Gjergj Kastriot Skënderbeu

[miushi]

Arbëria e kohës së Skënderbeut

Kur flitet për Arbërinë e viteve 1400 nuk duhet të gabojmë ta përfytyrojmë vendin e vogël që njohim sot, Shqipërinë. Arbëria e 1400-ës, parashtesojmë se nuk flitet për një madhësi gjeopolitike kombëtare siç kuptohet në ditët tona, përfshin të gjithë viset e banuara nga arbrit, të cilat jo gjithnjë kishin në krye arbër dhe ku Shqipëria e ditëve tona përbën vetëm rreth 25 përqind të asaj hapësire.

Duket e nevojshme, përpara se të vazhdohet më tej, të jepet një renditje e shkurtër historike mbi arbrit duke u përpjekur për të përcaktuar identitetin e tyre.

Ata janë pasardhësit, sigurisht me ndikime jo vendimtare, por të rëndësishme, sllave, greke e romake, të fiseve të lashta ilire që popullonin përpara mësymjeve barbare ato pjesë të Ballkanit ku nuk kishte as grekë, as dakë, as maqedonas, domethënë deri edhe të sotmet Kroaci, Slloveni, Bosnjë dhe Hercegovinë, Maqedoni dhe Shqipëri, Mal i Zi, Kosovë dhe Serbi. Me pushtimet sllave, njëmijë vjetët që ndajnë fundin e lashtësisë me epopenë e Skënderbeut janë histori tragjike e fillimit të shuarjes së një populli, të një trungu etnik vendës. Sidoqoftë në 1400-ën kemi një Arbëri pa dyshim më të madhe dhe më të fortë nga Shqipëria e sotme e cila bëhet gati për të përballuar një prej provave më të ashpra të kësaj periudhe, sulmin otoman, nën udhëheqjen e një princi me tipare thuajse legjendare.

Gjëja e parë që të habit nga kjo periudhë është rizbulimi i katolicizmit si faktor bashkimi për një popull të përçarë kurrë vërtet të bashkuar ndonjëherë. Një faktor që s'mund të hidhet poshtë nëse do të donim të përligjnim plotësisht aftësitë qëndruese që karakterizojnë arbrit e kësaj periudhe. Aftësi që mbështeteshin në bashkimin. Në disa kohëra ndërhyrja e Papës do të jetë vendimtare për ruajtjen e këtij bashkimi.

E dyta është aftësia e jashtëzakonshme e princit që udhëhoqi arbrit në luftë. I farkëtuar në shkollën e luftës të hierarkive ushtarake otomane që i vogël, u bë në gjendje të shpikë dhe zbatojë i pari strategji të tilla që në rrjedhën e historisë do të kenë shumë fat, duke u bërë kështu kryekomandanti më i madh që ka ekzistuar ndonjëherë që ka udhëhequr një ushtri të vogël mbrojtëse.

[Cimo]

Kastriotet jane Maqedonas, bije te nje fare shume te lashte dhe mbreter te padiskutueshem te gjithe Emathise. Por ske cte besh, historine e ke te imponuar ta shkruash brenda territorit qe ke, dhe cfaredolloj gjeje qe ka mbetur jashte, mbetet jashte edhe pse duhet te jete brenda(psh Troja dhe disa orakuj kyc qe jane shpier ne Greqi).

He mor genesis e bere Mijak ( Maqedon ) Skenderbeun a !

[Sabriu]

Vepër Sintetike Me Vlera Të Paçmuara


Në vijim të shkrimeve për librin e Hysamedin Ferajt “Skicë mendimit politik shqiptar"



Shkruan: Shqiptar Oseku


Dy fjalë me rastin e promovimit të veprës “Skicë e mendimit politik shqiptar”, botuar në Tiranë, në tetor, 1998 nga autori dr. Hysamedin Feraj.

(Ky punim u lexua edhe në Radio Malme, në Suedi, dt. 10.11.1998 në orën 20 e 30 minuta, në emisionin ABC, i cili hartohet nga zoti Ramadan Rexhepi, shkrimtar dhe nga zoti Zeqir Rama, publicist).



Vepra “Skicë e mendimit politik shqiptar” e politologut Hysamedin Feraj u bë, mu ashtu si thotë edhe autori në hyrje të botimit të parë, temë e dueleve intelektuale e politike që në lindje.

Mbaj mend që më ka rënë rasti të lexoj nja dy kritika të terthorta kundër tezave të këtij punimi në shtypin tonë, në kufinjtë e së padenjshmes e të propagandës, përpara se të më ofrohet mundësia ta lexoj punimin.

“Skicë e mendimit politik shqiptar” më ra në dorë përmes kujdesit të zotit Sabri Novosella në vjeshtën e vitit 1997 në formën e vet burimore, si temë disertacioni e politologut Hysamedin Feraj. Emri i autorit, i cili doli në dritë më në fund, ngjallte respekt. Shkrimet publicistike të zotit Feraj në revistën “Republika” dhe te gazeta “Albania” më kishin krijuar një respekt të shëndoshë për autorin, si punime të forta, me arsyetim të kthelltë dhe të qëndrueshëm.

Pas leximit të “Skicë e mendimit politik shqiptar”, ky respekt më është forcuar edhe më. E them me plot gojën që “Skicë e mendimit politik shqiptar” është njëra ndër punimet më sfiduese dhe më interesante që është shkruar ndonjëherë në lëmin e politologjisë shqiptare.

Tri syresh janë vlerat parësore të “Skicë e mendimit politik shqiptar” të zotit H. Feraj.

Së pari, përmbajtja; me ndërtimin e vet impozant teorik dhe përmes përdorimit mjeshtëror të perspektivave gjeostrategjike, historike dhe sociologjike, zoti Feraj i lë pas shumicën dërmuese të bashkëkohësve shqiptarë që janë lëshuar , ftuar e paftuar, në lëmitë e vështira të historisë së idesë si dhe të analizës së mendimit politik shqiptar.

Së dyti, gjuha: formulimi konciz i zotit Feraj te “Skicë e mendimit politik shqiptar” i ka qëruar gjithandej me konsekuencë të gjitha ngarkesat ideologjike, krahinore e religjioze, e besa edhe ato kuazipatriotike e folklorike, që shfaqen ende, si sëmundje e përzgjatur foshnjërie, te politologjia shqiptare.

Së treti, guximi dhe qasja shkencore pa kompromis. Te Hysamedin Feraj nuk ka mëshirë për lopët e shenjta, gjatë ndërtimit të modelit të vet kuptimor, i cili shkon diametralisht kundër të gjitha përsiatjeve të derisotshme zyrtare dhe gjysëm zyrtare të shqiptarëve rreth vetvetes zoti Feraj nuk zbrapset as para tabuve më të paprekshme të shoqërisë shqiptare.

Këto tri vlera, në kombinim, e kthejnë “Skicën e mendimit politik shqiptar” në domosdoshmëri kategorike për këdo që synon të formojë mendim të plotë për historinë e idesë politike te shqiptarët.

Te lexuesi shqiptar, i shkolluar në frymën e konvenancave të imponuara a të vetzgjedhura historike, efekti i parë që e krijon “Skica e mendimit politik shqiptar” është stepja, çmëria. Apo ç’të thuhet për këto citate: “Shembulli që e qartëson me kthjelltësinë më të madhe këtë kuptim të termit serbofil është Isa Boletini..... Isa Boletini është rasti më i dokumentuar i zbatimit të programeve politike serbe e malazeze ndaj shqiptarëve si vegël e lojtar i lojës politike të qeverive serbe e malazeze ndaj shqiptarëve.... (fusnota, fq. 124).

