Feja apo Zoti ?

[Veshtrusja]

Tema qe eshte hapur ne lidhje me Nietzsche me beri te lexoja disa prej veprave te tij. Nuk e hapa k'te teme per te diskutuar Nietzsche por nder te tjera qe isha duke lexuar me kapi syrin kjo fraze:

[Nietzsche] ...expresses some of his own doubts about the capacity of religion to enhance our lives. To the contrary, he says, religion can impoverish life as well.

ose , nuk jam perkthyese, por pak a shume ne Shqip:

[Nietzsche]...shpreh disa nga dyshimet e tij ne lidhje me kapacitetin e fes qe te ndricoj jeten tone. Ne te kundert, ai thote, feja mund te varfersoj jeten gjithashtu.

Kjo fraze me beri te mendohem....Dhe, te kjo teme kam deshire te perqendrohemi te Feja. Cilat jane avantazhet e fes? Cilat jane disavantazhet e fes? A duhet Feja ne vend qe te vleresohet Zoti? A ka Zoti vlere pa patur Fen? A eshte Zoti i pasqyruar gjithmone te Feja?...etj...

Ju pershendes.

[oiseau en vol]

E dashur Vështruese !
Ju pyesni me të drejtë mbi lidhjen ndërmjet Zot dhe fe. Për të studiuar këtë lidhje, duhet studiuar së pari ç'është Zoti dhe ç'është feja.

Zoti konsiderohet si krijuesi i gjithçkaje. Një fuqi e mbinatyrshme, transhendante, e cila ex nihilo krijoi njeriun. Zoti është absolut. Dhe absolut do të thotë që ekziston pavarësisht ndaj çdo sistemi tjetër referencash. Pra Zoti mund të jetojë edhe pa fe e cili është një sajesë e njeriut.

Feja shpreh tre ide:
1- një pohim apo një tërësi pohimesh spekulative (mbi ekzistencën e Zotit, mbi transhendancën e tij, etj.)
2 - një tërësi aktesh rituale (të cilat ndryshojnë sipas feve të ndryshme)
3- një raport të drejtpërdrejtë dhe moral të shpirtit njerëzor ndaj Zotit (frika përpara tij, zbatimi i urdhërave të tij, etj)
Feja nuk mundet të jetojë pa Zotin.

Pra, feja është marrëdhënia e vendosur ndërmjet një qenie të përjetshme (Zotit) dhe një qenie të vdekshme (njeriut). Duke qenë se njeriu është nga principi i lirë, atëherë kemi në këtë marrëdhënie një dozë subjektiviteti. Nga ku lindja e disa feve monoteiste (judaizëm, kristianizëm, islam). Në këtë subjektivitet, gjithkush e sheh veten universal dhe mundohet të bëjë për vete gjithnjë e më shumë ndjekës. Dikush me fjalë e dikush me dhunë. Për të bërë sa më të besueshme atë çka ato thonë, njerëzit kanë nevojë për ndërmjetësuesit e Zotit, profetët. Sepse profetët janë as njerëz as zota, por kanë lidhje me të dy. Por problemi qëndron tani tek ajo çka ne duam të besojmë: njëri beson këtë, tjetri atë. Tjetri është i parë si dikush që rrezikon universalitetin e asaj çka po them, pra ai është një pengesë në rrugën time drejt Zotit. Nga këtu vijnë të gjitha luftërat fetare.

Nqs Zoti do të kishte mundësinë për të ndërhyrë në punët tona, ai do të n'a qetësonte menjëherë duke n'a thënë që atij nuk i interesonte fare që ne t'a mbronim atë. Sepse Zoti nuk ka nevojë për mbrojtje. Profesioni i avokatit të Zotit nuk ekziston. Dëshira e Zotit është që ne t'a harrojmë atë duke iu kthyer punëve tona të përditshme tokësore. Dhe në këto punë, ne kemi të bëjmë me njeriun. Nqs duam që të ndjekim Zotin, duhet që atë t'a shohim tek fytyra e njeriut. Njeriu shenjtërohet, ai kthehet i paprekshëm. Tjetri nuk mund të vritet. Jo që ne nuk kemi mundësi për të vrarë dikë, por fytyra e tjetrit është një ndalim kategorik. Sepse kjo fytyrë është shëmbëlltyra e Zotit.

[Albo]

Njehere, nje femije rreth 5 vjec e pyet te atin e vete.

