Nje krijim i "lodhur" i Kadarese

[Dreri]

Ismail Kadare

NE MESDITE BYROJA POLITIKE U MBLODH





1.

Në mesditë Byroja politike u mblodh.

Vallë c'ka ndodhur në kufijtë veriorë.

Në kufijtë e jugut vallë c'ndodh.

Qielli është me re dhe dimri sjell dëborë.



Mos lëvizën klasat e përmbysura,

Mos ka katastrofë në prodhim.

Vallë ambasadorët mos kanë nisur

Radiograme plot shqetësim.



Jo. Kufijtë e shtetit janë të qetë.

Nga ambasadat lajme me alarm nuk ka

Dhe nën diktaturë të proletariatit.

Dimërojnë kokëulur ish-kastat e mëdha.



Dhe prodhimi është normal dhe ditët

Rrjedhin të zakonshëm në dhjetor…

Po ahere pse kështu papritur

Në mesdite Byroja Politike u mblodh?





2.

Shtetet s'prishen kurrë nga catitë.

Shumë shumë mund të pikojnë diku.

Nga themelet ata prishen

....................................Këtij ligji

Shteti socialist i bindet gjithashtu.



Mund që lart cdo gjë të duket bukur,

Gara socialiste, merrja këngës, haj.

Dhe pankartat dhe heronjtë e punës

Në gazetë lokale në Një Maj.



Telegrame urimi, diell i ndritur

Në mitingje e vjersha letrarësh të rinj

Kurse poshte

..................................pikerisht ne themelitë

Rritet ngadalë tumor i zi.



Për armiqtë kemi topat, himnet, vallet.

Ambasadat që rrëfejnë dicka për ta.

Për burokratizimin c'kemi vallë?

Topat s'pijnë ujë

..................................dhe konsuj atje s'ka.





3.

Midis shkresash, telefonash, letërthithësesh

Ata skenat mbushin gjithnjë

Mjaft me këtë qeshje dashamirëse

Burokratët janë tjetër gjë.



Jo me bojë pelikan përjargur,

Si tuafë të këndshëm ho, ho, ho,

Por të kobshëm

..................................me duar të përgjakura

Gjer në bryle unë ata i shoh.



I shoh atje thellë tek rrëmojnë.

Në themelet e revolucionit pikërisht.

C'bëjnë ashtu

..................................pse trupat e dëshmorëve

Kthejnë djathtas, majtas dhe përmbys?



Pa shiko,

..................................Trupat sikur i lajnë.

Nga themelet gjakun duan të fshijnë shpejt.

Dhe pas gjakut amanetet q'ata lanë,

Idealet dhe parimet krejt.



Dhe vulën e gjakut si ta zhdukin,

Oh, e dijnë se është lehtë pastaj

Të ndryshojnë revolucionin, diktaturën

E punëtorëve

..................................thelbin e saj.



Ja kështu, atje në gjunjë të ulur

Lajnë e shpëlajnë gjakun pa pushim

Po c'patën papritur

..................................Pse u ndalën

Tek një yrt i shkretë, tek një djerrinë.



Këtu janë varrosur të përmbysurit:

Pashallarë, bejlerë, familjet e mëdha

Ata sulen, trupat kthejnë përmbys e nisin

Që t'i zhveshin me një vrull hata.



Rrobe sundimtarësh të përgjakta

Me nishane e grada veshin shpejt.

Dhe me to mbi supe nëpër natë

Ikin drejt mëngjezit si rrebesh.





4.

Dhe mëngjezi erdh,

..................................Të zbetë, të ngrirë,

Nën mantelet me nishane e me kurorë

Ata shkojnë në zyra, ministrira,

Madje ngjiten gjer në Komitet Qëndror.



Pashallarë të kuq. Bejlerë me tesera partije

Baron-sekretarë. Bosë të naftës. Varg.

Në kortezh të zymtë, nën himne liturgjie

Cojnë tabutin e revolucionit për në varr…





5.

Kurse pamja e jashtme ishte ndryshe

Buzëqeshje, tundje grushti në miting

Thjeshtësi te xha Kamberi, tek X gjyshe,

Dhe fjalët "Enver" "parti", "autokritikë".



Kështu ishte ditën,

..................................kurse natën

Zbrisnin në themel ata sërish.

Por revolucioni s'ish kala e Rozafatit

Që duronte ditën ngre e ngre e natën

prish.





6.

Enver Hoxha, syri i tij i mprehtë

Ishte i pari që dyshoi për ta.

Dhe ahere në themele të shtetit

Zbriti si në baladat e mëdha.



Një pishtar të kuq mbante në dorë.

Dheu dridhej

..................................Flaka mbi ta ra.

Dhe i pa tek prishnin gjakun e dëshmorëve

Tek ndanin mantelet seç i pa.



"Ja, ku qënkeni!"

