Përpjekje përkthimesh...

[oiseau en vol]

Matthias Vincenot

I dëshpëruari dhe dëshpëruesja

I dëshpëruari dhe dëshpëruesja
Do të kishin mundur të duheshin
Kur i dëshpëruari ka takuar dëshpëruesen
Nuk është dëshpëruesja ajo që e ka dëshpëruar

I dëshpëruari dhe dëshpëruesja
Do të kishin mundur të duheshin
Nëse idetë e tyre të mos ishin kaq dëshpëruese
Dhe fytyrat kaq të dëshpëruara

I dëshpëruari dhe dëshpëruesja
Do të kishin mundur të duheshin
Nëse i dëshpëruari të mos ishte kaq mbytës
Dhe dëshpëruesja kaq e zhgënjyer

I dëshpëruari dhe dëshpëruesja
Do të kishin mundur të duheshin
Nëse i dëshpëruari të mos e kishte humbur dashnoren e tij
Dhe dëshpëruesja të mos e kishte marrë për vete

[oiseau en vol]

Géo Norge (1898-1990)

Zotëri

Ju them të më ndihmoni,
Zotëriu është i rëndë.
Ju them të bërtisni,
Zotëriu është i shurdhër.
Ju them të shpjegoni,
Zotëriu është gdhë.
Ju them të barkoni,
Zotëriu shpreh keqardhje.
Ju them ta doni,
Zotëriu është i vjetër.
Ju them të luteni,
Zotëriu është Zot.
Fikeni dritën,
Zotëriu dremit.
Ju them të heshtni,
Zotëriu ka vdekur.

[oiseau en vol]

René Daumal (1908-1944)

Dita e madhe e të vdekurve

Nata, tmerri,
njëqind pash nën dhe,
varret pa shpresë,
frika në palcë dhe terri në sy
- thirrja e yllit vdes në buzët e pusit –
dhe këto duar, pikëllimin tënd të bardhë
në brymën e akullt të fundit të jetës,
në pikëllimin e bardhë të këtyre duarve që do të jenë të miat
një ditë, aq shumë do t’i kisha dashur.

Mos ik, më thotë drita
- ajo që ndriçon ngado këtu, por e lehtë
mbi dendësinë e verbër që ajo mbështjell
dhe e kotë ; kthjelltësi e panevojshme që shpon lëkurën dhe
më thotë : ti nuk do të dalësh,
por eci vetëm i çjerrur nga kamzhiku im fantazmë
ky është përfundi i terrorit,
pallati pa porta,
shpellë nën shpellë, ky është vendi pa natë.
Ajri është i mbushur me nota të paqena
që të sharrojnë kockat, ky është vendi pa heshtje,
shpellë nën shpellë akoma në vendin pa prehje,
ky nuk është një vend, jam vetë unë
i qepur në thesin tim
me frikën, hidrën dhe dragonin
dhe ti, demon, ja koka jote prej lythi
që e shkul prej gjoksit tim
oh ! përbindësh, mashtrues,
ngrënës shpirti.

Ti më bëje të besoja që emri yt i mallkuar
ishte i imi, i pashqiptueshëm,
që faqja jote, ishte faqja ime, burgu im,
që lëkura ime e urryer jetonte nga jeta jote,
por të kam parë : ti je një tjetër
ti mund të më torturosh përgjithmonë,
ti mund të më shtypësh në gropa të vdekurish
nën kufomat e të gjitha racave të zhdukura,
ti mund të më djegësh në yndyrën e zotave të vdekur,
e di që ti nuk je vetja ime,
ti nuk mundesh asgjë mbi zjarrin më të fortë sesa i yti,
zjarrin, klithmën e refuzimit tim
për të qenë asgjë.

Jo, jo, jo ! sepse shoh shenjat
akoma të dobëta në një copë mjegullë të ngadaltë
por të sigurtë, sepse tingujt që ato krehin
janë vëllezër të klithmave që unë mbytem,
sepse udhët e pabesueshme që ato hapin
janë vëllezër të hapave të mi të plumbtë ;
shoh shenjat e forcës sime pa kufi, vrasëse
e jetës sime dhe e jetëve të tjera motra.

