Gjergj Kastriot Skënderbeu

[Ilmi Veliu]

Gjon Kastrioti dhe
Principata e Kastriotëve

Emri i Kastriotëve, si dhe ai i një vargu familjesh feudale të tjera, lidhet me emrin e një vendi ku ata kishin pasur zotërimet e veta. Në tokat shqiptare ka disa fshatra që mbajnë emra të afërta me mbiemrin e këtyre sunduesve shqiptarë: Kastriot në Peshkopi, Kastri në Mirëditë, Kastrat në Has të Prizrenit-Kosovë, Shkodër dhe Tropojë, Kastriot, fshat në rrethinën e Kërçovës e që serbët pas vitit 1913 dhe pas masakrave që bënë mbi shqiptarët e Kërçovës e riemëruan në Sërbicë, pastaj në rrethinën e Gllogovcit të Kosovës poastu është fshati Kastriot e që serbët poashtu e ndërruan në Sërbicë.
Historia e Popullit Shqiptarë I Tiranë 2002, na jep të dhëna se Skënderbeu dhe prindërit e tij quheshin Kastriotë, sepse familja e tyre e kishte prejardhjen nga fshati Kastrat i krahinës së Hasit të Prizrenit, (Kosovë) në pjesën verilindore të Shqipërisë etnike. Mirëpo mbiemrin Kastrati e gjejmë edhe te një numër i madh familjesh të Hasit të Prizrenit- Kosovë. Dhe nëse e kemi parasysh se Prizreni ishte kryeqyteti i Gjon Kastriotit dhe vetë Skënderbeu ishte i lindur në Prizren, na del se Kastriotët kanë qenë me prejardhje dardane (Kosovare) dhe emri Kastriot rrjedh pikërisht nga emri i Kastratëve të Hasit të Prizrenuit (Kosovë). Në disa burime tjera, Kastriotët mbajnë edhe një mbiemër të dytë, Mazarekë, të cilin e gjejmë si emër fshati, ndër të tjera edhe në krahinën e Hasit të Kosovës..)1
Kastriotët si feudalë nuk kanë një origjinë të largët. I pari Kastriot që njohim, përmendet në një dokument të vitit 1368, si kështjellar në Kaninë. Sipas një gjenealogjie të shkurtër nga fisniku shqiptar i sh XVI, Andrea Engjëlli, babai i Skënderbeut quhej Gjon, gjyshi Gjergj dhe stërgjyshi Konstatin. Këtë mund ta marrim si të sigurtë sepse mund ta bazojmë në zakonin që kanë pasur shqiptarët e që e kanë edhe sot që t`i përsërisin emrat e të parëve. Shohim se në trungun e familjes së Skënderbeut përsëritet emri i gjyshit Gjergj te Skënderbeu e më vonë te nipi i tij Skënderbeu i Ri, pastaj emri i stërgjyshit Konstatin te njëri nga vëllezërit e Skënderbeut, Konstatini etj.)2
Historiografi i njohur austriak i sh. XIX J. Hammer, përmend në veprën e tij “Historia e Perandorisë Osmane”, një princ shqiptar me emrin Gjergj Kastrioti, si pjesëmarrës në betejën e Kosovës,e që e përmendëm edhe më lartë, më 1389. Por këto pohime nuk kanë gjetur deri më sot mbështetje në burimet dokumentare, të cilat nuk bëjnë fjalë për një princ a sundimtar me emrin Gjergj Kastrioti. Si duket Hammer ka ngatërruar emrin e Gjergj Kastriotit me atë të Gjergj Ballshës, i cili në të vërtetë përmendet si pjesëmarrës në betejën e Kosovës.
Duhet përmendur edhe njoftimet që jep bujari shqiptar Gjon Muzaka, bashkëluftëtar i Skënderbeut dhe njohës i mirë i fisnikëve shqiptarë, me të cilët kishte edhe marrëdhënie familjare, i cili thotë se gjyshi i Skënderbeut quhej Pal Kastrioti dhe ka mundësi që gjyshi i Skënderbeut Gjergji të ketë përdorur edhe një emër të dytë Pal, gjë që ka ndodhur shpesh tek shqiptarët. Sipas një besimi të vjetër të shqiptarëve, nëse fëmija sëmuhej, dhe që të shërohej ose që të mbrohej nga syri i keq i duhej ndërruar emri dhe i jepej një emër tjetër. Kështu që mbeteshin në përdorim të dy emrat. Sipas Gjon Muzakës, gjyshi i Skënderbeut ka pasur nën zotërimin e vet feudal dy fshatra; Sinjën dhe Gardhin e Poshtëm që ndodheshin në luginën e Drinit të Bardhe. Dhimitër Frëngu ka shkruar se Kastriotët zotëronin edhe Ujmishin. Si duket gjyshi Pal (apo Gjergj) Kastrioti ishte një feudal i vogël.3)
Në vitin 1553, Andre Engjëlli ka shkruar në Romë se Gjon Kastrioti ka qenë i biri i Gjergj Kastriotit dhe ky i Kostadin Kastriotit të mbiquajtur Mazreku që kishte vdekur më 1390. Biçoku & Xhufi,f. 314 thonë se vepra e Gjon Muzakës është më e saktë dhe më e besueshme se ajo e Andre Engjëllit, prandaj thuajse të gjithë studiuesit e sotëm mendojnë se gjyshi i Skënderbeut quhej Pal Kastrioti.

Babai Gjon Kastrioti, me origjinë
ishte Dardan-Kosovar
Nëna Voisava, ishte nga fisi pellazgo-ilir i Tribalëve, nga Pollogu..

