Taksat ne Shqiperi

[ganoid]

FLET EKSPERTI I OPOZITES

Omer Stringa: Qeveria rëndoi barrën fiskale


--------------------------------------------------------------------------------

Mirvjena Dizdari

Në fund të vitit të ardhurat e mbledhura do të pësojnë një rënie; kjo për shkak se paketa e re fiskale e ka rënduar biznesin duke rritur barrën fiskale. Shefi i departamentit për politikat ekonomike në Partinë Demokratike, Omer Stringa, ka theksuar se paketa e re nuk ka krijuar relatat e duhura mes doganave dhe tatimeve.

LAJMI

Paketa e re fiskale është kundërshtuar nga ekonomistët vendës, të cilët e kanë konsideruar atë si jo të favorshme për zhvillimin e biznesit vendës. "Paketa e re fiskale në disa drejtime ka rritur barrën fiskale; ajo nuk ka asgjë të re në drejtim të tarifave dhe administrimit", theksoi Omer Stringa, shef i departamentit te politikave ekonomike në Partinë Demokratike. Sipas tij, kjo paketë nuk nxit zhvillimin e binzesit vendës pasi nuk e mbështët atë, përkundrazi e rëndon më tepër. Ndërkohë, paketa e re vazhdon të ndërlikohet, në vend që të thjeshtëzohet dhe të krijojë lehtësira si për biznesin, si për administrimin e të ardhurave. Stringa u shreh se megjithëse paketa e re fiskale ka taksa të shumta, të ardhurat në fund të vitit do të jenë në ulje, pasi biznesi do të shkojë në rënie; kjo për shkak të taksave ende të larta të cilat janë të papërballueshme. Po kështu, Strigna deklaroi se ky projekt nuk ka krijuar relata të reja në raportin mes doganave dhe tatimeve si dhe ka rritur arbitraritetin në administrimin e të ardhurave. Sipas Stringës, dogana nuk duhet të vazhdojë të mbajë peshën më të madhe në realizimin e të ardhurave, pasi kjo peshë duhet t'u kalojë tatimeve. Ndërsa përsa i përket heqjes së mbitaksës që i përkiste rrugës Durrës- Kukës, Stringa theksoi se është e nevojshme që të hartohet një ligj i ri për fondet e veçanta, ku të ardhurat e mbledhura për veprat e mëdha të derdhen në këtë fond dhe të mos shkojnë në buxhetin e shtetit, ashtu siç ka ndodhur me mbitaksën e mbledhur për rrugën Durrës - Kukës.
Pakënaqësi për paketën e re fiskale kanë shprehur dhe përfaqësuesit e biznesit. Sotira Dhamo, kryetar i komisionit konsultativ të binzesit, u shpreh se paketa e re fiskale nuk ka prashikur kërkesat thelbësore të biznesit, por vetëm ato që janë teknike dhe që nuk kanë lidhje me taksat. Sipas Dhamos, qeveria duhet t'i paraqiste Fondit Monetar Ndërkombetar kundërargumente. "Në rast se do të shqyrtoheshin kërkes tona dhe t'i parqiteshin FMN-së jam i sigurtë se një pjesë e tyre do të realizohej. Por duket se qeverisë i ka leverdisur të pranojë deklaratat e organizmave të huaj", theksoi Dhamo. Sipas tij, të ardhurat rriten vetëm po u rrit biznesi dhe kjo nuk mund të arrihet në rast se nuk bëhne lehtësime në sistemin e taksave.

[gene]

Koment
Taksa më të thjeshta, bazë më e gjerë, norma më të ulëta

Integrimi ekonomik i Shqipërisë në Europë mund të ketë sukses vetëm nëse klima e biznesit në përgjithësi është mjaftueshëm ftuese për ato kompani që zgjedhin Shqipërinë si vend për të investuar





Nga Jan-Peter Olters* / Data (11-11-2003)


