Taksat ne Shqiperi

[ganoid]

Drini,
mendoj se nje nga menyrat sesi do te mblidhet kjo takse eshte qe kushdo qe kalon ne keto rruge te kete mundesi teper dyqane te ndryshme te bleje nje pulle ditore, javore, mujore apo vjetore.
Kjo gje rregullohet por problemi eshte se kush ka kaluar ne rrugen Vlore Sarande do ti duket marrezi qe per te tilla rruge te paguhet taksa.

[ganoid]

Hiqet akciza për mekanikën bujqësore

Mbledhja e qeverisë ka miratuar heqjen e akcizës për mekanikën bujqësore në disa zona të vendit, si dhe për të gjitha serrat me ngrohje


Hiqet akciza e karburanteve për mekanikën bujqësore. Sipas zëdhënësit të qeverisë Aldrin Dalipi, në mbledhjen e radhës së Këshillit të Ministrave, për të nxitur prodhimin bujqësor, është hequr akciza e karburanteve për mekanikën bujqësore për tri zona dhe për serrat me ngrohje në të gjithë vendin. Ky projekt i hap rrugën stimulimit dhe zhvillimit të drejtpërdrejtë të bujqësisë dhe do të zbatohet fillimisht për tri zona dhe konkretisht: Sarandë-Delvinë, Fier-Divjakë dhe Krujë-Lezhë për periudhën bujqësore maj 2004-korrik 2005. Sipas zëdhënësit të qeverisë, kjo përzgjedhje e zonave është bërë duke pasur në konsideratë shtrirjen territoriale, numrin e fermerëve në zonë, madhësinë e fermave, nivelin e mekanizimit etj. Ndërkohë që gjatë kësaj periudhe do të furnizohen me karburant dhe solar pa akcizë të gjithë fermerët apo subjekte të tjera që kultivojnë kultura bujqësore në serrat me ngrohje në të gjithë vendin. Sipas qeverisë, efekti financiar i këtij vendimi llogaritet në rreth 195 milionë lekë.
Ky vendim i qeverisë ka ardhur pas një konsultimi me komunitetin e agrobiznesit për të stimuluar uljen e kostove të produkteve bujqësore dhe ndihmuar pjesën më të varfër të shoqërisë, atë rurale.


Debati për heqjen e akcizës
Në fund të vitit të kaluar komuniteti i agrobiznesit ka ushtruar një presion të vazhdueshëm mbi qeverinë për heqjen e akcizës së karburanteve për mekanikën bujqësore në tërësi. Agim Rrapaj, president i Këshillit të Agrobiznesit Shqiptar (KASH), është shprehur: “Ne kemi kërkuar vazhdimisht ujlen e çmimeve për të gjitha burimet energjetike në bujqësi, e veçanërisht mosvendosjen e taksave për mekanikën bujqësore. Sipas Rrapajt, për heqjen e akcizës së karburanteve për mekanikën bujqësore dhe serrat me ngrohje komuniteti i biznesit ka vlerësuar se buxheti i shtetit fiton mbi 12 milionë dollarë, prodhimi i brendshëm bruto (PBB) do të rritet me mbi 100 milionë dollarë, si dhe përmirësohen treguesit e efektivitetit të prodhimeve ne këtë sektor për një kohë të shkurtër. Por me gjithë kërkesat e biznesit në fund të vitit që shkoi qeveria nuk e përfshiu këtë studim në paketën fiskale të vitit 2004. Kështu, pas insistimit të komunitetit të biznesit komisioni parlamentar i bujqësisë dhe ai i ekonomisë dhe financave u ra dakord që të hiqet akciza për karburantin e serrave me ngrohje dhe projektin pilot të mekanikës bujqësore. Dhe vetëm tani qeveria ka marrë këtë masë ku në disa zona do të heqë akcizën për karburantet që përdoren në mekanikën bujqësore, si dhe përfundimisht për heqjen e atyre të serrave me ngrohje. Ky veprim i qeverisë shpresohet të stimulojë prodhimin në serra, sektor ky i cili gjatë viteve të fundit ka pasur rritje të lartë të investimeve. Kjo për arsye se investimet në këtë sektor i japin frytet e tij më shpejt për fermerët vendas, si dhe janë të stimuluara nga një klimë mjaft e përshtatshme të vendit tonë.


Për heqjen e akcizës së karburanteve për mekanikën bujqësore dhe serrat me ngrohje, komuniteti i biznesit ka vlerësuar se buxheti i shtetit fiton mbi 12 milionë dollarë, prodhimi i brendshëm bruto (PBB) do të rritet me mbi 100 milionë dollarë, si dhe përmirësohen treguesit e efektivitetit të prodhimeve në këtë sektor për një kohë të shkurtër.


............................
...........................

Me sa po shof pushtetaret po e rendojne akoma legjislaturen e taksave, sikur ne te ishim vendi me me pak evazion fiskal ne Bote.

Dashur padashur te lind dyshimi se mos "keta larte" kane ndonje interes vetjak.

[ganoid]

Oltion Rrumbullaku - 27/04/2004

Tatimet, a është ndërgjegjësuar publiku për t’i paguar ato?

