Gjergj Fishta

[White_Angel]

Kange e katert


VRANINA


Gjendja ne Vranine ndryshon. Cetina shqetesohet, Oso Kuka asht shkaku i ketij ndryshimi. Knazi Nikolla thrret Krenet e Malit te Zi dhe u paraqet situaten ne Vranine.Planet e tij jane te peshtetuna ne ndihmen e Carit te Rusise. Mirko pohon se Shqiptaret thehen ma udobisht me pare , dasi e ngaterresa se sa me arme.Lype nga Knazi nje ushtri me 400 Biocas nen Gjukoviq Peren.Auktori porosit Zanen t'i lajmeroje Osos rrezikun.Zana qe din te ardheshmen , s'ka dert per deke te Oso Kukes sa per fat te tokes te Burrit , te Lekes e te Kastriotit.



Vrojti fjala ke Cetina
Valle! c'po ban mbi Shkje Vranina
Valle! c'po ban Vranina n'Shkje
rob tue xan e gjind tue pre
tue pre gjind , tue xane hajduka
qyshe se duel njaj Oso Kuka!
oso Kuka ' i burr Shkodrane
shoq per Shkoder , thone , s'ka lane
per kah besa e kah trimeria
qi zanate i ka shqipnia
kaleshan e sy-pergjakun
mje n'sylash e ka mustakun
ushton mali, thone , kur t'flase
dridhet fusha kah t'vikase
e kah t'dredhe te rrepte taga'n
thue se rr'feja shkrepe per ane
kaq vringellim ai shkon tu' i dhane!
edhe e ka nji "xheverdare"
"xheverdare" pushke vrastare
qi, ke t'laje syni i njerit
me te sy'n ia nxier skyfterit
Burre kaprroc e trim si Zana
thone me kemishe e bani nana
edhe , thone , ka le drangue
pse tri zemra i kane qillue
e pse i ka tri pupla t'arta
per nen krahe te armeve t'larta
prandej plumbi m'ta nuk ngulet
m'te tagani edhe perkulet
top me i ra shpirti s'i shkulet
Ky n'Vranine edhe ka xane
me njiqind e nji "breshane"
ku nji fjale e paska thane:
se per t'gjalle rodi i Shqiptarit
s'i bjen n'dore kurr Gospodarit
Fjala Knjazit n'vesh ka shkue
edhe Knjazi na asht idhnue
na asht ishnue kue e pa ndi
Thirrka Krenet e Malit t'Zi
njani ari , tjetri duhi
te gjith le sokola malit
e n'lendine n'kuvend rreshtue
ngerthye vet'llat m'shtek te ballit
fole u paska si tue ul'rue
ka dale fjala nper Cetine
se'i Shkodrane ka ra n'Vranine
n'ate Vranine , po , n'ate rranze suket
thone ka ra' i fare Oso Kuket
Kaleshan e kime-zi
gjak e zgjarm a ai syni i ti;
edhe i ka nji pare musteqe
kacarrel e leqe-leqe
qi me i mbrrijte mje n'flete t'sylanit
t'zez e t'trashe si dhana e krahit
Ky edhe , thone , ka le drangue
pushke as top mos m'e shinue
as tagan mos m'e varrue
e , po thone , se ka zatete
n'ate Vranine me dyqind vete
me dyqind fatosa t'ri
djelm te zgjedhun n'mal e n'veri
jo per duke e hijeshi
por per zemer e trimeri
qi e kane pushken tate e nane
Ky edhe i'fjale e paska thane
se per t'gjalle rodi i Shqiptarit
s'i bjen n'dore kurr Gospodarit....
Prap, po thone, se ky Oso Kuka
paska xanun do hajduka
do i ka xane e do i ka pre
s'len me ra ma Shkja n'ate dhe
Cubat vete i pace ndersy
t'zeze vraninen per me mesy
vrase e pre mos me ia ndale
vec me Turk si t'nisi fjale
pse Moskovi e ka pleqnue
Shqiptarine ne me na leshue
m'Rozafat e m'Kishe decane
ku do t'mbrrije megja serbjane
per me u gjetun Cernegora
me Serbi bashke dora -dora.
Kujtoj keq s'na kishte ra
Shqipnine tjeter kane me e da
Bullgaria e ajo Greqia
Pse mbasi Shkjete e Ballkanit
t'kene pushtue toket e Sulltanit
e marre t'kene do skele detit
te kene lidhe bese ndermjet vetit
ka m'iu dhane Shkjenise e mbara
ka m'u shtrue ura perpara
det e m'det m'u hap Moskovi
ka m'iu kthye Krajlnive hovi
Por qe tash , mbasi ka zane
n'ate Vranine ky burre Shkodrane
nuk po dij se kah t'ia mbaje
drue s'm' ka mbete per sot uzdaje
se i pushtoj toket e Shqiptarit
si e kam pase fjalen e Carit!
Keshtu tha Knjazi i Malit t'Zi
Krenet po rrijshin tue ndi
tue e ndie e tue mendue
se shka Knjazi ish'tue ligj'rue
per shqipni e per Shqipetare
Kur qe Mirkja , krenesh se pare
po i thote Knjazit:" Gospodar",
fjala e Carit n'udhe s'do lane
pse ka dale nji burre Shkodrane
n'ate Vranine , n'ate t'zeze krahine
n'breg t'Liqenit , n'ate kodrine
Pse po kje se ky Oso Kuka
po asht nji njeri qi e mban buka
n'mos e marret pushka e kurrkuje
(mjaft qi , i mjeri , mund ta gjueje!)
ka m'e marre nji pushke vrastore
pushka e babes "letine mizore"
qi der' m'sot mue s'm'ka koritun
pse edhe n'Turk ajo asht vaditun.......
Vec po e xame se kete Shkodrane
gjalle as deke s'po mujme m'e zane
me gjith keta nuk don me thane
se na s'e pushtojme Shqipnine.



vijon......

[White_Angel]

....


