NE DHE VDEKJA
Nė bazė tė asaj se ēfarė qėndrimi kanė ndaj vdekjes, njerėzit ndahen nė katėr grupe:
1. Grupi i njerėzve i cili me poetin - mendjelehtin thėrret:
Ēka ka kaluar ėshtė zhdukur,
ēka do tė vie, e fshehur ėshtė,
ndėrsa ty tė takon momenti nė tė cilin jeton.
Nuk mendon mbi tė kaluarėn, e as qė pėrgatitet pėr ardhmėrinė. Mendon se e djeshmja ka kaluar dhe ėshtė zhdukur, dhe se e nesėrmja nuk do tė vie, e thotė: ēka ka kaluar ėshtė zhdukur, e pasha All-llahun nuk ėshtė zhdukur, por nė llogarinė tonė ėshtė shėnuar e mira dhe e keqja, nė librin i cili as tė voglėn e as tė madhėn nuk e lė pa e shėnuar. Ndėrsa ēdo tė vie ėshtė e fshehur, mirėpo ėshtė e fshehur pėr shqisa, kurse ėshtė prezente te All-llahu i Madhėrishėm dhe pa dyshim do tė vie. Nga tri grupet e para tė njerėzve, ky ėshtė mė i keqi. Ky ėshtė grupi i cili nuk e pėrkujton vdekjen dhe nuk mendon pėr tė.
2. Grupi qė e pėrkujton vdekjen, por nė mėnyrėn siē e bėn kėtė poeti persian Omer-el-Hajjam, i cili me mashtrimet e veta i largoi njerėzit nga rruga e vėrtetė. Ai thotė: Nėse vdekja ėshtė e vėrtetė, nė tė cilėn nuk ka dyshim, ndėrsa jeta e shkurtėr dhe nuk qėndron pėrherė, atėherė, pra, ta mbushim me dashuri e dalldi. Nėse jeta sipas natyrės ėshtė e krijuar pėr telashe e dhembje, pra tė ikim nga ajo te gota e verės dhe ta kalojmė me kėngė... pije ... e epsh.
3. Grupi qė e pėrkujton vdekjen, mirėpo ngjashėm pėrkujtimit tė Ebu el-Atahiut, i cili tė folurit e vet e mbushi me kujtim pėr vdekjen dhe me tė e angazhoi gjuhėn e vet, por nuk pėrkujtohet - vetėm se pak - pėr atė ēka vie pas vdekjes. Ai (Atahiu) sikur thotė - me atė qė ka thėnė: Kam kuptuar se vdekja ėshtė cak i ēdo sendi tė gjallė, apo me tjetrėn qė ka thėnė: Vėrtetė, nėn gurin e varrit ėshtė gjumi i gjatė.
4. Dhe pjesėtarėt e sė vėrtetės, tė cilėt kanė kuptuar se vdekja nuk ėshtė fund por fillim, se nuk ėshtė ėndėrr por zgjim: Njerėzit flejnė, e kur tė vdesin zgjohen. Kanė kuptuar se pas vdekjes ka jetė mė e gjatė, e cila nuk ndėrpritet. Nė do tė kemi ose kėnaqėsi tė pėrhershme, ose dėnim tė dhembshėm. Ky ėshtė grupi i katėrt, grupi i besimtarėve tė cilėt janė nė rrugė tė drejtė.
JETA PAS VDEKJES
Jeta pas vdekjes nė realitet ėshtė jetė e vėrtetė. Ai qė ėshtė dritė shkurtėr, nuk e sheh, ndėrsa ai qė ėshtė i sprovuar me mendje tė dobėt, nuk beson nė tė. Ndėrkaq, ai qė posedon shikim me tė cilin vėren, dhe mendje me tė cilėn kupton, sheh se jeta e njeriut ėshtė e ndarė nė etapa.
Kėshtu, njė ditė, i mbėshtjellur rreth vetvetes, si lėmsh, nė barkun e nėnės, ka jetuar nė brendėsinė e saj. Po tė ishte atėherė nė gjendje tė meditonte, do tė mendonte se ajo ėshtė e vetmja jetė, dhe fortė do ta shtrėngonte atė, duke mos dashur ta braktisė, pėrveē se i detyruar. E po tė ishte nė gjendje tė fliste, do ta konsideronte atė dalje nga barku i nėnės me vdekje dhe varrosje nė thellėsira, edhe pse ajo, nė tė vėrtetė, ėshtė lindje dhe kalim nė botė mė tė gjerė, ngjashėm me kalimin nė botėn e Berzahut - jetėn e varrezave, e cila ėshtė ndėrmjet kėtij dunjallėku tė kalueshėm material dhe jetės sė ardhme - tė amshuar.