Ose: “Skëndërbeu, Pjetër Bogdani etj., u ndodhën jo thjeshtë krahas Perëndimit, por krahas sllavëve, krahas serbëve e rusëve, krahas armiqve kryesorë sipas konceptit nacionalist shqiptar, në luftë kundër Perandorisë osmane” (fusnota, fq. 83).

Ose, ca më mirë: “..... Skëndërbeu....., nuk ishte luftëtar i vëërtetë për liri kundër të gjithë pushtuesve, por përkundrazi, ishte i prirë për bashkëpunim me pushtuesit më të rrezikshëm, pushtuesit sllavë, kundër një pushtuesi tjetër, pushtuesit osman....” (fusnota, fq. 84).

Teza kaq provokative nuk janë thënë kurrë nga ndonjë studjues shqiptar. Stepja e parë kthehet në lëmsh të plotë, pasi këto vërejtje dhe një varg të tjerash autori i bën pandërprerë nga perspektiva nacionaliste. Kjo shkon në kundërshtim, si të thuash, me të gjitha rregullat e pranuara të lojës; lexuesi detyrohet të qëndrojë në një botë krejt tjetërfare, ku nuk vlejnë më shpjegimet e rëndomta, i mbërthyer kundërvullnetshëm për vendin vetëm nga lidhshmëria logjike e tezave të autorit.

Pikënisja e autorit është perspektiva e deduksionit gjeostrategjik dhe historik, e cila, në fakt, nuk është diskutabile dhe pranohet si konsenzus nga numri i madh i studjuesve shqiptarë dhe të huaj. Ajo vie përafërsisht kështu: etniteti shqiptar nga Veriu dhe Jugu kufizohet gjeografikisht i eksponuar në mes, ai, në krahasim me fqinjët e vet, i eksponohet një efekti të dyfishtë. Në histori, ky efekt është shfaqur në formë të trysnisë kulturore, religjioze, politike, ekonomike dhe ushtarake, deri në tendenca të asimilimit e zhbërjes.

Por, këtu edhe mbarojnë ngjashmëritë e Skicës me shumicën dërmuese të veprave në këtë lëmi. Ajo që e dallon Hysamedin Ferajn pakthyeshëm nga shumica e autorëve të tjerë është konsekuenca e rreptë logjike gjatë nxjerrjes së përfundimeve të mëtejshme.

Si pasojë, thotë Feraj, mbijetimi i kombit shqiptar ka qenë i varur gati krejtësisht nga ekzistenca e faktorit të tretë, atij jashtëballkanik, që e ka prishur herë pas here këtë raport të “senduviçit” antishqiptar.

Kjo është njëherit edhe pjesa më brilante Skicës. Sipas Ferajt, bazuar gjithnjë në perspektivën historike, trysnia e paprerë e etniteteve fqinje kundër shqiptarëve nuk u ka lënë shqiptarëve kurrë rast që të zgjedhin ndërmjet të mirës a të keqes, d.m.th ndërmjet lirisë si kategori absolute dhe pushtimit, por vetëm në mes të së keqes së vogël dhe të keqes së madhe; në mes të pushtimit nga fuqi të largëta e pa efekte shkombëtarizuese apo pushtimit nga etnitetet fqinje me ambicje direkt shkombëtarizuese.

Në këtë hapësirë të kufizuar, nacionalizmi shqiptar, si shfaqje kulmore e vetëdijes kombëtare te shqiptarët, në rrafshin e praktikave konkrete nuk ka patur rast ndonjëherë që të profilohet duke zgjedhur ndërmjet lirisë a pushtimit, por vetëm ndërmjet mbijetimit ekzistencial, sadoqë ndoshta jo aq heroik sa do të donim ne, dhe shkatërrimit e zhbërjes totale.

Ky përfundim i ftillon edhe citatet “çmeritëse” të përmendur më herët. Historinë e idesë politike shqiptare autori e sheh të ndarë në dy vija, në vijën e urtë që e pranon të keqen e largët, si dhe në vijën që, për shkaqe të nduarduarshme, e lufton atë, duke e disfavorizuar në planin afatgjatë orvajtjen e kombit shqiptar për mbijetim.

Feraj ndalet p.sh. gjerë e gjatë te periudha e pushtimit turk, që ai e sheh si fenomen tejet domethënës për fatin historik të kombit shqiptar. Për të, pushtimi turk qe e keqja e vogël, momenti që e ndaloi triumfin e plotë e të papenguar të së keqes së madhe dhe shkombëtarizimin e shqiptarëve nga mbretëritë e forta serbe e greke.

Rrjedhimisht dhe logjikisht, shpëtimtare e Shqipërisë nuk qe “vija skëndërbegase” për luftë kundër Perandorisë Osmane po përkundrazi, vija që e infiltroi perandorinë, duke ia stopuar tkurrjen territoriale etnitetit të ndrydhur shqiptar.

Në mënyrë konsekuente, Feraj i gjurmon dhe i gjenë trashëgimtarët ideorë të këtyre dy vijave përgjatë tërë historisë shqiptare, njërën të nxitur prej joshjeve të etniteteve fqinje, tjetrën të mbështetur te interesi vetjak shqiptar; vija e kaçakëve kundrejt vijës së më se 45 kryeministrave shqiptarë të perandorisë (qëndresë e armatosur kundër Perandorisë Osmane, apo integrim në të); vija frontale antiturke e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit kundrejt vijës moderate (me serbët e grekët kundër turqve apo me turqit kundër serbëve e grekëve); vija zogiste, noliste e komuniste kundrejt vijës irridentiste (zhvillim brenda kufinjve politikë, apo luftë për bashkim kombëtar).

Për hir të objektivitetit duhet thënë që shumë nga këto teza kanë qënë të njohura edhe më parë, madje shumica e tyre janë avokatuar pakashumë shkoqurazi edhe nga elita e historiografisë shqiptare. Punimet, librat dhe artikujt shkencorë të Prof. Dr. Skënder Anamalit. Dr. Pëllumb Xhufit, Prof. Dr. Jahja Drançollit, Prof. Dr. Skënder Rizajt, Akademik Mark Krasniqit, Dr. Zekeria Canës, Prof. Dr. Kristaq Priftit, Dr. Muhamet Pirrakut, Prof. Viron Kokës e shumë të tjerëve kanë rrahur shpesh herë anë të ndryshme të problemit origjinal shkencor me të cilin ka vendosur të merret Hysamedin Feraj, doemos, në mënyrë fragmentare dhe nga këndvështrimi puro historik.

Rëndësia e madhe e Skicës, e cila lirisht mund të quhet edhe teoria e parë e mirëfilltë e historisë së idesë së mendimit politik shqiptar, qëndron fakti se ajo i përmbledhë vendosmërisht kontributet e mëparshme në një sintezë stabile, i kompleton ato me rezonime të natyrës gjeostrategjike dhe sociologjike dhe, për rezultat, na ofron një mënyrë të re të soditjes, një perspektivë të kthjelltë e pa fërkime të mëdha logjike, e cila i qëndron mirë vështrimit kritik.

Vepra e Dr. Ferajt është, pa asnjë dyshim, një ndër kontributet më esenciale që është shkruar ndonjëherë në këtë lëmi në gjuhën shqipe. Ndër botimet e ngjashme shqiptare, Skica i kapërcen me pashë të gjitha veprat e botuara më parë dhe, të paktën deri sot, të gjitha që janë botuar pas saj.

