Milaj: "Ju rrëfej rracën shqiptare"

[RTP]

JU RRËFEJ PËR RACËN SHQIPTARE


(botim i viti 1945; ribotim 1997)


(Nga prof.dr.Jakov Milaj)

Shumë kohë përpara anthropologve,filologë,poetë,gjeografë,historjanë e udhëtarë të ndryshëm,që kanë kaluar nëpër Shqipëri,ose që kanë njohur,në ndonjë kënt të largët të Perandoris tyrke a të Ballkanit,ndonjë grup Shqiptarësh,nuk kanë përtuar të përshkruajnë sa më mire që të jet’ e mundur tiparet e këtij populli,që bie në sy për madhështi e bukuri.
Si na shihnin të huajt
Ami Boue,si qindra të tjerë që s ‘po i përmendim,është prekur nga dukja fizike e Shqiptarëvet. Në veprën e tij”La Turquie d’Europe”(Paris 1842): “ata iu përngjajnë më shumë Grekve se sa Sllavëve dhe të kujtojnë tipat më të bukur të malësorvet zvicëranë më fytyrë vezake,më hundën e gjatë e të hequr,me trupin e tyre më shumë të hollë se të trashë e më trajtat e hedhura”.
Cypren Robert-i,që ka njohur vetëm gegët,në një studim të botuar në “Revue des deux Mondes” thotë se Shqiptarët kanë “sy të vegjël,shikim të drejtë e të ngulur,vetulla të holla,hundë të mprehtë,kokë të gjatë,ball të sheshtë,qafë tepër të gjatë,krahruar të rrumbullakët dhe pjesën tjetër të trupit të thatë e nervozë”.
Nga shkrimtarë të tjerë,dikush thotë se Shqiptarët i kanë syt e shkruar ose bojë qieli dhe flokët e verdhë e gati t ‘ artë; dikush tjetër-Pouqueville-i,për shëmbull-shkruen se syt i kanë te zezë.Këto shënime,me gjithë se në përgjithësi flasin mire për ne,qëndrojnë kaq lark njëri tjetrit sa të bëjnë të bësoshë se nuk ka një njësi fizike të tipit shqiptar.Por,mos të rrojmë se këto nuk janë veçse verë të percipëshme e më të shumtën e herës,sentimentale.Vetëm në një pike,që të gjithë auktorët,janë të një mendimi:në bukurinë plastike të Shqiptarëvet.Dhe ,kjo bukuri,pranohet edhe prej anthropologëve të vërtetë.Por,këta të fudit,hyjnë më thellë në shqyrtimin e veçorive trupore dhe pranojnë,me ndonjë përjashtim të vogël,njësin fizike të tipit shiptar dhe,bashkë me ketë,origjinën e njejtë të races sonë.
Por ,studimet më të plota mbi racën t‘onë,janë bërë prej shkënctarvet austriake A.Haberlandt e V.Lebzelter,prej Eeninger-it,prej studjonësit gjerman von Luschan dhe prej anthropologut zviceran Eugene Pitard.Dy të parët,gjatë Luftës së Madhe u mblodhën në Shqipërin e pushtuar prej fuqive austro-hungareze.Bënë studime mbi një grup vullnetraësh,që shërbenin me armë në dorë për Fuqit Qëndrore dhe mbi një numër të vogël civilash e të burgosurish shqiptarë,që ishin kapur prej Serbëve.
Janë matur 140 vetë,të tërë meshkuj,madhor me verse njëzet vjeç e lart dhe,që të gjithë,më sa duket,t ‘ardhur nga krahinat e Gegëris.Studimet etyre u botuan më 1919 në “Archiv fuer Anthropologie”XVII,me titullin”Zur physischen Anthropologie der Albanesen”.
Mbledhjen e kësaj lënde ne nuk duhet t’a kërkojmë prej të huajvet,por prej vetë Shqiptarëvet.Ndër emrat e autorëve të shumët q’u përmenden më lartë,lëxonjësi do të ketë vënë re se,ka edhe disa ballkanas që s ‘janë mjaftuar me studimin e racave të tyre,pork anë future hundën edhe në përshkrimin e races sonë.Për të zbuluar origjinën
T’onë dhe për të njohur vetvehten duhet t’i kushtojmë kujdesin e duhur studimit të races,që do të kishte për rendësi të barabartë,në mos më të madhe me studimin e gjuhës e të historis[.
Dallimet fizike,paprekshmëria e racës
Popujt që kanë patur të bëjnë me Ilirët gjatë shekujve kanë qenë kolonizatorë,pushtonjës ushtarakë ose migrantë endacakë.Këta nuk kanë patur kontakt të barabartëme të gjithë turmën ilirike të përhapur në një trevë kaq të madhe.Por,ndërsa,ndrydhja e tyre ka qenë më forte për disa fise e vise,ka qenë shumë me dobët ose nuk është ndier aspak nder fise e vise të tjera.Disa nga këta popuj,nuk kanë lënë gjurmë veçse në qytetrim: kurse disa të tjerë kanë lënë shumë gjak ndër fiset e pushtuara.Vetëm ai grup i Ilirve që më vonë u çuajt me emrin Shqiptar,qëndroi m’i pastërti dhe,me gjithë se e ndjeu mjaft ndikesen e qytetërimit të huaj,mbeti gati krejt i paprekur për nga raca.
Raca shqiptare nuk ka nxjerrë vetëm burra të pushkës,por edhe njerëz të mendjes e të shpirtit,filozofë,ligjëvënës,burra shteti,shkencëtarë,letrarë,dijetarë,poetë e artiste të mëdhënj.Numrit të njerëzve të dëgjuar,që njihen si Shqiptarë,duhet t’i shtohet një numër tjetër shumë m’i i madh të panjohurishë,që janë mbajtur si pjellë e ndonjë populli tjetër dhe që ne nuk ua dime emrat.
Kontributin që kjo race i ka sjellë botës,në përpjesim më numrin e me kushtet në të cilat ka jetuar,nuk e vë prapa racavet të tjera fqinje.Tregon,për kundrazi,se paja shpirtërore e sajë është e madhe dhe e shumanshme.
Sipas Pittard-it lartësia trupore mesatare e gegëve është 1.683 mm;ajo e Toskëve 1,673 mm.Si shihet,grupi i Gegëve të Dobruxhës jep një lartësi mesatare 1 mm më të vogël nga mesatarja e Glueck-ut,pra gati të barabartë me lartësinë e kosovarve dhe 10 mm më e ulët nga ajo,që kanë gjetur Haberlandt-i e Lebzelter-i,ndërsa Wniger-i ka vënë re se”në mes të Gegëve e të Toskve nuk ka asnjë ndryshim në lartësin e trupit”.
Sikur të krahasojmë shtatin e Shqiptarvet me atë të popujve fqinj,dalin në dritë disa fakte shumë interesante.Përtej detit Adriatik gjendet një nga zonat me njërëzit më të shkurtër t’Evropës.
Karta e Biasutt-it,e botuar në volumin e pare të veprës”Razze e Populi della Terra”,është një pasqyrë e saktë e lartësisë trupore të popullsive që banojnë kundrejt bregdetit shqiptar.
Që nga Ankona e gjer në thembër të çizmës italike,e gjithë pjesa qëndrore,jugore e ishullore e Gadishullit e’ Apeninevet,përmban njerz që kanë një lartësi mesatare prej 158 deri ne 162,9 cm,pra 6 deri 10 centimetra më t’ulët se atë të Shqiptarëvet.
Nga kjo kuptohet se:për sa i përket kësaj veçorije,kryqzimet midis Shqiptarvet dhe Italijanvet gjatë shekujve të kaluar duhet të kenë qenë shumë të kufizuara për të most hënë se praktikisht nuk kanë eksistuar fare.Në lindje të tokës së zënë prej popullit shqiptar gjendet Bullgaria.E ndan prej sajë Maqedhonija më njerz race të perzierë,shumica e të cilëve e mban vehten si bullgarë.Bullgarët,sipas Wateff-it,kanë një lartësi mesatare prej 1.665 mm.Përpjestimi i njerzve të lartë nga ata të krahinave lindore:ai arrin mesatarisht në 1.678 mm do me thenë në një lartësi krejt të barabartë me atë të Shqiptarvet që gjen Pittard-i,ose 15 milimetra me t’ulët nga ajo që na japin Habrelandt-i dhe Lebzelter-i.Del ,pra,në shesh se ata q’i thonë vehtës Maqedhonas duhet të kënë shumë gjak shqiptar dhe,për sa i takon lartësis mesatare,ndryshojnë mjaft prej bullgarvet të vërtetë.
Treguesi qefalik dh e veçantitë
Në veri të Shqipëris ethnike ndodhen Serbë,Boshnjakë e Malazezë.Që të tre këta popuj kanë trup më të lartë nga Shqiptarët.Për të parët Deniker-i jep shifren mesatare 1.709 mm,që mund të shtohet në studime të mëvonshme.Weissbach-u në 3.802 boshnjakë,që ka matur ,ka gjetur si lartësi të mesme 1.726 mm.Lartësi thuaj se të barabartë me këta kanë edhe barabartë më këta kanë edhe Malazezët.
Në jugun e vendit tone gjenden Grekët,të cilët kanë një lartësi trupi gati të njënjëshme me ne:1.670 mm.Kjo veçori e disa të tjera,që do të shohim më vonë,bëjnë të besosh se shumica e Grekvet,posaçërisht pjesa perëndimore,janë të një race me Shqiptarët,e bile,janë Shqiptarët,që kanë humbur gjuhën dhe,nëpërmjet shkollës e të Kishës,kanë trajtuar një ndjenjë kombëtare që,shpirtërisht,i ndanë prej nesh.
Gjatsija e gjymtyrve të poshtme,në grupin e matur prej Pittard-it,kalon prej 711 milimetra në 872 milimetra; mesatarisht kapet në 792,6 mmm; kjo gjatësi shtohet rregullisht në përpjestim më lartësinë trupore.Raporti mesatar i gjatsis së shalëve në gjatsin e përgjithshme të trupit është 47,25.
Shqiptarët kanë pra bustin më të zhvilluar nga të gjithë popujt e Ballkanit;kurse gjymtyrët e tyre,megjthëse të gjata,vijnë pas gjymtyrëve të Sërbëve e të Tyrqve.
Weninger-i ka gjetur ndër Gegë një gjerësi koke që kalon prej 145-172 mm me frekuenca më të shumta në 147-170 mm edhe ndër toskë një gjerësi që kalon prej 148-179 mm; me frekuenca më të dendura në 151-171 mm.
Në materialin e studiuar prej tij është vërtetuar se Toskët e kanë kryet më të gjërë nga Gegët.
Tregonjësi qefalik është veçorija anthropologjike më e rendësishme;që bën të dallohet raca shqiptare nga racat tjera.Është shumë i lartë dhe prandaj vërteton se populli i ynë është,në përgjithësi,shumë kokë-shkurtër.
Për serit e ndryshme të Shqiptarvet,që ka matur Pittard-i,tregonjësi mesatar arrin në 86,4 dhe për atë që ka matur Haberlandt-i e Lebzelter-i është pak më i ulët 86,14..
Është shum’ e vështirë të gjendet,për sa i takon knjë popull tjetër që të ketë veçorira më të dukshme,shkruan në librin e tij lapidar”Raca Shqiptare”,në ribotimin e vitit 1997 autori erudite prof.dr.Jakov Milaj.

