Nietzsche

[Niçe]

Po Me Thoni Mu Mer Njerez Nje Filozof Qe Ka Vdekur Rehat.
Asnjeri.te Gjithe Kane Vdekur Budallenj Ose Kane Vdekur Ne Vetmi.
Tungiiiiiiiiii

Ec aty, trimo
Veç nji gja më shpjego, nse tanë filozofët kanë qenë gomerë, po gomerët çka ka qenë, filozofë? Nse tanë mjekët janë pacientë, po pacientat çka janë mjekë…
Shqiptari asht ndër të paktat kafshë në Evropë që përjeton halà nji gjendje të sëmurë, madje atij s’ i intereson me dijtë, por sall me gjykue
Vdekja asht vdekje o mik, veç e randësishme asht mos me jetue e as me vdekë për motive banale
A ke ndonji mendim me shprehë o mik, se për batuta ke oden e humorit
Na e ban hallall ashpërsinë, por unë edhe nofkën e kam Niçe
Të kujtoj nji hadith të nji tjetër gjeniu të njerëzimit, Muhamedit:
“Mos i shaj të vdekunit, mbasi ata kanë marrë atë çka kanë meritue”

[fisnik]

141

Flamujt e rangut. - Te gjithë shkrimtarët dhe poetët që janë dashuruar me superlativen, duan më shumë nga sa mundin.

142.

Libra te ftohtë. - Mendimtari i mirë mbështetet te lexuesit te cilët ndiejnë pas tij lumturinë që gjendet ne te menduarit mire, ne mënyrë te tille që një libër me pamje te ftohtë dhe te përmbajtur, i pare me sytë e duhur, mund te duket i përkëdhelur nga drita diellore
e qartësisë shpirtërore, dhe si një rehati e vërtetë e shpirtit.

143.

Artifica e mendimtarëve të rendë. - Mendimtari i rende zgjedh zakonisht si aleatë llafazanërinë ose solemnitetin. Me të parën beson se do te përvetësojë lëvizshmëri dhe kthjelltësi, me të dytën ngjall pamjen se cilësia e tij është pasojë e vullnetit të lirë e një qëllimi
artistik, për të arritur te dinjiteti i cili kërkon ngadalësi të lëvizjes.

144.

Për stilin e stërholluar. - Ai që, si mendimtar dhe shkrimtar, e di se nuk ka lindur dhe as është edukuar me dialektikën dhe me shpjegimin e mendimeve, do te kapet ne mënyrë jo te vullnetshme pas retorikës dhe dramatikes, sepse se fundi i intereson te bëhet i kuptueshëm dhe te grumbullojë fuqi, ndërkohë që nuk i intereson te drejtojë te vetja ndjenjën nëpërmjet rrugëve te sheshta ose ta kapë ne befasi atë, si ban apo si kusar. Kjo vjen edhe për artet plastike e muzikore, ku ndjenja e një dialektike difektoze ose e pamjaftueshmërisë ne shprehje dhe ne rrëfim, e bashkuar me një instinkt tepër te pasure te forte te formës, bën të lindë kjo cilësi stili që quhet i stërholluar. Vetëm ata që janë mësuar keq dhe ata që kanë pretendime do të provojnë një përshtypje ndrydhëse kur të dëgjojnë këtë fjalë. Stili i stërholluar lind çdo herë që venitet një art i madh, kur në artin e shprehjes klasike kërkesat bëhen te për të më dha, si një ngjarje natyrore e cila shikohet me melankoli sepse paraprin natën, por ne te njëjtën kohë me admirim për zvetënimet artistike ne shprehje dhe ne rrëfim, që ai i ka te tijat. Atij i përket tashmë zgjedhja e lëndëve dhe projekteve të tensionit me te lartë dramatik, në të cilin, edhe pa art, zemra dridhet sepse qielli dhe terri janë tepër afër ndjenjës. Pastaj, elokuenca e pasioneve dhe e gjesteve te forta, e sublimes ne mënyrë te urryer, e masave te mëdha, dhe ne përgjithësi e sasisë ne vetvete, ashtu siç shfaqet tashmë te Mikelanxhelo, babai apo gjyshi i artistëve barokë italianë, dritat e perëndimit, te shpërfytyrimit apo te zjarrit mbi format kaq fort te theksuara, dhe me tutje guximet e reja te mjetet dhe te qëllimet, te theksuara fort nga artisti për artistët, ndërkohë që profanët besojnë se shikojnë vërshimin konstant të pavullnetshëm te gjithë brirëve të bollëkut të një arti natyror origjinar-të gjitha këto cilësi, te të cilat ky art ka madhështinë e tij, nuk janë te mundura ne epoka te mëparshme, klasike e paraklasike te një arti, madje nuk janë as te lejuara. Gjëra të tilla të çmuara varen për një kohë të gjatë nga pema si fruta te ndaluara. Pikërisht tani, kur muzika kalon ne këtë epokë te fundit, mund të mësohet të njihet kjo dukuri e stilit barok ne një shkëlqim te veçantë dhe te mësohen, përmes krahasimeve, shumë gjëra mbi kohët e shkuara, sepse duke u nisur nga kohët greke shumë hère na është shfaqur stili barok, ne poezi, ne gojëtari, ne prozë, ne skulpturë, dhe po kështu, fare hapur ne arkitekturë, dhe çdo hère ky stil, edhe pse i mungon fisnikëria me e lartë, ajo e një përsosmërie te pafajshme, te pavetëdijshme, fitimtare, u ka bërë te mira shumë mes me te mirëve dhe me seriozëve te kohës se tij. Prandaj, siç e kemi thënë, do te ishim tërë pretendime po ta gjykonim atë patjetër me përçmim, edhe pse secili mund te çmojë veten si te
lumtur nëse ndjenja e tij nuk u shndërrua nga stili barok, i papranueshëm për stilin e pastër dhe me te madh.