“Përveç autorëve të mësipërm, (Barleti, Muzaka, Antivarino etj), është edhe një autor tjetër i mëvonshëm, por shumë i rëndësishëm, Frang Bardhi, sepse ka jetuar në Shqipëri. Ai në vitin 1636 botoi një vepër polemizuese për të mbrojtur origjinën shqiptare të Skënderbeut, kundër përpjekjeve të J.Maroviç për ta nxjerrë atë me origjinë sllave. Në veprën e tij Frang Bardhi i ka kushtuar një vend të veçantë përcaktimit të vendorigjinës së Kastriotëve. Pas një parashtrimi polemik të çështjes ai arrin në përfundim se Kastriotët ishin nga Hasi i Prizrenit, se kështu është në pajtim të plotë mendimi i përgjithshëm i kombit tonë, thotw ai. ”Kjo frazë e veprës së F. Bardhit i jep mendimit të tij për Hasin e Prizrenit si vendorigjinën e Kastriotëve vlerën e një burimi historik të dorës së parë. Për mëtej ai shpjegon edhe origjinën e emrit familjar të Kastriotëve, duke e lidhur atë me emrin e fshatit Kastrat, që gjendej buzë lumit Drini I Bardhë dhe tregon se në kohën e tij një familje vendase kishte si mbiemër emrin e fshatit Kastrat. Për vendorigjinën e Kastriotëve nga Hasi i Prizrenit, dëshmojnë gjithashtu edhe kronisti i Raguzës Lucari, vepra e të cilit është botuar në vitin 1605, si dhe shënimet e fundit të sh. XV të një kleriku boshnjak, të botuara për herë të parë në vitin 1892
Po kështu mbiemri i dytë Mazreku, i Kastriotëve si dhe pronat e tyre, Kastorie - Kastar dhe Ymenestrie - Ujmirë që përmend Andre Engjëlli, gjenden në mikrotoponiminë e herëshme dhe të sotme të Hasit (Kostur, Kastrat dhe Mazrek) dhe të Drenicës-Kosovë, ( Ymnestrie Ujmirë dhe Ujmishtë që përmendet edhe te Dhimitër Frëngu) Në përforcim të këtyre vjen edhe një dëshmi e fillimit të sh. XIX se në qytetin e Gjakovës jetonte rrobaqepësi Mihal Kastrioti, që flet për praninë e ruajtjen ndër shekuj të këtij mbiemri në krahinën e Hasit nga e kishin origjinën Kastriotët
Mendimet për vendorigjinën që japin autorët e hershëm shqiptarë si Barleti, Frëngu, Muzaka, Engjëlli, dhe Frang Bardhi, si dhe burime të tjera historike, nuk kanë kundërshtim ndërmjet tyre, por shfaqen si dëshmi në vijim që flasin për kohë të ndryshme dhe që plotësojnë njëra tjetrën. Frang Bardhi flet për periudhën më të hershmë, për trungun gjenealogjik të familjes kur ishte në Has të Prizrenit, Gjon Muzaka përmend emrin e gjyshit të Skënderbeut-Pal Kastrioti, duke treguar dy fshatrat që kishte si prona në krahinat e Dibes, kurse M. Barleti dhe Dh. Frëngu flasin për pasardhësin e Palit, Gjon Kastriotin dhe zotërimet që kishte ky.
I biri i Palit ( ose Gjergjit I) Gjon Kastrioti, e trashëgoi sundimin në fund të shek. XIV, në kohën kur turqit u dyndën në tokat e Shqipërisë. Duke përfituar nga dobësimi i principatave shqiptare, Gjoni e zgjëroi sundimin e vet në krahinat e Dibrës që shtrihej deri në Pollog e më vonë edhe në Derven afër Shkupit. Pastaj u zgjërua në atë të Matit dhe në dhjetëvjeçarin e parë të shëk. XV doli në viset bregdetare, duke përfshirë nën ndikimin e vet edhe peshkopatën e Arbërisë. Ai ishte në marrëdhënie miqësore edhe me Venedikun.
Por më 1410, gjendja e tij u keqësua. Këtë vit, nën kërcënimin e Musait, një nga djemtë e sulltan Bajazitit, i cili kishte siguruar sundimin në Maqedoni dhe pretendonte fronin turk Thuhet se Gjon Kastrioti qe detyruar që t`i jepte peng për disa kohë, një nga djemtë e tij që të mund të siguronte vasalitetin e sulltanit. Emri i djalit në dokumenta nuk përmendet dhe Noli thotë se nuk ka mundësi të ketë qenë Skënderbeu, sepse në vitin 1410 ai i ka pasur vetëm 5 ose 6 vjet.)4
Ka mundësi që si peng të jetë dhënë dikush nga vëllezërit e Skënderbeut, ndoshta Stanishi, që ka qenë në moshë më të madhe ose këtë herë Gjoni nuk i ka dhënë peng Musait kurgjë, sepse lufta që qe detyruar të bënte Musai kundër të vëllait, Sulltan Mehmet I, i dha rast Gjon Kastriotit të shkëputej përsëri nga vartësia e turqëve. Më 1411 ai u afrua me Republikën e Venedikut dhe pak më von me atë të Raguzës, të cilat i dhanë qytetarinë e nderit. Por më 1415, kur ushtritë turke depërtuan në Shqipëri, Gjon Kastrioti, si duket, u nënshtrua pwrseri, pasi më 1416 e gjejmë vasal të Sulltan Mehmetit I, i cili jo vetëm që i ruajti zotërimet e veta, por i zgjëroi edhe më tepër.)5
Edhe këtë herë nuk kemi të dhëna se Gjergji shkoi peng në moshën nëntë, dhjetë apo 12 vjeçare. Me siguri, kanë shkuar vëllezërit e tij, Konstatini e Stanishi, kurse Gjergji i vogël ka mbetur afër babait Gjonit, që të rritej. Nuk ka mundësi që në këtë moshë Sulltanit t`i hynte në punë Gjergji i vogel)6 Te Sulltani shkonin peng djem të princërve të ndryshëm që ishin vasalë të Turqisë e që atje edhe shkolloheshin në shkollat turke. Pra këta djem nuk ishin robër lufte ose skllevër, por ishin të shkuar atje me dëshirën e tyre dhe të prindërve të tyre. Pra po të kishte shkuar në këtë moshë Gjergji, nuk do të ishte në gjendje që të hynte në shkollën e “içogllanëve”, sepse ajo ka qenë shkollë ushtarake dhe përveç aftësive tjera djemtë është dashur të ishin të rritur dhe shumë të fuqishëm. Sipas të gjitha gjasave, teoria se Skënderbeu shkoi peng te Sulltani në moshën 9-10-12 vjeçare bie poshtë dhe ai kur ka shkuar në Stamboll me siguri do të ketë qenë në moshën dikund 18-25 vjeçare.)6
Barleti në faqe 57 thotë se: “Mendja e tij ishte e gatëshme për çdo gjë. Brenda një kohe të shkurtër mësoi gjuhën dhe letërsinë turke, arabe, greke, italiane, sllave,...” )7
Barleti vazhdon: “...Djaloshi kishte vetëm një dëshirë, të mos i shpëtonte asgjë pa provuar, jepte prova të pabesueshme, herë me shpatë e herë me hark e shigjetë, herë si kalorës e herë si këmbësor, të bënte gjithmonë me guxim diçka më të madhe se mosha e tij...” Dhe më poshtë, Barleti duke harruar atë që ka thënë më lartë se ai ishte 9 vjeç, vazhdon: “ Me një moshë të formuar, me krahët e vet vigan, ai përballonte detyra edhe për një burrë të fuqishëm, duronte urinë, etjen, vapën, pagjumsinë dhe me këto gjëra, duke u stërvitur pandërprerë, u gatit shumë mirë, brenda një kohe të shkurtër, për çdo fushatë ushtarake...”
Barleti thotë se i arriti për një kohë të shkurtër. Dhe nëse ai ka qenë 9 vjeç ose edhe 10 apo 12 dhe si do të mundej në këtë moshë kaq të re t`i arrinte të gjitha ato që i përmend Barleti e që thotë për një kohë të shkurtër.)5 Noli thotë se më 25 shkurt 1420, të gjithë djemtë e Gjonit i hasim në Shqipëri, sepse Gjon Kastrioti me të katër djemtë nënshkruajnë një traktat tregëtie me Raguzën ku caktohen taksat e doganës.)8
Pra kemi arsye, thotë Noli, për të besuar që nuk ishte çilimi prej 9 vjeç, po të paktën lartë nga 21 vjet, kur shkoi pranë Sulltanit. Kjo ndoshta ngjau më 1428, vazhdon Noli, pas një dokumenti të Venedikut ose më 1430, pas disfatës së fundit të Gjon Kastriotit të përshkruar hollësisht në dokumentat e Raguzës. Nëse pranojmë vitin 1430, Skënderbeu ishte nja 25 vjeç, kur hyri në shërbim të ushtrisë turke. Kjo ka më tepër të ngjarë dhe vërtetohet prej historianit Pontano, i cili e njohu Skënderbenë për së afërmi në Itali më 1461-62 dhe na siguron se kur ka shkuar në Turqi ka qenë trim i rritur dhe jo çilimi, sipas legjendës së Barletit)9
Një korigjim me vend që Noli i ka bërë historisë së Barletit në lidhje me atë se çfarë moshe ishte Skënderbeu kur shkoi në oborrin e Sulltanit, është ajo ku ai thotë: ” kur u muar peng nga Sulltani, Skënderbeu nuk ishte një çilimi, por një djalë i rritur në vatrën atrore, i cili kishte kuptuar tragjedinë e atdheut...” Dhe kjo duhet të jetë më se e vërtetë.
Nga një marrëveshje tregtare- doganore që Gjoni lidhi më 1426 me republikën e Raguzës, të cilën e ka nënshkruar në emrin e vet dhe të djemve të tij, kufijtë e këtyre zotërimeve përcaktoheshin prej Shufadaje në jug të Lezhës e prej Rodonit në bregdet deri në Prizren.)10
Nga ana tjetar në zotërimet e Gjonit bënte pjesë edhe krahina e Rekës në verilindje të Dibrës së sotme, krahina e Kërçovës, Pollogu e dëri te Derveni i Epërm, afër Shkupit. Kërçova ka qenë vendi më strategjik dhe udhëkryqi kryesor që e ka përdorur Skenderbeu e që ka lidhur rrugën drejt Gostivarit-Tetovës- Shkupit, pastaj rrugën drejt Dibrës (Rahovnikut) e Krujës, rrugën drejt Manastirit e Prilepit. Rrugën që më së shumti e ka përdorur Skënderbeu gjatë luftimeve me osmanët ka qenë Krujë- Dibër – Jama - Izvor – Kërçovë – Tuhin , prej ku ka dalë në luginwn e luit Treska ne Poreçe, te kalaja e Modrishtës, në rrjedhën e mesme të lumit Treska, 20 km. në veri të Brodit dhe aty e ka pritur ushtrinë osmane qe do te vinte nga Shkupi,)11
Pjese nga libri "Skenderbeu nuk ishte sllav"

