Pyetje-Pergjigje mbi Besimin e Krishterë Orthodhoks

[Albo]

Pyetje #21. Ju flisni ne menyre te vazhdueshme per Mbreterine e Zotit. Cfare eshte Mbreteria e Zotit?

Mbreteria e Zotit eshte ajo cfare na solli Krishti ne kete bote. Ungjilli eshte i mbushur plot me insistimin e Krishtit se Mbreteria e Zotit u jepet njerezve me anen e ardhjes se Tij. Eshte nje Mbreteri qe nuk i perket kesaj bote, por i perket Zotit, nje Mbreteri e jetes se ameshuar se bashku me Zotin, Trinine.

Prandaj ne e perkufizojme Mbreterine e Zotit si jete ne dhe me Zotin. Orthodhokset besojne se kjo jete u komunikohet njerezve ne Kishe nepermjet Krishtit dhe Shpirtit te Shenjte. Eshte nje jete ku njerezit adhurojne dhe i binden Zotit dhe permbushin vullnetin e Tij me pranine dhe fuqine e Shpirtit te Tij.

Nje shenjtor e ka perkufizuar Mbreterine e Zotit si jete ne Shpirtin e Shenjte, dhe eshte i njejti perkufizim qe jepet edhe nga Orthodhokset per vete Kishen e Krishtere.

Cfare njohim ne Kishe, me ane te shpirtit te Shenjte ne kungim me Atin Zot nepermjet Jezu Krishtit, akoma ngelet nje mister. Mbreteria eshte me te vertete ketu, por si simbol dhe mister. Ne fund te koherave kjo Mbreteri do te na vije ne menyre te dukshme, me pushtet dhe lavdi, kur Krishti te na shfaqet dhe Zoti do te jete "gjithcka ne te gjithe".

Prandaj, duke qene se ne Orthodhokset besojme se Mbreteria u eshte dhene tashme atyre qe besojne, dhe te vdekurit e drejte kane nje akses me te madh ne kete Mbreteri se vete ne te gjallet mbi toke fale perzierjes me djallin e kesaj kohe, ne insistojme se "parajsa" nuk eshte nje vend i lokalizueshem brenda hapesires te universit tone te krijuar, por nje gjendje ekzistence shpirterore dhe hyjnore e cila do te mbushi universin ne fund te kohes. Eshte "jete e perjetshme" qe u eshte shfaqur tashme shenjtoreve me vdekjen dhe njerezve te shenjte te Zotit brenda jetes se mistershme te Kishes se Krishtere.

[Albo]

Pyetje #22. Nuk kemi folur shume per Kishen vete. Per shembull, po ne lidhje me Biblen? A e perdorin Orthodhokset Biblen sic e perdorin edhe te Krishteret e tjere?

Per orthodhokset, Bibla eshte libri i Kishes, e shkruar nga dhe per ata qe besojne ne Zot qe perbejne Popullin e Tij. Kater Ungjijte jane qendra e Bibles, ashtu si dhe Krishti eshte qendra e Kishes. Per kete arsye Kater Ungjijte jane gjithmone te vendosur lart mbi altar ne ndertesat e Kishave Orthodhokse.

Orthodhokset ne pergjithesi e interpretojne Biblen ne lidhje me Krishtin. Ne kete sens, Dhiata e Vjeter eshte e pjesshme qe do te thote se ajo na pergatit per kohen e Krishtit, Mesiah, qe permbush mesazhin dhe historine e saj.

Shkrimet e Dhiates se re jane gjithashtu te qenderzuara rreth Krishtit dhe na tregojne per veprat e Tij ne bote dhe ne Kishe nepermjet Shpirtit te Shenjte.

Prandaj, qendrimi i Orthodhokseve ne lidhje me Biblen eshte se Dhiata e Re eshte paraprire ne Dhiaten e Vjeter dhe Dhiata e Vjeter u permbush nga Dhiata e Re.

Bibla ka nje rol kryesor ne jeten e Kishes dhe i jep forme dhe permbajtje adhurimit liturgjik dhe te mistershem te Kishes, ashtu si edhe jetes theologjike dhe shpirterore. Asgje nuk mund te kundershtohet ne Kishen Orthodhokse nese eshte shfaqur ne Bibel. Gjithcka ne Kishe duhet te jete biblike.

Sidoqofte, vete Bibla, jo vetem qe perkufizon dhe gjykon jeten e Kishes, por edhe gjykohet nga Kisha duke qene se ajo "vjen ne jete" dhe merr interpretimin dhe domethenien e duhur vetem brenda jetes se Kishes ashtu sic jetohet dhe deshmohet nga Populli i Zotit.

