Prof. Hamit BEQJA per rinine..

[Brari]

Panorama

..

Si i bëhet hallit me këta të rinjtë


Hamit BEQJA

E dëgjon nga shumëkush dhe gjithandej. Është si një ankesë e fortë për brezin e ri. E thonë prindërit për fëmijët e tyre, e thotë sidomos nëna për vajzën. Por nuk rrinë në heshtje edhe mësuesit ...dhe pedagogët. Me një forcë të veçantë e shprehin këtë veteranët. Në të vërtetë të moshuarve ua vrasin rëndë syrin disa dukuri në sjelljen e të rinjve dhe të rejave. Në një kafe publike, një grup djelmoshash bisedojnë me zë shumë të lartë, qeshin me të madhe, nganjëherë duket sikur hingëllijnë. Të rriturit që rrinë aty, nuk mund të mos ndjehen të shqetësuar. Të bëjnë vërejtje nuk u duket e përshtatshme, atëherë mund edhe të largohen nga lokali.
Kurse rrugës, të bërtiturat e të hingëlluarit mund të jenë edhe më të forta. Kuptohet, kemi të bëjmë me një prishje të theksuar të rendit publik. Por edhe kjo zhurmë kalon vetvetiu pa u bërë objekt trajtimi nga ndonjë zë i opinionit publik.
Nëna bën debat me të bijën. Debat i thënçin, se në qëndrimin e saj ka nota të theksuara qortimi dhe imponimi, siç thuhet ajo është shumë posesive.
Shumë vajza ndjekin modën. Edhe në dimër u duket një rrip i hollë në brezin e lakuriqtë, kurse verës shohim gjithandej së paku këtu në Tiranë, shumë kërthizëjashta dhe shpinë e shalëlakuriqe.
Ka të rinj e të reja që e kalojnë një pjesë të mirë të kohës në biseda të pafundme, shpesh të rëndomta e të pafrytshme, ndonjëherë edhe krejt koti.
Jo rrallë ndeshemi me të rinj e të reja që nuk punojnë, që kërkojnë punë të parapëlqyera kur ato nuk kanë ku t´i gjejnë. Shpesh kërkojnë shkollim pa patur kushtet për të shkuar në shkollën e parapëlqyer.
Në të gjitha këto vorbulla, në mjedise rinore gjallojnë edhe prirje mendjelehta, ndonjëherë edhe me karakter parazitar.
Këto dukuri që sa i skicuam këtu, janë të njohura e të trajtuara. Mbi bazën e tyre gjallon edhe një frymë e theksuar ankese për brezin e ri të sotëm. Është ankesa e njohur shekullore epokale për brezin e ri. Është e lidhur me konfliktin e njohur midis breznive.
Por nuk është i drejtë që ky qëndrim të merret si postulat. Aq më shumë nuk është e drejtë që duke u nisur nga shfaqjet që i përmendëm, të mbahen qëndrime të acaruara, konservatore, nihiliste ndaj brezit të ri në tërësi. Gjithë çështja qëndron që të dallohen lëvozhga nga thelbi, e sotmja nga perspektiva, dukuritë rastësore nga potenciali i fuqishëm rinor. Është një problem me domethënie të madhe sociale, me kondratikta. Kërkohet nisje nga një hipotezë optimiste, humane, progresive, demokratike. Breznitë e rritura me përvojën e tyre jetësore nuk është e drejtë të bien në qëndrime të njëanshme, denigruese.
Sociologjia dhe psiko-logjia bashkëkohore, të gjitha rrymat përparimtare të tyre, i kundërvihen shikimeve alarmante dhe konservatore ndaj problemit rinor, trajtimeve autoritariste të shfaqjeve të këtij problemi. Ndërkaq edhe pedagogjia e përparuar bashkëkohore bën thirrje që jo vetëm në teori, por edhe në praktikën bashkëkohore të shmangen qëndrimet e vjetra patriarkale, tutore, të pakualifikuara në marrëdhënie me edukatën rinore në familje, në shkollë, në media, në mjediset e lira, në gjithë jetën e pasur dhe të ndërlikuar të shoqërisë së sotme. Për një vend si i yni i cili ka dalë nga një jetë e theksuar patriarkale, një shikim human dhe progresiv ndaj problemit rinor ka një rëndësi kapitale për zhvillimet në rrugë të mbarë të gjithë ndërlikimit së edukatës rinore.



-------------

[s0ni]

Uuaa po i gjithe ky shkrim pervec barkut perjashta, i perket dhe moshave te tjera. Mbase profesori sulmom rinine sepse s'ka c'ti bej nje populli te tere. Gjithesesi me pelqeu mendimi i tij ne paragrafin e fundit. Te kishte bazuar shkrimin ne idete e fundit dhe te jipte zgjidhje per te arritur nje shoqeri sa me te mire ne Shqiperi, shkrimi do te ishte me i flevshem.
Ne mendimin tim profesori nuk na ka informuar me ndonje te re qe se kemi degjuar me perpara. Mbase nga kjo teme do vijojne mendime te mira nga forumistat, dhe nese dicka e tille ndodh atehere besoj qe PO shkrimi i tij ka qene shkaktar per idete qe sillen ketu.


