Lajme ekonomike

[Gerrard]

Qeveria merr një nismë tjetër ligjore për marrëdhëniet me biznesin. Personi juridik për kryerjen e veprës penale mund të ndëshkohet me një gjobë, që shkon në një vlerë monetare nga 15-100 milionë lekë.

Kjo është masa maksimale për ndëshkimin nga gjykata të personave juridikë, ku përfshihen firmat e biznesit. Në zyrën e Kuvendit është paraqitur projektligji “Për përgjegjësinë penale të personave juridikë”, që ka të bëjë me ata persona juridikë, si biznesmenë apo të tjerë që kanë kryer një vepër penale sipas nenit 45 të Kodit Penal. Kjo nismë e qeverisë është cilësuar si nga më të rëndësishmet e saj, për të goditur ata persona juridikë në veprimtari kriminale. “Është rregulluar rasti kur personi juridik ka qenë përgjegjës për vepra penale të kryera nga organet dhe përfaqësues të tij gjatë shkeljes së detyrimeve, ligjore e statusore, pavarësisht nga fakti nëse personi juridik është përgjegjës për vepra penale të kryera nga organet dhe përfaqësues të tij gjatë shkeljes së detyrimeve, ligjore e statusore, pavarësisht nga fakti se, nëse personi juridik ka përfituar, ose do të kishte përfituar për vete ose për një person të tretë”, thuhet në relacionin përkatës të këtij projektligji.

[Gerrard]

Dënimet kryesore në këtë projektligj janë kryesore dhe plotësuese, që lidhen me gjobë apo mbarimin si person juridik, duke mos ushtruar aktivitetin e tij. Në relacion theksohet se “parashikohet si dënim plotësues dhe mbyllja e një ose më shumë veprimtarive a strukturave të personit juridik, vendosja e personit juridik në administrim të kontrolluar, ndalimi për të marrë pjesë në procedurat e prokurimit të fondeve publike, heqja e të drejtës së marrjes ose të përdorimit të licencave, autorizimeve dhe koncesioneve, ndalimi për të kërkuar publikisht fonde dhe burime financiare, heqja e së drejtës për ushtrim të një a më shumë veprimtarive dhe detyrimi për publikimin e vendimit gjyqësor”. Në pamundësi të dënimit me gjobë, gjykata mund ta zëvendësojë atë me dënimin kryesor, të mbarimit të personit juridik. “Në varësi të veprës penale zbatohen dënimet me gjobë si më poshtë: a)Për krimet, që sipas Kodit Penal, parashikohet një dënim minimumi jo më pak se 15 vjet burgim ose burgim i përjetshëm, personi juridik dënohet me gjobë nga 15-100 milionë lekë; b) për krime që, sipas Kodit Penal, parashikohet një dënim, minimumi, jo më pak se 7 vjet deri në 15 vjet burgim, personi juridik dënohet me gjobë nga 10-15 milionë lekë; c) për krime, që sipas Kodit Penal parashikohet një dënim, maksimumi, më pak se shtatë vjet, personi juridik dënohet me gjobë nga 1-10 milionë lekë”, thuhet në nenin 11 të projektligjit. Ndërsa në rastin e përgjegjësisë së personit juridik për kryerjen e një kundërvajtje penale, personi juridik dënohet me gjobë nga 300 mijë deri në 1 milion lekë.



pikat e ligjit

Neni 2
1.Ndaj personave juridikë zbatohen dispozitat e Kodit Penal, të procedurës penale dhe dispozita të tjera, si dhe legjislacioni civilo-tregtar, në rast se nuk është parashikuar ndryshe në këtë ligj.
2. Dispozitat e këtij ligji zbatohen dhe ndaj personave juridikë të huaj, që kanë fituar personalitet juridik të huaj, që kanë fituar personalitet juridik, sipas legjislacionit shqiptar.
3. Ky ligj nuk pengon vendosjen dhe ekzekutimin e masave të ndëshkimeve administrative nga organet tatimore dhe organet e tjera të administratës publike, sipas legjislacionit në fuqi.

