Powell: Do te ndjekim nje politike te jashtme agresive

[ATMAN]

VINÇENX GOLLETTI BAFFA

Darwinizmi linguistik si edhe: kapitalizmi absolut

Jeta e individit si edhe jeta e grupevet të para shoqërore ishin, në fillim, të thjeshta, dhe të rralla ishin, kështu mendoj unë, atëherë surprizat, dmth ngjarjet që nuk mund të parashikoheshin.

Me kalimin e kohës, kur në ca vende të përshtatshme gjeografikisht u zhvilluan trajta të ndryshme të bujqësisë, grupet shoqërore u zmadhuan e jeta u bë më e lehtë sidomos për kohortat e larta të popullsisë e për individët drejtues,por më e vështirë për njerëzit normalë. S`duhet harruar se përparimi teknik thjeshtëzon jetesën, por kjo nuk vlen për të gjithë, nëse njëkohësisht nuk përmirësohet vërtet edhe sistemi politik. E kështu jetesa për grupet shoqërore, që pak nga pak ishin zhvilluar në shtete, nuk ishte më aq e thjeshtë dhe e parashikueshme; e historia e epokavet të kaluara si edhe ndodhjet e kohës sonë na tregojnë shumë e shumë shembuj për sukseset e për katastrofat e papritura.

Natyrisht nuk kanë munguar kurrë njerëz gjenialë të cilët situatën e kuptuan mirë dhe e paralajmëruan popullsinë për rrezikun, e këtu unë dua të kujtoj vetëm figurën mitologjike të Kasandrës si edhe frëngun Charles Alexis Maurice Clérel Comte de Tocqueville (1805-1859), i cili parashikoi për Shtetet e Bashkuara të Amerikës e për Rusinë një të ardhme madhështore për shkak të madhësisë së tyre gjeografike në krahasim me shtetet evropiane që atëherë ishin superfuqi, sundonin botën e kishin popullsi të mëdha për atë epokë, por territori i tyre ishte relativisht i vogël.

Do të ishte e këshillueshme për ca përfaqësues të politikës, të ekonomisë dhe të shkencës të merreshin një çikë më shumë me demografinë historike. Për fat të keq, unë fitoj ditë për ditë më fort përshtypjen se politikani evropian zakonisht nuk do ose frikohet të pranojë realitetin demografik botëror. Me të vërtetë, realiteti politik u kuptua volens nolens, dashur padashur, kurse realiteti kulturor e ekonomik u kuptua më pak.....Tani dihet se me të parën e sidomos me të dytën luftë botërore evropianët bënë praktikisht vetëvrasje në teatrin politik të rruzullit tokësor; sot shtetet e mëdha evropiane s`janë më me rëndësi, por, për fat të mjerë, vetëm pak njerëz janë të bindur se edhe kulturorisht shtetet evropiane janë me vlerë modeste. Unë sot dua të merrem sidomos me kulturën e spreh haptas ca mendime të cilat edhe evropiani më i urtë nuk do t`i pranojë teorikisht, megjithëse praktikisht ai vepron edhe më keq se sa shkruaj unë sot këtu. Dhe nuk dua të kujtoj fare se për shumë popuj evropiane vetëvrasja demografike sot është në prag të derës.


Shprehja dialekt ka dy kuptime. I pari kuptim është variant i një gjuhe e nuk ka asnjë nënkuptim negativ. I dyti kuptim përdoret për të folmet që zakonisht nuk shkruhen ose shkruhen vetëm për një letërsi popullore, dmth jo për shkencë e për filozofi. Ka, vetëkuptohet, ndonjë përjashtim. Tani, nëse sot merren në shqyrtim librat dhe artikujt shkencorë e filozofikë që botohen në Evropë, numri i vepravet në gjuhët e shumta dhe të bukura evropiane është bërë pas luftës së dytë botërore vit për vit më i vogël e gjuha anglo-amerikane është jo vetëm gjuha e ekonomisë dhe e politikës por edhe e shkencës dhe e filozofisë. Mirëpo kjo është vetëm një pjesë e situatës sonë: amerikanishtja është sot jo vetëm gjuha e shkencës dhe e filozofisë por edhe gjuha e kulturës. Jo vetëm kaq: sa e sa shkencëtarë e filozofë evropianë janë të bindur, kështu më duket mua, se vetëm gjuha anglo-amerikane ka në dispozicion shprehjet që sot i nevojiten njerëzimit të kulturuar. Me fjalë të tjera unë dua të them haptas se çdo gjuhë evropiane ka marrë rrugën e dialektit vulgar ose vulgaroid, dmth gjuhë si frëngjishtja, gjermanishtja, italishtja, spanishtja, rusishtja etj. po bëhen ditë per ditë dialekte të përshtatshme vetëm për një çikë letërsi të bukur provinciale. E kjo vlen edhe për anglishten, siç na mëson amerikani Benjamin Barber: The queen`s English is little more today than a highfalutin dialect used by advertisers who want to reach affected upscale American consumers. (Jihad vs. McWorld, Random House, 1995, f. 84) Mund të thuhet, ndoshta, se është mirë për tregun ndërkombëtar, për shkencën, për filozofinë, për politikën ndërkombëtare etj. të kihet një gjuhë që çdo filozof, shkencëtar etj. kupton, shkruan e flet, si për shembull një herë me greqishten e, më vonë, me latinishten.