[Kreksi]

Për moshën e Skëndërbeut dhe për datlindjen e tij, së paku për vitin e lindjes së tij, dyshoj ne datat e dhëna që i kemi mësuar deri më tani ngaqë dalin disa shënime tjera që flasin krejt ndryshe !
Skëndërbeu para se të kthehej në Krujë në vitin 1443, ishte 29 vjeçar ! Pra, këtë citim e hasim tek shumë autorë ne te cilin del se Gjergj Kastrioti ka lindur në vitin 1414 e jo në vitin 1404, siç e kemi mesuar deri me sot, sepse këtu mjafton të bëhen edhe llogari tjera, si për shëmbull letra e sulltan Mehmetit të II-të që i dërgon Skëndërbeut në vitin 1461 ku i propozon paqen, në këtë rast sulltani, pra, i biri i sulltan Muratit të II-të, i drejtohet Skëndërbeut me këto fjalë;

Letra e Sulltan Muhametit, dërguar Skëndërbeut

"Unë, Lartëmadhërija, Emiri i Madh, Muhamet-Beg, i biri iLartëmadhërisë së tij Emirit të Madh Sulltan Murat-Begut"

Skëndërbeut, princit të Shqiptarve e epirotve, shëndet.

"Unë nuk njoh, shumë i dashtuni Skëndërbeg, miqësi më të lidhëshmese ajo që vjen nga miqësia e ngushtë; mbi të gjithat kur kjo lidhjeështë formuar që nga rinija, "si¨në mes neshë, atëhere që ishe pengëtek i ati im dhe që ne te dy jetonim së bashku si vllëzer.

Dhe kur mendoj për ato momente të këndshme të fëminisë sonë, kur mëkujtohen shërbimet e tua të shkëlqyera, për të gjitha që ke bërë përtë famshmen shtëpi të Otomanit, për ngritjen e perandorisë sonë, jupërgëzoj dhe për të ju vërtetuar më duket se është një detyrëperandorake.
Asgjë nuk do ishte më e këndshme për mua, e marr Perëndindëshmitar, vetëm që t'ju shoh përsëri dhe të knaqem nga prezenca juaj. Nëse trupat e forcave te mija këto ditë kan guxuar të pushtojnëShtet e tuja dhe të shtrojnë dhunim, unë s'jam përgjegjës; ato kanëvepruar pa urdhërin tim dhe fitoret tuaja mbi ta nuk më kanëhidhëruar fare. Mirëpo ta lemë këtë, për të ardhur në marrdhënjet tona të vjetra;se një bashkim i shenjtë paqësor do të na pajtonte përgjithëmon.Pra, qe se si do të ishin bazat e aliancës sonë;po të thëm, ta dini mirë se cilat janë pikat që udhëzohet paqja mekëto kushte.Unë kërkoj qarkullim të lirë nëpër tokat tuaja për trupat e mia, qëshkojnë të luftojnë kunder Venedikasve; pastaj të mê japësh pengGjonin, birin tuaj, për të cilin do kujdesem si për fëmiun tim; dhe mënë fund njerzit të mujnê të bëjnë tregti lirisht mes tyre. Nëse ti pranon, eja, lirisht tek une , pritja do jet e rangutmadhor. Po, mbi besimin dhe fjalën e suvërenit, do të bënim marrëveshje tëbesushme me juve per nje paqe të pathyeshme; asnjëhere më vëndi yt nukdo shqetësohet as nga ushtria ime dhe nga tjetër kush. Për të tjerat, nëse keni ndonjë pytje për të bërë, apo përtë kthjellur dyshime, drejtohu me plotë besim, të dërguarit tim,Mustafas."Dhënë në qytetin tonë perandorakë të Konstantinopojes "Më 6 Maj, 1461"

Po e marrim vetëm këtë pjesë të këesaj letrës dërguar nga sulltan Mehmeti;

"Unë nuk njoh, shumë i dashtuni Skëndërbeg, miqësi më të lidhëshmese ajo që vjen nga miqësia e ngushtë; mbi të gjithat kur kjo lidhjeështë formuar që nga rinija, "si¨në mes neshë, atëhere që ishe pengëtek i ati im dhe që ne te dy jetonim së bashku si vllëzer."

...Këtu pra jep të kuptosh qart se i biri i Muratit të II-të, Muhameti, ishte moshatar me Skëndërbeun e jo me të jatin e tij, Muratin e II-të, i cili edhe ai kishte lindur në vitin 1404. Këtë datë edhe ne sot e marrim si datlindje të Skëndërbeut ! Një ngatrrim tjetër i papërgjegjshëm nga ne.Mandej, po të shkojmë edhe më largë; Skëndërbeu ishte më i vogli i familjes Kastrioti. Para tij kishin lindur edhe 7 tjerë, nga Vaizana- atëhere pari fëmi i Kastriotve ka lindur ne vitin 1390 Gjoni duhej të ketë lindur rreth 1371 në kohën e betejës së Marices .