Bibliografia impozante në fund të veprës zbulon që autori është mbështetur në radhë të parë te burimet e autorëve shqiptarë, pastaj kryesisht te botimet klasike anglosaksione dhe gjermane rreth fenomenit të nacionalizmit, si dhe te botimet rreth fenomenit të nacionalizmit, si dhe te botimet rreth shqiptarëve te po e njëjta fushë gjuhësore.

Ndoshta veprës do t’i shërbente në fillim një prezantim ca më i thuktë i teorive ekzistuese të nacionalizmit, për hir të lexuesit që ndoshta nuk e preferon këtë literaturë si ushqim të përditshëm . Ndonëse autori e bën një përpjekje të mirësjellshme në këtë drejtim në fq. 1935, krijohet përshtypja që ai këtë e bën shkarazi dhe detyrimisht, dhe druaj që rezultati, mjerisht, e pasqyron këtë qasje.

Me rastin e shtjellimit e shtjellimit të nacionalizmit, sado shkurtazi, u ndjehet mungesa e klasikëve, p.sh. mungon perspektiva sociobiologjike e Pjer Van Der Bergut (1978), ashtu sikur edhe referenca e shkëlqyeshme e Pal Brasit (1979) rreth garës së elitave dhe ndikimit të tyre në formimin e një kombi; mungesa e kësaj të fundit të habit, aq më tepër pasi vështrimi i Dr. Ferajt është bukur i fokusuar mu te proçeset kombformuese dhe kombruajtëse te radhët e elitave.

Një tjetër cen të Skicës e shkakton pikërisht ai që e bën atë më interesant, stili qëllimisht provokues. Autori është vërtet i çliruar krejt nga vërshimet e neologjizmave banale të tipit “neosllavokomunistët rusobizantinë”, të cilat po e rëndojnë pa masë literaturën më të re shqiptare në këtë lëmi e në lëmitë e përafërta, por stili i tij sfidues e shtynë atë drejt përdorimit të termave të tjerë po aq problematikë, përdorimi i të cilëve ka konotacion më tepër politik se sa shkencor, si p.sh. “serbofil”, “grekoman” etj., ndonëse ma ha mendja edhe mua që ato mund të përdoren lirisht në amfiteatrin shqiptar, më duket që përdorimi i tyre në një nivel çfarë aspiron Skica kërkon megjithatë arsyetime ca më të shkoqitura.

Do të ndalem tashti te ajo që më duket e meta më e madhe e Skicës, te paraqitja statistike që i bëhet atykëtu proçeseve dinamike të historisë. Më që duket se kjo e metë e ka burimin e vet të natyrshëm te zelli i autorit për ta fiskuar një model të qëndrueshëm skematik të të dy traditave të supozuara.

Kjo e metë vërehet që në fillim, kur autori e operacionalizon kategorinë komb në periudha kur ai nuk aplikohet dot shkencërisht. Skica si vepër më duket që çalon më së shumti atëhere kur Dr. Feraj përpiqet t’i klasifikojë nëpër sirtarë e sotëm aktorët historikë; kjo është sikur të përpiqesh me çdo kusht ta trusësh një cilindër në një vrimë katrore.

Me kriteret e sotme kombëtare, Skëndërbeu, Dushani dhe henriku i VIII do ta kishin të vështirë ta nxjerrin pasaportën, pasi secili prej tyre ose ish i martuar me tjetër kombësi, ose e kish të paktën njërin prind të huaj.

Edhe më problematik del p.sh. etiketimi i aktorëve të përveçëm si pjestarë të kësaj a të asaj vije. Kështu p.sh. është e vërtetë historike se Gjergj Kastrioti ka hyrë në histori si prijës i epopesë antiosmane, por është po aq e vërtetë historike se ai ka lidhur edhe paqe me Sulltanin, për ta siguruar pikërisht atë që Ferajt i duket se e ka vënë vazhdimisht në rrezik Shqipërinë.

Pra, aktorët dinin edhe ta ndërronin pllakën; ndoshta jo aq shpesh sa duhej, por, më duket, mjaft sa për t’i sjellë ca kokëçarja modelit të Dr. Ferajt. Ndërkohë, për të na ngatërruar edhe më keq, shumë nga ata që iu vërsulën egërsisht Shqipërisë me jataganin perandorak në dorë qenë, si psh Ballaban Badhera, pikërisht nga dyert e konvertuara shqiptare, nga rradhët e vijës që Feraj na udhëzon ta vështrojmë si nacionaliste.

Nëse vemë edhe një hap më tej, do të vërejmë që krerët e kryengritjeve shqiptare shpesh herë niseshin nga pandehma se, me thyerjen e Turqisë, ata do ta sundonin mbarë Siujdhesën Ilirike; mjafton t’i përmendim synimet e të birit të Kastriotit dhe të nipit, apo mburrjet e pater Pjetër Bogdanit para gjeneral Piklominit për “ushtrinë e tij” me “30 mijë vetë”, për t’i marrur me mend ambiciet e tyre të pathëna. Me faktet në dorë, vërtetë mund të konstatojmë se idetë e tyre nuk ishin gjithaq të realizueshme. Mundet që qëndron edhe fakti se efektet konkrete të kryengritjeve vajtën në dëm të popullit. Por, a mjafton kjo për t’i vënë në dyshim pa një, pa dy, si tradhëtarë edhe njerëzit prapa tyre, edhe qëllimet e motivet e tyre?

Skënderbeu, me rastin e blickrigut për rikthim të pronave atërore, i theu një numër të hordhive turke. Nëqoftëse ai nga kjo e nxorri përfundimin, vërtetë fundekrye të gabuar, se s’qenka gjë puna e turkut, se me ndihmën e Romës do të bëhem sundimtar i Ballkanit, se sapo të zbarkojnë ushtritë e premtuara të kryqëzatës, me mua si mbret të kurorëzuar nga dora e Papës, atëhere unë qebesa do të çliroj edhe Jerusalemin –a mjaftoka kjo për ta kualifikuar atë sot si “sllavofil”?

Nëqoftëse përgjegja është po, atëhere e kemi damkosur që më parë çdo veprim që është me rrezik; në fund të fundit, ky lloj mendimi e ul tiraninë këmbëkryq në fron, pasi askush nuk do të guxonte ta sfidojë atë nga droja e çekiçit moral të së ardhmes. Në përgjithësi, problemi me këtë lloj rezonimi është se bazohet mbi kualifikime posteriori. Në një botë të formuar sipas parimeve të tilla, kushdo që humbet rrezikon të kualifikohet pashmangshëm si tradhëtar nga pasardhësit.

Nëse e pasojmë me konseguencë deri në fund, ky rezonim na shpien deri te rezultatit absurd që çdo fitimtar ta bëjmë të drejtë, e çdo të mundur tradhëtar. Sikur të fitonte Kastrioti, ai do ta bënte superfuqi kombin shqiptar, ashtu si dikur Leka i Madh, dhe do të ishte “luftëtar i vërtetë i lirisë”; pasi humbi, vija e tij paska qenë “sllavofile”.

Qysh tani po e dëgjoj kundërshtimin, prandaj le të them menjëherë: edhe e kundërta e kësaj, trajtimi vetëm dhe vetëm i motiveve prapa një dukurie, shpien po ashtu në qorrsokak. Hitleri kish ambicie t’ia shtronte botën nën këmbë popullit gjerman, por e ktheu vendin në gërmadha.

