Mbi origjinën e disa fiseve në Shqipëri

[Uriel]

Duhet patur parasysh, se qendrat qytetare në Arbërinë mesjetare, funskiononin në bazë të vetëadministrimit. Ato kishin statutet e tyre qytetare, në të cilat përcaktohesh: mbarëvajtja e politikës së qytetit, përkatësitë juridike, si dhe atributi dhe detyrimet përkundrejt perandorit.

Është shumë e vështirë të përcaktohet saktësisht origjina e Balshave: shqiptare, sllave apo Vlleh?! Ka disa studjues që i lidhin me familjen fisnike franceze De Baulx ose De Beaux si relikë e kryqëzatave. Fakt është se ata u lidhën tërësisht me botën serbo-"malazeze": si "dëshmi" e parë janë të gjithë emrat orthodoksë me origjinë sllave; dëshmi e dytë janë lidhjet martesore me Vukasin Mrnjavceviç, Lazar Hrbeljanoviç; Balsha i III djali i Jelenës serbe u konvertua në orthodoks dhe në filoserb, vdiq në Serbi tek daja Stefan Lazareviç duke i lënë tokat në trashëgimi; fuqia e Balshajve lidhet pa dyshim me Stefan Dushanin dhe të tërësi me dinastinë e Nemanjidëve. Balshajt fetarisht është vështirë të përcaktohen sepse ata përqafojnë tre besimet: Gjergj Balsha I konvertohet në katolik më 1368, çka do të thotë se ishte orthodoks (ndoshta më përpara në origjine ishin katolike, natyrisht nëse ndiqet kjo linjë dalim tek majmuni), por pas 4 dekadash rikonvertohen në orthodoksizëm pas ndikimit të Jelena Hrbeljanoviç-it - nga ky moment i gjejmë në dy besime për të përfunduar në islam.

Feja e tyre nuk përbën ndonjë dëshmi etnike të qartë për faktin se ata njohen tre besime ashtu si Skëndërbeu, që madje ia tejkaloi, nëse merret si e vërtetë linja e unitarizmit fetar. Sidoqoftë, nëse katolicizmi merret si dëshmi e origjinës shqiptare, ateherë Balshajt e konvertuar në këtë fe, pra të ardhur nga një fe tjetër, do të thotë se nuk ishin shqiptarë, dhe për më tepër Skëndërbeu orthodoks, nuk është shqiptar sepse i përkiste Jezusit Bizantin - kjo do të na komplikonte më tepër etnicitetin e pjesës më të madhe të popullit arbër, pra analogji non sens. Feja është një element i rëndësishëm, por jo vendimtar në përcaktimin e etnisë shqiptare.

E cuditshmja eshte se Danja dokumentohet te kete qene ne pronesi te Lekes II Dukagjini se paku qe prej 1444-1450, dhe aty rreth kesaj kohe sebashku me Lezhen i kalohet me traktat Venedikut per ta ruajtuar nga Turqit pasi Dukagjinet nuk mundeshin.

Sa perpara? Me sa di une ka qene vec nje kishe e ndertuar nga Paleologu me kete rit. Nderkohe qe tere zona ishte katolike. Pas 1490 Danja, Sapa, Diokleja qe te gjitha qene te peshkopates se Sardes.

Do isha i interesuar se ku dokumentohet sundimi i Dukagjinëve në Danjë gjatë viteve 1444-1450. Versioni i arkivave venedike merret si i mirëqënë, meqë Danja nuk mbart në vetvete errësirë dokumentare dhe mister, siç është rasti i Svetigradit.

Tek ''Die Kirchenzustände in vortürkischen Albanien. Die orthodoxe Durchbruchszone im Katholischen Damme'' e Shuflait nuk specifikohet më tej se sa përpara (përpos 1435) nderohej Shën Sofia në Danjë. Ndoshta tek ''Arbëria Venedike'' e Schmitt mund të gjendet diçka më shumë. Megjithëse e kam lexuar 2 herë, nuk kam fiksuar gjë në këtë kontekst për Danjën, por mundësia nuk përjashtohet. Ndërsa Baroni Nopçe jep një panoramë se si funskionin rrugët tregtare në malësitë e Arbërisë, ku citohet në një vend dhe pozicioni shkëmbor i Danjës, si pikë kyçe dhe mbartëse e fatit të karvaneve tregtare.