Ndërkaq edhe pedagogjia e përparuar bashkëkohore bën thirrje që jo vetëm në teori, por edhe në praktikën bashkëkohore të shmangen qëndrimet e vjetra patriarkale, tutore, të pakualifikuara në marrëdhënie me edukatën rinore në familje, në shkollë, në media, në mjediset e lira, në gjithë jetën e pasur dhe të ndërlikuar të shoqërisë së sotme. Për një vend si i yni i cili ka dalë nga një jetë e theksuar patriarkale, një shikim human dhe progresiv ndaj problemit rinor ka një rëndësi kapitale për zhvillimet në rrugë të mbarë të gjithë ndërlikimit së edukatës rinore.

[manoklla]

Po ca do ky Hamit gjyshi, qe femrat akoma te vishen si dikur ne komunizem me brek te trikotazhit te Beratit qe ta skuqnin mishin? Ka lezet sot, qe nga blloku der ne Plazh, nga Petro Nini e gjer te forumi rinor socialist shef gjalleri.

[Manulaki]

Profesori nuk ben fjale thjesht per veshje, per konseravtorizem apo liberalizem.
Ketu thjesht behet fjale per nje rini qe nuk di c'te beje, qe nuk kerkon me teper sesa dembelizmit, nje rini per te cilen puna eshte turp dhe te sorrollaturit eshte nder, nje rini qe nuk respekton trupin e saj, nje rini qe nqs del nga Shqiperia i futen 2 kembe ne nje kepuce dhe do s'do, do punoje dhe studioje per te arritur nje qellim te sakte ne jete.
E verteta eshte qe shume prinder nuk dine si t'i mesojne femijet, qe ata te luftojne per me te miren ne jeten e tyre, ajo qe ndodh me shume prinder shqiptare, eshte qe ata i perkedhelin femijet pa cak, dhe kur ata rriten dhe duan akoma te perkedhelen prinderit jane te cuditur dhe pyesin vetveten: "Ku gabova, bera cdo gje per kete femije!" Pikerisht "Bera cdo gje." eshte gabimi. Prindi duhet ta mesoje femijen qe te beje dicka per veten e vet.
Rinia e sotme eshte siperfaqesore, mendon vetem per anen fizike, c'te nxjerr sot, e c'te nxjerr neser. Nderkohe qe qellimi i nje te riu duhet te jete: "C'te punoj sot, e c'te punoj neser." Nuk mendoj se ky profesori do te ankohej per veshjen nese keta te rinj nuk do te dembeloseshin rrugeve dhe do t'i benin vetes nje vend ne shoqeri.
Mos jini te ngushte, jeta eshte shume me teper se nje kerthize apo nje shale. Eshte pune, pune, pune. Po te kesh kohe per kerthizen dhe shalen, bravo te qofte.
Manulaki

[s0ni]

Ketu thjesht behet fjale per nje rini qe nuk di c'te beje, qe nuk kerkon me teper sesa dembelizmit, nje rini per te cilen puna eshte turp dhe te sorrollaturit eshte nder, nje rini qe nuk respekton trupin e saj, nje rini qe nqs del nga Shqiperia i futen 2 kembe ne nje kepuce dhe do s'do, do punoje dhe studioje per te arritur nje qellim te sakte ne jete.

Keto i bazon nga c'fare ke degjuar dhe pare ne rinine Shqiptare apo ajo qe di?
Sepse te gjithe kemi pare sa e shijojne jeten jo vetem rinia por dhe moshat e ndryshme. Dhe i lumte per zotin, ata ne Shqiperi kane ate gezim qe ne jashte vendit e kemi zili dhe qe vetem ne ndonje weekend apo 2-javeshi pushim e ndiejme. C'te keqe paska te dalesh shetitje mbasditeve, apo ne ndonje kafe ku paguan me pak se 1 mije lek ($1) me shoqerine???? Ahh te kisha mundesine dhe une kete do beja sahere qe te me jepej rasti.
Puna eshte turp per rinine??? Ja te them c'fare di meqense s'kam shume kohe qe jam rikthyer nga Shqiperia. Dy kushuriret e mi moshe 21-22 vjec punojne. Kushurira tjeter 19 vjece ne universitetin po ashtu dhe pune. Kushurira tjeter 21 vjece punon. Kurse PO nje nga kushrirat nuk punon, por vazhdon shkollen e larte.Tani nga komshite e pallatit. Shoqa qe kam pas perballe deres, 22 vjece punon. Shoku po ne hyrje 23 vjec punon. Dy shoqe te tjera po tek hyrja nuk punojne por shkojne ne universitet me nota te shkelqyera, njera eshte 24 tjetra 19-20.
C'fare pune bejne? Njeri ne ndertim, tjetri hidrolik po ne ndertim, kamarier, rrobaqepsi, floktore. Kurse kushurira qe eshte ne shkolle dhe ne pune, filloi punen kur une isha me pushime ne Shqiperi ne shkollen e saj. Gezimi i madh qe mori pune disa ore gjate javes. Prandaj nga ajo qe une di, puna nuk eshte turp per rinine Shqiptare.
Neqoftese Shqiperia do ti ofronte rinise te njejtat mundesite qe marrin nga shtetet e botes dhe ata do ti fusnin 2 kembet ne nje kepuce per te studiuar e punuar.
Nuk shoh asgje te keqe nga shetitjet dhe daljet qe ben rinia jone. Le te shijojne jeten sa te kene mundesi. Dhe as nuk eshte vetem Shqiperia qe ben shetitje te tilla por shummee shtete te tjera te Europes. Ehhh sa zili qe i kam.