Një nga dy debatet më të forta që ka bërë jehonë në shtypin shqiptar së fundi ka qenë politika e taksave. Më një zë të unifikuar, komuniteti i biznesit vendas ka kërkuar të përfshijë në paketën fiskale të 2004 diferencimin e normave për disa taksa, duke argumentuar se këto nevojiteshin për të rritur prodhimin vendas dhe për të ngushtuar deficitin e madh të llogarisë korente. Pra, është më se e drejtë të ketë një diskutim mbi dëshirën për të pasur norma të diferencuara taksash në kontekstin e këtyre synimeve. Është e qartë se që një proces tranzicioni ekonomik të jetë i suksesshëm, kompanitë që veprojnë në Shqipëri duhet të jenë të afta të konkurrojnë me ato të vendeve fqinje.
Integrimi ekonomik i Shqipërisë në Europë mund të ketë sukses vetëm nëse klima e biznesit në përgjithësi është mjaftueshëm ftuese për ato kompani që zgjedhin Shqipërinë si vend për të investuar. Këtë ato do ta bëjnë vetëm nëse: (1) sistemi tatimor është tërheqës, (2) infrastruktura është e përshtatshme dhe (3) mjedisi i përgjithshëm është i atillë që punonjësit (e kualifikuar) do të preferonin të punonin. Taksat janë një nga shumë faktorët që ndikojnë për të bindur firmat për të kryer investime afatgjata. Të tjerë faktorë janë: stabiliteti politik dhe makroekonomik, siguria e ligjit, cilësia e infrastrukturës publike po ashtu si edhe aspekte të cilësisë së jetës që ndihmojnë firmat për të tërhequr dhe për të mbajtur punëtorë të kualifikuar. Megjithatë, regjimi i taksave mbetet elementi kyç që mbështet klimën e biznesit. Siç është treguar në një studim të fundit mbi barrierat kryesore për investimet në Shqipëri, arbitrariteti në zbatimin e ligjeve të taksave dhe doganave, dhe jo normat e taksave, mbeten pengesa më e rëndësishme për të tërhequr bizneset. Procedurat e tejzgjatura dhe të komplikuara që kërkohen për të marrë leje dhe liçenca, proceset kryesisht jofunksionale të ankimimit si për taksat dhe doganat, zbatimi jokonsekuent i ligjeve ekzistuese të taksave, mosfinalizimi edhe i proceseve të përsëritura të kontrolleve, procedura të gabuara të rimbursimit të TVSH-së dhe paradhënie të paqarta për tatimin mbi fitimin i amplifikojnë shqetësimet e ngritura nga çështjet e pazgjidhura të pronësisë së tokës, shërbimet e brishta të elektricitetit dhe të telekomunikacionit, standarde të paqarta të arsimit dhe të shëndetësisë, një infrastrukturë publike gjerësisht e neglizhuar, kufizimet në kapacitetet e institucioneve publike, përfshirë këtu edhe sistemin gjyqësor. Për të bërë të mundur përmirësimin e mjedisit ekonomik, ligjor dhe të infrastrukturës në një nivel të pranueshëm për firmat që operojnë në Shqipëri, qeveria duhet të zbatojë projekte investimesh publike që kërkojnë një bazë të sigurt të ardhurash.
Por për këtë qeveria dhe bizneset duhet të bashkëpunojnë ngushtë për të bërë të mundur përmirësimet në përdorimin e efektshëm të fondeve publike ekzistuese, në pagesën e taksave, si dhe në mobilizimin e drejtë dhe jodiskriminues të burimeve publike. Në një periudhë afatmesme, politikat që përmirësojnë njëkohësisht dhe në mënyrë të prekshme edhe qeverisjen edhe vullnetin për të grumbulluar të ardhura do të mbeten në qendër të çdo strategjie zhvillimi të Shqipërisë. Për arsye barazie dhe eficense nuk është e pranueshme që e gjithë barra fiskale të mbetet vetëm në kurrizin e ndërmarrjeve dhe familjeve që sot përbëjnë sektorin formal.
Forcimi i mbledhjes së të ardhurave nuk do të thotë taksa më të larta për ato firma që i paguajnë detyrimet e tyre. Zgjerimi i bazës së taksave do ta lejojë qeverinë që gradualisht të ulë normat e disa taksave të rëndësishme, duke lehtësuar kështu barrën e taksave për sektorin formal. Duke parë përqindjen e ulët të mbledhjes së taksave në krahasim me rajonin, çka tregon për shkallën e gjerë të evazionit, qeveria me mbështetjen aktive të sektorit privat formal duhet të gjejë mënyra për të mbyllur shtigjet ekzistuese në legjislacionin tatimor dhe të sigurojë që të gjitha firmat dhe bizneset, përfshirë edhe ato që kanë lidhje të ngushta me politikën, t’i paguajnë të gjitha taksat në mënyrë të drejtë dhe të barabartë. Eksperiencat e vendeve të tjera në zhvillim dhe në tranzicion kanë treguar se një një situatë ku një sektor i ngushtë formal financon pjesën më të madhe të aktivitetit të qeverisë, ekonomia priret të mbetet në stanjacion, edhe për shkak se bizneset formale janë të detyruara të konkurrojnë me një sektor informal në rritje që është “de facto” i përjashtuar nga taksat.
Çfarë do të thotë kjo në termat e normave të taksave dhe diferencimit të tyre? Kjo do të thotë se objektivi kryesor i politikës së taksave duhet të jetë norma taksash të arsyeshme që aplikohen në mënyrë uniforme mbi një bazë të gjerë. Shtrirja e bazës së taksës në sektorin informal të ekonomisë do të jetë e vështirë dhe një rezistencë e konsiderueshme është e pritshme. Në pikëvështrimin tonë është në interesin e bizneseve që paguajnë taksa që autoritetet e taksave dhe doganave, me burimet financiare dhe njerëzore që kanë në dispozicion të zbatojnë më me efektivitet ligjet ekzistuese dhe të penalizojnë ato firma që kanë fshehur fitimet apo ekzistencën e tyre. Prandaj është shumë e rëndësishme që çdo ndryshim i politikës së taksave të bëhet në një mënyrë të tillë që i mundëson qeverisë të zgjerojë bazën e taksave dhe të krijojë hapësirë për norma më të ulëta taksash.
Në vetvete, argumentet për të përjashtuar disa sektorë në dukje të disavantazhuar, shpesh duket sikur bëjnë sens dhe janë të vështirë për t’u kundërshtuar, por vetëm në një mënyrë sipërfaqësore dhe dritëshkurtër. Sa më e dobët të jetë një administratë tatimore, aq më e këshillueshme është që të evitohen ato masa që shpesh janë politikisht popullore, por që minojnë edhe më tej funksionimin e administratës publike dhe i vështirësojnë detyrat e drejtorive të grumbullimit të të ardhurave, për të zbatuar ligjet ekzistuese në mënyrë uniforme, për të siguruar të ardhura për buxhetin dhe për të përmirësuar marrëdhëniet me taksapaguesit.
Përjashtime të tjera nga taksat dhe normat e diferencuara nënkuptojnë që së pari projektet e rëndësishme të kompjuterizimit do të ndalojnë, pasi programet e departamentit të taksave duhet të marrin në konsideratë kritere që i përcaktojnë normat e taksave sipas mallrave, llojit, madhësisë, vendndodhjes apo firmës; së dyti, një numër i madh inspektorësh tatimorë duhet të caktohen për të vlerësuar nëse deklarimet e atyre bizneseve që pretendojnë të përfitojnë nga këto përjashtime apo norma preferenciale janë vërtet të justifikuara dhe së treti, firmave private do t’u duhet të largojnë më shumë burime nga aktiviteti i tyre primar në mënyrë që të menaxhojnë marrëdhëniet me autoritetet e taksave (përshirë këtu edhe procesin e ankimimit).
Në terma të mirëqenies ekonomike, këto komplikime shtesë përbëjnë një humbje neto, që duhet vënë në peshore përkundrejt efekteve të mundshme nxitëse të ligjeve të propozuara të taksave. Nëse do të aprovoheshin vërtet, ne druhemi se këto ndryshime do të rrezikonin ta përshpejtonin rrethin vicioz drejt një sektori informal edhe më të madh dhe do të çonin drejt një shtrembërimi të mëtejshëm të konkurrencës mes firmave të të njëjtit sektor. Ky nuk është një pozicion shumë popullor, pasi përfitimet nga përjashtimi (i pjesshëm) nga taksat janë të menjëhershme, të sigurta dhe “private”, ndërsa kostot e të vepruarit në këtë mënyrë kanë një natyrë “publike” që bie mbi shumë njerëz. Sa më efektiv të jetë programi i zgjerimit të bazës së taksueshme, aq më e shpejtë do të jetë prirja për të ulur normat e taksave. Në paketën fiskale të 2004 ne shohim hapa në këtë drejtim në normat e taksave doganore dhe këto nuk do të jenë të fundit. Përgjegjësia për progres të mëtejshëm drejt një shkalle më të lartë të barazisë së taksave dhe pagesës së tyre u takon të gjithë aktorëve në po atë masë që i takon të ndajnë përfitimet nga operimi në një ekonomi moderne europiane.