PĖRGATITJA PĖR VDEKJE
Te njeriu ėshtė mbėshtjellur shpresa e gjatė, e pandėrprerė. Kjo, nė tė vėrtetė, ėshtė njėra nga instinktet e saj. Pėr kėtė shkak, edhe pse shqisave tona vdekja i ėshtė diē mė e afėrta, ajo, megjithatė, ėshtė diē mė e largėta nga ne nė mendimet tona. Shohim pėrcjelljet e tė vdekurve se si kalojnė pranė nesh ēdo ditė, por ndiejmė se ne do tė mbesim. Shkojmė pas xhenazeve, ndėrsa mendojmė pėr dunjallėkun dhe pėr tė bisedojmė. Shikojmė varrezat se si i plotėsojnė hapėsirat e tokės, e nuk e kujtojmė se edhe ne njė ditė do tė bėhemi prej banorėve tė tyre. Estagfirullah, pėrnjėmend, trupat tanė do tė zėnė vend nė to. E ēka janė trupat? Njeriut i pėrlyhet kėmisha, e heq atė dhe e hedh. Foshnja lind dhe e braktis shtratin e vet dhe del nga ai. Njeriu vdes, e braktis trupin e vet dhe e lė. E ēka ėshtė trupi, nėse jo kėmishė, e vesh dhe e zhveshė, e nė tokė nuk lihet asgjė tjetėr pėrveē trupit.
Njeriu harron vdekjen, mirėpo besimtari gjithnjė e pėrkujton dhe nė ēdo ēast ėshtė i gatshėm qė ta presė. Pėrgatitet pėr tė me tevbe - pendim, istigfar - kėrkim tė faljes dhe kthimin e tė drejtave tė huaja. Sa herė qė tė agojė apo errėsohet bėn llogari me vetveten i falėnderohet All-llahut tė Madhėrishėm pėr tė mirėn qė e ka udhėzuar dhe i ka ndihmuar, ndėrsa kėrkon nga Ai falje pėr tė keqen qė ka bėrė. E pėrkujton ahiretin - botėn e ardhme dhe i frikėsohet ditės nė tė cilėn fytyrat dhe shikimet do tė jenė tė shqetėsuara. I frikėsohet dėnimit pas vdekjes, ndėrsa e shpreson shpėrblimin, duke i ndihmuar nė kėtė me sabėr - durim, namaz dhe veprimin e sė mirės, duke kėrkuar kėnaqėsinė e All-llahut tė Madhėrishėm dhe duke u kėnaqur me atė qė ėshtė tek Ai.
ĒASTI I VDEKJES - DĖSHMI E BESIMIT
Mendo mbi fjalėt e tė Lartėsuarit: Pėrse pra, kur arrin shpirti nė fyt dhe vie ēasti i vdekjes nga i cili nuk mund tė iket, E ju nė atė moment... pėrreth personit tė dashur pėr juve, i cili ėshtė pranė vdekjes, shikoni (se ēpo i ngjet), duke i shprehur ndjenjat e juaja, e duke kėrkuar ndihmėn e medicinės dhe duke bėrė pėrpjekje, e pėrqafoni dhe kujdeseni pėr tė, E Ne jemi mė afėr tek ai se ju, por ju nuk shihni, sepse shqisat e juaja ndiejnė vetėm botėn e materies, kurse ai vetėm se ėshtė nė prag tė botės tjetėr e cila ėshtė pas kėsaj bote. Dhe pėrse, nėse ju nuk jeni pėrgjegjės (pėr vepra), siē mendoni, dhe nuk jeni tė varur prej Zotit tė gjithėsisė dhe Pronarit tė saj, dhe nėse diē nga kjo ėshtė nė pushtetin tuaj (Pėrse) Nuk e ktheni atė (shpirtin tė mos dalė), nėse tė vėrtetėn e flisni. (El-Vakia: 83-87)
Kthene shpirtin nė trup, kur nga ai tė ketė dalė. Shėrbehuni nė kėtė me mendjet e juaja, me shkencat dhe pasuritė e juaja. Por nėse nuk jeni nė gjendje kėtė ta bėni, pėrse atėherė nuk pranoni se ky kozmos ka Zotin e vet, Zotin nė pushtetin e tė Cilit edhe ju jeni, i Cili ju ka ngjallur, i Cili do tua merr shpirtin dhe i Cili pas kėsaj pėrsėri do tju ringjallė?
DYSHIMI I PARĖNDĖSISHĖM
Kam lexuar artikullin e disa ateistėve pabesimtarėve, nė tė cilin me pėrqeshje pyesin e thonė: Nėse nė tė njėjtin moment vdes njė njeri nė Amerikė dhe njė tjetėr nė Kinė, si do tua merr shpirtrat atyre meleku i vdekjes...?
Pėrgjigjja:
1. Shembulli i melekut nė raport me Tokėn tonė ėshtė si shembulli i ndonjėrit nga ne sikur tė gjendeshim mbi fole tė thneglave ku janė me mijėra thnegla, apo mbi gotėn nė tė cilėn gjenden me miliona bakterie. Madje edhe mė tepėr, njė melek ėshtė mė i madh nga kjo nė raport me ne, dhe ky lėmsh tokėsor nė dorėn e tij nuk ėshtė asgjė tjetėr vetėm si njė kokėr gruri nė dorėn e njė njeriu...
2. Meleku i vdekjes me rastin e marrjes sė shpirtrave ka ndihmėsit e vet. All-llahu i Madhėrishėm thotė: Kur ndonjėrit nga ju i vie vdekja, tė dėrguarit Tanė (melaiket) ia marrin shpirtin duke mos bėrė kurrfarė lėshimi. (El-Enam: 61)
Krijoni Kontakt