Lajme ekonomike

[Gerrard]

Qeveria shqiptare ka përgatitur projektvendimin për përcaktimin e pagave minimale, të cilat do të shërbejnë si referencë për derdhjen e kontributeve të sigurimeve si dhe të tatimfitimit. Burime nga Ministria e Financave bëjnë të ditur se, projekti i përgatitur nga qeveria merr parasysh faktorët ekonomikë dhe shoqërorë të tregut të pagave për të bërë diferencimin e tyre. Sipas projektvendimit të ri të qeverisë, diferencimet e pagave do të bëhen mbi bazën e kualifikimit të punëtorëve, mbi bazën e zhvillimit ekonomik dhe social të vendit ku punonjësi punon, si dhe mbi bazën e nivelit të biznesit punëdhënësit, i cili ndahet sipas kategorive të biznesit të madh ose jo. Sipas këtij projektvendimi, tashmë pagat janë përcaktuar sipas çdo kategorie, duke shmangur abuzimet në deklarimin e pagave për punonjësit.

Financat: Projektvendimi shmang abuzimet në deklarimet e pagave

Projektvendimi i paraqitur për miratim zëvendëson tërësisht vendimin ekzistues të qeverisë të miratuar më 31 janar të këtij viti. Zëvendësministri i Financave, Florjon Mima, e ka vlerësuar si të domosdoshme nevojën e rishikimit të vendimit ekzistues, gjë që sipas tij është bërë imediate. Sipas Mimës, nga investigimet e kryera nga deget e tatim-taksave është evidentuar një shkallë e lartë abuzimi dhe mosraportimi real në listëpagesat e punonjësve. Përajshtim, sipas tij bën, vetëm sektori bankar si dhe një pjesë e fushës së sigurimeve, ku situata e raportimit rezulton të jetë mjaft afër realitetit. Pothuajse në të gjithë sektoret e tjerë janë evidentuar nënraportime dhe deklarime fiktive të nivelit të pagave. Po ashtu, Ministria e Financave në takimet e shumta të zhvilluara me komunitetin e biznesit mori dijeni se vendimi ekzistues po zbatohej në mënyrë jokorrekte nga punonjësit e tatim-taksave, sidomos në aplikimin e referencave të pagave të punonjësve të kualifikuar edhe për punonjësit e pakualifikuar, duke u bërë shkak për lindjen e kontradiktave dhe ankesave nga ana e biznesit. Rishikimi i bërë ndaj vendimit ekzistues shmang veprimet abuzieve në këtë drejtim, duke sjellë diferencimin e qartë të pagave sipas kategorive të përcaktuara. Mima ka theksuar se, rishikimi i këtij vendimi përbën një hap të rëndësishëm në luftën kundër informalitetit dhe evazionit fiskal dhe se këto ndryshime do të jenë të rëndësishme për përmirësimin e mbledhjes së tatimit mbi të ardhurat personale dhe kontributet e sigurimeve shoqërore dhe shëndetësore, të cilat janë dy zërat më problematikë në sistemin tatimor shqiptar.

Financat: Diferencimi i pagave ul kostot për biznesin

Përcaktimi i nivelit të pagave është bërë duke marrë në konsideratë kontributet e përfaqësuesve të sipërmarrjes private, duke përfaqësuar edhe zërat e grupeve të interesit si dhe palëve të interesuara dhe të prekura nga ky vendim. Diferencimi i pagave, sipas Ministrisë së Financave, është në përputhje me realitetin e pagave në Shqipëri, si dhe me tregun e punës. Po kështu, sipas financave janë marrë në konsideratë edhe propozimet dhe sugjerimet e biznesit për sektorë të ndjeshëm të ekonomisë, si p.sh, sektorët që punojnë me lëndë të parë për rieksport apo material-porositësi që punësojnë rreth 70 mijë vetë. Kjo është bërë, me qellim që paga minimale e punonjësve të pakualifikuar të mos kalojë kufirin prej 16.000 lekësh, pasi jo vetëm është niveli real, por edhe sepse një nga arsyet që investitorët e këtij sektori shfaqin interes dhe ushtrojnë aktivitetin e tyre në vendin tonë është pikërisht krahu relativisht i lirë i punës. Sipas ministrisë, aplikimi i gabuar i vendimit të mëparshëm nga ana e inspektoreve tatimore ndëshkonte pa të drejtë punëdhënës të tillë, duke rënduar e deformuar kostot e prodhimit.

Kategoritë e diferencimit të pagave

Sipas përcaktimit të ri të pagave minimale, një pjesë e rëndësishme e diferencimit të pagave do të jetë edhe diferencimi mbi bazë të kualifikimit. Ky diferencim do të jetë midis punëtorëve të pakualifikuar e atyre të kualifikuar, teknikëve dhe specialistëve në zbatim, drejtuesve të degëve, njësive dhe specialisteve me arsim të lartë, si dhe drejtorëve dhe administratorëve të subjekteve. Ky diferencim është bërë në disa kategori. Sipas përcaktimit të vendimit të qeverisë, punë e pakualifikuar do të konsiderohen ato punë që nuk kërkojnë kualifikim paraprak apo që mund të kryhen nga një punëmarrës, pa patur nevojë për përvojë pune. Në këtë kategori përfshihen punë të tilla si: pastrues, korrier, shitës, kamarier, paketues, lavazhier, ngarkim-shkarkim me krahë, gërmim toke me krahë, qepës cope e lekure, etj.