[Manulaki]

Une nuk po flas per rinine qe punon, por per ate rini qe nuk punon. Nese mendon se meqe punojne kusherinjte e tu, apo te mijte punon tere Shqiperia, e ke gabim.
Tirana eshte nje pjese e vogel e realitetit shqiptar. Ka rrethina, ka periferi, ke fshatra ke qytete te tera ku papunesia eshte ne shkalle shume te larte dhe nga ana tjeter sheh te rinjte qe jane klubeve dhe mendimi qe te vjen ne koke eshte: "Ku i gjejne parate keta njerez?"
Pastaj po ia shohim anen klubeve ketej nga jemi. Po te jesh 8 ore ne pune nuk te lejohet gjate orarit te punes te pish vere apo birre. Si mund te shkosh te punosh me nje mendje te shperqendruar?
Une nuk jam as xheloze dhe as ndonje fanatike. Ajo qe po them eshte se realiteti eshte me tutje sesa fisi.
Me behet qejfi qe te rinjte, si shembujt qe solle, te gezojne, te argetohen...por kur ky argetim ndodh ne kurriz te prinderve une them se eshte i gabuar.

[diikush]

Profesori nuk ben fjale thjesht per veshje, per konseravtorizem apo liberalizem.
Ketu thjesht behet fjale per nje rini qe nuk di c'te beje, qe nuk kerkon me teper sesa dembelizmit, nje rini per te cilen puna eshte turp dhe te sorrollaturit eshte nder, nje rini qe nuk respekton trupin e saj, nje rini qe nqs del nga Shqiperia i futen 2 kembe ne nje kepuce dhe do s'do, do punoje dhe studioje per te arritur nje qellim te sakte ne jete.
E verteta eshte qe shume prinder nuk dine si t'i mesojne femijet, qe ata te luftojne per me te miren ne jeten e tyre, ajo qe ndodh me shume prinder shqiptare, eshte qe ata i perkedhelin femijet pa cak, dhe kur ata rriten dhe duan akoma te perkedhelen prinderit jane te cuditur dhe pyesin vetveten: "Ku gabova, bera cdo gje per kete femije!" Pikerisht "Bera cdo gje." eshte gabimi. Prindi duhet ta mesoje femijen qe te beje dicka per veten e vet.
Rinia e sotme eshte siperfaqesore, mendon vetem per anen fizike, c'te nxjerr sot, e c'te nxjerr neser. Nderkohe qe qellimi i nje te riu duhet te jete: "C'te punoj sot, e c'te punoj neser." Nuk mendoj se ky profesori do te ankohej per veshjen nese keta te rinj nuk do te dembeloseshin rrugeve dhe do t'i benin vetes nje vend ne shoqeri.
Mos jini te ngushte, jeta eshte shume me teper se nje kerthize apo nje shale. Eshte pune, pune, pune. Po te kesh kohe per kerthizen dhe shalen, bravo te qofte.
Manulaki

Dakort jam.

Prfesori, pervec kritikave qe mund te duken te njeanshme, kryesisht ka theksuar problemin qe qendron midis brezave te jeter dhe patriarkale dhe brezit te ri, qe gjithashtu eshte sot nje brez tip 'tranzitor' midis koherave.
Per me teper profesori me sa lexova ketu qorton qendrimin autoritar dhe posesiv qe ka qene dhe eshte tipike per Shqiperine, gje e cila eshet pergjithesisht dicka qeqortohet edhe ne perendim.

Per sa i perket shembujve qe solli sOni per ata te rinjte qe bejne edhe shkollera edhe punera edhe argetim dhe cdo gje eshte 'happy ending', kjo nuk eshet tipike, pasi ne e dime qe shumica e te rinjve nuk e bejne ate lloj jete, pjeserisht pasi oportunitetet per pune jane te rralla ne Shqiperi; ama kafet e perditshme dhe te dalat e perditshme nuk jane te rralla , pra ka disonance ketu ....