësi të rrejshme në mendjet dhe të menduarit e rinisë pa kufizime. Shërimi për këtë problem është se ai duhet të qëndrojë larg nga këto libra dhe të lexojë libra tjera të cilat do të mbjellin në zemrën e tij dashuri për Allahun dhe të dërguarin e Tij sallallahu alejhi ue selam, realitetin e Imanit dhe veprave të mira. Pa dyshim se brendësia e tij do ta tërheq atë në këto libra të cilat ai i deshi paraprakisht dhe e bën atë të ndihet i pakënaqur me punime tjera të dobishme. Kjo është e ngjashme me pozitën e atij personi i cili ndeshet me brendësinë e vet që ta vendosë dëgjushmërinë ndaj Allahut në jetën e tij, por shpirti i tij rebelohet dhe përfshihet në kotësi dhe gënjeshtra. Libri më i rëndësishëm dhe më i dobishëm është libri i Allahut dhe ato të cilat i kanë shkruar dijetarët me transmetim korrekt. Në të njëjtën mënyrë Suneti i të Dërguarit të Allahut sallallahu alejhi ue selam, pastaj ajo të cilën njerëzit e diturisë e kanë shkruar duke e nxjerrur prej këtyre dy burimeve apo me të kuptuarit e thellë.



5. Përshtypja e disa të rinjëve se Islami është shkurtim i lirisë dhe përmbajtje e forcës. Ata largohen nga Islami duke e konsideruar atë si retrograd dhe pengesë në mes atyre dhe progresit. Shërimi për këtë problem është që të hiqet velloja e realitetit të Islamit nga këta të rinj të cilët janë injorant ndaj realitetit të tij për shkak të popullit të gabuar të tyre, diturisë së pamjaftueshme apo të dyjave. Islami nuk e kufizon lirinë por ai është rregullator dhe kanalizim korrekt për të, deri në atë masë sa që liria e njërit person nuk ndeshet me lirinë e personit tjetër. Liria e përgjithshme çon në kaos dhe erupcion. Për këtë arsye urdhërat e fesë quhen Hudud (kufij). Nëse urdhëri është një prej ndalesave Allahu thotë: “Ata janë kufijtë e vendosur nga Allahu, mos ju afroni atyre.” [2:187] Nëse është një prej miratimeve, Allahu Te’ala thotë: “Këta janë kufijtë e vendosur nga Allahu, mos i shkelni ata.” [2:229] Ky është dallimi në mes kufizimit (e cila është përshtypja e disave) dhe kontrollit dhe udhëzimit të cilin e ka vendosur më i Urti, i Gjithëdijshmi Allah për robërit e vet. Për këtë problem nuk ka bazë, sepse sistematizimi është një realitet në të gjitha fushat dhe njeriu nga natyra është i nënshtrueshëm ndaj këtij realiteti sistematik. Ai është i nënshtrueshëm ndaj presionit të urisë dhe etjes dhe ndaj sistemit të ushqimit dhe pijes së tij sa i përket kuantitetit, kualitetit dhe llojit ashtu që ta ruan trupin e tij dhe shëndetin e tij. Ai në mënyrë të njëjtë i nënshtrohet edhe sistemit të shoqërisë së tij, duke u mbajtur me zakonet e qytetit të tij në banim, veshje dhe modele të transportit. Nëse ai nuk nënshtrohet ndaj kësaj, ai do të konsiderohet si abnormal dhe do të trajtohet në mënyrën në të cilën trajtohen njerëzit e çuditshëm. Jeta plotësisht është nënshtrim ndaj kufijve të specifikuar ashtu që çdo gjë përparon sipas qëllimit të caktuar të tij. Ky nënshtrim është për rendin e shoqërisë, d.m.th. nënshtrimi i cili është i domosdoshëm për reformimin e shoqërisë dhe parandalimin e anarkisë. Në të njëjtën mënyrë, nënshtrimi ndaj sistemit të Sheriatit nënkupton atë e cila është e domosdoshme për reformimin e popullit. Pra, si mund të mërziten njerëzit me të dhe të mendojnë për të se është kufizim i lirisë? Vërtet, kjo është një e pavërtetë e madhe dhe një supozim djallëzor i pa bazë. Në të njëjtën mënyrë, Islami s’është shuarje e aftësive. Ai është një sferë e gjërë për të gjitha forcat. Islami thërret në mendim që njeriu të sodis, dhe mendja e mendimet e tija të rriten. Allahu thotë: “Thuaj: O Muhamed, unë ju këshilloj vetëm në një gjë, që ju të qëndroni nga dy dhe vetëm e pastaj të mendoni.” [34:46] dhe Allahu thotë: “Thuaj: O Muhamed, shikoni se çfarë ka në qiej dhe tokë.” [10:101] Islami nuk e kufizon veten në të thirrurit në soditje dhe në të menduarit e thellë por i dënon ata që nuk mendojnë, vështrojnë dhe sodisin. Allahu thotë: “A nuk përfillin ata sundimin e qiejve dhe tokës, dhe gjërat që i ka krijuar Allahu?” [7:185] Allahu thotë: “A nuk menduan ata thellë për veten e tyre? Allahu nuk i krijoi qiejt dhe tokën dhe atë çka ka në mes tyre përveç me të vërtetën.” [30:8] Dhe Allahu Te’ala thotë: “Dhe atij të cilit ne i japim moshë të vjetër, Ne e kthejmë atë prapa në krijim (duke e bërë atë që t’i kthehet dobësisë pas forcës), a nuk mendoni?” [36:68]



Urdhëri për vështrim dhe soditje e hap fuqinë e mendjes dhe mendimeve. Pra, si mund të thonë disa njerëz se ai (Islami) i kufizon mundësitë? E tmerrshme është fjala të cilën e thonë ata; ata vetëm gënjejnë. Islami ka legalizuar për njerëzit e vet të gjitha kënaqësitë në të cilat s’ka dëm për individin as fizikisht as mentalisht apo shpirtërisht. Islami e ka autorizuar ngrënien dhe pirjen e të gjitha gjërave të pastra: “O ju që besoni, hani prej gjërave të mira me të cilat Ne u kemi furnizuar dhe falenderone Allahun.” [2:172] Allahu thotë: “Hani e pini e mos shpërdoroni. Ai nuk i do ata që shpërdorojnë.” [7:31] Islami ka legalizuar të gjitha veshjet sipas kërkesave të urtësisë dhe natyrës: “O fëmijët e Ademit! Ne kemi krijuar për ju veshje që të fshehim turpin tuaj dhe një paraqitje të shkëlqyer. Po veshja e dëvotshmërisë është më e mira.” [7:26] Allahu Te’ala thotë: “Thuaj: O Muhamed, kush i ka ndaluar bukuritë (dhuratat) e Allahut të cilat Ai i ka prodhuar për robërit e Tij dhe gjërat e pastra (të cilat Ai i ka prodhuar) si mjete jetese? Thuaj, ato në këtë botë janë për ata të cilët besojnë, dhe vetëm për ta në Ditën e Gjykimit.” [7:32] Ai e ka autorizuar kënaqësinë e gruas me nikah (martesë) legjitime: Allahu Te’ala thotë: “Martohuni me gratë të cilat i dëshironi, me dy, tri, apo katër por nëse frikoheni se s’do të jeni të drejtë ndaj tyre, atëherë vetëm një.” [4:3] Në fushën e ekonomisë, Islami nuk i ka shuar aftësitë e njerëzve të tij por ka legalizuar për ta të gjitha marrëveshjet e biznesit të cilat janë të drejta dhe dalin nga lumturia reciproke. Allahu thotë: “Allahu e ka lejuar tregtinë ndërsa e ka ndaluar kamatën.” [2:276] Dhe Ai thotë: “Është Ai i cili e ka bërë tokën të drejtueshme për ju. Pra, përshkoni shtigjet e saja dhe hani nga ushqimi me të cilin Ai ju furnizon, dhe Ai është përgjegjës për ringjallje.” [67:15] Dhe Ai thotë, “Dhe kur të përfundojë namazi, atëherë shpërndanu nëpër tokë dhe kërkoni të mirat e Allahut.” [62:10] Pas tërë kësaj, a është përshtypja apo thënia e disa njerëzve korrekte se Islami i shuan aftësitë?




Problemet të cilat rishfaqen në zemrën e adoleshentit



Dyshimet dhe mendimet djallëzore vazhdojnë të rishfaqen në zemrën e vdekur e cila e kundërshton fenë. Për këtë arsye i është thënë Ibn Mes’udit apo Ibn Abasit (radiallahu anhum) se Çifutët thonë se ata nuk kanë mendime djallëzore gjatë lutjeve të tyre, d.m.th. ata nuk përjetojnë frikë. Ai u përgjigj, “Të vërtetën e kanë thënë ata.Çfarë mund të bëjë Shejtani me zemrën e zbrazët?”



Nëse zemra është e gjallë dhe ka vetëm një grimcë Iman në të, shejtani e sulmon atë. Sulmi i tij është i lirë nga butësia dhe ngadalsia. Ai hedh në zemër aso mendime të këqija të cilat janë të dëmshme për fenë. Është një shkatërrim i madh nëse robi i pranon këto mendime djallëzore derisa Shejtani e nxit atë që të krijojë dyshime në Zotin Tij, fenë dhe besimet. Nëse ai gjen në zemër ndonjë dobësi apo zhgënjim, shejtani e kaplon zemrën e tij derisa ta nxjerrë atë jashtë kufijve të fesë. Sidoqoftë, nëse ai gjen në zemër fuqi dhe vendosmëri, ai shpik një plan të përbuzshëm që ta devijojë robin.



Këto mendime djallëzore të cilat shejtani i hedh në të s’do ta dëmtojnë personin nëse ai e praktikon terapinë e përmendur nga Resulullahu sallallahu alejhi ue selam në lidhje me të: Ibn Abas (radiallahu anhu) transmeton se një person erdhi te Pejgamberi sallallahu alejhi ue selam dhe tha: “Unë kam një ndjenjë të caktuar brenda vetes sa që të jem prush që digjet është më e dashur për mua sesa ta them atë.” Pejgamberi sallallahu alejhi ue selam tha: “I tërë lavdërimi i takon Allahut i cili e ka refuzuar këtë plan d.m.th. i ka dëbuar mendimet e këqija të shejtanit.” (Hadith)



Disa njerëz nga Sahabët (Shoqëruesit) erdhën dhe thanë, “O i Dërguar i Allahut, ne kemi ne brendësin tonë atë (ndjenja të atilla) që e kaplon secilin prej nesh që të flet për të d.m.th. e ndjen atë si të imponuar që të flet për të.” Pejgamberi sallallahu alejhi ue selam pyeti: “A e përjetoni edhe ju këtë?” Shoqëruesit u përgjigjen, “Po.” Pejgamberi sallallahu alejhi ue selam u përgjigj, “Ky është besimi i vërtetë.” Domethënia e të pasurit besim të vërtetë është se mendimet djallëzore dhe refuzimi juaj i tyre nuk e dëmton Imanin tuaj aspak, por kjo është dëshmi se Imani juaj është i sinqertë dhe s’është ndikuar nga ndonjë humbje.



Pejgamberi sallallahu alejhi ue selam ka thënë: “Shejtani i vjen ndonjërit prej jush dhe thotë. Kush e krijoi këtë? Kush e krijoi këtë? derisa të thotë: Kush e krijoi Zotin tënd? Kur ai ta mbërrinë këtë kufi, kërkoni strehim në Allahun dhe në dhembshurinë e Tij.” (Hadith)



Është thënë në një tjetër hadith në lidhje me situatën e njëjtë. “Ju duhet të thoni: besoj në Allahun dhe të Dërguarit e Tij.” Dhe në një hadith të ngjashëm që e ka transmetuar Ebu Daud, Pejgamberi sallallahu alejhi ue selam ka thënë: “Thuaj: Allahu është një, Allahu është i pavarur, Ai nuk lind e as që është i lindur, pastaj pështyjë lehtas në të majtë tri herë dhe kërko strehim nga shejtani i mallkuar.”



Njëherë Sahabët (radiallahu anhum) ia përshkruajtën këtë qëllim Pejgamberit sallallahu alejhi ue selam për të cilin ai përshkruajti shërimin në katër hapa:



Së pari: Asgjësimi i mendimeve të këqija duke iu shmangur atyre dhe duke i harruar ato derisa ato të mos ekzistojnë, dhe pastaj të largohet nga këto mendime me të menduar të balancuar.