Rebus sic stantibus, unë dua të theksoj se një ndër gjërat më të këqija që njeh jeta jonë është etika e suksesit, e cila, zakonisht, e verbëron njerëzimin në mënyrë sistematike dhe pothuaj absolute. Sipas darwinizmit çdo qenie, prandaj, çdo lëvizje kulturore ose politike të cilat afirmohen janë më të mira se qeniet e lëvizjet që nuk kanë pasur sukses: më i miri fiton e mjaft më! Me siguri shpeshherë ai që fiton është më i mirë se ai që nuk fiton, por suksesi nuk duhet mbajtur si parim i padiskutueshëm: sa e sa herë ai që fitoi pati fat, dmth rasti qe për të i favorshëm, shpesh edhe vetëm momentatalisht.

Jeta nuk i njeh parimet absolute e shkencëtari, filozofi, tekniku etj. duhet të kenë shumë kujdes kur formulojnë një gjykim, sidomos nëse gjykimi duket përfundimtar. Bie fjala, shkenca serioze nuk i njeh gjykimet përfundimtare!! Nëse marrim parasysh vetëm kohën moderne, na del pyetja: Schicklegruberi (më i njohur nën emrin Hitler) pati shumë sukses në fillim. Ishte ai vërtet më i mirë se të tjerët gjermanë? E ai sukses aq i madh pas ca kohe u ndryshua në katastrofë të tmerrshme. E i ashtuquajturi bolshevizëm i shokut Stalin që u afirmua për shumë vjet, ishte lëvizje e mirë? Çdo sukses e çdo afirmim duhen analizuar kritikisht e pasojat e suksesit duhen shqyrtuar e rishqyrtuar me vëmendje. Sot edhe biologu që merret me evolucionin fillon të kuptojë se qenia e cila afirmohet u ka adaptuar situatës së re, por kryesorja është se ka pasur fat, ka pasur mbarësi, siç na thotë haptas japonezi Motoo Kimura. Askush nuk mohon suksesin e sotëm të gjuhës anglo-amerikane, por është gabim i rëndë e trashanik të besohet se kjo gjuhë është më e mirë se gjuhët e tjera. E ky është gabimi që bëhet sot, e ky gabim shkakton gabime të tjera, nëse njeriu nuk është i zgjuar dhe i urtë. Suksesi i gjuhës anglo-amerikane është sidomos me karakter politik e jo, në vend të parë, me karakter kulturor, si qe një herë me greqishten klasike e me latinishten.

S`do të jetë keq të kujtohet se ca individë nga Anglia shkruajnë haptas se gjuha e tyre është gjuha më moderne e botës. Mbiemri modern vlen për ata si përparimtar, dmth anglishtja është gjuha më e mirë, sepse ajo gjëja s`ka gramatikë e sepse thjeshtëzoi çdo gjë, kurse çdo gjuhë tjetër, p.s. latinishtja ose baskishtja, janë gjuhë të vjetra, e kjo do të thotë se janë të vështira, të komplikuara e kanë shumë gramatikë e nuk vlejnë shumë. Këta individë nuk dinë aq shumë për gjuhën e nuk mund të kuptojnë se anglishtja, sot anglo-amerikanishtja, ka marrë rrugën e kinezishtes klasike, e cila thjeshtëzoi e thjeshtëzoi sistemin e vet e pastaj filloi përsëri të komplikohej në një mënyrë tjetër& Përveç kësaj amerikani normal (në këtë rast unë nuk frikohem të them: amerdikani!) është i bindur se rruzulli tokësor sot ka praktikisht vetëm një gjuhë e vetëm një shtet me sovranitet të plotë e se kjo situatë është përfundimtare për njerëzimin e se, prandaj, nuk mund të ketë ndryshime në të ardhmen.