Neni 3
Personi juridik ka përgjegjësi për vepra penale të kryera:
a) në emër ose në dobi të tij, nga organet dhe përfaqësuesit e tij;
b) në emër ose në dobi të tij, nga një person, që është në autoritetin e personit juridik që përfaqëson, drejton dhe administron personin juridik;
c) në emër ose në dobi të tij, nga një person, për shkak të mungesës së kontrollit apo të mbikëqyrjes nga personi që drejton, përfaqëson dhe administron personin juridik.

Neni 6
Në rastin e bashkimit të personave juridikë, edhe në nëpërmjet përthithjes, përpara dhënies së vendimit përfundimtar të dënimit nga gjykata, hetimet zhvillohen dhe dënimet jepen ndaj personit juridik edhe për vepra penale të kryera përpara datës së bashkimit.

Neni 7
Në rastin e ndarjes së personit juridik përpara dhënies së vendimit përfundimtar të dënimit nga gjykata, hetimet zhvillohen dhe dënimet jepen ndaj personave juridikë, që krijohen nga ndarja, edhe për vepra penale të kryera përpara datës së ndarjes së tij.

Neni 8
Ndaj personave juridikë, që kanë përgjegjësi për kryerjen e veprës penale jepen: a) dënime kryesore; b) dënime plotësuese.

Neni 9
1. Ndaj personave juridikë, që kanë përgjegjësi për kryerjen e veprës penale, jepen këto dënime kryesore: a)gjobë; b) mbarim i personit juridik.
2. Dëmi kryesor i përcaktuar në pikën 1 të këtij neni nuk zbatohen për njësitë e qeverisjes vendore dhe për personat juridikë publikë.

[Gerrard]

Një vendim i Gjykatës së Tiranës ka anuluar vendimin e autoritetit të konkurrencës “Për hapjen e hetimit të thelluar në tregun e sigurimeve”. Dje Gjykata e rrethit Tiranë ka zbardhur vendimin nr.2372, datë 03.04.2007, ku ka vendosur “Pranimin e kërkesë-padisë. Anulimin tërësisht të vendimit nr.45, datë 19.01.2007 të komisionit të Konkurrencës “Për hapjen e hetimit të thelluar në tregun e sigurimeve për produktin TPL, si një akt të pavlefshëm e të nxjerrë në kundërshtim me ligjin”. Pas këtij vendimi të gjykatës ka reaguar autoriteti i konkurrencës. “Me këtë vendim Gjykata e rrethit Tiranë ka paralizuar punën e institucionit të pavarur të autoritetit të konkurrencës, të ngritur pikërisht për mbrojtjen dhe rivendosjen e konkurrencës së lirë dhe efektive në treg”, thuhet në deklaratën për shtyp të këtij institucioni. Me vendimin e djeshëm, gjykata ka pezulluar vendimet e datës 21 mars 2007, për ndalimin e aktmarrëveshjes së datës 05.04.2005 “Mbi themelimin e Pool-it të sigurimit kufitar të përgjegjësive ndaj palëve të treta të mbajtësit të mjetit motorik”, e lidhur nga 8 (tetë) shoqëri sigurimi, që ushtrojnë veprimtari në tregun e sigurimeve dhe konkretisht: “Sigma” sh.a, “Sigal” sh.a, “Atlantik” sh.a, “Intersig” sh.a, “Interalbanian” sh.a, “Albsig” sh.a, “Eurosig” sh.a (ish-Dukagjini sh.a), si dhe “Insig” sh.a, si marrëveshje e ndaluar me pasoja kufizuese për konkurrencën, mbasi fikson çmimin dhe ndan tregun. Gjithashtu gjykata ka pezulluar edhe vendosjen e gjobës në masën 2% të xhiros të vitit 2005, ndaj shoqërive pjesëmarrëse në marrëveshjen e datës 05.04.2005.

[Gerrard]

Nga 2.3 shkon në 3.1 për qind, shkak niveli i lartë i kredidhënies
Niveli i lartë i kredidhënies është shoqëruar me rritjen e kredisë me probleme.

