Mbi çeshtjen kurde.

[[xeni]]

Akoma nuk je pergjigjur!

pamundesi? Varet se ç'kupton ti me pamundesi.

shkurt dhe qarte do te pergjigjesha:
Kushtetuta e "Türkiye Cumhuriyeti" (Republika e Turqise) dhe mosperkraja e idese se ndarjes nga masat kurde. etj. etj.


Me gjate do te pergjigjesha ne nje teme te veçante per kete çeshtje.

[Lioness]

Per sa i perket gjuhes Kurde, shkollat jane hapur por nuk frekuentohen. Kurdet duhet te kene te drejten e shkollimit ne gjuhen amtare. Dhuna dhe presioni i shtetit Turk vetem i keqeson punet. Por duhet te dime se Kurdet gjithashtu perdoren nga Rusia, SHBA apo dhe fqinjet e Turqise si nje arme e fuqishme kundra saj.
Lioness jam shume dakort qe gjendja ne Lindjen e Mesme eshte e mjeruar. Europa e gjeti zgjidhjen ne braktisjen e Kishes. Feja kristiane (si praktike) binte ndesh me zbulimet shkencore dhe digjte shkencetaret, keshtu qe populli u mundua ta shmange ate, formoi nje realitet re ri, i zhgenjyer nga feja (ose me mire te themi nga Prifterinjte, per te mos akuzuar fene direkt) ndertoi nje bote te re, te bazuar ne shkence e filozofi (ate te antikitetit ne pergjithesi, dime qe u be mode te mesohej greqisht ne perandorine Romake). Kjo mund te ndodhte deri diku ne Lindjen e Memse. Njerezit mbase nuk do distancoheshin nga feja, por nga komentimet e ndryshem te Islamit nga elita, per te konsoliduar pushtetin e tyre. Por tashme qe u be nje nderhyrje nga jashte kjo eshte dhe me e veshtire. Populli nuk eshte i kenaqur me Diktatoret qe e shfrytezojne fene per interesat e tyre, por si mund te jete i kenaqur me pushtuesit?
Si e ka thene dhe Xeni ndryshimet duhet te behen nga poshte larte dhe nga vete populli dhe jo me dhune nga jashte, ndryshe nuk funksionon. Ashtu si nuk po funkisonojne shume shtete ne Azi e Afrike, sepse mungojne forcat shoqerore, gruper shoqerore per te mbeshtetur shtetin, sepse projekti i "nation-state" qe pati aq sukses ne Perendim u eksportua ose u importua (nga "intelektualet") ne vendet e tjera pa u formuar bazat e nevojshme per te.

Ka njerez qe besojne ende se Amerika u fut ne Irak per ideale demokratike?

SuiGeneris, nuk kam pare ndonjehere me sy te mire neo-conservatives, Cheney, Wolfowitz me shoke dhe politiken e tyre. Vete Henry Kissinger, (Nobel Peace Price winner/war criminal, varet nga e sheh,) Machiavelli i politikes te rrymes realiste te US ne keto dekatat e fundit, eshte shprehur, se Iraku nuk duhej pushtuar, por duhej perkrahur opozita. Dmth, nga poshte larte sic thate ju. Ajo u be gjate viteve 90, ndoshta jo dhe aq sa duhet, pa rezultat. Jam shprehur qe ne fillim, qe isha kunder luftes ne Irak. Ne fund te fundit, per arsyet qe u dhane, nuk justifikohej, pastaj per mua, lufta duhet te jete opsioni i fundit fare, pasi jane shteruar te gjitha te tjerat. (Do ishte me mire akoma, sikur te jetonim ne nje bote pa lufte, gjakderdhje, po mua s'me jepet shume nga ana e utopise, keshtu qe nuk i mbaj shpresat aty.)
Domosdo qe do te kishte me shume efekt nqs fundi i regjimit te Sadamit do kishte ardhur nga vete populli Irakian. Megjithate, vazhdoj te jem e mendimit qe nqs nje nga konsekuencat do te jete "iluminizmi" edhe pse i brishte dhe dhunshem, atehere per mua "the end justifies the means."

