Vdes Saul Bellow

[StormAngel]

Juria e Nobelit kishte përshëndetur në vitin 1976 “mjeshtërinë e përsosur” të përmbajtjes dhe formës në veprën e tij

Saul Bellow, vdes nobelisti amerikan


Shekulli

AFP-Shkrimtari amerikan Saul Bellow, gjigant i letërsisë së shek.XX, por gjithashtu udhëheqës i drejtimit të shkollës së romancierëve hebrejo-amerikanë, me humorin brejtës, vdiq dy net më parë nga shkaqe natyrale, në shtëpinë e tij në Bruklin, Masaçusets, me gruan aty pranë, në moshën 89-vjeçare. Romancieri i dështimit dhe talljes, Saul Bellow, i vlerësuar me çmimin Nobel për Letërsi në 1976, ka ndikuar tek shumë breza shkrimtarësh amerikanë. I lindur në Kebek më 10 qershor 1915 nga prindër hebrej që kishin emigruar nga Rusia, Saul Bellow i……………… pëkrundur nga religjioni, pati fëmijëri të trishtuar. Nisi të shkruajë në vitet 40 dhe suksesin e parë e arriti me romanin e vitit 1944 “Njeriu pezull”, më pas me “Aventurat e Ogi Marçit” i cili mori çmimin letrar “Çmimi Kombëtar i Librit” më 1953. Këtë do ta ndjekin një seri romanesh ku konsolidohet arketipi i heronjve të tij, intelektualë dhe të persekutuar. Atëherë Bellow imponon stilin e tij: të shkëlqyer, ironik dhe tejmase të këndshëm. Libri i parë më i shitur daton 1964, “Herzog” ose autobiografia e një amerikani neurotik në vitet 60. I përhumbur nga mundimet, i joshur nga gratë që për të janë po aq enigma, ai përfundon duke u përkëdhelur nga çmenduria.
I diplomuar për sociologji dhe antropologji në universitetin e Çikagos në 1937, Bellow gjithashtu ka dhënë mësime në Universitetin e Uajkonzinit, si dhe në Boston në 1993, dhe ka kryer shërbimin ushtarak në Marinë gjatë Luftës së Dytë Botërore. Vepra e Bellow, e cila mësohet në universitetet e botës mbarë, merret me problemet e minoritetit çifuto-amerikan, duke u përpjekur t’iu qaset përmes episodeve komike apo tragjike, shoqërisë amerikane dhe raporteve burrë-grua. Në një nga romanet e tij të fundit të vitit 1997, “Një lidhje e vërtetë”, Bellow, që atëherë ishte profesor në Boston, kritikonte pa turp “cretinus americanus”-in dhe orvatej të tallej me atë “korrekt politikisht” që shfryhej tek komplekset amerikane.
Megjithatë, ditën kur iu akordua Çmimi Nobel për letërsinë, më 21 tetor 1976, shkrimtari i njohur në atë epokë për pesimizmin e tij të zakonshëm, shpalos dyshime për krijimtarinë e tij të ardhshme: “Çmimet Nobel rrallë janë një gjë e mirë për shkrimtarët. Sinclair Lewis dhe John Steinbeck pasi morën këtë çmim, ishin jo rrallë më të matur. Sa për Heminguejin, ai reshti së shkruari”,- pat thënë ai.
Romani i tij i fundit “Ravelstein” paraqitet si rrëfim ose si biografi, ajo e një burri të vjetër, vitet fundit të jetës së të cilit rrëfehen nga një prej miqve të tij më të mirë, një hebre pasaardhës i një familjeje të vjetër evropiane. Kritika ka parë këtu një lloj dublimi të autorit vetë. Juria e Nobelit kishte përshëndetur në 1976 “mjeshtërinë e përsosur” të përmbajtjeve dhe formës në veprën e tij, duke vlerësuar në veçanti se romani i vitit 1956 “Dita e gjashtëmbëdhjetë” ishte një nga “klasikët” e epokës. Saul Bellow kishte tre djem dhe shumë nipër. Kishte dhe një vajzë, Naomi, e lindur më 1999 nga gruaja e tij e pestë, kur ai ishte 84 vjeç.



07/04/2005

[katana]

me erdhi keq. nuk e di pse po gati gati mu mbushen syt me lot kur e lexova dje ne gazete.

[nimf]

edhe mua po me vika shume keq. libra si 'herzog' apo 'ravelstein' ua rekomandoj te gjitheve.