Në udhëtimin drejt ekonomisë së tregut, problemet dhe kryesisht korrupsioni janë zhvilluar në forma të ndryshme. Për Shqipërinë, shuma e ryshfeteve drejt organeve doganore dhe tatimore zë pjesën më të madhe krahas sistemit gjyqësor, që do të thotë se tatimet janë një nga pjesët më të korruptuara të sistemit shtetëror



TATIMI SI NORMË SOCIALE
Ndryshe nga vendet e zhvilluara, në vendet në zhvillim motivimi i individëve për të shmangur tatimet është shumë më i madh se “dëshira” për t’i paguar ato. Këto diferenca varen nga faktori i “normës sociale” për të paguar tatimin. Nëse individët besojnë se domosdoshmëria e pagesës së tatimit është normë sociale, atëherë ata do të paguajnë rregullisht tatimin. Kjo do të thotë se ekzistenca e normave sociale të tatimit në një vend varet nga opinioni publik ekzistues. Nga ana tjetër, nëse mospagesa bëhet dominuese, normat sociale të bindjes tatimore zhduken. Normat sociale të bindjes tatimore ndryshojnë shumë në mes vendeve të ndryshme. Shoqëritë në shumë shtete, veçanërisht në tranzicion, në fakt, nuk e konsiderojnë faktikisht evazionin fiskal si krim ekonomik.



13 vitet e shkuara kanë regjistruar një nga eksperimentet më të mëdha në historinë e ekonomisë botërore: tranzicionin nga ekonomitë e centralizuara të planit drejt ekonomive me bazë tregun e lirë. Reforma ekonomike në Shqipëri ka mbuluar tashmë pothuajse çdo sektor të ekonomisë në shkallë të ndryshme suksesi. Në kuadrin e proceseve të filluara për integrimin europian, sistemi tatimor duhet të arrijë disa standarde krahasuese për t’u bërë mjet i favorizimit të këtij procesi dhe jo një nga barrierat kryesore të tij.
Me gjithë dëmet e rënda në ekonomi prej konflikteve rajonale dhe mungesës së stabilitetit politik, Shqipëria me ndihmën e vendeve të zhvilluara dhe organizatave financiare ndërkombëtare ka përjetuar një rritje të vërtetë ekonomike që nga 1993, duke pasuar rritje të GDP-së dhe ulje të nivelit të inflacionit. Megjithatë, qeveria shqiptare ka pasur gjithnjë burime të kufizuara për të kryer shpenzime publike. Ekonomia shqiptare vazhdon të ketë deficite buxhetore të konsiderueshme për shkak të dështimit të mbledhjes të të ardhurave tatimore. Më 2003 të ardhurat tatimore të buxhetit të shtetit ishin rreth 1 miliard USD, ndërsa shpenzimet ishin 1.6 miliard USD.


Të ardhurat buxhetore, më të ulëtat në rajon
Në vitin 2002, të ardhurat e buxhetit qendror dhe lokal ishin afërsisht 950 milionë dollarë, rreth 16 për qind e GDP-së. Në këtë kuadër duhet pasur parasysh që të ardhurat tatimore në vendet e Europës Lindore janë rreth 35 për qind, kurse ato të vendeve të ish-Bashkimit Sovjetik rreth 27 për qind e GDP-së. Në vendet e zhvilluara këto shifra janë rreth 38-45 për qind. Si përfundim mund të themi që të ardhurat tatimore në vendin tonë janë në mënyrë të dukshme poshtë niveleve të vendeve me kushte ngjashme ekonomike dhe politike.
Megjithëse raporti tatime-GDP zakonisht përdoret për të matur nivelin e menaxhimit fiskal në përgjithësi, ky indikator nuk reflekton plotësisht shumat reale të të ardhurave tatimore potenciale.
Sipas vlerësimeve të FMN-së, reforma tatimore e kryer në Shqipëri gjatë viteve të fundik ka ecur pozitivisht. Pavarësisht nga kjo, niveli i ekonomisë informale është shumë i lartë (sipas Bankës Botërore).
Kështu që progresi në reformën tatimore nuk tregon sukses të plotë në aplikimin e politikës fiskale. Është e nevojshme të përdoret një indeks tjetër për të sintetizuar dhe reflektuar të gjitha aspektet e politikës fiskale.


Motivimi i individëve për të shmangur tatimet, shumë më i madh se “dëshira” për t’i paguar ato
Në mënyrë specifike kultura tatimore e një shteti reflekton nivelin e rregullave formale dhe shkallën e aplikimit të tyre në praktikat informale të tatimit.
Kultura tatimore në një vend bazohet në veçori historike, gjeografike, politike dhe sociale. Elemente të kulturës tatimore kombëtare janë: ligjet tatimore, administrata tatimore dhe bindja për të paguar tatimet. Në vendet që kaluan tranzicionin në këtë drejtim Shqipëria është më e veçanta sepse shumica e vendeve të Europës Lindore kanë “kujtesë sipërmarrëse”. Kjo kujtesë sipërmarrëse është shoqëruar gjithmonë edhe me “kujtesë tatimore”. Në udhëtimin drejt ekonomisë së tregut, problemet dhe kryesisht korrupsioni janë zhvilluar në forma të ndryshme. Për Shqipërinë, shuma e ryshfeteve drejt organeve doganore dhe tatimore zë pjesën më të madhe krahas sistemit gjyqësor (sipas Bankës Botërore), që do të thotë se tatimet janë një nga pjesët më të korruptuara të sistemit shtetëror.
Faktorët politikë dhe gjeografikë kanë një ndikim të madh në kulturën tatimore të një vendi. Është ndoshta e panevojshme të shpjegojmë ndikimin e politikës shqiptare në mbledhjen e tatimeve. Për Kosovën, Shqipëria është një alternativë për të importuar tranzit shumë mallra, ndërsa Mali i Zi shpesh përdoret si vend nga i cili shumë mallra akcize hyjnë pa doganë. Këta faktorë komplikojnë kontrollin e rrjedhjes së mallrave dhe reflektohen në mbledhjen e mangët të tatimeve.
Faktorët socialë të kulturës tatimore pasqyrohen në ekzistencën e normave sociale të lidhura me vullnetin e pagesës së tatimeve.
Ndryshe nga vendet e zhvilluara, në vendet në zhvillim motivimi i individëve për të shmangur tatimet është shumë më i madh se “dëshira” për t’i paguar ato. Këto diferenca varen nga faktori i “normës sociale” për të paguar tatimin. Nëse individët besojnë se domosdoshmëria e pagesës së tatimit është normë sociale, atëherë ata do të paguajnë rregullisht tatimin. Kjo do të thotë se ekzistenca e normave sociale të tatimit në një vend varen nga opinioni publik ekzistues. Nga ana tjetër nëse mospagesa bëhet dominuese, normat sociale të bindjes tatimore zhduken. Normat sociale të bindjes tatimore ndryshojnë shumë në mens vendeve të ndryshëm. Shoqëritë në shumë shtete, veçanërisht në tranzicion, në fakt, nuk e konsiderojnë faktikisht evazioni fiskal si krim ekonomik.