Shkroi: Mr.sc. Flori Bruqi




LITERATURA E SHFRYTËZUAR :

1.Aliu,M. :”Razvoj morfoloskih obelezja skolske populacije i razlike u tim obelezjima na kronolosku dob., Doktorska disertacija,1992,Sarajevo.

2.Bozina,M.I. : Morfoloske osobine jugoslovenskih naroda,etnoantropoloski problemi,knjiga 11,Beograd,1990.

3.Bruqi,Flori. : ”Delikuenca e të miturve dhe ushtrimet trupore,Flomed,Prishtinë,botimi 1,2003 dhe botimi 2,2004.

4.Bruqi,Flori. : Ndikimi sistematik i ushtrimeve fizike në strukturën e personalitetit të sportistit,Flomed,2003,botimi 1 dhe Flomed,2004,botimi 2.

5.Bruqi,Flori. : Dallimet në disa ndryshore fiziologjike ndërmjet studentëve sportiestë dhe jo sportiestë para dhe pas vrapimit 400 metra,Punim magjistrature,Prishtinë,2005.

6.Durakovic,M.M.,i suradnici,Morfoloska antropometria u sportu,Zagreb,1995.

7.Milaj,Jakov”Raca Shqiptare”,Tiranë,1945 dhe 1997.

posted by flori-press at 6/13/2005 11:40:00 MD

[RTP]

Prishtine,13.06.2005.

ANTROPOLOGJI

JAKOV MILAJ “RACA SHQIPTARE”

Do të lexoni këtu pjesë nga studimi elitar i autorit profesor Jakov Milaj,shkëputur nga libri i tij lapidary”raca shqiptare”,botuar në vitin 1944.E mbajtur në hije për më shumë se 50 vjet,kjo vepër,së voni,i rikthehet publikut shqiptar,për t’i dhënë atij një nga studiusit më virtuozë të antropologjisë,i vetëm dhe i pakalueshëm deri sot ndër shqiptarët në këtë fushë mendimi

Kush është profesor Jakov Milaj ?

Ai i takon asaj pjesës më të mire të themeluesve të shkencës dhe mendimit shqiptar,asaj pjese që i dedikohet mbijetesa e identitetit tone
Jakov Milaj lindi në Fier më 25.03.1911.Ai u shkollua në Gjimnazin e Shkodrës,ku e mbaroi atë sin jë nga nxënësit më të mire në vitin 1931.Sio nxënës Milaj ,drejtoj Shoqatën Kulturore “BESA SHQIPTARE”.Punoj si mësues në Fier,sekretar komune në nënprefekturën e Kolonjës,më vonë redactor përgjgjës në organe te ndryshme të shtypit të Tiranës e sidomos në “VATRA” të TIMO DILOS dhe në revistën “PERPJEKJA SHQIPTARE” të BRANKO MERXHANIT.
Në këtë kohë ka formuar shumë njohje,ku spikat mbi të gjitha,miqësia e madhe me Millosh Gjergj Nikollën-MIGJENIN.Për ata,që kanë shfletuar në shtypin shqiptarë të vitit 1930, është e pamundur që të mos hasin emrin Jakov Milaj apo inicialet e tij J.M.
Falë erudicionit të tij,ai shkrunte në fushën etnografike,antropologjike,gjeografike,
historike etj.

Në vitin 1934 i është dhënë e drejta e studimit në Fakultetin e Veterinarisë pranë Universitetit italian të Torinos.Përkohësisht Milaj in dërpret studimet(1935) dhe kthehet në Fier,ku merr pjesë në Kryengritjen e Fierit…Dështimi i kësaj kryengritje ishte fatal edhe për studentin Jakov Milaj.Rexhimi i atëhershëm i mbretit Zog e denon Miljan më burgim 101 vjet.Pas ndërhyrjes së organizatave të shumta ndërkombëtare,ai falet.Më pas,migron nga vendi për në Torino të Italisë për ti vazhduar studimet e veterans të lëna në gjysmë.
Në ditët e fundit të jetës së poetit tone të mjerimit-Migjenit,Jakov Milaj,do të jetë pranë tij dhe të motrës në Senatoriumin e Tore Feliçës…Madje,do të ishte ai,që do të sillte edhe fjalët e fundit të Migjenit dhe dorëshkrimet e fundit të tij,nga Spitali.
Në Shqipëri Milaj kthehet në vitin 1939,pasi kishte doktoruar veteranën në Torino.
Jakov Milaj do të punon në institucionet zyrtare dhe në qeverinë e atëhershme do të ishte pak muaj edhe Ministër i Bujqësisë dhe i Pyjeve.
Shkak për largimin e tij nga fotelja e ministrit ishte se Milaj, kërkoj që”pyjet e Shqipërisë të shkëputeshin nga kontrolli Italian dhe milicia italiane e pyjeve të zëvëndësohej më shqiptarë”Kuptohët se professor Jakov Milaj u detyrua të jape dorëheqjen nga Ministri.Pas Luftës së Dytë botërore,doctor Milaj punoj në Stacionin e Veterinarisë në Durrës,Bilisht,Fier etj.
Rexhimi komunist shqiptarë e dënoi (1945)profesor Jakov Milajn me 15 vjet burg të rendë,prej të cilave bëri gjashtë vjetë burg(1945-1951) dhe katër vjetë internim(1951-1955).
Vdiq më 02.01.1997,në moshën 86 vjeçare.