Përkundër përshtashmërisë së vet ideopolitike përsa i përket motivit, Hitlerin mund ta quajmë lirisht nacionalistin më dështak gjerman të gjithë kohërave. Vlerësimi i drejtë për çdo historian, pra edhe për historianin e idesë, bëhet duke e studiuar “trininë e shenjtë”: kontekstin dhe dinamikën e kohës, motivet dhe ambiciet prapa lëvixjeve të ndryshme, si dhe rezultatin konkret.

Në përfundim, dua të shpreh edhe një herë befasinë time me faktin që Skica nuk e ka gjetur, për mendimin tim, atë pritje të bujshme e triumfale që është dashur patjetër ta gjejë një vepër sintetike e përmasave të këtilla.

Skica është origjinal, në kuptimin burimor të fjalës. Trajtimi i periudhës së Rilindjes, dhe shumica e pasazheve për enverizmin, përbëjnë vlera të paçmueshme për shkencën shqiptare, por edhe për secilin që aspiron të ketë mendim të shkolluar për historinë dhe politikën shqiptare.

Nëqoftëse mësimi për dy vijat nuk aplikohet dot në periudhën parakombëtare, ai mund të aplikohet fare lehtë në periudhën që prej Rilindjes e deri te shoqëria e sotme shqiptare.

Shumë nga pandehmat e Dr. Ferajt po i vërteton koha me saktësi rrënqethëse. Lufta në Kosovë na e ka përkujtuar edhe një herë rëndësinë kyçe të faktorit jashtëballkanik. Trazirat në Shqipëri, zgjatjet tashmë rituale të lejës së qëndrimit për kontigjentin ushtarak grek në Tiranë dhe kumtesat e qeverisë së re për gjoja rishikimin e rolit të Shqipërisë në Konferencën Islamike po e vërtetojnë – sërisht! – si profeci biblike ekzistencën e rrymës panballkanike ndër shqiptarët, të mbarsur me rreziqe të reja.

Shpresoj që heshtja e padrejtë dhe e padenjë që e ka mbështjellur këtë vepër dhe autorin e saj, Dr. Hysamedin Feraj ka të bëjë me botimin rishtazi të veprës; por druaj që ajo varet nga fakti se shumë vetë mund të jenë ndjerë të provokuar nga ajo, nga naiviteti, keqkuptimi ose ngase e kanë mizën nën kapele.

Kur çuni i përrallës bërtet që “mbreti qenka lakuriq”, të tjerët reagojnë dhe mbreti ikën. Në botën e vërtetë çunin do ta izolonte heshtja.

Ja, si kjo heshtja rreth veprës së zotit Feraj.

[albprofiler]

Ky hysamedin ferri i hamamit me siguri se eshte i paguar nga dikush te shkruaj ksi marrina.

Per disa te çmendur nuk po jete gati asnje hero kombtar per ne Shqiptaret.
Shikoni me lart se çka thote edhe per Isa Boletinin.
Deri kur do ti durojm kta virusa qe ta ndotin kombin tone.
Ktyre virusave nuk po ju pelqen asgje Shqiptare ,nuk ju pelqen Skenderbeu ,Ismajl Qemajli ,Isa Boletini ,Nena Tereze etj.etj ,
Ndoshta ktyre virusave nuk ju pelqejn as vellezerit Frasheri ,Azem Bejta ,Shote Galica , Bajram Curri e disa te tjere por nuk po shprehen haptas .

Me i pyet kta te "ndriturit" se kush qenkan heronjet e juaj nuk e di se a munden te pergjigjen;

Lopanat kur jane bere me fole per heronjet e tone kombtar , le te shkojn tek shkijet e te merren me djepin e *utavt te tyre.

[baaroar]

He mor genesis e bere Mijak ( Maqedon ) Skenderbeun a !

Zoteri i nderuar Ballist nga Tetova,
Do te te lutesha qe logjika jote te jete me e shpejte sesa pasioni kur shkruan, dhe sidomos kur citon antaret e tjere, pasi mund te shkakatosh debate te kota.
Nese do te dije se cilet jane maqedonasit e lashte e cilet jane pasardhesit e tyre te vertete neper shekuj. nuk do ta beje ate citim ose te pakten te mbaroje mendimin tend duke sjelle argumenta.
Meqe je nga Tetova, ndoshta edhe ti mund te jesh nje pasardhes i maqedonasve te lashte.
Nese ti e ndjen veten te tille, me pak sesa nje bullgar te cilit i pelqen te vesh etnine e nje populli te madh qe ka nxjerre njerez te medhenj (kompleks ky i shfaqur ne popujt ne kerkim te nje identiteti, perfshire edhe grekerit e sotem), kam pershtypjen se je gabim.

[Kreksi]

This family's lands lay between the Vijosë and Shkumbi Rivers, and eastwards to the region of Kastoria[120].


same year[108]. m ([1370]) VOISAVA Balšić, daughter of BALŠA [I] Lord of Skadar & his wife ---. Karlo & his wife had [five] children:
************************************************** ***************
Pra ketu e kemi emrin Voisava edhe para betejes se kosoves qe deshmon se ky emer eshte shqiptar e jo sllav siç e kan pervetesuar serbet e disa te tjere.
************************************************** *****
(a) GJERGJ (-late 1392). He succeeded his father, but the family's power declined under his rule, particularly after his surrender of Durazzo to Venice in 1392



1. --- Musaka . He lost the city of Kastoria to the Turks in [1385].

a) ANDREI [III] Musaka (-1393). He succeeded in 1388, regularly residing in Dürres.









Chapter 6. KASTRIOTI




This family's lands lay between the upper Mati and upper Drin Rivers, eastwards to Debar[121].





1. GJON Kastrioti (-[1437/40]). He accepted Venetian suzerainty and citizenship in 1413. He held Tirane, and the territory north to the Mati River, by 1415. He submitted to Ottoman suzerainty in 1417[122]. He took control of the coastal territory between the Mati and Erzen Rivers [1417/20], taking advantage of the decline of the Thopia family after the death in 1415 of Nikola Thopia. m VOISAVA Tripalda, daughter of ---. Gjon & his wife had nine children:

a) REPOSH (-after 1426). He died as a monk at the monastery on Mount Sinai.

b) STANISHA (-after 1445). Lord of Matja and Dibra. Citizen of Venice 1438. m ---, a Turk.

- SCANDERBEGH CASTRIOTA, DUKES of FERRANDINA[123].

c) KONSTADINI (in Turkey before 1438).

d) GJERGJ Kastrioti ([1404]-Jan 1468). He converted to Islam soon after arriving at Adrianople in 1423, adopting the name ISKENDAR, known as "Skanderbeg". He served the Sultan and became a high ranking military commander[124]. On his father's death, Sultan Murad II ordered Hasan beg, Ottoman Governor of Krujë, to take control of all Kastriot property. Skanderbeg revolted in 1443, deserting the Ottoman army which opposed the western crusaders when they recaptured Niš. He obtained possession of Krujë by tricking Hasan beg with a forged instruction from the sultan, and announced his reconversion to Christianity. He allied himself with Araniti, marrying Gjergj Araniti's daughter. He called a congress at Alessio, inviting all the Albanian chiefs, and was appointed commander of the Albanian armies which defeated the Ottomans in Jun 1444 and again at Danj in Sep 1448[125]. He defeated a further Ottoman attack in 1456, although in 1457 a large Ottoman army occupied the plains of Albania up to the borders of Venice's Alassio. After the Venetians were drawn into the war in 1463, Sultan Mohammed II agreed a peace treaty signed in Apr 1463, although the peace soon collapsed. After unsuccessfully besieging Krujë in 1467, the Sultan returned the following year only to be defeated once more by Skanderbeg[126]. m ([1443/44]) ANDRONIKE Araniti, daughter of GJERGJ COMINO Araniti & his first wife Maria Musaki. Gjergj & his wife had one child:

[Kreksi]

Lus ndonje antar te zotin qe te lexoje kete shkrim ne gj. itale qe ta perktheje nese eshte me rendesi.