Punë e kualifikuar, sipas vendimit, quhen ato punë të cilët kërkojnë aftësim profesional, i cili mund të jetë fituar nëpërmjet arsimit profesional, kurseve të formimit profesional, apo gjatë praktikës. Po kështu, në diferencimin e pagave ka edhe një kategori e cila përcaktohet si ’Personel drejtues dhe tekniko-ekonomik’, e cila nënkupton, punëmarrës që kryejnë detyrën apo funksionin e manaxherit, drejtorit, administratorit, juristit, inxhinierit, teknologut, financierit, mjekut, web-masterit, faqosësit, kameramanit, specialistit teknik, ekonomik, të shitjeve, të blerjeve, përgjegjës sektori, degë, reparti, instruktor, etj.

[Gerrard]

Qeveria shqiptare ka krijuar një fond të posaçëm, i cili do të përdoret për të mbuluar kërkesat për kolateral për kredi për mjetet e xhiros për kompanitë eksportuese, kryesisht të sektorit të prodhimit dhe të shërbimeve. Këtë gjë e bëri të njohur para biznesit dje, kryeministri, Sali Berisha, i cili zbuloi edhe vlerën e këtij fondi që është pesëqind milionë lekë ose pesë milionë dollarë. Nga ky fond do të përfitojnë të gjitha ndërmarrjet e regjistruara në Shqipëri dhe që punojnë për eksport si në prodhime, ashtu edhe në shërbime. Në skemën e mbulimit të garancisë do të jenë përfituese edhe kompanitë shqiptare që furnizojnë me shërbime apo mallra, sektorin e turizmit, pasi aktiviteti i tyre kontribuon në rritjen e rezervave valutore të vendit. Garancia do të lëshohet për një periudhë jo më të vogël se 12 muaj dhe jo më shumë se 80% e shumës së kredisë që kërkohet të garantohet. Një ndërmarrje eksportuese mund të përfitojë mbulim të nevojave për kolateral për marrje kredie bankare për një shumë deri në 10 milionë lekë, ose ekuivalentin e saj në monedha të huaja të konvertueshme nga bankat.

Çdo ndërmarrje përfituese, që duhet të jetë e suksesshme në treg, mund të aplikojë për garanci më shumë se një herë brenda vitit dhe shuma nuk mund të jetë më e madhe se 15 milionë lekë. Bankat, sipas këtij fondi, duhet të bëjnë auditimin e plotë një herë në vit, në përputhje me standardet ndërkombëtare të kontabilitetit nga auditorë të pavarur të miratuar nga Banka e Shqipërisë. Manaxhimi i këtij fondi do të bëhet nga "Albinvest"-i, i cili do të bëjë edhe hartimin e rregulloreve të funksionimit të fondit, me konsulencë përkatëse. Rregullorja do të miratohet nga Komiteti i Vlerësimit, që do të drejtohet nga zëvendësministri i Ekonomisë. Krijimi i Fondit Shtetëror të Garantimit të Kredive të Eksportit, me vlerë 500 milionë lekë, mbështetet në ligjin "Për ndërmarrjet e vogla dhe të mesme" dhe do të përdoret për të mbuluar kërkesat për kolateral për kredi për mjetet e xhiros për kompanitë eksportuese, që kërkohet nga sistemi bankar.

Kryeministri Berisha, në fillim të fjalës përshëndeti eksportuesit, të cilët me punën e tyre bënë që, në vitin 2006 të rritej 20 % vlera e eksporteve shqiptare drejt tregjeve të huaja. Ndërsa, për këtë tremujor, eksportet janë rritur 28% më shumë se tremujori i parë i vitit 2006. Duke e quajtur këtë fakt "sukses të madh", kryeministri Berisha tha se arritjet e eksportuesve "janë tregues që dëshmojnë entuziazëm real", ashtu sikurse janë edhe ritmet e rritjes nëpërmjet kreditimit, të indeksit të shitjeve, që në vitin 2006 shënoi një rritje prej 23 % më shumë se viti 2005.

Panorama

[Gerrard]

Biznesit, gjoba deri në 100 milionë lekë për çdo veprim të paligjshëm që kryejnë punonjësit e tyre