Kryevepra e tij”Raca shqiptare” është shkruar në vitin 1944 dhe mbeti mbi 50 vjet në hije(deri në vitin 1997),ashtu si edhe autori i saj.
Në këtë vepër madhore,ai hodhi për here të pare rrugën për antropologjinë shqiptare.Vepra ka një karakter të theksuar shkencor,patriotic dhe kombëtar.”Vepra doli atëherë ku në gjentikën shqiptare ishte gjendje thatësire.Si vepër,ajo është e para në llojin e saj e shkruar nga një autor shqiptar.
Në aspektin antropologjik,ky është i pari punim,i shkruar mjeshtërisht më një gjuhë të pasur dhe të pastër,ku del tipi fizik shqiptar dhe ecuria e tij evolutive në rrafsh kombëtar”kanë thenë shkenctarët e ndryshëm për “Racën shqiptare” të doktor Milajt.

Por vetë autori,më mire se kushdo tjetër e ka treguar misionin e tij në këtë vepër”Qëllimi i hartimit të kësaj vepre ka qenë që të nxjerrë në shesh disa të vërteta,gjer më sot të panjohura,mbi racën tone dhe t’u jape shkas,atyreve q’e ndjejnë vehten të zotin,për t’ u marrë pak më tepër më biologji e anthrologji.Përfundimet,që ka për të nxjerrë lexonjësi nga këto faqe janë të thjeshta dhe ,ndofta,të njohura intuitivisht prej shumë Shqiptarëvet,me gjithë se të mohuara prej të huajvet dashakeqë:se populli arbëror ka një origjinë të vetme të përbashkët:se është anas(autokton) në të gjitha viset ku banon sot; se as midis muslimanvet e kristjanvet ,as midis Gegvet e Toskvet nuk ka ndonjë ndryshim racor;e,më në funt,se ndihet nevoja për një politikë shoqërore që të synojë fuqizmin fizik të races shqiptare”.Pa dyshim Profesori Milaj është pjesë më e mirë e studieuesve patriotë shqiptarë,i asaj pjese që i dedikohet mbijetesa e identitetit tone.


Një pasqyrë e shkurtër e hulumtuesve tjerë
Dihet se,të dhënat e para të antropologjisë shqiptare janë të formës përshkruese.Përshkrimin e pare të pamjes fizike e ka bërë F.Pouqueville(1805).Të dhëna përshkruese antropologjike dhanë edhe J.Pisko(1894),P.Trager-i(1990),E.Durham(1905) si dhe F.Nopesa(1912)
Hulumtimet e mirëfillta antropologjike mbi shqiptarët janë bërë nga A.Weisbach(1868) i cili në Stamboll mati 17 meshkuj shqiptarë për të cilët gjeti lartësinë mesatare 1664 mm.L.Glück(1895) mati 30 shqiptarë kryesisht nga Kosova.A Haberland dhe V.Lebcelter(1916)matën 106 meshkuj shqiptarë nga zonat malore dhe 13 nga Fusha e Kosovës.
K.Dronçillov(1921)bëri një punim antropologjik në 112 shqiptarë nga Kosova dhe Maqedonia Perëndimore.
F.Luschan(1922) bëri matjen e kokës të 130 shqiptarë më banim në Turqi.
Si punim i plotë mbi antropologjinë e shqiptarëve mund të mirren matjet e bëra në 1.067 shqiptarë nga C,S.Coon(1930).Përveç të dhënave antropologjike në këtë punim janë pasqyruar dhe afktorët ekzogjen.Në bazë të dhënave që mblodhi,Coon-i përshkroi tipin dinarik të shqiptarëve dhe u mundua të shpjegoi prejardhjen e tyre ilire.
Zh.Gavrilloviq(1967) bëri disa matje antropologjike të kokës dhe trupit në mostren prej 201 shqiptarëve nga deçani(Kosovë).Fillet e para të hulumtimeve antropologjike ndër shqiptarë hasën në dy broshura e shkrimit Sami Frashëri”Njeri” dhe “Përsëri njeri”.
Punim më rendësi shkencor,si në matje ashtu edhe në përshkrushmërinë morfologjike të trupit dhe të kokës së populates shqipatre të Shqipërisë mund të mirrët punimi”Gjurmime antropologjike për shqiptarët”,i Aleksandër Dh.Dhima-s(1985).Autori në këtë punim jep të dhëna interesante për karakteristikat fizike të shqiptarëve.Përveç të dhënave përshkruese të pamjës së jashtme(ngjyra e syve,çepallat,piloziteti trupor,ndërtimi muskulor i trupit,etj),autori jep velrat e disa matjeve trupore si dhe të kokës.
Ndër hulumtuesit e trevës sonë në këtë fushë studimi lypset veçuar edhe hulumtimet e reja në hapësirat antropometrike,lëvizore,fiziologjike nga Mustafë Aliu (1991), Hasim Rushiti (1999,2000,2001) ,Agron Rexhepi(1998),Abedin Bahtiri(2004),Ajvaz Berishës(2002),Flori Bruqi(2003,2004,2005) etj.

[RTP]

Nipi i Fadil Hoxhes -z.Gezim Pula akuzon prof.dr.Jakov Milajn dhe librin e tij si liber dhe autor racist
13 qershor 2005

Neokomunisti i Fadil Hoxhes zGezim Pula ,vajton dhe akuzon Jakov Milajn

Me kerkese te shume lexuesve po e botojme edhe nje here recensionin e Flori Bruqit per librin e autorit Jakov Milajt per "Racen shqiptare".Qellimi i ketij botimi te perseritur eshte t'iu kundervihemi brenda nje afati sa me te shkurter neokomunisteve Elona Pira,Gezim Pula e ca te tjereve te gazetes "Koha ditore",qe s lane gje pa thene per eruditin tone te madh Jakov Milaj...Pra veshtrimi i im i shkurter per Jakov Milajn,qe e publikuam ne ca forume prestigjioze(Alb-Shkence; Art-Cafe; FloArt,
Flori-press dhe Sport-ritmi i zmeres)beri qe ne gazeten ditore "Koha ditore" te filloj polemika e "shkenctareve" dhe Sorosisteve te nipit te Fadil Hoxhes,pra Gezim Pules,duke e quajtur Milajn si racist te tipit te Adolf Hitlerit dhe Benito Musolinit.Turp! Dhe te dashur lexues a ka turp sorosti Gezim Pula?...
Lidhur me shkrimin e Pulajt dhe krokodilave tjere do te shkruajme nje here tjeter...

Moderatori i FloArt-it dhe Flori-Press-it

[RTP]

Pergjigjja nga Bostoni per Besnik Pulen

PASI KOLOMBI E KA THYER VEZEN...

Besnik Pulaj ben te mençurin duke e quajtur Dr.Jakov Milajn racist.

E lexova shqetesimin e shkrimtarit nga Prishtina Flori Bruqi, ne lidhje me denigrimin absurd e tejet cinik qe i ben Besnik Pulaj vepres se Dr.Jakov Milajt " Raca shqiptare" duke e quajtur veper raciste, shqetesim qe e vleresoj te drejte sepse zoteriu kritizer ne fjale, flet me nje stil gjoja akademik, por ex-catedra me nje fjalor qe nuk i shkon pershtat kurrfare studiuesi, sado zemerak qe te jete.
Zoti Pulaj duke e pare vehten ne dimensionin europian ngutet qe te perdore spaten e dardharit mbi nje intelektual shqiptar si Jakov Milaj (1911-1997), mjek dhe gazetar nder me te kulturuarit e mesit e shekullit te kaluar, jeta e te cilit ka qene nje mundim e travaje e pafund, i denuar nga regjimi i Zogut me 101 vjet burg dhe i denuar ne 1945 nga regjimi komunist me 15 vjet burg politik.