Brani documentati sulla concessione della terra di Parabita
Le due trascrizioni conosciute del "Libro Rosso" di Gallipoli non contengono tutti quei documenti relativi alla cessione della terra di Parabita alla fedelissima città, se non un decreto della regia Camera della Sommaria del 3 dicembre 1528 relativo all'osservanza di una provvisione, integralmente trascritta, del viceré Filiberto di Chalons, principe d'Orange, emessa da Napoli il 23 novembre di quello stesso anno. Non si ritrova invece l'atto di possesso di detta terra emesso in regia Udienza di Lecce da Alfonso Castriota, marchese della Tripalda e Preside delle Province di terra d'Otranto e di Bari.
Una vicenda questa sorta in occasione della devastante invasione francese, che non pochi lutti e danni aveva pro*vocato al territorio gallipolino, frequentemente minacciato da quelle armate che, acquartierate in Parabita, non si ponevano scrupoli nel razziare il bestiame e nel distrugge*re gli oliveti ed i giardini.
Questa la felice sintesi che ne fa il Micetti nel suo manoscritto (Micetti ff.363.r.-363v.).:
Detto marchese... concedette detta terra all'università di Gallipoli acciò dall'entrate della medesima l'havesse potuto ricompensare li danni patiti et si fortiflcasse di anno in anno la città avendo fatto acquisto di questa terra con 600 ben armati moschettieri gallipolitani sotto la condotta di d. Pirro Castriota nipote di detto marchese per reprimere l'orgoglio francese et impedir quanto potevano che non li dannificassero li Cappelletti, nel territorio di detta città detto all'hora pergolaci, venuti alle mani li disfecero tutti con grandissima mortalità et prigionia de' medesimi.

Valore e fedeltà dei gallipolini erano stati già in prece*denza esaltati ed onorati con regali, grazie e privilegi, soprattutto ad opera degli Aragonesi, ed il Gran Capitano Consalvo di Cordova aveva sperimentato di persona l'ani*mo altero e sprezzante dei gallipolini, riconoscendo la nobiltà dei sentimenti di devota e filiale lealtà, del governo e del popolo gallipolino, nei confronti dei reali di Napoli.
Trascorsi che avevano non solo affrancato definitiva*mente la città da ogni infeudazione, ma che le avevano ritagliato una consistente fetta di autonomia amministrati*va e fiscale, un margine maggiore di esenzioni da pesi fiscali e l'esonero da imposizioni ordinarie e straordinarie.
I fatti relativi all'invasione francese del regno sono ben noti e non starò io qui a ripeterli, preferendo lasciar parla*re quegli scampoli di documenti che, parzialmente ricom*presi nel Libro Rosso, si integrano con le copie contenute nelle Notizie del Roccio, opera posseduta dalla Biblioteca comunale di Gallipoli, e che furono riprese a metà settecento dal parroco Occhilupo, trascrivendone l'originale manoscritto, ampliandolo con minute annota*zioni e dotandolo di preziosi riferimenti al tempo suo e alle vicende della città.
Il capitolo relativo alla concessione della terra di Parabita è inserito nel privilegio del principe d'Orange del 23 novembre 1528 ed è integralmente trascritto nella osservatoria emessa dalla Regia Camera della Sommaria il 3 dicembre 1528.

1528, 3 dicembre, Napoli:
La Sommaria ordina l'osservanza del trascritto privile*gio del viceré principe d'Orange, emanato da Napoli il 1528, novembre 23, con il quale approva numerosi capito*li a favore dell'università di Gallipoli, per ricompensarla dei danni e dei lutti subìti in conseguenza dell'invasione francese, tra cui la concessione di trecento ducati annui sulle entrate della terra di Parabita, da impiegare alla ripa*razione delle fortificazioni cittadine. (Cfr. Trascrizioni in: ASL, f. 76-79t., BCG, f. 205-17 I; Roccio, p. *71.73; Occhilupo, f. *8v.-9r. *Solo capitolo della concessione dei 300 ducati sulle entrate della terra di Parabita):
Item, che per quattro volte che questo regno è stato invaso da Francesi questa città jèdelissima sempre è stata firma in sua fidelità et assediata da inimici et in grandissima manera damni*ficata da possessione, bestiame et gente et par evidentemente che Parabbita terra del signor Conte d'Ugento sia stata causa di tutto il male di detta città per esserli vicina a septe, octo miglia et contigua a' suo territorio et è sempre stata seggio et recepito dall'inimici venuti per lo assedio di detta città, donde se ritrova molto lesa et dannificata questa città et per questo alla sortita hanno fatto nostri cittadini alla campagna con lo predetto signor Marchese hanno pigliato detta terra di Parabita stando lo prefato signor conte con le bandiere di Francia e per questa università si tiene in virtù di un conservatorio fatto per lo prefato signor marchese e sua Audientia, salvo il beneplacito di VI.S. per li boni serviti] di detta università con tutti li rendi*ti, proventi, jurisdizioni e prerogative, con le quali la teneva detto signor conte e suoi burgensatici. Per questo supplica detta università umilmente VLS. si degni prestarci suo assenso e beneplacito e confermare detta terra con l'entrade della quale si possa essa università avalere, fortificare la città e ponere in difensa de tutte quelle che s'ha visto in questo assedio che have di bisogno in servitio et stato di Sua Imperial Maestà et honore di detta città.
Placet concedere dicte universitari ad beneplacitum Cesareae Majestatis trigintos ducatos annuos super introitibus dictae terrae Parabitae qui debeant servire fortificazioni ipsius civitatis, cum clausula quod possint capere unum membrum baroniae redditus predictorum dictorum ducatorum trigento*rum, taliter quod hautoritate proprie possint eos exigere.

Tale passo del documento vicereale riportato dal Roccio, è ripreso dall'Occhilupo, che annota (Cfr. Roccio, p. 73-74; Occhilupo, ff. 9r.-9v.):
Si trova per questo un libro d'introito ed esito in detto anno 1528 de tutte l'entrate e rendite della detta terra di Parabita pervenuta in potere di Geronimo Perello depositano in detto anno dell'uni*versità di Gallipoli, la quale avendo mandato Benedetto Mazzuci per castellano del castello di detta terra per guardia di esso con venti altri cittadini per compagni salariati della città, si vede in detto libro che furono pagati per loro salario, cioè al castellano ducati tre il mese ed alli compagni canini venti il mese e sipnincipiò il pagamento dalle Otto di settembre per tutto dicembre seguente del detto anno.
Fu anco mandato dalla città per capitano della detta terra di Parabita il signor Matteo Musurò e che habbia pensiero di fare l'acre all'olive e di farle poi cogliere e di mnacenarle e di far esi*gere dell'erario l'entrade predette in nome della città e render*ne conto. Si vede anco in detto libro d'introito et exito che l'u*niversità faceva diverse spese, così per lo cogliere dell'olive come per farle mettere in ordine de legnami, conzi et altre cose necessarie e de pagare la provisione del Castellano e compagni ed altre occorrenze etc. E si vede in detto libro esserne perve*nute stara 1350 d'ogli, oltre li grani, orgi, fave, ciceri, amendo*le ed altri legumi e l'ogli si vendettero a carlini tre e mezzo lo staro ed a grana trentasei.
Si trova poi che l'università fu privata della sopradetta con*cessione dal cardinal Colonna possessore del detto stato di Uggento in tempo del 1529 che fu viceré in questo regno e loco*tenente della cesarea maestà.