Sipas raportit vjetor të Agjencisë së Sigurimit të Depozitave, shtrirja e konsiderueshme në kredidhënie është shoqëruar me rritjen e madhësisë së portofolit të kredive, me probleme me rreth 3.1 miliardë lekë ose 103 për qind krahasuar me fundin e vitit 2005. “Në fund të vitit treguesi i cilësisë së portofolit të kredisë, i shprehur si raport i kredive me probleme ndaj totalit të portofolit të kredive në terma bruto llogaritet 3.1 për qind ndaj 2.3 për qind në fund të vitit 2005. Në raport theksohet, se teprica e kredisë së sistemit bankar, gjatë vitit 2006 shënoi një rritje prej 70.2 miliardë lekë ose 55 për qind, nga 57.6 miliardë lekë në vitin e mëparshëm. “Ecuria në rritje e kredidhënies flet për kërkesën e lartë të komunitetit për financim dhe për mundësitë gjithnjë e në rritje të sektorit bankar, për të përmbushur këtë kërkesë”, thuhet në raport.

[Gerrard]

Raporti vjetor i Agjencisë së Sigurimit të Depozitave është dorëzuar në Kuvend dhe së shpejti do të diskutohet në komisionin parlamentar të Ekonomisë. Sipas këtij raporti, gjatë vitit 2006 aktivet e sistemit bankar kanë shënuar një rritje me 127.7 miliardë lekë, pra rreth 57.6 miliardë lekë më shumë se rritja e aktiveve, e evidentuar në vitin 2005. Në raport theksohet gjithashtu, se rezultati neto i sistemit bankar për vitin 2006 rezultoi me fitim për rreth 7.45 miliardë lekë, rreth 12.9 për qind më shumë se në vitin 2005. Konkretisht për vitin 2006, kjo shifër është 0.83 për qind e PBB-së krahasuar me 0.79 për qind e një viti më parë. Sipas raportit, bankat e nivelit të dytë vazhdojnë të shënojnë nivele të kënaqshme likuiditeti, ndërsa likuiditeti i sistemit paraqitet me tepricë. Gjithashtu depozitat pranë bankave, të cilat përbëjnë edhe peshën kryesore të burimeve të sistemit kanë pasur një prirje rritëse gjatë vitit 2006.

[Gerrard]

Qëllimi i Agjencisë së Sigurimit të Depozitave është sigurimi dhe kompensimi i depozitave të vendosura në bankat, që operojnë në vend. Të gjitha bankat e nivelit të dytë janë të detyruara që të përfshihen në këtë skemë sigurimi. Aktualisht në treg operojnë 17 banka të nivelit të dytë. Agjencia siguron depozitat e individëve deri në 700 mijë lekë me afat në lekë, depozitat me afat në valutë, depozitat pa afat në lekë, depozitat pa afat në valutë, certifikatat e depozitave në lekë, certifikatat e depozitave në valutë, etj. Agjencia përjashton nga sigurimi dhe kompensimi depozitat që janë mbi 700.000 lekë ose e njëvlershmja e saj në monedhë të huaj, si dhe depozitat e çdo shoqërie tregtare, personi fizik ose personi tjetër juridik. Gjithashtu përjashtohen nga sigurimi depozitat e drejtorit, të administratorëve e debitorëve të bankës së siguruar, si edhe disa kategori të tjera.



70,2 miliarde leke
është teprica e kredisë në sistemin bankar për vitin 2006. E shprehur në përqindje, kjo shifër është 55 për qind më e lartë nga 57.6 miliardë lekë që ka qenë në vitin e mëparshëm

3,1 miliarde leke
portofoli i kredive me probleme ose 103 për qind krahasuar me fundin e vitit 2005. Shkak për këtë është rritja e kredidhënies, çka ka ndikuar në rritjen e kredisë me probleme

57,6 miliarde leke
ka qenë rritja e aktiveve të bankave. Gjatë vitit 2006 aktivet e sistemit bankar kanë shënuar një rritje me 127.7 miliardë lekë, pra rreth 57.6 miliardë lekë më shumë se një vit më parë

7,45 miliarde leke
fitimi i sistemit bankar në 2006, me rreth 12.9 për qind më shumë se në vitin 2005. Konkretisht për vitin 2006, kjo shifër është 0.83 për qind e PBB-së krahasuar me 0.79 për qind e 2005

[Gerrard]