Ky eshte afrimi i thjeshte Orthodhoks i Bibles. Sidoqofte, duhet te ze ne goje me deshperim te madh se njohja e Bibles ne rradhet e Orthodhokseve nuk eshte shume e madhe. Po behet nje perpjekje e ndergjegjshme sot qe te rifreskojme leximin dhe meditimin e shkrimeve nga besimtaret e Kishes.

[Albo]

Pyetje #23. Po ne lidhje me misteret? Sa mistere ka? Si i kupton Kisha Orthodhokse misteret?

Para se gjithash, me duhet te them se tradicionalisht Kisha Orthodhokse asnjehere nuk i numeroi misteret. Numri 7 u adoptua ne Orthodhoksi tani se fundmi nen influencen e Kishes Katolike Romane.

Tradicionalisht orthodhokset e kuptojne gjithcka ne Kishe si te mistershme. Gjithcka ne jete behet nje mister ne Krisht qe e mbush vete jeten me Shpirtin e Zotit.

Orthodhokset pagezojne edhe foshnjat edhe te rriturit si nje rilindje ne jeten e re te Krishtit. Pagezimi kuptohet dhe kremtohet si pjesmarrja e personit ne vdekjen dhe ringjalljen e Krishtit. Eshte Pashka e personit teksa ai lind perseri ne nje jete te perjetshme.

Mirosja (ose konfirmimi) eshte "vulosja" e jetes se re ne Krisht me ane te Shpirtit jetekrijues. Gjate Mirosjes personi merr "vulen e dhurates se Shpirtit te Shenjte" ne menyre qe te kete fuqine te jetoje jeten e re ne njerezimin e ri te Krishtit. Ne kete kuptim, mirosja eshte Pentakosti personal i personit ashtu si pagezimi eshte Pashka e tij.

Kungata e Shenjte eshte "misteri i mistereve" qe do te thote se eshte banketi i Mbreterise se Zotit, permbushja e cdo misteri tjeter. Ne Kungaten e Shenjte ne marrim pjese ne Trupin dhe Gjakun e Krishtit, Qengjin e Perjetshem te Pashkes, prej te Cilit ne marrim jete dhe shenjteri. Me anen e Kungates se Shenjte ne behemi bij te Atit Zot, se bashku me Jezusin, te mbushur me "kungimin e Shpirtit te Shenjte".

Martesa ne Krisht e lejon dashurine tone njerezore qe te behet hyjnore dhe e pafund. Nuk ka as "deri sa te na ndaje vdekja" bile kuptimi i vertete eshte krejtesisht i kundert. Krishti vjen ne dashurine tone njerezore, e cliron ate nga mekati dhe i dhuron nje gezim te perjetshem ne Mbreterine e Tij te dashurise.

Duke vajosur te semuret ne emer te Krishtit, ne shenjterojme vuajtjet tona me vuajtjet e Krishtit dhe sherrohemi prej Tij; nese nuk fitojme me shume kohe ne kete bote, fitojme me shume kohe ne Mbreterine e Zotit. Prandaj, duke u lyer me vaj ne emer te Krishtit, plaget tona kthehen ne nje rruge per tek Jeta dhe jo tek Vdekja.

Ne rrefim, misteri i pendeses, ne shkojme tek Krishti dhe marrim faljen e Tij hyjnore. Na lejohet edhe njehere qe te hyjme ne Kungim te Shenjte me Te ne Kishe. Na rikthehet edhe njehere jeta qe morem gjate pagezimit dhe rilindim fale asaj fuqie qe na u dha gjate mirosjes.

I vetemi mister brenda Kishes qe garanton identitetin dhe vazhdimesine e Kishes ne te gjitha koherat dhe vendet eshte misteri i prifterise, "urdhrat e shenjta", sic quhen. Prifterimi ekziston brenda Kishes si shenje e prezences se Vete Krishtit brenda nje komuniteti. Krishti nuk mungon ne Kishe. Ai eshte i pranishem si koka e saj dhe manifestohet ne Trup nepermjet ministrise se prifterimit. Keshtu permbushet jeta mistike e Kishes.

[Albo]

Pyetje #24. A mund te thoni dicka me shume per Liturgjine Hyjnore? Qenka padyshim qendra e jetes Orthodhokse.

Liturgjia Hyjnore eshte me te vertete qendra e jetes se Krishtere Orthodhokse. Sic e zume ne goje, eshte sakramenti i sakramenteve, ose te perdorim me mire nje shprehje tradicionale Orthodhokse "misteri i mistereve". Fjala "sakrament" ne Orthodhoksi eshte zakonisht "mister".

Misteri kryesor i besimit Orthodhoks eshte sherbimi i Kungates se Shenjte, qe quhet Eukarist. Si fjale, liturgji do te thote "veprim i perbashket" dhe Eukarist do te thote "dhenie falenderimi".