Ne Europe mos te harrojme se fundi i Napoleonit, Hitlerit etj nuk erdhi nga nenshtetasit perkates, por nga ndihma e vendeve te tjerave. Lufta e pavaresise se 12 kolonive (ose sic kane qejf te thone keta nga anet tona, the American Revolution) mund te mos kishte patur sukses nqs Franca nuk do t'i kishte ndihmuar (edhe pse Franca pati interesat e saj kunder Anglise, jo se u prish gjaku atyre per taksat e cajit qe s'donin te pagonin Bostonasit.) etjetjetj.
Kuptohet, ne Lindjen e Mesme, apo dhe ne Afrike eshte veshtire te eksportosh idete e nation-state, per shume arsye. Ne Afrike, ku shume shtete jane hartuar sipas mbeturinave te kolonializmit, evolucioni ne ate nivel te nocionit komb eshte akoma me i veshtire pasi marredheniet fisnore zene prioritet me te madh.
Ne Lindjen e Mesme, ne nje menyre ose ne tjetren, "the nation of Islam" ka me shume prioritet se vlerat dhe nocionet e "nation-state" perkates.
Por diku duhet filluar....

Persa i perket fese dhe evolucionit ne Europe, disa gjera duhet te behen te qarta. Duhet te theksohet qe pengese ishte institucioni i kishes katolike, dhe jo feja. Le te mos harrojme se para shpikjes se makines se shtypit, kishte shume pak bibla ne qarkullim, dhe fjala e Zotit ishte monopol i nje pakice qe e perdori per qellimet e saj. Shperdorimi i atij monopoli (me gjithe format e tij te shemtuara, turra e druve, torturave etj), kisha katolike e pagoi shtrenjte (lindja e protestanizmit etj.) Megjithate, ne fund te fundit, sic shihet dhe sot, feja e krishtere nuk eshte pengese zhvillimi. E kam thene dhe diku tjeter, qe ne US, 80% e njereve jane fetare, dhe ekonomia nuk vuan nga mungese ideshe apo inovacione teknologjike.
Njeriu mund te jete fetar dhe te respektoje te drejtat fondamentale te tjetrit. Ky eshte jo vetem ideal demokratik, por mbi te gjitha human....

[leci]

O xeno mos mer flake kaq shpejt mer burre se sta kisha me te keq.
Kur nuk me pelqen nje gje qe shkruhet une e them,pa hyre fare ne personin tend.
Une po diskutoja per kurdet e jo per ty.
Kur kurdet thone qe duan te kene nje shtet ku te mesohet gjuha e tyre dhe kultura e traditat,dhe me del ti e thuan qe çfare do fitojne nga arsimi ne gjuhen e tyre,mundesisht mund ta them edhe une nje fjale?
Kurdet jane vrare e prere nga turqit e nuk paskan te drejte te kerkojne vendin e ku te flitet gjuha e tyre.E çuditshme qe kjo vjen nga nje njeri qe kerkon pavaresine e Kosoves,Ceçenise etj..

Apo meqe ti jeton ne Turqi njihke rrenjesisht situaten kurde?A je tu fol perçart a?
Po deshe diskutojme per kete,ose perndryshe me injoro dhe je ne rregull.Po te doja te flisja me tone te ashpra e te ofendoja do flisja ne menyre tjeter,nuk mendon?
Une as te permenda sa kurd njoh e sa human jam.
Mos shkruj kilometra mer bos se spo don njeri me te shajte,mjaft te shkrush ky eshte kendveshtrimi im,ashtu si une shkruajta ate qe mendoj,pa pasur prezuncionin te njoh kaq thelle situacionin.
Humanizmin çdo njeri e mban per vete e nuk e shpalos neper forume.
Kshu pra,jajd paqe e shendet

p.s. mer.. nuk ishte per ofendim por nje menyre thenjeje,si me thon mer burre.Te kerkoj falje po qe se je ndjere i sulmuar ashpersisht nga fjalet e mija.