E gabimi i dytë është suksesi i monokulturës së kapitalizmit absolut; e kjo monokulturë është duke dominuar jetën tonë. Sot shumë njerëz jo vetëm në Afrikë e në Azi por edhe në Evropë janë të bindur se anglo-amerikanishtja është gjuha e kulturës tout court e kush anglo-amerikanishten nuk e zotëron mirë, nuk është i kulturuar. Këtu unë nuk dua të them se anglo-amerikanishtja duhet ignoruar ose luftuar; jo, unë dua vetëm të theksoj qartas se çdo gjuhë është e mirë e di të shpreh çdo gjë për të cilën populli që e flet ka nevojë e çdo gjuhë është në gjendje të zhvillohet e të bëhet e përshtatshme për skencë, filozofi, teknikë etj. Për shembull dua të kujtoj se ca romakë kishin menduar, më se dy mijë vjet më parë, se latinishtja e tyre nuk ishte e përshtatshme as për shkencë as për filozofi. Kaloi pak kohë e latinishtja u bë për shekuj e shekuj gjuha e filozofisë dhe e shkencës. Në cilën gjuhë anglezi Isaak Newton (1643-1727), ai që zbuloi teoremën binomial e llogaritjen diferencial e integral si edhe ligjin e rëndesës së gjithësishme, shkroi veprën e tij madhështore në tri vëllime? (Philosophiae Naturalis Principia Mathematica, 1686-87) E në cilën gjuhë u shkrua e para gramatikë e gjuhës angleze? (John Wallis, Gramatica Linguae Anglicanae, 1653)


Monokultura për të cilën fola më lart është popkulturë amerikane e sot vlen si kulturë botërore, kundër së cilës duhet luftuar, por jo si u bë më 11 shtator 2001, dmth jo me dhunë e urrejtje.

Dhuna e urrejtja janë parime tepër negative, siç kam shkruar shumë herë, e nuk mund të na ndihmojnë fare, sepse ato shkaktojnë automatikisht përsëri dhunë e urrejtje. Ca dijetarë që mbahen si përparimtarë e të urtë sidomos në Itali e Gjermani, thonë pa dyshim se tani gjuha e tyre amtare u pasurua me fjalë anglo-amerikane. Unë personalisht mund të pranoj faktin se ky mendim vlen për ca njerëz, si për shembull për Ciceronin dy mijë vjet më parë me greqishten e për gjuhët vulgare moderne neolatine e për anglishten më vonë, të cilat u pasuruan me fjalë kulturore nga latinishtja klasike etj. por nuk vlen në asnjë rast për pjesën e madhe të popullsisë së sotme gjermane ose italiane.

Kush e njeh sot mirë Gjermaninë e nuk i vete pas dubdabit, si thotë arbëreshi, s`ka vështirësi të vërtetoi se ky vend s`ka më muzikën e vet, & .Meqenëse jam duke folur për Gjermaninë, kush e njeh mirë këtë vend vërteton menjëherë se gjermani normal i sotëm ushqen një kompleks inferioriteti të rëndë ndaj Anglisë e është i bindur se çdo gjë që vjen nga Anglia, letërsia, muzika, zakonet etj. vlen më se të tijat e vepron si shimpanzeja& Rimarrim tani temën tonë. Shumica e njerëzvet nuk janë aq të zgjuar e për ta ca fjalë amerikane fitojnë me lehtësi vlerë magjike. Sa gjermanë, p. sh., thonë çdo ditë qindra e qindra herë O.K.? A është kjo shprehje pasurim i gjuhës apo demonstrimi se ca njerëz nuk janë aq të zgjuar? Nuk shkruaj më gjatë për fjalët magjike nga anglo-amerikanishtja.

Para se të shkoj përpara, dua të nënvijoj se popkultura amerikane është, sëbashku me konsumin, opiumi i sotëm për popullin. Ky opium është shumë më i keq e dëmsjellës se opiumi kundër të cilit kërkoi të luftonte Karl Marxi. Monokultura e sotme amerikane është krijimi i kapitalizmit absolut e kapitalizmi absolut i Shtetevet të Bashkuara mban në dorë gjithçka. Kur thuhet se jemi duke jetuar në epokën e komunikimit, harrohet se kapitalistët e mëdhenj mbajnë në dorë sot komunikimin e e manovrojnë atë si duan ata: nëse nuk kemi kujdes, ne nuk jemi më qytetarë në shtetet tona demokratike, por vetëm konsumatorë të verbër.