145.

Vlera e librave te ndershëm. - Librat e ndershëm e bëjnë lexuesin te ndershëm, te paktën ne kuptimin që ata nxjerrin ne pah urrejtjen dhe neverinë e tij te cilat aftësia e shkathët di t'i fshehë. Përballë një libri e lëmë veten te lire, ndërkohë që përballë njerëzve e përmbajmë veten shumë.

146.

Si e krijon arti një parti. - Hapa te veçantë e te bukur, një zhvillim i përgjithshëm emocional dhe përfundime tërheqëse e mallëngjyese-në një vepër arti këto janë të pranueshme edhe për pjesën me te madhe te profanëve. Edhe ne një periudhë te artit ne te cilën nga ana e artistëve synohet të tërhiqet masa e madhe e profanëve, dhe kështu kërkohet te krijohet një parti, ndoshta për te ruajtur artin ne përgjithësi, krijuesi do te bënte mire te mos jepte asgjë me shumë, kështu nuk do te shpenzonte kot forcën e tij, nëpër fusha ku asnjëri nuk do t'i ishte mirënjohës. Te ofrosh atë që mbetet e te imitosh natyrën ne imazhet e saj organike dhënë zhvillimin e saj-kjo do të ishte ne këtë rast sikur te rrihje ujë ne hava.

147.

Te bëhesh i madh ne dëm te historisë. - Çdo mjeshtër me i vonshëm, që tërheq nëpër rrugën e tij shijen e dashamirësit te artit, shkakton padashur një zgjedhje dhe një vlerësim te ri te mjeshtërve antikë dhe te veprave te tyre - ajo që sipas tij është e afërt me atë vete, ajo që te ata gëzon shijen e tij, vjen që prej atëherë si ajo që është realisht domethënëse te mjeshtërit antikë dhe te veprat e tyre. Ky është një fryt brenda te cilit zakonisht është fshehur, si një krimb, një gabim i madh.

148.

Si përparon një epokë ne art. - Njerëzve u mësohet, me ndihmën e të gjitha magjive te artistëve dhe te mendimtarëve, që të nderojnë defektet e tyre, varfërinë e tyre shpirtërore, verbërinë e marre dhe pasionet e tyre, madje ka shumë mundësi që edhe krimit e çmendurisë i zbulohen vetëm anët e shkëlqyeshme, për shkak te dobësisë se tyre, njerëzve pa vullnet dhe te atyre që nënshtrohen verbërisht u tregohet vetëm ajo që te mallëngjen dhe që te prek zemrën ne një gjendje e tille, dhe kjo është bërë shpesh. Kështu është futur në punë mjeti për t'i hedhur pikë-pikë edhe një epoke jo artistike e jo filozofike një dashuri delirante për filozofinë dhe për artin (veçanërisht për artistët dhe për mendimtarët si persona), dhe ne rrethana te këqija është përdorur ndoshta edhe mjeti i vetëm për te ruajtur ekzistencën e këtyre krijesave kaq delikate dhe te pasigurta.

149.