[[xeni]]

Kshu pra,jajd paqe e shendet

Nejse, s'eshte e thene qe te merremi vesh per çdo gje. Sejcili e sheh çeshtjen ne kendveshtrimin e tij. Shpresoj qe keqkuptimet dhe ndonje gje e pahijshme qe vjen prej ketyre te mos behet shkak per armiqesi te kota, sepse ky eshte nje realitet qe s'te intereson as ty as mu.

Paqe e shendet pra edhe prej meje; per ty dhe gjithe te tjeret...!

[forum126]

Per ceshtjen e kurdeve para se te flitet dhe te arrihet ne perfundime duhet lexuar edhe pak. Ceshtja e 20 milione kurdeve qe nuk mesojne dot gjuhen e tyre ne shkolla, e 5 milione shqiptareve qe nuk mesojne dot gjuhen e tyre, e 14 milione greke e llaze qe nuk mesojne dot gjuhen e tyre, e 6 milione arabeve qe nuk mesojne dot gjuhen e tyre te nxjerr ne perfundimin se Turqia duhet te behet si Zvicra me kater gjuhe dhe pjesa e mbetur prej 16 milione turqesh duhet te mesojne shqip, kurdisht dhe greqisht.

Nuk e thashe per cinizem por shume ligje ne turqi jane rrezultat i Marreveshjes se Lozanit e cila u vendos pas luftes se pare boterore. Edhe numrat nuk jane te sakte. Ceshtja e kurdeve nuk eshte vetem pune gjuhe. Nuk eshte se duhet krijuar nje shtet kurd ne Turqi, apo te shtosh edhe nje pjese armenase dhe nje shtet te Llazeve te Trabzonit qe edhe ata kane gjuhen e tyre edhe sot. Pse nuk u mesojne ne shkollen gjuhen e LLazeve?

Ceshtja e kurdeve nuk ka lidhje as me ushtrine turke. Nuk ka bere masakra, nuk ka vrare e prere ushtria turke. Prapambetja nuk eshte vetem e kurdeve te Malatjes, te Dijarbakerit e te Hakarit. Prapambetja eshte e te gjithe kurdeve e turqve qe jetojne se bashku. Prapambetja eshte faji i Partise RRepublikane qe mburret se deri ne vitin 1974 kane futur kaq tone ar ne thesar te shtetit dhe se nuk kane marre asnje borxh, se kane jetuar pa borxhe. Dhe harronin te permendnin se nuk ishte bere asnje investim.

Ceshtja e kurdeve nuk ka lidhje fare me nacionalizem, apo me rracizem. Gjithmone ne qeveri ka pasur kurde neper ministri e kudo. Ashtu sic kemi pasur edhe ne Ahmet Prishtinen. Ashtu sic kemi pasur shqiptar edhe kryetarin e bashkise se asaj lagjes ku eshte stacioni i autobuzave ne Stamboll. Kurdet shtetit turk per c'faredo problemi qe i jane dashur i ka perdorur ashtu sic ka perdorur edhe turqit vete.

Nje nga baballaret e nacionalizmit turk eshte Ziya Gokalp, kurd ky. Nje nga shkrimtaret qe ndikoi te behet rremuja e 28 shkurtit te 1997 ne Turqi ishte nje kurd, Faik Bulut. Dhe ishte po ky Faik Bulut qe se bashku me Ugur Mumcu (mos po ja ngaterroj emrin tani per momentin, eshte ai qe e vrane) me ate shkrimtarin e mete te Hurriyetit (prape nuk ja mbaj mend emrin, zihet gjithmone me Fehmi Koru)
bashke me dy tre te tjere u mblodhen dhe vune pistoleten mbi tavoline dhe thane:"Si t'ja bejme hallin me Turgut Ozalin?" Si ta heqim? Dhe e hoqen. Dhe Fehmi Koru kur shkroi per kete mbledhje papermendur emra hidhet Faiku me ate shkrimtarin e hurriyetit dhe i thone se ishte agjent amerikan.

