sh.hasanaj, temat nuk moderohen nga ty, moderohen nga stafi i forumit. Po do te besh sic te pelqen ty, ik e hap nje forum tendin dhe shkruaj sic te vjen ty per mbare. Ne kete forum temat nuk hapen kot me kot per te lexuar se cfare mendon sh.hasanaj, hapen per te diskutuar nje problem nje ceshtje ku te gjithe antaret japin mendim.
Albo
P.S Nuk eshte hera e pare qe te jap nje sqarim te tille.
"Babai i shtetit ėshtė Ismail "Qemali", e zbuloi Edvin shkencėtari!"
nc nc...prap sje ka shpjegu mir shabes, pres koken po pati kuptu gjo ai.
Qipro Turke ska per tu njohur kurre nga Amerika, sado baza ushtarake ti lejoje Turqistani amerikes.
Ne piken e trete me duket se je gabim. Parimisht te dyja palet jane per bashkimin e Qipros por nuk bien dakord ne modalitetet e shtetit qe do krijkohet. Alternativa me e fundit qe u paraqit per kete pune ishte plani i Ananit qe parashikonte nje konfederate dy-shteteshe dhe nje qeveri minimale ne nivel federal. Ky plan, me sa mbaj mend, u mbeshtet fuqimisht nga SHBA dhe BE. Ne te njejten kohe qe diskutohej per kete plan, ishte ne loje kandidatura e Turqise per ne BE dhe pranimi perfundimtar i Qipros (greke) ne BE.Postuar mė parė nga Albo
Pala greke nuk e perkrahu sepse mendonte se nuk kishte pse bente leshime ne nje kohe qe rruga e saj per ne BE ishte e siguruar. Nga pala turke, presidenti Denktash ishte kunder marrveshjes duke pretenduar per me teper te drejta, ndersa qeveria e Mehmet Ali Talat ishte pro marreveshjes. Ne prill te ketij viti u mbajten dy referendume ne pjesen greke dhe ate turke te ishullit. Greket votuan KUNDER ne masen 75% dhe turqit PRO me 65%.
Pranimi i planit nga ana e pales turke i lehtesoi deri ne nje fare mase barren e fajit pasi deri ne ate moment ishte pare si pala qe bllokonte zgjidhjen. Si pasoje, Qiproja Turke ka gezuar nje fare "njohje" ne boten diplomatike. Kryeministri Talat ka patur takime me Powell dhe lidere te tjere evropiane per here te pare kjo ne historine e Qipros Turke. Presidenti historik Denktash nuk e ka arritur asnjehere kete lloj niveli pritje zyrtare ne 30 vjet te tij ne krye te Qipros Turke. BE ka njoftuar se ka ne plan hapjen e nje zyre perfaqsuese si dhe ka hequr embargon tregtare ndaj produkteve te Qipros Turke.
Marredheniet mes popujve nuk kane qene fort shembullore por jane permirsuar mjaft me zhvillimet e reja.
Kujdesi i SHBA ndaj qeverise turke me teper lidhet me mospranimin e kalimit te forcave amerikane per ne Irakun e Veriut (i banuar ne shumice nga kurdet por qe nuk njihet nga askush si Kurdistan) se sa me prejardhjen islamike te qeverise. Bushi e priti Erdoganin si kryeminister te vertete kur ende nuk ishte kryeminister (pasi nuk e lejonte kushtetuta e athershme) dhe menjehere pas ardhjes ne pushtet te partise se tij (Nentor 2002) nderhyri fort te BE per ti dhene nje date perfundimtare Turqise per pranimin ne BE qysh ne mbledhjen e radhes ne Dhjetor 2002. Marredheniet u ftohen pas refuzimit te pranise ushtarake amerikane por prape qysh atehere kane qene ne permiresim e siper dhe u normalizuan serish gjate takimit te Natos ne Stamboll ne kete Qershor te ketij viti. Brenda parantezave, gjate ketij takimi Bush ju drejtua per here te pare popullsise muslimane ne oborrin e nje universiteti duke pasur ne sfond nje xhami dhe uren e Bosforin qe lidh Evropen me Azine.
Kete se kuptova dot nga mesazhi yt. Perse duhej ta shperblente SHBA Turqine ?
Lulet edhe mund ti shkelin por Pranveren nuk mund ta ndalin dot.