Është vërtetë se ca herë në Amerikë e në vende të tjera shkruhen edhe ca libra e artikuj të mirë dhe kritikë, por jo çdokush është në gjendje të gjykojë cili libër është vërtet i mirë e duhet studiuar ose lexuar. Normalisht mjafton që një shtëpi botuese e madhe propagandon një libër e libri shitet e pothuaj çdo recensues shkruan gjykime pozitive për atë libër. Shumë idiotësira shkruhen sot shkencërisht, per shembull historia merr fund... e autori bëhet njeri i famshëm.

E individi Hans Moravec na shkruan se kultura biologjike do të tejkalojë në kulturën postbiologjike, se nga njeriu mesatarisht inteligjent do të shkohet te kompjuteri superinteligjent: makinat do të bëhen aq inteligjente sa ato nuk kanë më asnjë nevojë nga njeriu e do të riprodhohen vetë, e do të bëhen vetë përherë më të përsosura. Mbështetja biologjike pra nuk i nevojitet më njeriut e puna e rëndë dhe e tmerrshme të edukohen fëmijët e cila kërkon aq kohë dhe aq fuqi u kushtohet detyrave më të vlefshme!!!

Këtu dua të kujtoj se një amerikan tjetër, Bush i Dyti, shpalli kohë më parë në Berlin solemnisht se ai do të eliminojë përgjithmonë të keqen nga jeta!!!

Unë kam vërtet mëshirë për ata që mendojnë kështu e dua të shpresoj se njerëz të tjerë marrin sa më parë në dorë shkencën, politikën dhe ekonominë.


Edhe letërsia e bukur ka humbur terren. Ndonjë shkrimtar i mirë si edhe shkencëtarët seriozë e ndonjë filozof i ndershëm nuk mungojnë, por serioziteti sot nuk është sot aq me rëndësi.

E, per fat të keq, kjo nuk vlen vetëm për shkencë ose filozofi, por, si thashë më lart, sidomos për politikë e ekonomi. Historia na mëson se moda nuk ka qenë kurrë aq e fortë e aq e papërmbajtur e aq vulgare sa sot e nuk ka sensibilizuar kurrë shoqëri të tëra e nuk ka pushtuar kurrë çdo anë të jetës shoqërore e individuale. Muzika, sporti, të veshurat, të folurit të ngrënit, me një fjalë çdo gjë është në dorë të kapitalistit i cili është bërë si pronar absolut, e njeriu, me perjashtime shumë të ralla, është bërë si skllav pa vullnet e pa karakter.

Me sa duket, feja e re është konsumi e konsumi është si një mani, si një ves, si një sëmundje e pashërueshme. E kjo sëmundje nuk njeh, mjerisht, asnjë kufi e rruga për në kriminalitet është e hapur e bëhet ditë për ditë më e gjerë.


Kush tani më pergjigjet se unë punën e teproj e se kjo është metoda ime e zakonshme, harron se shteti amerikan shpenzon më shumë të holla për burgje se për shkolla. Me siguri është punë e përshtatshme të nënvijohet se grupet shoqërore të mëdha, sidomos shtetet moderne me një numër njerëzish shumë të lartë, si edhe shtetet në shekujt e kaluar kanë pasur shpeshherë vështirësi të rënda me kriminalitet, me burokraci kleptomane, me qeveritarë egoistë e tiranikë e se këto probleme shoqërore janë gjëra që ndodhin, një herë më shumë më e një herë më pak, e se jeta individuale e jeta shoqërore ose shtetërore kanë shkuar përherë nëpër kriza të vogla ose të mëdha e se njeriu, pra, pak nga pak, e zbulon rrugën e mirë ose rrugën që është më pak e keqe. Unë këtu them vetëm se nuk dua të flas për të ardhmen, unë i referohem kohës së sotme e shpreh haptas idenë se kriza jonë mua më duket

vërtet tepër e rëndë e ushqej skepticizëm.

Sot unë mbyll këtë artikull duke premtuar se, sa të kem fuqi, nëse mosha ime e lejon, dua të shkruaj për ndonjë zë kritik që dëgjohet në Amerikë e tjetërkund.


