Fjale historike ne perdorimin e perditshem

[Manulaki]

Pershendetje [xeni] dhe faleminderit!

[[xeni]]

Pershendetje [xeni] dhe faleminderit!

Pershendetje gjithashtu, Manulaki. Kjo eshte nder gjerat qe me pelqen me shume, t'i gerrmoj soj e sorollopin fjaleve...


Them se, si njohese e mire e greqishtes qe je, duhet te kesh shume per te thene ne kete teme, sepse dihet se ka shume fjale te ardhura nga andej.
Ne pritje...

[Era1]

Fjala MAFIE
Ne pranveren e viti 1282, nje ushtar francez nga rojet e nje princi perdhunoi dhe vrau nje te re qe shkonte per ne kishen e Palermos per tu martuar. I fejuari gjithashtu mbeti i vrare kur tentoi te hakmerrej per te fejuaren. " Morte Alla Francia, Italia Anela" ishin fjalet e supozuara qe ngriten atehere nje levizje popullore:"Italia kerkon vdekjen e Frances", fraze ku germat e para te fjaleve qe e perbenin japin fjalen "MAFIE". Duket e pamundur te provohet vertetesia e ketij episodi: e rendesishme eshte qe kondenson dy karakteristikat definitive te shoqates : mbrojta e nderit dhe hakmarrja si metode per "te zgjidhur konfliktet"

[Arber Sheu]

Shpjegimi i mesiperm per fjalen MAFIA eshte teresisht i gabur

MAFIA-eshte fjale arabe dhe do te thote mantel. Saraçinet (arabe) pushtuan ishullin e Siçilise dhe e sollen kete fjale aty. Banoret vendas, siçilianet, gjithmone kishin probleme me qeverisjen arabe dhe organizonin kryengritje te njepasnjeshme, kryesisht per arsye ekonomike. Veshja e tyre dallonte nga nje mantel i purpurt karakteristik per zonen. Pra filluan te identifikoheshin me fjalen MAFIE nga arabet.
Me vone kjo domethenie u tjetersua ne aktivist kriminal banditesk. U mbart ne Sh.B.A nga emigrantet siciliane.

[Arber Sheu]

VETERAN- eshte fjale latine. Legjionaret (ushtaret) romake me te zote e më me eksperience shkruanin ne mburojat e tyre "veteranus". Me kete ata shprehinin se jeten e tyre e kishin kaluar neper beteja. Kjo fjale, "veteranus", ka lene gjurme edhe ne gjuhen e sotme shqipe, me mbiemrin "i vjeter"
Sot perdoret per ushtaret e moshuar. (p.sh. veteranet e LNÇ)

[Arber Shehu]

ALARM- nga italishtja, “All’arme” – te armët

BARBAR- nga greqishtja “barbaroi”qe do te thotë llafazan, fjalëshumë e që nënkuptonte njerëzit qe nuk flisnin greqisht. Vjen nga “var var var”, sepse kështu ju dukej grekëve e folura e këtyre njërëzve.

[Arber Shehu]

DOLLAR- nga “thaler”—nje emërtim per monedhat e argjendta të prera (emetuara) nga minerali i nxjerrë në Joachimstal (“Lugina e shën Joanit në Bohemi, Gjermani). Kjo zonë sot bën pjesë në Republikën Çeke. Në atë kohë Bohemia ishte pjesë e Perandorisë së Shenjtë Romake e më vonë me marrjen e fronit nga Karli V i Austrise (njëhohësisht Karli I i Spanjës) këto territore u bashkuan (unifikuan) me ato të Spanjës (duke përfshirë edhe zotërimet spanjolle në Botën e Re), me Burundin e me Vendet e Ulta (sot Beneluksi). Kjo bëri që “thaleri” të qe jo vetëm monedhë kryesore e përdorëshme në Kontinentin Plakë por edhe ne Botën e Re (prerja e kesaj monedhe ne B. e Re bëhej në minierat e San Luis de Potos –Bolivi dhe në Zalatekas (Meksikë). Edhe pas mbarimit të erës koloniale, emërtimi “thaler”(i cili gradualisht u bë “dolar” në spanjisht e “dollar” në anglisht) do të mbetej në përdorim si një emërtim për monedhat e argjendta që përfaqësonin një të tëtën. Këtej ka marrë edhe simbolin $, e cila shpreh numrin 8 të përgjysmuar nga një vizë. Ky term kaloi edhe në Shtetet e Bashkuara më 1803, kur presidenti Tomas Xheferson kërkoi të krijonte një njësi monetare kombëtare të vetme , për të zëvëndësuar monëdhat e shumëllojshmë lokale që ekzistonin në të gjithë vendin. Më vonë DOLLARI u bë njësia monetare e Sh.B.A –së.

[Arber Shehu]

MALARIA- nga italishtja mesjetare “mal” (i keq) dhe “aria” (ajër), e përdorur për të përshkruar erën e keqe të moçaleve (kënetave) të Romës në muajtë e verës. Besohej se shkaktonte ethet.

MARKË- ish njësia monetare e Gjermanisë (para euros). Mirëfilli do të thotë “vijë kufitare”. Si fjalë është pararendëse e fjalës angleze “mark”-me shënju (shënu), të shënoj, pra “të shënoj kufijtë”. Prej këtej vijnë edhe vendemërtimet gjermane si: Finmark, Danimarkë, Ostmark etj… Nga fjala gjermane “mark” ka rrjedhur edhe “marche” në frëngjisht dhe “marca” në spanjisht, portugalisht, italisht.

PAGAN- nga latinishtja “paganum”, për “dikë që nuk është nga qyteti”. Ne latinishten e vonë u kthye në “pagansis” për “dikë që është nga ky vend, nga ky rajon”. Dhe së fundmi u bë në frëngjisht pays dhe në spanjisht país që do të thonë “atdhe”.

PARLAMENT- nga frëngjishtja, “parler”, që do të thotë “me folë, të flas”. Parlament -vendi ku flitet.

SENATOR- nga latinishtja “senex” që do të thotë “i vjetër”.

SLLAV- pasi pjesa më e madhe e Sllavonisë (ish Jugosllavia) u përfshi në Perandorine e Shenjtë Romake, emri sllav u bë sinonim për dikë që kishte lindur për të shërbyer. Pra, nga skllav u bë sllav.

CAR- termi rus “car” e ka prejardhjen nga tërmi “çezar” që u kthye në një titull për perandorët romakë, pas vdekjes së Çezarit e që nënkuptonte ligjshmërinë (me ligj) e sundimit të tyre. Edhe titulli KAIZER lidhet me këtë fjalë, pra me çezar-in.

TIRANI- nga greqishtja “tiranos” që do të thotë "sundues”.

[FLOWER]

JAUZZI - (edhe ne shqip e gjen te shkruajtur keshtu ne disa reklama) e ka emrin prej shpikesit te saj Candido Jacuzzi (1903-86), shpikes amerikan.

Kalashnikov - e ka emrin nga shpikesi i tij rus M.T. Kalashnikov (1919- )

[Cupke_pe_Korce]

BARBAR- nga greqishtja “barbaroi”qe do te thotë llafazan, fjalëshumë e që nënkuptonte njerëzit qe nuk flisnin greqisht. Vjen nga “var var var”, sepse kështu ju dukej grekëve e folura e këtyre njërëzve.

uhhh sa kam qeshur

"βάρβαρος " mund te kete shume kuptime, por "llafazan" se kisha degjuar ndonjehere.