Së dyti: Kërkoni strehim në Allahun nga këto mendime të këqija dhe nga shejtani i mallkuar.



Së treti: Ai duhet të thotë, besoj në Allahun dhe të Dërguarit e Tij.



Së katërti: Ai duhet të thotë, Allahu është një, Allahu është i pavarur, Ai nuk lind e as që është i lindur, askush s’është i krahasueshëm me Të, pështyejë në anë të majtë tri herë dhe thuaj, “Kërkoj strehim në Allahun nga shejtani i mallkuar.”




Konfuzioni në lidhje me çështjen e paracaktimit



Prej atyre çështjeve të cilat vazhdojnë të rishfaqen dhe lënë rininë të hutuar është çështja e paracaktimit. Besimi në paracaktim është njëra prej shtyllave të Imanit, dhe Imani s’është i plotë pa të. Ky besim nënkupton se Allahu, i Cili është i pastër, e di se çfarë do të ndodhë dhe çka është paracaktuar për qiejt dhe tokën, siç thotë Allahu: “A nuk e dini se Allahu e di tërë atë që është në qiell dhe në tokë? Vërtet, e tëra është e regjistruar dhe kjo është lehtë për Allahun.” [22:70]



Pejgamberi sallallahu alejhi ue selam na ka parandaluar nga grindja dhe të debatuarit në çështjen e paracaktimit. Duke e parë këtë ai u hidhërua derisa fytyra e bekuar e tij u skuq nga zemërimi. Pastaj, ai tha: “A ju kam urdhëruar unë që ju ta bëni këtë? A është kjo për të cilën unë jam dërguar te ju? Popujt para jush janë shkatërruar kur debatuan për këtë çështje. Unë marr vendim të qëndrushëm nga ju se ju s’do të grindeni në këtë çështje.” (Hadith)



Tërheqja e vetvetes dhe grindja në çështjen e paracaktimit e çon njeriun në atë prej të cilës ai s’ka mundësi të dalë. Shtegu i shpëtimit është ai se ju duhet të keni dëshirë që të bëni mirë dhe të përpiqeni në bëmirësi ashtu siç jeni urdhëruar sepse Allahu, i Cili është i dëlirë, ju ka dhënë juve intelekt dhe të kuptuar, dhe ka ju ka dërguar të Dërguar dhe ka shpallur me ta. Allahu Te’ala thotë, “Ashtu që njerëzimi, pas ardhjes së të Dërguarve të mos ketë dëshmi kundër Allahut; Allahu është i Urtë dhe i Lartësuar në Fuqi.” [4:165]



Kur Pejgamberi sallallahu alejhi ue selam i informoi shoqëruesit e vet se s’ka person përveç se t’i jetë paracaktuar vendbanimi në Xhenet dhe Xhehenem, ata thanë, “O i Dërguar i Allahut, a s’duhet që ne të varemi në librin tonë (paracaktimin) dhe t’i lëmë veprat e mira.” Pejgamberi sallallahu alejhi ue selam u përgjigj: “Bëni vepra të mira, çdo gjë është lehtësuar për atë që është krijuar. Ata të cilët janë nga njerëzit fatlum, veprat e njerëzve fatlum do t’u lehtësohen atyre, dhe ata që janë prej njerëzve fatkeq, veprat e njerëzve fatkeq do t’u lehtësohen atyre.” Pastaj, i Dërguari i Allahut sallallahu alejhi ue selam lexoi vargun: “ Ai i cili jep lëmoshë dhe frikohet (Allahut), dhe me tërë sinqeritetin e tij dëshmon për të mirën, Ne vërtet do ta bëjmë të këndshme për të rrugën për në lehtësim, por ai i cili është lakmitar koprrac dhe e mendon veten si te vetë-mjaftueshëm dhe mohon Zotin, Ne vërtet do ta lehtësojmë rrugën e tij për në mjerim.” [92:5-10]



Pejgamberi sallallahu alejhi ue selam i urdhëroi ata që të bëjnë vepra të mira dhe nuk i lejoi ata që të varen në paracaktimin e tyre sepse ata që janë paracaktuar të jenë nga njerëzit e Xhenetit s’do të jenë në mesin e tyre, përveç nëse bëjnë vepra të njerëzve të Xhenetit, dhe ata të cilët janë paracaktuar që të jenë nga njerëzit e Xhehenemit s’do të jenë nga mesi i tyre, përveç nëse i bëjnë veprat e tyre. Vepra është sipas aftësisë së personit, sepse ai vetë e di se Allahu i ka dhënë zgjedhje në bërjen e veprës dhe e ka paracaktar atë për të. Nëse ai do, ai mund ta bëjë apo ta lë atë.



Nëse njeriu ka për qëllim të udhëtojë, atëherë ai do të udhëtojë dhe nëse ai synon ndaljen, atëherë ai do ta bëjë këtë. Nëse ai sheh zjarr, ai do të ikë prej tij dhe nëse ai sheh një gjë e cila është e dashur për të, ai do të shkojë përpara. Ngjashëm është edhe në lidhje me dëgjushmërinë dhe mëkatin; personi i bën ato me zgjedhjen e vet dhe i lë ato ato me zgjedhjen e vet.



Ekzistojnë dy vërejtje për disa njerëz në lidhje me çështjen e paracaktimit:



Së pari: Njeriu e sheh se ai bën diçka me zgjidhjen e vet dhe ai i lë të gjitha veprat me zgjidhjen e vet pa ndier ndonjë detyrim gjatë bërjes apo lënies së një vepre. Pra, si përkon kjo me besimin se çdo gjë është me vendimin dhe paracaktimin e Allahut? Përgjigja ndaj kësaj është se nëse ne sodisim mbi veprën dhe lëvizjen e njeriut, ne do të shohim se kjo është rezultat i dy gjërave – qëllimit d.m.th. zgjedhjes për të bërë diçka, dhe mundësisë. Nëse këto dy gjëra s’gjinden, vepra s’do të ndodhë. Qëllimi dhe mundësia janë krijesa të Allahut, i Cili është më i Dëliri, sepse qëllimi është rezultati i fuqisë së mendjes dhe mundësia është rezultat i fuqisë së trupit. Nëse do Allahu ai mund ta rrëmbejë mendjen e njeriut dhe ai do të mbetej pa ndonjë qëllim, apo ta rrëmbejë prej tij mundësinë e tij duke e bërë kështu veprën të pamundshme për të. Kur njeriu e forcon qëllimin për të bërë një vepër dhe ai e ekzekuton atë, dituria jonë me bindje është se Allahu ka patur për qëllim dhe e ka paracaktuar atë vepër, përndryshe qëllimi i tij do të ndryshohej apo do të gjente ndonjë pengesë në mes vetes dhe mundësisë për ta zbatuar atë vepër. Një Beduin qe pyetur, “Si e njeh Allahun?” Ai u përgjigj, “Me thyerjen e qëllimit të fortë dhe ndryshimin e vendimeve.”



Vërejtja e dytë: e cila rishfaqet, sipas disa njerëzve, në çështjen e paracaktimit është ajo se njeriu do të dënohet për veprat mëkatare të tija. Si mund të dënohet ai për këtë kur kjo i është paracaktuar atij dhe s’është e mundur për të që të ikë nga diçka e cila është paracaktuar për të? Nuk është e drejtë që paracaktimi të bëhet argument për mosbindje derisa nuk bëhet argument për dëgjueshmëri. Përgjigja e dytë është ajo se Allahu e ka mohuar këtë argument në Kur’an dhe e ka kategorizuar atë si thënie injorante. Kështu, Allahu Te’ala thotë, “Së shpejti idhujtarët do të thonë, sikur të kishte dashur Allahu ne s’do t’i kishim përshkruar ortak Allahut as që do ta kishin bërë këtë baballarët tanë, e as që do të ndalonim ndonjë gjë. Mu në këtë mënyrë argumentonin edhe parardhësit e tyre, derisa e shijuan hidhërimin Tonë. Thuaj, a keni ju ndonjë dituri (të caktuar)? Nëse po, parashtrojeni atë. Ju nuk ndiqni tjetër përveç supozim, dhe ju vetëm gënjeni.” [6:148]



Allahu Te’ala ka shpjeguar se këta kundërshtues të parapërcaktimit i kanë në radhët e veta edhe ata që qenë para tyre, të cilët përgënjeshtruan (të Dërguarit) në mënyrën të cilën këta njerëz përgënjeshtrojnë (Pejgamberët), dhe ata mbetën të vendosur në këtë vepër të tyren derisa e shijuan dënimin e Allahut. Sikur dëshmia e tyre të ishte korrekte, Allahu s’do t’i bënte që ta shijojnë dënimin e Tij. Pastaj, Allahu urdhëroi të Dërguarin e Tij që t’i sfidojë ata që t’i vërtetojnë besimet e tyre dhe t’u shpjegojnë atyre se ata s’kanë asnjë dëshmi për këtë.



Përgjigja e tretë është ajo se paracaktimi është sekret i fshehtë. Askush nuk di për të perveç Allahut derisa të ndodhë. Si mund të ketë mëkatari dituri për tekstin të cilin Allahu e ka paracaktuar për të derisa e bën atë? S’është e mundur që Allahu të ketë paracaktuar mosbindje për të? Pse pra ai shkon drejt mëkatit në vend që të shkojë drejt dëgjueshmërisë dhe të thotë se Allahu përfundimisht ka paracaktuar për mua që unë t’i bindem Atij?



Përgjigja e katërt është ajo se Allahu e ka bekuar njeriun me atë që i ka dhënë atij nga inteligjenca dhe të kuptuarit, dhe i ka shpallur atij libra dhe i ka dërguar të Dërguar, dhe ia ka përmbledhur atij atë që është e dobishme dhe atë që s’është e dobishme dhe e bekoi atë me qëllim dhe mundësi me të cilat ai ka fuqi që ta përshkojë cilëndo rrugë. Pra, pse ky mëkatar zgjodhi shtegun e dëmit mbi shtegun e dobisë?



Nëse ky mëkatar ka patur për qëllim që të udhëtojë në një vend tjetër dhe ai i ka pasur dy rrugë që t’i zgjedh: njëra është e lehtë dhe e rehatshme ndërsa tjetra e vështirë dhe e frikshme, ai definitivisht do ta përshkonte rrugën e lehtë dhe të rehatshme e jo rrugën e vështirë dhe të frikshme për shkak të argumentit se Allahu e kishte paracaktuar atë për të. Sikur ai ta përshkonte rrugën e vështirësisë dhe ta përdorte argumentin se Allahu e ka paracaktuar atë për të, njerëzit do të mendonin për të se është naiv dhe i çmendur. Në të njëjtën mënyrë janë edhe rrugët e të mirës dhe së keqës. Njeriu do ta përshkojë rrugën e së mirës dhe s’do ta mashtrojë veten duke e përshkuar rrugën e së keqës mbi pretekstin se Allahu e ka paracaktuar atë për të. Ne shohim se secili person ka mundësi që ta përfitojë jetesën e tij. Ne shohim se ai përshkon çdo rrugë në përfitimin e jetesës. Ai nuk ulet në shtëpinë e tij dhe ta lë mësimin, duke u arsyetuar me parapërcaktim.



Përndryshe, çfarë është dallimi në mes përpjekjes për këtë botë dhe përpjekjes në dëgjueshmërinë e Allahut? Pse e bëni paracaktimin hyjnor dëshmi për vetveten në lënien e dëgjueshmërisë dhe ju nuk e bëni atë dëshmi për lënien e veprave që i takojnë kësaj bote? Sqarimi i argumentit është në vendin e vet por dëshirat e bëjnë personin të verbër dhe të shurdhër.