Gjatë vitit 2006 depozitat e individëve kanë shënuar një rritje prej 16 për qind dhe ato të siguruara një rritje prej 10 për qind. Sipas raportit të Agjencisë së Sigurimit të Depozitave, në fund të vitit 2006 totali i depozitave të sistemit është 525 miliardë lekë, duke shënuar një rritje prej 20 për qind kundrejt vitit 2005. Depozitat e individëve rezultojnë përkatësisht me shumën prej 416 miliardë lekë, duke zënë një peshë prej 79 për qind kundrejt totalit të depozitave në tërë sistemin bankar, prej të cilave të siguruara janë 200 miliardë lekë. Kjo shumë e shprehur në përqindje përfaqëson rreth 48 për qind e depozitave të individëve. Pjesën më të madhe të depozitave të individëve e zënë depozitat në lekë, dhe vetëm 34.5 për qind e tyre janë në valutë.

"Panorama"

[Gerrard]

Kreu i DHTI Fier kërkon gjykatën e çështjeve ekonomike

Miratimi në Parlament i ligjit për gjobat nuk zgjidhi përfundimisht ankthin e biznesit fierak. Sërish ka kontestime nga ana e tyre. "Është i domosdoshëm krijimi i një gjykate më vete për çështjet ekonomike (arbitrazhi), me qëllim efikasitetin e shqyrtimit të penalizimeve dhe vjeljen e gjobave me të drejtë dhe brenda një afati të shkurtër kohe", tha dje kreu i Dhomës së Tregtisë dhe Industrisë në Fier, Shezai Çobaj. Një ditë pas kalimit në Parlament të ligjit të shumëkundërshtuar të pagesës së gjobave tatimore përpara alemit, Çobaj tha se "pati një farë tolerimi nga ana e qeverisë lidhur me këtë ligj, por ende bizneset e mëdha në Fier shprehin kundërshtinë e tyre për të". Sipas kreut të DHTI Fier, tonet e ashpra të reagimit të para 10 ditëve, kur dhe u shfaqën shenjat e para të një ligji persekutues dhe falimentues, janë zbutur shumë pak dhe as që bëhet fjalë se janë shuar plotësisht. Konsultat e djeshme me përfaqësues të bizneseve të mëdha e të vogla në Fier kanë nxjerrë si më të domosdoshme shqyrtimin e gjobave nga një institucion i pavarur nga qeveria dhe lënien akoma të një afati më të gjatë kohe për faktin e vetëm, pasi dhe autorët e prerjes së gjobave në shumë raste kanë treguar se nuk kanë autoritetin e plotë. Po ashtu, edhe proceset gjyqësore të stërzgjatura do të zgjidhen përfundimisht nëse do të ketë një institucion të veçantë për këto lloj çështjesh. "Duhet pranuar se ndryshimet e fundit fiskale kanë qenë të ndjeshme te biznesi dhe kanë qenë jofavorizuese për të, madje edhe mënyra e re që do të aplikohet, ka pasur si shkak fillestar luftën që dyshohet se po bëhet ndaj bizneseve", ka thënë Çobaj për "Shqip". Para një situate të tillë tensionuese për subjektet e biznesit të madh e të vogël, Dhoma e Tregtisë dhe Industrisë Fier ka reaguar duke kundërshtuar që në fazat e para të ndërtimit e të krijimit të këtij ligji. "Ajo që nuk bëri Kryeministri lidhur me konsultat e përfaqësuesve të biznesit është kryer nga ne, por peticioni i Dhomës së Tregtisë dhe Industrisë Fier në kundërshtim të këtij vendimi të qeverisë i është dërguar Unionit të Tregtisë, ku me sa di unë ka pasur peticione nga e gjithë Shqipëria", ka vijuar më tej Çobaj. Qarku i Fierit numëron afro 1000 biznese të mëdha e të mesme të anëtarësuara pranë Dhomës së Tregtisë dhe Industrisë, të cilat në mënyrë unanime kanë kundërshtuar këtë ligj, që deri në fund të miratimit të tij nga ana e Parlamentit nuk është pranuar. Duke qenë se Fieri është ndër qarqet e para në vend për nga numri i lartë i bizneseve dhe zhvillimit ekonomik, Dhoma e Tregtisë dhe Industrisë Fier garanton se do t‘u bashkëngjitet reagimeve të të gjitha bizneseve në vend. Vetë biznesmenët fierakë nuk guxojnë të flasin publikisht kundër nismës së fundit të qeverisë. Duke ruajtur anonimatin, përfaqësues të biznesit në Fier nuk kanë mbetur pa treguar kundërshtinë ndaj ligjit të gjobave që edhe pse pësoi ndryshme në momentin e fundit, për ta nuk shënoi zbutje. Që nga përfaqësues të bizneseve prodhuese dhe ato të firmave të mëdha të ndërtimit janë shprehur se me këtë mënyrë të re, qeveria do të ndalojë zhvillimin dhe ecurinë e bizneseve, si dhe do të rrisë shkallën e kushtëzimit dhe mbikëqyrjes totale të çdo subjekti fizik e juridik, duke shkaktuar kështu kontrollin e tyre ndoshta edhe për qëllime të saj. Në Fier vetëm më gishtat e duarve mund të numërosh biznese që mirëpritën vendimin e qeverisë dhe këto janë bizneset që financojnë të djathtën në fushata elektorale.