A nuk është për tu çuditur ? Këtu është një shpraztir, sepse në betejën e Maricës si dhe në atë të Kosovës në1389, merr pjes një komandant i famshëm i quajtur Gjergj Kastrioti i I-rë, të cilin historianët tane e ngartrrojnë me Gjergj Balsha II që u vra në betejën e Sores në Shqipëri ne vitin 1385 qe do thote 4 vite para kesaj beteje -siç shihet ka konfuzione të shumta të paqarta dhe të pasqaruara deri më sot për moshën e saktë të Skëndërbeut.

Në këtë rast, ka vetëm një mundësi që Gjergji dhe Muhameti, pra i biri i sulltan Muratit II, të ishin njoftuar në pallatin e sulltanit ku pra edhe Gjergji duhej të ishte moshtar i Muhametit përndryshe si shpjegohet kjo letër ?Mundësisht Gjergji ka patur rastin të lozi në pallatin e sulltanit me Mohametin vetëm se kur ky ishte në moshën 8 vjeçare deri në atë 12 vjeçare, sepse më vonë Gjergjin e gjejmë të rritur dhe merr komandën si bejlerbeg me 5000 ushtarë në krahinën e njohur të Tmolusit, jo largë Izmirit të sotëm, porsa i mbushi 18 vite. Dallimi që ndan mosha në mes Gjergjit dhe Muhametit, për të qënë dy shokë të pa ndarë të fëmirisë, është në këtë rast tepër i madh.Muhameti lind në vitin 1430 e deri ne moshën 8 vjeçare s'e besoj se Muhametit i kujtohet fëminija dhe shoqëria me Gjergjin, për ti rikujtuar në letrën e tij, njëzet e pes vite me vonë... Thjeshtë, kur lind Muhameti me 1430, Skëndërbeu ishte 26 vjeçar, nëse marrim datën e lindjes, që ne sot e njohim në shkolla, vitin 1404, dhe kur e lexojmë këtë letrën, vejmë re diçka që nuk përputhet as me logjiken e mëndjes e as me data... Si ka mundësi që Skëndërbeu, 26 vjeçar, të shoqërohej apo të lidhte miqësi të pa ndar si dy shokë me të birin e sulltanit, që ka lindur ne vitin 1430 me një diferencë aq të madhe moshe prej njëzet e gjashtë vjetësh ? Kjo nuk përputhet për mendimin tim kurresesi !

E vetmja mundësi, është kjo; ata duhet të jen njohur që nga viti 1436 e deri në vitin 1440, jo më tej që në këtë rast Skëndërbeu duhej të ishte 24 vjeçar, se po marrim si të vërtetë burimin e autorit Lamartine -ku thote;" Ne vitin 1443, Skëndërbeu ishte 29 vjeçar, i erdhi koha që të merrte në dorë tokat e babait të tij dhe të kthehej në Krujë"

Sipas historisë sonë, pra, nëse Skëndërbeu ka lindur në vitin 1404, ai do ishte moshatar i babait të Mohametit. Nuk e di se si ka mundësi që një princ ti drejtohet Skëndërbeut me këto fjalë duke e rikujtuar fëminine e tyre ?Ngatrresa është këtu pra që ne vete i kemi fajet sepse nuk kemi qënë të zotët të mirremi seriozisht me këtë çështje që është dashur shtruar pa kllapa e pa keqkuptime apo inatosje ndaj njërit apo tjetrit historjan e hulumtues por kemi lënë shpraztira, hendeqe ne historin tone per heroin kombtar Skenderbeun.

[arberi_fr]

Posi keni byth ju me ju kundervene heroit kombetar?? kush jeni ju njeher,pse ju ha palla kot,Skenderbeu nuk kan qene thjeshte nje hero por simboli i forces dhe vullnetit dhe i ka treguar te gjitheve se jo gjithmone ka rendesi numri i ushtareve,ai tregoi se zemra e shqiptareve ishte 1000 here me e forte e se e turqeve dhe i bashkoi shqiptaret fiset shqiptare se ishin duke luftu shqiptari me shqiptarin se s'dinin ca me bo,edhe ata shqiptar mysliman qe ka vra kane qene ata qe bene pakt me Turkun ne menyre qe ti ndihmonin qe te hynin me lehte ne veri te Shqiperise,,po mos te ishte Skenderbeu ne do ishim akoma me fise se qe ai qe themeloi shtetin e pare Shqiptare o kokbosha

Per ju ndoshta skenderbeu eshte i vlefshem,sepse jetoni nga edhurimi,ndersa une ika nga skenderbeget e tu ne mergim edhe pse dhash kontributin pa dredhi ndaj shqiptareve.Vesh kam dhe ndegjova duke u marr vesh mes çlirimtareve dhe shkjive,sy e kam dhe i pash duke nrere e vrare bashk patriotet e gjore .

SKENDERBEU


Gjyshi;Pavle Kastrioti,

Babai,Jovan Kastrioti

Nene Voisllava(voisave si doni).

Motrat;Mara,Jelena,,Angjelika,Vllaica,dhe Mamica.

Mara martohet me Stefan Cernojeviqin,Vllaica me stefan balshen,Djali skenderbeut martohet me vazen e Llazar Brankoviqit

Shqiptaret skan lidhje me arberit vetem na keni komoflue pisa sepse shqiptaret kan mentalitet sllavist,dhe kane deshire ti ndegjoin urdherat e shkaut se me mire u vie per se shtati,dhe kur roberohen fajet ua venin njeri tjetrit .
Dhe per kete na lane mbrapa sidomos rilindaset qe ishin sherbetor te turkut dhe ne anen tjeter te shkaut .Shtirren si budallenje dhe vrasin vellaun pa arsye per sherr te tyre kinse ai i ka tradhetar pa u kon .Shqiptaret kan deshire qe lirin tua binin te huajt,dhe menjeherit thone ne u çliruam !Ndersa kur jesin ne reren e gjalle kerkoin meshire e si te shpetoin ta shajne dhe te thone tradhetar .


Skenderbeu ne shqiperi ka pasur nje keshtjelle e ne itali 12 keshtjella pse ?

Skenderbeu masakroi vellezerit musliman a eshte e vertete qe skenderbeu ishte arberor ?

Keni fakte per keto por e verteta nuk u intereson,sepse djallin e keni ne shpirt .

Edhe zogu erdhi ne pushtet me ndihmen e bellorusve.
Edhe Enveri erdhi ne pushtet si biri i zogut n me ndihmen e Milladinit,Mugoshes , e titos dhe stalinit !Edhe Rugova erdhe ne pushtet nga ana e Milloshit si ndermjetsues ishte Rrahman Morina dhe sot kjo qeveri eshte e lidhur mire me serbin,e arberet e mjere vuain per nje kafshat si qellim i kesaje qeveries qe ta largoin vemendjen nga LIRIA personale !

[Helikranon]

Heroin tone kombetar ta duam ashtu sic ka qene dhe jo ashtu duhet te ishte.

