Lajme ekonomike

[Gerrard]

Brenda muajit dhjetor të këtij viti do të ngrihet regjistri i kredive. Kjo ka qenë deklarata e Guvernatorit të Bankës së Shqipërisë, Ardian Fullani, dje, gjatë një takimi me temë "Çështje që lidhen me rritjen e shpejtë të kreditimit për sektorin privat, me një theks të veçantë në shpërndarjen sektoriale të burimeve".
Në këtë seminar merrnin pjesë ekspertë të Bankës së Shqipërisë, të Shoqatës së Bankave dhe të Autoritetit të Mbikëqyrjes Financiare, gazetarë të ekonomisë si dhe të ftuar të tjerë nga sektori bankar. Sipas kreut të BSH-së, ritmi relativisht i lartë i kreditimit të ekonomisë nga ana e sistemit bankar ka vijuar edhe në tremujorin e parë të këtij viti, duke sjellë në vëmendjen tonë si autoritet rregullativ i veprimtarisë bankare, nevojën për të monitoruar të gjitha rreziqet që përmban ky ekspansion.

Regjistrimi

Duke filluar nga 1 janari i vitit 2008, të gjithë ata persona që marrin kredi në bankat e nivelit të dytë do të regjistrohen. Sipas guvernatorit të Bankës së Shqipërisë, Ardian Fullani, Banka e Shqipërisë ka vazhduar të monitorojë me kujdes rritjen e shpejtë të kreditimit, duke shtuar mbikëqyrjen e bankave. "Në këtë kuadër, e një rëndësie të veçantë mbetet ngritja e Regjistrit të Kredive, e parashikuar të realizohet brenda dhjetorit 2007. Aktualisht, po punohet për finalizimin e kuadrit ligjor që do të lejojë krijimin dhe funksionimin e Regjistrit", tha ai.

Rritja e kreditimin

"Një nga zhvillimet kryesore që karakterizoi ekonominë tonë, vijoi Fullani, gjatë vitit të kaluar ishte rritja e shpejtë e kreditimit. Portofoli i kredisë arriti në 191.2 miliardë lekë ose 21.3 për qind të PBB-së, në fund të vitit 2006". Sipas tij në terma absolutë, kredia për ekonominë u rrit me 69.3 miliardë lekë gjatë vitit 2006, krahasuar me rritjen prej 52 miliardë lekësh gjatë vitit të kaluar. "Rritja vjetore e kredisë në vitin 2006 ishte 56.7 për qind, duke mbështetur mirë nevojat e ekonomisë. Ritmi relativisht i lartë i kreditimit të ekonomisë nga ana e sistemit bankar, ka vijuar edhe në tremujorin e parë të këtij viti, duke sjellë në vëmendjen tonë si autoritet rregullativ i veprimtarisë bankare, nevojën për të monitoruar të gjitha rreziqet që përmban ky ekspansion. Me konkretisht, kjo rritje ka çuar në rënien e normës së mjaftueshmërisë së kapitalit dhe likuiditetit, megjithatë, bankat kanë vazhduar të jenë të kapitalizuara mirë, likuide si dhe fitimprurëse", u shpreh kreu i BSH-së.

[Gerrard]

Kryeministri Sali Berisha zhvilloi dje një takim me eksportuesit shqiptarë. Në këtë takim Berisha prezantoi krijimin e Fondit Shtetëror të Garantimit të Kredive të Eksportit. Fondi me vlerë prej 500 milionë lekë do të përdoret për kërkesat për kolateral për kredi për mjetet e xhiros të kompanive eksportuese, që kërkohet nga sistemi bankar. Ndërkohë nga ky fond do të përfitojnë të gjitha ndërmarrjet e regjistruara në Shqipëri dhe që punojnë për eksport si në prodhime, ashtu dhe në shërbime. Gjithashtu në skemën e mbulimit të garancisë do të jenë përfituese edhe kompanitë shqiptare që furnizojnë me shërbime, apo mallra sektorin e turizmit, pasi aktiviteti i tyre kontribuon në rritjen e rezervave valutore të vendit. Garancia do të lëshohet për një periudhë jo më të vogël se 12 muaj dhe jo më shumë se 80% e shumës së kredisë që kërkohet të garantohet. Një ndërmarrje eksportuese mund të përfitojë mbulim të nevojave për kolateral për marrje kredie bankare për një shumë deri në 10 milionë lekë, ose ekuivalentin e saj në monedha të huaja të konvertueshme nga bankat. Ndërsa çdo ndërmarrje përfituese, që duhet të jetë e suksesshme në treg, mund të aplikojë për garanci më shumë se një herë brenda vitit dhe shuma nuk mund të jetë më e madhe se 15 milionë lekë. Sipas kryeministrit, menaxhimi i këtij fondi do të bëhet nga "Albinvest", e cila do të bëjë dhe hartimin e rregulloreve të funksionimit të Fondit, me konsulencë përkatëse. Ndërsa rregullorja do të miratohet nga Komiteti i Vlerësimit, që do të drejtohet nga zëvendësministri i Ekonomisë.