Veprimi i pare i liturgjise eshte mbedhja se bashku. Te pagezuarit dhe te konfirmuarit mblidhen ne nje vend. Pas lutjes se perbashket te Kishes qe quhet Litania e Madhe ne te cilen zihen ne goje te gjithe elementet kryesore te jetes, psallme biblike kerndohen dhe Fjala e Zotit u prezantohet besimtareve. Theksi vihet tek letrat e shenjtoreve, ungjijte dhe predikimi.

Pastaj vjen ofrimi i bukes dhe veres si nje ofrim i yni dhe i botes sone per Zotin nepermjet Krishtit. I kerkojme Zotit qe te na pranoje ne dhe dhuratat tona (buken dhe veren) nderkohe deshmojme dashurine per njeri-tjetrin dhe rrefejme besimin tone Orthodhoks, Besoren e Nikeas te cilen ne apo sponsorit tane kemi thene ne pagezim.

Pastaj i ofrojme veten tone dhe dhuratat tona Zotit nepermjet Krishtit ne perkujtim te gjithcka qe Ai ka bere per ne: kryqin, varrin, ringjalljen te treten dite, Ngjitjen ne qiell, uljen ne te djathte te Atit Zot, dhe ardhjen e dyte te lavdishme.

Pastaj ne therrasim Shpirtin e Shenjte "qe te bier mbi ne dhe mbi dhuratat tona" dhe ti beje ato Trupin dhe Gjakun e Krishtit dhe te na japi perjetimin e Mbreterise se Qiellit. Keshtu ne marrim perseri dhuratat tona te bukes dhe veres si dhurata te Kungimit se Shenjte me Atin Zot nepermjet Krishtit dhe Shpirtit te Shenjte.

Se fundmi, largohemi ne paqe qe te behemi deshmitare ne bote per Mbreterine e Zotit qe na eshte dhene ne, duke u bere thirrje te gjithe njerezve qe ti bashkohen ketij uniteti me Zoti dhe njeri-tjetrin nepermjet Atij.

Orthodhokset kremtojne kete Mister te Mbreterise se Zotit, Liturgjine Hyjnore, ne cdo dite te Perendise dhe ne festa dhe raste speciale. Eshte perjetimi per se gjalli i asaj qe gjithe Krishterimi, dhe ne fakt gjithe jeta, perfaqeson.

[Albo]

Pyetje #25. Erdhem prape atje ku filluam duke folur per Liturgjine dhe vendin e saj ne jeten e Kishes Orthodhokse. A do te binit dakord qe Liturgjia perfaqeson ne vetvete Orthodhoksine?

Po, sigurisht, Liturgjia eshte zbulimi kryesor i mister te Krishtere, dhe brenda saj e gjithe Orthodhoksia permbahet, perkujtohet dhe na jepet ne nje perjetim te gjalle.

Te gjitha ikonat, veshjet, qirinjte, himnet... gjithcka e marre ne teresi ne harmoni dhe unitetet sherbejne per te na shpalosur vetem nje gje: Njeriu eshte krijuar per Zotin dhe njeriu e gjen identitetin, persosje dhe perfeksionin e tij vetem tek Ai.

Flasim shume sot per identitet dhe persosje. Kush jam une? Cfare jame duke bere ne kete bote? Cfare kuptimi ka gjithcka? A ka ndonje vendtakim?

Kisha Orthodhokse thote se pergjigjia e gjithe ketyre pyetjeve themelore gjendet ne Krisht, Kryqin e Tij dhe Ringjalljen e Tij. Nepermjet Krishtit kuptimi i vetes time dhe i botes dhe gjithckaje qe ekziston shpaloset dhe na shfaqet. Nepermjet Krishtit Mbreteria e Zotit eshte e hapur per njerezit dhe mundesia qe une te jem vetevetja eshte e garantuar. Une behem vetevetja vetem ne Zot. Natyra ime e gjen kuptimin e saj tek Ai. Ekzistenca ime, si nje imazh qe reflekton realitetin e Tij hyjnor eshte e siguruar. Jeta ime si nje qenie e perjetshme eshte krijuar.

Ne kete jete kjo do te thote se une ne kete jete duhet te vesh Krishtin dhe te marr mbi supe Kryqin e Tij dhe ta ndjek Ate. Duhet qe edhe une te vuaj per te verteten dhe dashurine dhe miresine. Dhe perseri gjen gezim edhe ne kete vuajtje, sepse bindja ndaj Fjales eshte permbushur nga Banketi i Marteses te Qengjit te Zotit ne Mbreterin e Zotit.

Ky eshte Misteri i Krishtere qe shpalos Liturgjia dhe vetem per te ekziston Kisha e Krishtere Orthodhokse ne bote.