Bad Säckingen, 7-5-02 (Rishikuar: 1-5 korrik 2002)

Të dhëna për autorin e esesë së mësipërme, Dr. Vinçenx Golletti Baffa:

"Lexuesit tanë kanë pyetur disa herë për bashkëpunëtorin e kësaj gazete, zotin Vinçenx Golletti Baffa. Ata dëshirojnë të dijnë diçka mbi këtë person dhe të shumtën e herës shprehin çudinë se ky Arbëresh e shkruan aq bukur gjuhën shqipe. Sot po u japim disa shënime biografike mbi këtë vëlla të gjakut tonë. Vinçenx Golletti Baffa është një arbëresh i brezit të vjetër e lindi në Çivit më 28 gusht 1924, kur arbërishtja ishte gjuhë e gjallë e shumë e fortë. Çiviti gjendet në zonën arbëreshe të Kalabrisë e ka një variant gjuhësor, i cili, në formën e tij të pastër, i qaset mjaft bukur Shqipes së njësuar të sotme. Numri i grave dhe i burrave që improvizonin me lehtësi vjersha e këngë s ish i vogël atëhere në Çivit e çivitjoti kishte mundësi të rritej me një gjuhë të bukur, të fuqishme dhe poetike. Për arsye familjare, Enxini, - ky ishte emri i tij në familje e në katund, - zu fill e la vendin e vet kur mbushi tetë vjeç, për të vazhduar shkollat në Romë e në qytete të Italisë Qëndrore. E kështu kalonte çdo vit nëntë muaj jashtë katundit arbëresh. Ishte djalë i rritur, para Luftës së Dytë Botërore, kur zuri të interesohej instinktivisht për Shqipërinë e gjuhën e saj, të blinte libra shqip e të mblidhte proverba. Studjoi filozofi e histori në Romë (1942-46) e në të parin vit akademik vazhdoi kursin e Ernest Koliqit për letërsi shqipe. Se ç bëri nga viti 1947 deri në vitin 1972 është punë e vështirë të thuhet e mund të përmblidhet me pak fjalë kështu: kishte besim të plotë e të fortë se do të bënte gjëra të mëdha e sidomos të reja e vente duke kërkuar rrugën e vet. Kjo do të thotë se në kohën shumë të vështirë pas luftës, si edhe më vonë, provoi gjërat më të ndryshme. Punoi si mësues privat për shumë lëndë, pra në ca ndërmarrje ekonomike të Milanos, në ca shkolla afër Çivitit e në Bolzano. Punoi e studioi, studioi e punoi, duke kërkuar vazhdimisht. (Këtu përmendim se studjoi thellësisht shumë shkenca në fushat më të ndryshme e se edhe sot merret seriozisht me letërsi e shkencë, siç na dëshmohet nga artikujt e tij.) Tani punon në Bibliotekën qytetare e universitare të Frankfurtit e mban një kurs për gjuhën italiane në Shkollën e lartë pedagogjike të Hajdelbergut. Ishte fillimi i vitit 1973, kur në bibliotekën e lartpërmendur, tek kërkonte libra për Shqipërinë, gjeti vëllimin "Novellistica italo-albanese" me përralla, tregime e anekdota nga Ejanina, Frasnita, Çiviti etj, të mbledhura nga i ndjeri Luca Perrone e të botuara nën udhëheqjen e Koliqit në Firence më 1967. Lexoi pak faqe me kurjeshtje e menjëherë zbuloi se ai vetë mund t i rrëfente këto përralla në një arbërishte shumë më të pastër e më të bukur. E kështu filloi të shkruante në gjuhën e fëmijërisë së tij, në një gjuhë, të cilën e kujtonte ditë për ditë e më mirë. "Po pse përralla? Këtë e bënë të tjerët - i tha mendja. Ti do të bësh gjëra të reja e të duhet të shkruash për sot". Ky qe një vegim, të cilin Golletti filloi ta vinte në jetë menjëherë, duke nisur të shkruante arbërisht. E kur mbushi dyzetetetë vjeç, gjeti rrugën që kishte kërkuar gjatë një jetë të tërë. Pak më vonë, dëgjoi se në Çivit dilte një revistë me titull Katundi Ynë, u vu në kontakt me drejtorin e saj e, i frymëzuar nga propaganda që atëherë bëhej për Shqipërinë në Universitetin e Frankfurtit, mendoi ta vizitonte këtë vend. Në gusht (ishte viti 1973) vizitoi me të vërtetë Shqipërinë dhe informoi Dhimitrin, që ishte dhe është drejtor i revistës Katundi Ynë. Më 1974 doli kështu artikulli i tij i parë që u demonstroi arbëreshëvet se gjuha e tyre nuk ishte e mirë vetëm për një këngë e një poezi, por edhe për prozën moderne e për problemet aktuale. Që atëherë Katundi Ynë nuk doli më pa artikuj arbërisht e lexuesin e interesuar e drejtojmë te kjo revistë. Të kujtojmë këtu se shpresa e Enxinit që ta bënte pak nga pak këtë revistë më arbëreshe s'është realizuar. As Prishtina, as Tirana s u entuziazmuan për këtë shkrimtar arbëresh gjuhëbrisk e liridashës, e ai për ta nuk ekziston. Këto shënime biografike i mbarojmë duke përmendur se s'njohim asnjë Arbëresh tjetër i cili ka shkruar ose shkruan për Diellin e ky është kurorëzimi i karrierës së tij si shkrimtar arbëresh". ("Dielli", Boston, ShBA, 1980)