Bindja tatimore, e pavarur nga legjislacioni fiskal
Nga burime të ndryshme është provuar që shtetet me sistem fiskal të ngjashëm dhe norma të ndryshme sociale kanë nivele të ndryshme të bindjes tatimore. Studimi i administratës fiskale në Shqipëri tregon shumë aspekte negative, të cilat janë të zakonshme kryesisht në vendet e ish-Bashkimit Sovjetik.
Legjislacioni fiskal në Shqipëri është ndryshuar shumë herë sidomos në lidhje me TVSH-në dhe akcizat. Qëllimi kryesor i këtyre ndryshimeve praktike mund të kenë drejtësia tatimore, mobilizimi i të ardhurave tatimore dhe shmangia e hapësirave ligjore, por, në fakt, mosbindja në njëfarë mënyre është ligjitimuar dhe akoma vazhdon diferenca gjigante në mes të ardhurave të mbledhura dhe të ardhurave tatimore potenciale.
Qeveria planifikon të ardhurat bazë të nivelit të mbledhjes pa bërë ndonjë përpjekje të rëndësishme për të planifikuar të ardhura buxhetore në bazë të të ardhurave reale tatimore. Më fatkeq është fakti se në një analizë të amendamenteve të legjislacionit fiskal dëshmohet qartë që lobime nga sektorë të ndryshëm të ekonomisë (kryesisht tregtarë importues) influencojnë politikën tatimore. Kjo reflektohet në norma të ulëta të akcizës së duhaneve dhe të naftës. Lobimet që influencojnë politikën tatimore në vendet e zhvilluara kryesisht mbrojnë interesat e zhvillimit të sektorëve strategjikë të ekonomisë. Ndërsa në vendet në zhvillim, lobimet jo zyrtarisht mbrojnë interesat e bizneseve ilegale.



*Kjo pjesë është shkëputur nga punimi i
z. Oltion Rrumbullaku prezantuar në konferencën studentore “Sistemi financiar shqiptar dhe integrimi i tij në Europë”

[ganoid]

Heqja e akcizës së karburanteve, prodhimi bujqësor pritet të rritet me 100 milionë USD

Efekti tjetër i rëndësishëm i heqjes së akcizës është se prodhimi në serra pritet të rritet në 35 ha për vitin 2004


Heqja e akcizës së karburanteve për mekanikën bujqësore, si dhe për serrat me ngrohje pritet t’i sjellë shtetit shqiptar 12 milionë dollarë të ardhura në vit. Sipas përllogaritjeve të specialistëve të bujqësisë, heqja e akcizës së karburanteve për bujqësinë do të krijojë një efekt humbje prej 4 milionë USD në buxhetin e shtetit. Por kjo humbje në buxhet mund të kompensohet duke vendosur taksa mbi bagëtinë apo prodhimin në natyrë dhe jo vetëm në të holla. Sipas tyre, heqja e akcizës së naftës për serrat do të ulë kostot e prodhimit të perimeve në 50-60 për qind dhe kjo do të ndikonte direkt në zhvillimin e këtyre ekonomive të cilat do të kishin një ndikim edhe në uljen e importeve të perimeve që prodhohen në serra. Qëllimi final i këtij vendimi të qeverisë është që të stimulohet prodhimi vendas dhe sipas llogaritjeve, ky prodhim do të rritet në 100 milionë dollarë. Ky është një nga objektivat e Këshillit të Agrobiznesit Shqiptar (KASH), i cili ka “luftuar” për këto dy vendime që nga viti i shkuar në miratimin e paketës fiskale të vitit 2003. Presidenti i KASH, Agim Rrapaj, sot në një konferencë për shtyp u shpreh: “Ky është realizimi i një objektivi madhor të Këshillit të Agrobiznesit Shqiptar për heqjen e akcizës së karburantit që përdoret në serrat me ngrohje në të gjithë vendin”. Pas kësaj do të fillojë projekti pilot për përdorimin e karburantit dhe lubrifikanteve pa akcize nga fermerët për punimet me mekanikë bujqësore në zonën Sarandë – Delvinë, Fier – Divjakë, Fushë-Krujë – Lezhë. “Aktualisht, - u shpreh Rrapaj, - ne kemi rreth 25 ha serra me ngrohje. Objektivi është që në fund të vitit 2004 sipërfaqja e prodhimit të perimeve në serrat me ngrohje të rritet në 35 ha. Gjithashtu, sektori i mekanikës bujqësore do të vazhdojë me ritme të kënaqshme rinovimin e parkut të amortizuar të traktorëve, duke bërë të mundur importimin e mbi 350 traktorëve të rinj të një teknologjie bashkëkohore. Ky është reagimi i menjëhershëm i komunitetit të agrobiznesit në mbështetje të politikave lehtësuese që qeveria shqiptare po realizon në këtë fushë. Presidenti i KASH-it është shprehur se negociatat me qeverinë për këtë vit do të fillojnë 5-6 muaj para miratimit të saj, me qëllim që kërkesat në kohë të agrobiznesit shqiptar të pasqyrohen dhe në paketën e re fiskale të vitit 2004.