[Hyllien]

Sugjerim: Te hapim nje teme tjeter per Çeshtjen Kurde, mund ta hapja dhe une temen por do te ishte me mire qe filluesi te ishte ai qe e ka hapur ne kete teme Çeshtjen e Kurdeve (Nese kane mundesi Moderatoret ta ndajne temen ne dy pjese, me nje titull te ri.)

[Hyllien]

Nuk jam dakort me ty forumi126 per çeshtjen e Kurdeve. Nuk eshte e njejte gjendja e Shqiptareve apo Llazeve me ate Kurde. Shqiptaret jane te ardhur, dhe nuk eshte se kane pasur ndonje kerkese te mirefillte per shkollim ne gjuhen Shqipe. Shqiptaret ne Turqi nuk jane nje popullate e bashkuar qe ka jetuar me qindra vite aty, si eshte rasti i Kurdeve. Atyre mund tu jepen aq te drejta sa meriton nje emigrant apo minoritar. Dhe Llazet ndryshojne shume, keto shifrat (si e ke thene dhe ti) nuk jane te sakta, numri i Llazeve eshte i paperfillshem, per me teper ata jane asimiluar. Gjuha e tyre flitet shume pak (vetem pak fjale te mirefillta kane mbetur) dhe ç'eshte me e rendesishmja nuk kane pasur kerkesa per pavaresi, ndryshe nga Kurdet. Kurdet nuk kerkuan pavaresi nen Perandorine Osmane, pasi perandoria osmane nuk ishte perandori Turke por shumekombshe, në të, Kurdi dhe Shqiptari ishin te barabarte me Turkun. Por Mustafa Kemali e ndryshoi kete, me formimin e shteti modern Turk, u ndoqen politika nacionaliste, u shtypen pakicat, u shtyp feja. Nuk eshte aspak e vertete qe nuk ka vrare ushtria turke ne Lindje, ka vrare e ka bere kerdine. Dhe raste te veçanta te "intelektualeve" Turq nuk mund ta ndryshojne gjendjen e pergjithshme. Per me teper Ziya Gökalpi ka jetuar vetem 1 vit ne Republiken Turke (ne 1924 vdiq).
Faktet mund te jene fryre nga raportet nderkombetare, por duhet ta dime qe me teper fshihen nga shteti Turk. (Nuk gjen nje statistike te sakte te popullsise Kurde)
Nuk e mohoj qe Kurdet kane kerkuar ndihme nga jashte dhe jane perdorur nga shtete te tjere kundra Turqise.
Pershendetje.

[iliria e para]

........Nuk e mohoj qe Kurdet kane kerkuar ndihme nga jashte dhe jane perdorur nga shtete te tjere kundra Turqise.
Pershendetje.

Harrove te thuash se kurdet i kan perdorur(turku) edhe per te luftuar Armenet, Asirianet(Surianet) etj. Iu premtuan nje shtet por kur i ftuan ne Stamoll iu helmuan krejt kreret.
Shpesh i kan shti ne sherr edhe shqiptaret me kurdet. Te dy palet gjaknxehete, pse jo.
Numrin e kurdve teTurqise kurr nuk do ta dine njeri se ata as qe pranonin gjer tani se eksistojne kurdet. Zavallet qe jane keta....oboboboooooooo!