- O ba, kush eshte Zoti?

Babai i cuditur nga pyetja e te birit te vogel, i pergjigjet.

- Zoti eshte ai qe na jep diellin, ujin, ajrin biri im.

I biri kureshtar, pas pak minutash e pyet perseri.

- A ba, pa ma trego edhe mua Zotin qe ta shoh?

Babai i ngazellyer nga pyetja e te birit 5 vjecar, i pergjigjet:

- E shikon ate majen e atij malit te larte mbi qytet, atje rri Zoti. Qe ta shikosh duhet ti ngjitesh atij malit te madh ne maje.

I biri u be akoma me kureshtar nga shpjegimi i te atit dhe e pyeti perseri.

- O ba, a do ngjitemi te ai mali qe te shohim Zotin?

I ati pasi i perkedheli floket i tha.

- Biri im. Tani je i vogel dhe nuk ke fuqi qe ti ngjitesh malit. Kur te rritesh do te ngjitemi bashke me babin qe te takojme Zotin. Prandaj duhet te hash buke e te besh fiskulture e te degjosh babin, qe te rritesh sa me shpejt e te behesh sa me i forte se mali te lodh.

Keto fjale te te atit i ngelen ne mendje femijes qe u rrit me qellimin e tij te femijerise qe ti ngjitej malit te larte ne maje. Kur ishte vetem 18 vjec, se bashku me disa shoket e tij moren rrugen si eskursion per tiu ngjitur malit te larte. Mirepo rruga ishte e gjate dhe e perpjete, shume lodhshme. Te tre shoket e tij u lodhen dhe nuk vazhduan me tutje. Vetem femija i rritur tashme i beri balle lodhjes per te zbuluar misterin qe i ati i kish rrefyer qe i vogel.

Kur arriti ne maje te malit, i lodhur dhe raskapitur ashtu sic qe, u shtri ne nje lendine qe te merrte veten. Kur hapi syte, rrezet e diellit i binin si zjarr mbi fytyre. Ajri i pastert dhe i ftohte i mbushte mushkerite. Pikat e veses i kishin mbuluar gjithe trupin. I ngazelluer nga ai moment magjik, te birit i erdhen nder mend fjalet e te atit. Ai ishte me prane Zotit se kurre ndonjehere me pare. E harroi per nje cast lodhjen dhe raskapitjen e marshimit, aq i madh ishte gezimi. U ngrit ne kembe dhe i ktheu syte poshte per te pare qytetin e tij dhe shtepine e tij. Qyteti dhe shtepia e tij ishin kthyer ne nje kokrize rere nga madheshtia e malit te larte. Djalit i dukej sikur kishte hipur mbi re dhe kishte prekur diellin me dore.

Ne ate moment magjepses, kureshtja qe e kishte shoqeruar ne vitet e femijerise ishte kthyer ne nje gezim te parrefyeshem. Ne mendjen e djalit tashme sundonte vetem nje mendim: duhet te kthehem tia rrefej babait Zotin. Sic ishte ashtu u leshua me vrap ne te tatepjeten e malit dhe nuk ndali ne asnje vend, por frymen e mbajti ne shtepi.

Kur arriti ne shtepi, therret te atin:

- Ba, ba, ba...
- Po biri im?
- Me ne fund e takova Zotin, u ngjita ne majen e malit.

I mbrekulluar nga gezimi dhe triumfi i te birit, i ati e pyet:

- Me trego per Zotin qe njohe ne majen e malit biri im?

Per cudine e tij, i biri nuk po gjente dot fjale te pershkruante eksperiencen e tij ne maje te malit. Vetem kujtimi ne mendjen e tij te atyre momenteve e ngazellenin shpirtin e tij dhe ai ngazellim nuk e linte qe te nxirrte fjale nga goja.

I ati qe kur ishte i ri si ai kish ndermarre te njejtin eskursion ne maje te malit, e perqafoi fort dhe i tha ne vesh te birit:
- Mos u mundo te pershkruash me fjale ate qe ndjen biri im. Ajo eshte e papershkrueshme dhe do te jetoje brenda zemres tende ne perjetesi.

Kaluan disa vite dhe femija ishte bere burre dhe i biri i tij kureshtar e pyet:

- Ba, do ma tregosh edhe mua Zotin qe ta shoh?
I Ati i mallengjyer e mori ne krahe dhe i tregoi me gisht majen e malit ashtu sic ia kish treguar edhe i atij atij dikur.