Në javët e ardhshme pritet të diskutohet në komisionet parlamentare ligji tjetër i gjobave, që këtë herë vjen nga Ministria e Drejtësisë. Bëhet fjalë për projektligjin për “Përgjegjësinë Penale të Personave Juridikë”. Ky projektligj penalizon punëdhënësit për çdo veprim të paligjshëm që mund të kryejë punëmarrësi. Sipas këtij projektligji, titullari i biznesit penalizohet me një gjobë deri në 100 milionë lekë. Drafti është përgatitur nga Ministria e Drejtësisë, në një nen të tij përcaktohet se "për personat juridikë, konvertohen shkeljet në gjoba nga 300000 lekë e deri në 100 milionë lekë, por, në rastet më ekstreme, dënimet shkojnë deri në mbylljen e një ose më shumë aktiviteteve, që kryen personi juridik, heqjen dorë nga kërkimi i fondeve publike, heqja e licensës etj. Ky projektligji i ri i paketës fiskale pritet të rihapë debatet qeveri-biznes, pasi në lidhje me këtë projektligj, biznesi nuk ka dhënë as një alternativë, si dhe nuk është marrë mendimi i tyre. Sipas axhendës së Kuvendit, ky projektligj do të diskutohet vetëm nga Komisioni për Çështjet Ligjore, Administratën Publike dhe të Drejtat e Njeriut dhe jo nga Komisioni i Ekonomisë dhe Financës. Sipas projektligjit në fjalë, në rastin kur kërkohet ndërprerja e veprimtarisë ose vënia në likuiditet e personit juridik, kjo masë konsiderohet si një masë ekstreme dhe më e rënda. Sipas ekspertëve të Ministrisë së Drejtësisë, parashikimi i këtyre dispozitave është bërë sipas modeleve të ndjekura nga disa vende të BE-së dhe janë parandaluese ndaj krimit të organizuar, informalitetit dhe korrupsionit. Për herë të parë në Shqipëri hartohet një projekt, i cili përcakton në përmbajtjen e tij dispozita për dënimin e personave juridikë, apo edhe ndaj organeve përfaqësuese të tij, të cilët mund të kryejnë vepra penale me qëllim përfitimi material ose jo. Sipas hartuesve të këtij projektligji, baza mbi të cilën është vepruar për të përcaktuar të gjitha dispozitat është Kodi i Procedurës Penale. Ky i fundit njeh përgjegjshmërinë ose jo të personave fizikë, por mbi nenet e tij bazohen edhe dënimet që do të merren ndaj personave juridikë, mbi të cilët do të provohet nga gjykata fajësia për krimet e kryera.
Gjobat për biznesin
Në projektligj përcaktohet se dënimi me gjobë konsiston në pagimin, në favor të shtetit, të një shume të hollash brenda kufijve të parashikuar si: për krimet, që sipas Kodit Penal, parashikohet një dënim, minimumi jo më pak se 15 vjet burgim ose burgim të përjetshëm, personi juridik dënohet me gjobë nga 15 milionë deri në 100 milionë lekë. Për krimet, që sipas Kodit Penal, parashikohet një dënim, minimumi, nga 7 vjet deri në 15 vjet burg, personi juridik dënohet me gjobë nga 10 milionë deri në 15 milionë lekë. Për krimet, që sipas Kodit Penal, parashikohet dënim, minimumi, më pak se 7 vjet, personi juridik dënohet me gjobë nga 1 milion deri në 10 milionë lekë. Për kundërvajtjet penale kjo gjobë varion nga 300 000 deri në 10000 lekë. Në bazë të Kodit të Procedurës Penale në Republikën e Shqipërisë, krimet, të cilat dënohen nga minimalisht 5 vjet deri në më shumë se 20 vjet, apo edhe burgim të përjetshëm, janë të natyrave të ndryshme. Sipas juristëve, disa raste kur Kodi i Procedurës Penale dikton dënime nga 7 vjet deri në mbi 10 vjet, janë si më poshtë. Por këto dënime në bazë të projektligjit të ri, përkthehen në gjuhën e gjobave.

USAID-i jep 10 milionë dollarë për fermerët shqiptarë

USAID-i do të akordojë një fond prej 10 milionë dollarësh për fermerët shqiptarë gjatë këtij viti. Fondi është lançuar nga drejtori i USAID-it në Shqipëri, Z. Edë////ard Landau, në seminarin e organizuar në nga USAID-i dhe MBUMK-ja mbi transferimin e teknologjive bujqësore në ferma. “Bëhet fjalë për një projekt të ri pesëvjeçar me MBUMK-në, me një vlerë rreth 10 milionë dollarë amerikanë, që mendohet të bëhet efektiv këtë vit”, - tha drejtori i USAID-it në Shqipëri, z. Landau. Ndërsa ministri Gjana, në fjalën e tij e vlerësoi si objektiv madhor të pashmangshëm dhe domosdoshmëri jetike përmirësimin teknologjik në fermat shqiptare. Mjaft emigrantë shqiptarë, që kanë punuar në bujqësinë e vendeve fqinje, po kthehen dita-ditës dhe po merren me bujqësi në vendin tonë. Vetëm nga projekti i ri i shtimit të sipërfaqeve me vreshta ullinj e pemëtari që po aplikon MBUMK-ja, kanë përfituar mbi 60 fermerë ish-emigrantë që janë kthyer, kanë aplikuar pranë Ministrisë së Bujqësisë dhe kanë fituar projekte për të mbjellë vreshta apo pemëtore. “Fermerët e rinj janë target që ne e synojmë si dhe mbështetje për emigrantët që kthehen e punojnë në bujqësi, u shpreh mes të tjerave në fjalën e tij ministri Gjana.