Mai in precedenza un Viceré aveva rinnegato le grazie concesse alla città che, piuttosto, venivano accresciu*te ed ampliati i benefici, come lo stesso marchese della Tripalda afferma nell'ordine impartito ai suoi sudditi il 7 settembre 1531 (Cfr. ASL, 164v. ma Galatone e non Gaeta; ASG, 127-128, ma con data 17 settembre. Stessa data riportano Micetti, Occhilupo e Roccio):
La fedelissima città di Gallipoli, la quale certo non meno che in altre guerre passate usò quella fedeltà che doveva et li conveniva peri/che ogn 'uno è obbligato non solamente osservar*li et farli osservare loro privilegi, ma possendo augumentarli.

Ma non fu questione chiusa e si attesero tempi miglio*ri, che parvero opportuni subito dopo la morte del cardina*le Colonna avvenuta il 28 giugno 1532, si presuppone con resa di grazie al Signore da parte del sornione governo cit*tadino, con la nomina a Viceré e Luogotenente generale del regno di don Pedro Alvarez de Toledo, marchese di Villafranca.
Ne è testimonianza l'hortatoria rimessa a Napoli nel 1533 e trascritta dal Roccio, anche se per l'occasione l'Occhilupo ci tramanda una versione più completa e pre*cisa (Cfr. Roccio, pp. 75-76; Occhilupo, ff. 9v-lOv.):
Item, perché nella rebellione ed invasione del regno detta città di Gallipoli non solo fece la sua solita fedeltà ad nostra Cesarea Maestà in conservare sotto lo cesareo vexillo ma ancora non curando de popoli il pericolo e morte de suoi cittadini, si cac*ciarono in campagna da seicento persone con lo sig. Marchese della Tripalda Governatore illo tunc della Provincia alla difesa, dimodoche con animo grande sotto lo detto vexillo fugarono l'inimici di quella e fecero ridurre detta Provincia alla divotione Cesarea non senza gran perdita de' robbe, intrade ed omini di detta città, per il che il quondam principe d'Oranges Locotenente di VM. Cesarea avendo visto e considerato tali e tanti serviggi e danni eccessivi passi in servitio di V. M., donò e fece gratia d'essa città de ducati trecento l'anno sopra l'intra*de della terra di Parabita, terra del Conte di Ugento, in parte e compenso de detti servitzl secondo appare per suoi pnivileggij ed avendone essa città percepito la possessione de detta grazzia due anni continui, circa ducati cinquecento e quelli dispesi in fabbriche e reparatione di mura. Accidit che lo quondam R.mo cardinale Colonna come locotennete di V.M. Cesarea in questo regno, possessore del detto contado d'Ugento e terra di Parabita, ne privò de detta grazzia e tolse detti ducati trecento e peggio ne fè restituire contra la volontà de cittadini de detta città tutto quello se n'avea percepito con pagarence ancora l'in*teresse non senza grande danno e scorno di essa città ed affron*to de detto ill.mo principe concessore de detta gratia, de manie*ra che cessò de detta fabbrica. Pertanto se supplica alla M.V. Cesarea, dummodo che l'università d'essa città habbia li detti ducati trecento e quelli spendere alle fabbriche e reparatione di Mura ed a compire un pontone pnincipiato per reparatione de dette mura cum sit che ogn'anno li venti e mare ne ruinano gran parte, tanto più che senza aiutorio di V.M., le forze di detta città ed università non abastano mantenere detto pontone dopo fatto e reparato a tante ruine.

Dello stesso tenore è l'annotazione contenuta nella memoria del Micetti che così si esprime (f.367v.):
Era stata in pacifico possesso la città di Gallipoli della Terra di Parabita per lo spatio di due ann4 governando il regno i/principe d'Oranges, quando poi nefu spogliata dal car*dinal Colonna, perché lui era possessore del contado d'Ugento e terra di Parabita per la morte del rebelle Francesco de/Balzo, come si vede da una supplica che fa la città nel 1533, lamen*tandosi alla M. dell'Imperadore del mal procedere di detto car*dinale, che l'Imperatore poi consolò in altra maniera.
(L'ostentato e soddisfatto riferimento, evidentemente, è alla sostituzione del Colonna con il Viceré de Toledo, a causa delle forti proteste venute da tutte le città del regno contro il suo governo, evidenziate tra l'altro in due rela*zioni, compilate per incarico dell'imperatore, dal vescovo di Burgos Innigo Lopez e dal magistrato del regio Consiglio Jacobo de Quadra).

Ma la conclusione fu deludente e non andò oltre ad una diplomatica quanto inefficace risoluzione, che il viceré, cioè, avrebbe assunto informazione.

note:
ASL = Archivio di Stato di Lecce
ASG = Archivio Storico comunale Gallipoli



Elio PINDINELLI

[Cimo]

Pema gjenealogjike e Kastriotëve

Shkruar nga Entela Resuli

ImageBurrë shteti, udhëheqës politik, prijës popullor dhe strategu ushtarak më i madh i kombit shqiptar, Heroi i vetëm Kombëtar. Është Gjergj Kastriot Skënderbeu. Kastriotët e Shqipërisë dhe pasardhësit e tyre tashmë përshihen në historinë botërore. Libra, romane dhe opinione të historianëve në mbarë rruzullin tokësor vështrojnë dhe formulojnë konsiderata superlative për të. Skënderbeu është testuar ndër 200 udhëheqësit më të mëdhenj të botës që nga fillimet e civilizimit e gjer në epokën moderne.


Fisniku dhe pasardhësi i Gj.Kastriot Skënderbeut që mban emrin e stërgjyshit, Giorgio Castriolo Skanderbeg (me banim familjar në rrethet e Napolit). Saktësisht nga viti 1432 deri 1963, por rrënjët e asaj peme gjenealogjike gjigante vijojnë ende të shtrihen më tej, madje gjer në ditët tona.
Familja
Rreth familjes së Kastriotëve dhe breznive të njëpasnjëshme gjatë 6 shekujve, disponohet një shkallë njohjeje e përciptë dhe e errët. Ndaj ky dokument sqarues i drejtpërdrejtë nga vetë familja e Kastriotëve plotëson një boshllëk tejet të ndjeshëm e të domosdoshëm për historiografinë mbarëkombëtare dhe diasporiale shqiptare. Sepse mund të përbëjë një dukuri unikale në historinë e përbotshme që një trung familjar të përfaqësohet pa ndërprerje, në vijimësi dhe nuk dimë gjer ku do të shkojë. Dhe, për çka e thellon rastin e veçantë dhe plot-meritueshëm shqiptar, kur nga ajo derë tepër madhore dhe e fisme si populli vet, rezultuan njëherësh sa e sa trashëgimtarë të denjë aq edhe prijës të qëndresës e të luftës së stërzgjatur antiosmane për çlirim, bashkësi, pavarësi, shtet-formësim e përparim!