Te duam e nderojme Skenderbeun e
- Marin Barletit
-Theofan Nolit
-Kasem Bicokut
-Kristo Frasherit
-Oliver J. Schmitt

[arberi_fr]

Noli e shpetoi nenen Rusi sa ishte udheheqes i shipnise,kur KOMBET deshten rusin ta shlyejn nga toka !
Noli u ngrite ne kuvendin e kombeve duke e kundershtue i vetmi nga te gjitha shtetet dhe e shpetoi nenen rusi qe sot shqiptaret te jetoin te ndare .
E tjeret qe i permend ; Ju jetoni ne mite more zotri e nuk e shihni dote te verteten qe e ka ky komb e sherrin nga keto qeveri shqiptaresh tradhetaresh pisa sllave mentaliteti.Pyka e shqiptarit tradhetar e coptoi shqiptarin !

Mos na shite kopalla,por tani si i kemi punet moreee hej

[fegi]

Nga vjen Skënderbeu

Ilirjan Gjika 15/01/2011

Kastriotët dhe origjina etnike e tyre

1

Për herë të parë në histori, Kastriotët përmenden në 2 shtator të vitit 1368, në një dokument raguzian të shkruar në Vlorë, në gjuhën sllave nga përfaqësuesit më në zë të këtij despotati (principate). Në këtë vit, princi i Vlorës, Aleksandër Komnen Aseni, përfaqësuesi i një familjeje sllave (bullgaro-serbe), i kërkoi Republikës së Raguzës, Dubrovnikut të sotëm, titullin e qytetarit të nderit. Për këtë qëllim duhej bërë betimi ndaj Raguzës dhe Aleksandri me 15 bashkëpunëtorët e tij të afërt nënshkruan aktin e besnikërisë. Ky dokument u shkrua në Kalanë e Kaninës, në prani të përfaqësuesit raguzian Nikolla Kabuziç.

Në një pasazh të këtij dokumenti thuhet shprehimisht: "Prodan vojvoda dhe Mikleushi, qefalia i Vlorës Branilo dhe qefalia i Kaninës Kastrioti, Raici oborrmbajtësi, ujega Stavileci, Stamati dhe Obradi gjykatës, dhe Zgure Dukagjini, Smokua, Kostandin Shurboviqi, Borishi, Gruboj, përkthyesi, Radivoj dhe Bgoj……, logofeti i Aleksandrit, zotit të Vlorës dhe Kaninës, Gjorica. (Mustafa Kruja, Antologji historike, 2001). E publikuar për herë të parë në vitin 1868, kjo dëshmi e shekullit të XIV i ndau historianët në dy grupe, duke i futur në një debat pa fund dhe në interpretime subjektive. Njëri grup i përbërë nga historianët: Hop, Han dhe Makushef e lexonin dhe e interpretonin këtë dokument si të tillë: "vojvoda Prodan, qefalia i Vlorës Mikleushi dhe qefalia i Kaninës Branilo Kastrioti". Duke u nisur nga emri sllav Branilo ata mendonin se kastriotët kishin origjinë sllave. Ndërsa grupi tjetër i përbërë nga historianët: Falmerajer, Prizani, Shuflai, Thalloczy, Jeriçek dhe Mustafa Kruja, duke u mbështetur në leximin e dokumentit sipas formës origjinale, mendonin se Kastriotët ishin me origjinë shqiptare. Mendimin e tij ky grup e mbështeste në dy fakte: Së pari, Braniloja dhe Kastrioti sipas dokumentit ishin dy njerëz të ndryshëm dhe së dyti, n. q. s dokumenti kishte pasaktësi dhe se Branilo dhe Kastriot ishin i njëjti person (Branilo Kastrioti), kjo nuk do të thoshte asgjë, sepse shqiptarët gjithmonë kanë mbajtur sipas traditës emra të huaj, sikurse ndodh edhe sot. Duke vazhduar më tej idenë M. Kruja aludonte qysh në vitet 1930, se Branilo ose Branilac në sllavisht do të thotë mbrojtës. Pra, sipas tij, Kastrioti i përmendur në dokumentin e mësipërm nuk ishte veçse kështjellari i Kaninës domethënë mbrojtësi i saj, ashtu siç lexohet në përkthimin e mësipërm të këtij dokumenti. Kështu familja e Kastriotëve del në analet e historisë për herë të parë me këtë kështjellar të Kaninës. Ndërkohë që, për pasardhësit e tjerë të Kastriotëve kemi të dhëna nga dy autorë të shekullit XV, si Gjon Muzaka dhe Andrea Engjëlli. Gjon Muzaka që kishte lidhje krushqie me Kastriotët, thotë në shkrimet e veta se, i pari i Kastriotëve ishte Pali, i cili zotëronte në Mat dy fshatra: Sinjën dhe Gardhin e Poshtëm. Si pasardhës i drejtpërdrejtë i tij ishte Gjoni, i ati i Heroit tonë Kombëtar, Gjergjit. Ndërsa Andrea Engjëlli përfaqësues i familjes bashkëkohëse të Skënderbeut, Engjëllorëve të Drishtit, në gjenealogjinë e shkruar prej tij na jep një listë të familjes së Kastriotëve, ku si paraardhës të parë të tyre na jep Kostandinin, nga i cili rridhnin Gjergji, dhe më pas Gjoni, i ati i Skënderbeut. Duke u mbështetur në këto të dhëna, Mustafa Kruja tek libri i tij "Antologji historike", u përpoq që t’i plotësonte këto dëshmi duke formuluar këtë ide, e cila përsëri mbetet hipotetike. Sipas tij, pas kështjellarit të Kaninës, emrin e të cilit nuk e dimë, vjen Kostandini, i cili ishte një tjetër Kastriot, kushëri ose vëlla i tij. Pas këtij vjen Pali dhe si pasardhës i tij Gjoni. Të tjerë historianë, kryesisht të huaj kanë hedhur edhe hipoteza, të cilat kanë mbetur edhe sot si të tilla. Kështu Thalloczy pa e vazhduar më tej idenë e tij mendonte se Kastriot është emër me origjinë greke që do të thotë qytetar. Ndërsa mesjetologu i njohur Milan Shuflai hodhi një ide tjetër në veprën e tij “Serbët dhe shqiptarët”. Midis të tjerave ai thotë se Kastriotët, Topiajt dhe Balshajt ishin kalorës të fuqishëm, që i përkisnin një race trupmadhe dinarike, por pa përcaktuar në ishin serbë apo shqiptarë.



2

Të dhënat e sakta historike nisin me dëshmitë dhe dokumentet për Gjon Kastriotin, i cili e nisi ngjitjen e pushtetit në momentin kur turqit u dhanë goditjet e para familjeve dhe principatave të fuqishme shqiptare, siç ishin Balshajt dhe Topiajt, në vitet 1385-1389.