Autori është përfaqësuesi i përhershëm i Fondit Monetar Ndërkombëtar në Shqipëri

[ganoid]

Buxheti

Shtrëngohet pagimi i taksave për bosët e lojërave të fatit

Pritet që të trefishohen të ardhurat e buxhetit të shtetit nga modeli i ri i tatimit të lojërave të fatit

B.Beqiri

Qeveria kërkon që të mbyllë disa prej gropave të mëdha të evazionit fiskal në aktivitetin e lojërave të fatit. Humbja e madhe që pëson buxheti i shtetit nga veprimtaria e lojërave të fatit, kazinove dhe hipodromeve, ka shtyrë qeverinë shqiptare që në paketën e re fiskale këto aktivitete të mos tatohen mbi fitimin, por të tatohen me kuota fikse. Nëse do të hyjë në paketën fiskale 2004 modeli i tatimit me kuota fiske, buxheti i shtetit mund të vjelë rreth 700 milionë lekë, ndërkohë që aktualisht nuk është në gjendje që të mbledhë as 10 për qind të kësaj vlere. Burime pranë Ministrisë së Financave bëjnë të ditur se modeli parashikon kuota fiske për çdo makinë apo lojë në rastin e “slot machine” apo bingove me fitim në çast, si dhe kuota fikse për çdo kompani të lojërave sportive të fatit dhe për çdo pikë të hapur nga këto kompani. Kështu, sipas paketës së re fiskale tatimi për “slot machine” do të jetë rreth 25 mijë lekë çdo muaj, tatimi për bingot do të jetë 200 mijë lekë në vit, tatimi për lojërat sportive dhe bastet sportive do të jetë 10 milionë lekë në vit, ndërsa për çdo pikë që hap kompania e lojërave sportive ajo duhet të paguajë një tatim vjetor prej 100 mijë lekë dhe të gjitha llojet e tjera të lojërave të fatit do të vazhdojnë të tatohen në bazë të xhiros vjetore me rreth 20 për qind të vlerës së saj. Por, nuk do të ngelen jashtë kontrollit edhe llotaritë e fatit, të cilat do të shtypen në mënyrë të përqëndruar dhe të mbikëqyryr nga shteti. Ndërkohë që kontrolli do të rritet edhe në licencimin e shoqërive të reja për kazino dhe hipodrone, meqenëse numri i këtyre të fundit është rritur ndjeshëm gjatë këtij 3 -vjeçari. Kështu, licencimi i këtyre shoqërive do të bëhet në dy faza, me qëllim që këto aktivitete të jenë më të kontrolluara. Sipas specialistëve të Financave arritjes së këtij synimi do t’i shërbejë ndryshimi nga tatimi mbi fitimin në përqindje fikse në tatim fiks mbi lojërat e fatit. Ky detyrim ligjor do të detyrojë këtë kategori tatimpaguesish të kontribuojë realisht në buxhet me të ardhurat që ata realizojnë, duke mënjanuar edhe mundësinë për korruptimin e punonjësve të shtetit që merren me kontrollin e tyre, sqarojnë specialistët.




18/11/2003

[ganoid]

Pagesat e sigurimeve, ja sektoret qe nuk paguajne
Firmat private tregtare dhe prodhuese, jane me te rregulltat ne pagesen e sigurimeve shoqerore, krahasuar me llojet e tjera te aktiviteteve private, nderkohe qe transporti dhe ndertimi kane numrin me te vogel te kontribuesve. Sipas burimeve ne Institutin e Sigurimeve Shoqerore, ne fund te nentemujorit 2003, rezultojne qe derdhin rregullisht kontributin e sigurimeve shoqerore mbi 24 mije kontribues nga firmat private tregtare dhe mbi 23 kontribues nga firmat e prodhimit, nderkohe qe nga firmat e transportit paguajne sigurime shoqerore dhe shendetesore vetem 2574 kontribues. Qe kete muaj Drejtoria e pergjithshme e Tatimeve ka filluar te grumbulloje per llogari te buxhetit kontributet e sigurimeve shoqerore ne ndermarrjet e medha te biznesit.