Duke u njohur me qendrimin e zotit Pulaj, ndryshe prej indinjates se shkrimtarit prishtinas, mua nuk me beri pershtypje fare sepse te tilla qendrime ai ka mbajtur qe ne vitin 1997 e ketej, neper ca linja interneti, ku shpaloste ca platforma fantazore dhe gjithnje kunder nacionalizmit si fryme kombetare e cila perkunder kesaj, per fatin tone, idene e shqiptarise e ka mbajtur gjalle neper shekuj. Duke e shitur vehten si modern ky tip kritikuesi nuk e kishte per gje te polemizonte me kedo qe kishte fryme nacionaliste. Po fundja cfare vleresime objektive mund te prese Kosova e mbare shqiptarizmi prej atyre qe shkojne ne shkolla te huaja dhe per te bere buje e korrur fame, bejne transplantime idesh pa marre parasysh rrethanat e veçanta qe ka nje komb e nje popull.

Nuk mund nje eksperience, sado e çmuar ne mendimin e nje hapsire tjeter kontinentale( qofte dhe ne Ameriken Veriore), te aplikohet ne nje terren qe ka te tjera karakteristika e tjera histori mardheniesh nderetnike sic ndodh ashper ne Ballkan. Kesisoj transplatoresh, duke perfshire edhe ndonje organ shtypi apo mikroparti ne Kosove, ku vegjeton ky studiues, nuk e kuptojne se bejne montazhe jashte çdo lloj llogjike dhe prej ketyre mund te prodhojne kurrgje tjeter vec monstra idesh, qe e demtojne çeshtjen kombetare shqiptare e ketu rrezikun me te madh e ka Kosova nga disa hibride idesh qe vine perqark, vetem e vetem per te shmangur sa te jete e mundur qellimin e pavaresise apo bashkimin e Kosoves me Shqiperine si imediat historik.

Ne analiza qofte historike apo antropologjike, kushdo( duke perfshire dhe z. Pulaj), mund te kene vrejtje per nje studiues si Jakov Milaj, se koha ka bere retushe, kane ndodhur ngjarje te medha ne histori si Lufta e Dyte Boterore, qe ne kohen kur u shkrua e botua kjo veper nuk kishin dale plotesisht ne drite, por te besh te mençurin pasi Kolombi e ka thyer vezen eshte nje absurditet i pashoq, per te mos thene idiotesi ne fushe te mendimit kritik.

Jakov Milaj duhet gjykuar ne rrethanat kur akoma nuk diheshin plotesisht ngjarje te tilla si gjenociti i tmerrshem ndaj izraeliteve. E per me teper nuk ka qene ideja e Jakov Milajt superioriteti i races shqiptare mbi racat e tjera, por per te zbuluar te veçanten, individualitetin qe kishte raca shqiptare e çfare nuk bie ndesh me vleresimet historike te te huajve qe kane njohur tek shqiptaret cilesi te larta, qofte si luftetare, qofte ne cilesite morale si besnikerine e mikpritjen.

Mirepo edhe pse disa studiues i bejne punet mbrapsht e mbare, ne Kosove e ne Shqiperi po i mbajne me buke gjithndej e shkrimet e tyre publikohen me bollek e gjejne e mrekullisht edhe sponzor nderkombetar. Absurde kjo, por fundja realiteti sotem eshte pjelle e nje absurditeti qe kapercyem e i cili nuk mund te na linte pa rudimente te tilla ala Pula, qe vene gisht per racizem tek intelektualet e shquar shqiptar, qe ka qene ne fate individuale por edhe si popull e komb, po aq te persekutuar ne histori prej greko-serbeve dhe po aq te ngjashem ne tragjedi me fatin e izreliteve.

Sot Kosova pse jo dhe Shqiperia i ka themelet mbi qindramijra skelete eshterore te viktimave te gjenocidit antishqiptar, prandaj te mos lodhen pinjollet e ideve te Enver e Fadil Hoxhe internacionalisteve, qe te kerkoje gjelpera ne kashte, pra racizmin tone shqiptar qe, vetem ndonje delirant ne fushen intelektuale mund ta fantazoje.

Maj 2005

[RTP]

FLORI BRUQI: TI KUNDERVEHEMI HISTORIANEVE SERBE

Flori Bruqi:Pse histoianet shqiptare nuk i kundervihen ASHS?



HISTORIANET SHQIPTARË MË ARGUMENTE SHKENCORE DUHET T’I KUNDERVIHET HISTORIANEVE SERB DHE AKADEMISE SE SHKENCAVE SERBE.-


Instituti i shkencave historike në Prishtinë dhe ca shkenctarë shqiptarë (prof.dr.sc.Ali Hadri,prof.dr.sc.Zekirja Cana,prof.dr.sc,Hakif Bajrami,prof.dr.Fejaz Drançoli,Dr.sc.Isuf Bajraktari,Akademik Mark Krasniqi,Akademik Hivzi Islami,Akademik Rexhep Qosja,prof.dr.sc.Selim Daci etj) më argumente shkencore ju kanë kundervye shume shkenctareve serb si bije fjala akademikëve serb si fjala vjenë Vasa Qubrilloviqit,Ivo Andriqit,Dobrica Qosiqit,Luba Tadiqit,Antonije Isakoviqit etj.

Kohë më pare Akademia e Shkencave Serbe, publikoi dy libra”shkencorë” kundër vepres kapitale të Malkom-it për Kosovën…

Një publikim shkencor kohë më pare e bëri edhe shkenctari kosovarë nga Peja prof.dr.sc.Fejaz Drançolli ,në një monografinë e tij me titull “Monument of Kosova”,drejtuar UNESKO-së !

Dokumentacioni i shfrytëzuar i këtij shkenctari që gëzon reputacion ndërkombëtarë ka ngritë në këmbë Akademinë e Shkencave Serbe,bile shumë gazeta serbe(Nedeljni telegraf ) vajtojnë argumentet”historike” se gjeja kishat serbe dhe çdo gjë në Kosovë është Serbe ,e harrojnë se 96% të popullates dhe monumenteve janë të përudhës pagane- ilire dhe shqiptare ,siq thotë edhe professor Drançolli. Sipas historianëve Serb “Kosova ësht djep serb”(Kosovo je srpska kolevka).

Këto” argumente “ jo shkencore,raciste e fashiste , lexuesi i rendomtë mund ti gjenë në ca web site serbe ,si bije fjala:

http://www.rastko.org.yu; http://www.rastko.orh.yu/antropologija/index_c.html.
http://www.rastko.org.yu/kosovo/knji...u/index_c.html.

Në fund do të shtoja më këqardhje se një ndihmë bukur të të madhe Shtetit dhe histroisë serbosllave poi bejnë edhe ca analistë shqiptarë të disa mediave majtiste në Kosovë dhe Shqipëri,po ju bejnë edhe ca “analistë –sorosistë shqiptarë” ,që thane troç :”se shqiptarët janë popull fashistë”,një tjetër “sorosistë”Jakov Milajn dhe librin e tij “Raca Shqiptare”(botimi 1945;botimi 1997) e quajti hiq më pak se “racist” dhe antishkencorë…pa e lexuar librin fare të Milajt!?

