Franc Vranicki ben Portretin e nje Sahanlepiresi..

[Brari]

Na rrofshin Europianet..
50 vjet e perkedhelen diktatorin Dull e tash na i lavdrojne dhe hajno-mafiozet tane.. te llojit maxhup fino..
pun mafm.uti i thone kesaj..

.Panorama..




franc vranicki
kujtime


Si e përshkruan përfaqësuesi i OSBE-së, Franc Vranicki kreun e "Qeverisë së Pajtimit Kombëtar"

Fino, kryeministri popullor i vitit 1997

Vranicki: Fino i preokupuar, por i qetë, Berisha emocional



Bashkim Fino ishte personi më popullor në vitin 1997. Ai mbajti në kurriz një peshë jashtëzakonisht dramatike për situatën kaotike të shtetit, ku bandat ishin kudo, madje edhe në sheshin para zyrës së kryeministrit.

Duke iu referuar ngjarjeve të vitit 1997, Fino ishte personi më i pranueshëm, dhe më elokuent i atij viti, kur në rast se dilje nga shtëpia për të shkuar diku, duhet të mendoje se edhe mund të mos ktheheshe, pasi mund të mblidheshe nga ndonjë plumb në trup. Për meritat e Bashkim Finos, si Kryeministër i Shqipërisë në vitin 1997, ka folur në librin tij me kujtime edhe i dërguari i OSBE-së në Tiranë, për të zgjidhur krizën e rëndë pas rrëzimit të piramidave, ish-kancelari austriak Franc Vranicki. Në një pjesë të mirë të kujtimeve të tij, ai shprehet për Shqipërinë, përplasjet politike, politikanët shqiptarë dhe lëvizjet e tyre. Ngjarjet përfshijnë periudhën e arritjes së një konsensusi politik, pas shpërthimit të kaosit në vend dhe mbajtjes së zgjedhjeve të parakohshme, në qershorin e vitit 1997. Është interesant fakti, se në intervistat e atyre kohëve kryeministri Fino deklaronte: "kemi bërë gjithçka të mundur". Tani mund të shprehem personalisht, se kur të vijë koha për realizimin e zgjedhjeve qeveria do të thotë fjalën e saj. Për mua shtyrja e zgjedhjeve do të ishte fatalitet për shqiptarët dhe Shqipërinë. Këtë mendim e kam gjetur edhe në bashkëbisedimet që kam pasur me përfaqësuesit e KE-së, që janë të bindur se duhen bërë zgjedhje, pavarësisht se unë jam i bindur se nuk mund të mblidhen armët 100 për qind. Por, unë jam i bindur se ardhja e forcave shumëkombëshe do të na krijojë një hapësirë. Pasi ato të kenë nën juridiksion akset kryesore rrugore, portin e Durrësit, dhe të Vlorës, aeroportin, shpërndarjen e ndihmave, ne do të kemi forca të lira për të grumbulluar armët. Unë mendoj se ne do të arrijmë të krijojmë rend dhe jo rend fals, sepse shqiptarët kanë armë, por shumica i kanë armët për t'u mbrojtur dhe them se do të realizojmë zgjedhjet…."

Vranicki për Shqipërinë dhe ngjarjet e '97-ës
"Në Shqipëri kishin shpërthyer protesta të fuqishme me kundërvënie të armatoasura dhe qeveria e presidentit Sali Berisha, shef i Partisë Demokratike, nuk e kishte më situatën në zotërim. Kjo situatë ishte e mjaftueshme për OSBE-në për të aktivizuar mekanizmin e saj të parashikuar për ndërhyrje në situata rreziku në vendet anëtare. Kjo do të thotë, që në përputhje me rregullat e OSBE-së, përgjegjësve politikë të një shteti anëtar duhet t'i kujtohet respektimi i parimeve themelore demokratike dhe të shtetit të së drejtës dhe në rast nevoje edhe të ndërhyhet nga jashtë për rikrijimin e rendit politik dhe shtetëror. Më 4 mars 1997, unë mora zyrtarisht mandatin si përfaqësues personal i kryetarit aktual të OSBE-së. Detyra ime ishte respektimi i parimeve të OSBE-së në Shqipëri si vend anëtar i saj", shkruan Vranicki.