[Kryeplaku]

Urime atij qe e hapi kete teme. Kurdet jane pa dyshim kombesia me e keqtrajtuar e Lindjes se Mesme sepse ata nuk kane nje armik por 4 (si Shqiperia gjate luftrave ballkanike), kane Iranin, Irakun, Turqine dhe Sirine. Me Traktatin e Sevronit (1921) me te cilin nenshkruante Porta dorezimin e saj tek fuqite fituese te Luftes se Pare Boterore u parashikonte vec shume gjerash te tjera -negative per Turqine- edhe krijimi i shtetit kurd ne Lindjen e Mesme. Por Qemal Ataturku me zgjuaresine e vet arriti qe ta nxjerri jashte perdorimit Traktatin e Sevronit dhe qysh atehere Perendimi e harroi ceshtjen kurde! Ceshtja Kurde eshte veshtire te zgjidhet sepse Kurdet jane te vendosur ne zonen me strategjike te Botes, aty ku lidhen Kaukazi dhe Azija Qendrore me Lindjen e Mesme dhe Ballkanin pak me tutje, aty ku ndodhet pasuria me e madhe e naftes e kater shteteve qe siperpermenda dhe kyci i kanaleve te naftes dhe te gazit natyror i cili nga Kaukazi me ish-BS dhe Irani me Kaspikun bashkohen per te kaluar Turqine dhe nga atje per tu transportuar ne te gjithe Europen. Keshtu as Perendimit nuk i intereson ngritja e nje shteti te ri ne zone (pavarsisht pallavrave qe na reklamojne per te drejta humane). Pra te gjithe e shofin Turqine si nje shtet qe sjell stabilitet ne zone, dhe ashtu ndodh me te vertet, dhe askush nuk mund te imponoj Turqine sesi te sillet me Kurdet. Gjithashtu Ankaraja ka arritur ta lidh ceshtjen kurde me trafikun e droges dhe terrorizimin (shume Kurde me te vertet merren me trafik por nuk i mbetet gje tjeter per te bere dhe fundja fundit Makiaveli tha "qellimi shenjteron menyrat").

Ceshtja Kurde e fillimshekullit te 21 i ngjan shume ceshtjes shqiptare te fillimshekullit te 20. Shqiptaret arriten te jetojne te pavarur vetem nje e treta e kombit keshtu duket se do katandisen edhe Kurdet pas luftes se Irakut (megjithese ka mundesi mos te krijohet as atje ndonje shtet kurd por thjesht te kthehet ne zone autonome sepse nuk i intereson asnjerit sic e thash). Pra eshte detyrim historik dhe moral per popullin shqiptar qe te kuptoj sadopak vuajtjen e popullit kurd!

[Hyllien]

Ka shume qe e perngjasojne Çeshtjen Kurde me ata Shqiptare, po ka ndryshime themelore. Tashme nuk ekziston nje shtet Kurd, pas te cilit te kapen Kurdet, ai ka ekzistuar vetem 6 muaj ose 1 vit (per kohen kur ka ekzistuar nuk jam shume i sigurte nga fundi i Luftes se Dyte Boterore, por di qe me mbeshtetjen e Rusise u formua nje shtet Kurd ne tokat e pushtuara Iraniane.)
Mendoni se do te ndryshoje diçka per Kurdet pas zgjedhjes se Talabanit presitent te Irakut?
Mbase Kurdet ne Irak fituan qe kur u rrezua Sadami po Kurdet ne shtetet fqinje mund te harrohen. Nje shtet i pavarur Kurd eshte pothuajse i pamundur, duke pasur parasysh qe do te ndryshonte kufijte e Turqise, Sirise, Irakut dhe Iranit (ne fakt ndryshimi i kufinjve ne pergjithesi eshte i pamundur pa nje lufte te trete boterore ose nje ndryshim rrenjesor te balances se fuqive ne bote), dhe autonomi as qe nuk mendohet ne shtetet e tjere. A do te jene te kenaqur Kurdet me reformat ne te drejtat e njeriut, ne politikat jo-nacionaliste, apo duke perfituar nga situata a do te kerkojne ate me teper. Pres komentet e te interesuareve.
Çeshtje e komplikuar kjo.