Vendimi i qeverisë
Sipas qeverisë, ky projekt pilot i hap rrugën stimulimit dhe zhvillimit të drejtpërdrejtë të bujqësisë dhe do të zbatohet fillimisht për tri zona dhe konkretisht: Sarandë-Delvinë, Fier-Divjakë dhe Krujë-Lezhë për periudhën bujqësore maj 2004 – korrik 2005. Sipas zëdhënësit të qeverisë, kjo përzgjedhje e zonave është bërë duke pasur në konsideratë shtrirjen territoriale, numrin e fermerëve në zonë, madhësinë e fermave, nivelit të mekanizimit etj. Ndërkohë që gjatë kësaj periudhe do të furnizohen me karburant dhe solar pa akcizë të gjithë fermerët apo subjekte të tjera që kultivojnë kultura bujqësore në serrat me ngrohje në të gjithë vendin. Sipas qeverisë, efekti financiar i këtij vendimi llogaritet në rreth 195 milionë lekë.
Ky vendim i qeverisë ka ardhur pas një konsultimi me komunitetin e agrobiznesit për të stimuluar uljen e kostove të produkteve bujqësore dhe ndihmuar pjesën më të varfër të shoqërisë, atë rurale.



Presioni i biznesit heq akcizën e karburanteve


Gjatë vitit të kaluar KASH ka kërkuar me ngulm në emër të shumë shoqatave të agrobiznesit heqjen e akcizës së karburanteve për mekanikën bujqësore


Në fund të vitit të kaluar komuniteti i agrobiznesit ka ushtruar një presion të vazhdueshëm mbi qeverinë për heqjen e akcizës së karburanteve për mekanikën bujqësore në tërësi. Agim Rrapaj, president i Këshillit të Agrobiznesit Shqiptar (KASH), është shprehur: “Ne kemi kërkuar vazhdimisht ujlen e çmimeve për të gjitha burimet energjetike në bujqësi e veçanërisht mosvendosjen e taksave për mekanikën bujqësore. Sipas Rrapajt, për heqjen e akcizës së karburanteve për mekanikën bujqësore dhe serrat me ngrohje komuniteti i biznesit ka vlerësuar se buxheti i shtetit fiton mbi 12 milionë dollarë, prodhimi i brendshëm bruto (PBB) do të rritet me mbi 100 milionë dollarë, si dhe do të përmirësohen treguesit e efektivitetit të prodhimeve ne këtë sektor për një kohë të shkurtër. Por me gjithë kërkesat e biznesit, në fund të vitit që shkoi qeveria nuk e përfshiu këtë studim në paketën fiskale të vitit 2004. Kështu, pas insistimit të komunitetit të biznesit komisioni parlamentar i bujqësisë dhe ai i ekonomisë dhe financave ra dakord që të hiqet akciza për karburantin e serrave me ngrohje dhe projektin pilot të mekanikës bujqësore. Dhe vetëm tani qeveria ka marrë këtë masë që në disa zona të heqë akcizën për karburantet që përdoren në mekanikën bujqësore, si dhe përfundimisht për heqjen e atyre të serrave me ngrohje. Ky veprim i qeverisë shpresohet të stimulojë prodhimin në serra, sektor ky i cili gjatë viteve të fundit ka pasur rritje të lartë të investimeve. Kjo për arsye se investimet në këtë sektor i japin frytet e tij më shpejt për femerët vendas, si dhe janë të stimuluara nga një klimë mjaft e përshtatshme e vendit tonë. Gjithashtu, një stimul mjaft i madh pritet të jepet edhe në mbjelljen e tokave të pafundme të lëna djerr gjatë vitit të fundit, ku sipas të dhënave rreth 120 mijë hektarë janë lënë pa punuar nga fermerët.


Rritja e prodhimit
Ritja e prodhimit bujqësor prej 100 milionë dollarësh pritet të vijë si rezultat i mbjelljes së 120 mijë hektarëve tokë të lëna djerr sipas llogarive të vitit të fundit, si dhe si rezulat i rritjes së prodhimit në serra. Kjo do të bëhet e mundur pasi akciza tashmë e hequr e karburanteve, e cila përfaqëson një shpenzim të konsiderueshëm për mbjelljen e tokës, do të japë frytet e veta.

[R2T]

1. Vendosja e taksave ka effecte te ndryshme positive dhe negative. Por a mundet qe nje shtet te egzistoje pa to?

Deshira ime eshte qe ne kete teme te trajtohen dhe diskutohen disa nga pyetjet a meposhtme;

2-C’fare effektesh kane taksat në rritjen e çmimeve të mallrave të konsumit të përditshëm?
3-Disa mendojne se taksat i adresohen kryesisht bizneseve të madha, sa e vertete eshte kjo?
4-a)Sa perqind te te ardhurave duhet te takson? b)A duhet te kete dallime midis mallrave te importuare dhe ato vendase?
5-Po taksa mbi konsumin e karburanteve?
6-A duhet te taksohen njerzit per mallrat qe blejne?

