O Perëndi, ku je?

[Albo]

“O PERËNDI, KU JE?”

Studentët orthodhoksë e patën takimin e tyre të parë në universitet më 15 tetor 2003. 100 studentët u mblodhën për të dëgjuar e biseduar rreth librit “Çështje e Perëndisë”. At Luka Veronis foli rreth këtij libri, që është shkruar nga prof.dr. Armand Nikoli, profesor i Universitetit të famshëm të Harvardit, në SHBA. Ai jep një lëndë mbi Zigmund Frojdin dhe CS Lewis, dy nga gjenitë më të mëdhenj të shekullit të shkuar, dhe krahason pikëpamjet e tyre për Perëndinë. Frojdi është përfaqësuesi i qëndrimit ateist e materialist, ndërsa CS Lewis përfaqëson ateistin e kthyer në të krishterë. Cila pikëpamje ofronpërgjigje për pyetjet themelore të jetës?


Filozofi i lashtë Sokrati, ka thënë: “Jeta që nuk shqyrtohet, nuk ia vlen të jetohet. Në universitet, ju studentët shqyrtoni çdo aspekt të jetës – trupin e njeriut në mjekësi, universin e pafund dhe atomin më të vogël në fizikë, ekonominë, ligjin, sociologjinë e psikologjinë. Studentët nëpër universitete shqyrtojnë të gjitha aspektet e jetës, përveç njërit! Shpesh herë, nuk shpenzojnë aspak kohë për të parë veten e tyre dhe për të kuptuar thellësitë e shpirtit të tyre. Përse?

Sepse kemi frikë nga ajo që dotë gjejmë atje? Një jetë pa lumturie paqe. Një jetë të mbushur me paradokse të çuditshëm: me dhembje, zhgënjim, çoroditje, vuajtje dhe vdekje? Një jetë pa kuptim?
Paskali ka thënë: “Nëse gjendja jonë do të ishte me të vërtetë e lumtur, atëherë nuk do të na duhej të hiqnim vemëndjen nga mendimi për të.” Nuk do të kishim frikë “të rrinim në qetësi” dhe të zbulonim thellësitë e shpirtit tonë. Shekuj më parë, shën Agustini e kishte kuptuar mirë kur tha: “Shpirti im nuk ka prehje, derisa të prehet tek ti, o Zot.”

Jeta në vetvete, dhe vlerësimi ynë për të, varen shumë nga mënyra se si ne e shohim botën që na rrethon. Cila është filozofia juaj për jetën? Cila është mënyra e jetesës suaj? A përputhet filozofia juaj me mënyrën tuaj të jetesës?

Për shembull, a e pranoni ju botëkuptimin materialist për botën, i cili thotë se bota u krijua si pasojë ngjarjesh të rastësishme? Këtë do të thoshte një njeri materialist apoateist. Ata shpeshherë përpiqen ta mbajnë botëkuptimin e tyre nën flamurin e shkencës, duke menduar se kjo i shton vlerat qëndrimit të tyre. Ata përpiqen të thonë se gjithçka në botë evoluoi rastësisht. Nuk ka logjikë apo arsye që fshihen pas hollësive të vogla, komplekse apo të ndërlikuara të botës, thonë ata. Dhe nëse do të nxirrnin rezultatet logjike të kësaj pikëpamjeje, atëherë në fund të fundit, jeta nuk do të kishte kuptim!

Nga ana tjetër, ka nga ata që besojnë se gjithë bukuria, dashuria dhe kompleksiteti i kësaj bote është krijuar dhe udhëhequr nga një Inteligjencë që fshihet pas universit, një Inteligjencë që i jep urdhra të sakta universit dhe kështu i jep jetës qëllim dhe kuptim!

Përpara secilit prej ju studentëve, qëndron rëndësia e zgjedhjes së botëkuptimit që ju pranoni. Rëndësia e këtij vendimi shikohet në faktin e ndihmës që do t’i japë secilit prej jush të përcaktojë: mënyrën sesi kuptoni veten, mënyrën se si lidheni me të tjerët, mënyrën se si përballoni vështirësitë e papritura të jetës, dhe mënyrën se si kuptoni qëllimin dhe kuptimin e jetës.