Kritika dhe gëzimi. - Kritika, po aq ajo e njëanshmja dhe e padrejta sa dhe ajo inteligjentja, i jep shumë kënaqësi atij që e ushtron dhe bota i detyrohet me një mirënjohje te madhe çdo vepre, çdo veprimi që shkakton shumë kritikë nga ana e shumicës, sepse pas saj hapet një brazdë e shkëlqyeshme gëzimi, shpirti, admirimi ndaj vetes, krenarie, këshillash, propozimesh për përmirësim. Zoti i gëzimit krijoi të keqin dhe mediokrin për te njëjtin shkak që krijoi dhe të mirin.

150.

Përtej kufijve te tu. - Kur një artist dëshiron te jetë me shumë se një arti si, për shembull rizgjuesi moral i popullit të vet, si për te dënuar veten përfundon duke u dashur me një përbindësh me subjekt moral, dhe Muza qesh me të, sepse kjo hyjni me një zemër aq te mire mund te behet e keqe nga xhelozia. Kujto pak Montonin dhe Klopstokun.

[~ZARATHUSTRA~]

fisnik, paske bere nje pune te mrekullueshme.

Te pergezoj per kete!

[fisnik]

151.

Syri i qelqtë. - Orientimi i talentit drejt subjekteve, personazheve, motiveve morale, drejt shpirtit te bukur te veprës se artit, është ndonjëherë vetëm syri i qelqtë që i vë vetes artisti, të cilit i mungon një shpirt i bukur. Por rezultati është shumë i çuditshëm: ky sy shndërrohet ne natyrë te gjallë, edhe pse ne një natyrë që shikon ne një mënyrë disi të turbulluar, por me rezultatin e qëndrueshëm se e gjithë bota beson se po shikon natyrën pikërisht aty ku është një qelq i ftohtë.

152.

Te shkruash dhe te duash te fitosh. - Te shkruarit duhet që gjithnjë te tregojë një fitore, dhe pikërisht një fitore mbi vetveten, me te cilën duhet tu bësh vend edhe te tjerëve për dobinë e tyre. Por ka autorë skeptikë që shkruajnë vetëm kur nuk janë te gjendje ta tresin një gjë, madje kur kjo ka mbetur e mbërthyer te dhëmbët e tyre. Ata kërkojnë ne mënyrë te pavullnetshme ta bëjnë dispeptik me humorin e tyre te keq edhe lexuesin dhe te ushtrojnë kështu dhunë mbi te, ose me mire, edhe ata duan te korrin një fitore, por mbi te tjerët.

153.

"Një libër i mire mund te presë". - Çdo libër i mire ka një shije te athët, me sa duket ai ka defektin e risisë. Përveç kësaj e dëmton dhe fakti se autori i tij është gjallë, nëse ai është i njohur dhe nëse flitet shumë për te, sepse te gjithë e kanë zakon te ngatërroj ne autori n me veprën e tij. Ajo që te kjo e fundit është shpirt, ëmbël si dhe shkëlqim do te zhvillohet vetëm me kalimin e viteve, falë një admirimi rritës, me pas te shkuar, e se fundi tradicional. Shumë orë duhet te kalohen mbi libër, shumë merimanga duhet te endin rrjetën e tyre. Lexuesit e mire e bëjnë një libër gjithnjë e me te mire, ndërsa kundërshtarët e mire e qartësojnë atë.

154.

Mungesa e masës si mjet artistik. - Artistët e dinë mire se çfarë do te thotë te përdorësh mungesën e masës si proces artistik, për te shkaktuar përshtypjen e pasurisë. Kjo bën pjesë te lista e pafajshme e mjeteve te tundimit te shpirtit që artistët duhet ta njohin mire, ngaqë ne botën e tyre, ku synohet pamja, nuk është e nevojshme që mjetet e pamjes të jenë domosdoshmërish të kulluara.

155.

Organoja e vogël e fshehur - Gjenitë merren vesh me mire se talentet ne fshehjen e organos se vogël, sepse dinë ta palosin me mire atë. Por ne thelb edhe ata nuk mund te bëjnë gjë tjetër veçse te luajnë gjithnjë dhe përsëri ato shtatë pjesët ë tyre te vjetra.

156.

Emri mbi kopertinë. - Sot, te thuash te vërtetën, është bërë zakon madje e detyrueshme që te vihet mbi libër emri i autorit, por kjo është një nga arsyet kryesore për te cilat librat janë kaq pak efikase. Sepse nëse ata janë te mire, vlejnë me shumë se personat, duke qenë thelbi i tyre, por sapo autori njihet si i lidhur me titullin, nga ana e lexuesit thelbi hollohet e tretet me elementin personal, madje me atë shumë personal, dhe kështu qëllimi i librit mbetet i kotë. Intelekti ka si aspiratë te mos shfaqet me si individual.

