Edhe atomet flasin.
Edhe shartimi i pemėve na bėn tė pėrfitojmė lloje tė reja, tė njėjtėn gjendje e vėmė re edhe te kafshėt, ku pėrveē racave tė pastra shfaqen edhe tė tjera tė ngjashme me to. Nėse kėto quhen evolucion, tė gjitha kėto janė tė vėrteta e tė mundshme dhe dukuri qė vazhdojnė tė ndodhin edhe sot e kėsaj dite. Por nga ana tjetėr ėshtė e pamundur tė shfaqet dhe tė formohet njė bimė, kafshė apo lėndė e paparė, e paditur apo e pagjendur ndonjėherė mė parė nė rruzullin tokėsor, sepse ai qė krijoi atomin, ngjalėn apo balenėn, luanin dhe macen, gurin dhe njeriun i ka krijuar ashtu siē janė.
A sėshtė kėshtu edhe fara? Njė i pasur qė shkon pėr punė tregtare nė Itali dėshiron qė makinėn ta bėjė si ēantė, ta marrė me vete e kudo qė tė shkojė ta hapė, ti hipė dhe tė shėtisė me tė. Qė prej 20 shekujsh qytetėrimi asnjė makinė sėshtė presuar dhe sjellė nė formėn e valixhes apo ēantės, edhe nėse janė bėrė tė tilla, janė presuar pėr tė mos u hapur mė. Por bėrthamat dhe forcat a sjanė forma e presuar e bimėve? Madje njė presim i tillė tė cilin, ndėrkohė qė i pasuri makinėn smund ta presojė e ta mbajė me vete si ēantė, nėse dėshiron ai mund ta vendosė dhe ta mbajė nė xhep pemėn e kajsisė. Pastaj ta mbjellė atė nė Itali dhe pas 5 vitesh tė hajė frute nga ajo. Nė kėtė mėnyrė ky i pasur shijon kėnaqėsinė e tė mbajturit nė xhep pemėn e madhe tė kajsisė e tė thotė: Unė kėtė pemė e mbajta nė xhep dhe e solla nė Itali.
Ky i pasur ka tė drejtė tė lavdėrohet me kėtė, por nėse njeriu se njeh mjeshtrin qė e zvogėlon gjithė atė punė tė madhe tė kajsisė nė njė bėrthamė tė vogėl, smund tė thuhet se mendon njerėzisht, sepse kėndvėshtrimi i njeriut ndaj bėrthamės sė kajsisė, ndryshon nga ai i sorrės ndaj saj.
Ai qė ka futur nė njė bėrthamė tė vogėl gjithė atė pemė tė madhe tė fikut, ėshtė po ai i cili bėn tė mundur nxėnien e zogut tė strucit nė njė kokėrr vezė me gjithė kėmbėt, zorrėt, puplat dhe ngjyrat bashkė.
Nė kėtė mėnyrė Krijuesi i farave dhe i bėrthamave ashtu si atomet apo planetet, edhe njerėzit e kafshėt i ka krijuar me tė gjithė llojet e tyre. Ai qė ka sjellė nė kėtė botė njeriun ka pėrgatitur qė mė parė tė gjitha nevojat e tij, kėshtu qė njeriu e ka gjetur tė gatshme botėn nė tė cilėn do tė jetojė.
Nė kėtė pėrgatitje mund tė jetė ndjekur kjo rradhė: Fillimisht ėshtė krijuar boshlleku i galaktikės, mė pas atomet, nga bashkimi i tyre molekulat e pėr rrjedhojė janė formuar edhe trupat. Mė vonė me kalimin e kohės dhe formimin e dy hidrogjeneve, formohet uji, por kjo smund tė themi se ėshtė rastėsi, pasi njė pjesė e hidrogjenit dhe e oksigjenit bėhet ujė, ndėrsa njė pjesė tjetėr kthehet nė atmosferė. Qėniet e pandėrgjegjshme smund tė veprojnė sipas nevojave tė qenieve tė tjera, domethėnė se kėto dy elemente smund tė mendojnė se njė pjesė e jona tė bėhet ujė, e tė vrapojmė nė ndihmė tė bimėve, kafshėve, njerėzve; ndėrsa ata qė mbeten prej nesh tė formojė atmosferėn nė mėnyrė qė gjallesat tė jetojnė... Meqė elemente tė tilla smund tė kenė kėsilloj mendimesh, ai qė pėrcakton sasinė e ujit udhėheq dhe komandon oksigjenin dhe hidrogjenin, i vė dhe vazhdon ti vėrė ato nė punė si nėpunės nėn urdhėrat e tij.