[javan]

Duhet patur parasysh, se qendrat qytetare në Arbërinë mesjetare, funskiononin në bazë të vetëadministrimit. Ato kishin statutet e tyre qytetare, në të cilat përcaktohesh: mbarëvajtja e politikës së qytetit, përkatësitë juridike, si dhe atributi dhe detyrimet përkundrejt perandorit.

Është shumë e vështirë të përcaktohet saktësisht origjina e Balshave: shqiptare, sllave apo Vlleh?! Ka disa studjues që i lidhin me familjen fisnike franceze De Baulx ose De Beaux si relikë e kryqëzatave. Fakt është se ata u lidhën tërësisht me botën serbo-"malazeze": si "dëshmi" e parë janë të gjithë emrat orthodoksë me origjinë sllave; dëshmi e dytë janë lidhjet martesore me Vukasin Mrnjavceviç, Lazar Hrbeljanoviç; Balsha i III djali i Jelenës serbe u konvertua në orthodoks dhe në filoserb, vdiq në Serbi tek daja Stefan Lazareviç duke i lënë tokat në trashëgimi; fuqia e Balshajve lidhet pa dyshim me Stefan Dushanin dhe të tërësi me dinastinë e Nemanjidëve. Balshajt fetarisht është vështirë të përcaktohen sepse ata përqafojnë tre besimet: Gjergj Balsha I konvertohet në katolik më 1368, çka do të thotë se ishte orthodoks (ndoshta më përpara në origjine ishin katolike, natyrisht nëse ndiqet kjo linjë dalim tek majmuni), por pas 4 dekadash rikonvertohen në orthodoksizëm pas ndikimit të Jelena Hrbeljanoviç-it - nga ky moment i gjejmë në dy besime për të përfunduar në islam.

Feja e tyre nuk përbën ndonjë dëshmi etnike të qartë për faktin se ata njohen tre besime ashtu si Skëndërbeu, që madje ia tejkaloi, nëse merret si e vërtetë linja e unitarizmit fetar. Sidoqoftë, nëse katolicizmi merret si dëshmi e origjinës shqiptare, ateherë Balshajt e konvertuar në këtë fe, pra të ardhur nga një fe tjetër, do të thotë se nuk ishin shqiptarë, dhe për më tepër Skëndërbeu orthodoks, nuk është shqiptar sepse i përkiste Jezusit Bizantin - kjo do të na komplikonte më tepër etnicitetin e pjesës më të madhe të popullit arbër, pra analogji non sens. Feja është një element i rëndësishëm, por jo vendimtar në përcaktimin e etnisë shqiptare.

Do isha i interesuar se ku dokumentohet sundimi i Dukagjinëve në Danjë gjatë viteve 1444-1450. Versioni i arkivave venedike merret si i mirëqënë, meqë Danja nuk mbart në vetvete errësirë dokumentare dhe mister, siç është rasti i Svetigradit.

Tek ''Die Kirchenzustände in vortürkischen Albanien. Die orthodoxe Durchbruchszone im Katholischen Damme'' e Shuflait nuk specifikohet më tej se sa përpara (përpos 1435) nderohej Shën Sofia në Danjë. Ndoshta tek ''Arbëria Venedike'' e Schmitt mund të gjendet diçka më shumë. Megjithëse e kam lexuar 2 herë, nuk kam fiksuar gjë në këtë kontekst për Danjën, por mundësia nuk përjashtohet. Ndërsa Baroni Nopçe jep një panoramë se si funskionin rrugët tregtare në malësitë e Arbërisë, ku citohet në një vend dhe pozicioni shkëmbor i Danjës, si pikë kyçe dhe mbartëse e fatit të karvaneve tregtare.

Feja eshte vetem institucion politik. Tek Shqiptaret po ashtu.

Per Balshat mund te shkruaj nje here tjeter, pasi tashi per tashi nuk me interesojne. Por Justiniani deri ne fund te jetes nuk pranoi t'u jepte titull aristokratik.

Per zoterimet e Dukagjineve ne Danje, ju referova Hopf. Eshte edhe nje burim tjeter me interesant, per te cilin preferoj te mos flas ne kete kohe.

Shmitti ka vargezuar bibliografi nga dokumentat veneciane, te cilat i ka marre te mirefillta, dhe ka derivuar ne konkluzione mbi ate baze. Habitem se si mund te ndodhe kjo per nje studjues te mesjetes, dmth te qenit parcial. Referencat e tij i kam gjet me pare ne burime te tjera, ndersa ato te rejat qe ka zbuluar vete, nuk kane asnje peshe ne lemin e ngjarjeve.