[R2T]

Kines i duhet me teper nafta e gazi Iranian se sa pacavurja amerikane (dollari) qe cvleftesohet cdo dite. Bile Jankite kane dhe nje borxh prej 900 miljard Dollaresh (i rrofshin bonot e thesarit Kines). Rusia te ardhmen ekonomike e ka me Europen dhe Kinen qe i ka ne kufi dhe qe nuk i fusin hundet ne punet e saj. Pra mos ji shume optimist per pozitat e Jankive ti Tironco.

Cdo ekonomist do qeshte me kete paragrafin tend, sepse brenda tij ti ke dhene nje shpjegim te cilin ti nuk ke arritur ta kuptosh. Zhleresimi i dollarit dhe borxhi i brendshem...cfare kane te perbashket? Vraje pak mendjen. Po ta shpegoj pak nga pak, ndoshta arrin ta kuptosh, borxhi i brendshem eshte ne dollare, zhvleresimi ndikon ne tregun e jashtem. Pra supozojme se Amerika ka nje borxh prej $100, nese dollari = me 1 Euro atehere borxhi eshte 100 Euro, por nese dollari= 0.8 euro atehere borxhi eshte 80 Euro. Duke qene se tregetia e jashtme do kryhet ne Euro (apo monedhe tjeter) atehere borxhi sa vjen e ulet me uljen e vleres se dollarit. Kjo quhet ulje artificiale e deficitit buxhetor.
Ulja e dollarit nuk ka ardhur si pasoje e forcimit te Euros apo se ekonomia eshte ne renie, por sepse Banka Federale ka mese 6 muaj qe po ndjek nje politike te tille qe ul vlerat e dollarit. Keshtu indeksi apo interesi vjetor (qe ndikon ne vleren e borxhit dhe rrjedhimisht vleren e monedhes) eshte ulur nga 5.47 ne Maj ne 4.84 ne Tetor. Ky indeks vendoset nga Banka Federale dhe publikohet cdo muaj ne Gazeten wall Street Jurnal (mund ta gjesh ne interenet nese deshiron). Gjithe kjo ulje e vleres se dollarit, ka ulur indirekt borxhin e brendshem.

Per punen e pozites se Amerikes. Edhe kur e urren dike, eshte normale ti pranosh vlerat. Amerika eshte Nr.1 ne bote, te pelqen ty apo jo. Ekonomia e Kalifornise, nese do konsiderohej shtet me vete, eshte e 8-a ne bote. Shtoi kesaj dhe 50+ shtete te tjera dhe e kupton se nuk ka asnje rival qe ti afrohet sado pak ekonomise Amerikane. Ti mos u shqeteso per pozitat e Amerikes, ato kane qene, jane dhe do te jene te forta, per sa kohe te ndiqet kjo politike qe po ndiqet sot.

[antares]

R2T! "Analiza" apo panegjerizmi tend per ameriken i kujton nje njeriu me shume ate idene e Nastradinit qe per te paguar nje borxh kishte plane te mbillte ferra dhe leshin e deleve te komshiut ta shiste dhe te paguante borxhin!
Une e di mire qe Jankite kujtojne se duke dobesuar dollarin do ta kene me te lehte te ballancojee deficitin 7 triljonesh, po punet e finances more mikk jane pak me te ngaterruara se sa kujton ti!
Impakti i cmimit te naftes eshte ndoshta nga me te medhenjte ne ekonomine e nje vendi e ca me shume ne ate te amerikes. Tani merr mundimin e bej nje grafik te cmimit te naftes per fuci dhe nderto dy kurba: ate te naftes ne USD dhe Euro! Ne kata 3 vjet do shohesh qe vendet prodhuese te naftes de-fakto po e tregetojne naften ne Euro (Jankite nga 20-24$/fucine po e paguajne takni 45-55$/fucine).
Renia e dollarit po largon dhe bleresit e bondeve qeveritare Janki (ata shesin 2.6 miljard $/dite), dhe kur te jepet alarmi asgje nuk do ta ndale Armagedonin ekonomik ne amerike!
Problemi i Jankive nuk eshte kaq i thjeshte po qendron ne de-industrializimin qe i kane bere vendit dhe bindja naive se ekonomia e nje vendi u mbaka me "sherbime", pra avoketer e bakej dhe jo me aktivitet te mirefillte prodhues qe ka kaluar ne Kine e Indi!
Ulja e taksave per ata qe kane mbi 1 000 000$ te ardhura ne vit, sigurisht qe nuk e ndihmoi buxhetin e shtetit!
R2T! Lexo me mire ekonomiste te vertete dhe mos u merr me Green-scamin se gjendja ekonomike nuk eshte aq roze sa te pelqen ta shohesh ti!
Sa per ate qe Kalifornia e 8-ta x 50 shtete, naivitete te tilla mos i sill ketu se shumekush e di qe Kalifornia eshte nje shtet i falimentuar dhe i vetmi aktivitet eshte Hollivudi dhe kazinote....