Vendosja e taksave per mallrat e importuar per mendimin tim do të shtojë tregun për prodhuesit shqiptarë. Gjithashtu mendoj se taksat duhet ti adresohen kryesisht bizneseve te madha por edhe atyre te vogla sepse 95% e bizneseve ne Shqiperi jane ato individe dhe vetem 5 % jane korporata (Corporation).
Jam shume dakord qe njerzit duhet te paguajne taksa por mendoj se eshte e domosdoshme qe nje agjensi perkatese duhet te kontrollonte dhe mbikqyrte veprimet.
A eshte kjo dicka e amrritshme tani per ekonomine dhe shtetin Shqipetar?

Ti pergjigjemi sipas rradhes:
1- Shteti kapitalist e ka serum shume te nevojshem taksen. Nuk ka nevoje te sqarohet qe shkolla, ushtria dhe spitalet (nder shume te tjerash) mbahen nga keto taksa. Ne nje sistem komunist/socialist, ku gjithcka eshte prone e shtetit taksat jane ne forme te "padukshme". Ato perseri ekzistojne, por per arsye se shteti kontrollon gjithcka, mblidhen perpara se ta veje re konsumatori. P.sh nese rroga mujore do ishte 7,000 L, kur shteti vendos per pagen mujore vendos per 5,000L dhe automatikisht e mbledh 2000 si takse. Gjithashtu nese sendi A kushton 300L, cmimi i vendosur nga shteti eshte 350L. Per arsye se shteti kontrollon gjithcka, nuk ka konkurence, keshtu taksa nuk del ne pah.

2- Ndikimi nga rritja e taksave, varjon nga lloi i tregut dhe sherbimit/mallit. Ne disa lloje mallrash konsumatori eshte ai qe perfundimisht paguan per rritjen e taksave, si pasoje e rritjes se cmimit. Kjo eshte shume e qarte te artikujt e domozdoshem si benzina, ushqimet, banesat, etj.(Ne rastet e tregut Shqiptar, abuzohet dhe me teper duke e rritur 2-3 fish me teper se rritja e taksave).
Megjithate ka raste kur rritja e taksave mbulohet nga vete biznesi pa ja kaluar konsumatorit, kjo sepse tregu eshte mjaft delikat dhe cdo luhatje mund te rezultoje ne humbje klientele. P.sh industria e turizmit, udhetimeve etj..

3- Shume e gabuar, sa me i madh biznesi aq me pak paguan (per ne Amerike po behet fjale). Taksat rriten deri ne nje fare limiti (p.sh $200,000 ne vit), pas asaj shume, shteti vendos lehtesime te shumta per te evituar taksat, dhe kur ben mbi $200,000 paguan me pak (gjithmone po flasim ne proporcion %) se ai qe ben $24,000 ne vit. Kush ka leke shume di dhe me shume si te evitoje taksat, p.sh jep per bamiresi (nje nga format me te sukseshme per te evituar taksat), investon ne biznese me interes (interesi ul taksat), hap llogari bankare jashte Shtetit etj etj etj.....Paraja te meson vete si ti evitosh taksat.

4- a)Me te ardhura nenkupton rrogen mujore? Taksat nuk vendosen sipas qefit te presidentit apo Kryemistrit, po ne baze te nje formule. Ku si baze meret buxheti vjetor i shtetit dhe numri i popullsise te punesuar. Ne baze te saj vendoset sa duhet te paguaje cdo person i punesuar per te permbushur ate buxhet qe shteti ka.
b) Po. Varet se cfare kerkon shteti te arrije. Nese shtetit i intereson te rrise shitjen e mallrave brenda kufijve rrit taksen e importit/doganes, po qe se i intereson te rrise investimet ul taksen e importit dhe rrit ate te mallrave lokale. Keshtu per vendin tone, mendoj se duhet ulur patjeter taksa e importit, dhe rritur ajo lokale. Duke patur parasysh se cilesia e mallrave te vendit eshte me e dobet, dhe se vendi ka nevoje urgjente per investime te huaja eshte logjike dhe e nevojshme te ulet ajo takse.

5-Karburantet dhe cigaret ne shume shtete japin nje perqindje te madhe te gjithe takses vjetore. P.sh ne Angli taksa e karburanit eshte 80% e cmimit total. Pra ne 100 pound/sterlina karburant, 80 jane takse. Nuk e kam idene se sa eshte ne Shqiperi.

6- Pse jo? Taksohen dy here? (Dhe kur paguhen dhe kur paguajne...) Ato jane dy lloje te ndryshme taksash.


Si perfundim, megjithese taksat nuk mund te evitohen komplet, ka rruge te ndryshme per te paguar sa me pak. Ki parasysh kur blen:
- Ble ne internet, zakonisht mallrat ne internet (ebay.com, half.com) kur shiten jashte shtetit tend (ne amerike) nuk kane takse. Kur blen mallra me cmim te larte (P.sh kompjuter, frigorifer, mobilje) kursen nje pjese te mire lekesh nga evitimi i takses.
- Interesohu te blesh ne shtetin me te afert nese ka takse me te ulet ose nuk ka fare. P.sh nese jeton ne Massachussets, blei mallrat e shtrenjte ne New Hampshire ku nuk ka takse.