Malazezte te gjithe e dijne
se n'Shqipni ka djelm si Zana
qi ma t'fort s'po t'i ban nana.
Me arme n'dore , si thome na , le
ane e kand permende mbi dhe
per trimeni , per bese e Fe
e prandej p'r'i dite Shqipnia
s't'bjen n'dore , besa , lum zotni
Por me kohe e me dredhi
me u kape mundet Mali i Zi
m'Teqe t'Krujes e m'Kishe Decane
ku do t'mbrrije megja serbjane
Pse tue kene se ka filli
n'Shqiptari sot m'kambe me u vu
muhaxhire e Anadolli
gjind t'pa plang edhe t'pa shpi
qi nuk dijne se shka u kje i Pari
Zot e Mbret per t'cilt asht ari
e u lane m'anesh dyeret bujare
dyeret bujare t'tokes shqiptare
njata Krene e kapitana
Bajraktare , trima si Zana
t'mesuem per Mbret dhe dhanun jeten
t'mesuem per vend me shkri ata veten
per kete bese kallxou kuleten
se Shqipnine ke m'e pushtue
para se te keshe mendue
Prandej xen tash, "Gospodar"
me qite fitme nder Shqiptare
pse me kohe e dhelpeni
ke m'u ba Krajl mbi Shqipni
Edhe ndoshta mbi Serbi.....
Por na as tash haru s'po rrijme
se ma shpejt n'Vranine po bijme
me u perpjeke me ate Turk Shkodrane
Un po t'bie me Cetinjane
Cetinjane nja shtateqind vete
qi per gja se bajne kete jete
si me deke ashtu me mbete
Mandej t'bjere Gjukoviq Pera
me nja katerqind pushke tjera
katerqind Bioca t'ri
qi jane Ora e malit t'Zi
Kam uzdaje se me keto ceta
n'suke t'Vranine un porsa t'veta
kam me ngule n'te "Trobojnicen"
kam m'ia vu Osos "kapicen"
n'kjofte se kryet s'ia pret tagani
si n'Cetine ka dalun zani....
Pse perndyshej , kam m'ia pru
Kryet n'Cetine , t'ngulun m'nji hu....
Keshtu tha Mirkja , Kapitani
ver me goje kush ma nuk bani
Atehere Knjazi i Malit t'Zi
merr e u thote: Sokola t'mi
bini pra, n'Vranine me ushtri
me sa t'dueni ushtare te ri
por Vraninen ma pushtoni
Osos kryet por m'ia shkurtoni
Sa per fitme e per ngatrresa
m'i leni mue , perse , qebesa
me pak pare e tue gerga
ate e bir un kam me da
jo se ma bajraqe e fise
qi, cese mora mend e shisem
un t'bashkuem mend nuk i mbaje.....
Oh! po , tash mund t'keme uzdaje
se Serbia e Cernegora
kane me u gjetun dora-dora
me Greqi e me Bullgari
si n'Moskov a ba pleqni
Por Vraninen ma pushtoni!
Osos kryet por m'ia shkurtoni!
Foli Knjazi e Krenet u dane
e n'Vranine , mbi "xhebehane"
zu me kerrkoke nji sorre kob-zane
Deh! moj Zane , pashe njato kroje
pashe currilat neper prroje
pashe bylbylat e pranveres
e pashe t'amblin fllad te eres
e p'r ate voes , qi bje prej qielli
a pashe lulet drandofille
deh! m'kallzo a po t'vjen keq
se e dau Knjazi sot nder Pleq
trup nji ushtri n'Vranine me cue
Osos kryet per m'ia shkurtue?
Mue m'u keputshin fletet e krah'e
mue m'u bashin prozhmet rrahe
mue m'u shuejshin kange e valle
kange e valle edhe zavalle
mbi njato rudina t'buta
per mjedis m'u plaste lahuta
n'paca dhimbe a kurrnji grime
pse po i pritet Osos Kry't
pse po i erren te dy syte
krye n'Shqipni mos mbetet pa u pre
n'kjofte se n'shekull ai ka le
per me u vu mbi te "kapica"
me njate shkrole qi e shkroi Nikica!
Por m'lingon mue shpirti e zemra
shtati , m'dridhet mje ke thembra
ke po ndje un kob te ri
qi i ka mbete sot Malit t'Zi
per me da t'mjeren Shqipni
ku ekane le e ku jane perkundun
prej kah shek'llin e kane tundun
Burri , Leka e Kastriota
para t'cilve shuete bota
e Shqiptaret posi t'hutue
me duere n'ije rrijne tue shikjue
thue se ' mend qiella e ka da
rob me ndejun keta nen Shkja
m'iu shtrue Knjazit dheu i Shqiptareve
shtrej fitue me gjak t'Pareve!......
Ehu! mallkue kjofte njaj n'Shqipni
kjofte mallkue , po , a plak a i ri
qi per Mbret e per Liri
s'cohet sot me arme mizore
s'lidhet sot me bese arbnore
per me dhane ma para jeten
per me shkri ma para veten
se me ra fisi i Shqiptarit
n'thoj t pangishem t "Gospodarit"
Shka? a thue n'kange se ka me u vu
se pa pushke e ndeje harru
i ra Knjazit n'dore Shqipnia
n'za kah besa e trimnia?
Jo , per Zotin! Para toka
e perpifte me male e boka
e me lume e fusha t'gjana
per te dielli u errte e hana!.....
O zotnite e shqiptarise
o ju Krenet edhe t'Malsise
pashi ate Zot e ate emnin t'uej
mos lakmoni pares s'huej
sado vone me pase per t'shkue
mbi djelmt t'uej ka me gjikue!
E ju , t'cilve i Buk' ri i qielleve
u ka zgjedhun me i pri njerit
raves s'amshueme t't nalte Empirit
qi a' e lirise e e s'Drejtes pasqyra
kinje n'mend: per ju detyra
s'asht me mbambe vec gjuhet e hueja
s'asht me mjele vec delet t'ueja
por me ate Fe qi kem prej qillit
por me t'bardhen drite t'Ungjillit
mbrende dashtenine m'ua ndeze Shqipetareve
per kah gjuha e vendi i t'Pareve
qi Shqipnia t'jete e vetit
qi Shqiptaret t'sherbejne njaj Mbretit
qi per Mbret e troje t'veta
mos t'u dhimbset gjaj as jeta
por te desin , si Oso Kuka
qi asht tue deke , ehu! n'ate suka!