[ganoid]

“Në mosrealizimin e të ardhurave doganore ka ndikuar rënia e kursit të këmbimit të dollarit me lekun”

Kongoli: S’realizuam dot të ardhurat doganore


B.Beqiri

Plani

Doganat sërish nuk realizojnë të ardhurat. Administrata doganore nuk ka arritur të realizojë planin e të ardhurave duke mbledhur vetëm 96 për qind të parashikimeve. Drejtoresha e përgjithshme e Doganave, Tatjana Kongoli ka bërë të ditur se të ardhurat doganore gjatë periudhës janar-nëntor 2003 kanë arritur në 51 miliardë lekë, por të ardhurat e parashikuara nuk janë arritur që të mblidhen. Sipas Kongolit, edhe pse nuk është arritur që të realizohet plani i të ardhurave në buxhetin e shtetit do të shkojnë më pak para, të ardhurat gjatë 11 muajve të këtij viti janë rreth 4.2 miliardë lekë ose 0.9 për qind më të larta se një vit më parë. Administrata doganore edhe këtë muaj është justifikuar se kursi i disfavorshëm i këmbimit ka ndikuar në uljen e të ardhurave doganore. “Në mosrealizimin e pritshëm të të ardhurave doganore për muajin nëntor ka ndikuar rënia e ndjeshme e kursit të këmbimit të dollarit amerikan, ku kursi i këmbimit të dollarit në muajin nëntor ishte 116 lekë nga 135 lekë që ishte parashikuar në planifikimin e të ardhurave për vitin 2003”, -pohon Kongoli. Sipas drejtoreshës së përgjithshme të Doganave, efekti financiar negativ i rënies së kursit të këmbimit vetëm për muajin nëntor është 413 milionë lekë. Ndërkohë që nga ana tjetër Kongoli pohon se në krahasim me muajin nëntor 2002 administrata doganore ka arkëtuar 507 milionë lekë ose 11 për qind më shumë të ardhura. Sipas të dhënave më të fundit nga administrata doganore gjatë muajit nëntor janë arkëtuar 5.1 miliardë lekë, nga 5.5 miliardë lekë që ishin planifikuar për këtë muaj. Kongoli nga ana tjetër, ka bërë të ditur se vazhdon zbatimi i Sistemit të Informatizimit të Shërbimit Doganor “Asycuda” dhe për herë të parë në Doganën e Tiranës është arritur që të dhënat e realizimit të të ardhurave për muajin nëntor të jenë përfundimtare.

[ganoid]

Sa tatime paguajme ne Shqiperi
Nisur nga diskutimet, debatet, komentet e analizat qe kane perfshire pervec institucioneve dhe individeve direkt te angazhuar apo prekur nga projektbuxheti 2004 e paketa shoqeruese fiskale e tij, edhe shume opinioniste, analiste, njerez te medias etj, ajo qe te ben pershtypje eshte larmia e shifrave dhe shembujve krahasues qe perdoren rendom nga te paret e te dytet per te argumentuar anet pozitive apo negative te dy dokumentave te mesiperme. Eshte interesant se shifra apo krahasime me vendet e tjera qe perdoren nga dikush per te komentuar pozitivisht nje argument, perdoren edhe nga dikush tjeter, por kete here si argumenta negative. Rasti me i fundit eshte ai i barres fiskale te Shqiperise krahasuar me vendet e tjera te Europes (ne pergjithesi te rajonit), ku dikush i interesuar per ta paraqitur kete barre si teper te rende e vlereson ate si me te larten ne rajon, nderkohe qe nga ana tjeter pretendimet jane per te kunderten, qe detyrimet fiskale ne Shqiperi jane teper te uleta. Fatmiresisht ne "millennium"-in e trete, ku femijet kane nisur te pyesin prinderit: "une kam lindur apo jam doenload"-uar gjetja e informacionit qe kerkohet eshte nje nga gjerat me te thjeshta dhe e realizueshme thuajse nga kushdo. Dhe po te hapesh internetin e te kerkosh arrin te shohesh ne fare pak kohe se c'vend ze Shqiperia ne "Top list"-en e barres fiskale te vendeve te Europes.

Tatimet krahasuar me vendet e rajonit



TVSH Tatimi fitimi Tatimi i individeve

Greqia 18% 35-40% 0-45%

Turqia 18% 25-27.5% 25-55%

Bullgaria 22% 30% 0-40%

Rumania 22% 38% 0-45%

Shqiperia 20% 25% 19-40%

Duke u ndalur me konkretisht ne secilin prej zerave te detyrimeve fiskale dhe per te krahasuar me pas, a jemi vendi me barren fiskale me te larte apo me te ulet, le t'u referohemi perseri shifrave:


Tatimi i te ardhurave te kompanive (tatimi i fitimit te personave juridike)
Tarifa e tatim fitimit eshte 25 %.

Dividentet per pjesmarrje mbi 25 % (dividentet direkte) perjashtohen, te tjerat (dividentet pasive) tatohen ne burim 10 % dhe 15 % (kur i paguhen jo rezidenteve).

Interesat tatohen ne burim 10 % dhe 15 % (per pagesat e jo rezidenteve).

Pagesat e honorareve (te drejta autori per patenta industriale, artistike, etj) dhe pagesat per sherbime teknike tatohen ne burim 10 %.

Tatimi mbi te ardhurat personale:

Aplikohen tarifa progresive 5 - 25 %

Njihet nje minimum i patatueshem prej 10.000 leke ne muaj (per pagat).

Te ardhurat nga qirate tatohen 10 % (mbi te ardhurat bruto nga qiraja).

Tatimet mbi biznesin e vogel:

Aplikohet mbi bizneset me xhiro vjetore me te ulet se 8 milione leke (kufiri i TVSH-se), te cilat nuk jane subjekt i tatim-fitimit dhe TVSH.

Tatim perbehet nga kuota fikse (e cila ndryshon sipas llojit te aktivitetit dhe kategorise se rrethit). Fshati ka kuota 50 % me te ulta dhe nga tatimi mbi xhiron (4% mbi xhiron vjetore nga 28 milione leke).

Tatimi mbi Vleren e Shtuar

Tarifa e pergjithshme eshte 20 %. Per eksportet aplikohet tarifa 0 %.

Gjithashtu ligji ofron nje sere perjashtimesh, si sherbimet financiare (sherbimet bankare, te letrave me vlere, sigurimet. etj, sherbimet postare, organizatat jo fitim prurese (per furnizime te caktuara), diplomatet, etj.

Eksportuesve u behet rimbursimi i teprices kreditore te TVSH-se brenda 30 diteve.

Per makinerite dhe pajisjet, qe importohen per te investuar ne fushen e prodhimit, ndertimit dhe telekomunikacioneve, zbatohet sistemi i shtyrjes se pageses se TVSH-se. Sipas ketij sistemi, TVSH-ja nuk paguhet ne dogane ne castin e importit.