Nga fundi i ndriçuar, tavan pas tavani, të shpellave,
shoh – më kujtohet – i kisha skicuar në fillim –
shenjat mizore duke hulumtuar çdo tërheqje
të menduar të moluskut me mijë krahë.
Ato më mësojnë durimin e tmerrshëm,
ato më tregojnë udhën e hapur
por që më mirë sesa çdo murajë të fortë
ligjin e flakës të thënë në majën e shpatës
dhe duke rregulluar çdo hap në orkestrën fatale :
gjithçka është e llogaritur.

Ja, kam shqepur pelerinën prej mishi të gjakosur
dhe prej tërbimi dhe eci lakuriq
- jo, akoma jo ! por e shoh veten larg
dhe për t’u udhëhequr dhe zëvendësuar zemrën time kam,
mjaft larg, këto duar, këto duar të verbëre,
e verbër e vdekur më shikuese sesa sytë tuaj prej shtazësh,
ju të gjallë të rëndë të ngrysur, mjaft larg e verbëra
dhe bebet e syve të saj, rrathë të çdo dije,
duke përmbyllur ujin e kthjellët dhe të zi të liqeneve të nëndheshme –
do të thoja sa të bukura janë, këto duar,
sa e bukur është ajo, jo, sa bukur e flet ajo bukurinë,
e vdekura e verbër, por që sheh tërë natën time,
do të flisja, do të sajoja fjalë-ngashërime
- në këmbët e saj do të duhej qarë –
do të lotoja bukurinë e saj,
nëse do të mund të qaja,
nëse nuk do të kisha vdekur nga të mos diturit për të qarë.

[oiseau en vol]

Armel Guerne (1911-1980)

Pesha e gjallë e fjalës

Mund të shkruajmë, dhe shkruajmë ;
Mund të heshtim, dhe heshtim.
Por për të ditur që heshtja
Është kyçi i madh dhe i vetëm,
Duhet shpuar të gjitha simbolet,
Shqyer imazhet,
Dëgjuar për të mos marrë vesh,
Duruar deri në vdekje
Si një shtypje
Peshën e gjallë të fjalës.

[oiseau en vol]

Charles Ferdinand Ramuz (1878-1947)

Ditën e dasmës sonë, e mendoj këtë papushim,
do të bëjë një diell siç kurrë asnjëherë ;
do të bëjë bukur për të shkuar në karrocë
ngaqë era e freskët ju fryn në fytyrë,
kur pela e bukur shkon duke trokuar mbi kalldrëm
dhe e fshikullojmë për të ecur më shpejt.

Do t’i japim të hajë tërshërë,
do edhe pak, ja dhe pak ;
do ta kashaisim që të duket si një kalë
nga ato të qytetit ;
dhe troko ! dhe ti do të kesh vellon tënde që valëvitet,

dhe do të buzëqeshësh përmes
ngaqë do të duket që ajo
shenjë drurëve për t’iu bërë,
siç kur tundim për nisje një shami.

Do të kqyremi, dhe do të themi : « Ikim,
le të fillojmë udhëtimin e madh ;
për fat të mirë nuk ka
oqeane për t’u përshkuar. »
Dhe kur ne do të kemi mbërritur,
këmbana do të bjerë, porta do të hapet,
orga do të vihet për të lëshuar zë ;
ti do të thuash po, unë do të them po ;
dhe zërat tanë do të dridhen ndopak
dhe ngurojnë ngaqë përreth shumë njerëz
dhe nuk duam këto gjëra për t’i thënë
ndryshe sesa ëmbëlsisht në vesh.

[oiseau en vol]

Charles Ferdinand Ramuz (1878-1947)

Atë ditë, kur të pashë,
isha siç kur shikojmë diellin ;
kisha një zjarr të madh në kokë,
nuk dija më ç’ka bëja,
zigzag shkoja si një i dehur,
dhe duart më dridheshin.