Berisha u premton eksportuesve vendas prona për 1 euro

Gjatë një takimi me eksportuesit vendas, kreu i qeverisë ka lançuar dhe fonde të tjera, që do të bëjnë të mundur rritjen e eksporteve “Made in Albania” drejt tregjeve të rajonit. “Qeveria ka gati mjaft fonde të tjera që janë adresuar në sektorin e certifikimit të mallrave për eksportet, në kuadër të aderimit të MSA-së, apo për skemën e rimbursimit të TVSH-së etj.”, - tha kryeministri Berisha. Kreu i qeverisë mori pjesë në takimin e organizuar me eksportuesit shqiptarë, që kishte në qendër konsultimin me grupet e këtij biznesi, të vendimit të qeverisë për krijimin e Fondit Shtetëror të Garantimit të Kredive të Eksportit. "Ne do të krijojmë kuadër diferencues rajonal, do të vendosim dallime në nivele të ndryshme dhe po bëjmë një studim në varësi të zonave, për t'ju lehtësuar barrën ndaj shtetit, sikurse dhe të vëmë në dispozicion prona shtetërore me vlerë 1 euro, për të inkurajuar dhe ndihmuar edhe zonat e varfra", - tha kryeministri Sali Berisha në fjalën e tij. Krijimi i Fondit Shtetëror të Garantimit të Kredive të Eksportit, me vlerë 500 milionë lekë, mbështetet në ligjin "Për ndërmarrjet e vogla dhe të mesme", do të përdoret për të mbuluar kërkesat për kolateral për kredi për mjetet e xhiros për kompanitë eksportuese, që kërkohet nga sistemi bankar. Krijimi i Fondit Shtetëror të Garantimit të Kredive do të ndihmojë sektorin e eksportuesve shqiptarë edhe në drejtim të rritjes së punësimit në zona të varfra, si Kukësi, Kolonja, Librazhdi, Gramshi etj. Kryeministri Berisha u propozoi eksportuesve shembullin e prodhuesit të këpucëve të firmës "Adelchi", që ka shtrirë aktivitetin e vet edhe në rrethin e Pukës, duke ndikuar në zhvillimin e kësaj zone.

Guvernatori Fullani u bën thirrje bankave të kenë kujdes me kreditimin

“Rritja e konsiderueshme e kredidhënies është shoqëruar me rritjen e madhësisë së portofolit të kredive me probleme me rreth 3.1 miliardë lekë”. Kjo është deklarata e bërë nga Guvernatori i Bankës së Shqipërisë, gjatë një seminari të zhvilluar dje me temë mbi rolin e sektorit financiar në procesin e arritjes së konvergjencës (përputhshmërisë) reale të vendeve të Europës Juglindore me vendet e Bashkimit Europian. Sipas Fullanit, aftësia e sistemit bankar ???????????????për të mbuluar me kapital humbjet e rrjedhura nga kreditë. Shpesh në deklaratat e tij mediatike guvernatori ka tërhequr vëmendjen për rritjen që po pëson kredidhënia, por edhe për rrezikshmërinë që paraqet moskthimi i saj. Zhvillimi i sistemit bankar dhe rritja e rolit të bankave si ndërmjetës financiarë, kanë sjellë zgjerim të ndjeshëm të aktivitetit kreditues gjatë viteve të fundit. Portofoli i kredisë arriti në 191.2 miliardë lekë, ose 21.3% të PBB-së, në fund të vitit 2006. Portofoli i kredisë për ekonominë përbënte 31.3% të totalit të aktiveve të sistemit bankar dhe rreth 37.4% të depozitave të sistemit bankar. Sipas Bankës së Shqipërisë, në terma absolutë, kredia për ekonominë u rrit me 69.3 miliardë lekë gjatë vitit 2006, krahasuar me rritjen prej 52 miliardë lekësh gjatë 2005-s. Gjatë dy viteve të fundit, bankat tregtare kanë plotësuar më mirë kërkesën në rritje për kredi në lekë. Në fund të vitit 2006, kredia në lekë përbënte 29% të portofolit të kredisë, duke shënuar një zgjerim në peshën e saj. Në raportin vjetor thuhet se kredia për bizneset përbën pjesën kryesore të portofolit të bankave, duke arritur në 66.5% të totalit në fund të vitit 2006. Ekspertët bankarë vërejnë se struktura e shpërndarjes së kësaj kredie, sipas përdorimit, ka tentuar të bëhet më uniforme, krahasuar me një vit më parë. Pjesa më e madhe e kredisë për bizneset (34.5%), përdoret për blerjen e pajisjeve dhe makinerive. Ndërkohë që 23.2% e portofolit të kredisë për biznese është përdorur për financimin e investimeve të zgjerimit të sipërfaqeve të kryerjes së aktiviteteve.
Sektori i tregtisë mbetet më i kredituari nga sistemi bankar, me 22.4%, të portofolit të kredisë. Ndërkohë, kreditimi i ulët i sektorit të bujqësisë sipas BSH-së tregon për probleme të vazhdueshme strukturore, që pengojnë kreditimin e këtij sektori.