Kastriotët vijnë si ndër familjet e rralla feudale – atdhetare. Ata zënë fill nga Kanina e Vlorës (1368), por me prejardhje nga Hasi dhe mandej u zgjeruan në dy Dibrat, përfshi Shqipërinë e Mesme. Zmadhimi territorial, fuqizimi ekonomiko-shtetëror dhe kontributet ushtarake për kombin shqiptar gërshetohen pazgjidhshmërisht me emrat dhe veprat e Gjon e Gjergj Kastriotit (at e bir), dy nga figurat më të shquara, ku padyshim Gjergji ose Skënderbeu qëndron si olimp në Akropolin e pemës së Kastriotëve. Nga dinastia e Kastriotëve përmenden edhe Gjoni II, djali i Skënderbeut; Gjergji II, nipi i Skënderbeut; si dhe Donika, bij e Gjergj Aranitit, bashkëshorte e Skënderbeut si pasues të idealeve shqiptare e të veprës kombëtare të Gjon – Gjergj Kastriotëve; Vjosava, gruaja e Gjonit dhe nëna e Skënderbeut, një pinjolle e sunduesve të Pollogut – Tetovë, por dhe Mamica, motra më e vogël e Skënderbeut.
Pema
Pema gjenealogjike e Kastriotëve siç shënohet në skemë mbart dy degëzime themelore:
I
Ajo shtyllore, që rrjedh me Gjergjin (Skënderbeun), me orientim fetar ortodoks. Dihet se familja e Skënderbeut pas vdekjes së tij dhe pushtimit otoman shtrëngohet të emigrojë në Italinë e Jugut. Ajo vendoset në pronat që iu dhanë nga Mbreti Ferdinand i Aragonës, si mirënjohje për ndihmën ushtarake që Skënderbeu nuk kurseu kundër princit rebelues të Tarantos (Giacomo Piçinino-s) dhe banorëve aleatë (gusht-dhjetor 1461), të cilët përkrahnin derën franceze d’Anjou që sundonte mbi Mbretërinë e Napolit. Prej pemës rezulton se Kastriotët në Itali gëzuan ndere dhe tituj fisnikërie të ndryshme e të shumta.
II
Degëzimi i dytë është dega e Topiajve të islamizuar i Toptanëve, si rezultat i martesës së motrës së Skënderbeut, Mamicës, më 1445, me Karl Muzak Topinë. Çifti lindi 3 djem: Gjonin, Gjergjin dhe i treti i islamizuar me emrin Ali bej Toptani. Pra, familja e madhe e Toptanëve të sotëm vijnë nga i pari Ali bej Toptani, djali i motrës së Gjergj Kastriot Skënderbeut. Në aneksin e Toptanëve për mungesë lidhjesh shekullore shënimet anagrafike për brezat pasardhës paraqiten me të meta dhe gjenerike.

Megjithatë dera e Toptanëve është shekullore e përmendur dhe rrjedh nga i pari Karl Muzak Topija (Princ i Arbërisë – Shqipërisë së Mesme). Ai përballë kërcënimit të Balshës II dhe Venedikut iu drejtua për ndihmë Turqisë, e cila dërgoi (1385) ushtrinë nën komandën e Hajredin Pashës, duke mundur Balshën në Lushnjë.


Siç shikohet me kujdes nga pema gjenealogjike, për çdo brez janë përjetësuar emrat e të parëve zëmëdhenj, Gjon dhe Gjergj. Për mirënjohje ndaj Arangozëve ato me emrat Ferdinand e Alfons.

Ato fal historisë janë parapëlqyer emrat e Pirros e të Akilit. Dhe për respekt të femrës shqiptare u përjetësuan emrat Donika, Maria e Mara. Pavarësisht nga degëzimi fetar, pasardhësit e dy palëve të integruar në shoqëritë dhe shtetet përkatëse, dhanë ndihmesa në përparimin e atyre dy kombeve pa harruar gjakun, tokën, gjuhën, zakonet dhe kontributet për mëmëdhenë.


Tërheq vëmendjen se nga burimi i Mamicë-Karl Muzak Topisë rrodhi edhe Ahmet Zogu (Presidenti i parë i Shqipërisë dhe i vetmi president në botë në moshën 32 vjeç).

Prej skemës del se Pinjotë jepen vetëm me vitlindje ose me të dy skajet e jetës (lindje-vdekje), ose pa vite për mungesë të dhënash burimore. Pavarësisht nga ndonjë mangësi për t’u shtuar, pema gjenealogjike e familjes së Kastriotëve do t’u shërbejë studiuesve dhe krijuesve në pasurimin e mëtejshëm të jetë-veprës së Kastriotëve, posaçërisht të Skënderbeut.

TO

[Honezmi]

Keto jane dy letra:njera i dergohet Skenderbeut nga Princi i Torantos qe qe bere si i terrbuar qe Gjergji jone i kishte shkuar ne ndihme Ferdinandit te Napolit dhe tjetra eshte pergjigjia e Skenderbeut per Princin e Torantos. Mes letres se Skenderbeut duket fare qarte se kush jane SHQIPTARET, kujt i perket Epiri, lidhjet me Pyrron e Epirit , Aleksandri i Madhe, e duke perfunduar me lidhjet tona me Trojanet. Le ta marin veshe mire te gjithe ata qe se dine, nga vete goja e Skenderbeut, se c'far ishte ai. Keto lerta jane nje grusht i forte kunder greko-serbeve qe su ndalen me shpifjet e tyre te shumta. Keto dy letra duhen shperndare gjithandeje.



"This entire Part 5 was originally written in French by Pagnel, a writer in the XV century in his publication entitled ÒTHE TURKS AND THE HISTORY OF SKANDERBEGÓ. [NOTE: It was translated into Italian (perhaps by Conforti?) and then I translated this draft from Italian to English. - Dick Vara, 1997]"

The letter to Skanderbeg:

ÒGiovanni Antonio, Prince of Taranto, to Georgio albanese, greeting.
(Conveniva a te?), that the luck you had shown in the war with the enemies of the Christian religion, which sometimes had forced combat, then leaving that field, you came to Italy to drive your armies against Christians? What cause do you hold against me? What have I done against you? What controversies do they make between us?
You have spoiled my territories and are crudely giving vent against my subjects, and first you have (mosso?) the war that (proposta?). You boast that you are a great warrior for the Christian religion and (pur?) yet you persecute this (geate?) which for every reason is called Christianity. You have turned your iron against the French of the Kingdom of Sicily. Perhaps you have thought to take the army against the effeminate Turks that you are accustomed to wounding in the back.
You will find other men who all support your proud appearance (?) and no one will avoid your face. Our Italian soldiers will challenge you very well and have no fear of the Albanese. We already know your generation and respect the Albanese like sheep, and it is an embarrassment to have such cowardly people for enemies; (neÕ?) would you have embarked on such a business if you had stayed to dwell in your house.
You have avoided the onslaught of the Turks, and not having the power to defend your own house, have thought to invade other peopleÕs. You are deceitful. Instead of a new house you are looking for your grave.
Goodbye......Ó
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Letter from Skanderbeg to the Prince of Taranto:

ÒGiorgio, gentleman of Albania, to Giovanni Antonio, Prince of Taranto, greeting.
Having made a truce with the enemy of my religion I have not wanted that my friend remain (fraudato) of my aid. (Spesse?) times, Alfonso, his father, invited my help while I waged war against the Turks. Therefore I would be very ungrateful if I had not resisted (lÕistesso?) service to his son. I remember what your king did because now (non deve vedere succedergli?) this who is his son? You adored his father, and why now do you try to throw out his son? Where did this power come from? Who has the power to set up the King of Sicily, you or the Roman Pontiff?
I came to aid Ferrante, son of the king and seat of the Apostolica. I came opposing your unfaithfulness and innumerable great betrayals in this kingdom. (NeÕ?) will you ever be unpunished for your perjury. This is the reason for my war against you. I merit this no less than I merited making war against the Turks, nor are you less Turk than them. (ImperoccheÕ vi sono alcuni?) that guide you in a straight line not to be of some sect. You my opponents the French and the names of those people, and those for the religion wage grand war.
I do not want to dispute ancient matters with you, matters that perhaps were much less than what was told about them. Certainly in our times the Aragonese armadas have often coursed the Aegean Sea, have plundered the Turkish coasts, have (riportata?) the prey of the enemies; and even today the Aragonese armies defend Troja from the jaws of the enemy. Why do I remember the old things and leave the new parts? If they change the family costumes and the plowmen of the kingdom, and the kings of the plowmen return? (NeÕ troverai nobilitaÕ piuÕ antica della virtuÕ.)
Nor can I deny that you are not with the obnoxious French nation, (imperoccheÕ) you being mainly in aid of King Alfonso, you hunted the French of this kingdom. I do not know now what new virtue shines in this. Perhaps it is some new star that you have now seen among the French?
Moreover, you scorned our people, and compared the Albanese to sheep, and according to your custom think of us with insults. Nor have you shown yourself to have any knowledge of my race. My elders were from Epirus, where this Pirro came from, whose force could scarcely support the Romans. This Pirro, who Taranto and many other places of Italy held back with armies.
I do not have to speak for the Epiroti. They are very much stronger men than your Tarantini, a species of wet men who are born only to fish. If you want to say that Albania is part of Macedonia I would concede that a lot more of our ancestors were nobles who went as far as India under Alexander the Great and defeated all those peoples with incredible difficulty. From those men come these who you called sheep. But the nature of things is not changed. Why do your men run away in the faces of sheep?
In the past the Albanese have (fatto?) experience if the Pugilese were armed; (neÕ) I would again find some who would have been able to aspired to my nature. I have well noted from the back how many of your soldiers are well armed but have never been able to see their helmets or (tanpoco?) the face except those that have become prisoners. (NeÕ?) I seek your house (Bastandomi?) my own. Besides, it is well known that you often would have shot your neighbors for their possessions, as now you would force out the king of your house and your kingdom.
(Che se?) If I fall in the difficult task I have embarked on I will be buried as (mi vai?) wishing in your letter, will bring back my soul as a reward from the Chancellor of the universe, of God. Not only will I have perfected my intention, but also I will have planned and attempted some distinguished deed.
Good bye....Ó

Mbeci me shendete.

[Honezmi]

Poem of Scanderbeg
by the American poet Henry Wadsworth Longfellow
(1807-1882)


SCANDERBEG

The battle is fought and won
By King Ladislaus the Hun,
In fire of hell and death's frost,
On the day of Pentecost.
And in rout before his path
From the field of battle red
Flee all that are not dead
Of the army of Amurath.

In the darkness of the night
Iskander, the pride and boast
Of that mighty Othman host,
With his routed Turks, takes flight
From the battle fought and lost
On the day of Pentecost;
Leaving behind him dead
The army of Amurath,
The vanguard as it led,
The rearguard as it fled,
Mown down in the bloody swath
Of the battle's aftermath.

But he cared not for Hospodars,
Nor for Baron or Voivode,
As on through the night he rode
And gazed at the fateful stars,
That were shining overhead
But smote his steed with his staff,
And smiled to himself, and said;
"This is the time to laugh."

In the middle of the night,
In a halt of the hurrying flight,
There came a Scribe of the King
Wearing his signet ring,
And said in a voice severe:
"This is the first dark blot
On thy name, George Castriot!
Alas why art thou here,
And the army of Amurath slain,
And left on the battle plain?"

And Iskander answered and said:
"They lie on the bloody sod
By the hoofs of horses trod;
But this was the decree
Of the watchers overhead;
For the war belongeth to God,
And in battle who are we,
Who are we, that shall withstand
The wind of his lifted hand?"

Then he bade them bind with chains
This man of books and brains;
And the Scribe said: "What misdeed
Have I done, that, without need,
Thou doest to me this thing?"
And Iskander answering
Said unto him: "Not one
Misdeed to me hast thou done;
But for fear that thou shouldst run
And hide thyself from me,
Have I done this unto thee.

"Now write me a writing, O Scribe,
And a blessing be on thy tribe!
A writing sealed with thy ring,
To King Amurath's Pasha
In the city of Croia,
The city moated and walled,
That he surrender the same
In the name of my master, the King;
For what is writ in his name
Can never be recalled."

And the Scribe bowed low in dread,
And unto Iskander said:
"Allah is great and just,
But we are as ashes and dust;
How shall I do this thing,
When I know that my guilty head
Will be forfeit to the King?"

Then swift as a shooting star
The curved and shining blade
Of Iskander's scimetar
From its sheath, with jewels bright,
Shot, as he thundered: "Write!"
And the trembling Scribe obeyed,
And wrote in the fitful glare
Of the bivouac fire apart,
With the chill of the midnight air
On his forehead white and bare,
And the chill of death in his heart.

Then again Iskander cried:
"Now follow whither I ride,
For here thou must not stay.
Thou shalt be as my dearest friend,
And honors without end
Shall surround thee on every side,
And attend thee night and day."
But the sullen Scribe replied
"Our pathways here divide;
Mine leadeth not thy way."

And even as he spoke
Fell a sudden scimetar-stroke,
When no one else was near;
And the Scribe sank to the ground,
As a stone, pushed from the brink
Of a black pool, might sink
With a sob and disappear;
And no one saw the deed;
And in the stillness around
No sound was heard but the sound
Of the hoofs of Iskander's steed,
As forward he sprang with a bound.

Then onward he rode and afar,
With scarce three hundred men,
Through river and forest and fen,
O'er the mountains of Argentar;
And his heart was merry within,
When he crossed the river Drin,
And saw in the gleam of the morn
The White Castle Ak-Hissar,
The city Croia called,
The city moated and walled,
The city where he was born,--
And above it the morning star.

Then his trumpeters in the van
On their silver bugles blew,
And in crowds about him ran
Albanian and Turkoman,
That the sound together drew.
And he feasted with his friends,
And when they were warm with wine,
He said: "O friends of mine,
Behold what fortune sends,
And what the fates design!
King Amurath commands
That my father's wide domain,
This city and all its lands,
Shall be given to me again."

Then to the Castle White
He rode in regal state,
And entered in at the gate
In all his arms bedight,
And gave to the Pasha
Who ruled in Croia
The writing of the King,
Sealed with his signet ring.
And the Pasha bowed his head,
And after a silence said:
"Allah is just and great!
I yield to the will divine,
The city and lands are thine;
Who shall contend with fate?"

Anon from the castle walls
The crescent banner falls,
And the crowd beholds instead,
Like a portent in the sky,
Iskander's banner fly,
The Black Eagle with double head;
And a shout ascends on high,
For men's souls are tired of the Turks,
And their wicked ways and works,
That have made of Ak-Hissar
A city of the plague;
And the loud, exultant cry
That echoes wide and far
Is: "Long live Scanderbeg!"
It was thus Iskander came
Once more unto his own;
And the tidings, like the flame
Of a conflagration blown
By the winds of summer, ran,
Till the land was in a blaze,
And the cities far and near,
Sayeth Ben Joshua Ben Meir,
In his Book of the Words of the Days,
"Were taken as a man
Would take the tip of his ear."