Megjithatë, një problem mbetet. Zgjedhja që bëjnë njerëzit për të mos menduar seriozisht për këto çështje në jetën e tyre. Megjithëse pasojat ndikojnë shumë në përjetimin e jetës së tashme, si dhe në përcaktimin e ekzistencës sonë të përjetshme, shumë njerëz zgjedhin t’i injorojnë këto çështje të thella. Prandaj, ata luhaten në jetën e tyre, duke marrë shpeshherë pozicione që kundërshtojnë njëri-tjetrin.

Për shembull, shumë prej nesh themi se besojmë tek Perëndia, dhe i lutemi atij në kohë vështirësish, çoroditjesh apo veçanërisht në rast vdekjeje. Një pjesë e jona dëshiron të besojë, dhe shpreson të gjejë rehati tek ndonjë lloj fuqie e madhe. Mëgjithatë, herë të tjera në jetën tonë, ne jemi shumë të zënë për t’u marrë me çështje të tilla serioze. Në vend të kësaj, zgjedhim joshjen e botës dhe jetojmë një jetë materialiste dhe egocentrike, një jetë të përqendruar vetëm në dëshirat e botës që na rrethon. Ne epranojmë mashtrimin e botës qëna rrethon dhe që na thotë: “Ha, pi dhe ji i lumtur!”

Në pjesën më të madhe të jetës sonë, përqendrohemi në fitimin e pasurisë, kënaqësisë dhe pushtetit. Shpeshherë, lejojmë pasionet e fshehura thellë të kontrollojnë jetën tonë, dhe nuk duam askënd, veçanërisht ndonjë Qenie të Lartë, të ndërhyjë në rrugën dhe në jetën tonë egocentrike. Ne besojmë tek Perëndia kur duam, ose më mirë, kur ndjejmë se kemi nevojë. Por këtë Perëndi, ne e mohojmë dhe e hedhim poshtë, kur ne mendojmë që ai të ndërhyjë shumë në jetën tonë në vendin që ne nuk duam. Kjo skizofreni na çon në një jetë të pashëndetshme dhe jo të lumtur. Dhe megjithatë, shumica e njerëzve zgjedhin këtë lloj jete.

CS Lewis, shkrimtar i famshëm anglez dhe profesor i Universitetit të Oksfordit, ka qenë atesit për tridhjetë vitet e para të jetës së tij. Ai ka pranuar se si ateist, ai nuk ka dashur që Perëndia të ekzistojë. Krenaria e paragjykimi i tmerrshëm që kishte për Perëndinë, e mbanin larg nga kërkimi i sinqertë dhe i ndershëm i së vërtetës. Ai donte ta linin vetëm dhe në mënyrë të pandërgjegjshme e dinte se, po të mohonte ekzistencën e Autoritetit më të madh, atëherë do të ishte ai autoriteti në jetën e vet. Ky është një vetmashtrim për ateistët, dhe për ata që besojnë tek shekullarizmi.

CS Lewis pranoi, se vetëm kurvendosi të hapë mendjen, dhe paparagjykime shqyrtoi të dhënat, krenaria e tij u zvogëlua e lejoi “Ndërhyrësin e Madh”, siç e quante ai Perëndinë, të hynte në jetën e tij.
Si është e mundur të besosh, se në pafundësinë e universit, në rregullin dhe kompleksitetin e tij, nuk ka një inteligjencë që fshihet pas? Sa është mundësia që gjithë kjo bukuri dhe gjithë ky krijim të ndodhte thjesht nga rastësia? Probabiliteti matematik i këtij qëndrimi është në mënyrë absurde shumë ivogël. Dhe disa përpiqen ta quajnë shkencë!

Duhet t’i hapim sytë e të shohim “shenjat” e shumta, të cilat na tregojnë Krijuesin. Shikoni qiellin gjithë yje, dhe universin e pabesueshëm, dhe pyesni veten, a është e mundur që kjo gjithësi kaq e ndërlikuar të vinte në ekzistencë thjesht nga rastësia? Shkoni brenda çdo qenieje njerëzore dhe shikoni mënyrën e përsosur si u krijuam. Dhe nuk flasim vetëm për trupin e ndërlikuar njerëzor, por shikoni edhe ligjin moral brenda nesh, një ligj moral që është kryesisht njëlloj në të gjitha kulturat. A nuk është kjo, një shenjë treguese për Inteligjencën e madhe që na ka krijuar në mënyrë kaq të përsosur?