Interpretimi qe i ka bere ai historise se nderlikuar te Skenderbeut eshte arbitrar dhe feminor per te thene me te pakten.

[javan]

Me vdekjen e mbretit Stefan Dusan, Serbia e athershme shperndahet ne shum shtete te vogla te cilat vetequhen te pavarura.

Nder keto "shtete" dallohet Shkodra, e udhehequr nga Balsha I.

Kur vdek "car" Dusani pra, Balshajt e lirojn veriun e Shqipris deri te lumi Drin. Madje, femijet e Balshes, Strasimiri, Gjergji I dhe Balsha II e sundojn tere Malin e Zi dhe gati te gjthe Shqiprin e veriut. Kjo ndodh perafersisht me 1355. T'a kujtojm faktin qe servet e okuponin nje territor bukur te madhe shqiptar qe nga viti 640.

Balsha I, babai, bashke me femijet, per t'i shkeputur lidhjet me okupatorin serv, nderrojn fejen nga ortdoks ne katolik. Keshtu do veprojn shumica e shqipetareve. Ky veprim eshte edhe per t'iu afruar Perendimit dhe per t'iu "ikur" Lindjes...

Ky ishte vetem nje shembull konkret i nje periudhe te kufizuar ne mes te shekullit 14, qe hedh pak drit per nderrimin e fejes.

Gjegjesisht, mund te themi qe Shqiperia eshte e "lidhur" me Vatikan, me Romen, pra me fejen katolike qe nga shekulli i pare (mbas Krishtit). Deri ne vitin 734 Shqiperia ndodhej nder jurisdicionin e Papes, vit ky, kur imperatori bizant Leone I Isaurico e "bashkon" Shqiperien me patriarkern e Konstantinopoj-es.

Kur Shqiperia "kalon" nder Bizantin, dhe kur toka e jon sundohet nga Bizanti, bullgaret dhe servet, shumica e popullsis "shenderrohen" ne ortodoks, veqaneterisht neper zonat periferike shqiptare.

Kjo ndodh nga Janina deri ne Vlore, nga Ohri ne Kruje, nga Shkodra ne Antivari (Tivar).

Pastaj, e kemi nje ndryshim tjeter i cili ndodh si rrjedhim i kryqezateve nga nje ane dhe sundimit nga Venediku dhe Napoli ne anen tjeter. Ne kete periudh ne fakt, shqiptaret, si revanshim, si proteste ndaj slaveve ortodoks kalojn ne katolik.

Ne fillim te shekullit 15, pra, ne Shqiperi kemi pothuaj vetem katolik. Shqiperia e athershme kishte plote 18 dioqeze katolike, plus disa (nuk di saktesisht) dioqeze ortodokse.

Kjo leshim/marrje e fejes, ndoshta, perseris, ndoshta mund te jete pergjegjja e Danjes...

Jo, eshte krejt gabim. Nuk e di nga e ke marre por eshte gabim.

Serbia ka qene vec 2 katunde ne shpine te Kelmendasve ne malesi te Shkodres asokohe. Nje principate nga me te voglat. Kjo do te thote qe iste nje hic si fuqi politike dhe si fuqi ushtarake. Nemanjat kane qene askushi, pa le me te udhehiqnin nje beteje ne tokat e Dardanise antike qe nuk u takonte as nga larg. Madje Servet nuk lejoheshin deri ne afer 1900 te nderonin kishat e tyre. Te paren qe ndertuan e bene ne Gorice mbi germadhat e kishes antike te St. Gjergjit (pas nje termeti aty rreth 1850). Pasi kam thene kete fjaline e meparshme, Uriel nuk e di se si mund te jete e Serbeve ajo kisha e Dionisit dhe e Sergjit ne Shkoder. (!)


Skllavonia nuk kishte lidhje me Servine e Urosheve, Dalmacia dhe Kroacia qene me vete dhe nje perzierje e Shqiptareve te te dy riteve, nje pakice sllave Sllave, deri ne 1900.

Balshat nuk kane liruar asgje hic. Zoterimet ne fjale qene te Topiajve deri ne Shkrel qe do te thote "Shen Karl". Balshajt qene ne armiqesi me Topiajt.