2. ITALIA

Tatimi mbi fitimin (tatimi mbi te ardhurat e personave juridike):

Tarifa e tatimit eshte 37 %.

Interesat tatohen ne burim me 0 %, 12.5 % ose 27 %. (tarifa baze 12.5 %).

Dividentet qe i paguhen jo rezidenteve tatohen 27 %.

Gjithashtu ka nje tatim rajonal per aktivitetet prodhuese ne masen 4.25 %.

Tatimi mbi te ardhurat e individeve (personave fizike):

Aplikohet nje sistem tatimi global (mblidhen te ardhurat nga te gjitha burimet). Tarifat jane progresive nga 19 % - 46 %.

Tatimi mbi Vleren e Shtuar:

Tarifa baze eshte 20 %. Zbatohen tarifa te reduktuara 10 % dhe 4 %.

3. GREQIA

Tatimi mbi te ardhurat e kompanive:

Aplikohen tarifa 35 % dhe 40 %.

Interesat tatohen me 10 % dhe 15 %.

Pagesat per sherbime profesionale tatohen 20 %.

Te ardhurat nga qirate tatohen 20 %.

Tatimi i individeve

Tarifat jane progresive nga 0 deri 45 % ne varesi te totalit te te ardhurave ne te, nga te gjitha kategorite. (Paguhet paradhenie 55 % e tatimit te vitit te kaluar).

Tatimi mbi trashegimine dhe dhurimet eshte progresiv dhe shkon deri ne 25 % e vleftes se trasheguar apo dhuruar.

Tatimi mbi Vleren e Shtuar

Tarifa baze eshte 18 %. Tarifa e reduktuar eshte 8 dhe 4 %.

4. TURQIA

Tatimi mbi fitimin e kompanive:

Tarifa baze eshte 25 %. Keshilli i Ministrave ka te drejte te vendose nje "mbitatim" ne masen 0-10 % te tatimit te mesiperm. Pra tarifa selektive mund te arrije 27.5 %.

Tatimi ne burim per shperndarjet e fitimit (pas tatim-fitimit) eshte 20 %.

Interesat tatohen me 6 %, 10 % ose 12 % dhe honoraret me 22 % (perjashtuar rastet kur ka marreveshje tatimore, dispozitat e te cilave kane perparesi nga ligji i brendshem).

Tatimi i individeve

Tarifat jane progresive nga 25 % deri ne 55 % te te ardhurave te tatueshme.

Tarifa e tatimit mbi trashegimite dhe dhurimet varion nga 4 - 30 %, ne varesi te shumes se perfituar si trashegimi.



Tatimi mbi Vleren e Shtuar

Tarifa baze eshte 18 %. Tarifat e reduktuara jane 1 % (per eksportet) dhe 9 % (ushqimet) dhe 23 % per mallrat e luksit.

5. BULLGARIA

Tatimi mbi Fitimin e Kompanive

Tarifa baze eshte 30 %.

Dividentet, interesat dhe honoraret tatohen ne burim me 15 %.

Tatimi mbi te ardhurat e individeve:

Pagat tatohen me tarifa progresive 0 %, 20 %, 26 %, 32 % dhe 40 %.

Te ardhurat nga biznesi dhe sherbimet profesionale te pavarura gjithashtu tatohen me keto tarifa progresive.

Te ardhurat nga trashegimite dhe dhurimet gjithashtu tatohen me tarifa progresive 2 % -50 %.



Tatimi mbi Vleren e Shtuar:

Aplikohet nje tarife e vetme 22 %.

6. RUMANIA

Tatimi mbi fitimin e kompanive:

Tarifa baze eshte 38 % (Aktivitetet bujqesore tatohen me 25 %, ndersa klubet e nates dhe kazinote me 60 %).

Dividentet dhe interesat tatohen ne burim me 10 %.

Honoraret (te ardhurat nga e drejta e autorit) tatohen 20 %.

Tatimi i individeve

Pagat tatohen ne burim me tarifa progresive: 0 %, 21 %, 30 %, 38 % dhe 45 %.

Te ardhurat nga aktivitetet biznesore dhe profesionale te pavarura tatohen me tarifa progresive: 15 %, 20 %, 25 %, 30 % dhe 35 %.

Te ardhurat nga dhurimet dhe trashegimite tatohen me tarifa progresive 5 %, 6 %, 7 %, 8 % dhe 10 %.

Tatimi mbi Vleren e Shtuar:

Tarifa baze eshte 22 %. Tarifa e reduktuar 11 % aplikohet mbi mishin, peshkun, qumeshtin, produktet e bulmetit dhe ilacet.

7. POLONIA

Tatimi mbi fitimin e kompanive:

Tarifa baze eshte 32 %.

Dividentet, interesat dhe honoraret tatohen ne burim 20 %.

Tatimi i individeve:

Tarifat progresive jane 19 %, 30 % dhe 40 %.

Te ardhurat nga shitja e pasurive te paluajtshme 10 %.

Te ardhurat nga aktivitetet letrare, artistike, patenta, e drejta e autorit 20%.

Te ardhurat nga interesat 20 %.

Te ardhurat nga trashegimia dhe dhurimet tatohen me tarifa progresive 3-20 %.

Tatimi mbi Vleren e Shtuar

Tarifa baze eshte 22 %, ndersa tarifa e reduktuar 7 % (perdoret ndaj makinerive bujqesore, pajisjeve shendetesore dhe disa ushqimeve baze).