Kur taksohesh per rrogen:
- jep per bamiresi (charity), eshte "tax deductable"
- mer borxhe qe kane interes (p.sh per te blere shtepi) te ul taksen.
- kaloje nje pjese te rroges ne 401K qe hiqet para takses (te ul te ardhurat e taksushme per vitin dhe njekohesisht te krijon nje fond per pension)

[ganoid]

Feti Zeneli - 24/05/2004

Taksat e integrimit

Sllogani “Duam të bëhemi si Irlanda” ka qenë refreni i politikanëve të vendeve të reja anëtare në kryerjen e reformave integruese në BE. Një ndër nxënësit më besnikë të këtij modeli ka qenë Sllovakia


Një shkrim i botuar nga “The economist” në prag të anëtarësimit më 1 maj të këtij viti të dhjetë vendeve të reja në Bashkimin Europian, u kujtonte atyre ndjekjen e modelit irlandez të taksave të ulëta për t’u bërë shumë shpejt të pasura. Faktikisht sllogani “Duam të bëhemi si Irlanda” ka qenë refreni i politikanëve të vendeve të reja anëtare në kryerjen e reformave integruese në BE. Një nga nxënësit më besnikë të “modelit irlandez” në Europën Qendrore dhe Lindore ka qenë Sllovakia. Duke kombinuar taksat e ulëta me pagat dhe çmimet e ulëta, Sllovakia synon që të jetë shumë joshëse për investitorët e huaj. Aktualisht ajo po punon për t’u shndërruar në një nga qendrat më të rëndësishme në Europë për prodhimin e makinave. Deri tani Volkswagen, Hyundai dhe Peugeot janë investitorët e parë të industrisë perëndimore të prodhimit të makinave që kanë investuar në këtë vend ish-komunist.
Por ndryshe nga Irlanda, Sllovakia e ka filluar praktikën e qeverisjes me taksa të ulëta efektive ende pa u pranuar si anëtare e BE-së. Dhe anëtarësimi në Bashkimin Europian e ktheu këtë vend nga një vend i rëndomtë, pjesë e falimentuar e ekonomisë rajonale britanike, në një vend modern dhe plot të ardhme të kontinentit. Ulja me gati 27,5% e taksave të korporatave është një ndër masat kryesore të marra nga qeveria vendase e cila u bë shkak që sot gati 70% e eksporteve vendase të përballohen nga shumëkombëshet amerikane që kanë investuar kapitalet e tyre në Irlandë. Kjo eksperinecë është shfrytëzuar dhe po shfrytëzohet me sukses edhe prej dhjetëshes së re të Bashkimit Europian. Barra e taksave të korporatave për të gjithë këto vende është vërtitur rreth shifrës 20%, ose afro dy herë më pak se sa në Shqipëri, ndërkohë që kanë zbatuar incentiva të shumëta fiskale për investimet e huaja. Favoret fiskale të kombinuara me qëndrueshmërinë politike dhe masat antikorrupsion u bën shkak i vërshimit në këto vende të qindëra kompanive të huaja perëndimore që nga industria e prodhimit të makinave e deri tek bujqësia.
I ndodhur në Shqipëri, në korrik të vitit të kaluar, ekonomisti dhe politikani i njohur amerikan Steve Forbes ua rekomandoi modelin irlandez edhe qeveritarëve shqiptarë. “Shqipëria mund të bëjë në vitet e ardhshme atë çka ka bërë Irlanda 40 vjet të shkuara”, - tha midis të tjerash Forbes. Dhe masa e parë që mori qeveria irlandeze e asaj kohe ishte ulja e ngarkesës fiskale me gati 28%, duke krijuar një lobing agresiv për të tërhequr investimet e huaja, duke arritur kështu që brenda 15 vjetësh të bëhet një ndër vendet më të zhvilluara me rritjen më të shpejtë ekonomike.
Por në fund të vitit të kaluar ngarkesa fiskale për biznesin në Shqipëri u rrit edhe më shumë si rezultat i futjes së disa taksave të reja në paketen fiskale të vitit 2004, duke mos parashikuar asnjë incentivë fiskale për investitorët e huaj. Duke iu referuar konkluzioneve të kryekomisionerit Europian Chris Patten për këtë çështje në raundin e fundit të negociatave mësojmë se “ekonomia shqiptare mbetet jokonkuruese dhe klima për biznesin nuk është aq pozitive për të tërhequr investimet e huaja direkte aq të nevojshme për vendin”. Situata paraqitet më e përkeqësuar edhe në raport me vitet ‘95-‘96, ku sipas një raporti të FMN-së Shqipëria ka pasur investimet e huaja direkte për frymë 5 herë më të larta se Maqedonia, dhe 3 herë më shumë se Bullgaria e Rumania. Në shtatë vitet e fundit investimet e huaja direkte për frymë, sipas një raporti të Komisionit Europian kanë qenë mesatarisht 35 euro ose sa një e treta e inevestimeve të huaja për frymë që kanë vendet e Ballkanit Perëndimor për këtë periudhë.