[Gerrard]

Sistemi i ri i pagave minimale eshte shume afer realitetit ne te cilin ndodhet tregu aktualisht, tha dje keshilltari i Kryeministrit per Ekonomine, Selami Xhepa. Projekti eshte iniciuar bazuar ne rekomandimet e Fondit Monetar Nderkombetar dhe lindi si domosdoshmeri per te luftuar informalitetin ne kete sektor.

Ky projektvendim parashikon diferencimin real ne paga, diferencim qe ekziston midis punetoreve te pakualifikuar dhe atyre te kualifikuar, teknikeve dhe specialisteve ne zbatim, drejtuesve te degeve, njesive dhe specialisteve me arsim te larte, si dhe drejtoreve dhe administratoreve te subjekteve. Aktualisht nuk ekziston ky kategorizim, tha Xhepa, duke cilesuar se eshte absurde te grumbullosh sigurime shoqerore njesoj per te gjithe sektoret, rrethet dhe kualifikimet qe paraqesin nje diversitet per sa i perket nivelit te pagave.

[Gerrard]

Pas Britanise, SHBA, Italise, Greqise edhe austriaket krijojne grupimin e tyre te biznesit ne Tirane. Me kete rast, Dhoma Austriake e Tregtise ka nisur siparin e takimeve me Kryeministrin Sali Berisha.

Duke pershendetur sipermarresit austriake, Kryeministri Berisha, u shpreh: "Dua t'ju falenderoj te gjithe ju per kete vizite te madhe dhe t'ju siguroj se prezenca juaj ketu eshte vertet nje shprese dhe nxitje per vendin tim". Kryeministri ftoi kompanite austriake te investojne ne sektorin e energjise elektrike. Shqiperia ka nje potencial prej 15 miliarde kilovat ore per t'u shfrytezuar, nese flasim per potencialet turistike, Shqiperia ka bregun me te gjate dhe te pashfrytezuar ne rajon, me site historike dhe arkeologjike te shumta. Rezervat tona minerare jane gjithashtu te shumta. Shqiperia eshte nje nga vendet me te pasura te botes me krom, eshte e pasur me mineralin e nikelit dhe bakrit, sikunder edhe me minerale te tjera", tha Kryeministri.

Kryeministri dha disa fakte mbi ecurine e investimeve ne keto dy vitet e fundit: ne vitin 2006 investimet e huaja direkt ne Shqiperi u rriten nga 26 ne130 dollare per fryme, eksportet ne vitin 2006 u rriten me 20 per qind, indeksi i shitjeve ishte rreth 15 per qind, kreditimi per sektorin privat si ritem rritje eshte me i larti ne bote dhe eshte rritur 16 per qind, eksportet ne kete katermujor jane dyfishuar, krahasuar me te njejten periudhe te nje viti me pare. Gjithashtu, ai premtoi se, qe nga janari i vitit 2008, Shqiperia do te jete vendi me nivelin me te ulet te barres fiskale. Vitin e kaluar, sipas KPMG, nje kompani financiare qe vezhgon ecurine e sistemeve fiskale ne bote, Shqiperia ishte vendi i pare ne bote per uljen e taksave si perqindje.

Investimet austriake ne Shqiperi kane qene te suksesshme, duke permendur Rogner, Austrian airline, Unika, Reiffeisen Bank, me e madhja ne rajon. Nga ana tjeter, disa kompani austriake kane bere studimet dhe se shpejti do te fillojne implementimin e projekteve te tyre si ENV, e cila ka bere nje studim per kaskaden e lumit te Vjoses per ndertimin e disa hidrocentraleve. "Vatech" ka treguar interes per kaskadat e disa lumenjve te tjere. "Alpine" po punon mbi disa projekte ne infrastrukture, ndersa Strabag do te filloje se shpejti.