Bizneset, lamtumirë gjykatave, regjistrimi në METE

Brenda muajit, të gjitha bizneset që dëshirojnë të regjistrohen nuk do t’i drejtohen më gjykatës, por do të regjistrohen pranë Qendrës së Regjistrimit të Biznesit në Ministrinë e Ekonomisë dhe Energjetikës. Miratimi me konsensus nga deputetët e Kuvendit të Shqipërisë të ligjit “Për Qendrën dhe Procedurat e Reja të Regjistrimit të Biznesit” do t’i japë fund sorollatjeve të biznesit në dyert e gjykatave. Miratimi i këtij ligji nga Parlamenti është përshëndetur dhe nga Konfindustria. Shkurtimi i ndjeshëm i kohës së regjistrimit dhe ajo çka është më e rëndësishmja, sipas Gjergj Buxhukut, administrator i Konfindustrisë, është “përmirësimi i kontrollit dhe transparencës së procesit janë elemente që i shërbejnë realisht uljes së kostove burokratike dhe garancive të fillimit të aktivitetit për biznesin”. Sipas relacionit që shoqëron këtë ligj, synohet që të përmirësohet dhe thjeshtohen procedurat e hyrjes në treg të operatorëve tregtarë të rinj, të reduktohet korrupsioni, informatizimi i të dhënave dhe harmonizimi i plotë i procedurave të regjistrimit të këtij komisioni, nuk është një nismë e shkëputur, por pjesë e një pakete planesh veprimi për reformën rregullatore në funksion të përmirësimit të klimës së biznesit. Bazuar në përvojën më të fundit ndërkombëtare për regjistrimin e biznesit, përmes këtij ligji eliminohet përfshirja e drejtpërdrejtë e gjykatave në procesin e regjistrimit, reduktohet niveli i kapitalit minimal të paguar si dhe krijohet mundësimi i regjistrimit elektronik. Krijimi i QKR-së do të jetë një institucion qendror në varësi të METE-s, me autoritet të plotë vendimmarrës për procesin e regjistrimit tregtar, misioni i së cilës do të jetë që të ofrojë një zyrë me një ndalesë (one-stop-shop) për regjistrimin e biznesit, mbajtjen e regjistrit tregtar, si dhe një bazë të dhënash elektronike të unifikuara. Ministria e Ekonomisë, Tregtisë dhe Energjetikës ka përgatitur 16 akte nënligjore, të cilat do të plotësojnë zbatueshmërinë e ligjit për reformën rregullatore, të përbërë nga ligji bazë, si dhe 9 amendime të tjera, të cilat lidhen me regjistrin tregtar, fiskal, të punës, për ngritjen e Qendrës Kombëtare të Regjistrimit të Biznesit, që pritet të miratohen në Kuvend.

Albania

[Gerrard]

Analiza e Drejtorisë së Doganave

Shërbimi doganor ka realizuar planin e të ardhurave në nivele më të larta se sa parashikimet e bëra nga Ministria e Financave. Kështu për muajin prill plani i të ardhurave është realizuar në masën 110.2 për qind, duke arkëtuar 655 milionë lekë më shumë se sa plani i përcaktuar nga financat. Sipas ekspertëve gjatë këtij muaji janë arritur rezultate pozitive në zhdoganimin e mallrave të akcizës krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë, ku do të veçonim karburantet, sasia e zhdoganuar e të cilës është dyfishuar.

[Gerrard]

Ndryshojnë pagat për të gjithë të punësuarit. Gazeta boton të plota të gjitha rrogat e reja të vendosura nga Ministria e Financave për të gjitha kategoritë e punës.

Bëhet fjalë për pagat, mbi të cilat do të aplikohet tatimi mbi të ardhurat dhe kontributet e sigurimeve shoqërore. Vendimi prek të gjithë ata që janë punësuar në subjektet private pa dallim nga niveli i kualifikimit dhe shkollimi. Financat kanë vendosur në këtë mënyrë të përcaktojnë vetë nivelin e pagesave në sektorin privat. Sipas ndryshimeve të reja, pritet që pagat e të punësuarve të pësojnë ulje, për shkak të rritjes së tatimit dhe referencës më të madhe. Gjithsej janë 32 sektorë të ekonomisë private, të punësuarit e të cilëve do kenë paga të përcaktuara nga qeveria. Ndryshimi, që sipas Ministrisë së Financave është diskutuar edhe me biznesin, merret nga qeveria dhe nuk ka nevojë të kalojë në Kuvend. Në këtë mënyrë, do të mjaftojë vetëm konsensusi i ministrave që ndryshimet të hyjnë në fuqi. Megjithë insistimin e financve, publikisht nuk është bërë anjs ëdebat me biznesin për përcaktimin e nivelit të pagave.