Duke filluar studimin e shkencave si fizikė, biologji, kimi dhe gjeografi, nė temėn e krijimit tė boshllekut tė gjithėsisė tė fillosh duke thėnė vendosjen nė kėtė boshllek tė asaj qė ne e quajmė galaktikė, ka rėndėsi vetėm nė aspektin e tė shprehurit tė sė vėrtetės. Mė pas fillimi i mėsimit tė kimisė nga mėsuesi me thėnien se atomet dhe formulat janė krijesa, ėshtė njėlloj si dhe fillimi i mėsimit tė gjeometrisė me thėnien e aksiomave dhe vėrtetimeve tė cilat janė tė arsyetueshme, sepse natyra ėshtė njė vepėr artistike, smund tė jetė njė artist; ėshtė njė libėr, smund tė jetė njė shkrimtar; ėshtė njė qėndisje, smund tė jetė njė piktor!
Mjeshtrit qė bėjnė tubacione hekuri, le ti shohin me kujdes kėrcejtė e kallinjve, kanalet qė kalojnė ndėr flakė dhe kėto mjeshtra ta dinė artizanatin e vėrtetė tė natyrės dhe ta vlerėsojnė atė.
Autorėt e librave duhet ta dinė se kush sdi pėrbėrjen e rrėnjėve sbėn dot njė rrėnjė; njė qė smerr vesh nga rrezet ultraviolet, smund tė komandojė tė tilla gjėra; kush smund tė urdhėrojė llavėn qė ndodhet nė pjesėt qendrore tė tokės, smund ta sjellė atė nė kėtė botė; ai qė se krijon dot njė mikrob, se bėn dot njė njeri; kush svė dot nė rregull njė oqean smund tė ujdisė dot as syrin e njė peshku.
Ej ti piktor! Pa shiko lulet shumėngjyrėshe, faqen e dheut ngjyra-ngjyra, forma-forma, me plot aroma! A i pėrket tjetėr kujt pėrveē njeriut tė njohė dhe tė dijė rregulluesin e tyre e pastaj ti besojė Atij?
Ej ti nivelues! Pa shiko me kujdes kockat e nyjeve te kafshėt. A e kupton se pėr ti bėrė ato lind nevoja e njė kallėpi dhe thua vallė a mendon ti ta kėrkosh atė kallėp nė tė cilin bėhen kockat e kėmbėve? Nėse nuk e gjen dot tė fshehtėn e tė qenurit Njė tė Krijuesit tė tyre, kėrkoje nė ngjashmėrinė e tė gjithėve me njėri-tjetrin!...
Ej ti kėrkues qė studion flokėt e dėborės! Pasi ti kesh vėzhguar tek formohen njė e nga njė, njė numėr i pafund flokėsh dėbore, atėherė do tė kuptosh se sikurse toka edhe qiejt janė plotėsisht tė sistemuar dhe do tė pėrulesh nė sexhde pėrpara udhėheqėsit tė gjithėsisė, i cili ka vėnė rregull nė kėto dukuri tė ndėrthurura.
Arti i njeriut shėrben pėr tė kuptuar artin e Krijuesit. Njohuritė dhe dituritė tona janė pėr tė ditur dijedhėnėsin tonė, krijuesin e trurit tonė.
Kush rregullon shtėpitė, duhet tė njohė dhe tė dijė rregulluesin e gjithėsisė dhe pėr kėtė le tė kthehemi miliarda vite pėrpara, e tė shohim se si ka qenė jeta nė natyrė dhe tė pėrpiqemi ta shqyrtojmė atė
Krijoni Kontakt