157.

Kritika me e ashpër. - Kritikohet me ashpërsi me te madhe një libër apo një njeri, kur ai përshkruan idealin.

158. [b]Pak dhe për dashuri[b] – Çdo libër i mirë është shkruar për një lexues të caktuar dhe për atë lloj lexuesi, dhe pikërisht për ketë konsiderohet i pashpjegueshëm nga të gjithë lexuesit tjerë, pra nga shumica. Prandaj fama e tij qëndron mbi një bazë të ngushtë dhe mund të ngrihet vetëm në mënyre të ngadaltë. Libri mediokër dhe i keq është i tillë pikërisht sepse kërkon tu pëlqej, dhe u pëlqen, shumë njerëzve.

159.

Muzika dhe sëmundja. - Rreziku te muzika moderne gjendet ne këtë, se ajo u ofron buzëve tona kupën e së këndshmes dhe sublimes ne një mënyrë aq joshëse dhe me një pamje te tille te ekstazave morale saqë, edhe ai që është i matur dhe fisnik, pi gjithnjë një pikë me tepër
prej saj. Ky teprim shumë i vogël por i përsëritur vazhdimisht mund të sjellë një lëkundje dhe dobësim te shëndetit shpirtëror me te thellë nga sa mund të sjellë çfarëdo lloj teprimi trashanik. Kështu që nuk mbetet tjetër veçse një dite te bukur te ikësh nga shpellat e nimfave dhe te përshkosh përsëri, nëpërmes detrave e rreziqeve, udhën drejt dehjes se Itakës dhe drejt përqafimeve te gruas me te thjeshtë e me njerëzore.

160.


Me përfitim edhe për kundërshtarët. - Një libër plot me shpirt u jep edhe kundërshtarëve te vet pak nga ai.

[elen]

]PER FISNIK-UN.ME PELQEU TEMA QE KENI HAPUR ,TREGON QE E ZOTERONI TEMEN MIRE.PERSONALISHT NUK JAM MARRE AQ SHUME ME NIETZSCHE POR SA HERE QE LEXOJ DICKA PER TE NUK DI PSE NE MENDJE ME VJEN ALAN EDGAR POE.NDOSHTA TE DY ECNIN NE EKUILIBRIN MIDIS CMENDURISE DHE QARTESISE TE MENDJES.NEJSE AJO QE ME BERI PERSHTYPJE ESHTE SE PAVARESISHT SE KAM MBARUAR GJUHE-LETERSI ESHTE HERA E PARE QE LEXOJ KAQ GJUHE SHQIPE TE PERKRYER.SHUMELLOJSHMERI FJALESH DHE FARE GABIME.Shpresoj njohurite qe keni te mos vene dem. Flm elena

[Dito]

Fisnik ju pershendes:

Ashtu si parafosja ju pergezoj per punen tuaj drejt iluminimit te veprave te Apostullit Nietzche. Eshte vertet nje pune e kujdesshme dhe mjaft domethenese sjellja e shkrimeve mjaft te bukura te ketij filozofi.
Pergezimet e mia.

Dito.

[oiseau en vol]

Eh ç'na gjeti... E kam shume merak zgjedhjen e fjaleve keshtu qe nuk mund te rri pa thene dy fjale ketu : fillimisht, nuk e dija qe Nietzsche quhej Apostull apo Apostol, por Friedrich. Nejse, shkruhet keshtu : "punen tuaj drejt iluminimit te veprave" Ç'do të thotë të iluminosh (të ndriçosh, ne shqip) ? Do te thote te hedhesh drite mbi diçka. Por a mjafton perkthimi i diçkaje per te hedhur drite mbi kete diçka ? Nuk besoj. Te hedhesh drite mbi diçka do te thote te nxjerresh diçka nga erresira, per shembull diçka te harruar, te lene pas dore, qe e ka zene pluhuri. Por, a jane veprat e Nietzsches ne erresire, dhe nese po, pse ? Nese jo, pse ? Cilat ide apo mendime te Nietzsches jane ato qe duhen studiuar me se shumti dhe cilat jane tejet te varfera ? A duhet bere nje studim kritik i Nietzsches ? Dhe pse ? Cili eshte rreziku qe shpirtera te dobet te marrin ne dore librin e Nietzsches dhe pastaj te bejne hatane ? Tekefundit, a eshte i kritikueshem Nietzsche ?