Do të ishte e udhës që historianët shqiptarë të shfletojnë pakëz më shumë web sitet serbe (si bije fjala këta që i cituam) dhe të mirren më argumentet shkencore të etnosit tone iliriko-shqiptarë…

Mr.sc.FLORI BRUQI

http://floart.blogspot.com
http://flori-press.blogspot.com

[Marinari]

Libri Anthropologjik i Jakov Milajt,"Raca Shqiptare",eshte botuar per here te pare ne Tirane ne vitin 1944 nga Ismail Mal'Osmani,me kete permbajtje;


1.Raca dhe Kombi

2.Studime Anthropologjike mbi Shqiptaret

3.Origjina e Races Shqiptare

4.Raca Shqiptare neper Shekuj

5.Tipi Fizik Shqiptar

6.Shqiptaret perjashta kufijve te 1913_tes

7.Te huajt ne Shqiperi

8.Pastertia e Races shqiptare(konkluzion)

Ja per ty special po e sjelli nje citat te parathenjes nga ky liber:

...per ta caktuar fatin qe na ruhet per te nesermen,kemi nje atout te madh ne dore;pernjesine(uniformitetin) e brumit qe perben Kombin t'ene.
Ne qofte se intelektualet e ndergjegjshem,do ti pervishen me mish e shpirt punes qe te zbulojne problemet shpitrore e lendore te fisit arbror dh tu gjejne atyreve zhgjedhjen e drejte,nuk duhet te trembemi per t'ardhmen.Vetem duhet pun' e parreshtur mendimtaresh te vertete.

------------- Jakov Mila,parathenje e botimit te pare,Tirane 1944.



Marinsi

[RTP]

Redaksia "Koha ditore"
Redaktorit pergjegjes te kultures
Prishtine

Reagim

Gazeta "Koha ditore per kulture",nr.257 ,date 11 qershor 2005 ne
diskurset-fokuset kulturore si "Kërkimi i identitetit të munguar",
autor Mehmet Kraja:"Milaj dhe mitologjia e Rraces" autor
Muhamedin Kullashi si dhe reagimi neokomunist i Besnik Pules
me titull"Racë shqiptare apo racizëm shqiptar?" eshte jo
shkencore dhe keqperdorim i vepres "Raca shqiptare"te
eruditit tone te njohur Jakov Milaj.

Gezim Pula shkruan ne "Koha ditore"
Racë shqiptare apo racizëm shqiptar?


Eshte jo vetem shqetesuese por tronditese qe nje liber si ai i Jakov
Milajt
gjen nje recenzure krejt-jo kritike,madje lavderuese ne faqet e kesaj
gazete(fjala eshte per artikullin "Thelbi i ekzistences ,te njohesh
vetevehten",te autores Miranda Haxhia,"Koha ditore",28 maj 2005).
Zoti Gezim Pula harron polemiken qe pat kohe me pare ne fillim maj ne
alb-shkence?Pse?...

Shkrimin qe po e postoj per "Kohe ditore" e bera me qellim ngase une
kohe me
pare shkrova per vepren e prof.dr.Jakov Milajt ne Forumin e
shkenctareve
shqiptare ne internet "Alb-shkenca",
"Art-Cafe" e disa forume tjera interneti...

Neokomunisti yne Mr.sc.Gezim Pula, u turr si "maca ne prush" pa fakte
,me
nje shkrim te tij ne alb-shkence,kunder shkrimit tim te meposhtem...

Fatkeqesisht,nuk e dija kush eshte ky Gezim Pula?

Me vone kuptova se z.Gezim Pula na qenka nje "studius"pro-sorosiste
i
cili nje vite me pare me ca intelektual serb na " kerkojka autonomine e
Kosoves se vitit 1974"?

Nuk e kam ndermend te polemizoj me "magjistarin" tone Gezim Pula ,por
edhe
nje here po i them troc "ndalvehten djalo",se eruditi Jakov Milaj
,nuk
eshte as Adolf Hitler e as Benito Musolin sic pandehet i ne shkrimet
tua
djallezore,qe gjeja ky eshte "racist"?...

Si per kuriozitet ju sjelle edhe nje shkrim te shkrimtarit shqiptar nga
Bostoni z.Kolec Traboinit,perkitazi me shkrimin e z.Gezim Pula qe
eshte
botuar ne forumin e shkenctareve shqiptare ne internet "Alb-Shkence"
dhe te
ribotuar ne shume forume tjera shqiptare ...
Pra,shkrimi im per librin " Raca shqiptare" eshte i bazuar ne te dhenat
antropologjike(antropometrike -morfologjiko-fiziologjike)te shkruara
nga
vete zoti Jakov Milajt.
Kurse shkrimi i magjistarit tone neokomunist eshte bere ad hoc (ne
maj)pa e
lexuar fare librin "Raca shqiptare"zoti Gezim Pula...

Me respekt,

Mr.sc.Flori Bruqi

[RTP]

ANTROPOLOGJI - JAKOV MILAJ “RACA SHQIPTARE”

Do të lexoni këtu pjesë nga studimi elitar i autorit profesor Jakov
Milaj,
shkëputur nga libri i tij lapidary ”raca shqiptare”, botuar në vitin
1944.E
mbajtur në hije për më shumë se 50 vjet,kjo vepër,së voni,i rikthehet
publikut shqiptar, për t’i dhënë atij një nga studiusit më virtuozë të
antropologjisë, i vetëm dhe i pakalueshëm deri sot ndër shqiptarët në
këtë fushë mendimi


Kush është profesor Jakov Milaj ?



Ai i takon asaj pjesës më të mire të themeluesve të shkencës dhe
mendimit
shqiptar,asaj pjese që i dedikohet mbijetesa e identitetit tone Jakov
Milaj
lindi në Fier më 25.03.1911. Ai u shkollua në Gjimnazin e Shkodrës, ku
e
mbaroi atë sin jë nga nxënësit më të mire në vitin 1931.Sio nxënës
Milaj,
drejtoj Shoqatën Kulturore “BESA SHQIPTARE”.Punoj si mësues në Fier,
sekretar komune në nënprefekturën e Kolonjës,më vonë redactor përgjgjës
në
organe te ndryshme të shtypit të Tiranës e sidomos në “VATRA” të TIMO
DILOS
dhe në revistën “PERPJEKJA SHQIPTARE” të BRANKO MERXHANIT.
Në këtë kohë ka formuar shumë njohje,ku spikat mbi të gjitha,miqësia e
madhe
me Millosh Gjergj Nikollën-MIGJENIN.Për ata,që kanë shfletuar në
shtypin
shqiptarë të vitit 1930, është e pamundur që të mos hasin emrin Jakov
Milaj
apo inicialet e tij J.M.
Falë erudicionit të tij,ai shkrunte në
fushënetnografike,antropologjike,gjeografike, historike etj.

Në vitin 1934 i është dhënë e drejta e studimit në Fakultetin e
Veterinarisë
pranë Universitetit italian të Torinos.Përkohësisht Milaj in dërpret
studimet(1935) dhe kthehet në Fier,ku merr pjesë në Kryengritjen e
Fierit…Dështimi i kësaj kryengritje ishte fatal edhe për studentin
Jakov
Milaj.Rexhimi i atëhershëm i mbretit Zog e denon Miljan më burgim 101
vjet.Pas ndërhyrjes së organizatave të shumta ndërkombëtare,ai falet.Më
pas,migron nga vendi për në Torino të Italisë për ti vazhduar studimet
e
veterans të lëna në gjysmë.

Në ditët e fundit të jetës së poetit tone të mjerimit-Migjenit,Jakov
Milaj,do të jetë pranë tij dhe të motrës në Senatoriumin e Tore
Feliçës…Madje,do të ishte ai,që do të sillte edhe fjalët e fundit të
Migjenit dhe dorëshkrimet e fundit të tij,nga Spitali.
Në Shqipëri Milaj kthehet në vitin 1939,pasi kishte doktoruar veteranën
në
Torino.

Jakov Milaj do të punon në institucionet zyrtare dhe në qeverinë e
atëhershme do të ishte pak muaj edhe Ministër i Bujqësisë dhe i Pyjeve.
Shkak për largimin e tij nga fotelja e ministrit ishte se Milaj, kërkoj
që”pyjet e Shqipërisë të shkëputeshin nga kontrolli Italian dhe milicia
italiane e pyjeve të zëvëndësohej më shqiptarë”Kuptohët se professor
Jakov
Milaj u detyrua të jape dorëheqjen nga Ministri.Pas Luftës së Dytë
botërore,doctor Milaj punoj në Stacionin e Veterinarisë në
Durrës,Bilisht,Fier etj.
Rexhimi komunist shqiptarë e dënoi (1945)profesor Jakov Milajn me 15
vjet
burg të rendë,prej të cilave bëri gjashtë vjetë burg(1945-1951) dhe
katër
vjetë internim(1951-1955).
Vdiq më 02.01.1997,në moshën 86 vjeçare.