..................................Ata u ngrinë.

-Oh, shoku Enver, hm, rroftë, oj!-

Por ai i mvrenjtur

..................................me dhembjen në cdo thinjë

Si një mal në dimër bubulloi.



Krisht ai nuk ish që t'i dëbonte

Nga pushteti me kamcik dhe stap.

Ai klasën ngriti të punëtorëve.

Për ta bërë burokratizmin zap.





7.

Si dikur patrullat partizane

Shtegëtojnë ekipet e kontrollit punëtor.

Që të mos i marrin ministritë më topa

Nesër.

..................................Sot i marrin me kontroll.



Diktaturë e klasës s'është veç në vjersha

Dhe në ditlindjen e veteranit tornitor.

Je për socializmin?

..................................Vrapo në rrjeshta

Shpall kudo dhe mbi këdo

..................................kontroll punëtor.



Bjeri ditë e natë burokratizmit,

Klasën që u përmbys nën këmbë e mbaj.

Në se s'do që nesër skuadër e pushkatimit

Të të vejë në mur

..................................tek Bulevardi i Madh.





8.

Ditët ikin.

..................................Vorbullat e ngjarjeve

Nëpër stinë e vite shtjellen me furi

Vijnë plenumet e partisë porsi ushtarët

E revolucionit

..................................në stuhi.



Ecën klasa pas partisë në ditë epike,

Populli pas klasës derdhe oqean

Dhe m'u mbledhtë prapë Byroja Politike

Mesditë a mesnatë

..................................gati të gjithë janë.

[Eagle]

Me i madhi poet i Shqiperise edhe ne kete poezi "te lodhur" mbetet perseri i madh .
NUk e kuptoj pse e ke sjelle per ta vleresuar apo c'vleresuar ?
Ta merr mendja se i ke kercijte (kembet e drerit ) kaq te forte ?
Hajt shnet .

[Dreri]

Kadare mbetet i madh......
Une nuk e solla ketu "Pashallaret e kuq" per vleresim as per zhvleresim...pasi ne pergjithsi te gjithe ata qe do e lexojne ( te gjithe ne pra) jemi pesha te lehta para tij...pamvarsisht se sa te forta i kam kercinjte une......edhe pse nuk di te ik
Une isha shume kureshtar para se ta lexoja kete krijim te tij....per te cilin kisha degjuar shume..per bujen qe beri , dhe telashet qe i nxori autorit, sivjet u rihap kjo teme ne mediat e shkruara shqipe....(pra ishte thjesht per te shuar nje kuriozitet tek te gjithe ashtu sic kisha knaqesine te shuhet tek une)
bye

[Eagle]

Me thone t'drejten, Kadareja me pelqen , po kjo e pashallareve nuk me pelqen hic.

[Bel ami]

Shkrimtaret dallohen nga njeri tjetri per kurthet qe i ngrene lexuesit.Megjithate Kadare e shpreh hapur qe ne titullin e poezisese ate qe ai mendon.Kadare ska nevoje per kurthe po emocione.Ai e thote troc. Ata qe ne na dukeshin "shpetimtaret" tane apo koka e kombit nuk ishin vecse disa njerez me mentaliete pashallaku.Ja si i shikon Kadareja ata :
Por të kobshëm

..................................me duar të përgjakura

Gjer në bryle unë ata i shoh.

Ska nevoje per komente te metejshme

[Agim Doçi]

Kur lexon sot në vitin 2002 këtë poezi të Kadaresë, të dalin para dhjetra dhe qindra pyetje.
- Përse u ndalua kjo vepër dhe Kadarenë e shpallën heretik duke ia ndaluar të drejtën e botimit?
- Kjo poezi ishte këmbanë lajmëruse për Enver Hoxhën që revolucionit po i shëmbin themelet të vetët, apo në një trajtë të stërholluar Kadarè gëzohet për çfarë konstaton?
- A mos kjo poezi tregonte krimet që bëheshin në ahuret e KQPPSH-së, apo mos ndoshta ishte një infomacion që vërtetonte "besnikërinë" e autorit ndaj Udhëheqsit?
- Po të botohej kjo poezi, ku qëndronte dëmi që do i sillte lexuesit dhe çfarë dëmi do të kishte Partia nëse shpërndahej në popull?
- A mund të konsiderohet si vepër disidente, apo thjesht ka vlera të një kurajo të tepruar?.....
Nejse, nuk po zgjatem, por qëndorj në bindjet e mija se Kadarè është MË I MADHI NJERI I LETRAVE SHQIPE AKTUALISHT!
Agimi

[Pellazgu]