Përsëri ju pyes: Cili është botëkuptimi juaj, dhe si ndikon ai në jetën tuaj? Për shumicën e njerëzve,qëllimet më të mëdha dhe më të zakonshme janë gjetja e lumturisë, përjetimi i kënaqësisë, zhvillimi i marrëdhënieve me dashuri, dhe zbulimi i qëllimit më të lartë në jetë.

Për shembull, çfarë mund të na sjellë lumturi të përjetshme dhe të qëndrueshme? Shumë filozofë arritën në përfundimin, se lumturia është një qëllim i rremë që askush nuk e arrin. Frojd thotë se lumturia vjen vetëm nga kënaqësia dhe përmbushja e dëshirave të instiktit, por ai përfundon: “Ndjehem i prirur të them, se qëllimi që njeriu të jetë i lumtur, nuk përfshihet në planin e krijimit”. Sa pikëpamje pesimiste, pikëpamje, e cila është përfundimi i rëndomtë për shumë nga filozofët ateistë.

Nga ana tjetër, CS Lewis thotë, se lumturia më e madhe është kur, lirisht dhe me vullnetin tonë, jemi të bashkuar me Perëndinë dhe men jëri-tjetrin në ekstazën e dashurisë dhe ëndjes.

Kjo lumturi që zgjat, vjen si pasojë e përmbushjes së qëllimit kryesor të jetës, i cili është “vendosja e një marrëdhënie me Personin që na vuri këtu në tokë, me Krijuesin tonë. Derisa të vendoset ajo marrëdhënie, të gjitha përpjekjet tona për të fituar lumturi, qofshin nëpërmjet famës, parave, pushtetit, seksit, gjithmonë do të dështojë, dhe asnjëherë nuk do të kënaqë dëshirën e madhe dhe mosprehjen që kemi brenda nesh... Perëndia e projektoi makinën njerëzore për të shkuar drejt Tij. Perëndia nuk mund të na japë lumturi dhe paqe larg Vetes së tij”.

Pse vendet më të pasura në botë kanë përqindjen më të lartë të vetvrasjeve e depresionit? Të pasurit dhe të famshmit që shohim nëtelevizor, shpesh janë njerëzit më të çoroditur, që rendin pas kënaqësive jetëshkurtra dhe mashtruese.

Një tjetër çështje, një nga argumentet më të mëdha kundër Perëndisë është se, në vend të kënaqësisë, bota është plot me dhembje, vuajtje dhe ligësi. Si mundet një Krijues i gjithëdashur, e që na do të mirën, të lejojë që qeniet njerëzore të vuajnë gjatë gjithë shekujve?

CS Lewis thotë: “Kjo dilemë i ka bërë njerëzit të thonë ose “Perëndia nuk ekziston,” ose “Ai nuk i ka gjërat nën kontroll,” ose “Ai nuk do t’ia dijë.” Gjithsesi, secila prej këtyre përgjigjeve është një akuzë e tmerrshme kundër besimit!” Pra, si e justifikojmë faktin që një Qenie e Gjithpushtetshme që na do, lejon që ne të vuajmë?

Ndoshta, mund ta kuptojmë pak më mirë nëse e mendojmë Perëndinë si një kirurg të mirë. “Kirurgu është më i mirë dhe më i ndërgjegjshëm, kur vazhdon të presë sa më shumë me bisturi, pa u zmbrapsur para të bërtiturave tona. Sepse nëse po të mbaronte pa u kryer operacioni, gjithë dhembja deri në atë çast do të ishte e kotë.” Duhet ta shohim të gjithë pikturën, dhe jo një copëz të saj.

Sigurisht, vuajtja nuk është e mirë në vetvete. E mira që ndodhet në përvojën e dhimbshme, është për atë që vuan në nënshtrimin e tij ndaj vullnetit të Perëndisë, dhe për spektatorët rreth e rrotull në dhembshurinë që kanë dhe në veprat e mëshirës që ata bëjnë si pasojë e kësaj. Perëndia nuk e prodhon dhembjen, por Ai e përdor atë për të prodhuar të mirën. Shumë njerëz nuk e njohin Perëndinë derisa përballojnë dhembje e rreziqe të mëdha. Perëndia na pëshpërit në kënaqësitë tona, na flet në ndërgjegjen tonë, por bërtet në dhembjen tonë!