[Gerrard]

Projekti per percaktimin e pages minimale per efekt te llogaritjes se kontributeve te sigurimeve shoqerore eshte ne ende ne fazen e diskutimit me komunitetin e biznesit, nderkohe qe pritet miratimi nga qeveria. Kryetari i Bashkimit te Dhomave te Tregtise dhe Industrise, Gjoke Uldedaj, tha dje se, ndryshimet ligjore ne lidhje me sistemin e ri te pagave minimale ka nisur kohe me pare diskutimin me biznesin. Gjate kesaj periudhe, vete komuniteti i biznesit ka zhvilluar takime me grupet e interesit, te cilat preken me se shumti nga keto ndryshime dhe jane paraqitur opsionet e kategorive te vecanta te zyrtaret e Ministrise se Financave, tha Uldedaj.

Gjate konsultimeve eshte vene re se ndermarrjet fasone, rrobaqepesite dhe bizneset e prodhimit te kepuceve per rieksport kane kostot me te larta nga miratimi i ketij projektligji. Paga minimale ne kete sektor, sipas vezhgimeve te gazetes "Koha Jone", por edhe deklarimeve te bizneseve te kesaj fushe eshte shume e ulet sesa kufiri minimal me vetem 13000 leke, nderkohe qe ne projektin e qeverise paga minimale eshte 17000 leke. Per ndermarrjet fasone, pagesat e kontributeve te punonjesve zene nje peshe te madhe per shkak se, operohet me shume punonjes, nderkohe qe norma e fitimit qe rrjedh nga keto aktivitete eshte ulet. Ne sektorin fason numerohen rreth 70 mije punonjes ne te gjithe vendin dhe, pavaresisht peshes shume te ulet qe ze ne Prodhimin e Brendshem Bruto, ze nje vend te konsiderueshem per sa i perket numrit te te punesuarve. Gjithashtu, Financat sqarojne se jane marre ne konsiderate edhe propozimet dhe sugjerimet e fasonisteve me qellim qe, paga minimale e punonjesve te pakualifikuar te mos e kaloje kufirin prej 16000 lekesh. Pasi jo vetem eshte niveli real, por edhe sepse nje nga arsyet qe investitoret e ketij sektori shfaqin interes dhe ushtrojne aktivitetin e tyre ne vendin tone eshte pikerisht krahu relativisht i lire i punes. Lista e pagave minimale ne sektorin privat, e cila do te merret per baze per derdhjen e kontributeve te sigurimeve shoqerore, sipas projektit aktual te Ministrise se Financave per drejtuesit e firmave private, varion nga 60000 leke ne 150000 leke, ndersa per drejtuesit e TV-ve kombetare private caktohet paga prej 300000 lekesh dhe atyre lokale, 250000 leke. Ndersa paga minimale per te punesuarit ne sektoret private ndryshon nga 14000 deri ne 17000 leke.

[no name]

E Marte, 08 Maj 2007


Pas Britanise, SHBA, Italise, Greqise edhe austriaket krijojne grupimin e tyre te biznesit ne Tirane. Me kete rast, Dhoma Austriake e Tregtise ka nisur siparin e takimeve me Kryeministrin Sali Berisha.

Duke pershendetur sipermarresit austriake, Kryeministri Berisha, u shpreh: "Dua t'ju falenderoj te gjithe ju per kete vizite te madhe dhe t'ju siguroj se prezenca juaj ketu eshte vertet nje shprese dhe nxitje per vendin tim". Kryeministri ftoi kompanite austriake te investojne ne sektorin e energjise elektrike. Shqiperia ka nje potencial prej 15 miliarde kilovat ore per t'u shfrytezuar, nese flasim per potencialet turistike, Shqiperia ka bregun me te gjate dhe te pashfrytezuar ne rajon, me site historike dhe arkeologjike te shumta. Rezervat tona minerare jane gjithashtu te shumta. Shqiperia eshte nje nga vendet me te pasura te botes me krom, eshte e pasur me mineralin e nikelit dhe bakrit, sikunder edhe me minerale te tjera", tha Kryeministri.