Ndryshimet

Për herë të parë niveli i pagës referuese, mbi bazë të së cilës llogariten vlera e nivelit të kontributeve të sigurimeve shoqërore dhe vlera e tatimit mbi të ardhurat personale, është ndarë sipas qyteteve. Sipas projektit të Financave, niveli i pagës minimale për qytetin e Tiranës do të rritet me 3 mijë lekë. Paga më e vogël në kryeqytet është për punëtorët e pakualifikuar në nivelin e 17.000 lekëve. Ndërsa paga më e lartë është për drejtuesit e lartë të bankave, e cila arrin në 500 mijë lekë. Në vendimin e qeverisë biznesi është ndarë në VIP dhe të Mëdhenj. Ndryshimi midis të dy llojeve të biznesit është shumë i madh. Të gjithë të punësuarit në bizneset VIP kanë paga referuese gati tri herë më të mëdha se sa të punësuarit në bizneset e mëdhenj. Bëhet fjalë për kategoritë drejtuese. Të punësuarit janë të ndarë në 5 kategori, ku përcaktohen edhe niveli i punës që ata kryejnë. Në kategorinë e parë përfshihen drejtorët administrativë të bizneseve që varen nga Drejtoria e Tatimpaguesve të Mëdhenj (DTM) ose e thënë ndryshe të kompanive VIP. Në po të njëjtën kategori janë përfshirë edhe bizneset e mëdha, por me paga referuese më të ulëta. Në kategorinë e dytë janë të përcaktuara pagat referuese për drejtorët e nivelit të dytë pra drejtues të degëve, njësive dhe specialistë me arsim të lartë. Edhe këto të ndarë në biznese VIP dhe të Mëdhenj. Në kategorinë e tretë janë përcaktuar pagat referuese për teknikët dhe specialistë në zbatim, pra për të punësuarit me arsim të lartë. Ndërsa në dy kategoritë e fundit janë pagat referuese të punëtorëve të kualifikuar dhe të pakualifikuar, të cilët nuk e kanë përfunduar arsimin e lartë.

Efekti mbi pagën

Aktualisht tatimi mbi të ardhurat është i përshkallëzuar në disa nivele. Për pagën minimale, 14 mijë lekë, ai është vetëm 1 për qind. Tatimi varion duke u rritur me 5 për qind, për çdo nivel page. Niveli maksimal për pagat mbi 1150 mijë lekë është 20 për qind. Pra sa më e lartë të jetë paga aq më i lartë është edhe tatimi mbi të ardhurat. Ky lloj tatimi paguhet nga i punësuari dhe jo nga punëmarrësi. Aktualisht, shumica dërrmuese e bizneseve, për efekt të “mbrojtjes” së pagës reale, paraqesin si pagë në tatime nivelin më të ulët të lejueshëm, pra 14 mijë lekë. Qeveria ka vendosur që tatimin mbi të ardhurat ta barazojë në 10 për qind. Pra të gjitha pagat, pavarësisht nga niveli i tyre, do të tatohen 10 për qind. Me këtë ndryshim rritet tatimi për të gjithë të punësuarit. Ndërkohë që sipas të dhënave nga Ministria e Financave, ulja e normës së pagesës për sigurimet shoqërore nuk do të ndryshojë, të paktën për disa muaj. Financat tregojnë se janë akoma në negociata me FMN dhe Bankën Botërore për zbritjen në 10 për qind të këtij niveli. Sot punëdhënësi, pra biznesi, derdh për sigurimin e të punësuarit 21.7 për qind të pagës. Ndërsa nga rroga e të punësuarit shteti merr 11.2 për qind.

Shembujt e ndryshimit te pages

Eshtë

Për punëmarrësin
Paga minimale
14000 lekë/muaj
Tatimi mbi të ardhurat
1% 140 lekë/muaj
Sigurimet shoqërore
11.2% 1568 lekë/muaj
Totali 1708 lekë/muaj
Për punëdhënësin
Sigurime shoqërore
21.7% 3038 lekë/muaj

Bëhet

Për punëmarrësin
Paga minimale
14000 lekë/muaj
Tatimi mbi të ardhurat
10% 1400 lekë/muaj
Sigurimet shoqërore
11.2% 1568 lekë/muaj
Totali 2968 lekë/muaj
Për punëdhënësin
Sigurime shoqërore
21.7% 3038 lekë/muaj

Bëhet

Për punëmarrësin
Paga referuese (shembull)
50000 lekë/muaj
Tatimi mbi të ardhurat
10% 5000 lekë/muaj
Sigurimet shoqërore
11.2% 5600 lekë/muaj
Totali 10600 lekë/muaj
Për punëdhënësin
Sigurime shoqërore
21.7% 10850 lekë/muaj

[Gerrard]

Ndryshimi i pagës, ose më saktë i parave që do të japë një i punësuar në shtet është shumë i prekshëm. Pavarësisht pagës reale, shumica e të punësuarve firmosin në bordero një pagë prej 14 mijë lekësh. Mbi këtë pagë llogaritet 1 për qind tatim mbi të ardhurat, që janë 140 lekë dhe 11.2 për qind kontribute shoqërore, që janë 1568 lekë. Këto para i zbriten nga paga të gjithë të punësuarve që firmosin bordero me pagë 14 000 lekë në muaj. Pra në fund të muajit, një i punësuar i jep shtetit 1 708 lekë. Këto janë paratë që zbriten nga paga e një të punësuari.
Pjesën prej 21.7 për qind të kontributeve shoqërore i paguan punëdhënësi, pra biznesmeni që ju merr në punë. Kjo shumë kap vlerën e 3 038 lekëve në muaj.
Me nivelin e ri të pagave e gjithë skema do të rezultojë më e shtrenjtë për të dy palët, të punësuarin dhe punëdhënësin. Qeveria ka vendosur nivele të ndryshme pagash referuese për taksat. Kështu p.sh një i punësuar në privat, me shkollë të lartë, pavarësisht pagesës reale, do të tatohet për një pagë 50 mijë lekë. Kjo do të jetë paga minimale e tatueshme. Në këtë mënyrë ndryshojnë të gjitha parametrat. Tatimi mbi të ardhurat do të jetë 10 për qind. Pra i punësuari do t’i japë shtetit 5000 lekë në muaj si tatim. Nga ana tjetër, rritet edhe sasia e parave që paguhet për kontribute shoqërore. Me këtë nivel page, një i punësuar do të paguajë 5600 lekë. Në fund të muajit një i punësuar me pagë referuese 50 mijë lekë do të paguajë në shtet 10 600 lekë në muaj. Këto para do t’i hiqen nga paga. Rritje do të pësojë edhe pagesa që do të bëjë punëdhënësi për sigurimin e të punësuarit. Mbi pagën 50 mijë lekë, pagesa e tij prej 21.7% do të jetë 10 850 lekë në muaj. Ky është një shembull me një pagë prej 50 mijë lekësh në muaj. Të gjithë të punësuarit mund të bëjnë llogarinë mbi pagën që i takon secilit. Një gjë është e sigurt, tatimi mbi të ardhurat dhe pagesa e sigurimeve shoqërore prej 11.2 për qind do të mbahen nga paga e të punësuarit.