Takimet e tij me Bashkim Finon
Takimet e para i bëra me presidentin Berisha dhe kryeministrin Bashkim Fino. Të dy më raportuan për revoltat e shpërthyera, Fino i preokupuar, por me qetësi, Berisha i mbushur me emocione. Fajin për destabilizimin ai ja ngarkonte socialistëve. Komitetet qytetare i karakterizonte si rebelë. Shumë shpejt unë kuptova se vendi luhatej në një rrezik të dyfishtë. Nga njëra anë ekzistonte rreziku i fshirjes së kufirit midis komiteteve të armatosura të qytetarëve dhe bandave kriminale. Ndodhte shpesh të shkëmbehej zjarr mdërmjet grupeve të ndryshme të përbëra nga jo më shumë se nga dhjetë, ose pesëmbëdhjetë persona. Ato luftonin jo dhe aq për arsye politike, në rendin e tyre të ditës apo të natës kishin grabitje dhe vjedhje. Nga ana tjetër ekzistonte rreziku i zhvillimeve edhe më të ndera, pasi Berisha dhe Partia e tij Demokratike sidomos në veri të vendit kishte simpatizantë të shumtë dhe të organizuar mirë. Përveç afërsive politike, një rol duhet të ketë luajtur edhe ndarja ndërshqiptare midis gegëve që jetojnë në veri dhe toskëve që popullojnë jugun e vendit….
Si Fino, Berisha dhe unë në një pikë ndanim të njëjtin mendim: Situata e sigurisë brenda vendit dhe më tej, ishte tejet e tensionuar dhe se ishte e nevojshme ndihma ushtarake nga jashtë. Kryeministri dhe presidenti i dërguan në datën 13 mars 1997 një letër me këtë kërkesë Bashkimit Evropian Perëndimor, krahut ushtarak të Bashkimit Evropian, respektivisht Presidentit të Këshillit të BE-së, shefit të qeverisë hollandeze Wim Kok.

Bisedat me Berishën e Finon
Mbasi u mora me organizimin e zyrës në Vienë, doja të kthehesha sa më shpejt që të ishte e mundur në kryeqytetin shqiptar, për të folur me grupet e ndryshme kundërshtare, por mbi të gjitha për t'i ulur në tryezën e bisedimeve partitë politike dhe për t'u takuar me komitetet qytetare në jug të vendit, kjo e fundit me mospëlqimin e thellë të Berishës. Dy ditë përpara nisjes sime të planifikuar për në Tiranë, në kryeqytetin shqiptar dhe në Rinas, rrethinë e Tiranës, ku ndodhet aeroporti ndërkombëtar shpërthyen luftime të fuqishme. Austrian Airlines së bashku me të gjitha shoqëritë e tjera ajrore që fluturonin rregullisht për në Tiranë, anulluan fluturimet e tyre. Pengesa e parë e madhe e misionit tim. Në fakt, nuk ishte kështu. Aragona realizoi një lidhje me qeverinë e tij në Romë dhe ata reaguan shpejt. Përpikmërisht në orën e fluturimit ishte në gadishmëri një avion i forcave luftarake italiane. Një avion i NATO-s në Schwechat? Në këtë rast nuk do të përbënte ndonjë problem. Italianët na shoqëruan deri në Brindizi mua dhe ekipin tim, nga ku një helikopter ushtarak vazhdoi transportin tonë drejt Shqipërisë. Fillimisht zbarkuam në bordin e një helikoptermbajtësi italian në detin Adriatik, jo shumë larg brigjeve shqiptare. Ndërkaq, ambasadori italian në Tiranë kishte organizuar ardhjen e përfaqësuesve të rëndësishëm të komiteteve qytetare, të cilët po ashtu, u sollën me helikopter italian në bordin e helikoptermbajtësit. Gjatë uljes së tyre në bord u zhvilluan disa skena të pakëndshme, pasi përfaqësuesit e komiteteve nuk donin të zbrisnin nga helikopteri, derisa ushtarët italianë të mos kishin ulur armët automatike të mbajtura në gadishmëri. Krenarë dhe të paarmatosur, bijtë e shqipeve nuk dëshironin të trajtoheshin si të dyshimtë. Mbas ecejakeve u gjet një zgjidhje, dhe të gjithë pjesëmarësit u ulën në tryezën e negociatave në bordin e helikoptermbajtësit. Diskutimi disa orësh u shoqërua nga disa probleme…. Shqetësimi im, se koha për bisedime në këtë mënyrë nuk do të mjaftonte ose kuptimi i argumentave do të ngelej në mes të udhës, ishte më se i drejtë. Shpeshherë na u desh t'u ktheheshim fjalive të thëna në fillim të bisedës, për të rigjetur fillin e humbur të negociatave. Nga ana tjetër dhe ky ishte problemi më i rëndësishëm, përfaqësuesit as nuk e kuptonin dhe as nuk e dëshironin përpjekjen për mirëkuptim, zgjidhje të përbashkët apo marrëveshje perspektive midis grupeve shqiptare të konfliktit. Urrejtja e tyre ndaj Berishës dhe klasës politike rreth tij, jo vetëm njerëz të Partisë Demokratike ishte aq e madhe sa ata nuk dëshironin gjë tjetër, veç të hiqnin qafe këtë lidership politik.