Kryeministri dha disa fakte mbi ecurine e investimeve ne keto dy vitet e fundit: ne vitin 2006 investimet e huaja direkt ne Shqiperi u rriten nga 26 ne130 dollare per fryme, eksportet ne vitin 2006 u rriten me 20 per qind, indeksi i shitjeve ishte rreth 15 per qind, kreditimi per sektorin privat si ritem rritje eshte me i larti ne bote dhe eshte rritur 16 per qind, eksportet ne kete katermujor jane dyfishuar, krahasuar me te njejten periudhe te nje viti me pare. Gjithashtu, ai premtoi se, qe nga janari i vitit 2008, Shqiperia do te jete vendi me nivelin me te ulet te barres fiskale. Vitin e kaluar, sipas KPMG, nje kompani financiare qe vezhgon ecurine e sistemeve fiskale ne bote, Shqiperia ishte vendi i pare ne bote per uljen e taksave si perqindje.

Investimet austriake ne Shqiperi kane qene te suksesshme, duke permendur Rogner, Austrian airline, Unika, Reiffeisen Bank, me e madhja ne rajon. Nga ana tjeter, disa kompani austriake kane bere studimet dhe se shpejti do te fillojne implementimin e projekteve te tyre si ENV, e cila ka bere nje studim per kaskaden e lumit te Vjoses per ndertimin e disa hidrocentraleve. "Vatech" ka treguar interes per kaskadat e disa lumenjve te tjere. "Alpine" po punon mbi disa projekte ne infrastrukture, ndersa Strabag do te filloje se shpejti.



Koha jone

[no name]

Xhepa: Projekti afer tregut real te pagave

Sistemi i ri i pagave minimale eshte shume afer realitetit ne te cilin ndodhet tregu aktualisht, tha dje keshilltari i Kryeministrit per Ekonomine, Selami Xhepa. Projekti eshte iniciuar bazuar ne rekomandimet e Fondit Monetar Nderkombetar dhe lindi si domosdoshmeri per te luftuar informalitetin ne kete sektor.

Ky projektvendim parashikon diferencimin real ne paga, diferencim qe ekziston midis punetoreve te pakualifikuar dhe atyre te kualifikuar, teknikeve dhe specialisteve ne zbatim, drejtuesve te degeve, njesive dhe specialisteve me arsim te larte, si dhe drejtoreve dhe administratoreve te subjekteve. Aktualisht nuk ekziston ky kategorizim, tha Xhepa, duke cilesuar se eshte absurde te grumbullosh sigurime shoqerore njesoj per te gjithe sektoret, rrethet dhe kualifikimet qe paraqesin nje diversitet per sa i perket nivelit te pagave.

[no name]

Ligji i "gjobave", FMN: Mbeshtesim qeverine

Shefi i Misionit te FMN, Istvan Szekely, zbardh biseden me presidentin. Ja pse mbeshtesim ligjin e "gjobave"



Blerina Hoxha

Fondi Monetar Nderkombetar eshte shprehur dje ne mbeshtetje te qeverise per ligjin e procedurave tatimore i njohur ndryshe si ligji i "gjobave" ndaj biznesit. Komenti i FMN ne lidhje me kete ceshtje, erdhi vetem pak ore pasi presidenti, Alfred Moisiu ka vene veton mbi ligjin e miratuar nga parlamenti, duke e rikthyer edhe njehere per miratim ne Kuvend. Shefi i Misionit te FMN, Istvan Szekely, ne perfundim te nje vizite dy javore ne vendin tone, gjate nje konference per median, ka zbardhur biseden qe ka bere me presidentin per ligjin e gjobave. "Ne mbeshtesim iniciativen e qeverise per ligjin", tha zyrtari i FMN-se. Gjithashtu ai tha se, i kishte thene presidentit, se administrata tatimore duhet te gjente mbeshtetje per te kryer detyren e saj, ndaj dhe projekti i qeverise i ka sherbyer ketij qellimi. Sipas perfaqesuesit te institucionit financiar nderkombetar, veprimi i presidentit konsiderohet normal. Ai e ka pershendetur kreun e shtetit, qe eshte konsultuar me te gjitha grupet e interesit per te marre vendimin e tij, por ne te njejten kohe, e ka cilesuar te drejte miratimin e ligjit sipas variantit aktual. Te njejtin mendim per ligjin ne fjale ka shprehur edhe ministri i Financave, Ridvan Bode. Ai ka shtuar se, presidenti i meparshem ka miratuar nje penalitet shume me te rende, qe aktualisht eshte ne fuqi per procedurat doganore, ku masa e gjobes eshte 5 here me e larte se ne tatime. Penaliteti doganor i vitit 1999 eshte interpretuar edhe nga Gjykata Kushtetuese dhe eshte konsideruar konform ligjit themelor te shtetit dhe Kartes Evropiane te te Drejtave te Njeriut. Bode tha gjithashtu se, administrata tatimore shqiptare eshte rasti unikal krahasuar me vendet e tjera, ku nuk i jepet e drejta administrative per te ushtruar detyrat ne funksion te grumbullimit te te ardhurave per buxhetin e shtetit. Per shkak te kesaj situate, borxhi qe biznesi ka akumuluar ndaj administrates tatimore, arrin nje shume prej me shume se, 400 milione dollaresh, tha Bode.