Shikoni një problem tjetër, i cili është problemi më i madh dhe kulmor i jetës, vetë vdekja. I vetmi fakt i sigurtë për çdo njeri në botë është se një ditë do të vdesë. Asnjë materialist apo ateist nuk ka një përgjigje të mjaftueshme për këtë realitet. Nëse jeta është vetëm ekzistenca 70 apo 80-vjeçare dhe pastaj përfundojmë nën dhé, për t’u ngrënë nga krimbat, sa ekzistencë e pakuptimtë e për të ardhur keq që kemi.

Problemi i vdekjes ndeshet në çdo filozofi, dhe megjithatë, asnjë filozof nuk ka dhënë një përgjigje të pranueshme. CS Lewis ka shpjeguar: “Kemi tri mundësi zgjedhjeje me vdekjen – ta dëshirojmë, ta kemi frikë, ose ta injorojmë. Alternativa e tretë, e cila është ajo që bota moderne e quan të shëndetshme, sigurisht është më e vështira dhe më e dyshimta nga të gjitha”.

Psalmisti thotë: “Mësona të numërojmë drejt ditët tona, që të fitojmë një zemër urtësie.” (Ps 90:12) Një nga qëllimet e jetës së krishterë është pikërisht “të mbajmë gjithnjë gjallë dëshirën për atdheun tonë të vërtetë, të cilin nuk do ta gjejmë deri pas vdekjes. Nuk duhet të lejojmë kurrë që kjo dëshirë të harrohet apo shtrembërohet. Duhet ta bëjmë qëllim kryesor të jetës synimin për atdheun tjetër, dhe të ndihmojmë edhe të tjerët për këtë.”

Të krishterët mund ta shikojnë frikën më të madhe njerëzore në sy, vetë vdekjen, dhe të qeshin. “O vdekje, ku është fitorja jote? O ferr, ku është thumbi yt?” Krishti u ngjall së vdekuri, me vdekje vdekjen shkeli, edhe të varrosurve jetën u fali! Ky është themeli i besimit të krishterë, dhe siguria e ngushëllimi më i madh për të gjithë besimtarët. Dhe pasi të jemi çliruar nga kjo frikë, jemi të lirë të jetojmë edhe jetën tonë plotësisht, një jetë plot lumturi, gëzim, paqe dhe kuptim.

* * *

“Përgjigjja ndaj çështjes së Perëndisë gjen zbatime të thella në jetën tonë këtu mbi tokë. Ia detyrojmë vetes shqyrtimin e të dhënave për këtë. Mund ta injorojmë, por nuk mund t’i dredhojmë kurrë pranisë së Perëndisë. Bota është e mbushur plot me Të. Ai ecën kudo, pa u vënë re. Përpjekja e vërtetë është të mos harrojmë të kujdesemi për këtë. Në fakt, të zgjohemi. Edhe më tej, të mbetemi zgjuar.”

Shpresoj që ky vit shkollor do jetë një vit i veçantë për gjithë studentët! Shpresoj që do të gjeni kohë për të shqyrtuar, kërkuar, për të hapur sytë ndaj realitetit rrethues!

Perëndia po troket në dyert e shpirtrave tanë. Por shpeshhere, trokitja e tij është e qetë, trokitje e thjeshtë. Ata që i stërvisin veshët për të dëgjuar, do të dëgjojnë zërin më të ëmbël, më të bukur dhe mëtë dashur, zërin që u kërkon të hyjë tek ata. Hape derën, dhe fillo përjetimin e gëzimit më të madh të jetës!

At Luka Veronis

[marcus1]

Duke mos pasur mundësi për komente më të zgjeruara, pasi përbën shkelje të rregullave të forumit, po mjaftohem vetëm duke të përgëzuar Albo për këtë shkrim të bukur dhe të goditur që përktheve dhe e solle këtu në forum.

[Cobra1]

Shum e bukur dhe i shkelqyer ehste, Ju faleminderit shum

[FLOWER]

kam asistuar ne bisedat e ndryshme qe At Luka ka mbajtur me studentet ne tirane dhe cdonjera prej tyre me ka bere te mendoj thelle. me e rendesishmja ne referatet e tij eshte se cdo besimtar i cdo lloj feje mund ta gjeje veten; jane nje nderthurje e perkryer e fese me moralin e shkencen.
edhe ky shkrim eshte nje moment afrimi me teper me krijuesin dhe nje festim per ato qe besojne dhe me shprese, nje shtyse per ato qe nuk besojne.