Shpjegimi i tabelës

DTM- Drejtoria e tatimpaguesve të mëdhenj (bizneset VIP)
Subjekte të tjera- Biznes i madh
Drejtues të degëve, njësive dhe specialistëve me arsim të lartë Drejtues e menaxherë të nivelit të dytë Teknikë dhe specialistë në zbatim – të punësuar që kanë përfunduar studimet e larta
Punëtorë të kualifikuar - të punësuar që kanë një kualifikim
Punëtorë të pakualifikuar – të punësuar pa arsim të lartë, pa kualifikim



* 500 mijë lekë
në muaj është paga më e lartë referuese që ka vendosur Ministria e Financave. Kjo pagë i përket drejtuesve të bankave dhe institucioneve financiare
* 17 mijë lekë
në muaj është niveli i ri i pagës minimale referuese që ka vendosur Ministria e Financave për qytetin e Tiranës. I përket punëtorëve të pakualifikuar

[Gerrard]

Qeveria ka miratuar dje vendimin për përcaktimin e pagës minimale për punonjësit.

“Di se këtë muaj nuk do të ketë lavdërime për kryeministrin. Të parët që do të më sulmojnë do të jenë mediat, për të cilat ushqej respekt, por kam bërë këtë zgjidhje si rrugën më të mirë, më të drejtë, më të ndershme, për të qenë një shoqëri jo e simboleve, jo e fiktivitetit, por një shoqëri normale, që jetojmë në një realitet, të cilin e përmirësojmë , një realiteti që e ndryshojmë dhe e konsolidojmë”, tha dje në mbledhjen e qeverisë kryeministri Sali Berisha.
Ai u shpreh se “me këtë vendim ne synojmë të barazojmë kontributin e punonjësve me paga të ulëta, me pagat e tjera, që kupton kontributin e tyre në sigurimet shoqërore, si dhe kontributin e tyre në detyrime te tjera fiskale”. Sipas tij, nuk mund të pretendohet për modernitet një vend, me të cilin paratë shpërndahen me trasta parash. Ministria ka marrë urdhër të përpunojë të gjithë legjislacionin, që çdo gjë të funksionojë nëpërmjet bankave. “Tani janë karta e identitetit të parave. Por këtë shpresojmë që ta interpretojmë siç duhet, si një reformë e cila nuk ka asnjë qëllim tjetër përveç modernitetit”, ka thënë kryeministri.
Jo pak herë është deklaruar se informaliteti në sektorin e sigurimeve është në shkallën më të lartë. Veç fenomenit të përhapur të mosdeklarimit të punonjësve, po aq i përhapur ka qenë edhe fenomeni i derdhjes së kontributit mbi pagën minimale. Por, sipas vendimit të ri të qeverisë, paga minimale do të jetë e klasifikuar sipas degëve përkatëse dhe për më tepër do të jetë e ndryshme në qytete të ndryshme. Problemi shumë i madh me mbledhjen e këtyre kontributeve është evidentuar edhe nga institucionet e specializuara ndërkombëtare.

[no name]

Lidhjet e paligjshme te energjise, aksioni vazhdon ne Lezhe


E Shtune, 05 Maj 2007

Aksioni per nderprerjen e lidhjeve te paligjshme te energjise elektrike eshte zhvendosur ne qytetin e Lezhes. Ka qene vete drejtori i pergjithshem i KESH-it, Gjergj Bojaxhi, i cili ka ndjekur nga afer kete aksion, i cili nisi dje dhe pritet te vijoje edhe gjate diteve ne vazhdim. Puna ne kete qytet, ku arketimet jane ne nivelin 52,85 per qind per abonentet familjare dhe 86,36 per qind per abonentet privat eshte perqendruar ne lagjen Beselidhja, Gurra dhe superstrada Lezhe-Milot duke realizuar deri ne mesdite 65 nderprerje te subjekteve private dhe 25 per abonentet familjare. Nderprerje jane realizuar edhe per dy pallate ne ndertim, si dhe dy pallate te perfunduara, qe sipas detyrimit nuk kishin lidhur kontrate me KESH. Ketyre te fundit i jane vene nga ana e Policise Elektrike edhe gjobat perkatese. Gjithashtu, nderprerje dhe gjobe i eshte kryer edhe nje pike te furnizimit me gaz. Dite me pare aksioni i KESH-it per shkeputjen e lidhjeve te dyfishta dhe nderprerjen e energjise debitoreve u perqendrua per disa dite ne Shkoder, Durres, Vlore dhe Gjirokaster, ku nuk munguan rastet kur ne kete liste ishin perfshire persona vip, nder ta gjykates dhe anetare keshillash. Nga ana tjeter pritet qe ky aksion te vijoje ne te gjithe vendin ne menyre qe te eliminohen lidhjet e dyfishta te energjise, cka do te ndikonte ne rritjen e treguesve financiare te koorporates.