Ne mos gaboj, u mbajt nje referendum ne Qipro ne lidhje me unifikimin apo vazhdimin e izolimit te ishullit, dhe partia ne pushtet ishte kunder unifikimit, partia opozitare ishte ne favor te unifikimit. Jane mbajtur edhe protesta paqesore nga moshet e reja ne pjesen turke ku bejne thirrje per unifikim. Kontaktet nderkombetare apo presionet e tyre mbi liderat politike ne Qipro nuk duhet pare si "njohje te Qipros veriore", pasi po te njihej, nuk kish perse SHBA, BE dhe OKB te viheshin ne levizje per unifikimin e Qipros. Arsyeja perse disa muaj me pare Qipro mori vemendje me te madhe nderkombetare, ishte pikerisht referendumi dhe qendrimi i qeverise ne Ankara, qe tregoi me gisht nga kreret politike ne Qipro si "pengesa" e planeve te unifikimit te Qipros.
Nje prej kushteve te vendosura mbi Ankarane nga BE, eshte zgjidhja e konfliktit te Qipros, ashtu si vete Ankaraja eshte e ndergjegjshme qe nese nuk i ctensionon maredheniet me Greqine, vende antare e BE, Greqia ka per te vene veton per pranimin e Turqise ne BE.
Qeveria e re qe erdhi ne Ankara, i ka demtuar shume maredheniet SHBA-Turqi dhe eshte mbase hera e pare ne maredheniet 50-vjecare midis dy aleateve qe Turqia nuk mbeshtet planet amerikane, edhe kur SHBA afroi 26 miliard $ per te kompesuar demin ekonomik te embargos apo luftes ne Irak per ekonomine turke. Qeveria turke i beri naze dhe ne fund nuk e pranoi as ate plan, ashtu sic la ne portet turke ushtaret amerikane te presin me jave te tera. Arsyeja qe qeveria turke dha ishin: "opinioni i brendshem turk kunder nderhyrjes ne Irak", frika e nje Kurdistani te pavarur ne kufirin turk, kontrolli i puseve te naftes ne Irakun verior nga kurdet qe do te thote fuqizimin e tyre ekonomikisht, politikisht.
Absternimi i Turqise ishte ne nje linje me absternimin e Frances, Gjermanise dhe nuk u kalua aq lehte sa mendojne disa ne Washington. SHBA ende mban maredhenie te mira me Turqine, aleati i vetem i saj ne Azine e Vogel dhe me gjere, por maredheniet midis dy vendeve jane zvenitur ndjeshem, Turqia nuk gezon me ne Washington ate mirebesim qe gezonte perpara luftes ne Irak, pasi atehere kur SHBA kish nevoje per mbeshtetjen e aleatit turk, qeveria turke nuk iu gjend prane.
Maredheniet ende vazhdojne te jene "te komplikuara" ne lidhje me kurdet ne veri te Irakut, te cilet SHBA i shikon si aleatet me te medhenj dhe me te vendosur te saj si ne luften ne Irak, edhe ne perpjekjet per demokratizimin dhe stabilizimin e Irakut te ri. Direkt pas luftes, qeveria turke beri kerkese ne Washington qe te dislokoje trupa te saj ne veri te vendit ne brendesi te kufirit Irakian, me pretekstin e "ruajtjen e sigurise kombetare dhe mbrojtjen e minoritetit turk ne Kurdistan". SHBA vuri veton mbi ate kerkese te Turqise duke mos lejuar hyrjen e ushtareve paqeruajtes turk. Qellimi i vertete i turqve ishte frika ndaj "pavaresise se Kurdistanit" dhe kontrolli mbi puset e naftes.
SHBA shperbleu Turqine me mbeshtetjen verbale per integrimin e saj ne BE, sepse Turqia hoqi dore nga planet e saj per Kurdistanin dhe ndoqi udhezimet e amerikaneve. SHBA gjithashtu ka nevoje per kooperimin e Turqise ne menyre qe te mundesoje rritjen e eksportit te naftes nga puset e Kurdistanit per ne brigjet turke, ku presin naftembajteset. Kjo i siguron shtetit irakin te ardhura te nevojshme per te rindertuar vendin, ashtu sic rrit numrin e fuqive te naftes ne tregun boteror qe ka perjetuar nje krize energjitike ne keto 2 vjetet e fundit.
Albo
"Babai i shtetit ėshtė Ismail "Qemali", e zbuloi Edvin shkencėtari!"
Referndumi u mbajt dhe ne pjesen Turke dhe ne ate Greke. Sic te thashe me lart greket e rrezuan referndumin me 75% JO dhe turqit e pranuan me 65%.
Sigurisht qe nuk eshte njohje, por nga ana tjeter jane nje shperblim diplomatik per qendrimin pro bashkimit qe mbajti pala turke.