[antares]

Arun! Lexova me shume interes esene e "VINÇENX GOLLETTI BAFFA" dhe me vjen mire qe edhe ne shqiptaret kemi te tille mendimtare! Tema qe ai trajton sigurisht eshte shume e gjere dhe shume e thelle, ai e trajtoi tamam si duhet nga kendveshtrimi i nje europiani superior!
Kultura e lopcareve janki apo "a-merd-ikane" (merda = ....) eshte vertet nje kercenim per qyteterimin e larte europian!

[R2T]

Une e di mire qe Jankite kujtojne se duke dobesuar dollarin do ta kene me te lehte te ballancojee deficitin 7 triljonesh, po punet e finances more mikk jane pak me te ngaterruara se sa kujton ti!
Impakti i cmimit te naftes eshte ndoshta nga me te medhenjte ne ekonomine e nje vendi e ca me shume ne ate te amerikes. Tani merr mundimin e bej nje grafik te cmimit te naftes per fuci dhe nderto dy kurba: ate te naftes ne USD dhe Euro! Ne kata 3 vjet do shohesh qe vendet prodhuese te naftes de-fakto po e tregetojne naften ne Euro (Jankite nga 20-24$/fucine po e paguajne takni 45-55$/fucine).
Renia e dollarit po largon dhe bleresit e bondeve qeveritare Janki (ata shesin 2.6 miljard $/dite), dhe kur te jepet alarmi asgje nuk do ta ndale Armagedonin ekonomik ne amerike!
Problemi i Jankive nuk eshte kaq i thjeshte po qendron ne de-industrializimin qe i kane bere vendit dhe bindja naive se ekonomia e nje vendi u mbaka me "sherbime", pra avoketer e bakej dhe jo me aktivitet te mirefillte prodhues qe ka kaluar ne Kine e Indi!
Ulja e taksave per ata qe kane mbi 1 000 000$ te ardhura ne vit, sigurisht qe nuk e ndihmoi buxhetin e shtetit!
R2T! Lexo me mire ekonomiste te vertete dhe mos u merr me Green-scamin se gjendja ekonomike nuk eshte aq roze sa te pelqen ta shohesh ti!
Sa per ate qe Kalifornia e 8-ta x 50 shtete, naivitete te tilla mos i sill ketu se shumekush e di qe Kalifornia eshte nje shtet i falimentuar dhe i vetmi aktivitet eshte Hollivudi dhe kazinote....

Sa kujtoj une? E/i nderuar ti as e ke idene se cfare di apo kujtoj une. Nderkohe qe ti po prallis jashte teme, une e kam shume te qarte per cka flas, sepse jo vetem se eshte dega per te cilen jam specializuar por dhe merem perdite me te. E dija qe kur e nisa postimin se do ishte e kote te ta shpegoja ty, megjithate thashe ta provoja njehere.
Ti po me vjen verdalle tek cmimi i naftes kur ajo qe po perpiqem te te shpegoj une se renja e dollarit eshte e planifikuar dhe e nevojshme. Ndoshta nafta mund ta risi apo uli deficitin...ajo s'ka lidhje me cka po te them une. Vlera e dollarit ishte ajo per te cilen po bisedonim...dhe sic tu tregua, zhvleftesimi eshte zhvleftesim i kontrolluar. Ti mu perdridh sa te duash te vlera e naftes se aty do e nxjeresh cdo muhabet, po ketu tregon qarte se nuk je i/e interesuar te mesosh aspak per ato qe nuk di po vazhdon i/e bindur te kembengulesh tek pike te cilat nuk kane lidhje fare me temen.