Hadithet në të cilat përmendet rinia



Meqë këto fjalë vërtiten rreth problemit të rinisë, unë kisha dashur që të përmend disa hadithe në të cilat përmendet rinia. Nga mesi i tyre janë:



1. “Zoti yt është i kënaqur me atë adoleshent i cili është i lirë nga pasioni rinor.” (Transmetuar nga Ahmed)



2. “Janë shtatë person të cilëve Allahu do t’u ofrojë hije prej hijes së Tij në ditën kur s’do të ketë hije tjetër përveç hijes së Tij. Sunduesi i drejtë; i riu i cili qe edukuar në dëgjueshmëri ndaj Allahut; njeriu, zemra e të cilit është e lidhur për xhaminë; dy njerëz të cilët e duan njëri-tjetrin vetëm për hir të Allahut dhe ata takohen për hir të Allahut; njeriu i cili nxitet nga një grua me pozitë dhe bukuri dhe ai thotë, “Unë i frikohem Allahut.”; njeriu i cili ka dhënë lëmoshë fshehtasi sa që dora e tij e majtë nuk e di se çfarë ka dhënë dora e djathtë e tij, dhe personi i cili e përkujton Allahun në vetmi dhe lotët rrjedhin nga sytë e tij (për shkak të frikës ndaj Allahut).” (Transmetuar nga Buhari dhe Muslim)



3. “Hasani dhe Huseini (radiallahu anhuma) do të jenë udhëheqësit e të rinjëve në xhenet.” (Transmetuar nga Tirmidhi)



4. “Do t’u thuhet njerëzve të Xhenetit, për juve është rinia dhe ju kurrë s’do të plakeni.” (Transmetuar nga Muslim)



5. “Asnjëherë një i ri nuk e nderon një të vjetër për shkak të moshës së vjetër të tij e që Allahu mos t’ia caktojë dikë i cili do ta nderojë atë gjatë pleqërisë së tij.” (Transmetuar nga Tirmidhi me zingjir të dobët të transmetimit).



6. Ebu Bekr i tha Zejd bin Thabitit derisa Umeri ishte krahas tij (radiallahu anhum): “Ti je një i ri, inteligjent. Ne s’dyshojmë në ty dhe ti e shkruajshe shpalljen për të Dërguarin e Allahut sallallahu alejhi ue selam; pra, ndjeke Kur’anin dhe mblidhe atë” (Transmetuar nga Buhari)



7. Pejgamberi sallallahu alejhi ue selam i erdhi një të riu derisa ai ishte në agoninë e vdekjes dhe e pyeti atë, “Në çfarë gjendje e sheh vetën?” Ai tha, “Kam shpresë në Allahun, O i dërguar i Allahut dhe frikohem për mëkatet e mia.” Pejgamberi sallallahu alejhi ue selam tha, “Nuk bashkohen këto dy gjëra (shpresa dhe frika) në zemrën e robit në një moment të këtillë, e që Allahu mos t’ia jep atë për çka shpreson dhe ta shpëtojë atë nga ajo prej të cilës frikohet.” (Transmetuar nga Ibn Maxhe)



8. Bera bin Azib (radiallahu anhu) tha në lidhje me betejën e Hunejnit, “Jo, pasha Allahun, Pejgamberi sallallahu alejhi ue selam nuk ka ikur, por madje edhe shoqëruesit e tij të rinj të cilët qenë të lodhur dhe të pajisur dobët u shfaqën për të luftuar.” (Transmetuar nga Buhari)



9. Ibn Mes’ud (radiallahu anhu) transmeton, “Ne luftonim me Pejgamberin sallallahu alejhi ue selam derisa ishim të rinj.” (Transmetuar nga Ahmed)



10. Enes ibn Malik (radiallahu anhu) transmeton: “Kanë qenë shtatëdhjetë të rinj nga mesi i Ensarëve të cilët janë quajtur Kurra (lexuesit), të cilët qëndronin në Xhami. Kur afrohej mbrëmja, ata tërhiqeshin te një kënd në Medine ku ata mësonin njëri-tjetrin dhe faleshin. Familjet e tyre kishin përshtypjen se ata ishin në xhami dhe njerëzit e xhamisë kishin përshtypjen se ata ishin me familjet e tyre, deri në agim. Ata sillnin ujë të freskët dhe mblidhnin dru për zjarr të cilin ata e ndeznin në dhomën e Pejgamberit sallallahu alejhi ue selam.” (Transmetuar nga Ahmed). Me këtë ata blenin ushqim për As:habul Sufe (njerëzit e platformës). Njerëzit e platformës ishin varfnjakët të cilët migruan në Medine. Ata s’kishin familje në Medine ashtu që ata strehoheshin te platforma në xhami.



11. Alkame i cili është njëri nga Shoqëruesit e Ibn Mes’udit (radiallahu anhu) transmeton, ai thotë, “Unë ecja me Abdullahun në Mine kur ai e takoi Uthmanin (radiallahu anhu). Abdullahu qëndroi duke biseduar me Uthmanin (radiallahu anhu) kur ai tha, “O Ebu Abdir-Rahman, a do të martojmë ty me një vajzë të re ashtu që ajo do t’i përkujtonte ty disa gjëra të cilat kanë kaluar gjatë kohës tënde.” Abdullahu tha: “Nëse e thuani këtë, me siguri Resulullahu sallallahu alejhi ue selam na ka treguar neve, “O rini, kushdo nga ju që ka mundësi le të martohet, sepse kjo është më efektive në mbrojtjen e shikimit dhe më e dëlirë për vendet e turpshme. Nëse dikush s’ka mundësi që ta bëjë këtë, atëherë ai duhet të agjërojë sepse kjo është mburojë për të (nga mëkatet).” (Transmetuar nga Buhari dhe Muslim).



12. Në hadithin që ka të bëjë me Dexhallin të transmetuar nga Pejgamberi sallallahu alejhi ue selam, “Dexhalli do ta therras një person i cili është në kulmin e rinisë së tij dhe do ta godas atë me shpatë, duke e prerë atë në dy pjesë, sikur goditja e shënjestrës. Pastaj, Dexhalli do ta thërras të riun. I riu do të pergjigjet duke qenë fytyra e tij vezulluese – duke qeshur.” (Trasnmetuar nga Muslimi)



13. Malik bin Huvejrith (radiallahu anhu) transmeton, “Ne erdhëm te Pejgamberi sallallahu alejhi ue selam derisa ishim të rinj me moshë të ngjashme. Ne qëndruam pranë tij për njëzet ditë dhe netë. I Dërguari i Allahut sallallahu alejhi ue selam qe i mëshirshëm dhe i butë. Kur ai supozoi se ne mërziteshim për familjet tona në vështirësi, ai na pyeti neve se çfarë kishim lënë prapa, dhe ne e informuam. Pejgamberi sallallahu alejhi ue selam tha, “Kthehuni te familjet tuaja, jetoni me ta, mësoni ata, thirrni ata,” dhe ai përmendi edhe disa gjëra tjera. “Faluni ashtu siç më shihni mua duke u falur. Kur të afrohet koha e namazit, atëherë njëri prej jush duhet ta thërret thirrjen e namazit (ezanin) dhe më i vjetri nga mesi juaj le të udhëheqë në namaz.” (Transmetur nga Buhari)



Lusim Allahun që të na jep dobi nga ky libër mësimor, dhe lavdërimet janë vetëm për Allahun i Cili është Zoti i Gjithësisë. Allahu dërgoftë bekimet më të mira dhe paqe mbi Pejgamberin sallallahu alejhi ue selam dhe mbi të gjithë familjen dhe shoqëruesit e tij.

[Klevis2000]

Rinia- dhimbje dhe shpresë


Ti o i ri, a je ai për të cilin do t’i varim shpresat tona? Apo ti je dhimbje që edhe më tëpër na i shton dhimbjet?

Rini! Ju jeni shpresa që zemrat tona janë të varura për të... shpresa që e pret ummeti. Ju jeni pasuria e umetit dhe fshehtësia e forcës së tij. Nëse doni të dini të ardhmen se si do të jetë shikoni se si janë të rinjtë e sotëm. Nëse shikon vetveten me sinqeritet dhe trimëri ndoshta kjo gjë apo kjo shpresë do të shndërohet në dhimbje dhe hidhësi. E si do të ishte nëse vështron shokët tuaj? Madje si do të ishte sikur të vështroje gjendjen dhe realitetin e qindra e mijërave të rinjëve? Unë kam shpresë që kjo dhimbje të ngacmon zemrën tënde të mirë dhe të kthejë shpresën për veten tënde, madje edhe për ne dhe për ummetin islam në përgjithësi sepse ai ty të pret. E pret kthimin tënd serioz për të ndërtuar qytetrimin e tij, për të kontribouar në rilindjen e tij. E fatkeqësi e madhe është të pengohet shpresa dhe të pisket nga dhimbja e madhe por...

Falendërimi i takon All-llahut (subhanehu ve teala), paqa dhe mëshira e Tij qofshin mbi Muhamedin alejhis-selam

Vëllezër të dashur po takohemi në këtë vend për të shqyrtuar një temë që ka të bëjë më rininë, e ç’të thuash për të rinjtë! Të rinjtë janë dhimbje dhe në të njejtën kohë edhe shpresë.

Në këtë temë do t’i rrekem një realiteti që e dëshmuan disa studiues në anketën e tyre duke përmëndur ca rezultate gjatë ligjeratës. Numri i të rinjëvë që bënë këtë provë ishte dyqind e shtatëdhjetë e shtatë. Falendëroj çdonjërin i cili mori pjesë në këtë punë dhe këmbëngulsinë e një numri të madh të të rinjëvë të cilët janë penduar dhe pashmangshëm kërkuan që t’u drejtohem me disa fjalë të rinjëvë tjerë që janë fundosur në baltën e konfuzionit e epsheve, degjenerimit dhe epsheve. Për këtë zgjodha temën “Rinia – dhimbja dhe shpresa„.


Akoma në tokë ka mejdan dhe hapësirë për mirësi

dhe është lehtë për atë që e kërkon

akoma në shprtërat e njerëzve ka devotshmëri

e në zemrat e tyre frika ndaj Allahut flakëron.


Akoma hurma e islamit valon në qiellin e lartë

degët e sajë përplot me fryte të ëmbëla

akoma morali islam ka ardhmëri të artë

sikur një fidanishte me ullinj e vreshta.


Vëllezër! Sikur të betohesha në Allahun se çdo i ri sado që është larg Allahut ka mirësi në të nuk do të kisha gabuar edhe pse atë e ka mundur botëkuptimi i gabuar, jovigjilenca dhe epshi. E për këtë nuk ka argument më të fortë se lotët që i derdhin shumë prej të rinjëvë pasiqë bien në mëkate dhe pikëllimi që shprehin ata kur flasin për realitetin e e tyre. Madje edhe pendimet dhe zërat e tyre qe thonë: na kapni më shpejta para se të biem në greminë.

Vëlla i ri, dashamiri im! A ke parë ndonjëherë apo së paku a ke dëgjuar në botën e ëndërave për ndonjë zemër që flet? Po, ekziston një gjë e tillë, ajo është zemra që të don, që flet dhe ndien dhimbje. Këto fjalë që po i lexon burojnë nga zemra. Janë fjalë të atij që ta don të mirën. Unë jam ai që ta do të mirën kurse ti je njeriu që të dua për hirë të Allahut. Ti je shpresa, ti je ardhmëria, ti je esenca e dinjitetit, ti je fidani i udhëzimit. Ti je vëllai im, ti je miku im, ti je shoku im, ti je dashamiri im e fjalët e mia mos i merr si prozaike, as si poezi sepse janë fjalë të zemrës largë hipokrizisë, lajkave, lavdërimit të rejshëm. Janë të rrahurat e zemrës që e paraprinjë gjuhën dhe e lënë njeriun pa tekst. Pasha Allahun e Madhëruar sikur të kisha në dorë udhëzimin do shpenzoja për ty. Mirëpo unë sikur çdonjëri mund t’i bëj vetem shkaqet duke thënë ndonjë fjalë të bukur, duke këshilluar e duke treguar kahjen e rrugës së drejtë. Pra po të tregoj rrugën e drejtë nga zemra që ta don të mirën por zemra yte a dëgjon?

Rini, ambiciet e juaja janë të larta

Pra mos trasoni mendjelhtësinë e marrinë

Se unë ju dua nga zemra miq të mij

E për këtë Allahu më jep dhurata.