Ligji per procedurat tatimore, parashikon vendosjen e nje gjobe paraprake 15 per qind ndaj biznesit nese gjenden shkelje ne llogarite e kompanive nga tatimoret. Nepermjet ketij ligji, biznesi duhet te paguaje gjoben dhe pastaj te ankimoje ne gjykate. Miratimi i ketij ndryshimi ne legjislacionin tatimor u kontestua ashper nga grupe te interesit e sidomos organizatat e biznesit. Pikerisht per shkak te ketyre kundershtive, masa e gjobes u ul ne 15 per qind nga 100 per qind qe ishte parashikuar fillimisht. Kuvendi me shumice votash e ka miratuar ligjin ne fjale, i cili nuk ka mundur te marre edhe miratimin e presidentit.

[Imperator]

Thekthi, ky eshte me teper nje lajm dhe jo diçka qe permbledh ekonomine Shqiptare. Tema nuk eshte hapur per lajme te ndryshme, per legjislacionet qe miratohen çdo dite ne Parlament apo ku di une. Tema eshte hapur per te diskutuar rreth ekonomise Shqiptare dhe perkatesisht ne disa pika kryesore si:

Historia e zhvillimit ekonomik Shqiptar.
Kush jane faktoret kyç te rritjes ekonomike ne Shqiperi?
Kush nga vendet e huaja e ndihmon ekonomine Shqiptare?
Çfare rruge duhet te ndjeke Shteti Shqiptar per te rritur zvhillimin ekonomik ne Shqiperi?
Kush jane faktoret qe kane ndikuar ne zhvillimin e ngadalshem ekonomik ne Shqiperi?
E te tjera pyetje te tilla. Ate lajm me mire ta kishe postuar ne temen "Lajme nga ekonomia"

Ketu eshte me mire te diskutosh rreth ketyre çeshtjeve qe permenda pak me lart apo te tjera te ngjashme si ato, ne kendveshtrimin tend per ekonomine Shqiptare.

Imperator

[Imperator]

Shqiperia ka nje histori te veçante te zhvillimit ekonomik, qe kur u krijua Shteti i pare Shqiptar me President Ahmet Zogu.
Ne ate kohe shumica e popullsise jetonte ne fshatra dhe Shqiperia bazohej ne ekonomine bujqesore-blegtorale kryesisht dhe ne punet artizanale. Per sa i perket industrise ajo nuk ishte pothuajse e zhvilluar fare, ishte vetem nje vendnxjerrje nafte ne Kuçove e cila mund te quhej industria Shqiptare ne ato vite. Ne zhvillimin ekonomik ne Shqiperi ne ate kohe dha nje ndihme dhe shteti Italian, me ndertimin e disa rrugeve kryesore qe bene te mundur lidhjen e qyteteve Shqiptare per transportin e mallrave, me ngritjen e disa fabrikave te vogla artizanale dhe disa ndihma humanitare per familjet me te varfera. Ne kohen e qeverisjes se Presidentit e me pas Mbretit Zog vlen per tu permendur qe u hartua dhe u miratua i pari ligj per bujqesine ne Shqiperi.