*****

[White_Angel]

Kange e peste



DEKA


Ne darke oso Kukes i lidhet buka . Hija e dekes s'e len rahat. Cohen sofrat e djelmenia kush luen , lush lyen armet , kush keqyre shpatullat. As keto s'diftojne mire , kacel Doda merr lahuten e kendon Gjergj Elez Aline. Mbas kanges Osja qet rojet ne va , mdersa tjeret bien me fjet. Osja s'mbyll sy. S'flejne as anmiqte. Naten nper terr derdhen neper vranine. ne te zbardhun te drites kerset pushka e Kerni Giles. Ndezet flake vendi. Osja lufton si bisha. Ndryhet ne kulle te barutit dhe i ep zjarrm , tue hjelle ne hava vedin e anmiqte. Mbylle kangen nji porosi nanave shkina , qe aty e mbrapa mos t'i mesojne femijet te mesyjne token shqiptare.



Kush t dij, c'ka ai Oso Kuka
qi tue i shkue s'asht sonte buka.
S'po i shkon buka as mishi i dashit
kot nget tryezes a' ndeje per rrashit,
tue perdredhe njato musteqe!
Thone, k pa nji anderr t'keqe
anderr t'keqe , thone , ka pa
mbrame , qi shkoi , porsa ka ra
Ka pa n'anderr se prej Rjeket
kenka nise nji hije deket
ndezun flake , si flake lugatit
qi , tue hecun fushes e shpatit
e nper keneta e nper zallina,
fille po vite kah Vranina
Kur n'Vranine ajo ka mberri
n' " Xhebehanr" paska hi
edhe i dhanka zgjarr barotit
ka palse kulla e ka marre gjame
asht dridhe toka per nen kambe
ka ushtue L'qeni , mali e lumi
edhe Osos po i del gjumi.
Pa kete anderr oso Kuka
a prandej nuk po i shkon buka
a'po i shkon buka as mishi i dashit
kot nget tryezes , a'ndeje per rrashit.
Po ,s'han
buke , vec sa me thane
i lane dueret e del m'njane bri
tue mendue , duhan tue pi.
Sa rrin Osja tue mendue
buke djelmina kane mbarue
cuene tryezat e i peshteten
rrokull odes mandej zateten
kush tue dhene , kush tue kuvende
kush tue luejte"cin-mic" e "hane"
kush tue ly ndo' i cark breshane
nji taga'n n'unuer e mbrehe
fisheket tjetri n'vezme i njehe
Kur xen Osja atje ma vona
Keqyre ate shpatull , Soko Tona
e na thuej a difton gja
pse dishka nakel m'asht ba....
Jo , po , shpat'lla keq diftote
lufte kah"maja"ajo kallxote.
e ka "penda" disa vorre
tym e gjak neper oborre
Prandej Soku erdhe e u vra
kah po e keqyrte n'drite pa za.
Ndoshta shpat'lla , tha , s'a gja
pse per ndryhej fort ka gjase
se na lufte kemi pase
se shum njeri ka me u vra
shum do vorre jam tu i pa.....
Po prej luftes Shqiptaret nuk tuten
Merr , Kacel , nji here lahuten
e na thuej , nji kange shqiptare
s'mbajme na zi pa na qite fare!
Muqe lahuten n'dore Kaceli
m'te "magjarin" n'vend e ngeli
e mbasi per za e ujdisi
keshtu kanges atebote ia nisi:
Kish dale nji Harap prej detit
trim i zi e belaxhi
edhe qitka ' i porez t'rande
ka tri buke pogace per shpi
shate mbase vene per dite me i pi
ka i taroc per mish te zi'
ka nji dash n'mjesdite m'ia pjekun
ka nji skjap per darke m'ia repun.
Njiqind vete n'mejdan ka pre
njiqind vithna qiti faret
njiqind shpia edhe ka djegun.
Kur vojt rendi n'Shqipatri
njati Gjergj Elez Alise
leter t'vrashte i paska cue
ndiej , yi or' Gjergj Elez Ali
mbas dy javesh si t'bjere kjo leter
ti n'mejdan mue ke me m'dalun
pse ty kullat do t'i djegi
mal e verri pse do t'i shkeli
dhen e dhi pse do t'i mjeli
pse edhe gruen rob do ta marr!
Letra Gjergjit n'dore ka ra
Edhe Gjergj fort a vra
fort a vra kur e ka kendue.
Dy jave vehten e ka mbajtun
buke prej derrit ai tue hanger
mish taroci ai tue granun
vene tri vjece tue pi
edhe atin e ka mbajtun
tagji urizit n'strajce tue i qitun
Vene me pi per uje tue i dhanun
Krye dy javesh , mbushun dy jave
vehten Gjergj e ka provue
nji lis t'madh kish ' pase n'oborr
me dy dueret Gjergji e ka kapun
me gjithe toke e ka zhgulun
opet n'vend edhe e ka ngulun.
Kenka mbathe e kenka veshun
paska veshun petka arit
paska ngjeshe shpaten florinit
zgjidhka gjokun pullali
ia ven frenin traqind pullash
ia mberthen me shtate kollona
edhe nanes ai po i ban za
hallalle, nane , ti me me ba
mire e keq , shka kemi folun!
E i ka puthun nanes doren
Amanet , mori ti loke
n'kjofte gjikue me m'pre harapi
lot per mue ti mos me derdhun!
-"Hajt , mor'bir , Zoti te ruejte
se s't'korite , jo , lokja jote"
E ka marre topuzin n'dore
e ka hypun mbi shpine t'atit
edhe a nisun per t'gjate t'shpatit
tue zbardh drita prej sabahit
i ka vojtun n'dere Harapit
"Nadja mire , Harap i zi!
Nuk ke ngae me ndeje sot n'hi
por cau del n'ate fushe t'mejdanit
sot ka dy jave si m'ke cue fjale
sot ty kryet due me ta pre!
Kur ka pa Harapi i detit
n'dere njate Gjergj Elez Aline
shif shka bani atehere Harapi
lekura buejesh per at ka lidhun
Asht tute ati i Gjergj Elezit
e kah Gjergj paska shkue
Mos u tut , bre zogu i atit
gjaja e cofte kurrgja s'mund t'baje
I asht turre harapi i zi
e m'topuz m'ta edhe ka shti
Gjergj kryet po e ka alun
permbi krye topuzi rreshqiti
T'iu drodh Gjergj Elez Alia
dale-kadale , Harapi i zi!
se m'thone Gjergj Elez Ali
E m'topuz m'ta edhe ka shti
M'lug t'dy kraheve ia ka ngjitun
tre pash para n'dhe e ka ngulun
dekun n'toke ra atebote harapi
ka marre djali edhe ka zdrypun
ia ka pre ate krye te zi.
hukubet Zoti e kisht' falun
tri pellambe buzen kishte pasun
kisht'pase veshin sa' i zhgun burri
sa dy vete me te me u mbelue
Kur ka ndie Mbret Sulejmani
paska shkue m'ate dere Stambolle
trim ka e trima s'ka
por si ka trima n'Shqipni
s'i ka Krajli as s'i ka Mbreti
s'i ka toka as s'i ka deti.
Keshtu Kaceli po kendonte
rrokull oda po e vezhgonte
po e vezhgote tue kendue
vec se Osja , trim drangue
veshin kanges s'ia kishte vu
kanga ate nate s'isht' tue i pelqye;
prandej kanga kur u kthye
"zemra t'kendofte!" s'i tha Kacelit
vec se i thote , po , Met Zenelit
merr Vuksanin e Sinanin
edhe merr Kerrn Zagorjanin
edhe dilni sogje n'va
pse mjsenate tash a tue ra
e thone Shkjau se bese nuk ka.....
Keshtu tha Osja e sogjet duelen
Osja e djelmte me fjete u ulen .