Unë lutem për mirëqenien tuaj atëherë

Kur errësira mbulon edhe gjërat më të qarta

Dhe ju them: mos ia hapni derën e mendjeve tuaja

Atij që thërret në kotësi e humnerë


Rini! Më pëlqen te ju cilësia e turpit në çfardo forme qoftë. Kam ndejtur me dhjetra të rinj të cilët kishin bërë mëkate të mëdha e të shumta dhe te të gjithë pa përjashtim kam vërejtur cilësinë ë turpit, madje disa prej tyre aq të turshëm janë treguar sa që kur flitnin për të kaluarën e tyre shikimin e mbanin për toke sikur donin të thonë:


Mos mendoni se ndjenjat e mia kanë vdekur

Se unë qaj për hallin tim e rënkoj

Nuk jam i huaj në mesin e vëllezërve të mij as i tretur

E shoqërisë së shfrenuar unë nuk i takoj


Pra vëlla i dashur unë e di se në ty ka mirësi të madhe, më lejo që të të marr vetëm ty e të ndajë nga shoqëria yte, larg shfrenimit të rinisë dhe epsheve të shpirtit, larg mjeteve degjeneruese dhe të kota, larg mëkateve, largë imitimit të verbër, larg gjërave që ndikjonë keq te ti...

Dua që të kthehesh së bashku me mua në të kaluarën, në lulën e rinisë tëndë, në ditën kur fillove të njohësh botën me zemër të bardhë, me shpirtë të pastër, të pa përlyer. Të kthehesh në atë ditë kur bota për ty ishte e çiltër në sytë tuaj. Nuk dije trdhëtinë as gënjeshtrën as mllefin e as zilinë. Nuk pije duhan, nuk dëgjojë muzikë, nuk bëje laviritet, nuk i kaloje netët pa gjum, nuk kishe guxim të shikosh në gjërat e ndaluara as që i dije narkotikët. Dua te ulem me ty të bisedojmë, me zemrën tëndë të bardhë natyrën tënde të pastër. Po, dua të flas për ty, për një të ri modest, të turpshëm, të takohem me ty ashtu si takohet vëllai me vëllanë e vet të dëgjosh prej meje fjalë lamtumirëse, fjalë që dalin nga zemra. Shpresoj që ky takim të jetë takim i zemrave që për to flet gjuha fjalë të buta dhe të bukura. Lus Allahun (subhanehu ve teala) që fjalët e mia të arrijnë në loçkën e zemrës tënde dhe të thellohen në thelbin e shpirtit tënd sepse në zemrën time kam përdëllim përplot dashuri ndaj teje e në gjoksin tim flakëron këshilla që kam për ty. Nëse ti më dëgjon kjo mua më mbushë shpirtin me dritë dhe zemrën me gëzim dhe çdoherë e më shumë më shtohet malli dhe brengosja për ty

Pranimi i këshillës është i rrëndë vëlla i ri. Ebu Hamid el Gazaliu ka thënë: “Këshillimi është i lehtë por pranimi i tij është i rrëndë; sepse në shijen e atij që pason epshin është i hidhur pasi që gjërat e ndaluara për të janë të dashura„

Kur është në pyetje këshillimi, të rinjtë ndahen në:

- mendjemprehtë, të cilëvë Allahu iu ka dhuruar natyrë të pastër dhe zemërbardhësi që e ndihmon për të dëgjuar këshillën dhe për të pasuar më të mirën. Unë falendëroj Allahun për këtë çështje.

- të dobët, që është vënë një perde ndërmjet atij dhe shpirtit të vet. Ai nuk pranon përveç atë që i pëlqen, nuk dëgjon përveç atë që i përshtatet ëndjes së tij. çështjen e tij e lë në dorë të Allahut

Vëlla i ri! Ndalu dhe medno se në cilën prej dy rrugëve je duke ecur, kah cili prej dy qëllimeve je duke nxituar? I riu i cili është serioz, i sinqertë, meditues, i kulturuar, besimtarë palnifikon për vetveten ardhmëri të ndritshme, e nëse është labil që mirret me gjëra të kota, i fundosur në dëfrime ardhmëria e tij është e errët dhe e llahtarshme edhe pse për tërë këtë vendos Allahu mirëpo gjërat që i përmendëm janë shenja dhe aludime.

Allahu (subhanehu ve teala) thotë: “A nuk i dhamë Ne atij dy sy? Edhe gjuhë e dy buzë? Dhe i sqaruam atij për të dy rrugët.„ (Beled-8-10)

“Dy rrugët„ janë rruga e të mirës dhe të keqes, pra cilën po zgjedh? Paramendo një ndërtesë të bukur që është ngritur mbi shtylla të forta pas një projëktimi të mirë. Kështu ndërto vetveten dhe ardhmërinë tënde. Medito mirë rreth këtyre ajeteve (verseteve), Allahu (subhanehu ve teala) thotë: “ A është më i mirë ai që ndërtesën e vet e themeloi në devotshmëri dhe në kënaqësi të All-llahut, apo ai që në ndërtesën e vet e themeloi buzë bregut të shembur e bashkë me të bie në zjarrin e xhehennemit? All-llahu nuk i udhëzon njerëzit zullumqarë.„ (Teube-109)


Qetësia e zemrës


Zemra sado që të mbështjellet me errësirën e mëkateve përsëri në të ka përdëllim, butësi, dashuri dhe emocione. Më thuaj pash Zotin tënd sa herë të kanë lotuar sytë kur ke dëgjuar fjalë të dashurisë, ashkut dhe largimin nga i dashuri yt? Madje sa herë të kanë lotuar sytë kur ke parë rraste të dhimbshme në ndonjë film? Kur ngjallen emocionet, zbutet zemra dhe lotojnë sytë thjjeshtë për fjalë që është aktruar me to apo për fotografi të pashpirta këto bdjenja dhe lotë janë të rejshëm. E si do të ishte sikur të freskohej zemra dhe të shijonte ndjenjat dhe emocionet e vërteta; si do të ishte sikur të shijnte ëmbëlsinë e imanit dhe të njohë jetën e vërtetë për të cilën Allahu ka thënë:“Kush bën vepër të mirë, qoftë mashkull ose femër, e duke qenë besimtar, Ne do t'i japim atij një jetë të mirë (në këtë botë), e (në botën tjetër) do t'u japim shpërblimin më të mirë për veprat e tyre.„ (nahël-97)

Si do të ishte sikur ishte kjo dashuri për hirë të Allahut? Si do të ishte sikur të ishin këto lotë nga frika ndaj Allahut?

O i ri.. a e ke shijuar ëmbëlsinë e imanit për të cilën na ka lajmëruar Muhammedi alejhis-selam i cili thotë: “Tre gjëra kush i posedon ai ka shijuar ëmbëlsinë e imanit„ (Muslimi)

A e ke shijuar ëmbëlsinë e imanit për të cilën na ka lajmëruar Muammedi alejhis-selam i cili thotë: “Ka shijuar ëmbëlsinë e imanit ai qe është pajtuar që Allahu të jetë Zoti i tij, Islami fe e tij dhe Muhammedi alejhis-selam pejgamber i tij„ (Muslimi)

Një i ri tregon: kam udhëtuar në shumë vende, kam parë çdo gjë, kam shijuar çdo gjë mirëpo përsëri ndiej në zemër zbrazëtirë dhe ngushtësi.

Një tjetër thotë: shëtitja me veturë së bashku me shokët e mij, më pas cka? Deri kur kështu? Një vjedhës i natës tregon si kishte bërë gjëra të ndaluara duke u takuar me vajza të huaja netë të shumta dhe duke biseduar me ato ditë të tjera. Ai thotë: dëgjoja se prostitucioni është borxh dhe se si t’ua bësh të tjerëvë do të ta bëjnë ty. Vazhdimisht më kujtoheshin fjalët: Zinaja (prostitucioni )është borxh që nëse e merr prej ndokujt, e kthen me nderin e familjes. Ai vazhdon: fillova të mendoj rreth martesës, mirëpo isha në dyshim të thellë. Kush më garanton mua për nderin e vajzës me të cilën do të martohemthoja më vete. Kështu mbeta në konfuzion dhe ngurim një kohë të gjatë.

Tjetri në fillim të problemit të tij të cilin e ka shkruar thotë: Kërkoj për hirë të Allahut të Madhëruar që të publikoni këtë këtë problem timin, pastaj tha: jetoj në pikëllim dhe brenga të mëdha. Nuk po fsheh se disa herë kam tentuar të bëj vetvrasje e për këtë dëhmon Allahu mbi shtatë qiej. Një herë duke marrë një sasi të madhe të barnave mirëpo Allahu ma mbuloi këtë të keqe sepse u shërova në spital. Pastaj tregoi rrastin e tij prej të cilës dridhet Arshi i Mëshirëplotit deri sa arriti te fjala e tij: a më falë Allahu mua? ç‘më këshillon? Të lutem ben dua për mua. Në fund tha: vlerëonie se në çfarë dhimbje shpirtërore jetoj.

Vëllezër! Mëshironi të rinjtë. Shoqëri! kujdes, kujdes me të rinjtë...Prindër! silluni butë më të rinjtë.

Kjo është gjendja e të rinjëve, problemet ata i shkatërrojnë – koha e lirë, shokët e këqinj, pierja e duhanit, narkotikët, prostitucioni, dëgjimi i muzikës, lënia e namazit apo mos falja e pesë kohëve, udhëtimi nëpër vende të ndaluara, programet satelitore, kalimi i netëve pa gjum, revistat amorale, filmat e degjeneruar, imitimi i perendimit, endja nëpër rrugë, gënjeshtra, vjedhja, kontaktimi me gjininë e kundërt paligjshëm, mallkimet, fjalori i fëlliqur, mendjemadhësia, narcizoizmi, lojrat me letra, përngjasimi me gratë, epshi, nxehje e instiktit gjinor dhe probleme tjera të tyre.

Vëllezer! Përse disa prej të rinjëve veten e bëjnë sikur insektet të cilat nuk bien askund përveç në flliqësira. Pse kalojnë prej flliqësirës në tjetër. Një herë me programe të ndyta, herën tjetër me revista të ndyta, pastaj kontaktime të paligjshmë me gjininë e kundërt, pastaj prostitucion dhe kështu fundoset në imoralitet dhe dëfrime.

Rini! Zemra e mbushur me këto të këqia, duke kaluar prej njërës në tjetrën, çfar mund të jetë ajo? çfar zemre është ajo që fundoset në dëfrime, mendja e mpirë në epshe e feja e tij viktimë e mëkateve dhe kundërshtimeve, i mbyllur në burgun e epshit e nuk del në fushën e udhëzimit.. O peng i dunjasë, o rob i epshit deri kur kështu? Deri kur? Deri kur të të befasojë vdekja e ti të jesh jovigjilent, apo duke ndëruar programet e degjeneruara, apo duke kontaktuar me vajza të huaja. A dëshiron të vdesish duke dëgjuar muzikë? Duke bërë kurvëri? A nuk e ke dëgjuar rrastin e mjekut i cili matte pulsin e të sëmurit dhe per një kohë u largua prej të sëmurit sepse pulsi i tij u ndal.

Një djalosh shkroi një rrast që më la mbresa të forta. Bëhet fjalë për fjalë për kthimin e shokut të tij nga udhëtimi jashtë Arabisë Saudike i cili kishte dalë në shëtitje siç e cilësoi shkruesi i këtij rrasti “shëtitje të keqe”. Thotë: pasi që kishte hypur në aeroplan, rrugës për në kthim kishte vdekur para se të ateroj aeroplani.. Subhanallah (qoftë i madhëruar Allahu) sa shpejtë vijnë ato momente! “Thuaj: “S'ka dyshim se vdekja prej së cilës po ikni, ka për t'ju zënë.” (Xhum’a-8)

Kudo që të jemi, sido që të jëmi vdekja ka për të na zënë për Zotin.

Vëllezër të dashur raste te këtilla kam parë me sytë e mij. Ata sikur mendonin se kishin ikur nga vrojtimi i Allahut. Pramendoe veten tënde se të ka goditur vdekja dhe ke hyrë në errësirën e varit, a mendon se mund t’i ikish syrit të Allahut?

Sufjan Etheurij qajti natën deri në mëngjes. U pyet: tërë këtë nga frika prej mëkateve? Ai tha: mëkatet janë më të lëhta se kjo, unë qaj nga frika e përfundimit të keq.

Prej mençurisë së madhe është të frikohet njeriu që mos ta mashtrojnë mëkatet kur t’i vijë vdekja e ta pengojë nga përfundimi i mirë. Pra deri kur kështu o vëlla i dashur? Deri kur do të gjindesh mes këtyre gjëravë të ndytura? Ku e ke mendjen? Ku e ke xhelozinë për fenë tënde? Ku e ke vendosshmërinë? Ku e ke durimin? Ku e ke burërinë? Ke e ke fenë tënde?