Kryevepra e tij”Raca shqiptare” është shkruar në vitin 1944 dhe mbeti
mbi 50
vjet në hije(deri në vitin 1997), ashtu si edhe autori i saj.
Në këtë vepër madhore,ai hodhi për here të pare rrugën për
antropologjinë
shqiptare.Vepra ka një karakter të theksuar shkencor,patriotic dhe
kombëtar.”Vepra doli atëherë ku në gjentikën shqiptare ishte gjendje
thatësire.Si vepër,ajo është e para në llojin e saj e shkruar nga një
autor
shqiptar.
Në aspektin antropologjik,ky është i pari punim,i shkruar mjeshtërisht
më
një gjuhë të pasur dhe të pastër,ku del tipi fizik shqiptar dhe ecuria
e tij
evolutive në rrafsh kombëtar”kanë thenë shkenctarët e ndryshëm për
“Racën
shqiptare” të doktor Milajt.
Por vetë autori,më mire se kushdo tjetër e ka treguar misionin e tij në
këtë
vepër”Qëllimi i hartimit të kësaj vepre ka qenë që të nxjerrë në shesh
disa
të vërteta,gjer më sot të panjohura,mbi racën tone dhe t’u jape
shkas,atyreve qe ndjejnë vehten të zotin,për t’ u marrë pak më tepër më
biologji e anthrologji.Përfundimet,që ka për të nxjerrë lexonjësi nga
këto
faqe janë të thjeshta dhe ,ndofta,të njohura intuitivisht prej shumë
Shqiptarëvet,me gjithë se të mohuara prej të huajvet dashakeqë:se
populli
arbëror ka një origjinë të vetme të përbashkët:se është anas(autokton)
në të
gjitha viset ku banon sot; se as midis muslimanvet e kristjanvet ,as
midis
Gegvet e Toskvet nuk ka ndonjë ndryshim racor;e,më në funt,se ndihet
nevoja
për një politikë shoqërore që të synojë fuqizmin fizik të races
shqiptare”.Pa dyshim Profesori Milaj është pjesë më e mirë e
studieuesve
patriotë shqiptarë,i asaj pjese që i dedikohet mbijetesa e identitetit
tone.


Një pasqyrë e shkurtër e hulumtuesve tjerë
Dihet se,të dhënat e para të antropologjisë shqiptare janë të formës
përshkruese.Përshkrimin e pare të pamjes fizike e ka bërë
F.Pouqueville(1805).Të dhëna përshkruese antropologjike dhanë edhe
J.Pisko(1894),P.Trager-i(1990),E.Durham(1905) si dhe F.Nopesa(1912)
Hulumtimet e mirëfillta antropologjike mbi shqiptarët janë bërë nga
A.Weisbach (1868) i cili në Stamboll mati 17 meshkuj shqiptarë për të
cilët
gjeti lartësinë mesatare 1664 mm.L.Glück(1895) mati 30 shqiptarë
kryesisht
nga Kosova.A Haberland dhe V.Lebcelter(1916)matën 106 meshkuj shqiptarë
nga
zonat malore dhe 13 nga Fusha e Kosovës.
K.Dronçillov (1921)bëri një punim antropologjik në 112 shqiptarë nga
Kosova
dhe Maqedonia Perëndimore.
F.Luschan (1922) bëri matjen e kokës të 130 shqiptarë më banim në
Turqi.
Si punim i plotë mbi antropologjinë e shqiptarëve mund të mirren matjet
e
bëra në 1.067 shqiptarë nga C,S.Coon(1930).Përveç të dhënave
antropologjike
në këtë punim janë pasqyruar dhe afktorët ekzogjen.Në bazë të dhënave
që
mblodhi,Coon-i përshkroi tipin dinarik të shqiptarëve dhe u mundua të
shpjegoi prejardhjen e tyre ilire.
Zh.Gavrilloviq (1967) bëri disa matje antropologjike të kokës dhe
trupit në
mostren prej 201 shqiptarëve nga deçani(Kosovë).Fillet e para të
hulumtimeve
antropologjike ndër shqiptarë hasën në dy broshura e shkrimit Sami
Frashëri”Njeri” dhe “Përsëri njeri”.
Punim më rendësi shkencor,si në matje ashtu edhe në përshkrushmërinë
morfologjike të trupit dhe të kokës së populates shqipatre të
Shqipërisë
mund të mirrët punimi”Gjurmime antropologjike për shqiptarët”,i
Aleksandër
Dh.Dhima-s (1985).Autori në këtë punim jep të dhëna interesante për
karakteristikat fizike të shqiptarëve.Përveç të dhënave përshkruese të
pamjës së jashtme(ngjyra e syve,çepallat,piloziteti trupor,ndërtimi
muskulor
i trupit,etj),autori jep velrat e disa matjeve trupore si dhe të kokës.
Ndër hulumtuesit e trevës sonë në këtë fushë studimi lypset veçuar edhe
hulumtimet e reja në hapësirat antropometrike,lëvizore,fiziologjike nga
Mustafë Aliu (1991), Hasim Rushiti (1999,2000,2001) ,Agron Rexhepi
(1998),Abedin Bahtiri (2004), Ajvaz Berishës (2002), Flori Bruqi
(2003,2004,2005) etj.

[RTP]

FLORI BRUQI
JU RRËFEJ PËR RACËN SHQIPTARE(botim i viti 1945; ribotim 1997)
(Nga prof.dr.Jakov Milaj)