Vijon.........

[White_Angel]

..........


Ra me fjet njaj Oso Kuka
po spo flene , jo , Zeliq Gjuka,
nuk po flene as nuk po kotet
nja' i punes s'fort , me gjase , po i zotet
pse ka here dikah a'nise,
me nji struge per krye mertise.
Valle , moj Zane , a din me m'thane
se ku Gjuka don me zane
qi nper terr ka dale ne va
thekatueshim udhes tue i ra?
Ziliq Gjuka , nji zog shkinet
nji zog shkinet prej Vraninet
kah Prevlaka kambet po i theke
me qate Mirkon per m'u pjeke
pse qaj Mirkja i Malit t'Zi
paska dynde nji t'madhe ushtri
edhe dashtka , n'nate t'pa hane
mbrende n'Vranine sonte me zane
prandej Gjukos fjale i cueka
me i pri ushtrise nder ato suka.
Edhe fjales i ndejka Gjuka
pse pa kendue gjelat e pare
ai na a'pjeke , n 'Mirkon Serdar
na asht pjeke , po n'te trathtari
shtrenjt pague pse e ka Serdari.
Por nuk dij a a' mendue mire
se n'ushtri , jane krenat lire....
Mbasi shejzat pa n'prendue
m'kambe ushtria atebote u cue
per me u nisun kah Vranina.
Shtateqind pushke u coi Cetina
e qi Mirkja u kishte pri
tokes u nisen vi e vi
bregut t'Rjekes s'Cernojeviqit
tue shkue vister mbas Zeliqit
e ato katerqind pushket e tjera
qi u kisht' Gjukoviq Pera.
Rrjekes u nisen mbi lundrina
tue vozite kah Cakavica
per me mesy t'zezen Vranine
n'balle t'Lesenders-n'ate kranine
-Ehu! moj Zane , pashe te dy syte
shkomi Osos tash ke kry't
edhe n'vesh atij m'i thuej
nsi nper toke e si nper uje
ka cue Knjazi m'e rrethue
kryet atij per m'ia shkurtue!
Por n'dac ndal: pse Osja fjete
nuk a, jo me kater vete
qi i ka qite ai sogje n'va.
Vete Moskovi aty me zane.
Pa ia nxjerre gjumin s'e lane
Pse ku ndoshi Met Zeneli
Met Zeneli- e Vuskan Gjeli
e ai Sinani- e ai Zagorjani
aty fusha ka marre gjame
aty toka a dridhe nen kambe!
Hylli i drites atebote tue le
per me pru dheut shpenese te re
per me i pru s'mjeres Shqipni
ofshe, vaj, nji kob te ri
kur qe Mirkja ndodhi n'va
po , a thue , s'ka ndeje tue fjetun
por nder prita ka zatetun
pushken Shkjaut per m'ia fillue
per shej t'pushkes si t'jete afrue.
N'uje t'Moraces tek behe ushtria
u zbarth Gjuka -ate e vrafte buka!
E vrafte buka si a tue e vra!
edhe vaut desht ai me i ra
kesh me u kapun n'breg t'Vranines
me u cile shteg djelmeve t'Cetines
Por kje rrejte i biri i shkines!
Perse aty ' i fare Kerrni Gile
i ndei gati n'"karajfile"
tue ia ngjite shi n'lule t'ballit
tue e ftofe shi n'rane te zallit
Po , tek i qiti i Zagorjani
"kuku, majko!" Gjuka bani
e ra dekun pike ma i pari
-ashtu rafte gjithmone trathtari!
Porsi kur nji burre gjuetar
t'qese n'korba , grumb'llue n'ane
e t'a vrase ndo' i korb te zi
cohen korbat per ajri
t'u peshtjellue e t'u perzi
njashtu ushtria e Malit t'Zi
atehere xuni m'u peshtjellue
kur pau Gjuken dekun shtrue.
Por, qe, rane prap tri"breshan"
tri breshana- si tri zana
n'zi tue veshun prap tri nana.
Kur nji burre ta zb'loje anmikun
e ta kete ne dore celikun
e celik ta kete zemren
edhe plumb ta kete thembren
qi te dese ku t'zatese
shum gerset aty potera
shum do nana aty i thane vera!
Qe edhe Mirkja kur ka pa
se per balle kisht'priten n'va
"Bini djelm-ushtrise vikati-
pse i ka ardhe Vranines sahati!"
Edhe ushtria atehere ndei gati
krisi pushka aty batare
krisi "letine" e "xheverdare"
krisi "dilke" edhe "breshane"
ushtoi L'qeni ane e m'ane.
Ah!gajret , bre, Met Zeneli
ah! qindro, bre , Vuskan Gjeli
mos e lesho mori Zagore!
ngul, Sinan , bre , re mizore!
pse me gjase , ke dridhet suka
asht tue ardhe tash Osja Kuka.......