Kalifornia shtet i falimentuar? Ti as e paske idene se per cka po flet. Hollivudi dhe industria e turizmit (qe lidhet me hollivudin) sjellin vetem 22% te gjithe industrise se Kalifornise. Per kazinot ja paske fut kot,se kazinot jane pothuajse jo-ekzistuese ne kaliforni, ndoshta e kishe fjalen per las vegasin qe gjendet ne Nevada. Te kesh deficit buxhetor dhe te jesh i falimentuar nuk kane fare lidhje me njera tjetren. te pakte jane ata shtete ne bote pa borxhe te jashtem a te brendshem. Po kjo nuk eshte vlera e tyre ekonomike. Vlera ekonomike qe lidhet me prodhimin, import-eksportin, numrin e punetoreve, te ardhurat per fryme etj etj e bejne, dhe nje here, Kalifornine shtetin e 8-te ne bote ekonomkisht.

[Ketrin]

[QUOTE]" America is the only country that went from barbarism to decadence without civilization in between". Oscar Wilde[QUOTE]

Antares, ti je kaq "biased" my dear , saqe nuk ka fare vlere diskutimi sepse eshte e pamundur per ty te jesh objektiv.

[ATMAN]

Arun! Lexova me shume interes esene e "VINÇENX GOLLETTI BAFFA" dhe me vjen mire qe edhe ne shqiptaret kemi te tille mendimtare! Tema qe ai trajton sigurisht eshte shume e gjere dhe shume e thelle, ai e trajtoi tamam si duhet nga kendveshtrimi i nje europiani superior!
Kultura e lopcareve janki apo "a-merd-ikane" (merda = ....) eshte vertet nje kercenim per qyteterimin e larte europian!

me behet qefi shume qe e lexove dhe uroj qe ta kuptosh se amerika pervec vlerave ka edhe shume antivlerave

me duhet te them se po shpertheu borxhi publik qe ka amerka qe eshte rreth 7 trilion dollare , kjo do shkaktoje nje proces bumerang zinxhir qe do perfije gjithe boten , edhe italia ka nje borxh publik qe shkon ne rreth 30 miliard euro , edhe shqiperia ka nje borxh publik qe eshte teper i larte per shqiperine rreth 1 miliard dollare ne mos gaboj

une shqetesohem akoma me shume kur shikoj persona qe vazhdojne te mbrojne ameriken edhe kur amerika ka antivlera , dhe qe te jem i sinqerte me ty ky eshte shqetesimi im me i madh

[antares]

Ketrin! Keto shko thuaja Oskar Uajlldit........
Arun! Une kam kohe qe them keto gjera po mu be qejfi qe edhe njerez me te thelle dhe me te ditur se une (si arbereshi ne fjale) arrijne neketo konkluzione.
Persa i perket R2T mos u merzit se te tille "eksperte" qe hengerkan buke me keto kemi si p.sh Gramoz Pashkon e Co. Keta ose jane naive dhe nuk e njohin mire zanatin e tyre, ose jane shume te djallezuar (shkolla e Harvardit p.sh. sajoi terapine-shok per rrenimin e ekonomive te vendeve te lindjes qe cifute te tipit Khodorovski, Gusinski, Abramovic etj etj ti blinin per 5 leke, si 15 katshi qe u shit 5 miljon nderkohe qe vetem rikonstruksioni i kishte bere 8 miljon!).
Le te flene ne dafina ndekohe qe renia e $ ka shqetsuar gjithe boten!
Kina ka disa muaj qe miljardat e dollareve nuk i con ne subvencionimin e amerikes po po ble dhe po lidh kontrata gjigande me Iranin, Kazakistanin Brazilin Kandane etj.
Kur askush te mos bleje me bonde qeveritare pa vlere (2.6 miljard/dite) cfare do te beje amerika? Do printoje me shume dollare, kjo do ule vleren me tej, do rrite inflacionin etj etj
R2T! Lexo me shume se do marresh veten dhe ndonje kompani qe punon me qafe! Nuk them te lexosh CNN dhe Foxin po autoritete ne fushen e ekonomise dhe finances, mundesisht qe te mos hane buke duke lavderuar ameriken se nuk jane te sinqerte ne ate qe thone!
P.S. Shyqyr qe nuk je ndonje ekspert ne fizike berthamore se po te te linin fatin e ndonje reaktori ne dore........kurse si "ekonomist" shume shume do cosh ne faliment gjynahqaret qe do te te besojne aktivitetin!