E kunderta, Albania e Eperme dhe Poshtme ose Epiri I Ri dhe i Vjeter (terma nderkembyese) ishte Bizant (deri kur sunduan perandoret Ilire, te vetmit qe i dhane lavdi Romes dhe qene Roma). Kurre Iliriku nuk eshte ngaterruar ne shkizmat fetare, sepse nuk u interesonin. Dhe me te drejte. Konvertimi ne katolik ne sensin qe njohim ne, ndodh vetem pasi Bizanti u falimentua dhe shit nga Venediku per 30 aspra tek kryqtaret ?frenge dhe me pas tek Turqit.

Etj.

[Gameness]

Jo, eshte krejt gabim. Nuk e di nga e ke marre por eshte gabim.

Serbia ka qene vec 2 katunde ne shpine te Kelmendasve ne malesi te Shkodres asokohe. Nje principate nga me te voglat. Kjo do te thote qe iste nje hic si fuqi politike dhe si fuqi ushtarake. Nemanjat kane qene askushi, pa le me te udhehiqnin nje beteje ne tokat e Dardanise antike qe nuk u takonte as nga larg. Madje Servet nuk lejoheshin deri ne afer 1900 te nderonin kishat e tyre. Te paren qe ndertuan e bene ne Gorice mbi germadhat e kishes antike te St. Gjergjit (pas nje termeti aty rreth 1850). Pasi kam thene kete fjaline e meparshme, Uriel nuk e di se si mund te jete e Serbeve ajo kisha e Dionisit dhe e Sergjit ne Shkoder. (!)


Skllavonia nuk kishte lidhje me Servine e Urosheve, Dalmacia dhe Kroacia qene me vete dhe nje perzierje e Shqiptareve te te dy riteve, nje pakice sllave Sllave, deri ne 1900.

Balshat nuk kane liruar asgje hic. Zoterimet ne fjale qene te Topiajve deri ne Shkrel qe do te thote "Shen Karl". Balshajt qene ne armiqesi me Topiajt.

E kunderta, Albania e Eperme dhe Poshtme ose Epiri I Ri dhe i Vjeter (terma nderkembyese) ishte Bizant (deri kur sunduan perandoret Ilire, te vetmit qe i dhane lavdi Romes dhe qene Roma). Kurre Iliriku nuk eshte ngaterruar ne shkizmat fetare, sepse nuk u interesonin. Dhe me te drejte. Konvertimi ne katolik ne sensin qe njohim ne, ndodh vetem pasi Bizanti u falimentua dhe shit nga Venediku per 30 aspra tek kryqtaret ?frenge dhe me pas tek Turqit.

Etj.

Kerkoj falje,

une u mbeshteta te Fan S. Noli, "Scanderbeg", perkthyer nga Alessandro Laporta dhe Halil Myrto, botimi i pare me 1993, faqet 16/17

me t'mira

[javan]

Kerkoj falje,

une u mbeshteta te Fan S. Noli, "Scanderbeg", perkthyer nga Alessandro Laporta dhe Halil Myrto, botimi i pare me 1993, faqet 16/17

me t'mira

Shume i lemuar.

Eshte gabim. Dhe jo vetem i Nolit, me sakte jo nga pamjashtueshmeria e Nolit.

[Skorpioni]

nese me lejohet, do doja te nderpres debatin vetem pak me nje pyetje per kete prapashtesen -viç te keta mbiemrat e sllaveve jugore

p.sh

a eshte Lazare-viç ashtu diçka si Robin-son ???

[safinator]

nese me lejohet, do doja te nderpres debatin vetem pak me nje pyetje per kete prapashtesen -viç te keta mbiemrat e sllaveve jugore

p.sh

a eshte Lazare-viç ashtu diçka si Robin-son ???

Eshte e njejta gje

[javan]

Tek ''Die Kirchenzustände in vortürkischen Albanien. Die orthodoxe Durchbruchszone im Katholischen Damme'' e Shuflait nuk specifikohet më tej se sa përpara (përpos 1435) nderohej Shën Sofia në Danjë.

Shen Sofia nuk ishte ne Danje, por Mazrek. Dhe qe ndertuar nga benediktinet.
Ne vitin 1599 nje Joanis Arkipeshkop dhe nje Bessaroin Mitropolit i Provinces se Servise i parashtrojne besnikerine e tyre Klementit VIII Pape i Romes.
Sic duket Servet nuk kane qene Ortodokse para shek 17 (viti 1599 duke qene shek 16, sikurse 1999 eshte shek 20)

[land]

(deri kur sunduan perandoret Ilire, te vetmit qe i dhane lavdi Romes dhe qene Roma).