[no name]

Koncensionet, qeveria jep edhe 5 HEC

E Shtune, 05 Maj 2007

Arrin ne 14 numri i Hidrocentraleve vendore, te dhena me koncension nga Keshilli i Ministrave. Diten e djeshme, qeveria vendosi qe te jape edhe 5 HEC-e te tjere, duke vazhduar keshtu procesin e dhenies me koncension te burimeve hidrike ne vend. Sipas ketij vendimi autoriteti kontraktues per kryerjen e procedurave ligjore per dhenien me koncesion te formes "BOT" (Ndertim, Operim dhe Transferim), te ketyre hidrocentraleve lokale, eshte Ministria e Ekonomise, Tregtise dhe Energjetikes.

Ne listen e djeshme ishin perfshire hidrocentrali “Selishte”, "Peshku", "Kacni", "Tucep 2", "Stavec". Gjithashtu, ne kete vendim jane percaktuar edhe kompanite, te cilat kane marre bonusin per rezultatin teknik dhe financiar, ne proceduren konkurruese perzgjedhese. Keshtu kompania "IRZ" ka fituar bonusin 7 per qind per ndertimin e hidrocentralit “Selishte”. Per ndertimin e HEC-it “Peshku”, bonusin ne masen 10 per qind e ka fituar shoqeria "Koka". Shoqeria "K.I.S.I." ka fituar bonusin prej 10 per qind te pikeve per ndertimin e HEC-it “Kacni”. Nderkohe shoqeria “DUKA T2” ka fituar bonusin per ndertimin e HEC-it “Tucep 2”, ndersa kompania e fundit qe ka marre bonusin prej 10 per qind nga Keshilli i Ministrave ishte shoqeria “Koka” shpk, e cila do te ndertoje HEC-in, Stavec. Para disa kohesh, qeveria nepermjet vendimit i dha bonus shoqerise Busa per ndertimin e hidrocentraleve Strelca 1, 2 dhe 3. Bonus gjithashtu moren shoqerite Be-Alba-Konstruksion, Hasi Energji, Ble-Klo-Ar & Skraqi, Muso, Remi, Lenia, Korsel si dhe Eradat. Te gjitha keto shoqeri ndertimi kane paraqitur projektet e tyre per ndertimin me koncesion te hidrocentraleve ne vendin tone.

[no name]

Ujesjellesi: Punimet e bashkise lane pa uje zonen e Burgut 313

E Shtune, 05 Maj 2007

Prej dy ditesh banoret tek rruga “Jordan Misja” kane problem me furnizimin me uje te pijshem dhe kjo pasi firma e baskise, e cila po kryen punimet ne unaze, ka nderhyre ne tubacionin e celikut 300 mm. Sipas drejtuesve te Ndermarrjes se Ujesjelles-Kanalizimeve kjo nuk eshte hera e pare qe ndodh nje defekti i tille, nderkohe qe bashkia ne asnje rast nuk ka paralajmeruar. “Burgu 313, konvikti i shkolles se mesme elektrike dhe disa pallate perreth kane mbetur pa uje per shkak se firma “Geci”, qe eshte duke zhvilluar punimet ne segmentin e unazes, Sheshi Rilindja-Stacioni i Trenit ka nderhyre ne tubacionin e celikut 300 mm. Nderhyrja nga firma ne fjale eshte bere pa lajmeruar ndermarrjen duke i krijuar asaj probleme ne furnizimin e zones dhe disa qendrave kolektive te banimit atje. Per te minimizuar problemet e lindura nga kjo situate, Ujesjellesi ka furnizuar gjate dites se djeshme me bot burgun 313 deri ne riparimin e demit”, thuhet nje njoftimin per shtyp te drejtorise se Ujesjellesit. Nderkohe qe edhe gjate viteve te kaluara shume zona te kryeqytetit kane mbetur pa uje te pijshem ose ky ka qene i turbullt, pasi firmat ndertuese te rrugeve kane nderhyre dhe care tubacionet e ujit te pijshem. Sipas Drejtorise se Ujesjellesit firmat kontraktore me Bashkine e Tiranes ne menyre sistematike kane krijuar probleme ne rrjetin e ujesjellesit, nderkohe qe per cdo nderhyrje duhet te koordinohet me ndermarrjen dhe Bashkine e Tiranes me te cilen ato kane lidhur kontraten per zhvillimin e punimeve. Probleme te tilla jane krijuar me pare nga firma 2K Group, qe ka zhvilluar punimet te rruga Arkitekt Kasemi dhe nga firma “Salillari”, qe ka rikonstruktuar segmentin e unazes tek Restorant Durresi.