Po të botohej kjo vjershë (jo poezi), do dëmtohej Ismail Kadareja.
Ka qenë koha kur Ilit nuk do i kenë dhënë lekët për të bredhur atje ku ka dashur, dhe ka shprehur mllefin. I ka patur në dorë ndonjë "shule" paret e s'ja ka dhënë. Jo më kot ai shprehet hapur kundër vllejve tek libri "Nga një dhjetor në tjetrin", që e ka shkruajtur në Francë pasi iku si shumëkush nga ne.
Lexojeni, lexojeni dhe do më jepni drejt.
Ili nuk e ka ndjerë thikën në palcë siç don të lërë përshtypjen, jo. Të gjithë ne e dimë këtë. Po të ishte aq disident ai apo kushdo që ka qenë në elitën udhëheqëse, Hoxha nuk na del edhe aq i zoti për ta mbajtur pushtetin deri sa vdiq. Trima nuk janë ata që shpëtojnë por ata që vdesin. Pra, Ili është nga të gjallët.
Nuk ka rëndësi se sa libra a sa vlerë ka Kadareja. Nuk i shërbyen librat e tij disidencës. Aspak! Përkundrazi! Hipokrizia nuk durohet.
Edhe vjersha e mësipërme nuk është asgjë tjetër veçse edhe një tipar tjetër i hipokritit. Madje, i mosmirnjohësit. Ai ka qenë nga më të priviligjuarit. Por prapëseprapë, kishte diçka njerëzore tek ai (atëhere, jo tani). Dorën që e ushqente nuk e hëngri. Bravo!

[macia_blu]

pellazg, nuk te kuptova ?
Ti je pro apo kundra ilit ?
dhe pro apo kundra envrit gjithashtu?
se me bere lemsh e nuk te mora vesh, fare!

sido qe te jesh vec mos me thuaj se je pro enverit ...pls.!!!

[ornament]

Ne shqiptaret jemi shume te politizuar, per te gjykuar drejt mbi "vleren e gjerave", asaj te Artit si dhe te Kadarese ne veçanti. Ne mundohemi ti fusim njerezit dhe gjerat ne kampe, pro dhe kunder, te mire dhe te keqinj, revolucionare dhe kundrarevolucionare, pushtetare dhe disidente.
Me sa kam pare, francezet nuk e vleresojne Kadarene pse ishte disident, ose pse i ka kenduar diktatorit. Ata e vleresojne sepse fare thjesht e pelqejne.
Ai i argeton. Menyra si shkruan, si mendon, nga i veshtron gjerat, atyre kjo u flet, i emocionon, nuk i le indiferente.
Per ta vleresuar drejt Kadarene nuk mjafton te themi: Ai eshte shkrimtari me i shquar shqiptar i diteve tona.
Pa dyshim qe Kadare perfaqeson nje epoke, ate te realizmit socialist ne art. Si i tille ai patjeter qe ka vlere. Po ashtu si nje monedhe e vjeter ilire, qe ka me vlere se masa e arit qe ndodhet ne te, sepse ajo simbolizon nje epoke te caktuar historike. Po a mjafton ky vleresim, a eshte ai perfundimtar.
A eshte monedha ilire me e çmuar se nje romake, cila nga keto te dyja ka me vlere, pra a mjafton per kete; thjesht "prezantimi i nje epoke".
I them te gjitha keto, se jam i bindur qe Kadare synon me shume se; thjesht prezantuesi me dinjitoz i nje epoke, asaj te realizmit socialist shqiptar.
Ndryshe nuk do te donte (merrte pjese ne konkurim) çmimin Nobel ne literature. Ne "ftese ne studio" ai hedh drite mbi keto synime te tija. Pra ai synon me lart, me larg, e me shume se nje perfaqesues i denje i letersise shqiptare moderne. Ai kerkon te 'kacafytet' me mjeshterit e vertete te letersise boterore, te leje gjurmet e tija ne altarin e saj.
Ne ç'mase AI e ka realizuar kete, kjo eshte çeshtja.
Nga kjo ne nxjerrim dhe vleren e tij, ajo qe do ti rezistoje kohes dhe gjykimeve tona subjektive, vleren e tij te VERTETE.

[macia_blu]

me ba me u ngrit ndonje kureshtar i vogel e me ba pyetjen pse nuk e mori kadareja cmimin nobel cfare do ti pergjigjeshe ti?
(ornament....)se kishin faj kastravecat, qe ka permend diku shen albani?
Kush i pyt kastravecat, per ti dhene ose jo cmimin nobel nje shkrimtari? Nese kadareja mundi te behej kandidant nuk varej me nga kastravecat apo nga te qenit shqiptare mos dhenia e cmimit. Me gjej nje pergjigje qe ka te bej direkt me vepren e tij te merituar si me e mira e me e bukura e me e realizuar, e me e pasura....po ama une dua te di, pse ai mbeti vetem kandidat e jo fitues?
Mos ma ve ne dyshim adhurimin qe kam une per Kadarene!
Pse duhet me u tjerre holle e gjate per tu dukur serioz ose te mendcur, ose te dijshem??????????