Namazi është dritë

Namazi dhe mospërfillja e tij ishte pyetja e parë e anketës. A je prej atyre që në përpikmëri e kryen namazin? Përgjigja ishtë e hidhur - tridhjetë e nëntë përqind u përgjigjen: ndonjëherë; katër përqind thanë: jo; pesedhjetë e gjashtë përqind thanë: po; (Allahu i mëshiroftë të rinjtë tanë, vallë çdo të kishte thënë ky dijetare sikur të shihte realitetin e rinisë në vendet tona të cilët e kanë nëpërkëmbër shtyllën e fesë tonë – namazin, Allahu i udhëzoftë në udhë të drejtë. sh.p.) e gjithë kjo duke patur prasysh faktin se pjesmarrësit e anketës ishin të rinj që anonin kah dëfrimi dhe jovigjilenca fetare, mirëpo nuk duhet të harrojmë se ne jetojmë në vendin e Teuhidit (besimi i pastër në njëshmërinë e Allahut), jetojmë në gurrën e islamit, vendin e sigurisë, imanit, xhamive, tubimeve shkencore fetare dhe mësimit të kur’anit. Për këtë arsye them se rezultati të bën të ndihesh keq dhe të dëshpron sepse bëhet fjalë për një shtyllë prej shtyllave të fesë.

Gjatë disa bisedave dhe takimeve me ca të rinj m’u bë e qartë një mospërfillje e çuditshme tek ata ndaj namazit. Disa prej tyre u betuan se nuk kanë hyrë në xhami. Disa thanë: nuk jam falë përveç për shkak turpit dhe për të bërë lajka. Disa falen mirëpo shumë rrallë, disa të tjerë thanë: nuk mund që të lihet pas dore namazi në asnjë gjëndje pa marrë parasyshë shkallën e degjenrimit. Unë mundem që të sjellë argumente nga kur’ani dhe sunneti dhe fjalëvë të selefit (të parët tanë të mirë) që aludojnë në obligueshmërinë ë faljes së namazit me xhemat. Këto argumente janë të njohura për atë që i kërkon ato.

Unë e di se ti i di o vëlla i ri mirëpo i drejtohem logjikës tënde dhe them: Së pari: a pajtohesh që njerëzit ta dinë se ti nuk falë, nëse thua se jo atëherë dije se Allahu e di.

Së dyti: ti e kërkon lumturinë dhe qetësinë shpirtrore dhe nëse ka novoje e blenë atë me gjithë pasurinë që e posedon – siç thua vet. Po të shikosh spitalet e sëmudjeve shpirtërore apo vendet ku bëhet rukje (lexim i Kur’anit për të sëmurë) do të habitesh nga dëshprimet, mërziat, pikëllimet dhe brengat e njerëzve që do t’i vëresh, e Pejgamberi alejhis-selam ka thënë: “ Namazi është dritë” (Muslimi) – është dritë për zemrat. Allahu (subhanehu ve teala) thotë: “ E kush ia kthen shpinën udhëzimit Tim, do të ketë jetë të vështirë dhe në ditën e kijametit do ta ringjall të verbër.” (Ta ha-124)

E si mund ndryshe t’i kthehet shpina udhëzimit të Allahut përveç se me lënien e namazit? Namazi është lidhja yte me Allahun (subhanehu ve teala) Subhanallah (i madhëruar qoftë Allahu)! Shiko përgjigjen e kësaj pyetje në anketë:

A je i lumtur? Pesëdhjetë e pesë përqind përgjigjen: ndonjëherë; gjashtë përqind përgjigjen: po. Kjo përqindje nuk dallon shumë nga përqindja e sipërthënë e atyre që linin namazin. Pra krahaso! Është në pyetje nanazi, çelësi i lumturisë dhe bari i saj. Ai që është i përpiktë në aplikimin e këtij obligimi është në gjendje të mirë çfardo që ndodhë.

Së trteti: Allahu (subhanehu ve teala) thotë: “Falni namazin dhe jepni zeqatin, dhe falnu me ata që falen (bini në rukuë me ata që bijnë).” (Bekare-43) ky tekst kur’anor qartë tregon në obligueshmërinë e faljes së namazit me xhemat e sikur të ishte për qëllim vetem falja (d.m.th. – falja pa marrë parasysh me xhemat apo vetëm) atëherë do të mjaftonte të thuhej “ Falni namazin”. Dije se Allahu nuk ka toleruar lënien e namazit me xhemat edhe në rrast lufteje porse urdhëroi që namazi të kryhet me xhemat edhe atëherë kur është më vështirë, Allahu (subhanehu ve teala) thotë: “Kur të jesh ti (Muhammed) bashkë me ta dhe ju falë namazin, një grup prej tyre, duke i bartur armët” (Nisa-102)

Pejgamberi alejhis-selam nuk lëshoi pe as për të verbërin i cili përvëç asaj se kishte humbur shikimin e kishte shtëpinë larg, rruga s’ishte e sigurtë, nuk kishtë ndihmës që do ta shpienjte në xhami, megjith këtë Allahu nuk e liroi nga obligimi i faljes së namazit me xhemmat. Pejgamberi a.s i tha atij: “A e dëgjon ezanin? Ai u përgjigj: po. Pejgamberi tha: përgjigjju.” Në një transmetim tjetër qëndron: “ nuk mund të gjej arsye për ty” (Muslimi)

O ti i ri që nuk falesh, apo që nuk je i përpiktë në kryerjen e namazit.. a mund pas gjith këtyre argumenteve të gjeshë arsyetim për lënien e namazit?

Nëse ata nuk kanë arsye.. cila do të jetë arsyeja yte nesër para Allahut, kur do të pyetesh që në fillim për çështjen e namazit? Cila është arsyeja yte – e ti je i shëndoshë, i rehatuar?

Së katërti: A të pëlqen o i ri të vdesish si lënës i namazit, apo mospërfillës i këtij obligimi?

Një larës i kufomave të të vdekurve thotë: E sollën një të vdekur të cilin e mbanin babai dhe vëllëezërit e tij. Ia hoqëm rrobet dhe e përgatitëm për ta larë. Allahu i kishte dhënë fuqi trupore dhe lëkurë shumë të bardhë. Duke rrotulluar kufomën për ta larë papritmas ngjyra e e lëkurës së tij u ndërua në ngjyrë shumë të zezë. M’u shtangën duart dhe m’u zgurdulluan sytë nga frika dhe lemeria. Dola prej dhomes së larjes dhe e pyeta të atin e djalit të vdekur për këtë çështje e ai më tha: ai nuk ka falur namazin. Larësi thotë: i thash familjes së të ndjerit: merreni këtë kufomë dhe lanie ju, dhe kështu larësi refuzoi të lajë këtë kufomë e gjithashtu edhe imami i xhamisë refuzoi t’ia falë namazin e xhenazes.

Allahu na mbroftë – as nuk lahet kufoma e as që ia falin muslimaët namazin, nuk vorroset te varret e muslimanëve. Ky ishte gjykimi i Allahut për këtë të ri, a ka përfundim më të keq se ky?

O i ri! Dëgjo pra para se të mos bëhesh prej atyre që nuk iu falet namazi i xhenazes. Përgjigjiu thirrjes së fesë përderisa mundesh dhe mos të të mashtrojë fakti se akoma nuk të ka gjykuar Allahu. Ne gëzohemi kur të shohim në xhami, dëshprohemi kur nuk nuk e shkële pragun ë xhamisë. Ne nuk kemi në dorë udhëzimin, kush udhëzohet e ka për vete e kush devijon e ka poashtu për vete, mirëpo deri kur kështu? Deri kur do t’ia privosh vetvetes lumturinë dhe qetësinë? Kënaqësia më e madhe në botë është që me këmbët e tua të shkosh në xhami. Pyeti falësit e namazit që shkojnë natën në xhami ecur, ata do të tregojnë.

Epshi

Rini! A është prej burërisë që të mburesh para moshatarëve tu për mashtrimin që ua bën vajzave të muslimanëve dhe manipulimin me to? A është trimëri të ngacmosh ndjenjat e femrave te ndershme me fjalë të përmjaltura dhe me tregime dashurie? Hajnia nërpër shtëpite e muslimanëve gjatë natës duke i nxjerrë femrat shpirtëliga nga dhomat e tyre, vallë trimëri është? Edhe nëso ato shprehin dëshiorë – siç thonë disa të degjeneruar – përsëri duhët ta keshë të ditur se femra është e dobët. Ti je burrë, shqiptar të cilët cilësohen me burëri, ti je musliman, ti ke iman (besim në Allahun), ti e di se ka xhennet dhe xhehennem. A nuk është cilësi shtazarake që më çdo çmim të kënaqish epshin tënd? Ti me çdo çmim duhet që ta ruajsh nderin e vajzës muslimane e jo ta provokosh me gjëra të ndryshme.

Një motër muslimane refuzonte çdonjërin që i propozonte asaj fejesë, a thua pse? Sepse kishte frikë që mos ia shpalojë gjerat intime një i degjeneruar pasi që i ishte kërcënuar asaj, ai e vështronte atë kurse ajo mbeti lëneshë... britma të forta që të shkyen zemrën dëgjon në rrastin tjetër kur një vajzës i mirret nderi... ku është xheozia për nderin e familjes?!

Subhanallah (qoftë i madhëruar Allahu) si e durojnë këtë gjë emocionet dhe zemra. Ku është krenaria e mbrojtjes së nderit të vjazave muslimane? O vjedhës të nderit, a e dëshironi që nderi i motrave tuaja të nëpërkëmbet? E nderi i grave tuaja? A nuk keni frikë nga ndëshkimi i Allahut?

Për Zotin nuk e harroj atë të ri të piklluar syte e të cilit ishin skuqur nga të qajturit e shumtë i cili thoshte: “jam duke jetuar me dhimbje qe dy muaj. Pasi e pyeta për shakkun ai më tha: e kuptova se bashkëshortja ime nuk ka qenë e ndershme dhe më gënjen mua. E tash nuk e di çtë bëj. Jam duke jetuar me dyshime të thella dhe i frustruar.” Unë e dija se ky i ri nuk kishte qenë i ndershëm as vetë qysh me herët për këtë arsye thash më vete: subhanallah shpërblimi apo dënimi janë të lidhur ngushtë më llojin e veprës.

Epshi është mundim për shumë të rinj, e kjo nuk është turp për shkak se e tillë është natyra e tij dhe atëherë kur lajthit nga binarët, bëhet sikur vërshima dhe si vullakni aktiv. Mund që ndonnjë i ri të pyes se kur ndodh një gjë e tillë dhesi mund qe të lajthit nga binarët e drejtë. Them: a nuk të ik mendja ndonjëherë në mendime të pasionuara dhe fantazon fotografi të ndryshme? A nuk del nëpër qendra të ndryshme tregëtare apo vende tjera ku mblidhen të rinjtë për të ndezur zjarrin e epshit me hedhje të shikimit aty e këtu? A nuk shikon gazeta e revista të ndryshme ku paraqiten gra të zhveshura të cilat janë bërë shëmbulltyrë e atyre që kane dale nga mësimet islame, etikën e ndarjes së gjinive dhe nderit. A nuk i shfleton faqet e romaneve të ndryshëm që mbajnë fotografi të femrave lakuriqe dhe me këtë nxitë epshin tënd? A nuk je djaloshi i ëndrave, kalorësi në errësirë i cili ngre receptorin me orë të tëra për palnifikime të ndryshme me vajza të huaja. Reciton sikur të jesh poet, flet sikur të jesh donzhuan për të robëruar zemrën e ndonjë vajzës...?

A nuk dëgjon muzikë... madje ndoshta edhe je i varur prej saj?! A nuk ke dëgjuar se muzika është nxitësi për prostitucion e sidomos nëse shoqërohet me fjalë dashurie e amorale?! Gjashtëdhjetë përqind prej të anketuarve kanë pranuar se dëgjojnë muzikë vazhdimisht, njëzet e tre përqind kanë dëshmuar se dëgjonjnë muzikë ndonjëherë, e disa prej tyre kanë pranuar se muzika ndikon emocionalisht, intuitisht dhe anim kah gjinia e kundërt. (vallë çdo të kishte thënë ky dijetar sikur te dinte hallin e të rinjëve në vendet tona, ku për fat të keq edhe ata të paktit që falin namaz dëgjojnë muzikë përveç atyre që Allahu i ka mëshiruar, duke u fshehur pas disa fetvave të injorantëve e mos të flasim për të tjerët që nuk i u përmbahen normave dhe etikës islame – Allahun e lusim që të përmirësojë gjendjen e muslimanëve, sh.p.)