Albo


P.S Ua tregova kete histori, per tu bere te qarte nje gje. Nese doni te njihni Zotin, duhet ti ngjiteni atij malit te larte. Nese nuk keni fuqi apo vullnet qe ti ngjiteni atij malit, do beni sic bejne shume njerez, do ti ngjiteni atij malit te fantazise ne mendjen tuaj. Dhe nese nuk keni nje mal fantazie ne mendjen tuaj, do ti ngjiteni malit te fantazise se Nices, Sokratit, Platos.

[Veshtrusja]

P.S Ua tregova kete histori, per tu bere te qarte nje gje. Nese doni te njihni Zotin, duhet ti ngjiteni atij malit te larte. Nese nuk keni fuqi apo vullnet qe ti ngjiteni atij malit, do beni sic bejne shume njerez, do ti ngjiteni atij malit te fantazise ne mendjen tuaj. Dhe nese nuk keni nje mal fantazie ne mendjen tuaj, do ti ngjiteni malit te fantazise se Nices, Sokratit, Platos.

Albo, flm per ate histori. Tani a mund te na tregosh ndo nje histori per fen?

PS: Cfare eshte intersant per mua eshte qe po i fut filozofet thjesht ne nje kategori fantazistesh....

[Veshtrusja]

Feja nuk mundet të jetojë pa Zotin.

Po ata njerez qe nuk besojn ne Zot por e konsiderojn Ateizmin si nje fe?

Duke qenë se njeriu është nga principi i lirë, atëherë kemi në këtë marrëdhënie një dozë subjektiviteti.

Ketu po hym ne teme tjeter, por kam deshire te pyes pak. Nese ne besojm se kemi nje krijues absolut, dhe nese mendojm se kemi te bejm me nje qenie njerezore te limituar, atehere sa te lire jemi ne princip?

Nqs Zoti do të kishte mundësinë për të ndërhyrë në punët tona, ai do të n'a qetësonte menjëherë duke n'a thënë që atij nuk i interesonte fare që ne t'a mbronim atë. Sepse Zoti nuk ka nevojë për mbrojtje. Profesioni i avokatit të Zotit nuk ekziston.

Interesant. "Nqs Zoti do te kishte mundesine"? Por nqs Zoti eshte absolut, a nuk e ka ate mundesi?

Nqs duam që të ndjekim Zotin, duhet që atë t'a shohim tek fytyra e njeriut.

Te fytyra e njeriut qe gabon?

[oiseau en vol]

Historia e Albos është shumë e thjeshtë dhe e qartë. Zoti duhet kërkuar kudo, tek Natyra që është aq e plotfuqishme. Këtu prekim panteizmin dhe një lloj paganizmi. E kam thënë edhe më lart, unë e shoh Zotin tek fytyra e tjetrit.

Feja dhe Zoti nuk janë bashkëkohës: kur është feja nuk është Zoti, dhe kur është Zoti nuk është feja.

Filozofët përçojnë urtësinë e jetës. Në këtë jetë të këtu-poshtës, Zoti nuk ndërhyn. Feja nxjerr krye për të përgatitur terrenin për pritjen e Zotit. Por arma e saj është frika. Përkundrazi, filozofia e përgatit njeriun për t'a pritur Zotin jo me frikë, por me një qetësi dhe prehje shpirtërore të thellë. Tekefundit, filozofia nuk është gjë tjetër përveçse mënyra për të mësuar njerëzit sesi të vdesin.

[Veshtrusja]

Zoti duhet kërkuar kudo, tek Natyra që është aq e plotfuqishme. Këtu prekim panteizmin dhe një lloj paganizmi.

Ndoshta...

E kam thënë edhe më lart, unë e shoh Zotin tek fytyra e tjetrit. Feja dhe Zoti nuk janë bashkëkohës: kur është feja nuk është Zoti, dhe kur është Zoti nuk është feja.

Dakort. (Nese beson ne Zot, atehere Zoti eshte e vetmja konstant, ekziston gjithmon. Dhe feja ndoshta jo...) Cfare kam une deshire te di eshte se ne cfare aspektesh mund te jete feja demtuese?

Tekefundit, filozofia nuk është gjë tjetër përveçse mënyra për të mësuar njerëzit sesi të vdesin.

Interesant.