Ja, keto mendoj une, jane ato qe do te hidhnin drite mbi vepren e Nietzsches. Dhe se fundi, shprehja "jam dakort me parafolesin apo parafolesen", me shkaterron fare, dhe nuk e kuptoj sesi ekziston kjo shprehje ne temen "Filozofia".
Oh, harrova, per Fisnikun, mire do te ishte te vinit nga jane shkeputur citatet apo copezat. Falemnderit.

[Dito]

Eh ç'na gjeti... E kam shume merak zgjedhjen e fjaleve keshtu qe nuk mund te rri pa thene dy fjale ketu : fillimisht, nuk e dija qe Nietzsche quhej Apostull apo Apostol, por Friedrich. Nejse, shkruhet keshtu : "punen tuaj drejt iluminimit te veprave" Ç'do të thotë të iluminosh (të ndriçosh, ne shqip) ? Do te thote te hedhesh drite mbi diçka. Por a mjafton perkthimi i diçkaje per te hedhur drite mbi kete diçka ? Nuk besoj. Te hedhesh drite mbi diçka do te thote te nxjerresh diçka nga erresira, per shembull diçka te harruar, te lene pas dore, qe e ka zene pluhuri. Por, a jane veprat e Nietzsches ne erresire, dhe nese po, pse ? Nese jo, pse ? Cilat ide apo mendime te Nietzsches jane ato qe duhen studiuar me se shumti dhe cilat jane tejet te varfera ? A duhet bere nje studim kritik i Nietzsches ? Dhe pse ? Cili eshte rreziku qe shpirtera te dobet te marrin ne dore librin e Nietzsches dhe pastaj te bejne hatane ? Tekefundit, a eshte i kritikueshem Nietzsche ?

Ja, keto mendoj une, jane ato qe do te hidhnin drite mbi vepren e Nietzsches. Dhe se fundi, shprehja "jam dakort me parafolesin apo parafolesen", me shkaterron fare, dhe nuk e kuptoj sesi ekziston kjo shprehje ne temen "Filozofia".
Oh, harrova, per Fisnikun, mire do te ishte te vinit nga jane shkeputur citatet apo copezat. Falemnderit.

Vertet ju jeni modeli tipik i njeriut pa etike, Ju mendoni se me analizat tuaja te vjedhura sistematikisht nga librat e haidegerit mund te sulmoni filozofe te klasit boteror.
Une nuk kuptoj edhe dicka nga ju! Perse merreni me emra anetaresh duke i fyer sistematikisht ata, a nuk kuptoni qe ketu nuk eshte debat por hedhje mendimesh personale mbi temen e paracaktuar me pare nga hapesi i saj.
Une ju pyes; Cila eshte vepra juaj e analizes kunder Nietzsche-s pra keni shkruajtur ju nje analize mbi te, apo ju dalin copezat e analizave te vjedhura neper libra, qe pa menduar aspak i hidhni ketu. Ju kam vrojtuar shkrimet tuaja dhe dola ne perfundimin qe nuk jane mendimet tuaja reale por pjese te vjedhura neper libra filozofesh qe pasioni juaj i peshtire i perdor per te hedhur balte mbi figura boterore, qe ju skeni mundesine ti afroheni tek kembet.
Pra djale i mbare meso te jesh me i arsyeshem sepse eshte turp kush te lexon me ato shkrime fyese kundrejt emrave boterore.

Dito.

[kastriot]

Ne anglisht perkthehet Will to Power. A nuk mund te perkthehet ne shqip 'vullneti per pushtet'?

Ne shqip shkon me mire "Vullneti per te sunduar".


Megjithate Nietzsche nuk ka qene tjeter vecse nje filosof kafenesh persa i perket nivelit te tij shkencor.

Nietzsche, nje tregimtar gjerman.
"Vullneti per te sunduar"
Power - Point Presentation

Nietzsche, nje tregimtar gjerman

[kastriot]

Eshte me te vertet mekat per Shkollen Gjermane te Filozofise qe te mbetet te te rinjte Shqiptare e njohur midis Niceve dhe Frojdave!

Nuk eshte mekat per shkollen gjermane te filosofise por eshte mekat per (disa) te rinj shqiptare qe vuajne ashtu si Nietzsche nga Komplekse te theksuara Inferioriteti.

(Minderwertigkeitskomplexe - ne gjuhen e Nietzsches)