A nuk shikon programe të ndryshme satelitore, që ndikojnë në mendjen tënde dhe që të shtytin të kërkosh relaksues. Sipas një punimi shkencor është bërë e qartë se dymbëdhjetëmij e pesëqind e njëzet e një (12521) të rinj në moshën e pubertetit nga rinia e gjirit persik, e demonstrojnë atë që shohin nëpër këto kanale të fëlliqura satelitore në sjelljet e tyre dhe kjo ndikon në shpirtat dhe familjet e tyre. Punimi në fjalë tregon se pesëdhjetë përqind e të rinjve në mënyrë serioze mendojnë që të aplikojnë në jetën e tyre atë që përcjellin nëpër këto programe amorale.

Nëse je i martuar do të ishe mbrojtur me bashkëshorten tënde të ndershme nga zbukurimi i rrejshëm i femrave me çregullim gjinor. Ndoshta ke lexuar revistën “Kabes” nr. 8611 një artikull me titull: “ Programet satelitore të Libanit robërojnë mendjet e pjestarëve të gjirit persik”

Kështu pra aktivizohen instiktet, shfrenohen epshet aq sa mendjes nuk i mbetet vend, e ti nëse nuk ke turp bën ç‘të duash.

Tridhjetë e shtatë përqind nga të anketuarit kanë thënë se vazhdimisht i përcjellin programet satelitore, tridhjetë e gjashtë përqind i përcjellin ndonjëherë, kjo do të thotë se shatëdhjetë e tre përqind prej të rinjve të anketuar përcjellin kanalet satelitore të cilat zhvillojnë një luftë kozmike kundër fesë dhe moralit.

Maliz Ruthen ka shkruajtur një artikull në “Sandej Tajms” në janar të vitit 1995 ku përmend se arma e fshehtë e perëndimit kundër Islamit nuk janë tankset por është fuqia kozmike dhe satelitët artificial. A e di ti o ri se në shtetet e unionit të gjirit persik afërsisht një milion e treqindmijë përcjellin programet satelitore?

Këtë lajm statistikor e ka cekur revista “Usre” nr. 50. Po aty thuhet se këto programe kanë arritur kulminacionin e imoralitetit, panderësisë dhe nxitjen e epshit, e me tej shton: “është për t’u habitur që njëri prej drejtorëve të këtyre programeve të Libanit të arsyetojë këtë kinse programi qenka komercial dhe se ka për qëllim fitimin material. Ai pranon se ka përdorur gjininë në këtë program dhe kanë shfrytëzuar femrën si element tërheqës. Shenjestër kanë qenë shtetet e gjirit persik. Programet satelitore arabe e kanë tepruar duke “shenjtëruar” aktrimin, muzikën, vallet dhe sportin dhe i kanë bërë këto gjëra shembulltyrë për fëmijët tanë...”

Në revistën e sipërpërmendur “Usre” kam hasur edhe në disa shkrime nga njerëz të cilët i bien zeles për të lajmëruar rrezikun dhe që thërrasin në ngritjen e moralit, përmirësimi i fesë. Allahu e shpërbleftë çdo zë të ngritur për të përmirësuar, çdo penë që mban emanetin me drejtësi dhe sinqeritet.

O i ri, a do të ankohesh pas gjith kësaj prej epshit, kurse ti i bën të gjitha ndalesat e përmendura më lartë prej mendimeve, revistave, bisedave me vajza të huaja, filmave të ndytur, muzikës dhe programeve satelitore?

Ti o i ri i bën padrejtësi vetes pasi që u afrohesh gjërave që te shpien në amoralitet edhe pse e di se ti je i dobët dhe nuk mund të bësh durim. E si mund që të ankohesh pas kësaj, habi... ku e ke mendjen? Bëhu i mençur nëse ia do vetes të mirën dhe nëse do që të bëhesh burrë serioz, durimtarë, i kujdesshëm për çështjet e tij dhe të mirave fetare dhe të kësaj bote.

Largohu nga mendimet e këqia menjëherë dhe kërko mbrojtje prej Allahut nga djalli i mallkuar, Allahu (subhanehu ve teala) thotë: “ Vërtet, ata që janë të ruajtur, kur

i prek ndonjë iluzion nga djalli, ata përkujtojnë (All-llahun), dhe atëherë shohin (të vërtetën).” (A’raf-201), kjo ishte e para.

E dyta: largohu nga gjërat provokuese, madje kujdesu për gjërat që të mbrojnë nderin, shfrytëzo kohën e lirë duke lexuar, duke vizituar të afërmit, duke u bërë mirë farefisit, duke lexuar Kur’an dhe duke mësuar atë përmendësh, duke bërë sport apo ndonjë hobi tjetër, duke u shoqëruar me njerëz të mirë dhe gjëra të tjera që të bëjnë dobi dhe që është i kënaqur Allahu me to. Përpiqu që të largohesh prej gjërave që i urren Allahu sikur shfrenimin dhe degjenerimin, e pas kësaj të përgëzoj me fjalën e Allahut i cili thotë: “ E ata, të cilët luftuan për hir Tonë, Ne, me siguri do t'i orientojmë rrugës për te Ne, e nuk ka dyshim se All-llahu është në krahun e besimtarëve.” (Ankebut-69) pra Alalhu i ka premtuar atij që lufton apo thënë ndryshe ai që përpiqet në rrugë të Allahut se d ota udhëzojë në rrugë të drejtë.

E treta: sa i takon epshit, ligji islam ka caktuar barin për të e ajo është martesa. Pasi që edhe në këtë rrugë ka mundime dhe pengesa disa të rinj më lehtë e kanë t’i tejkalojnë vështirësitë për të arritur deri te harami (vepër e ndaluar) se të mundohen të arrijnë deri te një vepër që është e lejuar. Te shumica e tyre nuk janë pengesa shumë punë të rrënda dhe rreziqe për shkak të ndonjë harami, e kur është në pyetje hallalli ata dëshprohen, plogështohen para pengesës së parë në të cilën do të hasin. Sikur një i ri të bëhët i zellshëm në punënë e tij, kërkon ndohmë prëj Allahut, e lutë Atë atëherë ai do ta kishte lehtë dhe do të fitonte udhëzimin e Allahut.

Pejgamberi alejhis-selam thotë: “ Tre njerëzve Allahu u ka premtuar se do t’ju ndihmojë... dhe përmendi – ai që martohet për ruajtur nderin” (Tirmidhiu, Nesaiu dhe Ibën Maxhe), në një transmetim tjetër qëndron: “Allahu i ka premtuar ndihmë atij që martohet për mbrojtur nderin nga harami.”

Shfrytëzoj rrastin që t’u drejtohem baballarëve dhe nënave: keni frikë Allahun dhe kujdesuni për djemt dhe vajzat e juaja dhe mos thuani se janë të vegjël se epshi i tyre flakëron. Mos u bëni pengesë e rrugës së përmirësimit dhe lumturisë së tyre. Lehtësimi i obligimeve të martesës dhe nxitja e tyre në të është mirësi, lumturi dhe mbrojtje e tyre prej thirrësve në amoralitet, dehjes dhe tjerë. Fëmijët janë emanet mbi supet e çdo babai derisa ta martojë, Pejgamberi alejhis-selam thotë: “ Atij që Allahu i ka lënë ndonjë emanet dhe vdes si tradhëtar i atij emaneti, i ndalohet hyrja në xhennet.” (Buhariu)

Vonimi i martesës te të rinjtë është në një farë mënyre tradhëti e emanetit, pra ke frikë o baba për këtë emanet.


Sporti


Sa i përket sportit, Islami nxitë në të. Pejgamberi alejhis-selam thotë: “Besimtari i fuqishëm është më i mirë dhe më i dashur tek Allahu se besimtari i dobët, e në të dy ka mirësi.” (Muslimi)

Pejgamberi a.s në një rrast bëri gara me Aishen r.a. në vrap. (Ebu Davudi)

Në sahihul Buhari theksohet se shokët e Pejgamberit alejhis-selam kanë bërë gara me deve. Sporti ka dobi të shumta, ndihmon qarkullimin e gjakut, forcon muskujt dhe tërë trupin si dhe relakson trurin. Sporti është metodë për njoftim dhe lidhje ndërmjet muslianëve. Ajo që duhet të kihet parasyshë është fakti se sporti nuk duhet të bëhet qëllim kryesorë në jetën e të riut. Nëse të pyes ty o i ri se cili është ideali yt dhe pse jeton? Përse të ka krijuar Allahu? Sporti – nuk duhet të jetë përgjigjja yte.

Në një shembull shumë të thjeshtë mund të themi: lojtarët në fushë të sportit janë njëzet e dy, për një orë e gjysëm cili është qëllimi i tyre... çka dëshirojnë? Qëllimi dihet – topi. Të themi se një lojtar hyn në fushë dhe e nxjerrë topin prej fusheje, çdo të ngjante në këtë rrast? Do të prishte lojën dhe lojtarët nuk do të kenë qëllim pas të cilit do të vraponin, ose lëvizjet e tyre do të ishin të pakuptimta. E gjithë kjo do të ndodhte për shkak humbjes së qëllimit. Kështu është kur humbet qëllimi në jetën e të rinjve të cilëve nuk u mbetet gjë përveç kërkesave të epshit. I riu mendar, musliman, qëllimin e tij kryesorë e ka adhurimin e Allahut: “Unë nuk i krijova xhinët dhe njerëzit për tjetër pos që të më adhurojnë.” (Dharijat-56)

Adhurimi (el-ibade) është emër përfshirës i gjithë asaj që e do Allahu dhe që pajtohet me të prej fjalëve apo veprave të hapta ose te fshehura, pra shkurt thënë qëllimi yt në jetën tënde është adhurimi i Allahut. I përmendi këto fjlaë duke cekur edhe bisedën time me një të ri simpatizues i sportit.

Gjatë bisedës me të m’u bë e qartë se ai në asër (koha kur falet namazi i ikindisë) bën sport, në mbrëmje gjendet para televizorit për të përcjellë ndeshjet e ndryshme sportive, të nesërmen në mëngjes nëpër kalsat e mësimit zhvillohet biseda rreth ndeshjeve të përcjellura nga mbrëmë ku dëgjon ngritje të zërit madje edhe fjalë të ndyta dhe shpifje të ndryshme. Në drekë lexon gazetat që trajtojnë vetëm tema të sportit, ky është pra programi i tij gjatë natës dhe ditës dhe mendon është i matur kur e krahason neten me ata të cilët udhëtojnë për të shikuar ndeshje sportive e kështu harxhojnë pasuri pa nevojë. Ndonjërin e sheh se si britë dhe kërcen, ngritë zërin, madje ndoshta edhe qanë nëse humbë ekipi i tij. Nëse fiton ekipi që ai e simpatizon shfaq gëzimin e tij. Pasi që kuptova këtë gjë nga ai i thash: sporti është bërë qëllim final i yti e jo mjet për relaksim. Për shkak të sportit qanë dhe gëzohesh, don dhe urren, udhëton dhe harxhon pasuri dhe humbë kohën.

O simpatizues të sportit, sporti është mjet e jo qëllim. Cili është ai që dëshiron të vdes duke e pasë qellim final sportin. Ndoshta edhe i jep përparësi ndaj rrespektimit të urdhërave apo ndalesave të Allahut, e kjo është kapërcim i kufijve, Allahu (subhanehu ve teala) thotë: “A e ke parë ti atë, që për zot e çmon epshin e vet..?” (Furkan – 43)

Ibrahim Duvejjish

Perktheu: Agim Bekiri

[Klevis2000]

Këshillë të riut që kupton


Vëlla i nderuar... Shpresoj ta lexosh këtë shkrim me shpirt i qetë, ashtu siç kam vepruar unë, larg emocioneve dhe marrjes së ndonjë qëndrimi negativ para se ta përfundosh së lexuari, sepse i mençur është ai i cili dëgjon e në fund konkludon! Ndodhë që ndonjëri prej nesh të bëj disa vepra, i nxitur nga epshi, pa mos menduar thellë për pasojat që mund të rezultojnë. Prej atyre veprave është kontaktimi me gjininë e kundërt. Për këtë i themi këtij të riu që të ndalet në një çast dhe të shikojë në dritë veprën e tij: Vajza me të cilën kontakton është prej individëve të shoqërisë tënde, e kjo do të thotë se ti i ndihmon shkatërrimit të asaj shoqërie për të kënaqur epshin tënd, edhe pse prej teje si bir i Islamit kërkohet që të luash rolin e përmirësuesit. Apo mos dëshiron për shoqërinë tënde degjenerimin? E reja me të cilën kontakton, nxit për të bëjë amoralitet, apo ndoshta edhe keni bërë, por dije se në të ardhmen nëse ajo nuk është bashkëshortja yte do të jetë bashkëshortja e ndonjërit prej të afërmve tu apo e ndonjërit prej muslimanëve, ashtu siç mundet që vajza e cila ka kontaktuar me ndonjë të huaj të jetë bashkëshortja yte në të ardhmen, që të jetë kjo sprovë dhe dënim për ty nga ana e All-llahut. All-llahu [subhanehu ve teala] thotë: “Të këqiat (gra ose fjalë) janë për të këqinjtë” (NUR 26).