[oiseau en vol]

E dashur Vështruese !

Falemnderit për leximin e vëmendshëm. Do të mundohem të them dy fjalë në lidhje me pikat e shqyrtuara.

Ateizmi nuk është një fe, por një doktrinë që konsiston për të mohuar ekzistencën e Zotit. Kurse feja presupozon ekzistencën e një Zoti. Eshtë kjo arsyeja që budizmi nuk quhet një fe (në budizëm nuk ka zot), por një doktrinë apo një filozofi e jetës. Sot dëgjojmë që ateizmi është një "fe" më vete vetëm për faktin e thjeshtë që ai përputhet pak a shumë me frymën kritike e cila po fiton gjithnjë e më shumë njerëz (nën emrin laikë), sidomos të botës së qytetëruar.

Sartre thotë që njeriu është qenia e cila është e dënuar për të qenë e lirë. Heidegger thotë që njeriu është i hedhur në këtë botë me qëllimin e vetëm që ai të ketë për të qenë. Qenia e tij në vete dhe për vete bën që ai nuk mundet gjë tjetër përveçse për të qenë. Nga ku qenia e tij krejtësisht e lirë kundrejt gjithçkaje. Gjatë gjithë qenies së tij, njeriu mbart me vete diçka që në fakt e kufizon lirinë e tij. Dhe kjo diçka është vetvetja e tij. Uni është i lidhur përfundimisht dhe pazgjidhshmërisht pas vetes. Uni nuk mund të ndahet kurrë nga vetja e cila i rëndon atij si një barrë. Ky është kufizimi i tij i vetëm. Ai nuk mundet për të mos qenë vetvetja.

Zoti nuk e ka mundësinë për të ndërhyrë në punët e botës së këtushme sepse ai e ka përfunduar punën e tij. I ka hedhur zaret njëherë e përgjithmonë dhe është tërhequr duke n'a shpërfillur neve në këtë jetë të përditshme. Tani i takon njeriut të kujdeset mbi trashëgiminë e Zotit dhe jo Zotit mbi trashëgiminë e njerëzve. E kam thënë diku tjetër që Zoti ka vetëm dy kohë: të shkuarën dhe të ardhmen, kurse njeriu ka veçse një kohë: të tashmen. Njeriu në këtë të tashme sjell ndërmend kujtimin e së shkuarës kur Zoti ekzistonte dhe merr me mend të ardhmen kur Zoti do të vijë. Pra, duke patur ndërmend të shkuarën me vështrimin drejt së ardhmes, njeriu merr përsipër të tashmen.

Zotin e shoh tek fytyra e Tjetrit. E tjetrit që gabon, pyesni ju ? Po, fakti që ai gabon apo nuk gabon nuk ka asnjë vlerë që të lëkundë shenjtërinë e tij. Përcaktimi i gabimit dhe dënimi i tij nuk më përkasin mua, sepse Tjetri ka gjithmonë përparësinë ndaj meje. Kjo gjë i takon një të treti i cili vendos mbi raportin ndërmjet dy vetave, meje dhe tjetrit. Kjo quhet drejtësi. Unë jam në gjendje të vendosë mbi konfliktin ndëmjet dy personave të tjerë por jo mbi konfliktin ndërmjet meje dhe një tjetri. Kjo është etika themelore.

[oiseau en vol]

Më fal Orion, por këtu po diskutojmë mbi lidhjen Zot-fe nga këndvështrimi filozofik dhe jo fetar. Ju lutem të mos ngatërrojmë temat. Postimi juaj mund të jetë me vlerë në një temë tjetër, por jo këtu. Dhe ky diskutim po bëhet nisur nga filozofia perëndimore dhe jo ajo lindore, dhe në asnjë mënyrë nuk është përmendur emri i ndonjë feje të veçantë.
Ju falemnderit për mirëkuptimin.

[StormAngel]

Kshu,
Ca kendveshtrime te mia,kjo poashtu nga ana filozofike.
Jane ca libra te sjellur nga Zoti (apo ndermjetesues te Tij) qe proklamojne Fene.
Dmth,
Feja eshte nga Zoti si manifestim i besimit njerezor ndaj tij apo ....
Edhe pse nuk ka pyetje konkrete pervec asaj thenies se Nices do kisha thene:
Feja eshte krijim i njerezve per tu afruar tek Zoti,se Zoti ekziston me apo pa fene tone.