Me pranimin e referendumit ne Qipron Turke, Ankaraja i ka te lara duart para nderkombetareve dhe BE-se, aktualisht "femija i paligjshem" eshte ne prehrin e pales greke. Kurse persa i perket marrdhenieve me Turqi-Greqi, ato kane perparuar ndjeshem dhe nuk me duket me vend termi c'tensionim pasi nuk behet fjale per ndonje tension ndermjet te dyve, te pakten ne nivel qeveritar. Si shembull mund te jap faktin qe Turqia dhe Greqia kerkuan te organizonin Euro 2008 se bashku apo qe Greqia ishte ne grupin e shteteve pro pranimit te Turqise ne BE qe ne mbldhjen e Helsinkit ne Dhjetor 2002. Karamanlis ka ndjekur te njejten linje si Simitis dhe mbeshtet pranimin e Turqise ne BE.
Nuk je krejt i sakte ne ate qe thua. Qeveria turke ishte pro pranimit te trupave amerikane ne Turqi. Pas nje pazarlleku me SHBA-ne qe zgjati goxha gjate (dhe qe me ne fund perfundoi ne shifrat rreth 30 miljarde $) qeveria paraqiti nje projektligj ne parlament per te marre autorizimin per pranimin e trupave amerikane (sipas kushtetutes turke, vendimin per pranine e trupave te huaja mund ta jape vetem parlamenti). Ne parlamentin turk partia e Erdoganit ka pak me teper se 2/3 e vendeve dhe pjesen tjeter e ka partia opozitare e majte. Erdogani ndihej i sigurte ne kalimin e ligjit por opozita votoi ne bllok kunder pranise amerikane dhe po ashtu nje pjese e konsiderueshme e partise se Erdoganit. Miratimi i kerkeses se qeverise duhej bere me 50%+1 absolute ose 276 vota nga 550 vende qe ka parlamenti turk. Ne perfundim, projektligji nuk fitoi per 5-10 vota, nuk jam i sigurte saktesisht. Arsyet qe nje pjese e partise ne pushtet votoi kunder jane pak a shume ato qe thua ti, me kryesori nga te gjithe mosmarrja e nje garancie te prere nga amerikanet qe nuk do lejohej nje shtet i pavarur kurd ne Irakun e Veriut. Megjithe ftohjen qe erdhi pas ketij vendimi, SHBA e sheh Turqine si aleatin me te forte ne Lindjen e Mesme dhe si shembullin e demokracise qe kerkon ti jape botes muslimane.
Lulet edhe mund ti shkelin por Pranveren nuk mund ta ndalin dot.
Turqia eshte ende pjese e problemit te konfliktit te Qipros, pasi eshte ajo qe mban forca ushtarake ne pjesen veriore te ishullit. Popullsia turko-qipriote kerkon unifikim per arsyen e vetme se pjesa tjeter e Qipros njeh nje zhvillim ekonomik me te madh se pjesa turko-qipriote. Megjithate, vetem moshat e reja e mbeshtesin unifikimin, moshat e vjetra qe ende i kane te fresketa nderhyrjen ushtarake te Turqise ne ishull, jane kunder unifikimit. Persa i perket shumices greke te ishullit, qeveria Qipriote eshte e interesuar per unifikim, pasi edhe asaj i eshte vene si kusht antaresimi ne BE me unifikimin e ishullit, dhe pa unifikim nuk ka integrim. Qeveria qipriote ne pjesen greke ka qene nje nga palet me te interesuara per unifikimin, pavaresisht se cfare mendon pjesa tjeter e popullsise. Popullsia greke ne ishull i shqeteson unifikimi me pjesen turke, pasi e shohin kete unifikim si pengese zhvillimi ekonomik te tyre, pasi nje pjese e mire e te ardhurave te Qipros do te shkojne per zhvillimin e pjeses veriore. Pa harruar as perplasjet shoqerore te se shkuares midis dy grupeve. E panjohura ne kete ekuacion eshte qendrimi i Greqise, tani qe Greqia ka nje qeveri te re. Megjithese si Greqia dhe Turqia jane tashme nen nje trysni neutralizuese nderkombetare (BE + SHBA) qe ti japin zgjidhje konfliktit te Qipros dhe tu lene rradhe dy paleve ne Qipro qe te gjejne gjuhen e perbashket pa diktuar ne punet e tyre te brendshme.