8 Cekia

Tvsh 22% per mallrat dhe 5% per sherbimet

Tatimi i fitimin e individit
31%

Tatimi i fitimit per personat juridik 36%

Te ardhurat nga interesat 10,15,20%

Dividendet honoraret.... 15% (taksa e ulur)

[ganoid]

Shqiptarët do të paguajnë një taksë të re për ndërtimin e rrugëve


Bledjana Beqiri

Pritet që një taksë e re të rëndojë xhepin e shqiptarëve. Automjetet që do të kalojnë në rrugët turistike do të paguajnë një taksë të caktuar. Kështu deklarojnë burime pranë Ministrisë së Transporteve dhe Telekomunikacioneve, të cilët sqarojnë se po shqyrtohet mundësia, që në të gjitha rrugët nacionale dhe kryesisht ato turistike, të vendosen taksa për kalimin e automjeteve. Specialistët e Ministrisë së Transporteve shpjegojnë se kjo vjen për shkak të fondeve të pakta që ka buxheti i shtetit për mirëmbajtjen dhe ndërtimin e rrugëve të reja. Ndërkohë që financimet e huaja në buxhetin e shtetit për sektorin e infrastrukturës nga viti në vit kanë ardhur drejt uljes. Specialistët sqarojnë se një zgjidhje e problemit të financimeve do të ishte vendosja e taksave për makinat që kalojnë në këto rrugë, fluksi i të cilave është tepër i konsiderueshëm gjatë sezonit të verës. Megjithatë akoma nuk është vendosur vlera e kësaj takse që do të detyrohen të paguajnë shoferët e makinave. Taksa të ngjashme do të paguhen edhe në rrugët që do të jepen me koncesion, si në autostradën e re që po ndërtohet, Rrogozhinë-Pezë-Degëzim-Tiranë-Vorë-Thumanë.

[ganoid]

Kontabiliteti që ligjëron evazionin fiskal


Në ekonominë e tregut një nga shtyllat bazë që siguron trasparencën financiare të operatorëve tregtare, jep mundësinë e zhvillimit të padiskriminuar të tyre, duke krijuar kushtet për konkurrencë dhe liberalizim real të ekonomisë është ekzistenca dhe funksionimi i sistemit të kontabilitetit.
Të gjithë e kanë të qartë tashmë se ekonomia shqiptare nuk vuan vetëm nga monopolizimi i tejskashëm duke filluar para së gjithash dhe mbi të gjitha nga sektorët strategjikë. Të gjithë politikanët e kanë tashmë të qartë dhe flasin pa rreshtur për gropën e zezë në financat publike dhe njëkohësisht për nevojat e mëdha të qytetarëve për shërbime publike, që sot janë në gjendje të vajtueshme. Por deri më sot nëse nga vendimmarrësit politikë të paktën është folur dhe flitet shpesh për domosdoshmërinë e reformave ekonomike, për nxitjen e prodhimit vendas, për liberalizimin e sektorëve të ndryshëm të ekonomisë, nuk përmendet aspak se një nga faktorët e rëndësishëm që stimulon evazionin fiskal dhe nuk lejon të mbushen financat publike është sistemi i sotëm i kontabilitetit shqiptar. Sa më sipër bën praktikisht të pamundur sigurimin e të ardhurave financiare publike për të përmirësuar situatën e vështirë aktuale ekonomike të vendit.
Thelbi i dobësive të theksuara të sistemit të kontabilitetit në Shqipëri buron në radhë të parë nga mënyra e njohur me ligj për licensimin e ekspertëve kontabël, që përbën bazën e punës. Bazuar në legjislacionin në fuqi, ekspertët kontabël licensohen në mënyrë ekskluvizive nga Instituti i Ekspertëve Kontabël. Pikërisht ekspertët kontabël, që kanë rol jashtëzakonisht delikat në trasparencën financiare të subjekteve tregtare, buxhetit të shtetit dhe vetë mbarëvajtjes së ekonomisë së tregut të lirë, i janë besuar me ligj një subjekti privat.
Ana tjetër që duhet theksuar është se Instituti i Ekspertëve Kontabël është regjistruar në Gjykatën e Tiranës me statusin e organizatës jofitimprurëse, duke pasur një aktivitet pothuaj 8-vjeçar. Deri më sot janë licensuar rreth 80 ekspertë kontabël në shkallë vendi. Nuk dihen se cilat janë argumentet se si është e mundur që vetëm një subjekt mbi të gjitha joshtetëror ka mundur të sigurojë ekskluzivitetin e licensimit të ekspertëve kontabël me ligj.
Ajo çka mund të vlerësohet si absolutisht e paparanueshme është se me ligj një subjekti privat i është dhënë jo vetëm praktikisht, por edhe teorikisht monopoli i licensimit të specialistëve të një sektori kaq delikat. Pa paragjykuar, por duke vlerësuar pasojat që vijnë nga efektet monopol në përgjithësi dhe nga monopolet private në veçanti, mund të shprehem se sistemi aktual i kontabilitetit paraqitet tërësisht i paaftë për të përmbushur misionin e tij.
Mjafton të shikojmë se në përgjithësi sistemi informal i ekonomisë shqiptare është i shkallës mbi 50%, ku pjesa e evazionit fiskal si pasojë e sistemit të kontabilitetit është në një shkallë të konsiderueshme. Janë me dhjetëra sipërmarrje private nga më të njohurat dhe më të mëdhatë në shkallë vendi, por edhe ndërkombëtare, që pas një aktiviteti shumëvjeçar në mënyrë të njëpasnjëshme rezultojnë me humbje. Shembujt e keqfunksionimit deri në absurditet të sistemit të kontabilitetit janë të panumërt. Natyrisht, që përgjegjësia profesionale, morale dhe ligjore e ekpertëve kontabël përkatës të këtyre subjekteve është i madh. Deri më sot nuk mbahet mend asnjë rast që të jenë dënuar qoftë edhe moralisht ekspertë kontabël nga institucioni licensues.
Të mos harrojmë se sistemi ligjor i kontabilitetit në një masë të madhe është përgatitur nga Instituti i Ekspertëve Kontabël. Boshllëqet ligjore të sistemit procedurial të kontabilitetit dhe auditimit financiar aktual të lënë të mendosh se janë bërë të qëllimshme për t’u dhënë mundësinë ligjore ekspertëve kontabël për të ligjëruar evazionin fiskal të sipërmarrjeve private nga të cilat paguhen.
Janë me dhjetëra dhe qindra raste kur rezultatet financiare vjetore të subjekteve të ndryshme të ratifikuar nga ekspertë kontabël të licensuar nuk janë njohur dhe janë hedhur poshtë nga organet tatimore. Por deri më sot nuk është bërë asnjë shembull nga personat që paguhen nga privatët, por në fakt janë të punësuar nga shteti ligjor për të garantuar ndershmërinë financiare të operatorëve privatë, duke derdhur në arkën e shtetit detyrimet financiare. Pikërisht elementet e mësipërme duhet të merren detyrimisht parasysh nga institucionet shtetërore përkatëse për t’u përmirësuar sa më shpejt që të jetë e mundur.
Një nga pasojat e situatës monopol të Institutit të Ekspertëve Kontabël është shembulli negativ i moslicensimit prej një afati kohor shumë të gjatë të ekspertëve të rinj, pavarësisht kërkesave të shumta. Argumenti i përdorur në keto raste është tipik për tregjet monopol: nuk mund të licensojmë më tepër sepse tregu është i vogël dhe nuk ka punë për të gjithë. Pra, instituti përkatës pasi ka siguruar monopolin e tij ndaj shtetit dhe subjekteve të tjera, qoftë edhe private, që mund të kërkojnë të përmbushin të njëjtin objektiv, krijojnë situata krejt të palejueshme të mungesës totale të konkurrencës për ekspertët kontabël. “De facto” institucioni i mësipërm nga garantues i transparencës është kthyer në avokat të mashtruesve financiarë me pasoja të pallogaritshme për të gjithë vendin dhe qytetarët shqiptarë.
Argumenti i mësipërm është pikërisht tregues i qartë i faktit se sa keq është kurdisur krejt mekanizmi ekonomik shqiptar, që duhet të fillojë të rregullohet nga shtyllat bazë të tij, ku mënyra aktuale ligjore e krijimit dhe funksionimit të sistemit të kontabilitetit është nga më kryesoret.