Degjenerimi i femrës do të thotë degjenerim i tërë shoqërisë, fatkeqësi që mund ta fillosh e ta ndihmosh ti dhe të mbarojë në familjen tënde. Vajza që sot degjenerohet prej teje ose ndokujt tjetër mund të jetë shoqe e bashkëshortes tënde, motrës tënde apo ndonjë të afërmes tënde e pastaj ajo të ndikojë tek ato për shkak se të gjitha janë pjesë e pandashme e shoqërisë. Pejgamberi [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] na e ka tërhequr vërejtjen nga ky rrezik duke thënë: “Keni dro dunjanë dhe gratë, se sprova e parë e israilëve kanë qenë me gratë” (Transmeton Muslimi). Nëse një vajzë dëshiron të ketë lidhje të paligjshme (haram) me ty, atëherë ç'faj ka familja e saj që t'ua nxishë nderin? Dëshira e saj nuk është arsye për armiqësimin e tërë familjes. Me fjalë tjera, nëse ndokush mban lidhje të paligjshme me ndonjërën prej familjes tënde e pastaj kjo gjë del në shesh, a mjafton arsyetimi i këtij personi për cenimin e nderit të familjes të thotë: “Ajo më propozoi!?”. Po të përmendi rastin e një të riu icili erdhi te Pejgamberi [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] dhe i tha atij: “Më lejo që të bëj prostitucion”. Pejgamberi [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] i tha: “A e dëshiron të njejtën për nënën tënde, bijën, bashkëshortën, hallën dhe tezën tënde?” Ai tha: “jo o i dërguari i All-llahut”. Pejgamberi [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] tha: “As të tjerët nuk e duan këtë për bijat, motrat, hallat dhe tezet e tyre”. (Transmeton Ahmedi nga Ebi Umame). Nëse të bie të zgjedhësh vdekjen apo cenimin e nderit, si do të kishe vepruar? Atëherë si i lejon vetes të marrësh nderin e huaj nëpër këmbë? Pejgamberi [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] thotë: “Kush vritet duke mbrojtur familjen e tij, është dëshmorë” (Transmeton Ahmedi, Ebu Davudi, Nesaiu, sahih).

Si ndjehet ai i cili jeton së bashku me ty në një shoqëri e ti prekë nderin e tij? A të mjafton të jesh i pandershëm një herë, dy apo tri herë, apo djalli dëshiron shkatërrimin tënd? Pandershmëria nuk ndalet lehtë. Ata vazhdon si zinxhirë dhe kjo paraqet rrëshqitje të rezikshme në jetën e kësaj bote dhe në botën tjetër. All-llahu [subhanehu ve teala] thotë: “ Shejtani është armiku juaj, pra edhe ju konsideronie armik, ai e thërret atë grupin e vet, vetëm për t'i bërë banues të zjarrit” (Fatir 6). Kam dëgjuar një fjalë të urtë që thotë: “Shpërblimi apo dënimi është i lidhur me llojin e punës, e ti a je i gatshëm që të sprovohesh në nderin tënd, qoftë tash apo më vonë për t'i kënaqur epshet tua? Nëse thua: Do të pendohem para se të martohem, apo para se të më lindë vajzë!, të pyes: Kush të garanton se All-lahu [subhanehu ve teala] ta pranon pendimin me këtë qëllim e nuk të sprovon? All-llahu [subhanehu ve teala] thotë: “Ndëshkimi i të keqes, bëhet me një të keqe në të njejtën masë” (Esh-shura 40). Mos harro se edhe ti ke nënë, motër, bashkëshorte, bijë, vajzë të hallës e të tezes, pra ruju dhe ki kujdes!”

Imam Shafiu [rahimehull-llah] thotë: “Zinaja (prostitucioni) është borxh që nëse e merr prej ndokujt, e kthen me nderin e familjes”. Njerëzit ndahen në dy grupe: në përmirësues dhe shkatërrues. Në cilin grup do ta antarësosh veten? All-llahu [subhanehu ve teala] e ka ndaluar çrregullimin. Ai thotë në Kur'an: “Mos bëni çregullime në tokë pas rregullimit të saj” (A'raf 56). Si do të ishe ndier nëse duke bërë amoralitet rastisin prindërit tu, vëllezërit, shokët që të kanë dashur e besuar, armiqtë që ta duan të keqen e më në fund tërë njerëzit dhe të shohin në atë gjendje? E ç'mendon sikur të ishe larg syve të tyre, në vend të sigurtë, ku megjithatë syri i All-llahut [subhanehu ve teala] të sheh? A nuk mendon për atë ditë kur do të dalësh para All-llahut [subhanehu ve teala] në tokën e ringjalljes? Nëse je i mençur dhe i fuqishëm e ke mundësi të luash me nderin e muslimanëve pa mos ditur njerëzit për veprat tua, ç'mendon për ajetin kur'anor: “Mos mendoni se All-llahu është i paditur e i pavëmendshëm për atë që bëjnë zullumqarët, por Ai u jep atyre kohë deri në një Ditë kur sytë do të zgurdullohen prej tmerrit” (Ibrahim 42). A mendon se mosdija e njerëzve për veprat tua është nder prej All-llahut? Mos u mashtro se mund të jetë shkallëzim në zjarr dhe për ta takuar All-llahun duke i bërë ato vepra, e atëherë: Kush vdes në një gjë do të ringjallet në po të njejtën gjë. (Silsiletu-sahihatu 282)

Pastaj nëse llogarisim se All-llahu t'i ka mbuluar të këqiat, a nuk turpërohesh prej Tij? A nuk pendohesh? Deri kur do të vazhdosh në mëkate? Fundi i rrugës së jetës tënde është vdekja.” Atëherë çdokush do të paguajë çfarë ka fituar...” (Bekare 281). A ke mundësi që ta ndërrosh këtë realitet, këtë rrugë që e ndjek çdonjëri? Atëherë përse nuk përgatitesh për vdekjen, varrin e tmerrin e tij, urën e Siratit e rrezikun e saj? Dije se do të vdesësh i vetëm, do të ringjallesh i vetëm dhe do të japësh llogari i vetëm. Transmeton Buhariu në Sahihun e tij se Pejgamberi [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] ka thënë: “Mbrëmë më erdhën dy njerëz të panjohur dhe më thanë: Nisu!”. Pastaj përmendi rastin derisa arriti te fjala e tij: Arritëm afër një objekti që dukej si furrë. Aty dëgjoheshin zëra dhe këlthitje e ne shikuam në të. Kur ja, në të pamë burra e gra të zhveshura, u vinte flaka nga poshtë. Çdoherë që u vinte flaka kërcenin sa që nuk dilnin (nga furra)”. Pejgamberi [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] i pyeti melekët për ata njerëz e ato iu përgjigjën: “Ata burra dhe gra të zhveshura janë lavirët dhe laviret”. Nëse thua nuk mund të martohem për shkak kushteve të vështira, atëherë zgjidhja nuk është në ndjekjen e rrugës së haramit. Ecja yte rrugës së haramit duke u ballafaquar me vështirësi dhe duke harxhuar mund , pasuri e mendime e për këtë dënohesh e nuk shpërblehesh, mund zëvendësohet me ndjekjen e rrugës së hallallit ku ke vështirësi po ashtu, por në këtë rrugë shpërblehesh. Pejgamberi [sal-lallahu alejhi ve sel-lem]thotë: “Allahu ia ka bërë obligim vetes t'u ndihmojë tre njerëzve, prej tyre përmendi: “Atij që dëshiron të martohet për tu mbrojtur nga zinaja (prostitucioni)”. (Tansmeton Tirmidhiu dhe Nesaiu. Albani thotë hadithi është hasen).

Ç'po zgjedhe? Të marrurit me ndonjë vepër e shtyn njeriun që ta dojë atë vepër dhe të thërrasë në të. Për këtë shkak ekziston frika për atë që bën amoralitet që ta tolerojë çderimin edhe në familjen e tij e me këtë të bëhet DEJUTH (Ai që nuk xhelozon për nderin e familjes së vet. Eshtë vërtetuar se Pejgamberi ka thënë: “Al-llahu nuk do të shikojë Ditën e Kijametit në tre njerëz: Në atë që nuk respekton prindërit e tij, femrën që iu përgjanë meshkujve dhe dejjuthin”. Vëlla musliman... femra me të cilën mban kontakt të paligjshëm ndodhë që të jetë e martuar, a e din se me këtë vepër ke bërë një krim të madh andaj, jo vetëm në nderin e femrës por edhe në nderin e bashkëshortit të saj. Pejgamberi [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] thotë: “Nuk është prej nesh ai që degjeneron gruan e martuar”. (Transmeton Ebu Davudi). Pastaj ke prekur edhe nderin e fëmijëve nëse ajo ka fëmijë. Çfarë faji kanë ata që të ndytet nderi i tyre e të ndahen prindërit e tyre e më pas të devijojnë në jetë? Për gjithë këtë përgjegjës je ti. A ke ndonjë arsye para All-llahut [subhanehu ve teala]?

Në fund shpresoj të mos jesh prej atyre për të cilët All-llahu ka thënë: “Dhe kur i thuhet atij: Kij frikë All-llahun; ai udhëhiqet nga arroganca (krenaria, mospërfillja) në krime të mëtejshme. Kështu, për të është i mjaftueshëm Xhehenemi”. (Bekare 206). Pra kthehu tek All-llahu [subhanehu ve teala] dhe dije se pendimi i anulon mëkatet e të kaluarës shpejto kah pendimi i sinqertë para hyrjes tënde në varr dhe para se të mirresh në pyetje për veprat tua. All-llahu [subhanehu ve teala] thotë: “Por kushdoqë pendohet pas krimit të bërë dhe kryen vepra të mira e të drejta (duke iu nënshtruar All-llahut) atëherë sigurisht All-llahu do ta falë atë (do t'ia pranoj pendimin). Pa dyshim që All-llahu është gjithnjë Falës i Madh, Mëshirëplotë” (Maide 39). Po ashtu All-llahu [subhanehu ve teala] thotë: “Thuaj : O robët e mi që keni kaluar caqet kundër vetvetes (duke kryer ligësi e gjynahe) ! Mos i humbni shpresat nga mëshira e All-llahut, vërtet All-llahu i falë të gjitha gjynahet. Ai gjithnjë është Falës i Madh, Mëshirëplotë. Dhe kthehuni me pendim e përkushtim me besim të vërtetë te Zoti juaj...” (Ez-zumer 53/54).

Vëlla i ri. Shfrytëzoje rininë tënde para pleqërisë, jetën para vdekjes dhe përdore mençurinë tënde për dobinë e Islamit e muslimanëve, për ngritjen e flamurit të kësaj feje të pastër.All-llahu të bëftë udhëzues, prijës në të mirë dhe të vërtetë, e të gjithë neve na furnizoftë me moral të pastër dhe devotshmëri.

Ve sal-lall-llahu ala nebijjina Muhammed ve ala alihi ve sahbihi ve sel-lem


publikimi i parë

albislam/hutbe

[ORIONI]

Këshilla për rininë



Falënderimet dhe lavdërimet i takojnë Allahut subhanehu ue teala, i Cili ka thënë: ".Ne ju patëm sugjeruar atyre që iu pat dhënë libri para jush, e edhe juve që të keni frikë nga Allahu." suretu en-Nisaë: 131.