Diku pas vitit 1385, nis edhe ngjitja e Gjon Kastriotit, i cili nga një feudal i vogël, vasal ndoshta i Balshajve, Topiajve, Dukagjinëve apo ndonjë familjeje tjetër feudale, shndërrohet në një zotëri të fuqishëm. Në fillim të viteve 1400, Gjoni kishte krijuar një principatë, e cila arriti fuqizimin më të madh në dy dhjetëvjeçarët e parë të shekullit XV. Ajo shtrihej në veri deri në afërsi të Drinit në kufij me Dukagjinët, në jug deri afër Shkumbinit në kufij me Arianitët, në perëndim kufizohej me zotërimet e Venedikut, ku kishte edhe një dalje në det, siç ishte skela e Shufadasë në grykëderdhjen e lumit Mat. Në lindje principata shtrihej deri në rrethinat e Gostivarit (Historia e Shqipërisë, 1994, f. 50) dhe kufizohej me zotërimet e vjehrrit të Gjonit që banonte në krahinën e Pollogut. Pikërisht në këtë pikë do të ndalemi, sepse pothuajse ajo ka mbetur e errët.

Të gjitha burimet historike nuk e theksojnë origjinën etnike të nënës së Skënderbeut, Vojsava Kastriotit. Biografi i parë i Skënderbeut, Barleti, thotë: "Gruaja e Gjonit e kishte emrin Vojsavë, të cilën e bënin jo të padenjë për atë burrë, me një anë i ati shumë fisnik, princi i Tribalëve dhe me një anë tjetër bukuria, sjellja dhe shpirti i saj i lartë përmbi natyrën e femrës. (M. Barleti, Historia e Skënderbeut, f. 64). Edhe bashkëkohësi tjetër i Skënderbeut, Gjon Muzaka, thekson: "Dhe për më tepër ta dini se zoti Gjon Kastrioti, i ati Zot i Skënderbeut, pati për grua zonjën Vojsava Tribalda, me të cilën bëri katër djem dhe pesë vajza". (Gj. Muzaka, Memorie, Tiranë, 1996, f. 44). Ndërsa në një pasazh tjetër të po kësaj vepre, po ky autor thekson: “Zonja Vojsava Tribalda rridhte nga një fis i mirë”. Ndërkohë që është e çuditshme se këta autorë nuk theksojnë origjinën e huaj të familjes Tribalda. Ndërsa profesori i Sorbonës, Abas Ermenji, në librin e tij “Vendi që zë Skënderbeu në historinë e Shqipërisë”, botim i vitit 1996, f. 26, mendon se kjo familje ka qenë shqiptare, për arsyen se ajo vazhdonte martesat me dyer shqiptare. Këtu ky autor ka të drejtë, sepse Gjon Muzaka thotë në “gjenealogjinë” e tij se e ëma e Vojsavës ishte nga Muzakajt, megjithëse njihet tradita mesjetare e martesave të familjeve fisnike shqiptare me familje fisnike të huaja, si: bizantine, greke, serbe, napolitane, italiane, frënge etj.

Ato kishin karakter politik dhe u shërbenin aleancave ndërshtetërore. Të gjithë dinastët katolikë shqiptarë, shkruan Milan Shuflai tek “Serbët dhe shqiptarët”, ishin në lidhje farefisnie me familjet princore ortodokse të Balshajve, Lazareviçëve, Brankoviçëve, Cernojeviçëve, Zharkoviçëve, si dhe me perandorët bizantinë. Martesat e shqiptarëve me sllavët ishin bërë traditë përpara Kastriotëve për fisnikërinë shqiptare. Kështu, mund të përmendim se Gjergji I Balsha ishte martuar me Teodorën, mbesën e Car Stefan Dushanit (Serbët dhe shqiptarët, f. 134). Gjergji II Balsha ishte martuar me Lenën, vajzën e princit serb Llazarit, Gjergj Topia ishte martuar me motrën e sundimtarit serb të Kosovës, Vuk Brankoviçit (po aty, f. 133), ndërsa Mërksha Zharkoviçi, princi serb, u martua me Rugina Balshën, vajzën e Balshës II dhe Komita Muzakës.

Gjon Kastrioti u martua me Vojsava Tribaldën, me të cilën lindi nëntë fëmijë, nga të cilët katër ishin djem e pesë vajza. Kronisti Gjon Muzaka tek vepra e tij "Historia e shtëpisë Muzaka", thekson se i pari i fëmijëve ishte Reposhi. Ai u bë murg dhe vdiq në vitin 1431 në manastirin e Hilandarit në Malin e Shenjtë, në Greqi. I dyti i djemve ishte Stanishi, i treti Kostandini dhe i katërti Gjergji. Të tre këta djem u përfshinë në sistemin e Devshirmesë, duke u marrë peng nga Sulltani. Stanishi do të bëhej një nga bashkëpunëtorët më të afërt të Gjergj Kastriotit, në luftën 25-vjeçare shqiptaro-turke të shekullit XV. Kostandini u martua me një zonjë turke dhe nga kjo lidhje lindi Hamzai, "djali plëngprishës". Nga vajzat e Gjonit dhe Vojsavës përmenden: Maria, e cila u martua me Stefan Cernojeviçin, princin e Malit të zi, Jella, e cila u martua me princin Gjin Muzaka, e treta Angjelina u martua me Vladan Arianitin, vëllain e Gjergj Arianitit. Më pas vjen Vlajka, e cila sipas Muzakës, u martua me Pal Stres Balshën dhe së fundi Mamica, e cila u martua me Muzakë Topinë. Martesat e Kastriotëve vazhduan edhe në Itali me largimin e Mamicës dhe Gjonit të ri, pas vdekjes së Gjergj Kastriotit në vitin 1468.



3

Dëshmitë e historianëve të huaj, të cilët mundohen të hamendësojnë se Skënderbeu kishte origjinë sllave ose greke, bien poshtë nga dëshmitë e historianëve bashkëkohës të Heroit. Kështu, mund të përmenden autorët shqiptarë të shekujve XV-XVI, si Gjon Muzaka, Marin Barleti, kronisti raguzian Pietro Lukari, të cilët dëshmojnë për origjinën shqiptare të Kastriotëve, ndërkohë që këtë problem e zgjidhi vetë Skënderbeu. Kështu, në letrën që ai i dërgon princit të Tarentit, Xhovani Antonio Orsinit, në 31 tetor të vitit 1460, Skënderbeu pohon origjinën e tij shqiptare. Botimi i këtij dokumenti e mbylli përgjithmonë këtë debat, duke vërtetuar plotësisht origjinën shqiptare të Kastriotëve.

gazeta STANDARD

[Kreksi]

Pershendetje,

Me intereson te di sa antar e kanlexuar "historiaeSkenderbeut" nga Noli

Sa e kan lexuar Barletin
Sa ekan lexuar Laverdin
Sa Paganele ?