Rënia e përvitshme e investimeve të huaja në vendin tonë, krahas shumë faktorëve të tjerë, ka ardhur edhe si rezultat i eliminimit të stimujve tatimorë me rritjen e ngarkesës fiskale duke filluar nga viti ’98 e në vazhdim. Për periudhën ‘92-’97 firmat e huaja që investonin fitimet e siguruara në Shqipëri ishin të përjashtuara nga pagimi i tatimfitimit. Po kështu ishin të përjashtuara nga detyrimet doganore edhe linjat e prodhimit dhe makineritë e ndërtimit që investoheshin në vendin tonë. Këto lloj pushimesh tatimore ishin në fuqi deri në 28 dhjetor ’98, kohë kur hyri në fuqi ligji i ri i tatimit mbi të ardhurat. Arbitrariteti në shfuqizimin e pushimeve tatimore u bë shkak jo vetëm për mosjoshjen e investitorëve të rinj, por edhe për largimin e më të vjetërve drejt vendeve të tjera të Lindjes me qëllim që të përfitonin nga incentivat fiskale që aplikohen në vazhdimësi shtetet e këtyre vendeve. Në Maqedoninë fqinje, për shembull, firmat e huaja që dëshirojnë të investojnë në këtë vend, të paktën për pesë vjetë janë të përjashtura nga detyrimet doganore për makinmeritë dhe pajsijet që përfshihen si pjesë e projektit.
Stimuj të tillë tatimorë përfiton edhe kushdo prej të huajve që investon në Bullgari, ku pajisjet teknologjike, patentat dhe modelet industriale përjashtohen nga detyrimet doganore dhe TVSH-ja. Ndërsa në Rumani, investitorët e huaj pëfitojnë edhe më shumë lehtësira tatimore. Makineritë, pajisjet, mjetet e transportit dhe mallra të tjerë me destinacion fushën e investimeve përjashtohen nga taskat doganore dhe TVSH-ja. Incentiva të kësaj natyre aplikojnë edhe vendet e tjera ish-komuniste të Lindjes, ndërsa në Shqipëri, ku domosdoshmëria e investimeve të huaja është jetike për të ardhmen e ekonomisë kombëtare, stimujt tatimorë konsiderohen herezi. Organet tona të qeverisjes mendojnë se stimujt tatimorë “shkaktojnë shtrembërime në të ardhurat e përgjithshme tatimore”. Një konceptim i tillë bie ndesh me praktikën e të gjithë vendeve të botës, qofshin këto në zhvillim apo dhe të zhvilluara, sipas të cilës ofrohen alternativa të ndryshme stimuluese për investitorët e huaj. Kësisoj, në se në vendet e zhvilluara ka një tendencë për të përdorur stimujtë financiarë si grante dhe kredi me afate të preferuara, në vendet në zhvillim aplikohen stimujt fiskalë, të cilat janë të shumëllojshëm. Menuja e stimujeve fiskalë përfshin përqindjet e zvogëluara të tatimit mbi fitimin për aktivitete të veçanta investimesh, zvogëlimet ose kreditimet për fitimet e riinvestuara, pushimet tatimore, kreditimet e investimit ose shumat e caktuara me stimul për investimet në asetet kapitale, amortizimi i përshpejtuar për asetet kapitale etj.
Por e ardhmja integruese e ekonomisë shqiptare mund të paraqitet edhe shumë më problematike nëse ajo nuk shihet e lidhur ngushtë me shtimin e investimeve të huaja në vendin tonë, një tregues ky i cili deri tani është në nivele tepër të ulëta. Jo vetëm kaq, por volumi e investimeve të huaja direkte në ekonominë shqiptare duhet të jetë shumë herë më i madh sesa në vendet e tjera ish-komuniste të Lindjes, edhe për faktin se Shqipëria trashëgoi nga e kaluara një ekonomi tërësisht të pazhvilluar dhe të paintegruar. Baza materialo-teknike e socializmit shqiptar, me përjashtim të një pjese mineralesh, disa produkteve bujqësore dhe bimeve medicinale, nuk arriti të standardizojë asgjë tjetër për tregun e zhvilluar europian dhe atë botëror. Ky nivel i ulët zhvillimi përbën një apel të fuqishëm për rolin e investimeve të huaja në zhvillimin e duhur të ekonomisë shqiptare për periudhën e integrimit gjithëlindor. Kjo është arsyeja që për 6-7 vitet e fundit Shqipëria ka thithur gjithsej rreth 500 milionë dollarë investime të huaja direkte, të cilat përbëjnë vetëm 0,2 për qind të investimeve të rajonit të Europës Juglindore, një tregues i cili pritet të bjerë deri në 0,05% deri në vitin 2005.
Ulja e ngarkesës fiskale dhe aplikimi i incentivave të vazhdueshme në këtë drejtim në kushtet e një qeverisjeje efektive i jep frymëmarrje biznesit dhe e bën jetën e qytetarëve më të begatë. Çelja zyrtare e negociatave për nënshkrimin e marrëveshjes së asociim-stabilizimit të Shqipërisë me Bashkimin Europian në kushtet e një ekonomie të rrënuar dhe problematike na shtyn të mendojmë se sfida kryesore që duhet përballuar nga qeveria dhe institucionet e tjera të shtetit shqiptar, është ringritja me shpejtësi e standardeve ekonomike duke aplikuar modelin sllovak për të përmirësuar standardet e jetesës së qytetarëve dhe për të pasuruar sistemin e shërbimeve të ndryshme publike

[gurl]

Sistemi taksor eshte nje domosdoshmeri e cdo shteti. Eshte nje menyre 'Robin Hood'-iane ti marresh atij qe ka dhe ti japesh atij qe s'ka. Ama duhet te kuptojme dicka qe taksat s'kane eksituar gjithnje po kane lindur fillimisht si financim i lufterave te ndryshme ..dhe pasi jane pare si efektive jane vendosur te perhapen dhe me gjere.