Selamet dhe përshëndetjet tona janë për të dërguarin e Allahut, Muhamedin alejhi selam, i cili ka thënë: "U porosisë juve me devotshmëri ndaj Allahut të Madhëruar, dëgjueshmëri dhe nënshtrim ndaj sunduesit."

Devotshmëria është përulje dhe nënshtrim ndaj Allahut subhanehu ue teala, duke i zbatuar Urdhërat e Tij dhe duke u larguar nga Ndalesat e Tij, dhe me anë të së cilës arrihet lumturia në këtë botë dhe në botën tjetër.

Këto janë disa këshilla të vlefshme islame në sfera të ndryshme, si në adhurime, marrëdhënie ndërnjerëzore, moral e mirësjellje si dhe në sfera të tjera jetësore. Ia drejtojmë këto këshilla rinisë islame, e cila kujdeset për njohjen e asaj që i shërben si përkujtim, sepse përkujtimi i bën dobi muslimanëve. Shpresojmë tek Allahu i Lartmadhëruar që ai i cili i lexon apo i dëgjon të ketë dobi prej tyre, si dhe ta shpërblejë atë që i ka shkruar, i ka shpërndarë apo ka punuar me to. Tek Allahu mbështetemi dhe Ai na mjafton neve.

Këto këshilla janë:

1. Ki nijet (qëllim) të pastër vetëm për Allah dhe ki kujdes nga syfaqësia në fjalë dhe punë.

2. Paso sunetin e Pejgamberit alejhi selam në çdo fjalë, vepër apo moral.

3. Ki frikë Allahun subhanehu ue teala, angazhohu në kryerjen e të gjitha obligimevedhe në largimin nga të gjitha ndalesat.

4. Pendohu tek Allahu subhanehu ue teala me një pendim të sinqertë dhe shpeshto istigfarin (kërkimin e faljes).

5. Ki parasyshë Allahun xhel-le ue ala në çdo lëvizje apo qëndrim tëndin, dije se Allahu të sheh, të dëgjon dhe e di se çfarë fsheh në zemren tënde.

6. Beso në Allahun subhanehu ue teala, në engjujt e Tij, në librat e Tij, në të dërguarit e Tij, në Ditën e Fundit dhe në caktimin e Tij: të së mirës dhe të së keqës.

7. Mos paso askënd me një pasim të verbër dhe mos u bëj lajkatar.

8. Ji i pari në punë të mira, që të shpërblehesh për ato punë dhe për të gjithë ata që të pasojnë ty në to.

9. Lexo për veten tënde dhe për familjen tënde librin: "Rijadu Salihin" dhe librin: "Zadul Mead" të dijetarit të njohur Ibn Kajjim.

10. Kushtoji rëndësi abdesit, ripërtërije atë dhe qëndro vazhdimisht i pastër nga çdo papastërti.

11. Kushtoji rëndësi faljes së namazit në fillim të kohës së tij, dhe faljes me xhemat në xhami, sidomos jacinë dhe sabahun.

12. Mos ha gjëra që kanë erë të rëndë si qepë apo hudhër (para shkuarjes në xhami) dhe mos pi duhan, sepse e dëmton veten dhe muslimanët.

13. Ji i kujdesshëm për faljen e namazit me xhemat me qëllim që të arrishë shpërblimin që është në të.

14. Jepe zeqatin dhe mos u bëj përtac ndaj atyre që e meritojnë atë.

15. Shko në namaz të xhumasë herët dhe ki kujdes që të mos vonohesh deri pas ezanit të dytë e që të jeshë prej gabimtarëve.

16. Agjëro muajin e Ramazanit me besim të plotë duke shpresuar që Allahu subhanehu ue teala do t'i falë mëkatet e mëparshme dhe ato të mëvonshme.

17. Ki kujdes nga prishja e agjërimit të ndonjë diteje gjatë Ramazanit, pa ndonjë arsye fetare, e të jeshë prej mëkatarëve.

18. Falu gjatë netëve të Ramazanit, posaçërisht gjatë natës së Kadrit, me besim dhe llogaritur veten tek Allahu subhanehu ue teala, që të të falen ty mëkatet e kaluara.

19. Shpejto për ne Haxh dhe Umre nëse ke mundësi dhe ke kujdes nga vonesa në kryerjen e tyre.

20. Lexo Kur'anin dhe medito rreth kuptimeve të tij, zbato urdhërat e tij dhe largohu nga ndalesat e tij që të jetë argument dhe ndërmjetësues për ty para Allahut xhel-le ue ala Ditën e Gjykimit.

21. Vazhdo dhe shpeshto përmendjen e Allahut, fshehurazi dhe haptazi, në këmbë, ulur apo shtrirë dhe ke kujdes nga harresa e tij (dhikrit).

22. Prezanto në vendet e dijes, sepse ato janë prej kopshtijeve të xhenetit.

(Këshilla numër 23 mungon dhe nuk gjendet as në kopjen origjinale të fletushkës në gjuhën arabe, sh.p.)

24. Ule shikimin tënd nga gjërat e ndaluara dhe mos shiko pa kontroll, sepse shikimi është shigjetë e helmuar nga shigjetat e Iblisit.

25. Mos e lësho rroben tënde poshtë nyjes së këmbës dhe mos ec me mburrje e mendjemadhësi.

26. Mos vish mëndafsh dhe mos u stolis me ar, sepse ato janë të ndaluara për meshkujt.

27. Mos u përngjaj grave dhe mos lejo që gratë tuaja tu përngjajnë burrave.

28. Lësho mjekrrën, sepse Pejgamberi, alejhi selam, ka thënë: "Shkurtoni mustaqet dhe lëshoni (rritini) mjekrrat."Transmeton Buhariu dhe Muslimi.

29. Mos ha dhe mos pi vetëm se hallall dhe do të jeshë prej atyre që ju pranohen lutjet.

30. Fillo me Bismilah kur të fillosh ngrënien dhe pirjen, ndërsa kur të përfundosh Falendëroje Allahun, thuaj: " Elhamdulilah."

31. Ha, pi, jep dhe merr me të djathtën.

32. Ki kujdes nga zullumi (padrejtësia) sepse ajo është errësirë Ditën e Gjykimit.

33. Mos e shoqëro vetëm se besimtarin dhe mos ta hajë ushqimin tënd vetëm se i devotshmi.

34. Largohu nga marrja, dhënia dhe ndërmjetësimi në rryshfet, sepse ai që e bën këtë është i mallkuar.

35. Mos e kërko kënaqësinë e njerëzve duke e hidhëruar Allahun subhanehu ue teala, e që Allahu të hidhërohet me ty.

36. Respekto udhëheqësitë tuaj në çdo gjë të lejuar me sheriat dhe lutu për përmirësimin e tyre.

37. Ki kujdes nga dëshmia e rrejshme dhe fshehja e dëshmisë. Ka thënë Allahu subhanehu ue teala "...sepse ai që e fsheh atë, ai është mëkatar, me zemrën e vet, Allahu di për atë që veproni." Suretu el-Bekare: 283

38.Urdhëro për në të mirën dhe ndalo nga e keqja. Ka thënë Allahu subhanehu ue teala: ".urdhëro për punë të mira e ndalo nga të këqiat, dhe përballo me durim çdo gjë që të godet..." Suretu Llukman: 17

Punë të mira janë çdo gjë që ka urdhëruar Allahu dhe i dërguari i Tij, kurse të këqiat janë çdo gjë që ka ndaluar Allahu dhe i dërguari i Tij.

39. Largohu nga të gjitha gjërat e ndaluara (haramet): të voglat dhe të mëdhat, mos bëj mëkat ndaj Allahut subhanehu ue teala dhe mos e ndihmo askënd në mëkat.

40. Mos iu afro prostitucionit. Ka thënë Allahu subhanehu ue teala: "Mos iu afroni imoralitetit (zinasë), sepse vërtetë ai është vepër e shëmtuar dhe është një rrugë e keqe."El-Israë: 32

41. Sillu mirë me prindërit e tu dhe ki kujdes nga mosrespektimi i tyre.

42. Mbaj lidhje farefisnore dhe ki kujdes nga shkëputja prej tyre.

43. Sillu mirë me fqiun tënd dhe mos e mundo atë.

44. Shpeshto vizitat e të mirëve dhe të vëllezërve të tu nga feja.

45. Duaj dhe urrej për hirë të Allahut subhanehu ue teala sepse kjo është prej pjesëve më të rëndësishme të imanit.

46. Rri më njeri të mirë dhe largohu nga i keqi.

47. Shpejto në kryerjen e nevojave të muslimanëve dhe fut në zemrat e tyre gëzim.

48. Pajisu me butësi, durim dhe tolerancë dhe ki kujdes nga vrazhdësia dhe nxitimi.

49. Mos ia ndërprej fjalën tjetrit, por ndëgjoje atë.

50. Pëshëndete me selam atë që e njeh dhe atë që nuk e njeh.

51. Kur të japësh selam shprehe me fjalë (es-selamu alejkum) e mos u mjafto vetëm me lëvizjen e dorës apo të kokës.

52. Mos e ofendo askënd e as mos e cilëso me cilësi të këqija.

53. Mos e mallko askënd, madje as kafshët e as gjërat e ngurta.

54. Ki kujdes nga shpifja ndaj njerëzve ne nderin e tyre, sepse kjo është prej mëkateve të mëdha.

55. Ki kujdes nga nemimja(e që është): bartja e fjalëve në mes të njerëzve me qëllim fesadi (përçarjeje).

56. Ki kujdes nga gibeti(e që është): t'ia thuash vëllaut tënd atë që e urren.

57. Mos e frikëso asnjë musliman e as e mos e mundo atë.

58. Pajto në mes të njerëzve, sepse ajo është prej punëve më të mira.

59. Fol mirë ose përndryshe hesht.

60. Ji i drejtë dhe mos gënje, sepse gënjeshtra shpie deri në mëkate, kurse mëkatet të shpien ne zjarr.

61. Mos ji dyfytyrësh që t'iu paraqitesh disave me një fytyrë kurse të tjerëve me një fytyrë tjetër.

62. Mos u beto në emër të dikujt tjetër përveç Allahut xhel-le ue ala dhe mos e shpeshto betimin, edhe nëse është për të vërtetën.

63. Mos e nënçmo tjetrin, sepse askush nuk është më i mirë se tjetri vetëm se në devotshmëri.

64. Mos shko te fallxhorët, parashikuesit dhe magjistarët dhe mos u beso atyre.

65. Mos fotografo (vizato, pikturo) njerëz apo ndonjë gjallesë, sepse ata që e bëjnë këtë janë prej njerëzve që do ta kenë dënimin më të rëndë në Ditën e Gjykimit.

66. Mos mbaj në shtëpinë tënde fotografi të gjërave që kanë shpirt, e që të mos lejosh hyrjen e melekëve në të.

67. Kërko mëshirë për atë që teshtinë duke i thënë jerhamukallah "Allahu të mëshiroftë" nëse ai ka thënë: elhamdulilah.

68. Mos e praktiko fishkëllimën e duartrokitjen.

69. Shpejto për në pendim nga çdo mëkat dhe punën e keqe pasoje me një punë të mirë, që ta fshijë të parën, si dhe ki kujdes nga fjala: "do ta, do ta" (lënia e punëve për më vonë).

70. Shpreso në faljen dhe mëshirën e Allahut dhe ki mendim të mirë për Allahun subhanehu ue teala.

71. Frikësohu nga dënimi i Allahut subhanehu ue teala dhe mos e mendo veten të shpëtuar (të sigurtë) nga ai dënim.

72. Bëj durim gjatë sprovave dhe falenderoje Allahun në begati.

73. Shpeshto punët e mira shpërblimi i të cilave të mbetë edhe pas vdekjes, si: ndërtimi i xhamive dhe shpërndarja e dijes.

74. Kërko nga Allahu xhenetin dhe kërko prej Tij mbrojtje nga zjarri.

75. Shpeshto selamet dhe pëshëndetjet (salavatet) e tuaja ndaj Pejgamberit alejhi selam.

Paqa dhe mëshira e Allahut qoftë përgjithmonë mbi të, familjen dhe shokët e tij deri në Ditën e Gjykimit.

Përgatiti: Daru el-Kasim

Përktheu nga arabishtja: Arben Ahmetaj (Ebu Abdurrahman)

www.albislam.com