Jufalemenderit

[fegi]

Një argument dibran për Skënderbeun
Pas një pune gati 30-vjeçare për origjinën e Kastriotëve, që legjendat i sillnin në Dibër të Poshtme, ndërsa disa studiues i largonin nga ky truall, qoftë nga padituria, qoftë qëllimisht, studiuesi Besnik S. Këbej vjen me një libër tejet bindës për origjinën dibrane të Skënderbeut. Në kundërshtim me stilin e parlamentarizmit historik, për vite me radhë, ai ka ballafaquar shumicën e dokumenteve dhe argumenteve të dhëna nga studiues të ndryshëm, harta etj, për të shkuar te burimi. Por, sipas tij, krahina apo qendra administrative me emrin Hass apo As, ishte nyja që ngatërronte apo zgjidhte problemin. "Shfrytëzimi i hartave që identifikon Hassin si qendër administrative në Dibër të Poshtme besoj se zgjidh problemin", - shprehet autori. Gjithashtu në këtë libër ai ka sjellë të gjitha argumentet dhe kundër argumentet që Hassi ka qenë në Fushë-Çidhnën e sotme, si qendër administrative ku kishte në juridiksion Kastriotin, Sinjat, Gardhin e Poshtëm, Mazrekat etj. Autori argumenton bindshëm se Hassi ka bashkëjetuar për shumë vjet bashkë me Kastriotin, por në një kohë të caktuar, Kastrioti është rrafshuar për t'u ringritur përsëri nga ç'idhnakët. Gjatë studimit të këtij libri, lexuesi do të kuptojë se ekzistenca e Hassit në Dibër të Poshtme, më herët se Pashtriku ose Shullani, siç njihet ndryshe Hassi i sotëm, përputhet me të dhënat dokumentare. Studiuesi i mirëfilltë Besnik S. Këbej beson se edhe përkrahësit e tezës "hasjane" për origjinën e Kastriotëve, tashmë kanë material dokumentar që flet ndryshe nga ata.

[Konstantin]

skenderbeu post Gjergj Kastriot Skënderbeu Zbulime të reja për heroin kombëtar Botimi gjerman “Chronicorvm Turcicorvm”, Francoforti 1578 nxjerr në dritë fakte të panjohura më parë

Zbulohet, në një grafikë, flamuri i kuq me shqiponjën dy krenare që u ngrit në nëntor 1443 në Krujë nga Gjergj Kastrioti Skënderbeu. Kjo pamje e mrekullueshme nuk ka figuruar në të gjitha paraqitjet e teksteve të “Historia e Shqipërisë”! Gjithashtu edhe në disa grafika të tjera na del shqiponja e zezë dykrenore dhe shumë surpriza të tjera befasuese… Vetëm në pjesën, që i përket Barletit rezultojnë rreth 140 grafika të përmasave të mëdha, pa folur për minigrafikat.

Pas lajmërimit dhe publikimit të disa zbulimeve-surpriza, në librin origjinal të Marin Barletit, “Historia de Vita et Gestis Scanderbegi Epirotarum Principis”, botim i Romës, fillim i shek XVI, në gazetën “Shqip”, 13 prill 2009 (bot. disi i krasitur. Sa çudi Shqip-i dhe Top-Channel…?!) dhe botimit të plotë në gazetën “Sot”, 19-20 prill, bashkëautorët Agron Luka dhe Amir Ballaj, janë në procesin e studimit, krahasimit etj, pa e shkëputur këtë studim edhe nga kërkimet në serialet e tjera të botimeve që rrokin këtë temë historike.
Po e ripërsërisim, për të eleminuar të gjitha keqkuptimet, në lidhje me shenjat e ujit dhe të filigranit që i përmban karta/letra e shtypshkronjës mesjetare, ne jemi në proces studimi dhe kemi siguruar edhe katalogë të botuar për krahasimet e nevojshme. Magister Ballaj, ka në përpunim një studim të veçantë, mbasi ky është edhe specialiteti i tij. Na rezulton se një pjesë e mirë e shenjave janë të standardeve të njohura mesjetare, si p.sh spiranca, heraldika me kurorë etj, por me sa duket ka edhe një pjesë të panjohur, ose ndoshta edhe një pjesë që mund të konsiderohet edhe si një porosi extra e jashtë serisë.
Një vend e trajtim më vete do të zërë publikimi i këtyre shenjave të fshehura, të cilat garantonin autenticitetin e monopolin e shtëpisë botuese, por që sipas ndonjë literature qëllonte që përdoreshin në ndonjë rast edhe për mesazhe të fshehta. Bashkëautorët janë duke realizuar një botim pjesë-pjesë të disa studimeve të reja, duke bashkëlidhur edhe disa studime e diskutime të publikuara më përpara nga studiuesi A. Luka. Kështu do të arrihet gradualisht deri në kompletimin e një libri të sintetizuar. (Shih fig. 1, 2, 3; Shih edhe bot. në gaz. “Sot”, dt. 17,18,19 prill 2009, edhe në internet.) Bashkautorët, janë të hapur dhe mirëpresin diskutime, kritika e kontribute nga autorë të ndryshëm.

Në gjurmët e ribotimeve barletiane …
Siç dihet, pas botimit të Romës (“Historia de Vita et Gestis Scanderbegi Epirotarum Peincipis), të fillimit të shek XVI, botim të cilit nuk i njihet mirë jehona dhe përhapja në Itali (?!), kjo vepër e Barletit njohu një eksplozion dhe një bum ribotimesh në Gjermaninë e Reformacionit. Përkthyesi dhe komentatori i parë, S. Prifti, në HS, bot. shqip 1964 e 1967, f 12, ka dhënë vitet e botimeve gjermane, bazuar te bibliografitë bazë të Petroviç dhe Pall, por ndërkaq nuk kishte dhënë asnjë lloj informacioni për njohjen dhe përdorimin e këtij edicioni të botimit të Frankfurtit të vitit 1578. Një kalim sipërfaqësor i ka bërë edhe prof. Dh. S. Shuteriqi. Në këtë artikull-relacion, studiuesi Agron Luka ka vendosur të publikojë një pjesë të re të zbulimeve të tija. Bëhet fjalë për botimin, sipas kopertinës origjinale: LONICERVUS, “CHRONICORVM TURCICORVM”, FRANCOFORTI, 1578, Vol. I-II dhe M. BARLETIUS, “CHRONICORVM TURCICORVM” – SCANDERBEGI, FRANCOFORTI, III. (fig 5.) Në realitet ky botim përfshin dy autorë të ndryshëm, në një vepër të titulluar “CHRONICORVM TURCICORVM”. Pra, dy veprat e njohura të M. Barletit, “Historia de Vita et Gestis Scanderbegi Epirotarum Principis” dhe “De Obsidione Scodrensi”, u përfshinë në këtë botim.
Në këtë ribotim të vitit 1578, në Frankfurt mbi Majn, rezulton edhe titulli “ DE SCODRENSI OBSIDIONE, ET EXPVGNATIONE”. Formati i letrës është 22×34 cm. Për momentin ne nuk dimë nëse mundet të jetë përfshirë edhe diçka nga një vepër tjetër që i atribuohet pjesërisht Barletit. (“Compendium vitarum summorum pontificum… et imperatorumque Romanorum”, Roma, 1555). Një nga arsyet, që këto dy autorë të ndryshëm ishin bashkëngjitur, sipas mendimit të shprehur herët nga Agron Luka, ndoshta lidhej me faktin se M. Barleti qysh në veprën e parë “Rrethimi i Shkodrës” e më pas edhe të “Historia e Skënderbeut”, ishte marrë me çështje të turkologjisë, prejardhjes, me përshkrimin e fesë islame, “sektit turk”, dallimit të teukrëve trojanë të lashtë, nga turqit selxhukë mongoloidë mesjetarë etj. Po kështu e kishte shprehur mendimin se, M. Barleti duket se ka qenë marrë edhe me diplomaci e me shërbime sekrete për llogari të Republikës së Venedikut. Biblioteka e Shtetit, M. Barleti në Shkodër ka një ekzemplar origjinal të lidhur të dy volumeve të botimit të 1578, të Frakfurtit mbi Majn. Ky libër është i dëmtuar në kapakët e kopertinës dhe në mjaft fletë. Siç shihet nga shënimet e ndryshme, ky libër, qysh nga fund shek XIX-fillim shek XX, ka kaluar së paku nëpër katër duar të ndryshme pronarësh, lexuesish edhe studiuesish, ku ndër ta, sipas një letre të shkruar me bojë kafe, figuron se ka qenë edhe i famshmi At Shtjefën Gjeçovi.
Me mirësinë dhe gatishmërinë e drejtorit të bibliotekës Gjovalin Çuni, ne u njohëm vetëm pjesërisht me këtë botim, mbasi qëllimi kryesor i hulumtimit tonë shkencor nuk ishin shtegtimet e kësaj kopje të librit, dorë më dorë, e as shënimet e pronësisë etj. Qëllimi kryesor i kërkimit të kësaj kopje, kishte lidhje me një verifikim, mbasi studiuesi A. Luka ka pasur një porosi trashëgim nga babai i tij, se një kopje e tillë nga botimi gjerman në Frankfurt 1578, që gjendej në Shkodër, ka qenë gjetur nga prof. Injac Zamputi. Ai e kishte konsultuar edhe me prof. Dh. S. Shuteriqin dhe të dy ia kishin dorëzuar për t’a konsultuar regjisorit sovjetik të filmit Skënderbeu, S. Jutkjeviç. Ky regjisor, pretendonte se te një grafikë, kishte gjetur një flamur me një shqiponjë të zezë dykrenare, të cilën e kishte ngjyrosur me laps të kuq. Jutkjeviç, kishte paraqitur aso kohe edhe një lloj hipoteze, mbi prejardhjen e Përkrenares nga Turqia (?) dhe prandaj ia vendosi në kokë Skënderbeut, qysh nga kronologjia e vitit 1444, megjithëse prof. A. Buda dhe Gj. Luka e kishin kundërshtuar … A. Luka, ia tregoi drejtorit Çuni, paradhënie këtë punën e grafikës së flamurit të ngjyrosur me laps të kuq, me shqiponjën dykrenore, të Kastriotëve. Ishte me të vërtetë një surprizë e jashtëzakonshme, kur ky fakt u konstatua realisht dhe që tregonte edhe se botimi ishte kthyer korrektësi, nga prof. Zamputi, atje ku ishte marrë.
Për të gjitha referimet dhe trajtimet tona të tjera, ne do të përdorim dy librat origjinalë dhe në gjendje mjaft të mirë, në kapakët dhe në letrën e origjinalit, që gjenden në Bibliotekën e Universitetit Luigj Gurakuqi në Shkodër. Këto janë trashëguar nga fondi i Bibliotekës së Institutit të Lartë Pedagogjik.
(shih Fig 4)