[White_Angel]

Aman , Zot , kur Osja mrrini
si re breshni krese s'njaj verrini
me tridhete e disa burra
e zateti neper curra
se c' kje ndezun flake Vranina!
Aty qielle ma nuk u pa
aty pushke ma nuk u da
njikaq gjama erdh tue e mblue
njikaq gjama erdh tue ushtue!
Rrihte " letinja" edhe "dudumja"
porsi breshni vite plumbja;
jitshin gjindja neper keneta
neper keneta - e neper mreta
tue rektue per nana t'veta!
-Eni e shihni , oj nana t'shkreta
eni e shihni ' i here n'ate va
djelmete e ri , qi aty u kane ra!...
Po, dro , imend, mori ju shkina
I rritet djelmte ju kah Cetina
per me u mbetun kah Vranina?
Per me u mbete nen arm t'Shqiptarit
vec prej llokmes s' "Gospodarit?"
Kjani , atehere! s'kam dertin t'uej,
por, ke ata kane n'mjet nji uje
e ke n'balle kane disa curra
e nper curra- disa burra
qi per mbret e troje t'veta
nuk i dhimbet gjaja as jeta
fort po drue se sot n'ate va
shum ma zi kini per t'pa....
Tue krise pushka pa ia da
tue korre deka krena n'Shkja
thue se shnderiteshem n'qiell dy dielle
n'ane prej t'Lemit u kuq qiella.
E kuqe ishte Moraca!
E agoi drita. Neper kllaca
kur pau Mirkja djelte sharrue
me marre fryme t'cilit ki'n harrue
aman, Zot, se c'u terbue!
Oren xuer ai t' Karakadakut
xue taga'n t'ndryshkun prej gjakut
e tue brite porsi ari:
"Mbrende, sokola t'Malit t'Zi!"
i ra vaut porsi duhia
a mbas tij gjithe ushtria.
Ah! kadale , bre zogu i shkines!
krisi Osjka n'curr t 'Vranines
se ke dalun n'va t'pa va
se n'log Zanash je tuj ra!
Edhe n'kambe atebote u cue
me tagan ne dore shtrengue
fille e m'ta yrysh tue shkue
porsi ula , i t'shohe anmikun
se kah strof'lli i ndjene kercikun.
Ehu! moj zane, po t'ishin ndeshun
ata burra te kerleshun
qi ma t'forte nuk i ban shkina
qi ma t'rrepte s'i ban turkina
ndoshta zot nderrue s'kish Vranina
por n'qielle ndyshej kendonte shkrola!
pse, pa u ndeshun keta sokola
briti t'madhe Prenge Mar' Kola:
"Dredho, Oso , n'Xhebehane
se na ra Shkjau pre' asaj ane!"
Me i ra tinzi' i ujk nder berre
s'dredhe ma shpejt, jo , nji bari
kah anmikun te kete ndi'
si m'atebote drodh Oso Kuka
tue ngjite perpjete kah suka.....



vijon....

[White_Angel]