[Gerrard]

Miratimi i ligjit të gjobave në Parlament ka lënë "pasive" Dhomën e Tregtisë dhe Industrisë në Durrës. Të pyetur nga gazeta, kryetari i Dhomës, Andrea Xhavara, dhe përfaqësues të tjerë të saj thonë se ligji tashmë është miratuar dhe problem mbetet zbatimi i tij me korrektësi nga administrata fiskale. Xhavara thotë se partneriteti mes qeverisë, strukturave shtetërore dhe biznesit duhet të funksionojë më mirë për të mundësuar një reformë të plotë fiskale jo agresive ndaj biznesit. Ndërkaq, shqetësimi i një pjese të mirë të biznesmenëve durrsakë është kthimi i parave të gjobës, i cili duhet të parashikojë përveç vlerës së tyre reale dhe interesit bankar, edhe fitimin e munguar për kohën gjatë së cilës janë mbajtur të bllokuara nga shteti. "Kur të vendoset se gjoba është vendosur pa të drejtë duhet të merret parasysh dhe kthimi në vlerë i fitimit të munguar nga paratë e vjela të përqindjes së gjobës së marrë paraprakisht. Gjyqet për çështje të tilla zgjasin, ndërsa paratë që mbeten të bllokuara duke u vënë në përdorim mund të sigurojnë të tjera të ardhura për bizneset. Kjo duhet të merret parasysh në rastin e dëmshpërblimit të biznesit nga gjobat e vëna padrejtësisht."

[Gerrard]

Miratimi i të ashtuquajturit "ligj i gjobave" ka sjellë reagime të ndryshme në radhët e përfaqësuesve të sipërmarrjeve private në Korçë. Kryetari i Dhomës së Tregtisë dhe Industrisë në Korçë, Ilir Selenica, ka deklaruar në emër të biznesit korçar se hapat që duhet të ndërmarrë shteti në lidhje me biznesin privat nuk duhet të përjashtojnë zërin e këtij të fundit, i cili preket direkt nga këto vendime. "Pavarësisht se është ulur norma e përqindjes së parapagesës së gjobës, ajo që duhet parë me më shumë prioritet nga ana e shtetit dhe qeverisë është fakti se para se të merren masa të tilla, apo të ndërmerren e të hartohen projektplane e projektligje, duhet të merret edhe mendimi i biznesit. Ky i fundit nuk duhet të përjashtohet nga marrëdhëniet që duhet të vendosen me shtetin, por duhet të përfshihet në dhënien e mendimeve dhe sugjerimeve për ndryshimet që bëhen dhe që prekin direkt interesat e tyre", tha Selenica. Sipas tij, pranë Dhomës së Tregtisë në Korçë nuk kanë ardhur kontestime nga grupime të biznesit, megjithatë, mendimi i përgjithshëm është se në këtë rast rëndohet së tepërmi aktiviteti privat nga dhënia e parapagesës, ndërsa mund të lihet edhe shteg për abuzime.