Shumë kohë përpara anthropologve,filologë,poetë,gjeografë,historjanë e
udhëtarë të ndryshëm,që kanë kaluar nëpër Shqipëri,ose që kanë
njohur,në
ndonjë kënt të largët të Perandoris tyrke a të Ballkanit,ndonjë grup
Shqiptarësh,nuk kanë përtuar të përshkruajnë sa më mire që të jet’ e
mundur
tiparet e këtij populli,që bie në sy për madhështi e bukuri.
Si na shihnin të huajt
Ami Boue,si qindra të tjerë që s ‘po i përmendim,është prekur nga dukja
fizike e Shqiptarëvet. Në veprën e tij”La Turquie d’Europe”(Paris
1842):
“ata iu përngjajnë më shumë Grekve se sa Sllavëve dhe të kujtojnë tipat
më
të bukur të malësorvet zvicëranë më fytyrë vezake,më hundën e gjatë e
të
hequr,me trupin e tyre më shumë të hollë se të trashë e më trajtat e
hedhura”.
Cypren Robert-i,që ka njohur vetëm gegët,në një studim të botuar në
“Revue
des deux Mondes” thotë se Shqiptarët kanë “sy të vegjël,shikim të
drejtë e
të ngulur,vetulla të holla,hundë të mprehtë,kokë të gjatë,ball të
sheshtë,qafë tepër të gjatë,krahruar të rrumbullakët dhe pjesën tjetër
të
trupit të thatë e nervozë”.
Nga shkrimtarë të tjerë,dikush thotë se Shqiptarët i kanë syt e shkruar
ose
bojë qieli dhe flokët e verdhë e gati t ‘ artë; dikush
tjetër-Pouqueville-i,për shëmbull-shkruen se syt i kanë te zezë.Këto
shënime,me gjithë se në përgjithësi flasin mire për ne,qëndrojnë kaq
lark
njëri tjetrit sa të bëjnë të bësoshë se nuk ka një njësi fizike të
tipit
shqiptar.Por,mos të rrojmë se këto nuk janë veçse verë të percipëshme e
më
të shumtën e herës,sentimentale.Vetëm në një pike,që të gjithë
auktorët,janë
të një mendimi:në bukurinë plastike të Shqiptarëvet.Dhe ,kjo
bukuri,pranohet
edhe prej anthropologëve të vërtetë.Por,këta të fudit,hyjnë më thellë
në
shqyrtimin e veçorive trupore dhe pranojnë,me ndonjë përjashtim të
vogël,njësin fizike të tipit shiptar dhe,bashkë me ketë,origjinën e
njejtë
të races sonë.
Por ,studimet më të plota mbi racën t‘onë,janë bërë prej shkënctarvet
austriake A.Haberlandt e V.Lebzelter,prej Eeninger-it,prej studjonësit
gjerman von Luschan dhe prej anthropologut zviceran Eugene Pitard.Dy të
parët,gjatë Luftës së Madhe u mblodhën në Shqipërin e pushtuar prej
fuqive
austro-hungareze.Bënë studime mbi një grup vullnetraësh,që shërbenin me
armë
në dorë për Fuqit Qëndrore dhe mbi një numër të vogël civilash e të
burgosurish shqiptarë,që ishin kapur prej Serbëve.
Janë matur 140 vetë,të tërë meshkuj,madhor me verse njëzet vjeç e lart
dhe,që të gjithë,më sa duket,t ‘ardhur nga krahinat e Gegëris.Studimet
etyre
u botuan më 1919 në “Archiv fuer Anthropologie”XVII,me titullin”Zur
physischen Anthropologie der Albanesen”.
Mbledhjen e kësaj lënde ne nuk duhet t’a kërkojmë prej të huajvet,por
prej
vetë Shqiptarëvet.Ndër emrat e autorëve të shumët q’u përmenden më
lartë,lëxonjësi do të ketë vënë re se,ka edhe disa ballkanas që s ‘janë
mjaftuar me studimin e racave të tyre,pork anë future hundën edhe në
përshkrimin e races sonë.Për të zbuluar origjinën
T’onë dhe për të njohur vetvehten duhet t’i kushtojmë kujdesin e duhur
studimit të races,që do të kishte për rendësi të barabartë,në mos më të
madhe me studimin e gjuhës e të historis[.
Dallimet fizike,paprekshmëria e racës
Popujt që kanë patur të bëjnë me Ilirët gjatë shekujve kanë qenë
kolonizatorë,pushtonjës ushtarakë ose migrantë endacakë.Këta nuk kanë
patur
kontakt të barabartëme të gjithë turmën ilirike të përhapur në një
trevë kaq
të madhe.Por,ndërsa,ndrydhja e tyre ka qenë më forte për disa fise e
vise,ka
qenë shumë me dobët ose nuk është ndier aspak nder fise e vise të
tjera.Disa
nga këta popuj,nuk kanë lënë gjurmë veçse në qytetrim: kurse disa të
tjerë
kanë lënë shumë gjak ndër fiset e pushtuara.Vetëm ai grup i Ilirve që
më
vonë u çuajt me emrin Shqiptar,qëndroi m’i pastërti dhe,me gjithë se e
ndjeu
mjaft ndikesen e qytetërimit të huaj,mbeti gati krejt i paprekur për
nga
raca.
Raca shqiptare nuk ka nxjerrë vetëm burra të pushkës,por edhe njerëz të
mendjes e të shpirtit,filozofë,ligjëvënës,burra
shteti,shkencëtarë,letrarë,dijetarë,poetë e artiste të mëdhënj.Numrit
të
njerëzve të dëgjuar,që njihen si Shqiptarë,duhet t’i shtohet një numër
tjetër shumë m’i i madh të panjohurishë,që janë mbajtur si pjellë e
ndonjë
populli tjetër dhe që ne nuk ua dime emrat.
Kontributin që kjo race i ka sjellë botës,në përpjesim më numrin e me
kushtet në të cilat ka jetuar,nuk e vë prapa racavet të tjera
fqinje.Tregon,për kundrazi,se paja shpirtërore e sajë është e madhe dhe
e
shumanshme.
Sipas Pittard-it lartësia trupore mesatare e gegëve është 1.683 mm;ajo
e
Toskëve 1,673 mm.Si shihet,grupi i Gegëve të Dobruxhës jep një lartësi
mesatare 1 mm më të vogël nga mesatarja e Glueck-ut,pra gati të
barabartë me
lartësinë e kosovarve dhe 10 mm më e ulët nga ajo,që kanë gjetur
Haberlandt-i e Lebzelter-i,ndërsa Wniger-i ka vënë re se”në mes të
Gegëve e
të Toskve nuk ka asnjë ndryshim në lartësin e trupit”.
Sikur të krahasojmë shtatin e Shqiptarvet me atë të popujve fqinj,dalin
në
dritë disa fakte shumë interesante.Përtej detit Adriatik gjendet një
nga
zonat me njërëzit më të shkurtër t’Evropës.
Karta e Biasutt-it,e botuar në volumin e pare të veprës”Razze e Populi
della
Terra”,është një pasqyrë e saktë e lartësisë trupore të popullsive që
banojnë kundrejt bregdetit shqiptar.
Që nga Ankona e gjer në thembër të çizmës italike,e gjithë pjesa
qëndrore,jugore e ishullore e Gadishullit e’ Apeninevet,përmban njerz
që
kanë një lartësi mesatare prej 158 deri ne 162,9 cm,pra 6 deri 10
centimetra
më t’ulët se atë të Shqiptarëvet.
Nga kjo kuptohet seër sa i përket kësaj veçorije,kryqzimet midis
Shqiptarvet dhe Italijanvet gjatë shekujve të kaluar duhet të kenë qenë
shumë të kufizuara për të most hënë se praktikisht nuk kanë eksistuar
fare.Në lindje të tokës së zënë prej popullit shqiptar gjendet
Bullgaria.E
ndan prej sajë Maqedhonija më njerz race të perzierë,shumica e të
cilëve e
mban vehten si bullgarë.Bullgarët,sipas Wateff-it,kanë një lartësi
mesatare
prej 1.665 mm.Përpjestimi i njerzve të lartë nga ata të krahinave
lindore:ai
arrin mesatarisht në 1.678 mm do me thenë në një lartësi krejt të
barabartë
me atë të Shqiptarvet që gjen Pittard-i,ose 15 milimetra me t’ulët nga
ajo
që na japin Habrelandt-i dhe Lebzelter-i.Del ,pra,në shesh se ata q’i
thonë
vehtës Maqedhonas duhet të kënë shumë gjak shqiptar dhe,për sa i takon
lartësis mesatare,ndryshojnë mjaft prej bullgarvet të vërtetë.

Treguesi qefalik dhe veçantitë

Në veri të Shqipëris ethnike ndodhen Serbë,Boshnjakë e Malazezë.Që të
tre
këta popuj kanë trup më të lartë nga Shqiptarët.Për të parët Deniker-i
jep
shifren mesatare 1.709 mm,që mund të shtohet në studime të
mëvonshme.Weissbach-u në 3.802 boshnjakë,që ka matur ,ka gjetur si
lartësi
të mesme 1.726 mm.Lartësi thuaj se të barabartë me këta kanë edhe
barabartë
më këta kanë edhe Malazezët.
Në jugun e vendit tone gjenden Grekët,të cilët kanë një lartësi trupi
gati
të njënjëshme me ne:1.670 mm.Kjo veçori e disa të tjera,që do të shohim
më
vonë,bëjnë të besosh se shumica e Grekvet,posaçërisht pjesa
perëndimore,janë
të një race me Shqiptarët,e bile,janë Shqiptarët,që kanë humbur gjuhën
dhe,nëpërmjet shkollës e të Kishës,kanë trajtuar një ndjenjë kombëtare
që,shpirtërisht,i ndanë prej nesh.
Gjatsija e gjymtyrve të poshtme,në grupin e matur prej Pittard-it,kalon
prej
711 milimetra në 872 milimetra; mesatarisht kapet në 792,6 mmm; kjo
gjatësi
shtohet rregullisht në përpjestim më lartësinë trupore.Raporti mesatar
i
gjatsis së shalëve në gjatsin e përgjithshme të trupit është 47,25.
Shqiptarët kanë pra bustin më të zhvilluar nga të gjithë popujt e
Ballkanit;kurse gjymtyrët e tyre,megjthëse të gjata,vijnë pas
gjymtyrëve të
Sërbëve e të Tyrqve.
Weninger-i ka gjetur ndër Gegë një gjerësi koke që kalon prej 145-172
mm me
frekuenca më të shumta në 147-170 mm edhe ndër toskë një gjerësi që
kalon
prej 148-179 mm; me frekuenca më të dendura në 151-171 mm.
Në materialin e studiuar prej tij është vërtetuar se Toskët e kanë
kryet më
të gjërë nga Gegët.
Tregonjësi qefalik është veçorija anthropologjike më e rendësishme;që
bën të
dallohet raca shqiptare nga racat tjera.Është shumë i lartë dhe prandaj
vërteton se populli i ynë është,në përgjithësi,shumë kokë-shkurtër.
Për serit e ndryshme të Shqiptarvet,që ka matur Pittard-i,tregonjësi
mesatar
arrin në 86,4 dhe për atë që ka matur Haberlandt-i e Lebzelter-i është
pak
më i ulët 86,14..
Është shum’ e vështirë të gjendet,për sa i takon knjë popull tjetër që
të
ketë veçorira më të dukshme,shkruan në librin e tij lapidar”Raca
Shqiptare”,në ribotimin e vitit 1997 autori erudite prof.dr.Jakov
Milaj.
Flori Bruqi