[ganoid]

KOMENTE

Pasko Vako * - 18/02/2004

Ulja e tatimeve sjell rritje ekonomike dhe zbutje të varfërisë




Ngarkesa e lartë fiskale, korrupsioni i lartë, ritmet relativisht të ulëta të zhvillimit ekonomik, papunësia e lartë, deficiti i madh tregtar, ulja e madhe e prodhimit vendas dhe e investimeve, monopolet e konkurenca e pandershme etj. e kanë shtuar e thelluar më tej varfërinë e popullit tonë. Përvoja e shumë vendeve dhe studimet e kryera tregojnë se ulja e tatimeve dhe taksave shpie në rritje ekonomike, rritje investimesh, rritje punësimi, rritje të nivelit të jetesës, rritje të numrit të tatimpaguesve dhe në uljen e evazionit fiskal dhe të ekonomisë informale.

Për të ushtruar veprimtarinë e vet shtetit në kapitalizëm i nevojiten mjetet financiare, të cilat i siguron nga tatimet e taksat, nga huatë e kreditë, nga shitja e pronës shtetërore, nga emetimi i kartëmonedhave etj. dhe i pasqyron në buxhetin e tij. Në gjithë këto burime të ardhurash peshën kyesore e zënë tatimet dhe taksat, të cilat tek në përbëhen nga tatimi mbi vlerën e shtuar (TVSH), që ka 5 vjet që është në masën 20% të vlerës së mallrave e të shërbimeve të kryera, tatimi mbi fitimin në masën 25%, akcizat, tatimi mb biznesin e vogël, taksat kombëtare (23 lloje), taksat vendore (9 lloje), tatimi mbi të ardhurat personale, taksa e solidaritetit, taksa doganore etj. Tatimet janë direkte (tatimi mbi të ardhurat personale) dhe të tërthorta (gjithë të tjerat), të cilat u ngarkohen çmimeve dhe tarifave të gjithë mallrave e shërbimeve dhe paguhen nga i gjithë populli si konsumator i tyre dhe si tatimpagues.
Këto tatime e taksa tek ne janë bërë burimi kryesor i sigurimit të të ardhurave të buxhetit të shtetit, duke përfaqësuar 7/10 e gjithë të ardhurave në vitet 2000-2002. Në gjithë këto tatime e taksa, po në këto vite, peshën kryesore, afro 1/3, mbi gjithë të ardhurat e buxhetit të shtetit, e zë tatimi mbi vlerën e shtuar (tatimi “vrasës” siç quhet në disa vende në tranzicion) dhe afro 1/5 e zënë përkatësisht tatimi mbi fitimin dhe taksa doganore, pa përmendur të tjerat. Veç këtyre, çdo vit ngarkohet me tatime e taksa të reja. Kështu që në janar të 2003 e në vazhdim u ndeshëm me një rritje të re të tarifave ekzistuese të disa tatimeve dhe shtimin e disa taksave të reja siç qenë ato në ligjin e ri të akcizave etj., që janë diskriminuese për prodhimin vendas dhe barrë e rëndë për popullin. Por përvoja tregon se rritja e barrës fiskale nuk është zgjidhja e duhur për rritjen e të ardhurave buxhetore. Para një gjendjeje të këtillë konkluzioni është se ne jemi një vend me ngarkesë fiskale shumë të lartë, por njëkohësisht edhe një vend me evazion fiskal shumë të lartë. Në vitin 2002 ngarkesa fiskale ishte mbi 50% dhe po kaq mendohet të jetë edhe evazioni fiskal, pasi, veç të tjerash, dihet se veprimtaritë informale tek ne janë të shumta dhe zënë afro 50%.