.

Pjeserisht e sakte, i dhane lavdi romes por jo te vetmit. Me i lavdishmi nder te tere ka qene Julius Caesar. Origjina e tij eshte interesante qe mund te lidhet dhe me Ilirikun, por kjo eshte ceshtje tjeter per te cilen s'mund te shkruaj ketu !

[kendobs]

Kam nen zoterim nje liber mbi okupimin turk ne shqiperi i cili eshte formuluar nga burime turke, pra shkrimtare turq.
Keto jan embiemrat kryesisht te shqiptareve qe akoma nuk ishin asimiluar kryesisht ne veri, veri-lindje, juglindje, oher e perreth, konvertuar, ose emigruar ne troje te tjera. po ashtu libri tregon edhe per shum efshatra qe ishin braktisur plotesisht. Keto emra shfaqen neper deftere turq. Nese ndokush deshiron me teper informacion per ndonje mbiemer specifikisht mund te shikoj se cfare te zbuloj ne liber.



ALEKSI, BALESHI, BALSHA, BALSHI, BESRAKU, BILARI, BILI (BELI), BARDI, BARLETI, BISARI, BOZHAJ, BUDINI, BUKASI, BULUSHI, BLACI, BOGDANI, BOTARI, BOJVIK, BUJARI, BURKACI,BUTBENXHI, CAVARDINI, CILAJI, CUPA, CUKALI, CUROJI, CUKALI, CULI, DIVALMI, DAJCI, DUKA, DOBRA, DIDA, DUSHI, DORANKRYQI, DROMSHI, FIRA, FLITA, FRANKO, GAZI, GOLAMI, GOLEMI, GRAMATIKU, JANI, GJIKA, GJINDINAKU, GJONI, HAJMILI KAPUSI, KARUSI, KASTRIOTI, KIRAJ, KLATI, KOKOZI, KUPI, KURDARI, KURPENDI, KASA, KACI, KAJASEXHI, KAPUCI, KAPULATI, KAZNIZI, KERAKA, KESARI, KILOSI, KIRAKA, KIRAZINI, KOLASHI, KULISHI, KURTILLA, KALURI, KAMZA, KALOSI, KASINI, KIMIZA, KIPOTA, KOCANI, KOLA, KOKA, KOVASALATI, KUJTIMI, KIRAKESI, KURBANESHI, KURTISI, KUQI, KURIKUQI, KUSHVLATI, LALA, LALINI, LAZARI, LIKLA, LITI, LISHI, LACI, LAPACAJ, LUZI, LLAPSHI, MARTOLOSI, MATARISI, MIRDIDI, MIZA, MARKU, MANIZI, MANESI, MARGJINI, MIHALI, MHILLI, MIZIJO, MUZAKA, MENKO, MIHO, MINKA, MITRI, MASTORI, MARSHI, MIZI, MIRSHKLAVI, NAPEZI, NIKOLLA, PALI, PALAZI, PLASHA, PRIMIQYRI, PSIRAGU, PETRI, PETRA, PROGONI, PANILI, PICAJ, PILASHI, PISHA, PULICI, PRIFTI, PRODANI, RAKESI, REFKONILI, RIJO, RONDACI, RICI, RUSI, SAKATI, SKANDA, SENDISI, SIMAKU, SIROTI, SKALABRA, SMAKA, SPANI, SPOTA, SPAVALI, SYKODHJANI, SKUCI, SMAKA, STEPANI, STILI, SUMA, SUNDIA, SYKUQI, SYZIU, SYMIRI, SKUKU, SKURAJ, SKURNA, SKURATI, SLANKU, SOKODINI, STOJANI, SHARI, SHARGJINI, SHIRGJI, SHPANI, SHKANI, SHPATA, SHTEPKO, SHTJAFNI, SHTEPANTI, SHURBI, TANUSHI, TITKO, TORKA, TOROMISHI, TODORI, TRASHA, THANA, VAZARI, VASHKUNI, VOGLI, VOKSHI, VALANDIDI, URANA, ZAHARINI, ZAMRAKU, ZHUMI, etj. etj.

Me trego per mbiemrin DOBRA te lutem!