Nje prej debateve brenda administrates amerikane dhe vete kongresit amerikan, qe u perdor pak edhe nga Xhon Kerry ne fushaten elektorale, ishte "pagimi i gjobave aleateve, qe nuk e mbeshteten luften". Dhe kjo akuze i drejtohej drejt per se drejti Turqise, qe mori ndihmen dhe huate ekonomike, por nuk mundesoi lejimin e kalimit te divizionit amerikan ne irak. Eshte pak te thuash qe SHBA eshte "zhgenjyer" nga Turqia. Brenda administrates amerikane, nje prej leksioneve me te medha te pergatitjes per lufte ne Irak, ishte pikerisht fakti se SHBA gezon me shume mbeshtetje te pakushtezuar nga vende te Evropes Lindore e Qendrore, se sa tek aleatet e saj te vjeter ne Evrope e me gjere. Prandaj ne kete kater vjecarin e dyte, administrata do ti kushtoje nje vemendje me te madhe aleancave te reja ne a te qe sekretari i mbrojtjes e quajti "Evropen e Re". Si Greqia edhe Turqia i kane humbur shume pike vetes ne Ballkan e me gjere sidomos para dhe pas nderhyrjes ne Irak.
Nje arsye tjeter qe une nuk e zura ne goje me lart perse Turqia ishte kunder nderhyrjes ne Irak, ishte pikerisht se nje prezence amerikane ne Irak, dobeson ndjeshem statusin e Turqise ne Washington, si "aleatia e vetme ne Lindjen e Mesme". Ky status nuk eshte me i vertete.
Albo
Ne pergjithesi jam dakord me ato qe thua per Qipron. Pikerisht ndryshimi i mireqenies ekonomike ne te dyja anet e "kufirit" ishte dhe nje prej medyshjeve greke dhe per kete arsye u propozua modeli i konfederates ne planin me te fundit per bashkim. Mosbashkimi nuk me duket se e mban peng Qipron si shtet aktual. Nuk te kuptoj kur thua se eshte unifikimi eshte kusht dhe per Qipron per integrim ne BE. Qipro-ja nderkohe eshte antare e BE-se me te drejta te plota apo e di gabim ?
Nje faktor tjeter qe do jete pro bashkimit te ishullit eshte fakti qe presidenti Denktash nuk do te kandidoje per nje term tjeter ne zgjedhjet e 2005. Pretendenti me i mundshem eshte kryeministri aktual Talat qe perkrahu voten PRO bashkimit ne referendum.
Kjo prape nuk eshte e sakte sepse kredia 30 miljarde dollareshe qe ju premtua Turqise ne rast te kalimit te trupave amerikane u terhoq mbrapsht pasi parlamentin nuk e lejoi kete kalim. Nuk besoj se do kishte aq budallenj ne kete bote qe te japin 30 miljard dollare pa marre fillimisht ate qe do.Nje prej debateve brenda administrates amerikane dhe vete kongresit amerikan, qe u perdor pak edhe nga Xhon Kerry ne fushaten elektorale, ishte "pagimi i gjobave aleateve, qe nuk e mbeshteten luften". Dhe kjo akuze i drejtohej drejt per se drejti Turqise, qe mori ndihmen dhe huate ekonomike, por nuk mundesoi lejimin e kalimit te divizionit amerikan ne irak
Moslejimi i kalimit te trupave amerikane ne ishte, per mendimin tim, nje gabim shume i madh i Turqise, pasi ne ate menyre ata do te beheshin aleati numer nje strategjik i SHBA, dhe per rrejedhoje do te merrnin nje pjese te konsiderueshme te pazarit ne rindertimin e Irakut. Po ashtu do te kishin me teper peshe ne vendimet e pasluftes sidomos ne ato ne lidhje me problemin kurd. I vetmi perfitim qe mund te kete pasur nga ky vendim eshte ndryshimi i imazhit para Evropes qe do ta konsideronte Turqine akoma me teper si nje kobure te Amerikes. Menjehere pas perfundimit te votimit ne parlament, Shirak dhe Shreder pergezuan Turqine dhe sistemin demokratik ne Turqi. Boll u zgjata se jam jashte teme.
Lulet edhe mund ti shkelin por Pranveren nuk mund ta ndalin dot.
Nuk isha ne dijeni qe Qipro (qeveria greke) ishte pranuar ne BE, pasi hera e fundit qe lexova dicka per kete, behet fjale qe antaresimi i saj te behej vetem pasi ti jepej nje zgjidhje problemit te unifikimit. Me sa duket, pas referendumit, vendet e BE e paskan perqafuar Qipron ne familjen e tyre si nje shkase joshese qe qipriotet veriore te zgjedhin unifikimin dhe jo izolimin.
Regullat e Postimit
Pėrgjigju Duke Cituar
Krijoni Kontakt