Kjani , kjani, oj Zana, kjani
n'ato maje , ku ju hani
n'ato kroje ,ku ju pini
n'ato hije, ku ju rrini
n'ato valle, ku vallezoni
kjani e lotet mos i pushoni
perse tash, ehu , n'ata curra
kane me mbete , ehu! njata burra
me aq kujdes qi i kini rritun
n'arme e n'lufte qi i patet vaditun
qi edhe vete i kini mesue
me mesy anmikun pa u grigue
pa u frigue, po , ,e ,esy anmikun
nja m'dhete vete me i ba hikun
mos me e luejtep'r'izet kercikun!
Per shka t'bajne s'jane sot tue pasun;
per gjith anesh Shkjau u a rrasun.
S'kane shka bajne? Po, a thue, mund t'desin?
T'desin, pra , nuk kane shka presin:
t'desin, po si u kane deke t'paret
e ta marrin vesht Shqiptaret
se a , ma mire nen dhe dhe u kja
se per t'gjalle me ndej nen Shkja....
Po, le t'desin-s'kane shka presin
pse , qe , Mirkja tash duel n'va
kah Lesendra edh' a ' tue ra
tinze, nper mal , Gjukoviq Pera
me Bioca t'lehte si era
e jane cue Shkjete e Vranines
e jane ba me ushtri t'Cetines
per me marre sot Oso Kuken
qi me ta ka pase da buken
qi u ka ruejtun male e veri
qi u ka mproktun erz e shpi;
por s'din Shkjau me mbajte miq'si!
Aman, Zot, kur duel Serdari
se c'kje ndeze Vranina zhari!
Aman, Zot, kur mbrrini Pera
se shume krisi atebote potera!
Por kur rane Shkjete e Vranines
shum u krisi plumbja shpines!
Porsi she qi m'nji nate gjamet
rritet turr e del prej amet
tue ushtrue- e tue shkumbue
shkaperderdhet nper zallina
ashtu u derdh Shkjau te Vranina
n'vale Shqiptaret krejt tue i pershi.
S'lufton ndryshe' e rrebte kushedra
e me dhambe edhe me kthetra
zjarm e surfull tue flakrue
kur drajt ta kene rrethue
si i qindron sot Shkjaut Shqiptarit
per dhe t'ambel qi i la i Pari;
kambe per kambe tue qite pada
tue korre krena neper Shkja
U jane ndezun flake breshanat
u kullon gjak n'dore taganat
e u kullon gjak edhe zemra,
ves se vendit s'u lot themra
Por c'dobi: dielli tue le
-isht'tue le m'ate dite per Shkje!-
I rane ndore Shkjaut t' terbuem
tridhete t'vrame e dhete t'shituem!.....
O ata t'lumte, qi dhane jeten
o ata t'lumte , qi shkrine vehten
qi per Mbret e vend te Pareve
qi per erz e ndere t'Shqipetareve
derdhen gjakun tue luftue
porsi t'Paret u pa' n punue
Lehte u kjofte mbi vorr ledina
bute u kjofshin moti e stina
ak'lli , bora e serotina
e der' t' kendoje n' mal ndo' i Zane
e der ' t' kete n 'dete uje e rane
der' sa t'shndrisin dielli e hane
ata kurr mos u harrojshin
n'kange e n'valle por u kendojshin.
E njaj gjak , qi kane dikue
ban. o Zot , qi t'jese tue velue
per m'ia xe zemren Shqiptarit
per kah vendit e gjuha e t'Parit.
-Po valle! Osja ku do jete?
Oso Kuka a mos nuk ka mbete?
N'Xhebehane ka zatete!
Ka zatete n'ate kulle t' barotit
ku ka ba emnin e Zotit
se per t' gjalle nuk ka me e lshue
shoket e vet per pa i pague
tridhete t'vrame e dhete t 'shitue.
Kur pa Shkjau se pushka meni
si kah vau si kah Liqeni
e se mbete s'kisht' Oso Kuka
me t 'tjeret t' vrame , perjashte ke suka
m ' Xhebehane u turr m 'atehera
si kur t' leshoje kah pranevera
vrullet bleta cark njaj zgjonit
tue zukate si rryma e perronit.
N'brohori tue i lute jete Knjazit
njiqind vete kercyen n'kum t'pullazit
ma t' permendunt kah trimenia
njaq u ngjiten mbi fragjia
tue thye muret n'gjak t'perlyeme
- por ka gjoben shpia e thyeme!-
krisi Osja atebote si ulani
mje n'Cetine i vojti zani
"Ah kadale , Nikolle , t' vrafte Zoti!
pse ketu i thone Oso Baroti
se s'ke pa Shqiptar me sy
se djeg vehten edhe ty!"
Edhe zjarre i dha barotit
Aman , fale i kjofshim Zotit
kur ka dhanun zgjarre barotit
se c'a ' dridhe Vranina shkrete!
se c'a ' hjedhe kulla perpjete!
se edhe L'qeni c'ka gjimue
m'kala t' Shkodres tue ushtue!
Qepra , tjeg' lla , gur e trena
kambe e trupe , krahe e krena
hi e tym e flake e shkendina
shi mje n' Viri e hodh duhia
I hodh duhmja shi n'breg t' Virit
qepra , gur e gjymtyre njerit
Eni , eni , mori shkina
eni , eni , te Vranina
mblidhni vete nper shpat e perrue
ehu! kortaret e djelmeve t' ue
edhe emsoni femijet mbas sotit
mos t' lakmojne tokes s' Kastriotit
pse u bjen shtrejte , qe besa e Zotit!
Njasi gjaku qi Oso Kuka
sot ka derdhun ke ata suka
si per Mbret , si per dhe t ' Pareve
velon se velon nder dej t ' Shqiptareve
Pra , pa u djegun n 'flake t ' agzotit
si Osos kuka n 'kulle t ' barotit
s' ka me ra fisi i Shqiptarit
n 'thoj t 'pangoshem t ' Gospodarit!-
- Dielli n , cila kur u cue
n ' Vranine sparit u zhvillue
"Trobojnica" - kjofte mallkue!



Fund.

[White_Angel]

Kanga e gjashte


DERVISH PASHA


Nje lajmetar i panjohtun , qe s'asht njeri por hije , i del perpara Sulltanit dhe i kallxon se ne Vranine , ne Zete e Podgorice kishin hi Malazeste. Lype nji ushtri ne mbrojtje te tokave Shqiptare. Sulltani ngarkon Dervish Pashen me 50 bataliona per kete qellim.Shqiptari gjindet ndermjet dy zjarmijeve te hueja.Poeti kerkon te harrohen dasite , inatet , ngatrresat e anmiqesite. I sjellet Zanes e vete: kur ka per te ardhe kjo dite , qe gege e Toske kane per luftue te bashkuem per te njajtin qellim?