Vetëm kam shkuar nga shtegu i pyllit,
besoja të shihja ty të ecje përpara meje,
dhe të flisja,
por ti nuk më përgjigjeshe.

Kisha frikë të të shihja, kisha frikë të të dëgjoja,
kisha frikë nga zhurma e këmbëve të tua në bar,
kisha frikë nga e qeshura jote në degët ;
dhe i thoja vetes : « Ti je i çmendur,
ah ! sikur të të shihnin, sa shumë do të talleshin ! »
Kjo nuk shërbente për asgjë.

Dhe, kur kam hyrë, ishte mesnata e kaluar,
por nuk kam mundur të fle.
Dhe të nesërmen, duke u kujdesur për kafshët e mia,
përsërisja emrin tënd, thoja : « Marianne… »
Kafshët kthenin kokën për të dëgjuar ;
nxehesha, dhe u thërrisja : « Ç’keni ju ?
hajt, të qeta, eh ! Konteshë, eh ! Kuqalashe. »
dhe i kapja për brirësh.

Ka zgjatur kështu tre ditë
dhe pastaj më nuk kam mundur.
Më është dashur që ta shoh.
Ajo ka ardhur, ka shkuar,
dhe ajo nuk më ka vënë re.

[oiseau en vol]

Paul Eluard (1895-1952)

Shtetrrethim

Ç’ti bësh, porta ishte e ruajtur
Ç’ti bësh, ne ishim të mbyllur
Ç’ti bësh, rruga ishte e zënë
Ç’ti bësh, qyteti ishte i mbikqyrur
Ç’ti bësh, ai ishte i uritur
Ç’ti bësh, ne ishim të çarmatosur
Ç’ti bësh, nata kishte rënë
Ç’ti bësh, ne jemi dashuruar.

[oiseau en vol]

Jacques Prévert (1900-1977)

Kanceri

Ai thotë jo me kokë
por ai thotë po me zemër
ai i thotë po asaj çka ai do
ai i thotë jo mësuesit
ai është në këmbë
e pyesin
dhe të gjitha problemet janë shtruar
befas e kap një e qeshur e marrë
dhe ai fshin gjithçka
shifrat dhe fjalët
datat dhe emrat
fjalitë dhe kurthet
dhe megjithë bërtitjen e mësuesit
nën talljet e nxënësve të zgjuar
me shkumësa të të gjitha ngjyrave
mbi tabelën e zezë të fatkeqësisë
ai vizaton fytyrën e lumturisë.

[MI CORAZON]

Jacques Prévert (1900-1977)


.........................................
me shkumësa të të gjitha ngjyrave
mbi tabelën e zezë të fatkeqësisë
ai vizaton fytyrën e lumturisë.

...për të marrë shembull !

[oiseau en vol]

Ju kërkoj ndjesë të gjithë lexuesve që hyjnë këtu që titulli i poezisë së fundit të Jacques Prévert është i gabuar. Në fakt është një lapsus, pasi fjala cancer dhe cancre kanë të njëjtën etimologji. Pra në vend të Kanceri duhet lexuar Dembeli, në kuptimin e një nxënësi përtac dhe që nuk mëson.
Ju falemnderit për mirëkuptimin.

Jacques Prevel (1915-1951)

E sikur një ditë një njeri të ngrihej midis njerëzve
E sikur një ditë një njeri të ecte midis njerëzve për të qenë miku im
Një njeri aq i pastër për të më provuar të tërin
Një njeri aq i marrë dhe i pakuptimtë për të më kuptuar
Një njeri i racës sime
Por duke patur thyer dështimet dhe frikat
Dhe që do të lexonte përmes viteve pa numër
Një njeri që nuk do të trembej nga sarkazmat e mia
Dhe që nuk do të kishte frikë urrejtjen time
Ndoshta pa tmerr
Ndoshta do ta njihja përpara se të bie në terr.