Cilat janë surprizat e zbulimet e reja që rezultojnë në këtë botim të Frankfurtit?
Për të qenë relativë, duke pasur parasysh edhe metodën e brendshme konspirative të studimit dhe publikimit, nga ish autoritetet dhe institucionet e shkencës së kohës së socializmit enverist si, “ruajtje e presë dhe e zonës së gjahut”, konsumimin me “përtypje e ripërtypje”, ruajtjen dhe depozitimin me kronologji retrospektive në arkiva etj, etj, ne të dy bashkëautorët e këtij shkrimi, nënvizojmë: 1. Botim i Frankfurtit, i vitit 1578, ka një sasi shumë të madhe pikturash grafike dhe minigrafikësh, nga të cilat na rezulton se, vetëm një pjesë e vogël janë përdorur në botimin e vitit 1537 dhe diçka fare minimale edhe në botimin e Romës. Nuk ka dyshim se kjo lëndë është njohur nga disa studiues dhe elementë të veçantë, por fakti është se për publikun e gjerë shqiptar, shkollat tona etj, ka pasur fare pak publikim, fare pak analiza dhe me sa duket një pjesë e mirë ndoshta janë të panjohura edhe sot.
Ekziston edhe ndonjë mundësi që ndonjë ose disa grafika të spikatura, të jenë të hallakatura nëpër morinë e pa fund të shtypit shqiptar të shek XX. (?!). Duhet të tërheqim vëmendjen, se, këto tablo grafikë, janë në një numër të konsiderueshëm dhe janë jashtëzakonisht interesante, si nga na artistike ashtu edhe në zbërthimet multidispilinore, që përfshijnë historinë, mitotologjinë, heraldikat, studimet armëve të zjarrit etj. Ne do paraqesim në këtë publikim vetëm një minimum të përzgjedhur të grafikëve të mëdha. Kemi mendimin se, gjithsesi, sjellim disa zbulime e trajtime për herë të parë. Në një prezantim televiziv, do të paraqesim një sasi më të madhe, shoqëruar edhe me nga një komentim të shpejtë.
Një publikim e komentim më i gjerë do bëhet në librin që ne besojmë se do t’a publikojmë pak më vonë. Duhet sqaruar më në fund, kjo çështje kaq madhore: kush ishte burimi kryesor i këtyre grafikeve?! Këto grafika kaq madhështore, ishin ideuar, ishin pikturuar në vendin tonë, nga mjeshtër vendas e të huaj, ishin financuar nga vetë oborri e kancelaria e Gj. Kastriotit? Kishin punuar aty edhe grafistë të specializuar të shërbimit ushtarak të Gj. K. Skënderbeut? Një pjesë, tjetër ishte financuar e stimuluar nga pasardhësit Kastriotë e dashamirësit albanë-shqiptar? Logjika detyrimisht të çon për të ngritur këto çështje-pyetje me këto përparësi. 2-Për sa i përket të quajturave si “shenja të ujit dhe të filigranit”, në letrën/kartën e shtypshkrimit, përfshirë edhe analizimin e krahasimin e pjesës së literaturës barletiane e skënderbegiane që ne përdorim, magister Ballaj, do paraqesë një studim të detajuar, ku do të raportohet edhe një inventarizim i plotë dhe për format e ndryshme të përdorura. Këtu ne sjellim vetëm një mini prezantim fotografik dixhital, për të shuar kureshtjen e lexuesve. Një fotografim sa më perfekt kërkon një teknikë më të sofistikuar, për të cilën ndoshta do të kemi një ndihmesë nga specialistë nga Austria.

Megjithëse kemi konstatuar ndryshime teksti në krahasim me botim-përkthimet barletiane të mëparshme, hë për hë, ne nuk do të ngutemi për ndonjë publikim dhe krahasim, mbasi kjo çështje duhet zgjidhur në bashkërendim me ekspertë përkthyes të latinishtes. Mbetemi me shpresë se media e shkruar dhe televizioni shqiptar do t’i bëjë jehonën e duhur, çështjeve që kemi ngritur dhe kontributit të ri që sjellim, në një emision të posaçëm.

[arberi_fr]

Komunistet shqiptar thone se skenda eshte shqiptar,serbet thone serb se e ema e ka pasur emrin serbe Voisave e shqiptaret voisava jo ali hoxha po hoxh alia