N'ate Uldiz tue thirre Jacia
zbret te dera Kapixhia
Kapixhia i Abdul Hamidit
per m'ia vu shulin deres s'zidit
pse pose n'han , po isht' pune e prapte
me ndeje dera naten hapte
Kur , pa prite , qe shi m'atehera
nji shtektar ia behe ke dera
nji shtektar me rryp shtrengue
shpervjele tirqit der' ne gju
lage e ndrage e djerset tue i shku
rruge te larget kisht ' marr i shkreti!
Edhe lype me hy ke mbreti
Po, kush je , more ti djale?
Kapixhia po i nep fjale
se ketu po isht' puna me dere....
e s'muj mbrene kedo me shpjere
jo qi mbrende edhe me t'shti
se del prap , dorezane , s'mund t'hi
Se kush jam , pse m'pevete nuk ke
se une vec hije baj mbi dhe
zen shtektari i ngrate tue fsha
se un kam kene e nuk jame ma
kam kene motit n'nam e n'za
kam pase toke e kam pas gji
kam pas dhen e kam pas dhi
kam pase plemet me tagji
si ma miri n' rrokulli.
Ofshe! sot , por pose gjithkuje
un kam ngele nen zgjedhe te hueje
a ma i keqi ndeje n'kryet t' vendit
ma ban gjyqin jashte kuvendit
m'i merr toket , ai , qi m' la baba,
edhe mue m'mban mish per krraba
n'dac per t'zi ' a n'dac per t'pjeke
gjithsi atij t'vije tue iu teke....
Prandej ketu , pashe t ' madhin Zot!
mos me rrek me fjale ti kot;
pse edhe ngae me u talle nuk kam.
E pse e zeza kuje nuk jam,
vec se n'kjosha e zeza vetit....
m'prije m'qit , po , para mbretit
se mue Shkodra me ka cue,
per nji dert un m'ia dertue:
per nji dert e ' i kob te zi
qi i ka ra s'mjeres Shqipni
qyshe se i ka dreqent kojshi
edhe ngrohe gjarpnin ne gji...
Kapixhia edhe i ka pri
Fille te Mbreti ate e ka shti.
Kur ka dale trimi ke Mbreti
lage e ndrage , si isht' ken i shkreti
m'te dy gjunjet aty ai ka ra
edhe keshtu ka nise me kja:
per jete tande , lala Mbret
a ti mbahe mbret n ' Shqipni
apo Mbret asht Knjazi Nikolla
qi i ka mbledhe cubat Cetine
e u ka pri ktej kah shqipni
edhe marre e ka Vraninen
ka marre Zete e Podgorice
na ka thye atje n' Kernice
ku , mos t'kenke ajo Mirdita
qi m'ia ndalun aty hovin
ai zanate pushkes qi e ka
edhe n'Shkoder pat me t'hi
me i ba krajl ai mbi Shqipni
perse Shkodra, t' u ngjatet jeta!
po ishte kryet e Shqiptarise.
Per jeten tande , lal Mbret
a hiq dore ti prej shqipniet
ase ndryshe coe nji ushtri
qi t'i bjere Malit te Zi;
se keshtu gjalle ma nuk u rrueka!

vijon....

[White_Angel]

Ka ndeje Mbreti edhe e ka ndie
e ka ndie edhe asht idhnue;
con e therret qate Dervish Pashen
pa ndigjo. ti Dervish pashe
ka ardhe puna tue u trashe
tu' u trashe e tu ' i perzi
pse qaj Knjazi i Malit t' Zi
ka cue n' kambe , po thone , nji ushtri
edhe dale ka ne Shqipni
ka marre Zete e Podgorice
me Vranine e me Kernice
edhe n'Shkoder do me ra
per m'e ba tane vendin Shkja
m'e ba Shkja Shkodren mizore!
Peshtjelli bashke peseqind tabore
edhe del n'ate Cernagore
e ma ban Knjazin terbjet
qi Shqiptaret ka zane e i nget
e s'po i len, jo, me gjallisun
n'bjeshke e n'verri ai tu ' u vardisun.
Mori e mjera Shqiptari
ai t' shkoi moti gjithmone i zi
si t' shkoi moti tue kja!
Vjete per vjete ti n'gjak tu'u la
vjete per vjete e muej per muej
here n'gjak tand , here n'gjak te huej
pa t'u nderrue kurrkund nenshtrasha!
Qe, ky Pasha, Dervish Pasha
t 'rrebte nji ushtri ne kambe ka cue
e nper ty do' me u pershkue
per me u ndeshe me Karadak....
per me t'la edhe ' i here me gjak.
po a njimend , thue , se Dervishi
kete ushtri nen arme e grishi
per me ardhe me t' dale zot ty.
edhe hekrat me t' shperthy
qi dermishe t' kane kambe e dur'
e t'mbajne rob tash s'dijne se kur?
Jo, ,o ' e shkrete! Dervishi s'lot
per me ardhe me t'dale ty zot
e per ty me Shkje me u vra
se ai zanate lirine s'e ka
se prej si , kahdo ka ra,
kush s'ka kendue , vec se ka kja.
Por ai vjen perse Stambolla
s'do' vete , po , edhe mbas sotit
me t' mbajte rob ajo si motit
e , tue t'ndryshun per ne themer
me t 'ngule shishin ma kethelle n'zemer
edhe gjakun me ta pi
me ta shkimbe jeten unji
e me t'lane m'u kalbe mbi dhe...
Po ti djelmte, Shqipni , kur i ke?
Kur i ke djelmte qi sot per ty
m'arme me u cue edhe me mesy
me mesy m'arme , po , t'prujte animikun
e , pa dhimbe , nparzme celikun
me ia rrase , e Knjaz Nikolles
me i diftue edhe Stambolles
se shqiptari a zot i vetit
se s'i shtrohet Shkjaut as Mbretit?.....
Ah , po ! Djelmte , qi ti ke rritun
ata mohit ty t'kane ra
edhe vetit i kane ngjitun
njani Turk e tjetri Shkja
dikush Grek , dikush Zejbek
e kurdo qi u ka qillue
keta per ty , jo s'kane qillue
por per Mbret e oer Turqi
por per Serb e per Greqi
ai , ta mbaja Turkun n'Shqipni
ky , ta ba vendin Serbi
tjetri Grekun ta bie n'shpi
edhe shite ty t'kane per pare
t'kane ra mohit per timare
per qifleqe e per beglleqe
si t'kish ' kene nji grue hore
e jo nane e zoje kunore
zoja e Gjergj Kastriota
qi sa t ' enden stine e mora
me e nderue ka rrotull bota


vijon...