Me pas ne kohen e Luftes se II Boterore, Shqiperia nuk kishte asnje faktor prodhimi ashtu si dhe shume shtete te tjera dhe Shqiptaret rronin vetem me ato qe prodhonin bujqerit neper tokat e tyre dhe me punet e ndryshme artizanale.

Pas luftes, ne kohen e xhaxhit Enver, Shqiperia u drejtua ne vendet ku po predikohej komunizmi gje e cila e futi ekonomine Shqiptare ne nje ekonomi te centralizuar. Megjithate u be nje pune mjaft e mire ne ate kohe, u ngriten shume fabrika, hidrocentrale, uzina, miniera etj etj, te cilat i dhane nje zhvillim Shqiperise ne ate kohe. Megjithate shumica e popullit edhe gjate kohes se diktatures jetonte ne fshat dhe per kete arsye bujqesia dhe blegtoria ishin nder faktoret kryesore te ekonomise Shqiptare ne ate kohe, dege te cilat operonin sipas planit kooperativor. Ne ate kohe nje ndihme te madhe zvillimin e industrise ne Shqiperi kane dhene dhe Rusia, e cila beri te mundur ngritjen e repartit te prodhimit te armeve ne Berat dhe vlen per tu permendur Republika e Kines e cila dha ndihmen e madhe ne ngritjen e fabrikave te shumta e nenstacioneve te shumta elektrike ne Shqiperi. Kina gjithashtu dha nje ndihme te madhe ne ngritjen e Uzinave te Ferrokromit ne Elbasan e ne Burrel.
Vlen per tu permendur qe ne fund te viteve 70', ne Shqiperi per here te pare u ngrit nje banke e dyte e ndare nga Banka e Shqiperise, u ngrit Banka Bujqesore e cila merej vetem me huadhenjen per sektorin e bujqesise e blegtorise dhe nuk kishte asnje lidhje tjeter me asnje faktor tjeter te ekonomise Shqiptare, por dhe kjo banke ishte e gjitha e centralizuar.

Ne fillimin e viteve 90', me hapjen e Shqiperise, edhe ekonomia Shqiptare filloi te orientohej nga ekonomia e centralizuar ne ekonomine e tregut, megjithese me hapa shume te ngadalte dhe me nje tranzicion te sterzgjatur. Ne vitet 92-93 u miratuan ne Parlament disa ligje per ekonomine e per operimin e sistemit bankar ne Shqiperi, ku u kalua nga niveli nje Bankar ne ate dy Bankar. Me miratimin e ketyre ligjeve filluan e u hapen dhe bankat e para ne Shqiperi nje nder te cilat ishte dhe Banka Kombetare Tregtare, Banka e Tiranes e cila ishte me kapital grek e pastaj me radhe gjersa ne ditet e sotme njihen 13 banka te nivelit te dyte ne Shqiperi.
Gjate viteve te post-komunizmit vlen per tu theksuar se shume faktore strategjik prodhues te industrise filluan te privatizoheshin dhe po vazhdon akoma edhe ne ditet e sotme privatizimi i disa faktoreve te tjere prodhues ose sherbimesh ne Shqiperi. Ne privatizimin e sektoreve te industrise kane rene ne sy firmat Italiane, Turket dhe deri diku edhe firmat Greke. Gjithashtu gjate viteve te post-komunizmit u krijua Dhoma Tregtare e Shqiperise dhe disa dhoma te tjera tregtare te disa shteteve te huaja.
Ne fund te vitit 1996 dhe ne fillim te vitit 1997, ekonomia Shqiptare u trondit nga "Firmat Piramidale", te cilat ishin dhe nje nder shkaqet per rrenimin e Shqiperise gjate ketyre viteve. Pasi u kalua kjo krize ekonomike, ne vitet ne vazhdim vihet re nje rritje e ndjeshme ekonomike dhe miratime te disa ligjeve per te stabilizuar disi ekonomine shume te luhatur ne Shqiperi.
Vlen per tu permendur se pas diktatures ne vendin tone u krijua dhe nje faktor tjeter per rritjen ekonomike siç eshte zhvillimi i Turizmit i cili nuk ishte i zhvilluar me pare. Edhe gjate viteve te demokracise ne Shqiperi nje peshe shume te rende ne ekonomine Shqiperise ka bujqesia e blegtoria.

Imperator