LITERATURA E SHFRYTËZUAR:
1.Aliu,M.:”Razvoj morfoloskih obelezja skolske populacije i razlike u
tim
obelezjima na kronolosku dob., Doktorska disertacija,1992,Sarajevo.
2.Bozina,M.I. orfoloske osobine jugoslovenskih naroda,etnoantropoloski
problemi,knjiga 11,Beograd,1990.
3.Bruqi,Flori. : ”Delikuenca e të miturve dhe ushtrimet
trupore,Flomed,Prishtinë,botimi 1,2003 dhe botimi 2,2004.
4.Bruqi,Flori. :Ndikimi sistematik i ushtrimeve fizike në strukturën e
personalitetit të sportistit,Flomed,2003,botimi 1 dhe
Flomed,2004,botimi 2.
5.Bruqi,Flori. allimet në disa ndryshore fiziologjike ndërmjet
studentëve
sportiestë dhe jo sportiestë para dhe pas vrapimit 400 metra,Punim
magjistrature,Prishtinë,2005.
6.Durakovic,M.M.,i suradnici,Morfoloska antropometria u
sportu,Zagreb,1995.
7.Milaj,Jakov”Raca Shqiptare”,Tiranë,1945 dhe 1997.
Etj.

[RTP]

Kolec Traboini(Kol Shkodrani) Boston:

PASI KOLOMBI E KA THYER VEZEN...



Besnik Pulaj ben te mençurin duke e quajtur Dr.Jakov Milajn racist.

E lexova shqetesimin e shkrimtarit nga Prishtina Flori Bruqi, ne lidhje
me
denigrimin absurd e tejet cinik qe i ben Besnik Pulaj vepres se
Dr.Jakov
Milajt " Raca shqiptare" duke e quajtur veper raciste, shqetesim qe e
vleresoj te drejte sepse zoteriu kritizer ne fjale, flet me nje stil
gjoja
akademik, por ex-catedra me nje fjalor qe nuk i shkon pershtat kurrfare
studiuesi, sado zemerak qe te jete.
Zoti Pulaj duke e pare vehten ne dimensionin europian ngutet qe te
perdore
spaten e dardharit mbi nje intelektual shqiptar si Jakov Milaj
(1911-1997),
mjek dhe gazetar nder me te kulturuarit e mesit e shekullit te kaluar,
jeta
e te cilit ka qene nje mundim e travaje e pafund, i denuar nga regjimi
i
Zogut me 101 vjet burg dhe i denuar ne 1945 nga regjimi komunist me 15
vjet
burg politik.
Duke u njohur me qendrimin e zotit Pulaj, ndryshe prej indinjates se
shkrimtarit prishtinas, mua nuk me beri pershtypje fare sepse te tilla
qendrime ai ka mbajtur qe ne vitin 1997 e ketej, neper ca linja
interneti,
ku shpaloste ca platforma fantazore dhe gjithnje kunder nacionalizmit
si
fryme kombetare e cila perkunder kesaj, per fatin tone, idene e
shqiptarise
e ka mbajtur gjalle neper shekuj. Duke e shitur vehten si modern ky tip
kritikuesi nuk e kishte per gje te polemizonte me kedo qe kishte fryme
nacionaliste. Po fundja cfare vleresime objektive mund te prese Kosova
e
mbare shqiptarizmi prej atyre qe shkojne ne shkolla te huaja dhe per te
bere
buje e korrur fame, bejne transplantime idesh pa marre parasysh
rrethanat e
veçanta qe ka nje komb e nje popull. Nuk mund nje eksperience, sado e
çmuar
ne mendimin e nje hapsire tjeter kontinentale( qofte dhe ne Ameriken
Veriore), te aplikohet ne nje terren qe ka te tjera karakteristika e
tjera
histori mardheniesh nderetnike sic ndodh ashper ne Ballkan. Kesisoj
transplatoresh, duke perfshire edhe ndonje organ shtypi apo mikroparti
ne
Kosove, ku vegjeton ky studiues, nuk e kuptojne se bejne montazhe
jashte çdo
lloj llogjike dhe prej ketyre mund te prodhojne kurrgje tjeter vec
monstra
idesh, qe e demtojne çeshtjen kombetare shqiptare e ketu rrezikun me te
madh
e ka Kosova nga disa hibride idesh qe vine perqark, vetem e vetem per
te
shmangur sa te jete e mundur qellimin e pavaresise apo bashkimin e
Kosoves
me Shqiperine si imediat historik.
Ne analiza qofte historike apo antropologjike, kushdo( duke perfshire
dhe z.
Pulaj), mund te kene vrejtje per nje studiues si Jakov Milaj, se koha
ka
bere retushe, kane ndodhur ngjarje te medha ne histori si Lufta e Dyte
Boterore, qe ne kohen kur u shkrua e botua kjo veper nuk kishin dale
plotesisht ne drite, por te besh te mençurin pasi Kolombi e ka thyer
vezen
eshte nje absurditet i pashoq, per te mos thene idiotesi ne fushe te
mendimit kritik. Jakov Milaj duhet gjykuar ne rrethanat kur akoma nuk
diheshin plotesisht ngjarje te tilla si gjenociti i tmerrshem ndaj
izraeliteve. E per me teper nuk ka qene ideja e Jakov Milajt
superioriteti i
races shqiptare mbi racat e tjera, por per te zbuluar te veçanten,
individualitetin qe kishte raca shqiptare e çfare nuk bie ndesh me
vleresimet historike te te huajve qe kane njohur tek shqiptaret cilesi
te
larta, qofte si luftetare, qofte ne cilesite morale si besnikerine e
mikpritjen.
Mirepo edhe pse disa studiues i bejne punet mbrapsht e mbare, ne Kosove
e ne
Shqiperi po i mbajne me buke gjithndej e shkrimet e tyre publikohen me
bollek e gjejne e mrekullisht edhe sponzor nderkombetar. Absurde kjo,
por
fundja realiteti sotem eshte pjelle e nje absurditeti qe kapercyem e i
cili
nuk mund te na linte pa rudimente te tilla ala Pula, qe vene gisht per
racizem tek intelektualet e shquar shqiptar, qe ka qene ne fate
individuale
por edhe si popull e komb, po aq te persekutuar ne histori prej
greko-serbeve dhe po aq te ngjashem ne tragjedi me fatin e izreliteve.
Sot Kosova pse jo dhe Shqiperia i ka themelet mbi qindramijra skelete
eshterore te viktimave te gjenocidit antishqiptar, prandaj te mos
lodhen
pinjollet e ideve te Enver e Fadil Hoxhe internacionalisteve, qe te
kerkoje
gjelpera ne kashte, pra racizmin tone shqiptar qe, vetem ndonje
delirant ne
fushen intelektuale mund ta fantazoje.

Boston,06 Maj 2005