Pasojat e barrës së rëndë fiskale
Dy janë pasojat e mëdha negative që rrjedhin nga ngarkesa shumë e lartë fiskale: shtimi e thellimi i varfërisë së popullit dhe frenimi i zhvillimit të biznesit. Ngarkesa e lartë fiskale, korrupsioni i lartë (që sipas ndërkombëtarëve e ul me 1% në vit rritjen ekonomike), ritmet relativisht të ulëta të zhvillimit ekonomik të një vendi në tranzicion, që kanë rënë në 4 – 4.5%, rritja galopante e çmimeve, papunësia e lartë që arrin afro 40%, deficiti i madh tregtar, ulja e madhe e prodhimit vendas dhe e investimeve, pagat e pensionet e ulëta, monopolet e konkurrenca e pandershme, kriminaliteti etj. e kanë shtuar e thelluar më tej varfërinë e popullit tonë që arrin gati në 3/4 e tij, duke e lënë vendin më të varfër në Europë. Ndërsa për biznesin privat që prodhon 4/5 e PBB-së në vend, kjo barrë e lartë fiskale u ka zënë frymën ndërmarrjeve private çdo vit. Vetëm në vitin 2002 janë mbyllur 62155 të tilla, që do të thotë një shtim shumë i madh i të papunëve dhe pakësim shumë i madh i të punësuarve dhe i prodhimit vendas, si dhe një ulje e nivelit të jetesës. Gjatë periudhës 1997-2002 janë mbyllur mesatarisht çdo vit 49000 ndërmarrje dhe kësaj dukurie fatale fatkeqësisht nuk po i gjendet rrugëzgjidhja për ta frenuar. Ndërsa po gjatë kësaj periudhe numri i ndërmarrjeve aktive ka mbetur në vend numëro (rreth 56000 - 57000).

A ka rrugëdalje nga barra shumë e lartë fiskale?
Pa dyshim që ka dhe këtë e tregon shumë mirë përvoja pozitive e dobiprurëse e uljes së tatimeve, jo në një, por në shumë vende në tranzicion. Shembulli më i freskët është ai i Sllovakisë. Ajo në fund të tetorit 2003, me një shumicë të konsiderueshme votash në parlament, miratoi një tarifë tatimi unike prej 19% për tatimin mbi fitimin, tatimin mbi të ardhurat dhe tatimin mbi vlerën e shtuar. Deri atëherë tatimin mbi fitimin e kishte 25%, tatimin mbi të ardhurat midis 10% dhe 38%, kurse tatimin mbi vlerën e shtuar 20%.
Në të njëjtën kohë Ukraina aplikon një tarifë tatimi unike prej 13% për tatimin mbi të ardhurat e personave fizikë. Ky hap ndjek përvojën e Rusisë, e cila gjatë vitit 2001 aplikoi një tarifë unike prej 13% dhe si rezultat të ardhurat u rritën më shumë se 2 herë (nga 6.2 miliardë dollarë në mbi 12 miliardë dollarë) si rrjedhojë e uljes së stimujve për fshehjen e tatimeve. Sipas raportit të FMN-së në vitin 2002, ky gjigand i lindjes grumbulloi të ardhurat fiskale sa 35% e PBB-së, disa miliona dollarë më shumë se vitet e kaluara.
Polonia gjithashtu parashikon të vendosë tarifën unike mbi të ardhurat e personave fizikë, kurse tarifa e tatimit mbi fitimin me siguri do të ulet në 19%. Njëkohësisht në Serbi, qysh në fillim të vitit 2003, tatimi mbi fitimin është 14%. Në Lituani i njëjti tatim është 15%, kurse në Hungari 18% dhe në Bullgari tatimi mbi fitimin u ul vetëm me 4%, pa ndryshuar tatimet e tjera.
Pra, shumica e vendeve europiane në tranzicion i kanë ulur tatimet.
Theksojmë se ndikimi i tatimeve mbi zhvillimin ekonomik është një nga problemet më të rëndësishme të politikës ekonomike.
Duke u përpjekur që të kuptojmë më mirë lidhjen korelative që ekziston midis tatimeve dhe zhvillimit ekonomik, le të shikojmë konkluzionet e dy studimeve të vitit 2003, të kryera nga ekonomistët e njohur Graham Lijç dhe nobelisti Robert Lukas. Gjatë shtatorit të vitit 2003 ekonomisti Graham Lijç botoi studimin e vet të quajtur “Efektet negative të vënies së tatimeve mbi rritjen ekonomike”. Autori vënien e tatimeve e shikon si pjesë të PBB-së dhe lidhjet e tyre me rritjen ekonomike në vendet e OBEZH-it gjatë periudhës 1991-2001 dhe arrin në konkluzionin se rritja ekonomike në vendet me tatime të ulëta është mjaft më e lartë sesa ajo në vendet me tatime të larta, çka mund të vërehet nga pasqyra e mëposhtme:

Konkluzioni që del nga këto lidhje korelative të kundërta është se tatimet e larta vështirësojnë zhvillimin ekonomik, kurse të ulëtat e favorizojnë mjaft këtë zhvillim.
Pra, përvoja e këtyre vendeve dhe studimet e kryera tregojnë se ulja e tatimeve dhe taksave shpie në rritje ekonomike, rritje investimesh, rritje punësimi, rritje të nivelit të jetesës, rritjë të numrit të tatimpaguesve dhe në uljen e evazionit fiskal dhe të ekonomisë informale, në zbutjen e varfërisë, në uljen e çmimeve, në uljen e deficitit buxhetor dhe shtimin e të ardhurave buxhetore, etj. Gjithë këto pasoja pozitive janë si në favor të qytetarëve, ashtu edhe të biznesit, prandaj kjo përvojë duhet sa më parë të zbatohet edhe te ne.


*Autori është doktor i shkencave ekonomike

[DRIN FIERI]

Si do te kryhet mbledhja e taksava???? kur shkruhet me siper "vendosja e taksave per makinat qe kalojne ne keto rruge" pra si do te vilen taksat nga keto makina qe perdorin keto rruge duke ngritur cmimin e karburantit ne keto zona apo me ndonje mynyre tjeter, jam shume kurioz kam mese 14 vjet larg atdheut por do te shkoj se shpejti, nese di dikush te me shpjegoj per kete e falenderoj, dhe persa i perket taksave per rrugen jam shume dakort......
Rrofte SHQIPERIA E BASHKUAR