Sidoqofte, mesa kam vene re ne Shqiperi ekziston nje injorance e gjere ndaj taksimit si nga njerezit qe taksohen dhe nga taksuesit.

Kam biseduar me dike qe studion finance ne Shqiperi dhe me tha qe ata nuk i kane taksat (ose nje pjese shume e vogel) ne mesime dhe sete gjitha tekset perkthehen shabllon nga anglishtja pa asnje perpjekje per tiu pershtatur sistemit Shqipetar.

Keta jane financieret tane te ardhshem. As nuk mund te konceptohet dot qe nje financier mos te dije sistemin taksor te vendit te vet. Kjo ndodh vetem ne Shqiperi.

P.S. Kur bashkangjitni artikuj ne forum merrini thelbin sepse shume pak njerez do kene durimin ti lexojne dhe aq me shume ti kuptojne gjithe ato shkrime aty. Bejini forumistet ti afrohen temave dhe jo te tremben nga faqet pa fund.

Shpresoj te me mirekuptoni

[gurl]

Sistemi taksor eshte nje domosdoshmeri e cdo shteti. Eshte nje menyre 'Robin Hood'-iane ti marresh atij qe ka dhe ti japesh atij qe s'ka. Ama duhet te kuptojme dicka qe taksat s'kane eksituar gjithnje po kane lindur fillimisht si financim i lufterave te ndryshme ..dhe pasi jane pare si efektive jane vendosur te perhapen dhe me gjere.

Sidoqofte, mesa kam vene re ne Shqiperi ekziston nje injorance e gjere ndaj taksimit si nga njerezit qe taksohen dhe nga taksuesit.

Kam biseduar me dike qe studion finance ne Shqiperi dhe me tha qe ata nuk i kane taksat (ose nje pjese shume e vogel) ne mesime dhe sete gjitha tekset perkthehen shabllon nga anglishtja pa asnje perpjekje per tiu pershtatur sistemit Shqipetar.

Keta jane financieret tane te ardhshem. As nuk mund te konceptohet dot qe nje financier mos te dije sistemin taksor te vendit te vet. Kjo ndodh vetem ne Shqiperi.

P.S. Kur bashkangjitni artikuj ne forum merrini thelbin sepse shume pak njerez do kene durimin ti lexojne dhe aq me shume ti kuptojne gjithe ato shkrime aty. Bejini forumistet ti afrohen temave dhe jo te tremben nga faqet pa fund.

Shpresoj te me mirekuptoni

[ilir_m]

Falemnderit gurl!!! Po lexoja pas shume kohesh serish kete teme ku kam qene aktiv ne diskutime me pare. Me kujtohet te kem hequr dore pikerisht nga kjo arsye. Artikuj te stergjate, te veshtire per tu lexuar dhe me nje apo dy koncepte baze qe i sherbenin temes.

Akoma mendoj se tema eshte shume e bukur dhe se deri para nja 2 faqesh (nqs mund te shprehem keshtu) diskutimi po vazhdonte mrekullisht dhe po hidheshin ide shume te bukura. E kuptoj se mariglennora thjesht po mundohej te mbante ne jete diskutimin qe sikur u pre (me duket se koincidonte me fillimin e vitit akademik ). Shpresoj te mund ta rindezim prape.

Ftoj te gjithe te japin mendimet mbi sistemin e taksave ne Shqiperi, qofshin vrojtime apo sugjerime.


iliri

[ganoid]

Sistemi Fiskal

Klodian Branko - 19/10/2004

TVSH–ja e parapaguar në doganë godet biznesin e makinave të reja

Kompanitë të cilat tregtojnë makina të reja në tregun shqiptar shprehen se Tatimi mbi Vlerën e Shtuar është në nivele shumë të larta duke ulur në mënyrë të ndjeshme edhe shitjet e këtyre bizneseve


Që në momentin e parë që një nga kompanitë paraqitet pranë autoriteteve doganore është e detyruar të paguajë taksën doganore prej 2 për qind të vlerës së makines përkatëse. Përveç taksës doganore, kompanitë paguajnë edhe 20 për qind TVSH (tatimi i vlerës së shtuar) të vlerës së faturës përkatëse. Sipas drejtuesit dhe njëkohësisht financierit të BMË-së, vlera prej 20 për qind e TVSH-së është shumë e lartë, duke pasur parasysh gjendjen ekonomike të shqiptarëve. Shqipëria është një nga vendet me të ardhura për frymë shumë të vogël, ndërkohë që TVSH-ja është shumë e lartë. ”Vende të ndryshme të Europës të njëjtin tatim e kanë në nivele më të ulëta se Shqipëria”, thotë menaxheri i BMË-së. Kështu, sipas tij, në Greqi kjo taksë është 18 për qind e vlerës së mallit, në Itali dhe Francë është 15 për qind, pra 5 për qind më pak se në Shqipëri. Po sipas menaxherit të BMË-së, problem është edhe mënyra e vjeljes së taksës. Taksa vilet që në momentin e hyrjes në pikën doganore pa marrë parasysh destinacionin nëse është për shitje apo përdorim vetjak. Kështu, për një makinë që kushton 50 mijë euro duhet të paguash 10 mijë euro TVSH si dhe 1 mijë euro taksë doganore. Në një ngarkesë prej 10 makinash që zakonisht importohen nga kompania BMË, duhet që të derdhen pranë arkës së Bankës së Kursimeve rreth 220 mijë euro, një shumë mesatarisht e lartë për momentin në të cilin paguhet përfundon ai.