[White_Angel]

E prandej tash gjate e okolla
t'bijne Dervisha e t'bijne Nikolla
e ta lajne trupin me gjak
e ta zane shpirtin ty njak
si , mo , Zot , ma keq per ty
se c'ke prite me pa me sy
se c'ke prite me sy me pa
me t' poshtnue ty Turk e Shkja
porsi t'ish 'nane e pa djale!
Ketu, Shqiptare , ndigjonje ' i fjale
a me hjeke sot meni e rese
zemer t'keqe e cdo ngatrrese
edhe t' forte m'e lidhe nji bese
t'forte m'e lidhe nji bese te Zotit
si Shqiptaret qi i lidhshin motit
se nuk shiteni nder t'hueje
ase ndryshej Shqiptaria
ka me hupe , e Perendia
po , ta dini , ka me u vra
tue u leshue t' gjitheve ne Shkja
perse dita ka me ardhe
diku e zeze e diku e bardhe
n't' cilen Shkjau Turkut i bjen
edhe Shkjau Turkun e then
e e ngarmon ai jashte Europet
me gjak tone , qi rrin e ngopet
tashe peseqind e disa vjet
pra , ate dite Shkjau , po bami e u gjet
t'dame e n'mjet vetit , ju Shqiptareve
a pa zelle per gjuhe te Pareve
pa dashteni per Atdhe t' uej
per kete bese , ai do t'u shuej
porsi shuhet krypa n'uje
perse a trim a dhimbe nuk ka
per kedo qi nuk asht Shkja
jo qi i ka per t'marre do uha....
E mos pritni se vjen Mbreti
se vjen Krajli a vjen Dauleti
me iu peshtye prej thonjve t'ti
pse , si thome na ketu n'Shqipni
shka ta haje ujku nji here
s'e xen gjarpni kurrnjihere...
S'jane , jo t'huejte qi e peshtojne Shqipnine
qi ia bien vendit lirine
jane Shqiptaret e kurrkush tjeter
mbanje n'mend , pse asht fjale e vjeter
e una prandej po e ve ketu ne leter
qi, po kje se hupe Shqipnia
per faj t' uej , kur t'rriten femi'a
e t'ujte nipa : n'kje se gjalle
ua len Shkjau ndonje per malle
e kete fjale n"Lahute t'Malsise
ta kendojne , ne fryme t'dhnise
t'ua mallkojne shpirtin per s'dekuni
e t'u namin rroc e koc
perse asht dam , po , pasha Zotin!
n'zi Shqipnia m'e shkue motin
e me fsha ajo n'robeni
tue pase djelmte qi per trimeni
i permend n'fiset t'tana
ke bjen dielli e ke merr hana.
Hej , mo Zane! si t'duket ty?
A thue shoh une kurre me sy
se shqiptaret do t'bien m'nji fjale
Zot Atdheut keta per t'i dale?
se mbas flamurit kuq e zi
Gege e Toske , fushe e malsi
kane me dale ndo'i here n'ushtri
me derdhe gjakun per Shqipni?
Po, pse jo? Me kohe e pune
ku me endire e ku me dhune
gja pa u ba nuk jet n'kete shekull
keshtu qi' i here shka dihej mbrekull
dan mandej si t' ishte loje
Jo, po; dita do t'agoje
n't'cilen tok fisi i Shqiptarit
ka me u mbledhe , edhe barbarit
qi der' n' shpirte e ka poshtenue
me arme n'dore ka me i dhishmue
se ai per t' gjalle s'i shtrohet kuje
se rob s'rrin nen thember t ' hueje
por don kohe , moj zemer vale
qi Shqipnia m'veti t' dale
pse vjen moti per kadale.
Per nji dite bijne kerpudhat n'shi
por nuk mkambet jo , ' i Shqipni....
Pra keto fjale tash, ketu t'i lame,
E prape kanges t'ia zame
pse po ndihej ke atje kah Shkodra
fort po rreh trompeta e lodra
fort po ushton qai Rozafati
Dervish Pasha ke s'ia ngjati
edhe n'Shkoder ia ka behun
me psedhete taborre t' njehun
t'tane harape e Anadollake
per m'e ndeze Cetinen flake
m'e ndeze fkale , e m'e kalle
Knjaz Nikolllen m'e xane gjalle
edhe lidhe n'Stambolle m'e cue
m'e lane mbeshillun ne katue
ku rrin kali tingellue.



vijon....

[White_Angel]

Heshtu , Zane , mos qesh me mue,
se merziteshem kam qillue!
Paj per t'gjalle s'lidhet Nikolla
se ai po i kisht' do djelm sokola
qi per Fe e liri t'Parit
qi per nder te Gospodarit
ndryshej s'bien , jo , n'fushe t'mejdanit
ndryshej s'rrajne m'asqer t 'Sulltanit
vec si krsuhku , qi shkon n'darsem
t'tane plumbat presin n'parsem.
Pse edhe ata e kane kanu
bese me Turk kurre mos me vu
mos me vu kurr bese as fe
me te por me u vra , me u pre
po duel ai ndo' i here m;ate dhe
Jo qi vete Knjazi i Cetines
po ishte trim , po , zogu i Shkines
e nuk lidhet per s'te gjallit
per me u mbeshtille te grazhdi i kalit.
Shka t'i bajme: anmik na e kemi
por te drejten do t'ia themi....
prandej vete kishem me thane
se edhe teper ka per t'kane
per Dervishin , n'mujte me dale
der' n' Cetines , ai rruges pa u ndale
perse asht mal Cetina e shkrete
duhet pune me u ngjite perpjete...
Po , po ; duhet , besa , pune,
per me i hi Cetines perdhune
pse qe Knjazi sa ka ndi'
se Dervishi erdh n'Shqipni
fjale ka cue Malit te Zi
n'lufte me dalun plak e i ri
n'lufte me dalun burre e grue
burrat mire nen arme shtrengue
grate me kemasa e me supara
me kosh n'shpine cikat e ngrata
per me i bartun buke ushtrise
per me i dalun zot lirise
kundra anmikut te lirise.
e pse rreth t'tane Karadaku
asht nji gjuhe , ' i feje e 'i gjaku
e nuk don vec qeverine
sa per t 'ngope me ar parine
por do' Atdhene e don lirine
don me shkue perdite ma para
per kah dija e punet e mbara
burre e grue ne kambe jane cue
edhe pritat i kane xane,
ashtu Knjazi si u ka thane
kane xane pritat ane e m'ane
burra , djelm e gra, e vasha.

vijon....