Për sa i përket mjeteve për ta arritur këtë, ata nuk ishin tekanjozë. Pledojeja ime, që do të shkaktonte edhe më shumë kaos, zgjati disa orë. Më duhej mobilizimi i gjuhës legjendare të ëngjëjve për të arritur te disa prej tyre, së paku të dëgjonin dhe diskutonin disa prej propozimeve të mia. Tek të tjerët as që bëhej fjalë. Kthesa të menjëhershme vetëm mbas disa orë debati nuk mund të priteshin, aq më tepër nga njerëz të rrethuar nga të huaj, në gjirin e helikoptermbajtësit, që lëkundej, dhe që konfrontoheshin për herë të parë me ide, për ta të dyshimta. Synimi im kryesor në këto orë të para të takimit me ta, ishte të krijoja besim në personin tim dhe në filozofinë time…

Në fillim të prillit së bashku me shefin e qeverisë italiane Romano Prodin, ministrin e Jashtëm Lamberto Dini dhe atë të Mbrojtjes Beniamino Andreatta diskutuam në Romë për gjendjen në Shqipëri, ku u kërkova atyre forca ushtarake dhe sigurie, përkrahje që m'u premtua menjëherë. Në ndarje e sipër Prodi më tha: "Ne do të japim përkrahje ushtarake dhe të çfarëdolloji tjetër. Italia në fund të fundit, duhet të kujdeset për rendin në hapësirat e Adriatikut". Menjëherë mbas kësaj udhëtova për në Athinë për një takim me kryeministrin grek Kostas Simitis, shefin e qeverisë shqiptare Bashkim Fino, ministrin e Jashtëm të Hollandës Hans van Mierlo. Për vetë natyrën e çështjes bisedimet ishin të ngarkuara me probleme, por ato ecën vërtet mirë, dhe kjo mbase edhe për faktin që unë deri pak më parë ulesha përballë tyre si Kancelar i Austrisë, pra isha njëri prej tyre.



Vizita e parë te Berisha e dyta te Fino

Në çdo rast vizita e parë bëhej te presidenti Berisha, dhe e dyta te kryeministri stoik Fino. Berisha fajësonte pothuajse të gjithë Shqipërinë dhe gjysmën e botës e sidomos OSBE-në që e shikonte me kokëfortësi, si shkaktare të problemeve në Shqipëri. Fino bënte me faj Berishën dhe Partinë e tij Demokratike. Unë ftova krerët e partive për t'u sqaruar nëpërmjet bisedimeve, për të gjykuar mbi gjendjen dhe për të hartuar strategjitë e ardhshme. Mbas bisedimeve shumëorëshe politikanët e mbledhur në tryeza të përbashkëta, më raportonin se deri ku shkonte iluajaliteti dhe poshtërsia e palës tjetër, dhe ishin gati të largoheshin nga dhoma e negocimeve, kur fjalën e merrnin përfaqësuesit e rivalëve. Askujt nuk i shkonte ndër mend të dëgjonte tjetrin deri në fund. Unë mundohesha t'i pengoja duke vënë kështu gurin e themelit (pa qenë i ndërgjegjshëm për këtë ) për diçka krejt të pazakontë për Tiranën, pikërisht për bisedimet shumëpartiake.



........